Corpus of Electronic Texts Edition
Do tógbhadh meirge Murchaidh (Author: Gofraidh Fionn Ó Dálaigh)

p.274

GOFRAIDH FIONN Ó DÁLAIGH cct.
  1. 1] Do tógbhadh meirge Murchaidh;
    2] is tráth aighthe ar Allmhurchaibh;
    3] díorma i ndeaghaidh na meirge
    4] d'fhearaibh díoghla díbheirge.
  2. 5] Do tógbhadh leo ar leirg fhódbháin;
    6] budh séan creach dá céadtógbháil
    7] ós laoch braoinleirge an bhragha
    8] saoirmheirge mhaoth Mhurchadha.
  3. 9] Budh séan greama do ghabháil
    10] do Mhurchadh Ú Mhadadháin
    11] meirge thláith as neamhthláith neart
    12] ón ráith eachbhláith ag imtheacht.
  4. 13] Suairg an ríoghcoinneall roimhe
    14] d'ionnsoighidh na hiorghoile,
    15] sróll fann re caoilfhiodhbhaidh gcruinn
    16] crann mór d'aoinfhiodhraidh áluinn.
  5. 17] Is áluinn an earr mheirge
    18] do-chiu i gceann na mínleirge;
    19] éanamhail a heiteall sin
    20] breicearr shéanamhail shuaithnidh.
  6. 21] Cia an monghar mór-sa san mhagh?
    22] cia an sluagh-sa ag mílidh Mumhan?
    23] nó an doire corr slatach sleagh?
    24] nó an bhratach dhonn ar deireadh?
  7. 25] Bratach mheic éachtaigh Eoghain
    26] minic bhíos 'n-a baindeoraidh;
    27] iadhaid Anmchadhaigh impe
    28] na harmchuraidh innilte.
  8. 29] Ar dtiomsughadh a thionóil
    30] im sheabhac shíl Éireamhóin
    31] earr thana mhíonshróill san mhagh
    32] budh mana díoghbhóidh Danar.
  9. 33] Leanaid cách é i n-ionad the,
    34] leanfaidh Murchadh an meirge
    35] nuaibhile Eilge 'má fhóir,
    36] guaillidhe meirge maothshroill.

  10. p.275

  11. 37] An gcéin mhaireas an mheirge
    38] ós laoch fholtchas fhinnleirge
    39] méaraidh gaisgeadh na nGaoidheal;
    40] ní claisdear a gcommaoidheamh.
  12. 41] Tug Brian i gcath Chluana Tarbh
    42] teisd mar sin ag sníomh oram
    43] ar fhear chomhanma chinn Doir
    44] rodhamhna gill dá ghníomhraidh.
  13. 45] Dál gCais fa Mhurchadh mhac Bhriain
    46] rángadar gus an roighliaidh;
    47] Éire ar láimh Bhriain ó do bhí
    48] san ghliaidh níor bh'áil an t- airdrí.
  14. 49] Tig láimh le laochraidh Sionna
    50] rí Éireann is aoinghiolla
    51] ar mhaoilinn ghléanuaidhe ghloin
    52] aoibhinn fhéaruaine fhásaigh.
  15. 53] Cóirighthear peall is puball
    54] ann sain don fhial abhradhdonn;
    55] teagar mionn saltrach saoire
    56] go marcach bhfionn bhFormhaoile.
  16. 57] An lá nar léigeadh san gcath
    58] le Dáil gCais na gcolg bhfaobhrach
    59] an rí do radháil a arm
    60] do bhí ag gabháil a ghnáthshalm.
  17. 61] Ar ndul i gceann a chéile
    62] don dá fhoirinn aigmhéile
    63] léigid Gaoidhil gáir rothrom
    64] ag maoidhimh áir FhionnLochlann.
  18. 65] "Créad an gháir-se 'n-ar ngoire,
    66] a ghiolla" ar Brian Bóroimhe;
    67] "Gáir Gaoidheal" ar an giolla
    68] "ag maoidheamh a móirghriolla."
  19. 69] "Innis, a fhir an fheithmhe,
    70] ó taoi i n-áit a n-infheithmhe
    71] mar cuirthear an cath cródha"
    72] ar sgath cruithgheal Crannmhóna.
  20. 73] "Ní hurusa, a Bhriain Bhanbha,
    74] le dlús na gcath gcathardha
    75] aithne ar fhear seach ar-aile
    76] feadh graifne na gasraidhe."

