Corpus of Electronic Texts Edition
The Book of Magauran (Author: [unknown])

section 18

XVIII

Raghnall Ó hUiginn cc

    1. Uaisle a-chách ceinéal mBréanainn
      an ghlóir bhuilidh bhinnshéaghainn,
      comhdhána bhfaghla na fir,
      2150] gabhla chongbhála an chóigidh.
    2. Clann Bréanoinn mhóir mheic Fhearghna,
      curaidh uallcha oireaghdha,
      ar ngarbhaicme thoir ná thiar
      ní oil chlannmhaicne a coimhfhial.
    3. 2155] Trí meic Fhearghais nar éar neach
      Eochaidh Duach Fearghna fuileach
      sreang re a dtromshluagh nír thriall fear,
      triar dar chomhdhual an cóigeadh.
    4. Fearghna mhac Fearghusa an flaith
      2160] d'uaislibh Connacht ba ceannbhraith,
      óigfhear díoghoinn nachar dhocht,
      do thríoroinn chóigeadh gConnocht.
    5. Rug do raghain ar n-a roinn
      trian oirthearach an fhearoinn;
      2165] nír thrian cruinn ar a chomus
      ó Dhruim Chliabh go Ceanonnus.
    6. Ráinig d'Fhearghna an ochta gil
      daingean is coillte an chóigidh;
      beag bhfeadhma an t-ar san aimsir
      2170] ar ghabh Fearghna an fearainnsin.
    7. Cruithneach is mil na Midhe
      ag teacht go gríbh nGáirighe;
      fleadha phuirt Eamhna Uladh
      go Fearghna is tuirc Thuadhmhumhan.

      8. p.143

    8. 2175] Ní tharrla dh'fhearaibh Éireann
      don ghormrosgach glaicmhéirsheang
      neach fríoth do chlódh a chosgair
      gidh mór críoch do chosnosdair.
    9. Nír leigeadh do rígh Ruidhe
      2180] mac ná hinghean d'Iardhruidhe;
      gér thuar don choill bríogh a bhreath
      ar a chloinn ní bhíodh biseach.
    10. Ochtar cloinne—ba creach throm—
      rugadh ó Fhearghna armchorr
      2185] do mharbh cumha dá chéad bhan
      im dhula dh'éag don ochtar.
    11. Imshníomh re huaislibh fhear bhFáil
      ar ndíoth chloinne chinn Ghabhráin,
      éag don tslógh mhallbhan mhíolla
      2190] mór an t-adhbhar imshníomha.
    12. Caoga ar céad go Cluain bhFearta
      tre fhionghail a oireachta
      —toisg nar léig ar ceal a chloinn—
      téid is a bhean go Bréanoinn.
    13. 2195] Do-rala taobhthrom torrach
      an ghéis dóidgheal dearcmhongach;
      rosg mall nach geibheadh fa ghroidh
      fa deireadh ann dá hionbhaidh.
    14. Troisgid re Bréanainn mbreithcheart
      2200] an dias cháidh nar choinnimhthearc,
      caoga fhionnbhan céad curadh,
      tréad biodhbhadh do bhaoghlughadh.
    15. Musglais bean onchon Uisnigh
      meadhón oidhche an adhuighsin;
      2205] gor thús laoi don lachain ghloin
      do bhaoi athaigh re n-iodhnaibh.

      16. p.145

    16. Beiris mac—ba maith an tráth—
      ar dteacht na maidne mochthráth,
      rath Dé ar a naoidhin do nimh,
      2210] lé bha fhaoilidh a fhaisgin.
    17. Baisdis an mac suairc sona
      Bréanainn mór mac Fionnlogha;
      tug a ainm féine ar an bhfear
      's a thairm ós ghléire Ghaoidheal.
    18. 2215] Dun naoidhin chruthaigh corpghlain
      tug Bréanainn a bheannochtain;
      tennobthor cath ar an chloinn
      tre rath beannochton Bréanoinn.
    19. An céad laoch 's an leithchéad ban
      2220] tugsad ofráil don éarlamh;
      fáilte ag ainglibh Dé mon dáil,
      ba saidhbhir é ón ofráil.
    20. Subhach tángadar dá dtigh
      ar mbaisdeadh a meic mhuirnigh;
      2225] ceann sluaigh ba déadla a ndeabhaidh
      géagdha fhuair a oileamhain.
    21. Mac eile d'Fhearghna éachtach
      Aodh Fionn an flaith roidhéarcach;
      do chloinn an ríogh shuairc shoinnimh
      2230] síol Ruairc agus Raghoilligh.
    22. Na Trí Tuatha tá fan gCoirr
      a-táid sin ar sliocht Bhréanoinn;
      an rí do dhíol gach duine
      dá shíol na trí teaghluighe.
    23. 2235] Athair Baoithín nar bheag rath
      Bréanoinn mhac Ferghna fleadhach,
      gan deoradh do thogra ó thír,
      an leomhan brodla Baoithín.

