Corpus of Electronic Texts Edition
Togail na Tebe (Author: Unknown)

book 9


3339]

Ba hadbal tra toirrsi & domenma na nGrec don gnim sin.
3340] O rochualadar immorro na Tiabanda Tid croda confadach do
3341] chacnum & do ithi chind Menelibuis, rogob fichfergi & anindi
3342] adbul iad. Na Greic, immorro, ba lughaide a nguba & a ngeran
3343] a los Tid. Uair ba holc acu dul dar in recht n-indligthech
3344] ndeona .i. duni d' ithi. Et is ed innister and dono co rofhacaib
3345] Mairt, dea in chatha, in chath i lla sin re haduath in gnima
3346] sin dorindi Tid. Is andsin roericheadar na Tiabanda co
3347] tindisnach do digail Menelipuis, amal bad fialchairdi diles
3348] dearbrathar do iad uili; & rogres Ethiocles rig na Tebi co tren
3349] andsin na sluagu, & is ed roraid: ‘Adar lind, a fhiru,’ ar se,
3350] ‘nidad daini in sluag cusa soichi .i. na Greic, acht mad
3351] nathracha nemi & leomain lanmera ac ithi daine amal dorigni
3352] Tid, & ni tabraid da n-airi na dei uasta risna hairdib aduathmara
3353] doniad.’ Et o roraid-seom sin, rotrenindsaig na Grecu, & ba
3354] haicnead oenduine uili andsin ac na Tiabandaib do chosnum
3355] chuirp Thid risna Grecaib co ndiglaidis air cend Menelipuis
3356] d'ithi, & na huilc ar cheana dorindi riu.


3357]

Is andsin tra roerig Fama, ingen Terra, co firluath foluaimneach,
3358] & roscail in scel sin ba hilltuathaib na nGrec .i. Tid
3359] {folio 42b} da marbad. Et ged chualaig Polinices mac Eidip
3360] sin a fer comtha & comaind da marbad, nir-chreid a chetuair.
3361] Uair rabui d' aichni a eangnuma aici-sium nar-ba doig les
3362] curaid da commaidem, na milid da marbad, na hairsidi d' arrach
3363] inn fhir sin can fis. Et gid ed o cualaig-sium a
3364] deimin, rosocht fair coma cruaidhither ri crandlaem gach n-alt
3365] & gach n-aigi de o chind co bond, & robanad imi mar scoith-sheamair
3366] no mar lenid ar na lantuar, & roerich ceo comdorcha


p.218


3367] cumad dara rosc coma dorcha doimtheachta do gach conair.
3368] Romescad a menma coma balba buaidirthi na briathra rolabrad
3369] isan uair sin. Is andsin rogab a armu, & tanic reimi co toirrseach
3370] toitmendach & a sleag ina diaid gan tiachtain de a tocuala re
3371] truma na toirrsi. Et in chonair thanic, doruladar do munter
3372] Tid os cind chuirp a tigerna. Rotaisbenad leo dosum he,
3373] & o 'tchondoirc-sium he, roleic ina loigi fo chetoir ar corp a
3374] charad, & robai ac nuall moir, & is ed roraid: ‘A fhir cumtha,’
3375] ar se, ‘ni hiad so aisceada dingbala rodligis dimsa .i. do thoitim
3376] i tír na Tebi ic cosnum rigi damsa & misi slan dar th' eis. Et
3377] bid fada bam loingseach-sa dod lo, uair ni buigbead brathair
3378] na carait cumtha mar thusu dot eis. Et, a Grecu,’ ar se,
3379] ‘facbaid-si misi m' aenur sund na marbthar sib ni as mo.
3380] Acht leicid etrum-sa & mo brathair, uair is fo lim ita gan rigi
3381] & gan flaitheamnas dar eis Tid. Et truag dono, a Thid, nach
3382] rothoitius-sa leatsu inn adaig racomraicsemar aroen ar tus
3383] i cathraig alaind Adraist. Et ba caeom do chlu in la dochuadais
3384] d' iarraid rigi damsa cusin Teib, & adar lim ni lemdais laich
3385] gaili do ledrad iter, na curaid comruc rit. Et cia na dirmanda
3386] diairmithi na degsluaig rotrascradar? Uair ni mo na Ioib
3387] badein no Mairt dea in chatha confaeltis fuirmed farain fort.’
3388] Et asa haithli sin tuc a lam dar agaid fordorcha fulidi in gilla, &
3389] roglan na frasa fala di. ‘Ba miscais am let,’ ar se, ‘mo namait-sea
3390] cosaniu, & ni biu-sa beo tar th' eis iter.’ Et is cuma
3391] adbert sin & ronocht a claideam & rothriall a lecun co heslind,
3392] no gor-iadsad a munter lama tairis, & gor-tairmisc a cliamain
3393] uasal Adraist é, & robui 'ca comdignad, cor-chuir a claideb
3394] 'na tindtech. Et robui Polinices co hanband enirt andsin re
3395] crad na cumad & re truma na toirrsi.


