1626] O ro siacht tra la Césair
gleod cecha lesa budh adhlaic
1627]
dó isin Roimh amail
fá lor leis, tuc a dírma sloigh leis
1628]
asin cathraigh immach do
tairmcéimniugud tar senbennaibh
1629]
sneachtaidhibh Sléibho Elpa síar docum na h-
Espaine cech nh-díruch.
1630]
IS é adhbar imma n-dechaid in réim sin: da
urrigh
1631]
do muintir Poimp bádar ina h-
urrlámhus, & dréchta dérmára
1632]
d'óccaibh na Rómhánach ina fharradh: Petrin &
Aiffrin a n-anmann,
1633]
& is ed ba menmarc leis-sium a n-díchor
asin
1634]
Espain uile muna gialldais
dó.
1635] Cech cathair & cech
caislén seoch a ticedh ar fut na
1636]
h-Etáile nó
idhnaictís do-sum geill &
eteri ar a omhan & ar a
1637]
imecla, no co rainic cathraigh
na Masilecdha i forbha & i
n-imell
1638]
in tíri. Do Grégaibh do bunadh lucht na cathrach
1639]
sin, Poicis ainm a cathrach cén do bátar isin Gréic, & ro
1640]
toghladh in cathair sin forra, & do dechatar
isin Étáil iarsin,
1641]
co ro cumdaighedh cathair leo
inti a n-imell in tíre for ur
1642]
in mara, Masilia a h-ainm.
1643] Ro búi snaidm caradraidh atarru &
Poimp {MS H folio 400}
cona
1644]
tréiccfedh nech a chéile díbh airet
nó mairdís. Maith tra ro
1645]
congbudh uatha sum in caradradh sin, uair cía
rainic Césair
1648] IS í comairle do rónsat iarum, techta do chur
uatha docum
1649]
Cesair, & gésca pailme
do breith cuigi i comartha sídha,
1650]
dá fhis in fetfaidís tré ceilg na
tré caencomhrádh bruth a fheirgi
1651]
& a aicenta do toirnem & a n-
étlódh cen giall
dó.
1652] Tancadur tra na techta
sin co n-desedar for inchaibh Césair,
1653]
& is ed ro ráidhset ris: A
Césair, ar siat,is ed
fogébhthar
1654]
in bhur lebhraibh airissen
& annálta fein lucht na
1655]
cathrach so do coméirghi
libh docum cecha cinedha eireochus
1656]
inbhor n-aghaidh isin domhan; & is ed sin ro
maidhsem
1657]
dúinn cosaniu, & ní congnamh libh
ac denam cocaidh inmedhónaigh
1658]
atraibh féin.
1659] Ar t' fhírinni riut-sa, na furáil
tré écin orainne inní náro
1660]
gnáthaighebhair dúinn cosaníu, uair
atá do lór slóigh acut
1661]
inar n-écmais-ne, & nocha n-inann
indtinn ata ocoinde immon
1662]
cath catharda & ac cinedhaibh aili in domain uile. Ni
1663]
bu sirsan on cena, uair dámadh inand
duthracht dúinn
1664]
ní cuirfithe dogrés in cath
cathordha.
1665] IS í so ar toisc-ne cucut, mása
sídh no caencomrac is
1666]
toil let do dhénum, fácaibh do
shlóigh ina longphort annso,
&
1667]
tair féin linne co n-derntur do frestal
& do frithólum acoinne;
1668]
& intan do ragha Poimp ticfa
chucaind fon innus cétna, & léicc
1669]
in cathraigh ina h-istudh
coitchenn atraibh fon samhla sin.
1670] Más é airrdercugud fillet tocht a crichaib Espaine, ní
1671]
h-ardaigh dáine mar sinne is cubaidh duit do
slóighedh do tairmesc.
1672]
Ni h-ór na h-airget na h-innmus ata acoinn-e annso, &
1673]
ní soraidh dúinn féin imairic catha do gnim. Ocus is misti
1674]
dontí leis a ragham i cenn catha, uair budh air
bus ráen da
1675]
m-bem-ne maille fris, & ní fhuil maith
isin domhan acoind acht
1676]
comull caradraidh amáin.
