Corpus of Electronic Texts Edition
Book of Leinster, formerly Lebar na Núachongbála (Author: [unknown])

section 4

Incipit Talland Etair

{MS folio 114b} BAÍ fer amnas étrocar i nHerind .i. Aithirne Ailgesach de Ultaib. Fer ro chunnig a oensúil ón chaech. & no guided in mnai oc lamnad. Is de boi dosom dia lluid for cúaird a
13295] {MS folio 114b 5} comairli Chonchobuir. Is ed luide i tosuch chetumus tuathbel Herend co rrala cuairt Connacht. Is ed luide iarum co rríg medóin Herend eterna da Ath Chliath .i. co Echaid mac Luctai co rríg descirt Connacht. Luidside dia idnacul ind Athirni co firu Muman dar Sinaind fades. Conna ruca ar ndimda a Athirni or Eochaid.
13300] {MS folio 114b 10} ma tá ocaiind do sétaib l^ maínib ní bas áil duit co rruca. Atá im or Athiune ind oensúil út fil it chind do brith damamsa im durn. Níba éra im or Eochaid rot bia. Is and dorat in rí a mér fo súil {MS folio 114b 15} co tall assa chind & co tarat i ndorn Aitherne. Geib mo láim a gillai or in rí dochum ind usci do nigi mo agthi. Dális iarum tri
13305] tonna dond usciu imma agid. In tallad in tsúil asmo chind a gillai or in rí. All amae or in gilla. is derg in derc dot fuil. Bid ed a {MS folio 114b 20} ainm co bráth or in rí .i. Dergderc. Lasin féli dano daroni in rí .i. a oensúil do thabairt do chind a enig. Firt feli dano dorat Dia dá súil dósom. Is desin ro cet.
13310]

    1. Suil ind ríg ramot clothach
      do Athirne ba brig brethach;
      sella sillit an tuaraid
      ercsait cend uallaig nEchach.
    2. {MS folio 114b 25} Eter Athirne n-irach
      13315]
      is Echaig mbalderg mbuadach
      doringne Dia dúlech
      im chloichmod súlech sluagach. S.

Iss ed dolluid Athirne iar suide co rrig Muman .i. co Tigerna Tetbuillech. Nira gaib dano ní dia inchaibside acht ind rígan
13320] {MS folio 114b 30} do feis leis ind aidchisin. nó einech fer Muman do brith co bráth. Ocus ind aidchisin ro assaíted in ben is í ad aig ra foí la Athirne do aenig a fir arna ructha a enech.


p.427

{MS folio 114b} Iss ed luide Athirne iar sin co lLaigniu co mboí i nArd Brestine {MS folio 114b 35} i ndesciurt Maige Fea. & tancatar descert Lagen ina agid do
13325] tharcsin sét & maíne dó arna digsed issin tír. dáig na facbad ailche. Ar ní bítis a maíne nach neich fora tabrad ammus mani thabairthe dó. Ni faicfed dano athgabáil túath l^ chenel lasa mairfide som. {MS folio 114b 40} Co tabrad in fer a mnai dó. no co tabrad a oínsúil asa chind. no co tabrad a saint do sétaib & maínib. Is ed im tucsom inna menmain
13330] ailchi móra d'acbáil for Laignib coro marbtais Lagin é co mbetis {MS folio 114b 45} Ulaid do gs oca dígail for Laigniu. Is and trá gabais áilgis do desciurt Lagen i mBrestine .i. nad facca do sétaib l^ maínib ní no gabad uadib. acht ail brethri do facbáil forro co bráth conna {MS folio 115a} turgebtais a n-aigthe || la Goedelu. mani thucdais dósom in sét
13335] as dech boí is tulaig & nad fitir nech is tilaig cia sét so l^ cia bale i rrabe.

Ba gress & ba imdergad mór don tslúag anísin. & ro guidetar {MS folio 115a 5} uile Tigerna na ndúl co tardad fortacht dóib im dingbáil díb na gressi rolad forro. Baí tra marcach ic airimrim a eich is tilaig.
13340] doscuiched dochum na hairechta. no linged uadib. Fecht and dí oc soud ind eich dar colptha. Docuridar in t-ech fót mór da díb croib. Niro airig duine isind airiucht coni tarla i n-ucht ind ríg {MS folio 115a 10} .i. Fergusa Fairge. Co n-accaiside a ndelg i n-agid ind fóit dond leith on talmain. i rrabatar cethri fichit unga do dergór. Cid fil
13345] im uchtsa or in rí a Athirni. Is and asbert Athirni.