3396]

Cained Tid connigi sin, & lamchomairt Poliniceis moir mic
3397] Eidip andsein{folio 43a}.


p.220


3398]

Acus o rabui-sium amlaid sin, rochromsad trenfhir thogaidi
3399] na Tiabanda 'man airdrig .i. Ethiocles dochum in chatha. Is e
3400] rofhrecair iad isinn uair sin in rigmilid ard allata Ipomedon
3401] do Grecaib, & as amlaid robui, inna buidin bodba ar lar in chatha
3402] in fer sin, & sciath comnart cruindleathan fair, & sleag remur
3403] rofhata 'na laim, & claideb lethan langer isin laim araill. Et
3404] nir-ba suaill ni ris ba samalta eisium andsin .i. carrac thend
3405] thunidi i crichib cuain & calaith, & na tonda taebuaine in mara
3406] crithainbtheanaig cumascda 'ga trenbualad, & sisi gan scailiud
3407] gan scuchud reompu. Is andsin dono rogob Eithiocles for
3408] acallaim na nGrec, & is ed roraid riu: ‘Cid on,’ ar se, ‘nach
3409] mebal daib beith ac ditin cuirp croda colaich Thid? & saethar
3410] dimain a denam. Uair gid a oenur rofhacbad sib he, ni
3411] loigfitis ethaidi imluaimnecha aoeir air na cuanarta croesach
3412] con, & ni loiscfed tend coemchoiserca he, a haithli in chuil
3413] doronni .i. duni d'ithi.’ Et is cuma adbertsom sin & tuc
3414] urchur do Ipomedon Grecda gruadsolus dont shleig rigda robui
3415] ina laim, co tarla 'na sesum asa sciath suaichnid sechtfhillti.
3416] Et tucsat dono dias aili do Tiabandaib da urchar inn oenfhecht
3417] do Ipomedon .i. Pheres fuabartach & Liccus lanchalma. Saeigis
3418] secha urchar Phires, & tescais cir chathbairr in churad urchur
3419] Liccuis. Ipomedon, tra, ger-uat imda urchair do, ni cem ar
3420] cul ruc as a n-inud i roibi, acht robui co hathlum anrata ac
3421] luathimirt a sceith i nn-agaid na laechraidi. Is andsin adchond-cadar
3422] da gaiscedach glondmera do Grecaib in n-eicin sin i roibi
3423] Ipamedon .i. Alcon anrata mac Sitsión, & Idas athlom anglondach
3424] a Pisa. Tangadar sin, & a mbuidni diana danarda maroen riu,
3425] do fhortacht & d' fhoirithin Ipamedon. Et tucsad gluin re
3426] gliaid aroen ris, & ba foirithin dosum sin ona ceathaib cumascda
3427] cruadarm robadar as cach aird air. Et o rathocaib a cheand &
3428] rodibraic in sleig ngairbremur nGrecda robai 'na laim, coma


p.222


3429] luaithithir re saeigid a sreng ar na seolad tresna sluagaib, co
3430] tarla inni Polistas, comdis airdni athchumtha da heis, & tresin
3431] fer sin co rotholl in milid Mopsus, & co rotrenmarb in triar
3432] Tiabanda ba nesa do .i. Pothcis & Cidon & Tanager, & tresna
3433] feraib sin cen anad, cor-ben i cind inn airseda Eiritsis, cor-ba
3434] {folio 43b} silta semanna na sleigi da fhiaclaib & da inchind,
3435] coma seiser sarlaech romarb Ipamedon don oenurchar. Et asa
3436] haithli sin roeirich Leondtem ar scath int shluaig, & tuc urchar
3437] fas falaig dochum Ipamedoin, & tanic 'na diaid sin co dichelta,
3438] & rotharraing Tid chuici. Ger-b adbul in ecen engnoma i
3439] roibi Ipamedon, atchondairc in Tiabanda ac tarraing Thid, &
3440] tuc bemclaideb do cor-ben a laim 'ga gualaind de, & is ed
3441] roraid: ‘Tid,’ ar se, ‘dobean do laim dit.’ Cid tra acht ba
3442] tri rucsad Tiabanda chucu corp Tid, & rucsad na Greic uaithib
3443] ba tri he a fornirt cathaigthi & engnuma & imgona.


3444]

Acht ata ni cheana, nir-etsad trenmilid na Tiabanda uili
3445] cumscugud Ipamedoin o churp Thid, & ge ratelcthea do reitheda
3446] togla tulamais da scailter cnuic & cathracha, ni claefidis é uada,
3447] no co tanic in fhiuir aduathmar ifirnaidi .i. Tesifoné. Et rogob
3448] aduath na catha ceachtarda re hurgrain na hamaidi sin, cen co
3449] facadar hi. Is andsin rogabsi delb fhir do Grecaib fuirri .i. Alis,
3450] & tanic co foill fethamail dochum Ipamedon, & rolabair ris. Ba
3451] hingnad re hIpamedon in ecla & in uromuin rogob e re guth
3452] na baidbi, & si a richt Alis gaiscedaig. Uair is ed roraid-si, & si
3453] ac toirrsi: ‘Is dimaín a ndénai,’ ar si, ‘apaigi gasrad nGrec do
3454] ditin, & ba doilgi dit Adraist int ardrig do brith do Tiabandaib
3455] asin chath ina cheli, & ata acat cetgairm-su seach cach da
3456] fhortacht & da forithin. Et is truag limsa mar adchondarc
3457] a trillsi taitneamacha i llamaib na loechraide 'ga lantarraing.
3458] Et ni fata uait itir e .i. i fail i faichi in ndluim lanmoir luaithrid,
3459] & in ceo comthiug os cendaib int shluaig.’ Ni fhitir thra


p.224


3460] Ipomedon cid dogenad de sin, & roathgres in badb sin he, &
3461] adbert ris: ‘Is coru dit Adraist d' fhorithin inna anad
3462] acinn apach treththoll-sa Thid.’ Is andsin rochuir-sium ar
3463] faesum a muintire in cathirgal dara eis .i. corp Tit, & tanic
3464] i nndiaid na baidbi, & si i richt Alis, cein no co ndeachaid uad
3465] ina richt fein hi. Et o dachuaid-si uad, adchondairc na Grecu,
3466] & Adraist eturru ina charbad, gan ecla gan imsnim air. Et is
3467] imi doroni Tesifone in ceilc sin co mbertais na Tiabanda corp
3468] Tit leo dar eis Ipomone.