1677] Aráe sin, mas ed is cinnti let-sa ar n-
gabháil-ne ar écin, &
1678]
dul for ar múraibh, & doirsi ar cathrach do brisedh, is nempoindighi
1679]
deit a triall, uair cía do loiscthi ar tighi
foraind-e,
1680]
& cía ro soisedh dún beith ic
sugud na criadh & ic ól ar fhola
1681]
féin lé tart & lé h-
ítaid, & ic tomhailt ar cloinde
& ar m-bancéile
1682]
lé gorta, is tuscu ro fhaemomais-ne sin
inás do ficfámais
1683]
tar in m-breithir do rat-sum re Poimp,
& do bermais gialla
1684]
ar écin duit.
1685] Ocus ro érigh ruithengris ádhbul
& ruamnadh romór a n-gnúis
1686]
& a n-aigid Césair
d'fhiuchudh na feirgi fírgairbhi {MS H folio 401}
atracht
1687]
ina mhenmain don aithesc sin ro ráidhset na Masilecda fris.
1688] IS ed isbert iarum:Is dimain dona
deóradhaibh Grecdha,
1689]
ar sé, inní do beir bréic umpo, ar cía beith tinndeithnes orum-sa
1690]
docum na h-Espaine
ní h-uatha sumh rachad no co toghlur
1691]
a cathair forra. IS coir
dáibh-si chena, a degmuinter, ar
sé
1692]
Césair ré sloghaibh,
deghmenma do denamh don turchairthe
1693]
catha so do rat for conach féin ar sligid
díbh. Uair amail
1694]
tostas & taethmaighes a h-aenur in gáeth
gailbhech mona
1695]
fhaghbha friththairisem fría, & amail
téid bruth na tente
1700] Ro bo éidigh dam-sa, ar sé,inni aderaid rium do dénam, mo
1701]
shlóigh d'fácbháil & techt
am aenur ina cathraigh, &
inní ara táit
1702]
inggabhail is ed do gebhait .i. cath. Do bert-sa mo
breithir rígh fris
1703]
na dedhelum don cur-sa comba derbh
& combá demhin léo nach
1704]
fuili n-énaimsir frium-sa
rí na taisech is ferr conách
catha ina mé.
1705] Tancadar na techta da tigh lesin athesc sin.
Césair
1706]
immorro ro impó side a slóghu don t-
sét sliged ar a rabhadur, & do
1707]
taet cum cathrach na Masilecdha. Cidh íat son didu,
nír'som
1708]
omhnach imeclach, & nír'sam cennais
cairdemhail, & nír'som mín
1709]
muinterdha in imbeirt do rónsat ic frestul na
slógh. Nir'bó frestal
1710]
carat for carait, nó muinteri for tigerna sin,
acht frestal námhat
1711]
for námhait & bidhbad for bidhbadaibh in
frestal & in frithólum
1712]
do bertsat forra. Ro dúnait & ro
dlúthdaingnighit doirsi na cathrach
1713]
leó do sonnaibh & do sabhthaibh, do genntibh & do glasaibh
1714]
& do thédaibh &
réfedhaibh & re slabradhaibh, cona raibhe
1715]
isin múr uile inadh budh daingne ná budh
díthoghlaidhi inás.
1716]
Ro línaid acco a n-istudha debhtha & a
tuir trebhurdaingne
1717]
do laighnibh lethanglasaibh
& do sleghaibh slinngeraibh & do
1718]
shaighdibh finna forórdha & do
corránaibh áithibh iarnaidhibh
1719]
& do clochaib tulamais & do chairrgibh
cenngarbha.
1720] Atracht a n-glasláith & a n-aes
óccbhaidh 'na n-drongaibh
1721]
& 'na n-dírmadhaibh for taibhledhaibh an
bhaile, co n-dernsat
1731] O 'tcondairc
Césair íat fón n-innell sin,
is ed do róine,
1732]
sosadh & longphort do gabháil i tulaigh aird
dobí i comfhocus
1733]
don baile, & fosudhmagh comlán ina mullach uile, & tulach
1734]
ele ba comard riasin issin leith ba nesa dóibh
don cathraigh.
1735]
Ocus is ed ba menmarc le Cesair,
comlínadh criadh & fót do
1736]
tabhairt iter in da tulaig sin co roistís a
shloigh leis isin cathraigh
1737]
tara múraibh anund.
