Corpus of Electronic Texts Edition
An Irish Astronomical Tract (Author: [unknown])

Caibidil 31

Secunda spera post macsimam speram etcetera.

Is i in dara speir tar eis na speiri lanmoire & is foicse na hi don talmain Stodiace .i. speir na comartadh & ata leis gan retlanna mar adubrumar an speir lanmor da beth, & gluaissidh o oirrcer co h-iartar an domuin mar gluaises si. Et da sailidar na h-arsanta gorab i so na nai speir ele & gorab cercall da cercallaib na speiri lanmoiri hi & scrisaidh Tolameus an baramail so a na lebar fein & adeir co fuair idir an speir lanmoir & Stodiacus 'na creasaib & 'na pollaib spas fada, oir fuair pol tuaiscertac Stodiac a


p.122

ceitre ceiminnaib fichet nis airdi na'n pol cedna ac an speir lanmoir. Et fuair pol deiscertac an Stodiace ceithre ceiminna fichet eli fan pol cedna ag an speir lanmhoir. Et atait creasanna na speiri so ceithre ceiminna fichet o celi a mullach na firmaminnti. Et as uime sin cuiris Tolameus deich speireadha ann & is don naomad speir labramaid an trat adermaid grian no esca no plained ele da beit a ceim egin do comartaibh na speiri sin.

Et as i cuis fa n-dobart na h-anmanna so .i. Airgeis no Taubhrus, Leo etcetera, ar comartaib na Stodiace, ar son co ticid na h-airdrinnaigh a speir na retlann ar comair na codac sin da Stodiace ar a m-bi Airgeis no Tabhrus mar ainm, le cuma & le naduir na n-ainminntedh cedna againne annso, & gidedh ni fuil cruthugad is in doman a Stodiace, oir mar adubrumar, ni bi retla ann.

Et darinneadar na feallsamain da chuid deg da Stodiace & adubradar comarta re gac cuit da rer anma & fidrach an raeda bis fai an comartha sin is in line direc a speir na retlann . Et darinneadar mar sin da chuid deg don bliadhain da rer an da comarta deg sin na greine & adubradar mi re sibal na greine an gac comarta dib & do muinedar na feallsamain as sin examlacht na h-aimsiri da beth ann da rer sibail na greine o comarta co comartha & da rer a h-ardaithe & a h-islithe, oir an trat tet grian annsa ced ponc d'Airgeis tic exinocsium ann .i. comhtromacht lae & aithe & is annsin tinnscnus an t-errach; & ni teit as no co m-bi grian a n-Gemen & in trat teit grian a Cainnser as annsin as tosac don t-samradh. Et ar m-beth di annsin a mullach a speiri thuas, teidhid an grian co mor agaid na talman & ar tiact di co ponc derinac Uirgo, cuiridh cric ar in samradh.


p.124

Agus an trat teit co ponc derinnach Libra, bit an dara exenocium ann & tinnscnaidh an fodhmar annsin & ni teit as no co m-bi grian a ponc derinach Saigitarius . Et an trat bis a ponc deighinach Capricornus tinnscnaid an geimreadh & bith ann no co m-bi aris a ponc deighinach Airgeis & tinnscnaidh annsin aris an t-errach.

Et as i cuis dabeir co m-bi geimread ann as fuaire na celi & geimreadh as flichi na ceili & geimridh as tirma na celi & samradh as teo & samradh as tirma na ceili ann .i. as i an grian doni earrach & samrad, fogmhar & geimredh & donit na plaineid ele na h-aimsera cedna. Agus an trat tic samradh na greine ann & bid na plaineid eli a comartha a n-geimrid fein, bit acmuinn mor fertana & fuachta is in t-samradh & an trat tic geimread na greine & bit na plaineid eli is na comarthaib foillsiges a samradh fein, bith gaeth & becan fertana & fuachta is in geimread sin co h-airithe, & is mar sin do na h-aimseraibh eli & is i sin cuis teasa & fuachta, tirmaigachta & flicha ceithre n-aimser na bliadna .i. da rer imteachta na plained a comartaib an Stodiace mar d'ordaidh an tuismighteoir benaithi fein iat.