  21. p.276

  22. 77] "Fionnam uaibh" ar airdrí an tslóigh
    78] "créad rian a mheirge maothshróill
    79] ler chosain Murchadh mór dteann
    80] ag clódh urchradh na hÉireann."
  23. 81] "Do-chiu i lár lochta an éididh
    82] do mhac-sa, a mheic Chinnéidigh;
    83] do-chiú a chomhardha catha
    84] ós rodhamhna an ríoghfhlatha.
  24. 85] "Do thanuigheadh tiogh an tsluaigh
    86] fa mhac ríogh Éireann armruaidh;
    87] san treaschath gé theilge a fhuil
    88] is seasmhach meirge Murchaidh."
  25. 89] "A dhuine dhéachas an cath,
    90] ná creid an gcéin bhus seasmhach
    91] meirge na flatha ó Bhóinn Bhreagh
    92] go racha do ghlóir Gaoidheal.
  26. 93] "Féach a-rís raon an chatha,
    94] innis dúinn a dheacracha"
    95] ar craobh Eilge nar éar sgoil
    96] "féagh ar chlaoin meirge Mhurchaidh."
  27. 97] "Is é iomthús an chatha"
    98] ar óglách an ardfhlatha
    99] "ar sníomh a airm d'fheirg Murchaidh
    100] maidhm san leirg ar Lochlannchaibh.
  28. 101] "Ar dtuitim saorchlann síl Bloid
    102] timcheall Murchaidh san mhórthroid
    103] feidhm na leirge a aonar air
    104] do claonadh meirge Mhurchaidh."
  29. 105] "Do chlaon oireachas Éireann
    106] de sin" ar Brian baismhéirsheang
    107] "d'éis claonta meirge Murchaidh
    108] aonta fheirge ag Allmhurchaibh."
  30. 109] "Saoth leam" ar Brian an bhairr ghloin
    110] "mar bhias Éire d'éis Murchaidh;
    111] bás Murchadha ceann i gceann
    112] leam is urchradha Éireann."
  31. 113] Táinig do thuitim Murchaidh
    114] bás an ghaisgidh ghníomharthaigh;
    115] flaithfhéinidh Ghlaoi mar do ghin
    116] do aithéirigh gnaoi an ghaisgidh.

  32. p.277

  33. 117] Mac Eoghain Cliach cleith urchradh
    118] cosmhail is an céadMhurchadh;
    119] gnáth tromthóir dhoirbh 'n-a dheaghaidh
    120] comhchóir moirn dá meirgeadhaibh.
  34. 121] Mac Eoghain is eidhre Briain,
    122] dá shlait fhíneamhna a héinchriaidh,
    123] géill Gall i gaisdibh na bhfear,
    124] dá bharr gaisgidh na nGaoidheal.
  35. 125] Murchadh mhac Briain an bhairr thais,
    126] Murchadh mac Eoghain armghlais,
    127] dá churaidh comhlann gcalma
    128] conghlann cubhaidh comhanma.
  36. 129] Gan d' urraim ag oidhre Bhriain
    130] ó mhac Eoghain fhuair mhóirghliaidh
    131] achd Brian re chéile dá chur
    132] nochar ghiall Éire d'Eoghan.
  37. 133] An flaitheas fhuair a athair
    134] mar tá fa thuir Chonachaidh
    135] do badh é a chéile cleath Dor
    136] achd go mbeath Éire ag Eoghan.
  38. 137] Fine Luirc na lann dtana
    138] timcheall mheic Bhriain Bhóramha
    139] samhail síl Anmchadha an áigh
    140] im ghríbh n-armthana n-Iomdháin.
  39. 141] Líonmhar do lucht a thighe
    142] an adhaigh as uaignighe
    143] comhdhál mar do bheath 'n-a bhrugh
    144] a theach lomlán do laochraidh.
  40. 145] Lán ón orsain go ar-oile
    146] an teach d'uaithnibh iorghoile;
    147] lán na coirn donnghasda dhóibh
    148] do choirm shomlasda sho-óil.
  41. 149] Lán do lúireachaibh gorma
    150] is do cheinnbheartaibh cathardha
    151] —as tréidhe treasa goile—
    152] sleasa réidhe an ríoghthoighe.
  42. 153] Lán do ghiallaibh na geimhil
    154] i dtigh flatha finnFheimhin,
    155] is aidhleanna na n-arm nglan
    156] airmreanna badhbh do bhiathadh.