Arái ní h-edh sin do roine, acht ó
1738]
tairnic leis ordugud a longphuirt, & ó ro toccbaid a
pupla
1739]
& do rónadh botha leis na
slóghaibh do rónta clais dermair leis
1740]
í n-imthachmung na cathrach don leith ó tír dí cor' gabh in
1741]
clais sin ó imell an longphuirt co caladh in mara sís,
& ro
1742]
léiccedh tobair & fhuarána
& srotha fíruisci in muighi uile
1743]
isin clasaigh sin leis, co snigdis
uile seoch in cathraigh
isin
1744]
muir co na faghbaidis lucht na
cathrach díl a tarta no a n-
ítad
1745]
d'uisci, & cidh teichedh do thísadh
fútha cona fédfadis
1746]
techt conair ele acht a cenn in longphuirt. Ocus do rónta da
1747]
dúncladh dímóra leis ré
dá taebh na clasach on longport
co
1748]
muir. Ocus ro tócbuid tuir & cnuic
debhtha aige do criaidh
1751] Cinco dernadais na Masilecdha do maith ríamh acht
saethur
1752]
a commór sin d'furáilemh ar muintir
Césair ba lór do tócbhail
1753]
a clú & a n-oirdercais co bruinni m-brata, uair ní
1754]
raibhe imfuirech ic lucht éncathrach isin Etail uile im gialladh
1755]
do Césair acht occo a n-
aenur.
1756] IS í airmeirt ar a tarla
Cesair, lúthech catha do dénam
1757]
aigi do díscailedh na múr & do
dul ar in cathraigh ass. Ros-faidh
1758]
iarum a slóghu fóna fedhaibh &
fona cailltibh bádar i
1759]
comfoicsi dóibh do buain adhbair na
lúthighi catha sin do
1760]
caelach & do clárach & do
sonnaibh & do sabtaibh
& do
1761]
shailghibh. Ocus ro trascradh na caillti léo,
& ro cuirit a n-eocrainn
1762]
dermára for lár, & ro tarrngid
& ro tairbhirid for righthibh
1763]
laech & for guaillibh míledh &
a nertaibh damh & assan
1764]
docum in longphuirt.
1765] Ocus nír'bó lór lé
Césair fós a tucsat léo,
& tarrustair
1766]
fidhnemhedh dlúith dorcha i farrad in longphuirt ina fhiadhnaisi,
1767]
& ní lamhadh nech a tadhall, na crann da
crandaibh
1768]
do buain, fábithin ba fidhnemhedh coisrectha dona
déibh
1769]
adhurtha o thus in domain h-é, & ba h-
ádhbhul a adhuath & a
1770]
urgráin. Dath fola doendai for cech n-aen crann
ann. Ní
1771]
lamhadh én na h-ethaid a aidi na adhbha do
dénam i
1772]
m-barr crainn da crannaibh. Ní loisced tene
íat, & ní trascradh
1773]
gaeth. Draigi & nathracha & ainmidhi{MS H folio 403}
1774]
neime in cech aird & in cech airchind de.
1775] Ro forcongair Césair for a
muintir in fidhneimedh sin do
1776]
buain, uair bá gar focus dóibh é,
acht cena nír' lamhsat na
1777]
slóigh dul dá buain, fá
dáighin do sháilsat cech béim do beradh
1778]
cech fer díbh docum in crainn combad ina ballaib fein do
1779]
tecémhadh.
1780] O 'tcondairc
Césair a n-ecla mór sin for a
slóugh, ro
1781]
gabh féin tuaigh móir ina láimh,
& ro gabh for esargain na
1782]
n-darach ba h-airdi leis itcondairc
isin fidhnemhedh sin, & ní
1783]
ro scar ría co ro chuir ina loighi for
lár, & atbert iarsin:
1784]
Scuchaidh fón caill, a óccu, ar
sé: leicet aithber na dei form-sa
1785]
minab toil léo a buain.
1786] La sodhain atrachtadar uile lé forcongra in
ardrígh, & ní
1787]
dechaid omhan na n-dei chena díbh, acht ba
mó ecla Cesair
1788]
forra, & is lugha ro lamhsat fuirech a
breithre, & ro cúiredh
1789]
léo in fidhnemhedh do lathair fochétoir.
Ba h-é dlús & tighi
1790]
ro tuitset na crainn co tairisedh in crann i n-airdi
'arna buain
1791]
dá bun ar dlús & ar imad na crann
ele do cech aird futha.
1792] Ba maith leis na Maisilecdha in gnim sin do denam
1793]
lé Césair, uair dar
léo no aithfidis na dei acétóir ar
Césair
1794]
denam in gnima sin, acht ní raibhi a snim sin
fair-sium, acht
1795]
co roisedh leis in ni fó dard láimh do
denam.