3469]

Dala immorro na Tiabanda rucsad leo corp Tid fo chetoir dar
3470] eis Ipomedoin. Rocurid gairi coscair & commaideam acu
3471] uasa chind, & o 'dchualaig Ipomedon sin, tuc aichni ar in
3472] gnim: ‘Is fir,’ ar se, ‘os cind chuirp Thid doberar in gair-sea.’
3473] Acht chena ba hannam {folio 44a} re trenfheraib tomaítheam air
3474] cein ba beo, uair ba menci leis roena romadmand & dith ar
3475] tuathaib na Tiabanda remi. Et o rasiacht cucu amlaid sin corp
3476] Tith, roiadsad immi ass cach aird, & darindset guingaland de
3477] amal nobeith beo, & ba buaid ngaiscid ris trenfher dib rofordergad
3478] a armu asa apach.


3479]

Nir-fhuiling tra do Ipomedon sin do cloistecht gan dul da
3480] indsaigid, ge rafitir gur-b anburus dó cathugud dar cend chuirp
3481] gen anmain and. Et tanic remi, & a claideb urnocht ina
3482] laim, & ni thuc aichni ar carait na ar cumthach andsin re
3483] tendta in tindesnais & re fiuchud na fergi. Acht cheana ba
3484] tairmeasc dosum na sligthi sleamna risna srothaib falcmara fala,
3485] conferdais a taebuib na trenfher ar na tuargain dosum, & re
3486] himad arm na n-airsed ar na n-airleach, & carbad cruadbristi na
3487] curad ar na comach, & re loechaib leathmarba ac urtriall aitheirgi.
3488] Et robo thairmesc luith & lanimtheachta do in guin tucastar
3489] Ethiocles ri na Tiabanda air. Et nir-airig-sium sin, no ma
3490] rofhitir, nir miad leis a legin ris, no co ndiglad ar inti dos-tuc


p.226


3491] air. Is andsin adchondairc-sium ara tairisi Tid & ech a thigerna
3492] 'na laim ac foshenm a srein co siblach, & rotriall-som fuirri, & o
3493] rotriall, robui int ech ac doibli & ac debili ris, & is ed roraid-sium
3494] ria: ‘Cid nam-leig-sea ort, a eich?’ ar se, ‘uair ni fhuil
3495] do shuil re crichaib na Calidone, na risin rig rad-riadaig, &
3496] bageba ferbruigib firglana i ngartaib Grec, & tair limsa do
3497] digailt Thid ar na Tiabanda.’ Ba samalta, tra, co tuiced int
3498] ech a n-ebairt-sium ria, & roan ris & dochuaid-sium fuirri, & o
3499] dachuaid, roling int ech co luthmar lanathlum assa bail robui,
3500] co rocrithnaigsedar faichtega firglana & tulcha tondglasa na
3501] Teibi re trethan. Rodlumait, immorro, & rodaingnigid dirmanna
3502] danarda na Tiabanda, o 'tchondcadar Ipomedon cucu
3503] ban samla sin. Rothuairc & rothesc andsin Ipomedon iadsum,
3504] comtis tamain thulmera ac tuitim chuirp na curad da eis.


3505]

Roimpotar na Tiabanda remi-sium, & rotheichset dona moigib
3506] reidi ara rapadar, no co rangadar co himlib amreidi srotha Ismen,
3507] & roopredar caeiti falaig forru andsin, & robui tuili falcmar firdomain
3508] isin sruth intan rosiachtadar-sum da indsaigid he.
3509] Ba gairit dono a n-osad-sum andsin intan rosiacht Ipomedon da
3510] n-indsaigid, & roobair iad gan toirnem & gan toirlem {folio 44b}
3511] da eoch, acht robui 'ca timchellad & 'ga timsugud. Is andsin
3512] rolingestar na Tiabanda i nn-athaib & i nn-indberaib na haband,
3513] & roleicsead a n-armu uaithib risin sruth re tindenus in techid,
3514] & ba he dichracht in teichid commitis i teand re grian & re
3515] gainem int shrotha aca falach ar ecla Ipomedoin, uair ba ferr
3516] leo a ndianbadud ina bith ac fulang imnid inn fhir sin. Gach
3517] oen dib ba treoraig usci, rotrialldais snam darin sruth, no co
3518] mbertis na cathchresa ceangailti & na luireacha lanchumga
3519] i nn-ichtur iad. Imasae-sium fuithib amal bleidmil moradbul
3520] muiridi ba bradanaib becca ballbreca, co scailit & co scanrit


p.228


3521] remi co hochraib cuan & calath. Is andsin rocomraic fer do
3522] muntir Ipomedoin .i. Ión, & Cromis do Tiabandaib ar lar na
3523] haband, & rothoit andsin Ión risin Tiabanda. Nir-bo echt cen
3524] aithi sin, tra, uair thuc Antipus do Grecaib coscur Cromis fo
3525] chetoir. Ni head sin dono nach taras ar Anntopus, uair rothoit
3526] re hIpseus mac Asopas do Tiabandaib, & ba cend saegail sin do
3527] Astiages & do Linus do Grecaib, uair rothoitsed andsin comthoitim
3528] re hIpseus Tiabanda. Is andsin rotrascair, & rothoirind
3529] Ipomedon sluagu toirrseacha na Tebi. Robuaidir immorro 'na
3530] haigid Ipseus na buidni Grecda badar maraen re Ipomedon,
3531] coma forruad fuilidi sruth alaind Ismen isinn uair sin, ger-ba
3532] tonda tibreacha taebglana intan tangadar na catha sin. Deithbir
3533] on ba drochad comnart comimtheachta d'armaib imda arbristi
3534] uachtur na haband on bruach co 'raill, & ba hacaireda comdaingni
3535] conairi laich leadharthacha lanbaiti re grian & re gainem ichtair
3536] na haband.