    1. Delg fil i nArd Brestini
      do chruib eich doridnacht.
      taris rucad mór imbreth cert
      {MS folio 115a 15} i mbrutt Mani meic Durthacht.
      13350]

Is é in delgsin rop áil damsa or Athirne .i. brathair m'atharsa fodracaib & dorat i talmain iar maidm áir chatha for Ulto .i. cath Brestini. Is and sin doratad dó in delg. Ocus luid iar sin co Mes Gegra .i. rí Lagen. Brathair dó Mes Roídia .i. dá mac Datho {MS folio 115a 20} in sin. buidir amlabair a mmathair & a n-athair. Feraid Mess
13355] Gegra falti móir fri Athirne. Is maith limsa trá or Athirne acht co rraib im farrad co mmatin. Cid ara tibrind mo mnaí duit ar in rí. Dot inchaib ol Athirne. Naconom marbasa corop ail {MS folio 115a 25} do Laignib co bráth. & conna hanat Ulaid com digailse forro co bráth. Mad ar Ultaib nocot biadso falti limsa a Athirni. Rot
13360] bia in ben im dom inchaibse. Ni fail im la Ulto oenfer nos berad


p.428

{MS folio 115a} acht manis tabraind duitsiu dom inchaib. Is fír ol Athirne. Ni anubsa trá ditso co rruca oenfer d'Ultaib do chend & do mnai. {MS folio 115a 30} Ni gébthar inniut or in rí. Rot bia falti. Foid in ben leis .i. Buan ben Mess Gegra. Ocus anaid Athirne for cúaird Lagen co
13365] cend mbliadna co tuc tri coicdu rigan do mnaib flatha & dagdoine Lagen dia mbreith dia thír leis.

{MS folio 115a 35} Maith tra a gillai ol Athirne fria gilla airg damsa co Ulto co tisat imm agid. Is dochu biaid imrádud la Laigniu formsa immon mbraitse acht co nnechur dia n-inchaib.
13370]

Dollotar dí Lagin do chelebrad do Athirniu co mbatar oc Telchuine fri Ath Cliath atúaid. Celebraid dóib iarum inti Athirne & ni {MS folio 115a 40} fargaib bennachtain. & ni thuc a n-aill. Ba olc im la Lagnib a mnaa do brith uadib i mbrait do Ultaib. O thanic do ainiuch Lagen inti Athirne lotar Lagin do iarmoracht a mbraiti.
13375] Doroachtatar Ulaid dano i n-iarmóracht Athirni. Dollotarside dia {MS folio 115a 45} thessaircainseom. Fechair cath immi fo chétoir. Maidid for Ulto. co ndechatar la muir sair co rragbad Etar forru. Noí trath dóib i nEtur cen dig cen biad. acht meni esbetar sál in mara. l^ mani dotar in n-uir. Secht cét bó im la Athirne for lár in dúni ||
13380] {MS folio 115b} & ni rabi la Ulto mac na fer no blaissed a loimm acht no leicthe fon aill a mblegon. arna taiscelad nech dib etir a biadsom do blassacht. & dobertis cuci ind fir athgoeti & ní leiced banne ina. {MS folio 115b 5} cend co n-aplaitis a n-oínur do chrógalar. & teigtis niathe Ulad cuce i n-impide im dig do Chonchobur & nocon éta úad. Conid
13385] ed no furad Chonchobor a ndobered ind ingen fora mmuin otá Emuin Macha im thráth nóna béus .i. Leborcham is sí dobered. Mug & cumal ro batar i tig Conchobuir is í gein rucad eturru .i. {MS folio 115b 10} ind ingen Leborcham. Ba dochraid dano a delb na ingine .i. a da traigid & a da glún inna diaid. a da escait & a dá sáil rempe.
13390] Is í toichled Herind i n-oenló. Cech m do maith & do saich dognithea i nHerind adfeided do Chonchobur isin Chroibrúaid deod lai. Turtíne tri fichet mbargen ara cind i cind tened. {MS folio 115b 15} cenmotha a cuit lasin slúag. Is í tra no bered a chuit do Chonchobur ara mmuin otá Emuin co Étar.
13395]