1796] Ro tinóiledh ina docum féin &
óccdaim & assain na
1797]
crich comfhocus, co ro cumscaigthi in lúithech
catha sin ón
1798]
longphort docum na cathrach, ar ní ro cuimgedh a dénam
í
1799]
comfhocus don cathraigh.
1800] Ó thairnic leis teclaim &
tinól na n-adhbar sin uile, tucad
1801]
propretóir da
muintir 'na dócum, Decius
Brútus a ainm, &
1809] Ocus dorónadh iarum in lúithech catha
sin do cumdach
1810]
ac Brútus, amail ro ordaigh
Cesair, & ró timairgid a roibhi
1811]
do rothaibh & do fénaibh acco a n-
éninadh, & ro coraighid
1812]
cláraigh & sailghi & eochrainn
dermára ina srethaibh comarda
1813]
forra anuas, & ro cumdaiged duma dímor do chriaidh & do
1814]
fódaibh forra sin fós, &
gnímh cláraigh & caelaigh do cech leth
1815]
imme na ro scailedh & na ro scandradh ní ó céile dhe.
1816]
Senistri imdha & doirsi debhtha fair. Inadh
infhoilighthi ann
1817]
fein ina medhón dona h-asanaibh & dona
h-óccdamaibh no beitis
1818]
ic fogluasacht na fén & na
lúthighi catha batar fae, & dona
1819]
míledaibh no betis {MS H folio 404}
acá n-gressecht. Ocus ro cumdaighset
1820]
fós dá thor trebhurdaingne ósin
dumha móir sin d'fhoidibh do
1821]
imscainnir estib tarcenn in luchta nó
bétis íar n-íchtur ann.
1822] O 'tcondaic iarum Brutus ar tairsin
in t-shaethair sin ro
1823]
línadh & ro h-eagradh é do glére laech &
d'óccaibh fon armgaisced,
1824]
& ro h-innledh a h-assain & a h-
occdaim do tarraing
1825]
&
d'fogluassacht na fén & na
lúthighe batar fóe, & tucaid
1826]
lucht a n-gresechta ina farrad,
& ro greissit uile iarum i n-énshíst
1827]
& i n-énfhábhall.
1828] Lá sodhain trá do berar fogluasacht
fírcalma & urrach allmarda
1829]
écíallaidhe, & borbtharruing
brathamail forsin lúithigh
1830]
catha léo óda imellbord in longphuirt co comfocus
múir na
1831]
cathrach.
1832] O 'tcondcatar na Masilecdha intshamail tulcha dermaire ic
1833]
faelsnam tarsin faithche dá saighidh, &
o 'tcualadar ruamghail
1834]
na roth & dresernach na clíath
& toranngair na clár
1835]
oc á cumscugad, &
fothrom na fén ica foghluasacht, & allgotha
1836]
na n-anradh, & flescbemnech na slat &
na n-echlasc i lámhaibh
1837]
na laech ic a n-díanbrostugud & oc
gresecht laighiudh na
1838]
n-dam & na n-ech & na n-assán,
& o 'tcualatar didu sétfedhaigh
1839]
& analfadaigh na n-
anmanna n-inndlighthech & comtuarcain
1840]
a cos fria fosadhclár na faithche icc ascnam ina
n-dóchum, ro
1841]
gabh crith & omhun
& imecla íat. Indar-leo fá talamcumscugud
1842]
coitchenn tainic i fótaib & i fidhisibh
in talman
1843]
uile. Bá machtnugud & ba h-ingnad
mór léo cen múr na
1844]
cathrach do trascairt co
lár leis.
1845] Do ríacht immorro in lúithech catha sin
i cenn na faithche
1846]
& ní ro gabhadh
rís nocor' suidigedh é slis re slis
ré múraibh in
1847]
bhaile. Bui d'imarcraidh airdi
ann seach na muruibh, co
1848]
m-bá sís nó
thuitidis na h-airm os cinn in lochta no bídís ar
1849]
na h-inadhaibh ba h-airdi ná céile ar
taibhliudh in baile.
