PESTILENTIA est morbus contagiosus crescens de uno in alium et cetera .i. amail adeir Tolameus is edh is plaig ann .i. galur gabaltach neoch gabus da ceile neach . Et adeir Galen fos curob edh is plaig ann , in duil aerdha arna h-inntodh onna mesardacht dilis a morgadh & a truailledh. Oir is e is adbur di .i. aer bren truaillighthi morgaighthi neoch eirges o dethaigib reamra talmuide arna cumusc re rannaib seimhe an aeir. No ceo reamur eirges dusgi comnaidhi mar ataid diga cathrach & inaid {MS folio 200b} ana mbid lafain & natraca neime & bethadaig ele neimneacha ana comnaidhi. Et tic si fos o maidm thalman & uair ele o aer na corp morgaighti do marbadh a troid no a cath.
Et bidh a fis agad cach meid comaentaigid na cuirp sin risna corpaibh daenna curob moide thiadhaid eg . Et tig si o chathugad na corp neamdha re ceile . Et tig si o indeochadh Dia; uair eile o thortaib & o shilaib & o luibib in talman neoch do truailled on aer adubramar. Et doniter hi ona sinaib saeba amail adeir Tolameus, da mbia in geimredh te tirim gan ferthain & in samradh fuar fliuch & errach fuar tirim, & fogmar fliuch, beith plaigh mor in bliadain sin ann, fiabris gera amail ani causon & tersiana & causonides & sinocus & a cosmaili, maille re na ndrochaicidib. Et bidh a fis agad in plaigh doniter o dethagaibh truaillighthi fliucha, curob lugha marbus na an plaigh doniter o dethaigib tirma truaillighthi.
Fiarfaigter ann so cesa fhearr in t-aer seimh glan, oir adeir Galen curob aer seim solas is maith do comead na slainti, & go nglantur fuil & spiruda uadha; mas ead is aer glan is maith isan aimsir so. Item cach ni laigdiges & indarbus truailled na lennann arcena is inmolta he; mas ead o do-ni in t-aer glan & fuindeogach na neithi sin, is e is fearr ann. Item adeir Almusor cach aimsir a fagaid piasta in talman a fuachaisi & na h-inaid a mbid fo talam, mar atait lochaid & blathnada, esoga & bruic & coininedha, & na heoin bis fo talam amail ataid bonnain lena & caislain coradh , & fagaid a n-uighi & a nid & teithid o deathaighib truaillighthi in talman cum an aeir glain t-solais, amail muines in naduir doib; mas ead o thuiges naduir na n-ainmintid mbruidamail curob aer glan is fearr ann, tuigid in naduir daenna curob e is fearr ann; mas ead is aer glan is fearr annsan aimsir seo. Item adeir Gillibertinus, da mbia in t-errach fuar fliuch, maille re h-aer dorcha & re nellaib dorcha reamra duba gu minic gu signidi sin plaigh in bliadhain sin; mas ead is e a contrardha so is fearr ann. Item adeir Ipocras cach uili ni o comfurtachtaigter in craidhi, & indarbus a gallra mar ata singcopis & cardiaca pasio & a cosmaili is maith e; mas ead o do-ni in t-aer glan na cumachta so, is e is fearr isan aimsir seo. Item adeir Galen na cuirp bis arna glanad ona n-imarcrachaibh remhra, amail atait lucht lenna fuair & lenna duibh, bid slan annsan aimsir seo; mas ead iss e in t-aer glan o
Item adeir Magister Ricairdi gach ni medaiges in silni remraiges na lenna isin curp, amail ataid biadha fuara mar ata lactuca & melones & ubla grainnecha & finegra & finemain abaigh & cerrbocain & biatus & borraiste & bainne almont & a cosmaili, curob maith e. Mas ead o do-ni in t-aer remar na neithi sin do remrugad & do medugad is e is fearr ann. Item aderat na doctuiri co ndleaghthar a n-aimsir in tedma teidhid a nglenntaib & a cailltib dorcha & a n-inadaib fliucha da reir sin iss e in t-aer remar is fearr ann. Item cach uili ni o folmuigthear in corp amail ata lanamnus & saethar mor & obair ceardcha & fothrugudh tirim & betha tirim & a cosmaili is olc e isan aimsir seo; da reir sin is e in t-aer remur is fearr ann. Item gach uili ni remhraigis na spiruit & toirmiscus in codlad, amail ata boltnugad na n-uball cumra & pomum ambre & sitoni & blath lili & balad coindli & musgus & blath nenufar & uiola & duillebar soileach, & blath rosa gil & blath truim, is maith e isan aimsir seo; mas ead o do-ni in t-aer remar na neithi so iss e is fearr ann, amail adeir Iohannes Mesue.
Et adeir Auicenna sa cedlebar sa .uiii. caibidil dona sinaib saeba co fuilid da riaghail deg is infechsana a n-aimsir in tedma a sinaib na h-aimsire. An [ced]riagail dib, ma ta in geimreadh fuar fliuch & in gaeth anes co minic & in t-errach fuar tirim & in gaeth atuaigh co minic & in samradh fliuch gaethach, beidh plaigh mor ar lenbaib in fogmar ar cind; & beidh fos flux brond & fiabras terciana & crecta na n-indedh .i. disinteria & a cosmaili.
