Corpus of Electronic Texts Edition
An Irish Materia Medica (Author: Tadhg Ó Cuinn)

subsection 276

276. Uiola: .i. in sail cuach; fuar a tosac {ms folio 103a2} an cet ceim e & fliuch a ndeireadh an ii ceim. A tirmugad & beirig a brigh da bliadhain innte & as fearr a buain gacha bliadhain. Et as do blath uiola & do siucra do-nitear siucra uiolasium & as don blath cetna & do mhil do-nitear mil uiolasium & don blath cetna & d'olaigh do-nitear ola uiolasium . Et cebe acu bus ailt da denamh cuir an blath an blath annsa mhil no san ola no sa siucra & lic ann eadh d'aimsir & faisc ina haitli & bidh mar adubrumur. Et as amlaidh do-nitear siroip na uiola .i. blath na uiola da bearbadh ar uisce & an uair bus fuar e siucra da cur ann & is imcubaidh an tsiroip sin an aigid na n-easlaintead teasaide. Deanamh ele uirre .i. blat uiole da cur an uisce re feadh oidche & a sitlodh arna maireach & siucra da cur innte & bidh 'na siroip. Denum eli uirre .i. blath na uiole da brisidh & a cur maille re holaigh a soiteach gloine re grein an aimsir samraigh re v laeib deag & bidh 'na holaigh togaidhi & furtachtaigid an ola so gac uili droch-coimpleasc teasaide an cuirp. Ola na uiole do coimilt don edan & dona hairgibh & icaidh teinneas an cinn {ms folio 103a3} noc thic o teasaideacht. Et at ait iiii brigha isan olaid so .i. miniugad na neitid ngarb & innfuaradh na neiteadh teasaide & bogad na neiteadh cruaigh & in stupail & an ceangal bis arna hinnib da ladh. Uiola


p.263

maille re gealan uighe da cur umna neascoidib teasaide & fritbuailigh iat ana tosach. An luibh so da bearbadh ar uisce & na cosa & an aigid d'innlad as & togairmig an codlad. Tuic leat gurab cora in uiola da bearbadh cum siroip da denamh dhi na an ros oir ata fliuchaideacht righin do-discailti innti & fliuchaideacht so-scailte silteac ata san ros. Uiola da bearbadh ar uisce & a ol & coiscidh an laitirt no a boltanughadh do cur fon sroin & do-ni mar an cetna. Et adeir Macer an uiola ara mbi blath doinn-dearg gurab imcubaidh hi an aigid epilensia.

Item, blath uiole & croch & mirr do cumasc trit a ceili & a cur arna suilibh & foirigh att & deirgi na sul. Item, sail cuach da brisidh & a cumusc {ms folio 103b1} maille re mil & re finegra & a coimilt don ceann deis a bearrtha & icaidh a bruth & a salcur. An luibh so da cur ar licc the & a cur mar sin arin at & coiscidh a neimh & a teinneas. An luibh so da bearbadh ar uisce & a deatach da licin fon maclac & foirid creachta in macluig. Sil na luibhe so da tabairt ar fin & glanaidh an fuil mista. Ceirin don luibh so da cur arin potagra tic o teasaideacht & foirigh. An luibh so d'ol ar uisce & innarbaig linn ruagh bis annsa gaili. An luibh cetna da bearbadh ar meadg an aigid pleurisisi & perpleumonia39 & gac uili easlainte an cleibh. Ola na uiola da coimilt da cliabh na leanam mbec & icaidh an cosachtach. Sugh na luibhe cetna da cur bog sa cluais & foirigh torman na cluas noc tic o teasaideacht. Sug na luibhe so d'ol ar cet longad & marbaig na peisti. An


p.264

luibh so do tobairt ar cet longad ar fin da duine o teit a urlabra & foirig e mar adubrumuir.