3537]

Intan robadar amlaid sin, rosin Agriphus do Tiabandaib a
3538] laim dochum chraibi robui uasa chind i mbruach na haband, &
3539] tug Menetceus do Grecaib beim claidib do, cor-leig in laim risin
3540] craib, & co rothoit isin n-abaind fo chetoir. Tuc immorro Ipseus
3541] do Tiabandaib sadud sleigi ar Saigis do Grecaib, coma crechtach
3542] comoslaichti a chnes a n-ichtur na haband. Et rotriall Agenor
3543] a brathair a thocbail leis, & o nar-et a imarchur, roleig a badud
3544] fen maroen ris. Et rothoit dono Caletus do Tiabandaib andsin
3545] isin saebchoiri ba chomair, co robaided and. Ger-ba bas tra crich
3546] cach curad dib sin, ba hecsamla a n-aideda, uair is and dorala
3547] sleg Megalis do Tiabandaib 'na seol risin sruth dochum Aigerteis
3548] do Grecaibh co rus-facaibh can anmain.


3549]

Is andsin rogonadh tra ech taebhsolus Tit ro fa Ipomedon co
3550] roiue co debeil dasachtach aca chur-som di. Et fo hingnath
3551] leis-sium sin, uair ni fitir cidh ima roiue, no co facaidh ant slegh
3552] 'na sesam eisti. Et o doconnairc-sium sin, dotairling di, & roben
3553] ant sleg aisti, & rofopair da cois sluighi na sluagh, co rotoitsit in


p.230


3554] coicer miledh so do maithibh na {folio 230b} Tiauanda les don
3555] ruathar sin .i. Nomius neimhnech, & Mimas mileta, & Lucus
3556] luathechtach, & Leceis lanchalma, & Teius mac Teisfis. Et tuc
3557] maithem n-anacuil do mac ele Teisfis .i. Fanenus, & is ed roraid
3558] ris: ‘Eiridh, a ghille,’ ar se, ‘do Teib, & innis innti mar dodigail
3559] misi Tit ar na Tiabanda, & is maith lium-sa cuirp na
3560] Tiabanda do bheth fo torthraib muiridibh can ithi can aite
3561] n-adnacail acu amal corp taebhgel Tit can onoir adnacail
3562] d' fhaghbail.’ Et ar sin rogab Ipimedon co dur desachtach
3563] comach claidim ar na Tiabandaib, co rrotoitsit na trenfhir-si da
3564] laim .i. Theron trenmileta, & Gian garbarmach, & Eriginus
3565] airdechtach, & Eris ergalach, & Cretis cosnamach. Snamaighi
3566] sarcalma in fer sin, & tuc urchur do tsleig dochum Arsolais
3567] fircalmai antan bai ac snam darin sruth dochum a muintire,
3568] cor-facaibh can anmain. Cia tra dochuimnighfed eachta Ipimedoin
3569] ar na Tiabandaib isin lo sin acht mad ar imadh fisidh
3570] fireolach no comachtach cianaesta senchasa?


3571]

As andsin dono rogab dalb aisi beodachta aenmacaem do
3572] Tiabandaib na facaidh cath riam roime .i. Crenes mac Fuinn
3573] & Nimpa .i. Ismen dei in mora no an srotha sin a mathair, &
3574] tainic dochum an catha. Ba suaithnich solusta iter na sluaghaibh
3575] an gille sin, uair is amlaidh rouai & slegh coimremar uasta &
3576] claidem slipta saineamail 'na laim, & sciath oirderc ilbreachtach
3577] co ndelbaibh imdhaibh hecsamlaib innti for a muin. Et tainic
3578] fon samla sin dochum Ipimedoin, & rouai aga gressacht & aga
3579] grennugud o ghuth mor, & atbert: ‘Ni fethamail conferthor
3580] risna feraib-si,’ ar se, ‘& ni suairc soola an sruth coemcoiserctha
3581] dar th'eis.’ Nir-lauair immorro Ipimedon ris-sium acht roinn-saigh
3582] é, & roeiridh an abhond ré aigid, coma gabail ar lamhaibh
3583] in laich sin re lanbualadh na buinnedha diana diluatha consnaighdis
3584] dar a formnaibh {folio 231a} re hesaibh na hobond. Et
3585] cidh edh robuail-sium, & roathbuail Croneis, co torchair é leis.


p.232


3586]

Adclos immorro don mathir in mic an gnim sin, & tainic co
3587] denmnedach dasachtach, & a folt scailti fo cend & isi ac dluighi
3588] a hetaig & ac bualadh a hochta & ac sirgairm & ag cathgairm a
3589] mic, & ge douai, ni fuair. Acht chena rohincoiscedh di-se a mac
3590] do beth an bail a teit sruth Ismen isin muir a mach, & tainic co
3591] himluaimnech opond roimpi no co riacht conici an bail a mboi.
3592] Et o rainic, rochuir a cenn fon sruth, & rouai aca iarraidh iter na
3593] corpaibh diclethi dichennta rouatar isin abhonn, no co fuair é, & ó
3594] dofuair, rotocaibh le co buidh banamail, no co ranic an bruach, &
3595] roleic uaithi arin fer fothremail, & roglan a corp & a chrechta, &
3596] rouai ac toirsi uas a cinn, & is ed roraidh: ‘Olc,’ ar si, ‘dot
3597] shenathir-se, na dei uasail do marbad do lecudh, a mic, & bat
3598] fochlachan for a lama o cianaibh antan dochuaidis uaim, & madh
3599] anois, immorro, is garbgne do ghnuisi & is tretholl do thaebh.’
3600] Et rouai ag gresacht a athar Ismen dochum Ipomedoin do digail
3601] an gnima sin fair, & roraidh: ‘Is tairpthech adrasta Ipomedon,’
3602] ar si, ‘& is tiugha taebdorchai tonna srotha Ismen re fuil & re
3603] fadhbha na Tiabanda do righruathar an righ sin. Et tar-sa, a
3604] Ismen,’ ar si, ‘co ndernam adhnacul uasal andso dot ua .i. do
3605] mmo mac so.’


