Corpus of Electronic Texts Edition
Adamnan's De Locis Sanctis (Author: Adamnan of Iona)
Chapter/toc 30
{Geyer ed page 278} DE ALEXANDRIAE SITU ET NILO FLUMINE
1. Grandis ilia ciuitas, quae quondam metropolis Aegipti fuerat,
Ebraicae olim No uocitabatur, urbs ualde populosa, quae ab Alexandro
p.100
rege Macedone eiusdem conditore famoso Alaxandria noto per uniuersas
gentes nominatur uocabulo, et magnitudinem urbis et nomen accipiens
ab eodem reedificatore. 2. De cuius situ etiam Arculfus enarrans ab
his quae prius lectione didicimus nullo discrepat modo. Qui ab Hierusolimis
5]
discendens et ab Ioppe nauigare incipiens xl dierum iter usque ad
Alaxandriam habuit. 3. De qua breuiter Naum profetae sermo habetur
ita dicentis: Aqua in circuitu eius, cuius diuitiae mare; aquae muri eius.
4. Ab australi namque parte hostis Nili fluminis cingitur, ab aquilonali
uero plaga lacu Mareotico. 5. Sic itaque discriptus aperte situs monstratur
10]
eius quod super Nilum et mare posita hinc et inde aquis ambiatur;
quae quasi obclaustrum inter Aegiptum et mare magnum interiacet
ciuitas inportuosa et ab externo difficilis accessu. 6. Cuius portus ceteris
dificilior quasi ad formam humani corporis: in capite ipso et statione{Geyer ed page 279}
capacior, in faucibus uero angustior, qua meatus maris ac nauium suscipit,
15]
quibus quaedam spirandi subsidia portui subministrantur. 7. Ubi
quis angustias atque ora portus euasserit, tamquam reliqua corporis
forma ita difusio maris longe lateque extenditur. 8. In eiusdem dextera
portus parua insula habetur, in qua maxima turris est, quam in commone
Greci ac Latini ex ipsius rei usu Farum uocitarunt eo quod longe a
20]
nauigantibus uideatur, ut prius quam in portum adpropinquent nocturno
maxime tempore terram finitimam sibi esse flammarum incendio cognoscant,
ne tenebris decepti in scopulos incedant aut ne uestibuli limitem
non queant conprehendere. 9. Sunt itaque illic ministratores per quos
subiectis facibus ceterisque lignorum struibus adoletur ignis quasi terrae
25]
prenuntius et index portensium faucium, demonstrans ingrediendi
angustias, undarum sinus et uestibuli anfractus, ne tenuis carina praestringat
cautes et in ipso ingressu offendat interopertos fluctibus scopulos.
10. Itaque directum cursum paulisper inflecti oporteat, ne cecis
inlisa saxis ibi incurrat nauis periculum (ubi speratur effugium periculorum
30] {Geyer ed page 280}
). 11. Angustior enim aditus in portu, qui a dextera parte laterali
artatur, a leua uero latus portus est. 12. Circa insulam quoque instructae
ingentis magnitudinis moles deiciuntur, ne adsiduo adsurgentis impetu
maris conlisa insulae cedant fundamenta atque uetere iniuria soluantur.
13. Unde proculdubio fit ut in aduerso inter scrupeas rupes molesque
p.102
disruptas canalis ille medius semper sit inquietus atque exasperato
transitu periculosus fiat nau(t)is ingressus.
14. Amplitudo autem portus stadiorum xxx patet dimensione. Et
quamuis maxima tempestate fit intus tutissimus portus conpensatione
5]
qua supra memoratis angustis atque obiectu insulae a se maris repellit
undas, quia per easdem portuensis oris angustias totius portus defenditur
sinus et submouetur a tempestatibus, placidatur a fragoribus, per quas
ingressus exasperatur. 15. Nec inmerito uel tutamen uel magnitudo est
portus huiusmodi cum in eum quae ad usum totius orbis proficiant
10]
conuectari necessarium sit. 16. Nam et populi innumerabiles eorundem
locorum ad usum sui totius orbis expetunt commercia, et frugum regio{Geyer ed page 281}
ferax caeterorumque terrae munerum uel negotiorum habundans totum
frumento alit atque instruit necessariis mercibus orbem terrarum.