      24. p.147

    24. Mac Baoithín an bheoil tana
      2240] Maonach athair Eachadha;
      maicne dan fearr a faigsin
      ceann na haicme an t-Eachaidhsin.
    25. Teallach n-Eachach nar éar sgoil
      clann Eachadha mheic Mhaonaigh;
      2245] a mbuar ag rígh ní roinntir,
      an tír is uadh easloinntir.
    26. Tomás mhac Briain an bhairr thais
      oighre Eachadha armghlais;
      a chró d'ionghoire is dó as dleacht
      2250] is dó as ionbhuidhe an t-oireacht.
    27. Tighearna Theallaigh Eachach
      an tuir chródha cheirtbhreathach;
      tír do tháth ní dó as docra,
      is mó a-chách a cumhochta.
    28. 2255] Glór an aingil re athair
      ar mbreith í Chuinn Chéadchathaigh
      'Madh áil lat a fhaghail d'fhás
      ar do mhac tabhair Tomás.'
    29. Do cheadaigh Dia ar flaith bhFabhair
      2260] ainm apsdail dá abhsdalaibh;
      buaidh gach raith re n-a raghairm
      an flaith fhuair man absdalainm.
    30. Art is Brian is Aodh Eanghach
      Ruaidhrí is Tadhg is Toirrdhealbhach,
      2265] ainm gá ghairm uaibhse ní fhuil
      nach uaisle ainm an abhsdail.
    31. Ag mac Bhriain an bhruinne sheing
      gen go mbé acht aontuath d'Éirinn,
      ó Créidhe ní cheis ar crodh
      2270] mar badh leis Éire a éanor.

      32. p.149

    32. A-dubhartsa ris im runn
      rádh nach aithbhearthor orum;
      'Neach fad chlú ní bhéara bás
      méara acht gé dheach tú, a Thomás.'
    33. 2275] Tomás mhac Briain is báidh leam
      a theisd ag éigsibh Éireann;
      Brian dámadh olc a eineach
      ní bhiadh ort n-a impeidheach.
    34. Mac meic Dhonnchaidh déad raigheal
      2280] nir haoradh 's ní haorfaidhear;
      mar tá go laomhdha im cheann cruidh
      caomhna as fhearr ar na haoraibh.
    35. Tomás Mág Shamhradhán shaoir
      nach ob deaghlaoidh ná drochlaoidh,
      2285] dleaghmaid grádh don choirpsheang cas
      ar ndán go coitcheann cheannghas.
    36. Teagh nach dúntar re nduine
      bruighean churadh Callmhuighe;
      do bhiadh seal gach neach ar nimh
      2290] dá mbeath mar theagh an taoisigh.
    37. Sochaidhe ag dul n-a dhaightheach
      nach bí aointeach urnaightheach;
      neamh nochon aghar ar áis
      mar do-ghabhar teagh Tomáis.
    38. 2295] Smuainiudh fhir na n-abhradh ndubh
      go rachadh d'éag gach aonur;
      fir thalman gá mbreith don bhás
      adhbhar im nach teich Tomás.
    39. A-tá ag marcach Mhuighe an Sgáil
      2300] fulong anfhorloinn d'aghbháil;
      a neart ag cabhair í Chuinn
      ó nach faghaibh ceart comhlainn.

      40. p.151

    40. Tuile samhraidh an saoghal,
      teacht air nochan éanbhaoghal,
      2305] anaidh an tuile n-a thrágh,
      samail don duine an domhnán.
      Domhnach Cásc
      [...]
    41. Teidhm gan urchasg dá fhaghlaidh
      fioch an déidghil donnabhraigh;
      2310] fala re cách d'ú Chréidhe
      áth abha ní haigbhéile.
    42. A fheidhm ní leigeann ba lár
      mac ríoghna Cruachna ó gCubhrán,
      gan bhlaghadh feadhma ar an bhfear
      2315] go ndearna an talamh teicheadh.
    43. Mág Shamhradhán as gharbh ngliadh
      creachaire iarthoir Oirghiall;
      cleath Leamhna nochor leanudh,
      's ní dhearna a chreach cruinneaghadh.
    44. 2320] Cogadh an éachtaigh airgnigh
      tug imshníomh ar easgcairdibh;
      re linn í Cholmán ní chluin
      comhrádh as bhinn dá bhiodhbhaidh.
    45. Tomás Mág Shamhradhán shaoir
      2325] mac meic inghine Amhlaoimh,
      cneadh nach iadhann a fhalu,
      fear re hiarann m'ealadhu. Uaisle
    46. Uaisle Banbha man ngéis ngil
      inghean mhiodhchar Mhéig Uidhir;
      2330] is banua riogh is ríoghna
      an ghríobh ranua roighríobhdha.
    47. Sbéis im dhán dá dreich naoidhe
      Nualaidh inghean Éadaoine;
      foghnaidh gach ní a-dearum dhí
      2335] do-gheabhum í ba huaisle. Uaisle

      48. p.153

    48. Uaisle as fhéile ná gach fear
      Aodh Ó Domhnaill díon Gaoidheal;
      clú ar Aodh is dleacht bhar nduaisne
      is tearc aon nach anuaisle. Uaisle
    49. 2340] Uasal leinn Muire mháthar,
      máthair mheic Dhé ar ndeaghbhráthar,
      beith seal gá guidhe i ngach guais
      do-gheabh ó Mhuire mhórdhuais. Uaisle
    50. Uaisle an Dúilimh is a dhealbh
      2345] dom iomshnádhadh ar Ifearn;
      iomdha ann gáirthe is gleacach
      an t-all cláirthe cuaisleacach. Uaisle