No bíd tra ind imguin eter lá & aidchi immon dún. Atberat Lagin is síat ro chlaidsetar Dún Etair. Atá Bern Chon Culaind and cen iadad. No bíd cách ica gressacht imma immi. Nithó ar se cúal gai immusniada lemsa. No bíd dano Conchobor oc {MS folio 115b 20} airbriathrad Con Culaind conna rucad a burach immach etir .i.
13400] co tairsed tóchostul Ulad. ar dochoid Leborcham do thochostul Ulad. co tístais i curchaib l^ co tistais ar tír dia cobair.


p.429

{MS folio 115b} Doratad im Mess Dead mac Amargin dalta do Choin Culaind mac secht mbliadan ar cléith ar dorus in dúne. & nonbur cecha {MS folio 115b 25} uaire isind ló do marbad dó. & geill Ulad do thabairt immach
13405] cech lá do Lagnib fó thrí. & a mbreith innund do Mes Dead fo thrí ar galaib. Combad airsein no imberthea écomlund i tosaig i nHerind. Iss ed trá asberatsom in tan rod ngabsat Ulaid i tir {MS folio 115b 30} issind Etur anair. Is and dochotar tri chét laech cosin mac forsin chléith dia marbad. Dorat a búriud ass iarum oc beim a chind
13410] de. Co cuala Cu Chulaind. Is nem maidesl^ is muir thráges l^ talam conscara l^ búriud mo daltaise oc imbirt ecomluind fair. La sodain focheird Cu Chulaind bedg immach. Roínti in sluag ina diaid. {MS folio 115b 35} Fechair cath and fo chetóir. Trom im in gress ro lasat. Cróda ind imthócbail amnas a mbúrach ro fersat na curaid & na láith
13415] gaile. Ro congaibthe trá na da urgail ó theirt co nónai. Maidid iarum for Lagnib co turgabsat múr derg fri Ulto. ar ba geis do {MS folio 115b 40} Ultaib dul dar múr nderg. Ba fe ille f ba fe innund im in comrac. Dorochratar sochaide mór and do Ultaib i frecur in chatha. Dorochair and chetumus Mess Dead mac Amargin. & Bríannán
13420] Brethach. & Condla. & Beothach & Conaed mac Mornai & sochaide archena.

{MS folio 115b 45} Is and sin tra luid Leborcham fothuaid riasin sluag co celmuiniu do mnaib Ulad ar ro batarside i ngúais & gábud & i toirsi móir ond uair ro gabad Etur forsna feraib .i. Mugain Aittenchaithrech ben
13425] {MS folio 116a} Chonchobuir meic Nesa andtuaid. Feidelm Noichruthach || dano ingen Chonchobuir .i. noí crotha furri & ba hailliu cach cruth araile. Feidelm Foltchaín and dano ben Loegaire Buada ig. Findbec ingen Echach ben Chethirn meic Fintain. Brig Brethach ben Cheltchair. Findnige ingen Echach ben Eogain meic Durthacht.
13430] {MS folio 116a 5} Findch aem ingen Chathbada ben Amairgin Iarngiunnaig. Derb Forgaill ben Lugdach Riab nDerg. Emer Foltchain ingen Forgaill Manaig. ben Con Culaind meic Sualtaim. Lendabair ingen Eogain meic Durthacht ben Chonaill meic Amairgin. Niab ingen Cheltchair meic Uthidir ben Chormaic Con Longes meic
13435] Conchobuir. Mó t urim andro batar do degmnaib and chena. {MS folio 116a 10} Mugain tra ro boí oca hacallaimsi na Leborchaimmi. Conid and atbertsi Mugain.

A ingen a luath a Lebarcham cia Ulto ána acca. A bé find forusta atchonnarcsa caimchele sliasta i sni m sruthfola. Fua
13440] mbui beo cathmil Conchobor. Atchonnarc and Coin Culaind


