Corpus of Electronic Texts Edition
Viatge al Purgatòri de Sant Patrici (Author: [unknown])

section 20

(Lo paradís terrenal)

Quand ieu fori passat, lausèi e regracièi Dieu de las gràcias que fachas m'avia, e que enaissí m'avia deliurat de tants perilhs, e veguí un grand mur davant me mout naut e de meravilhosa faiçón. E en aquel mur avia una pòrta que tota lusia d'aur e de pèiras preciosas, e èra clausa; e quand ieu fori près, aissí coma a dos milhas o

p.43

mais, la pòrta s'obric, e de dins eissic aissí grand odor coma si en tot lo mond fosson torradas espècias o si i fosson totas las causas ben odorants. Gens non i poguèra aver {Ms fo 32r} tan doça odor, çò me foc semblant, e aquí ieu recobrèi tota ma fòrça e grand sanetat, e me semblèc que ieu non agués sofèrt, sinón tot ben, sens pena e sens angoissa, e oblidèi tots los mals e torments que davant avia aguts.

E regardèi, e en regardant la pòrta, veguí una tèrra mout granda e tròp plus clara que non es la clartat del solelh, e ieu aguí mout grand desir de venir dedins. E davant que i intrés, me venc al davant una processión tan grand e tan meravilhosa que jamai tan grand non avia vista, e portèron crotz e ciris e rams de palmas, que semblavan que fosson d'aur. Aquí veguí òmes de mouts estats, e aissí meteis veguí lo papa e los cardenals, archivesques, evesques, monges, capelans e autres clergues, aissí coma son ordenats al servisi {Ms fo 32v} de Dieu . . . aissí . . . en aquest mon èran estats, e moutas autras gents que avian autras formas e semblanças, coma avian agudas en aquest sègle mortal; aissí meteis veguí divèrsas dònas. E aissí ieu fori amb grand onor e gaug receubut, e menèron-me dins la pòrta amb els, e cantèron mout doçament una manièira de cançón que ieu a

p.44

ma vida non avia ausida. E quand els aguèron grand pèça cantat, venguèron dos archivesques ensemble, que me presèron en lor conduch e en lor companha, e me menèron per lo mièg d'aquela encontrada deportant, per veser e regardar las meravilhas que i èran. E davant que els parlesson amb mi, lausèron Dieu e lo benesiron, que aissí avia confermat mon coratge en bona e vertadièira fe, per la qual ieu avia vencuts los demònis e èra {Ms fo 33r} escapat de tants torments. Adonc me menèron per tota la tèrra e me mostrèron tròpes d'autres alegrièrs, de doçors e de plasers, que ieu non poiria mostrar ni dire ni devisar, tant èra la tèrra bèla, e me semblava que enaissí coma lo solelh amortís e escantís lo lum d'una petita candela en la tèrra per sa clartat, enaissí foc lo solelh escuresit per la clartat que ieu vesia mout doça e graciosa.

Ampla èra la tèrra e encontrada, tant que òm non podia veser lo cap de neguna part, e èra plena de prats verdejants e delectables, e de flors e d'albres e de fruch de totas semblanças, e de tan grand belesa èra que me semblava que òm i pogués ben tostemps viure sens morir.

E estant aquí non i avia gens de nuèch, car la clartat depurada dels rags del cèl i relusia {Ms fo 33v} tostemps. La grand multitud de las gents que ieu i veguí èra tan grand que ieu ni autre non cugèra pas que jamai n'agués tant vist en aquest mond; e estavan a semblança de convents, aissí coma gents d'òrde, e anavan e venian a totas lors volontats los uns amb los autres per lors depòrts, mout fasent grands fèstas e grands alegrièrs, lausant e benesent lo Creator. E aissí coma una estela es plus bèla la una que l'autra, èran

