Corpus of Electronic Texts Edition
The bardic poems of Tadhg Dall Ó Huiginn (Author: Tadhg Dall Ó Huiginn)

section 14

CATHAL Ó CONCHOBHAIR

  1. Déanam cunntus, a Chathail,
    d'ionnmhus agus d'ealathain;
    cúis a dhéanta is crádh croidhe,
    a réalta ó chlár Chalroighe.
  2. Briathar ghnáth, a ghnúis fáilidh,
    deireadh cumainn comháirimh;
    ní hé an glór nách doiligh dhamh,
    a rómh oinigh na n-ughdar.
  3. Mithigh dhúinn déanamh cunntais,
    gidh eadh, a rosg réaltunntais,
    a ghruadh frirhir, a rún ban,
    níor mhithigh dhún a dhéanamh.
  4. Moch dúinn do dheónaigh tusa
    dhol i gceann an chunntusa;
    críoch m'annsa is adhbhar cumhadh,
    amhghar dhamhsa an deónughadh.
  5. Cunnradh duas agus dána
    do-nínn red dhreich ndonnmhálla,
    mar budh dual duidse agus damh;
    truagh mo chuidse don chunnradh.

    6. p.93

  6. Ní dheachaidh dár gceirdne i gcruth
    nár chumas dod chúl ghéagach,
    ón duain go haonrann d'fighe,
    a saorbharr sluaigh Sligighe.
  7. Ní raibhe ó seinm na gcraobh gciúil
    go sgaoileadh na sgéal dtaidhiúir,
    's uaidh sin go huaisle t'fola,
    nár libh uaimse an ealodha.
  8. Déanam cunntus go nua anois;
    fionnam uait mar do íocuis
    gach cáil 'na ndeachamair dhuit,
    a chreachurraidh Chláir Chormuic.
  9. Créad an tost atá oraibh,
    a Chathail Í Chonchobhair,
    gi bé do dáileadh damhsa
    gan é d'áireamh oramsa?
  10. Créad nách maoidhise, a mheic Taidhg,
    a bhfuaras ód ghnúis ghealaird,
    do luagh mo rachunntais ruibh,
    a sduagh bhachalltais Bheannchuir?
  11. Gach breath dúinn dár dháil tusa
    dá gcurthaoi san gcunntussa,
    a dhamh ré an bhroghasa Breagh,
    níorbh orasa é d'áireamh.
  12. Do-geibhthi uaid iall an sbuir,
    do-geibhthi an crios, a Chathuil;
    do-geabhtha an brat 'san bleidhe,
    'san eachra, a slat Sligighe.

    13. p.94

  13. Ochán! och! do-geibhthi an ghroigh,
    'san chaor bhuadha ód bhais leabhair;
    'san bheann órdhaidhe 'san fail,
    a cheann mórmhaighe Murbhaigh.
  14. Do-geibhthi an crodh ód chúl fann,
    do-geibhthi fós an fearann,
    a sgiath chosnaimh chuain Duibhe,
    'san crodhsoin uaibh d'ionghuire.
  15. A chéad urdail dá n-aghbhoinn
    uaid, a bhéildeirg bhriatharmhoill,
    a bhfuair mé d'iolmhaoinibh ann,
    ní hé is ionmhaoidhimh oram.
  16. Córa do mhuirn do mhaoidhimh,
    'sdo rún fáthach forbhfaoilidh;
    a bhrágha fionnmhoighe Fáil,
    cára h'ionmhoine is t'anáir.
  17. Do-gheibhinnse, a ghéag Luighne,
    do chogar, do chomhuirle,
    t'uille agus leath do leabtha,
    breath nár thruime toirbhearta.
  18. Cóir a bhuidhe do bhreith ruibh —
    fuaras ó chách, a Chathail,
    na haisgeadha fa lór linn,
    do lógh m'faigseana ar h'uillinn.
  19. Ní féadfamaois, a ghruadh gheal,
    leath a n-uaramar d'áireamh,
    idir sluagh finntighe Fáil,
    do luagh impidhe it anáir.