3606]

Et o docuala Ismen sin, rosiacht co toirsech teindesnach da
3607] inndsaighid é, & is ed roraid: ‘Ni huasal an onoir dam o cenn
3608] na dei .i. o Ioip, ára aidhble do chur fon sruth coemcoisrectha,
3609] & is mór do dheibh coema cumachta rohoiledh foa bruach, ge
3610] rolinadh do chorpaibh. Et, a Ipomedoin,’ ar se, ‘masa dei misi,
3611] ni ba fhecht can aighfi duit an macaem so do mar-{folio 231b}-badh
3612] duit, & robo cumachtach & robad comaidhem let rochtain co
3613] muighibh Megene ar marbad m' ua-sa & can a digail fort.’


3614]

Et is cuma doraidh-sium sin & rotinóil & rotimsaigh srotha &
3615] esa & aibhne na Tiabanda co sruth nIsmén, & roeirigh leosum
3616] tuile srotha Ismen dar bruachaibh & dar bordaibh, cuma locha


p.234


3617] linnti landoimne na hinada firma tartmora nach raibhi usci
3618] riam roime ann nach ua comnesa do Ipomedon, & rob ingnath
3619] leis usci na habann ag eirghi uime do cach taibh & do cach leth.
3620] Et roeiridh ainmfine adbual mór andsin a sruth Ismen, co rrobris
3621] a buird & a bruacha co rrocumscaigi a cairci cendgarbha as a
3622] n-aitibh & as a n-inadaibh. Imsnim a mac samla sin ní fuair
3623] Ipomedon riam roime, uair is ed tainic a n-aige & a n-ardde ant
3624] srotha co rochuired uadha na cairci commora da uillibh & da
3625] gluinibh, & is ed asbert: ‘A Ismen,’ ar sé, ‘can as tainic ditsa
3626] iter cumachta mar so do beth agut .i. mo thraethad-sa agut?’
3627] Et o roraidh-sium sin, roleic Ismen railci romóra re trethan na
3628] tonn da innsaigidh co rrotuaircsit & co rotrenbuailsit co minic
3629] a ucht & a urbruinne. Et ó nar-fael-sam trumma & tuinnsim na
3630] ralec romór sin & treisi ant srotha aca tuarcain, tuc a druimm
3631] riu, & roleic risin sruth é. Et is cuma co mbuailtis buinnetha
3632] ruadha robarta int srotha trenadhbail Ipomedon, & na cetha do
3633] cairgibh comuscdha & do chruaidharmaibh dotelcdis Tiabanda
3634] do thir dó. Ní fitir-sium tra cidh do dhenum, & ní fhuair dona
3635] sluagaibh nech rolamad buain ris, cer-ua ferrdi leis bás d' fagbail.


3636]

As andsin, immorro, doui bile dossach da thalmain os bruachaib
3637] ant srotha, & rosin-sium an laim ndeis cuige, & rogab lan a glaici
3638] do barr an bile, & rotoit an bile as an bunad & as a fremaibh
3639] {folio 232a} re truma an miled aca tarraing, coma saobhcoire
3640] sírdomain a inudh da eis, & rosluiced Ipomedon isin saobhcoire
3641] sin. Et antan consilldís na srotha an sarlaech sin, is ed roraidh:
3642] ‘As truagh duit, a Mairt, a dei in catha, bás mar so do imirt
3643] ormsa, mar dodhenta ar midlaech. Et nír cusindiu rim a mac
3644] a samla.’


3645]

Conadh i oighidh Ipomedoin gruadsolais na Mecine isin glan
3646] Greic sin.


3647]

O 'dchuala immorro Iunand ilchrothach sin, tainic dochom
3648] Ioib, & adbert fris: ‘Is lór leici na Gregaigh do lot,’ ar si,


p.236


3649] ‘uair romarbad Tit tre sárugud Menerua, & fuair Aimpiaraus
3650] a oighidh triana indeoil Apaill, & saorthar dom-sa Ipomedon,
3651] uair is do gasraidh Grec a bunadhcenel, & iss dam-sa roidhbradh
3652] a mbreth les do chrud a crichi co a tir isin cathrig a Mbecine.
3653] Et caidhi in gellad dorignis, co leicfedha na Gregaigh d'adhlucud
3654] iartain, & corp Ipomedoin a n-abaind a n-usci ?’ O 'dcuala Iob
3655] sin, rouai ac fegadh na Teue uadhai, & rotraigh & rotoirinn tuile
3656] srotha Ismén, coma follus Ipomedon isin ait a raibhi ann. O
3657] doconncatar na Tiabanda é fon samla sin, tucsat frais do
3658] shleghaibh & do saighdibh cuigi, coma coill comdluith a corp
3659] dibh, & cer-ua lanmarb letartai in laech sin, nir-lam laech do
3660] Tiabandaib a fodhuadh fo cloidem na fo cathbarr, cein no co
3661] rainic Ipseus, mac Asopais, da innsaigidh, cor-ben a arm uadh,
3662] & rouai ac buadhnas & ac bocasaich sechnon ant sluaigh, &
3663] cloidem ruithnech in rig aili ina laim & a cathbarr uo cenn.
3664] ‘Ata sunn,’ ar se, ‘coscarach Ipomedon, & rouai ac digail Tit
3665] ar na Tiabandaib. Rodithaigit & rodianscailit a sruth Ismen
3666] iad,’ co madh XXIII righ romarbh Ipomedon enechsolus don
3667] ruathar sin ac digail Thit ar na Tiabandaib; & ni cuimnighit
3668] scribhinne ar chena na sluaghu romarbh ann.