p.430

{MS folio 116a} certlain o chúl co ulaig {MS folio 116a 15} cnedmar fadessin essi derga dia luid. Atconnarc Loegaire lon- Buadach fria thair culpait tolla imma thoíbu. tlacht a da bergin buada bebárnatar. Atconnarc and Brianan bretsatar fir frisa
13445] comarnaic carn. Atconnarc and Gabliol lesciol lemnech lug. {MS folio 116a 20} Atconnarc and Conla Cáem toib selgatar fri lathraige lár. Atconnarc and Furbaide Fer Bend for daid ben doensus dergsus asa beirn buí. Atconnarc and Eogan Eo dia dergdeiss. assa dí láim dobebarnatar fuili folcmara fair. Atconnarc and Dubthach
13450] di dóit lugdaig leosait dessa dlungsius. Atconnarc and Lugaid {MS folio 116a 25} lín a mac mbrogsus in n-ind fri durach nderg. Atconnarc and Amairgin artruad ro lassair assa chuthchath cath. Atconnarc and Ferghna fer brígach fer cetaro raid ria cach coraid foa dib sebtaib selsus. Atconnarc and Auchride augestar fri slúag sainsóis fria
13455] {MS folio 116a 30} n-indeg firu foi fó. Atconnarc and Beothaig beogestar dara óir srethius. fuli foa ún a selad fri slas. Atconnarc in tudbigid troethas rigrátha Rochad rúadbullech mac find Fatheman fri sellad slúag. Atconnarc and in suid sulbair soacallma rosiacht a ardinsci ardrígda úad ro sáraigsetar fir Fercherdne file ind ríg. Atconnarc and
13460] {MS folio 116a 35} Fiachraig n-ail ail cech ecló saír clóó. Atconnarc and Conaed cetguinech cetaro ráid ecrata garg. a róe rith ro bith mac Mornai moid no da thoib tuill túaim i timargar ith. Atconnarc and Corpre cend fir fris tnuid fris brunniu ben. Atconnarc and na riglasra {MS folio 116a 40} lassait amal oínaíbill. garg a ngascid gním gaile glaine. & Gormainech13465 Mane Milscothach & Ailil scel & Toscel Dures & Ret & Bricriu bertsait mórgnimu noí meic Carbada uill. Atconnarc and Conall Cernach co coscraib co fodbaib co finnib co n-étib co n-ócaib ro ráith bríga in cathmiled cathbúadach cathchoscrach Conall cáem Cernach. {MS folio 116a 45} Atconnarc and Úarathach Cethern claidebrúad conmeil morgala.
13470] asa Eolairg ard. Atconnarc and fofuaratar Ulaid nírro selgatar amal liges milchobur mil millsiund sastund sál mara móir tethragtar {MS folio 116b} cu tig. Atconnarc and do fuargaib || ur immon sínsetar fir.


p.431

{MS folio 116b} immo tarlaicthe cranna imma cloiset gai. sciathgal scíath i cath. i cathbuadaig Ulaid iar n-araib ecrat iar fortbiu buiden iar slige air.
13475] {MS folio 116b 5} Dofairchelsa giall cech coicid de choicedaib Herend acht coiced Galion dofil ticfat tadbat fibait i nEmam dadaig. Ulaid ollchathaig frithalid na firu dosfil far ndochum acht cecha torchair díb iss ed celmaini in sein ruc Leborcham do mnaib Ulad.

{MS folio 116b 10} Luid Conall Cernach a oenur i n-iarmoracht Lagen do dígail a
13480] brathar dorochratar sin chath .i. Mes Dead. & Loegaire. Iss ed luide for Áth Clíath sech Drummainech for Uib Gabla. i Forcarthain. sech Uachtur Aird. sech Nás. do Chloínud.

O ráncatar dí Lagin a tír luid cách úadib dia bailiu. Anais im {MS folio 116b 15} Mess Gegra for Cassán Chloínta a oínur. & a ara dar éssi in tslúaig.
13485] Contuiliubsa colléic ar in t-ara fri Mess Gegra. & contolasu iarum. Maith lim ar in rí. A mbuí Mess Gegra oc descin ind usci co n-acca in cnoi ar fut na haband chuce. Ba meti cend fir in chnú. Luid sís fadessin conos tuc cuce & ros teind cona scín. & foracaib {MS folio 116b 20} leth ind eitne don gillu. Co n-faccaiseom in ngilla dofurcbad ón
13490] talmain triana chotlud. & ro dúsig in gilla iar sin assa chotlud. Cid taí a gillai ol in rí. Drochaslingi atchonnarc ar in gilla. Gaib na eochu a gillai ol in rí. Ro gab in gilla na eochu. In chnú {MS folio 116b 25} dódais ar in gilla. iss ed or in rí. In farcbais a lleth damsa or in gilla. Minigid lim chetus or in rí. In fer doid in mbec sechomsa
13495] ar in gilla no issad a mmór. Ro boí a lám in ríg fria agid ind ríg co lleith ind eitni. Donaidlend in gilla co claidiub co tall a {MS folio 116b 30} láim de. Olc sin a gillai ol in rí. Oslaic mo dorn atá leth ind eitni and. Amal atchonnairc in gilla anísin imsoí in claideb friss fessin co ndechaid triana druim síar. Fe amae a gillai or in rí.
13500] Indlid fessin inti Mess Fegra a charput & dobeir a laim ind ara {MS folio 116b 35} belaib. In tan dí luid assinn áth síar. Is and doriacht Conall issin áth anair. Amlaid sin a Mess Gegra ar Conall. Ató sund ar Mess Gegra. Ceist iarum ar Conall. Cid ail and ar Mess Gegra acht intí dia ndligi fiachu saig fair cach cumung rot bé. Atát
13505] mo brathir latsu ar Conall. Ni 'm chriss atát ar Mess Gegra. Bid {MS folio 116b 40} anim ón ar Conall. Ni fír ngascid ar Mes Gegra. comrac frimsa co n-oenláim. Is fair bias ar Conall. cumrigfithir mo lám dom thaíbse ar Conall. Co bo thrí ro cumriged lám Chonaill Chernaig dia thoíb. Ro thuairc cach a chéile combó derg ind aband díb. Fortressiu
13510] iarum a chluchi in Chonaill. Maith trá a Chonaill ar Mes Gegra.