17. Cui scilicet tali regioni, quae proculdubio pluuiarum indiga est, Nili
15]
inrigua spontaneos imbres ministrant: utrumque est, caeli ubertas et
terrae fecunditas; arua temperat et solum opimat, nautis et agricolis
usui. 18. Hi nauigant, illi serunt; isti circumuechuntur nauigis, illi
excolunt, sine aratro serentes, uiantes sine carpento. 19. Distinctam
fluentis cernas regionem et quasi quibusdam excelsa moenibus nauigiorum
20]
totis domicilia terris, quae Nili fluminis riparum marginibus ex
utraque parte coherent. 20. Nauigabilis enim est usque ad urbem ut
appellant Elefantorum; ulterius nauem procedere kataractae, hoc est
fluminales aquarum tolli, non sinunt, non defectu gurgitis sed totius
fluminis praecipitis et quadam ruina currentium aquarum.
25]
21. Sancti igitur Arculfi relatio de Alaxandriae situ et Nili non discrepare
conprobatur ab his quae in aliorum libris scripta ex lectione
cognouimus, de quibus quaedam breui textu excerpta in hac presenti
p.104
discriptione interposita inseruimus, hoc est de illius inportuositate urbis,{Geyer ed page 282}
de portuensi difficultate, de insula et turre in ea constructa, de Alaxandriae
inter mare et hostia fluminis Nili terminata possitione, et de ceteris;
22. quae proculdubio causa facit ut eiusdem ciuitatis locus, qui ita ex
5]
duabus coartatus partibus strangulatur, longo ualde et angusto tramitis
spatio ab occasu in ortum protenditur. 23. Quod etiam Arculfi narratio
demonstrat, qui, ut ipse refert, hora tertia cepit intrare ciuitatem mense
Octobri, per longitudinem deambulans urbis, et uix ante uespertinum
tempus ad extremitatem longitudinis eius peruenire poterat. 24. Haec
10]
longo ambitu murorum crebris insuper turribus commonitorum per
marginem fluminis et oram culpi maris ambitur conpossitorum. 25. Item
de parte Aegipti aduentantibus et urbem intrantibus Alexandrinam ab
aquilonali latere occurrit grandis eclesia structurae, in qua Marcus
euangelista in terra humatus iacet; cuius sepulchrum ante altare in
15]
orientali eiusdem quadrangulae loco eclesiae memoria superposita
marmoreis lapidibus constructa monstratur.
26. Haec itaque Alexandria, quae priusquam ab Alexandra Magno
inmanis aucta edificaretur No, ut supra dictum est, uocitabatur, cui, ut
superius dictum est, hostium Nili fluminis coherens quod Canopecon
20]
nominatur, Asiam cum Aegypto et Libiam disterminat. 27. Ob cuius
itaque Niloei fluminis inundationem Aegyptiui excelsos aggeres circa
ripas eius construunt; qui si custodiae neglegentia uel nimia aquarum{Geyer ed page 283}
eruptione rupti fuerint, subiacentes campos nequaquam rigant sed
obprimunt et populantur. 28. Ob quam causam plurimi qui plana
25]
Aegypti incolunt, ut sanctus refert Arculfus, qui eundem fluuium in
Aegypto means sepe nauigio transmeauit, in domibus transuersis
trabibus suffultis aquas supra inhabitant.
29. Corcodrilli, ut Arculfus refert, in Nilo fluuio aquaticae commorantur
quadrupedes bestiae non grandes, ualde edaces et in tantum ualidae
30]
ut una etiam ex eis, si forte aequum aut asinum uel bouem iuxta ripam
fluminis herbas carpentem inuenire potuerit, subita inruptione emergens
inuadat et uel etiam animantis unum pedem mordens et sub aquas
trahens penitus totum deuoret animal.
p.106