p.45

els aitals que la un èra vestit de raubas d'aur, los uns de verd, los autres de vermelh, los autres de blanc, en aquela fòrma coma els avian en aquest mond Dieu servit. Ieu conoguí ben la semblança de las raubas dels òrdes; aissí coma èran de divèrsas colors al sègle, enaissí èran elas de divèrsas colors {Ms fo 34r} e clartat. E aiçò que semblava èsser de divèrsas colors de divèrsas raubas èran colors de divèrsas glòrias e de clartats e n'i avia de tals que èran coronats coma reis. Mout aguí grand plaser en els regardar e en los doces cants que els fasian e avian de totas parts, e en la doça odor que i sentia. Aquí non avia sinón gaug e alegrièr, car cascun fasia gaug e alegrièr de si e de tots los autres. Tots aquels que me regardavan, lausavan e benesian Dieu, e fasian novèls alegrièrs per mi enaissí coma se ieu los agués gardats de mòrt.

Aquí non avia caud ni freg, ni causa neguna que pogués nóser ni corroçar còrs de òme: mout èra aquel lòc plasent e delectable, car non i avia sinón gaug e alegrièr e tota jòia.

Puèis veguí de novèlas causas que ieu non podia saber ni avia vist ni ausit dire en aquest sègle. {Ms fo 34v} Quand ieu aguí ausit lors doces cants e lors melodias, adonc los archivesques que m'avian menat dedins me tirèron a una part e

p.46

van-me dire:
‘Nòstre doç e car fraire, ara as tu vist una partida de çò que tu desiravas, çò es lo gaug e l'alegrièr dels justes e los torments dels pecadors. Beneseit sia Dieu que totas causas a fachas, e que nos a resemuts de son preciós sang, e que t'a donat aquel bon prepaus que èst passat par los torments que as vists. E per çò que per sa virtut e per sa gràcia tu èst vengut a nos, e nos te direm qué es aiçò que tu as vist.’

‘Aquesta tèrra es paradís terrenal, d'ont Adam, lo primièr paire, foc gitat per son pecat, e d'aicí venc la dolor del mon. D'aicí el vesia Dieu e parlava amb el, e la companhia dels àngels estava amb el. E per çò {Ms fo 35r} car el non gardèc los comandaments de Dieu, el perdèc los grands plasers celestials d'aquest loc e la gràcia que Dieu li avia donada, entrò que lo filh de Dieu per sa bontat ac presa carn umana e facha nòstra redempción. Per que en la fe que nos recebem al baptisme nos cresem que èra autra vida que aquela, ont nosautres forem anats, e per sa amor, e esperança, aissí coma Adam foc; e per çò que, après

p.47

nòstre baptisme, forem laissats el sègle e avem fachs mouts pecatz, per çò el nos convenia venir e passar per lo mièg d'aquelas penas que tu as vistas en lo purgatòri per ont tu èst passat; e las penedenças que nos recebem avans de la mòrt o a la mòrt, que nos non fasem pas en nòstra vida, nos las avem acabadas en aquests torments, segón çò que nos avem fach. E nos tots, que aicí èm ajostats, en purgatòri per nòstres pecats . . ., e tots aquels que tu as vistes els torments per ont tu èst passat, quand els seràn {Ms fo 35v} purgats, vendràn al repaus ont nos èm. E quand venen, nosautres convén que anem a l'encontre d'els, aissí coma èm . . . a tu, e los amenam aicí. Aquels que son en purgatòri, los uns i estàn plus e los autres mens, e negun d'els non pòt saber l'ora quand ne salhirà. E per las messas que òm canta per els, e per las pregàrias e las oracions e per las almoinas que òm fa per els son los torments aleujats entrò que son de tot deliures, car negun non pòt saber de sí.

p.48

E, tot aissí com els son, els suèfron los torments per lors pecats, e nos que èm aicí avem espasi d'estar aicí segón los bens que nos aurem fachs; e pausant que nos siam ben deliures del fuòc de purgatòri, non èm pas encara dignes d'intrar en paradís, mas nos èm aicí en grand gaug e grand repaus, aissí coma tu veses {Ms fo 36r} , e quand el plairà a Dieu, nos anarem en paradís. E nòstra companhia creis e merma cascun dia; e enaissí coma aquels de purgatòri venon quand els son purgats, aissí se'n van alcuns de nos, que èm en paradís terrenal, en paradís celestial.’