Corpus of Electronic Texts Edition
An Irish Materia Medica (Author: Tadhg Ó Cuinn)

subsection 292

292. Ziucra: teasaide fliuch isan cet ceim co measardha & ata brigh lactach boctach innfuartach ann & geraigid se linn ruagh ona millse oir adeir Isacc gac ni aigeidithi coiscidh se geraideacht leanna ruaigh & gac ni milis meduigid se geraideacht leanna ruaigh. Gaeite beca do mil & do siucra & da salann {ms folio 106a3} da tobairt isna fiabrusaibh gera & coiscid a n-ainnteas. Et at ait tri gneithe arin siucra .i. siucra geal & siucra buighe & siucra cainndi. An siucra geal ase as imcubaidh chum na siroipeadh & chum na comsuigiughadh do-nitear an aigid na fiabrus nger. An siucra cainndi coiscig ita & an ainnteas an gaili & as imcubaidh e {ms folio 106b1} da lucht an tsaethair isna haimseraib teasaide & da lucht na tisisi & na heitice & na cosachtaige & a tobairt a lictabairib & a


p.274

mbiadaib & a ndeocaib & gach ni da cnaidead & da loigdighead don fliuchaideacht coimlinaigh an siucra e. Dentar lictabairi dhe .i. gab siucra geal punt no do & maethaidtear he le huisce fuar no co leaga co huilighi & curtar e a crocan prais da bearbadh & curtar na spisraid comhfurtachta so and mar ata sinnser & cainel & galingan & nutamic & bearbtur iat mar as du & ata brigh comfurtachta an craigi & na mball co huilighe annsa lictabaire so.


p.275

Colophons

Gurab amlaidh fagmait crich chumair tarbach arin leabur so noch do tairrngead a h-ainntetairib & a herbulairibh catrach Salernetane & da reir sduideir {ms folio 106b2}comaentaigthe doctuireadh Sleibe Pisalani & adubradar na maigistreacha sin gach ni tinnscaintear a n-ainm Dia gurab dingmala a crichnugadh a n-ainm Dia.Gurab amhlaigh sin da cricnaigead an leabar o Tadg O Chuinn .i. baistillerach a fisiceacht a mi Octimpir a sollain Lucais suibisceil & iseadh da bud sian an Tigerna an tan sin .mē. cē cē cē cē. & .x. u. in summo. Finit, amen.42Aed buidhe ó Leighin da scribh an leabur so & as doith lium muna beith attuirrse orum g[...] cetera desunt.

NLIre MS G11:

Gurob amlaid sin fagmaid crich inmolta in leabair so co cumair tarbach noch do tairngead a hainntitairibh & a herbalairib cathrach Salernitani & do reir comaontaigthi sduideir dochtuiridhi Sleibe Pisalain & adubradar na dochtuirigi sin uili cach ni tindscainntear a n-ainm Dia curob dingmala a crichnugad a n-ainm Dia curob amlaid sin crichnaigthear in leabar so o Tadg hua Cuinn .i. baisiler a fisigeacht. Finitt. NLIre Cat. p. 70.

NLScot, Mackinnon MS III:

Gurab amlaid sin fágbhamaid crich ínmholta cumair tarbhach ar an leabarsa noch do tairrngedh a h-ainntitairibh & a h-eisimlairibh catrach Salernitani & do reir stuider comaontaigh do dhocturibh Shleibhi Pisalain & adubradar na maighistrecha sin gach ni tinnscainter an ainm Dé gurab dingmala a crichnugud an ainm Dé gurab amlaid sin do crichnuighedh an leabar so o Tadhg hua Cuinn .i. baisiler a bhfisigecht a mi Octimbir a sollamain Lucáis suibhisceoil & is iad do b'uimir bliadan ó ghein Crista co n-uige sin .i. mile bliadan & iiii .c. bliadan & v bliadna dheg ni is mo & gach neach léghfas an leabarsa tabraid bennacht ar anmain Taidhg i Chuinn & Ghilla Padraic hi Challanain

p.276

neach do ghabh h-é an Gaidheilcc. Finit. Amen. Misi Gilla Coluim. Mackinnon, Cat., p. 21–2.

NLScot, Mackinnon MS LX:

Gurab amlaidh sin fagmaid crioch inmolta cuimir tarbhach air an leabhar so neoch do tarraingeadh a h-ainntitairibh a herbulairibh cathrach Salernitani & do reir sduider comhaontaighi dochtuiribh (dative for genitive??) t-Sleibhi Pisulain & adubhradar na maighisdrecha sin gach ni tinnsgainter an ainm Dia gurab dingbhalla a chriochnudhadh an ainm Dia. Mackinnon, Cat., p. 70.

TCD MS 1323, p. 63, line 16ff

‘gurub amlaid sin do cricnaigedh Matcer do tarrngedh a haindterib 7 a albula[i][...] Catrach Salernitania 7 doreir sduider doctuir tSleibi Pisilain na fisiceacht 7 Tadg O Cuind baisiler a fisigecht a mi Octimper a sollamain Lucais [so]iscel 7 is e dobo slan [dobo tslan otiose] dar tigerna an tan sin .i. mile .4. ced [[...] deg nis mo. Et gach aen legfis an leabur so tobrudh beannacht ar anmain Tha[...] hi Cuind 7 Aenguis hi Callannan do fuair a nGaedilg e 7 ar anmain an te do sgrib an leobur. Maghnus mc Gilla na Naem micc a Leagha o [...]ter 7 ata fi [...]’ Cf. ISOS Cat, Aoibheann Nic Donnchadha, TCD MS 1323 (H.3.4). [BF]Pages 277 to 282 contain an extract on Aqua Vitae from TCD 1434 (H 3 22), pp 107–110, transcribed by Mícheál Ó Conchubhair, printed in Studia Hibernica 25, 49–75:55–60, omitted here. [BF]

p.283

An Irish Materia Medica


p.284

As to the Latin, the material that is given is confined to that represented in the Irish text, in the order in which it occurs in the Irish, and not in the oder of the original Latin.The references are:
CI: Circa Instans.
Rufinus: The Herbal of Rufinus.
Avicenna: Book 2 of the Canon.
MF: Macer Floridus i.e. De viribus herbarum. Ysaac: Liber dietarum particularium of Ysaac Israeli. Er: The Erlangen version of Circa Instans (Wölfel).
Modena MS: Modena copy of Tractatus de herbis, 1458. See also Tractatus de herbis dello pseudo Bartolomeo Mini, ed. Iolanda Ventura (Florence/Firenze 2009). [BF]

p.285