Part 21 of The bardic poems of Tadhg Dall Ó Huiginn

MAOILIR BÚRC

Ísligh do mheanma, a Mhaoilir,
léig díot, a dhreach forbhfaoilidh,
bheith ag síorfaghail chlann gCuinn,
a bharr síodhamhail séaghuinn.
Atáid imriosna Ultach,
atáid cogtha Connachtach,
fa seach 'gá n-iomaithbhear ort,
a dhreach fionndaithgheal éadrocht.
An mhéid loittior i Laighnibh,
nó i gcrích Mhumhan míonaibhnigh,
ort liamhnaighthior leath ar leath,
a folt fiarbhairrthiogh fáinneach.
Meinic bhíos, is tú id thoirrchim,
ód ghruaidh leathain leabhairthim,
teichmhe ót airgnibh ceann i gceann,
i gceithre hairdibh Éireann.
Le cleachtadh bhur bhfoghla féin
ort maoittear, a mheic Uáitéir —
fonn saor na mbailbhlinnteadh mbinn —
'sgach taobh aidhmilltear d'Éirinn.
Líodh cean ní hiongnadh ortha —
an bhuidhean óg allmhortha
bhíos iomod i n-am feadhma,
a bharr sliombog soidhealbha.

Fir lén clúmh cuilte sneachta,
gasradh suirgheach soileaptha,
drong naoidhe séadarsaidh seang,
daoine is éagasmhail inneall.
Áit is sia i mbíd do bhunadh,
an damhradh óg easumhal,
cnuic roidhiamhra bheann mBanbha,
dream dhoiriaghla dhanardha.
Mairg is rí orra ar féagsain,
an drong aisdreach uiréasgaidh,
féar a gcuilt, fuaruisge a bhfleadh,
na sluaghaidhse Ghuirt Ghaoidheal.
Beag nách rochosmhail ribh féin
do mhuintear, a mheic Uáitéir;
fir bhuaidhirthe is baoth meanma,
sluaighsirthe laoch loinneardha.
Ní chodlaid, ní chaithid proinn
gan luadh gcatha nó comhloinn;
geal a ngríosghruaidheadh do dhubh
síorsmuameadh cean is cogthadh.
Biaidh aimsir bhus aithreach libh
béas do mhuintire, a Mhaoilir;
laoich na reann gcréachtdhoiligh gcorr,
dream nách bhféadfaidhir d'fulong.
Ríghe Connacht na gcuan ngeal
beanfa tú, mar tá i gcinneadh,
ar thairngire más cáir cion,
a láimh ainbhfine ar éigion.
Leanfuid do lorg a gcleachtaidh,
ar chogthaibh, ar choirrbheartaibh,
ar anachain, a ghruadh ghlan,
tar sluagh gcladhachaidh Chruachan.

Ní féadfa tusa is tú id rígh
fulang ainbhreath nó eissídh;
ann bhus aithreach réd dhreich ndil
do bheith maithmheach dod mhumtir.
Tú sguirfeas cách dá gcogthaibh,
tú choisgfeas do Chonnachtaibh
neart faghluidheadh, a chiabh cham,
is anmhuirear fian n-eachtrann.
Do bhádar fáidhe Fódla
dot athair dá furfógra —
clár toinnmhilis Teamhra Breagh —
sealbha ar ghoirminis Ghaoidheal.
Tú choimhlíonfas ar chansad
na draoidhe, a dhreach solasbhog;
tú fóirfeas ar fiadh mBanbha
ó mhóircheas fian n-allmhardha.
Daoibh tiorchantar, a thaobh seang,
an ní do fáisdin Aoibheall —
trí caomhchroinn a criaidh Logha —
do saorchloinn Bhriain Bhóromha.
Triúr mac do bhádar ag Brian,
trí leomhain Mhumhan Maicniadh,
trí ríodhamhna ó Thigh Theamhra,
fir síodhamhla soidhealbha.
Murchadh mhac Briain an bhairr ghloin,
Tadhg mhac Briain, bráthair Murchaidh—
toghthar aonphlanda tar fiodh —
Donnchadh saorchlannda a sinsior.
Murchadh mhac Briain is Brian féin
tuitid i n-aomeacht ainnséin,
fa Chliaigh maothghlain na gclach gcorr
i gcath re laochraidh Lochlonn.