3669]

Ba galar tromm tra risin righ mormenmnach ria Capaneus
3670] mac Tairsis do Grecaib an commaidhem sin do cloisdeacht;
3671] & robocbertaigh int sleg 'na laimh, & is ed roraidh: ‘Ba coir
3672] duit, a lam,’ ar sé, ‘cungnam cathaigthi lemsa {folio 232b}, uair
3673] is iniud ata mo tairisi & ni ha caruit cumachtaig ele.’ Rothelc
3674] an gaiscedach sin an gius ngarbhsnoighthe rouai 'na laim, &
3675] roseol do innsaigid Ipseuis, cor-dianbris a druim ar scoltad a
3676] sceith & ar letradh a luirighi, coma samalta ri tor coimnert
3677] cloichi arna cruaidhbrisedh traethad in trenfir no in miledh sin
3678] ac toitim, & is ed roraidh Capaneus: ‘Fegh let,’ ar se, ‘misi
3679] rot-marbh, & is adhuar onorach dot hainm misi do d' marbad.’
3680] Cuma atbert-sium sin & doben a claidem & cathbarr Ipomedoin


p.238


3681] de, & roben a claidhem fein leis dé, & rochuir air Ipomedon iat
3682] am bail a mboi 'na luighi, & is ed roraid ris: ‘Ac so, a ri, a
3683] Ipomedoin, th' airm fen duit, & airm do namat foraon friu, &
3684] loiscfidhtir lind leth ar leth iat antan idhbertar tu dona deibh.’
3685] Cidh tra acht rouoi crich coscorach an catha sin co cunntabartach
3686] iter na Tiabanda & na Greic.


3687]

Uair ua hadhbul garbh nuallgubha na nGrec ac cainedh
3688] Ipomedoin, & nir lugha toirsi na Tiabanda ac cainedh Ipseuis.
3689] Cein tra rouatar-sam amlaidh sin, as ann dochuaidh Athalanta
3690] mathair Partanapeuis VII righa dochuadar do thogail Teue co
3691] sruth Latain do dhenum idhbarta do Dean .i. banndei na
3692] selcairechta i seic, & ua selcaire amra a mac-si dono Partanapeus,
3693] & is ed uadera disi na hidhbarta sin do dhenum .i. taidhbhsedha
3694] adhfhuathmara adcidh 'san oidhchi .i. fadhbh & arm a mic & a
3695] muntire d' fhaiscin 'na fiadnaisi, & can a beth etarru, & adconnairc
3696] fós a n-aislingi dair dosach dighuinn docoisercadh do Dean, a
3697] racuired a harmu antan uo scith i a haithle a sealca, a barr & a
3698] gega do toitim ri tenntaibh taluan, & rofiarfaid-si cidh rotesc an
3699] crann. Rofhrecair Menadhnas hi .i. bansacart do muintir Baich,
3700] dei fortochta Tiabanda in Baich sin. Rogabh hecla & adhfhuath
3701] Athalanta don gnim sin, & roeirigh {folio 233a} co moch arnamaireach
3702] d' fhaicsin an chroinn sin, & atconnairc a barr fair. Tainic co
3703] tric tindesnach co tempul Dean ar na fothracud fo tri a sruth
3704] Lathain, & rouai ag edarguidhi Dean, & is ed roraidh: ‘A
3705] bainndei,’ ar si, ‘a Dean, is am banselcairi-si bunaidh duit, & is
3706] duit roidhbrais mo mhac .i. Partanapeus, & guidim-si tusa fon
3707] mac sin do tabairt co coscrach, & cipindus bes trá a torrachtain
3708] hecin cugum, co facar e. Et innis dam in at firu na fisi atconnarc?
3709] & madh firu, tabhair bas sochraid do mo mhac, & cuma
3710] taisci fis mo bais-si cuigi-sium.’


3711]

Atconnairc-si altoir Dean, comdis fliuch iad do deraib, & rouai
3712] aga nglanadh.


3713]

O 'dconnairc, immorro, in baindei Dean sin, tainic rompi
3714] dochum na Téue dar sleib Menail & dar mullach tsleibi Parnars,


p.240


3715] no co tarla Apaill dei na faistine di, & co ndebairt ria: ‘Rofetar-sa
3716] do toisc, a ingen,’ ar sé, ‘.i. do saerud Partanapeuis a cath na
3717] Teue ar na radha da mathair rit. Acht chena is dimain duit-si
3718] sin, uair tainic crich tsaogail an gille sin, & ni fetann tiachtain
3719] ri toicthi. Et in faicci misi co toirsech d' eis in ríghsagairt
3720] Aimpiaruis, & nir-ua tualaing me a adnacul?’ Rofrecair
3721] Dean, & is ed roraidh: ‘Uair is cinnti,’ ar sí, ‘is cóir damsa
3722] fortachta arin fer sin & a aife ar inti ros-muirfe.’ Et tuc cach
3723] dith poic da ceiliu, & tainic Dean rompi co Teibh, & conici an
3724] inadh ar-maibh-si cloinn Neobe fecht riam roime.