    20. p.95

  20. Fuaras tríod don taoibhse aniar
    mo cheannach ó Chloinn Uilliam,
    'só chath Bhréifne uair eile,
    a féithle sluaigh Sligighe.
  21. Fuair mise, is ní mé do thuill,
    mo chuid d'ionnmhus chlann gConuill,
    's d';éadálaibh ó Néill anoir,
    ód chéibh ghéagánaigh gabhlaigh.
  22. Do saorthaoi ar son mo cheannaigh
    clann Ghoisdealbhaigh, Gaileangaigh,
    do Chloinn Chubháin, do Cheara,
    níorbh fuláir ar n-aisgeadha.
  23. Im' thuilleamh buidhe do bhíodh
    gach rí, gach adhbhar airdríogh,
    ó chuan Éirne go hEachtgha;
    ní tuar éirghe aigeanta.
  24. Ní fuair file romham riamh
    maca samhla dár soimhiadh,
    um Thealaigh bhféirmhín na bhFionn,
    ó éinrígh d'fearaibh Éirionn.
  25. Ní raibhe ag Cunn na gcéad dtreas
    d'onóir ar Eochaidh Éigeas,
    a slat bhagair Bhanbha Cuinn,
    a dtarla agaibh oruinn.
  26. Giodh é Fítheal, fáidh Cormaic,
    fríoth liomsa as do leabharghlaic,
    a rí sluaigh bhastana Bhreagh,
    asgadha nách fuair Fítheal.

    27. p.96

  27. Níor chleacht Torna — gá dtám ribh —
    re linn Néill ná Cuirc Caisil —
    oide suadhollamh bhfear bhFáil —
    meadh a n-uaromar d'fagháil.
  28. Muirn Mheic Coise, cian ó soin,
    re linn Taidhg Mhóir mheic Cathail,
    dom chionsa ní séad samhail,
    ionsa h'éag ót ollamhain.
  29. Muirn Mheic Liag i Leith Mogha,
    i n-aimsir Bhriain Bhóromha,
    gér mhaith rí fionntolcha Fáil,
    níorbh ionchomtha í is m'anáir.
  30. D'ollamhnaibh Banbha na mbeann
    ní thug airdríoghraidh Éireann
    leith ar bhfaghála ód dhreich dhil,
    ná leith m'anára i n-aointigh.
  31. Ó nách féadaim teacht thoraibh,
    a Chathail Í Chonchobhair,
    bheith 'god luadh is doiligh dhamh;
    truagh gan m'oidhidh it farradh.
  32. Níor saoil neach ar dhruim dhomhain
    mé tar h'éise d'anamhain;
    nár dhamhsa gan dol red chois
    ar son t'annsa agus t'ionnmhois.
  33. Deacair d'uaislibh Inse Fáil
    ó mhair mise is tú ar dteasdáil,
    a sgath Ghaoidheal Chláir Chonnla,
    dáigh a haoinfior ealodhna.

    34. p.97

  34. Minic do sirthea ar Dhia dhamh
    ré budh sia 'ná do saoghal;
    a lámh thilte bhraonchláir Bhreagh,
    do chlaochláidh h'itche m'aigneadh.
  35. Tánuig h'itche, fa ríor ruinn;
    fuarais ó Dhia, a dhreach séaghuinn,
    bheith saoghlach dúinn id dheaghaidh,
    a aonbhrath Múir Mhuireadhaigh.
  36. Níorbh iongnadh h'itche d'faghbháil
    duit, a bhaisghil bhriatharnáir;
    níor éimdheabhair neach fa nimh,
    a dhreach séimhleabhair suilbhir.
  37. H'itche féin, fearg an Choimdheadh,
    ro-m-chráidh, a chruth séaghoinngheal;
    i n-aghaidh mo dhísle dhuid
    m'faghail is tríbhse tánuig.

    TÁNUIG

    38. p.98