Do chleachtdaois an chlannsoin Bhriain,
bláth na fíneamhna a finnChliaigh,
lucht leasa don bhanfáidh bhinn,
feasa d'fagháil ó Aoibhill.
I gcionn treimhse téid roimhe
Donnchadh mhac Briain Bhóroimhe
re hAoibhill i gcóir chomhráith
fan mBóinn n-aoibhmn n-iobharbhláith.
A bhean, ar Donnchadh, reac riom,
tar éis Briain, ardflaith Éirionn,
cia bhus rí ar fionnMhagh Fuinidh,
ní nách iongnadh d'fiarfuighidh ?
Tadhg mhac Briain, do bhráthair féin,
adubhairt Aoibheall ainnséin,
dó do gealladh Teagh Teamhrach
treabh na n-earradh n-ildealbhach.
Líonais tnúth re Tadhg mBanbha
Donnchadh d'éis na hagallmha,
deacair srian re baothghlór mban,
do claochlódh ciall an churadh.
Marbhais Donnchadh dá dhruim soin
adhbhar ríogh Fódla i bhfionghoil;
fa ua dTáil is Éibhir Finn
do ráidh gur éiligh Aoibhill.
Tig Aoibheall d'iomardadh air,
leis féin ar bhfágáil Donnchaidh,
fán múr fionn ghormaibhneach ghlan,
i gCionn chomhraidhneach Coradh.
Éagóir dhuid a rádha riom
nárbh fíor mh'fáisdine, ar Aoibhioll,
fa cheann deighfir bhruidhne Breagh,
deimhin m'fuighle, ar an inghean.

Ionann fáisdine, más fíor,
do mhac is d'adhbhar airdríogh,
fán gclár sídh mboigiobhrach mbláth
bídh croidiomhnach dom chomhráth.
Ar gheall mé do Thadhg Theamhrach
géabhaidh mac Taidhg, Toirdhealbhach;
damh ríghealbha chaomhchlann gCais,
aonchrann fíneamhna Forghais.
Gabhais Toirdhealbhach mhac Taidhg
neart Éireann do gach éanaird,
inis fionnbhláith na sruth seang,
san chruth ar iomráith Aoibheall.
Mar sin imdhéabhas oraibh
fán gcríchse, a chruth síodhamhail;
géabha orláimh Fóid Mheadhbha,
a bhonnbháin óig oireaghdha.
Do gheall Aoibheall Iath Logha
do Thadhg mhac Briain Bhóromha —
orsa chomhdha Craoi Theamhrach —
's do bhaoi a thorbha ag Toirdhealbhach.
Draoithe Banbha do bhí riamh
do Uáitéar mhac Meic Uilliam —
fonn sáimh na gcaillbhile gcuir —
ag tairngire Chláir Chobhthuigh.
Fuair Bháitéar, a bhéal corcra,
bás re béal a ríoghochta;
a lámh chabhra chnuic Mhidhe,
dhuit bhus tarbha an tairngire.
Do bhí an cúigeadh, a chruth séimh,
lán d'easaonta d'éis Uáitéir,
lán do chogthaibh 'sdo chathaibh,
lán d'olcaibh is d'anachain.

Níor lámh cách cuimhne a bhfaladh
airm laoich ón ló fuarabhar,
luadh cagaidh ná cur bhfeadhma,
a subh abaigh fíneamhna.
Bás th'athar is é do cheil
tairthe fiodh, iasg an inbhir;
an ré 'san ghrian i ngeimheal
is é is ciall fár cuimhrigheadh.
Tig libh, mar tháinig tusa,
bláth na gcoillteadh gcéadnasa;
ioth an túir, tairthe na sreabh,
gach dúil ag aithne th'airdheadh.
Ag so an t-ioth ar n-éirghe anos,
ag so an ré na ré solus;
créad fa mbiadh amharus ort
fa fiadh gcladhsolus gConnacht?
Idir éasga is ghaoith is ghréin,
reanna nimhe, neóill aiéir,
ag diall ruibh a rí Garmna,
muir ar tí do thogharma.