An .ii. riagail .i. ma ta in geimhridh gaethach fliuch & in gaeth anes & errach tirim & gaeth anairduaigh co minic beidh togluasacht & gallra imda ele ar mnaib torrcha in bliadain sin; & beidh fos galar sul, flux fola .i. disinteria & cretan & esbadha & cumgacht srona & na huili galar do-niter o rema co h-airiti. An .iii. riagail .i. ma ta in geimread tirim & in gaeth aniar tuaid & errach fliuch & in gaeth anes co minic beidh fiabrais gera & galar sul & flux brond & indrum fola sa t-samrad ar cind biaid flux epaticus .i. flux doniter ona h-aeib & is mor tegmaid na tedmanna so do mbnaib & d'fheraib ana tigernaighind complex fliuch, amail adeir Galen corub ona h-imarcrachaib fliucha do-niter na dunti & corub ona duntib do-niter in morgad isna lennaib remra nar h-indarbadh ana n-aimseraib dilsi fein. An .iiii. riagail, ma ta in samradh gaethach fliuch o mi Mai co tindscnaid na laethi re n-abur cainculares & annsein in gaeth do dul & a beith ann co cend tricha la .i. co fhuineadh na laethidh cedna, leigister uadha sin na h-uili galar fuar, amail ata fiabras cartana & idroipis & galar seilge & duinti na n-ae & gallra fuara na h-incinde, amail ata epilencia & catalepcia & analepsia & apoplexia & subeth & a cosmaili. An .u. riagail, ma ta in samradh tirim & in gaeth atuaidh & fogmar fliuch & in gaeth anes beidh galar cind & cosachtach maille re brisidh & re gairbten in gotha & re siubal rema cum na sron & cum na mball arcena isin geimridh ar gind. An .ui. riagail, da mbia in samhradh tirim & in gaeth anes & in fogmar fuar & in gaeth atuaidh beidh isin geimridh ar gind teindis cind, torman a cluasaib & gairbi in gotha, & siubal in rema cum na mball. An .uii. riagail, ma ta in samradh fuar & in gaeth anes, & in fogmar tirim & in gaeth atuaidh, beidh isin geimridh siubal in rema {MS folio 201b} maille re pascadh re cumgudh ar in incind & nescoid & cnuic arna scamhanaib & moran do drocaicidib ele. An .uiii. riagail .i. da mbia in samradh & in fogmar go fliuch & in gaeth anes co minic, beidh plaig mhor & eslaintidh imdha ele isin geimrid ar gind. An .ix. riagail in tan bis in samradh & in foghmar co tirim & in gaeth atuaidh & fognaidh co maith do mbnaib & do lucht lenna fuair & urcoidighi do lucht lenna ruaid & lenna duib & tegmaid galar sul tirim & obtalmia & fiabrais gera, frenisis & a cosmaili.
An .x. riagail, ma ta in samradh & in fogmar tirim & in geimridh fuar fliuch beidh galar fuail isin bliadain sin .i. surria & disuria & sdranguria & loscam & tirmacht na slaiti fearrdha & crecta isin les & ar slithib in fuail. An .xi. [riagail] ma ta in samrad & in fogmar co fuirtill a tesaidacht & a tirmaidacht & in gaeth anes do gnath, bidh scinantia & bolgach & bruitineach & docamlacht fuail & fastod na fola mista & cumgach anala & a cosmaili isin bliadhain [sin]. An .ii. riagail deg, ma ta in geimridh & in t-errach tirim, budh olc in bliadhain so, & beidh dith ar dhainib & ar ainmidib & ar crannaib in talman or digbaiter & indarbtur fliche in talman, neoch da budh coir buige & oilemain & mesardacht do tabairt don talmain tre tirmacht na h-aimsire adubramar, & tegmaidh gallra imda ele in bliadain sin.
Is follus ann so co fuilid tri turgabala ag gach redlaind & ag gach corp neamdha ele .i. osmicus & cronicus & eliacus. Et is ead is osmicus ann, in tan turgabtur redla no airdrindach fe grein don taib shair & t-siublaiges le grein co fuinigind grian don taib siar don doman. Cronicus immorro an tan turgabas thiar & gluaisis siar a coimidecht grene le siubal na sbere nadurtha noch timcillis in cruindi idir talam & usgi co fuinigind thoir & is uada aderar cronicus on fhocal is cronon & is inann cronon asin greig & contrarda asin gaedilg .i. tiar thurgabas & thior crichnaiges. Eliacus immorro in tan turgabas redla no corp neamdha a circaill na sbeire nadurtha no adhburda co h-imellach & gluaisis le grein isin circaill re n-abar sdodiacus & bidh a fis agad curob eadh is sdodiacus ann .i. in t-inadh a mbi grian re fedh na bliadna & roindter in sdodiacus a tricha ceimend & bidh grian tricha la & .x. n-uairi & leth uair in gach ceim dib so.