p.432

{MS folio 116b} Rofetarsa ni ragasu co rruca mo chendsa lett. & tabair mo chend {MS folio 116b 45} fort chend & m'orddan for th'orddan. Benaid Conall a chend de ic Cassán Chloínta. & berid Conall in cend co tarat forin liic ar {MS folio 117a} bruach átha. || dolluid banna a mmediu in chind co ndechaid I
13515] cend in chorthi co lluid trit co talmain. Dobert dano a chend forsa corthe. & adnaic a cend in corthe co talmain co tarla fora beolu docum na haband. Conall Cloen a ainmseom co sain. ar {MS folio 117a 5} ro batar tri ainmi la Ulto .i. Conall Clóen, & Cu Chulaind Goll. & Cuscraid Mend. Ro randsat mna Ulad i trí iat. Ro char cach a
13520] fer don triursin. A trian ro charsa Coin Culaind batís guill cot acallaim. A trian ro charsat Conall Cloen batis cloín cot acallaim. {MS folio 117a 10} A trian ro charsat Cuscraid batis guit cot acallaim. Dobert im Conall a chendsom fora chend conid tarla dara ais combo diriuch ond uairsin.
13525]

Luid dí Conall ina charpat a oínur & in t-ara i carpat Mes Gegra. Nos brogat dó iarum i nUachtur Fine. Co comrancatar fri coicait mban and sin .i. Buan ben Mes Gegra cona bantrocht oc tuidecht {MS folio 117a 15} assin chocrich atúaid. Cia cá taí a ben ar Conall. ben Mess Gegra ríg. Timarnad duit techt limsa ar Conall. Cia do thimarnae
13530] or in ben. Mess Gegra ar Conall. In tucais chomartha latt or in ben. A charpat & a eich sund ar Conall. Sochaide da tabair {MS folio 117a 20} seotu ar in ben. A chend suno dano ar Conall. Am dílessa uadsom a fechtsa or in ben. No imdergtha in cend indara fecht & ro bánta in fecht aile. Cid dás in cend a ben ar Conall.
13535] Rofetarsa im ar in ben. Immarbág dorala eturro & Athirne. {MS folio 117a 25} Atrubairtseom nacham béradsa oenfer d'Ultaib. Comrac imma brethir iarum iss ed daas in cend. Tairsiu chucumsa ar Conall issin carpat. an frim or si coro chainiur mo cheile. Tuargaib


p.433

{MS folio 117a} iarum a foíd guil esti. co clos co Temraig. & co Alind. & fosceird
13540] {MS folio 117a 30} dara cend & sí marb. Ata a fert forsin tsligi .i. Coll Buana. in coll ro ás triana fert.

Dotuc ass a gillai ar Conall. Foréimdim in cend do breith lim or in gilla. Gat a inchind ass or Conall. & immir claideb fair. & tuc a inchind latt. & cummaisc áel air. co nderna liathroit de.
13545] {MS folio 117a 35} Dogníther ón & facabair in cend acon mnaí. & lotarsom co rancatar Emain. Ba maídmech im la Ulto rí Lagen do marbad doib.

Is de sin trá atá Cuaird Athirni. & Marbad Mes Gegra do Chonall Chernach & Cath Etair.


p.434