3725]

Imthusa na nGrec & na Tiabanda, immorro, nir-gabh confadh
3726] catha a mac samla sin riam roime iat, uair ua hadhbul tairpthige
3727] & tindenus na Tiabanda do digail Ipseuis ar na Grecaigh. Ba
3728] mó immorro fich & ferc na ngasraíd nGrec do dhigail Ipomedoin
3729] arna Tiabandaib, coma tren cridheda can teiched caich o cheliu
3730] dibh.


3731]

Is andsin rogres Partanapeus, ri óc na hArcaide, a ech dian
3732] dimsach dasachtach iter na sluagaibh. Et is amlaidh douai
3733] {folio 233b} int ech & croicenn tiugh tigri uimpi a comardha
3734] coscair. Ba hé eirred in righ sin ui fuirre .i. lene coem cor-cairglan
3735] ar na deghdathad a tenta ba lia, & inar orsnaith ilbrec
3736] re cnis doroine a mathair dó re techt don turus sin, & cris socair
3737] seimidhe tairis a muigh a n-echtair ar na ilecar do lecaib
3738] loghmora, & sciath capradhach cromm air, & cloidim trom
3739] trenbuillech 'na laim. Cimus alaind ordha ac comdrud a edaig
3740] uime na gabad luth láma dó, soighedbolc suaichnich sarechtach,
3741] & cathbarr slemon slabradhach fo cenn, & rochuir-sium de é, &
3742] roleic a trilis taidhlig tromcais ri tincur na greine, coma sochain
3743] ri sillad do cach duine a taithnemh na trillsi sin ua cenn. Et
3744] ua ferrde delbh an gille sin in fiuchadh ferci dus-fainic dó isin
3745] uair sin. Et ge rrouai-sium amlaidh sin, tucsat na Tiabanda
3746] faill frithailme air. Roleicsit inudh lathrech do ar a óici & ar
3747] a anarsaidheacht leo. Rouai-sium immorro co dur dasachtach


p.242


3748] aca dianscailiudh an dara fecht & rouai co tenntomaith- mech ac
3749] a timsugud an fecht araill. Rouatar tra mná na Tiabanda a
3750] hinadaib arda oirechtais ac molad & ac measnugud gnimraid
3751] in gille oig sin.


3752]

O 'dconnairc immorro Dean eisium fon samla sin, is ed
3753] roraidh: ‘Is truagh & is doilig lium, a gille,’ ar si, ‘an buaidred
3754] baisi for-atai, uair ní fetar ca furtacht dober fort, & rob usa duit
3755] a beth ac seilc araon rit mathair a fidhnemedaib Neim ina beth
3756] a n-irgail catha fon samlai sin. Et is tren gresis do mathair misi
3757] atrasda 'mat fortacht.’ Et o roui-si ac an comradh sin, tainic
3758] neill diamair dluith tairis co lormedon an catha dochum an
3759] gille, & dobean a soighedbholc amach, & tuc soighdi cumdachta
3760] do do na tabartha urchur n-imruille itir, & rochraith sug amro
3761] isi for a ech co na gebdais airm hí.


3762]

Is andsin innsaigidh Partanapeus uan samlai sin uana
3763] s-{folio 234a}-luaghaib, amal cuilen letarthach leoman ua tretaibh
3764] teithmeacha, acht ní fetar a airem a dorchratar do Tiabandaib
3765] da laim genmótha a tamoin & a toisigh, & at e andso a n-anmanna
3766] daine dibh .i. Corebus mac Tanagra & Eirictonius anriata, &
3767] Argus ard érérgna, & Lamis lanalaind, & Lidus lanchomachtach,
3768] uair ua sacart, & Aalan uasal arsata a Eboia. Cidh tra acht ni
3769] hurchar n-imroill tuc, & rosoighedh re sail a cheile uaidh, &
3770] cuidh an duine rochreitfedh coma a haonuolc no a henuogha
3771] doteilcthea na saitheda soighed dotheilcedh an trenfer sin?
3772] Uair is cuma congontis & conferdis uadh na frasa sin da culaib
3773] & da aigid & do cach taibh de.


3774]

As andsin tra roinnsaighsit na Tiabanda Partanapeus, uair
3775] nir miadh leó can a digail fair na huilc doroine riu. Et is é
3776] dotreninnsaigh dibh ar tús é .i. Ampion do bunadhceneil Ioib
3777] mic talchair Satuirnn, & is ed roraid ris: ‘A Partanapeuis,’ ar
3778] sé, ‘is mór in diumus & in dasachtacht rogab ac cur áir na
3779] Tiabanda, uair nir miadh ri milid no ri trenfer dith comlond rit
3780] ar th' oici & ar th' anarsaidhecht. Facaibh in cath, & imigh
3781] co hArcait & dena cluiche re do comais; no mad móo a clú let,