  43. p.278

  44. 157] Lán do mhnáibh fiala fionna
    158] na fuinneoga fairsionga
    159] ag cur corrthair óir eangbhláith
    160] san longthoigh mhóir mhuirearghnáith.
  45. 161] Ar sleasaibh bláithe an bhragha
    162] suidhfidhear síol n-Anmchadha;
    163] bídh 'n-a ríoghshuidhe reampa
    164] síodhuidhe a sídh saoirNeannta.
  46. 165] Líne do leith a aighthe
    166] do chathaoiribh cumhdaighthe
    167] —rachaoin a gcridhe re gceird—
    168] file i ngach chathaoir chróidheirg.
  47. 169] Gach fear ag freagra a fheadhma
    170] san bhruidhin aird oireaghdha;
    171] druim re fraighidh slatshaoir sonn
    172] macaoimh fa bhrainibh buabhall.
  48. 173] Gan fhear dearmaid ná diomdha
    174] díobh is siad sluagh ro-iomdha
    175] gan luadh cionadh re headh n-óil
    176] gan fhear i n-ionadh éagcóir.
  49. 177] Tar éis a suidhighthe so
    178] do-ní aoibhnioghadh orra
    179] cliar téad do fhocuil oineach
    180] i nglotuin géag ngallshaileach.
  50. 181] Gabhthar ainn-séin ga n-aos cheoil
    182] dán re cuisleannaibh ceineoil
    183] faoidhe téad dá chéibh chlannaigh
    184] ag béin shéad do shaorchlannaibh.
  51. 185] Ní thuigim má tá easbhaidh
    186] ar an ndúnadh ndaoineach-sain
    187] achd an dúnadh gan doirseoir
    188] do dhúnadh a dhoroisbheoil.
  52. 189] Mac mheic Mhurchaidh móradh ceall
    190] diomdha ar Dhia nocha dligheann;
    191] lór do sduaidh Eamhna a fhagháil
    192] ar shmuain meanma Í Mhadadháin.
  53. 193] Agartha aicme Míleadh
    194] le chéile 'gá gcoimhshíneadh;
    195] tiad do bhruidhin mhóir Murchaidh
    196] slóigh fhuinidh dá n-agarthair.

  54. p.279

  55. 197] Ní chuala ar lámhach Logha
    198] leithéid lámhaigh Murchadha;
    199] Murchadh is ar mhaith le a dhroing
    200] má do chaith urchar n-iomruill.
  56. 201] Dá chúis far dholta fa dhíon:
    202] is tuar orchradh a eissíodh,
    203] is díon ar urchraibh d'fhagháil
    204] síodh Murchaidh Í Mhadadháin.
  57. 205] Ó Madadháin as mhín cruth
    206] madh cor ris im ráith Teamhrach
    207] tríd slógh Teamhrach badh tana
    208] ó theaghlach mhór Murchadha.

    Do tógbhadh.