1. In toto monte Oliueti nullus alius locus altior esse uidetur illo de
quo Dominus ad caelos ascendisse traditur, ubi grandis eclesia stat
rotunda, ternas per circuitum cameratas habens porticos desuper
tectas. 2. Cuius uidelicet rotundae eclesiae interior domus sine tecto et
sine camera ad caelum sub aere nudo aperta patet; in cuius orientali
20]
parte altare sub angusto protectum tecto constructum exstat.
3. Ideo itaque interior ilia domus cameram supra collocatam non
habet ut de illo loco in quo postremum diuina institerant uestigia cum
in caelum Dominus in nube sublatus est uia semper aperta et ad ethera
caelorum directa oculis in eodem loco exorantium pateat. 4. Nam cum
25]
haec de qua nunc pauca commemorantur basilica fabricaretur, idem {Geyer ed page 247}
locus uestigiorum Domini, ut alibi scriptum repertum est, contenuari
pauimento cum reliqua stratorum parte non potuit, siquidem quaecumque
adplicabantur insolens humana suscipere terra respueret in ora
adponentium excussis marmoribus. 5. Quin etiam calcati Deo pulueris
30]
adeo perenne est documentum ut uestigia cernantur inpressa, et cum
6. In eodem igitur loco, ut sanctus refert Arculfus, sedulus eiusdem
5]
frequentator, aerea grandis per circuitum rota desuper explanata collocata
est, cuius altitudo usque ad ceruicem haberi monstratur mensurata.
7. In cuius medietate non parua patet pertussura, per quam desuper
apertam uestigia pedum Domini plane et lucide inpressa in puluere
demonstrantur. 8. Ilia quoque in rota ab occidentali parte quasi quaedam
10]
semper patet porta, ut per earn intrantes facile adire locum sacrati
pulueris possint et per apertum desuper eiusdem rotae foramen de
sacro puluere porrectis manibus particulas sumant.
9. Igitur nostri Arculfi de loco uestigiorum Domini narratio cum
aliorum scribtis recte concordat, quod nec culmine domus nec aliquo
15]
speciali inferiore et uiciniore tegmine ullo quoquo modo protegi potuerit,
ut semper manifeste ab uniuersis eius frequentatoribus conspiciatur
et Dominicorum uestigia pedum in eiusdem loci puluere depicta clare
demonstrentur. 10. Haec enim eadem Dominica uestigia ingentis{Geyer ed page 248}
claritudine lampadis supra eandem rotam in trocleis pendentis die et
20]
nocte flammantis inluminantur.
11. Illius itaque supra memoratae rotundae eclesiae in occidentali
parte bis quaternales superne fabrefactae habentur finistrae ualuas
habentes uitreas; quibus utique finistris eiusdem numeri uicinae lampades
intrinsecus e regione positae in funibus pendentes ardent, quae
25]
uidelicet lampades sic collocatae ut unaquaeque lampas nec superius
nec inferius pendeat sed quasi adherens eidem finistrae uideatur cui
interius e regione positae propinqua specialiter cernitur. 12. Quarum
utique lampadum in tantum claritas refulget ut earum lumine quasi de
superiore Oliueti montis loco coruscantium per uitrum habundanter
30]
effuso non tantum ea eiusdem montis pars quae occasum uersus eidem
adheret rotundae et lapideae basilicae sed etiam ciuitatis Hierusolimae
de ualle Iosaphat ascensus per quosdam grados in altum sublimatus
clare quamlibet in tenebrosis noctibus mirabiliter inlustretur et maior
eiusdem pars urbis anterior e regione positae similiter eadem inluminetur
35]
claritudine. 13. Haec fulgida et praedicabilis octenalium magnarum
coruscatio lucernarum de monte sancto et de loco Dominicae ascensionis
noctu refulgentium maiorem, ut Arculfus refert, diuini amoris
alacritatem credulorum respicientium cordibus infundit quendamque
pauorem mentis cum ingenti interna conpunctione incutit.
14. Sed et hoc nobis non esse tacendum uidetur quod sepe memoratus{Geyer ed page 249}
Arculfus de hac eadem rotunda eclesia mihi diligentius interroganti
retulit dicens: 15. In anniuersaria diei Dominicae ascensionis sollemnitate
per omnem annum ualidissimi flaminis procella meridianis horis
5]
post peracta in eadem basilica sacrosancta missarum sollemnia forti
impetu inruere in tantum solet ut nullus hominum stare uel etiam sedere
in ilia eclesia et uicinis ei locis quoquo possit modo sed omnes tamdiu
in terra prostratis uultibus superstrati iacent donee ilia terribilis procella
pertranseat.
16. Huius terrifici flatus causa facit ut ilia pars domus habere camaram
non possit quae supra locum inpresorum Domini uestigiorum, qui
intra supra dictae rotae medium foramen aperte monstratur, ad caelum
semper patefacta appareat. 17. Nam quascumque materias desuper ad
camaram conponendam si quando humanae manus ars edificare conabatur
15]
supra memorati diuinitus emisa uenti ualiditas distruebat. 18. De
hac itaque formidabili procella sanctus Arculfus taliter nobis enarrauit,
qui eadem hora qua in die Dominicae ascensionis ille ualidissimus
inruit flatus et ipse presens in eadem eclesia Oliueti interfuit montis.
19. Cuius uidelicet rotundae eclesiae figura uili quamuis pictura sic
20]
depicta declaratur, aereae nec non in eius medietate collocatae formula
rotae hac discriptiuncula demonstratur subiecta.
20. Sed et hoc sancti Arculfi relatione didicimus quod in eadem
rotunda eclesia ad consuetum octo supra memoratarum noctu intrinsecus
refulgentium (lumen) lucernarum prope innumerabiles in nocte festiua
25]
Dominicae ascensionis aliae adici soleant lampades, quarum terribili et {Geyer ed page 251}
ammirabili coruscatione per uitreas finistrarum ualuas habundanter
effusa mons Oliueti non solum inluminari sed etiam ardere totus uidetur
totaque ciuitas inlustrari in humiliore et uicino sita loco.