p.244


3782] dofaeithis linne isin cath so.’ O 'dcuala immorro Partanapeus
3783] sin, doraidh: ‘Ní don cinedh techmech Tiabanda am mathair
3784] mná damsa itir,’ ar sé, ‘acht is don cinedh Athlanta feramail
3785] Aircedach.’ Ni fuilgid tra Ampion sin do cloisdecht, & dorat
3786] rothrénurchur do sleig dighuinn dermair rouai 'na laim dochum
3787] Partanapeuis. O 'dconnairc Partanapeus dellrad na sleigi dia
3788] innsaigid, roimgaibh co hathlum i, & roleic ant sleg sechai. Ua
3789] moidi ferc Ampion urchur n-imroill do tabairt dó. Et o rouatar
3790] amhlaidh sin, tainic Dean ar lár in catha d' foiridhin Partanapeuis,
3791] & roghabh delbh Doreis do Grecaib fuirre, uair ua he-sseic ua
3792] hoidi teglaig do Partanapeus, & is dé roathain a mathair é ri
3793] techt don turus sin, & o rogab-si a dhelbh-sam fuirri, is and
3794] atbert ri Partanapeus: ‘Is lór ar-lenais do Tiabandaibh, a gille,’
3795] ar sé, {folio 234b} ‘& eirigh imlan dochum na mara ó tancais
3796] d' enech na ndei.’ Nír-gabh-sam amh cuigi sin, & is ed roraidh:
3797] ‘A fhir cumtha, a Doirsis,’ ar se, ‘leic dam co romarbar anti
3798] rom-gonaid .i. Ampion, & ní lenam na Tiabanda ni bhus mhó;
3799] & o rofaeth lium é, dober a ech & a édach do Dean, & dober a
3800] soigheduolc do mo mathair.’


3801]

Et ó roraidh-sium sin, dofoillsiged dó Uenir banndei Deana
3802] do beth ac cungnam ri Greca, & rogreis a lennan .i. Mairt mac
3803] Ioib, dei in catha, co ndechsad d' furtacht na Tiabanda. Uair
3804] doui Ermione, ingen Mairt & Uenir, senmathair na Tiabanda, &
3805] is de sin roleig in crodha cathcumachtach .i. Mairt dochum
3806] Deana, & ó rosiacht, rouai acc aithisiugud na hingine co mór, &
3807] is ed doraidh ria. ‘Ní commórad catha na irgaile no gaiscid is
3808] let-sa do denum, a Dheán,’ ar sé, ‘acht soighde cathalaind
3809] sealca do dhiubrucud.’ Et tainig co tai d'anacul .i. Partanapeuis.


3810]

Et tainic 'na ndiaidh sin Mairt do gresacht na Tiabanda a
3811] cenn na nGrec. Et is é dogres dibh ar tús .i. Drias mac Arion,
3812] & roimir in gille sin a gnim gaiscedach ar na hArcaidechaibh &
3813] ar hoirechtaibh ar chena rouatar araon ri Partanapeus ac cur
3814] in catha sin. Et ní tuc Drias taisi na tess andsin ac sluighi na


p.246


3815] sluagh, uair ua demin leis, ce madh athscith n-engnuma é,
3816] rotaesadh Partanapeus da laim. Partanapeus, immorro, ruc a
3817] engnum uadh na derbhairedha urbadacha ó rodeilig Deana ris
3818] .i. a nert do tercugud, & a soighiduolc d' folmagud d' urchuraib
3819] dimaine, & dellrad sceith Driais iter na sluagaibh aca sluighi.
3820] Rogab adhfhuath mór Partanapeus dona gnimaib sin, & rochuir
3821] a sreang an slait sodiubraici 'na laim, cer-ua dimain dó; uair
3822] intan roui ac cur na soighdi ar in sreing, as ann tuc Drias
3823] dasachtach do Tiabandaibh urchur do shleig uillig aghmair
3824] rouai 'na laim, cur-ua taobhtholl treghdai an toebh co 'raill
3825] andsin Partanapeus, {folio 235a} mac Meliager, ri cathbuadach na
3826] Calidoine; & is é in Meliager sin ua comalta comgaiscid do
3827] Theis, mac Eigh, mic Neptain. Roiterdeligther re each & re
3828] armaib é, & nir-toirind Drias an laim, co tuc urchur don ech, co
3829] rrothesc & co rrotrenletair a sirigh, & is cumai tuc Drias na
3830] hurcharu sin & torchair fen co dianmarb fo cétoir.


3831]

Fo hingnad immorro leosum sin, uair ní fetatar cia ros-marbh.
3832] Acht chena is í Dean ros-marbh a ndigail Partanapeuis, amal
3833] rogell thúas da mathair, co ndigheolad a mac ar inti ros-marbfedh.
3834] [gap: soft hypenated word carried up one line]


3835]

O torchair tra Partanapeus, rotocatar a munter leo é a n-inad
3836] diamair doimtheachta do taibh in muighi; & ger-u anfonn
3837] rouai-sium andsin, ní hiat a cnedha fen roacain, acht rouai
3838] Caledonda lan cumtha ac cainedh a eich do marthadh. Acht
3839] chena tancotar airdhedha bais de innsaighidh fen; uair tainic
3840] duibhi & dodhealbh da ghnuis and, ger-ua glangruadh corcra
3841] conuigi sin é. Et roshilestar frassa forgranna fola dar a chorp
3842] sithghel snechtamail isin uair sin, & tainic failte & menfudh &
3843] medharglór dó, & is i timna contacair uó dheoigh: ‘A Doirsis,’
3844] ar sé, ‘uair dotuitius-sa andso, imthigh-si dochum dingna
3845] mo mathar truaighi-si toirsighi, & na hadaim di a cétoir


p.248


3846] m' oidhedh d' faghuail damsa, & intan toicceua m' arm & m' edach
3847] dí, & abair ria rodligius-sa m' oidhedh da fhaghuail, uair
3848] is dar sarugud-si & dar ainneoil na ndei tanac dochum in
3849] catha-sa, & na denaid duba na domenmha don scel, & beir let
3850] mo trilis dí a n-inad commordha m' oidhedha, & abair ria can
3851] m'airm & can mo coin do leicedh do nech ele, acht a mbeth aici
3852] fen, & ibair fen na hairm-si fuilet im laim uait do Dean.’ Et a
3853] haithle na timnai sin roscailed a anum re a {folio 235b} corp
3854] dó a cétoir.