1850]
Ro cathaighset tra muinter
Cesair & na Masilecdha co ferdha
1851]
sétrech iarsin, acht cena ba sonairti dibrucudh
muinteri na
1852]
Masilecdha inás
díbhrucudh muinteri Cesair, ar badur
fortamhlaigthi
1853]
& ba cobhsaidhi na h-inadha debhtha i rabhadar,
1854]
& didu batar a trelmha diubhraicthi urlumha
occo d'imarcraidh
1855]
fós. IN lethgóe no laitea asin trelamh
díbh sin do níd sligid
1856]
dé fén tresin cathcléith arm no
bidh ar inchaibh muintiri
1862] Ó 'tcondcatar muinter
Césair na frestlaidis
lucht na cathrach
1863]
a n-diubhrucud, do chuatar a ruadhbolgánaibh a
slegh
1864]
remur rodírech & i n-urdornaib a
cloidhem, & ro scuchsat i
1865]
comfhocus dóibh. IS amhlaidh tancatar, &
coróin dlúith da
1866]
scíathaibh ina timchell, &
cathclíath dá n-gaeibh ós a cennaibh,
1867]
& cách díb og díden
araile, & inni occá m-bíadh in scíath ic
1868]
diden in neich oc ná bídh. Do cuatar for
dimain trelmha
1869]
díbraicthi lochta na cathrach ann sin, {MS H folio 405}
ar ní bendais
1870]
na h-urchuir re muintir Cesair iter,
acht is tara n-eisi do
1871]
tuitidis ara n-imfhoicsi do lucht na debhtha.
1872] Ro scuirset na Maisilecdai iarum da trelmaib
dibraicthi,
1873]
& ro gabhsat for frestal a namhat do clochaib
tulamais & do
1874]
laighnibh lethanghlasa & dá n-doidibh
& dá righthibh féin. Acht
1875]
cena bá brigh bhecc le muintir
Césair sin, ar ro scarsat
1876]
nerta na trelumh fresna h-
urchuraibh, & ro scenndis na clocha
1877]
& na h-airm do cennattaibh na lúirech
& do tulaibh na sciath
1878]
& do círaibh na cathbharr & do
taibhledhaibh in luithigh
1879]
catha & dona cathclíathaib slegh, feibh
ro scenndís cetha
1880]
cloichshnechta do gnimaibh cloch no do cumdaighibh
cláraigh.
1881] Do ratsat araill do muintir
Césair cliatha caelaigh mora
1882]
ós a cennaibh & scratha fót
tairsibh anechtair, & ro gabhsat
1883]
for toghail in múir do réithibh toghla
& do sleghaibh íarnaidhibh.
1890] Scíthaightir lámha muinteri
Cesair iarsin, & scuirid a
1891]
cliatha catha dermára díbh,
& téid a saethar i mudhu. Ocus
1892]
facbhaid in cathraigh
& imtighid co dubhach dobrónach docum
1893]
a longphuirt.
Cér'ba lór do maith lé lucht na cathrach fortus
1894]
dídin a cathrach
& comhéd a múr, araisin, ó 'tcondcatar
1895]
in sluagh ele ic fácbhail in inaidh catha & oc saighidh a longphuirt,
1896]
tancadar fochétóir asin cathraigh amach, & tucsat
1897]
athennedha tenedh & lócharnda lasamhna
léo, & ro adhainset
1898]
tinidh in cech aird & in cech airchind don
lúithigh catha,
1899]
co n-dernadh aenbréo tenedh
de iter clárach & caelach
&
1900]
cloich, & conár'bó airdi a
dethach inass a lasair. Ocus ro
1901]
scuapadh dono lé h-athaigh na gaéithe in
lasair sin fa longphort
1902]
muintiri Cesair, coro loisced blogh mor de, & ro impódar
1903]
na Masilecdha co
subhach somenmach docum a cathrach,
1904]
& ba sámh a codladh inn aidhchi sin.
1905] Tallsat muinter Césair a
céill annsin do conach catha
1906]
tíre, & is í comairle do
rónsat, a toicthi mara do innsaigid & do
1907]
taiscéladh dá fhis in budh ferr a
conách catha long. Ro fornit
1908]
iarum co dian tinnesnach a longa léo do
tarrachtain do
1909]
leth én muir do toghail na cathrach. Ní snimach tra ro
1915] O tairnicc cumdach in cobhlaigh romóir sin leó, ro
léigit
1916]
a longa occo le trethan srotha Rodain docum in mara moir,
1917]
cor' gabsat port isin cuan i fiadhnuisi na cathrach in aidchi sin.
1918] Cíar biat occbaid na Masilecdha immorro, in aidhchi
1919]
sin, nir'bó tost dóibh, ar ro scibait a
núalonga léo & ro trebhurdaingnighid
1920]
a senlonga, & ro fornit & ro
forlínaid íat do
1921]
gléire gasraidh in bhaile, eter shen &
ócc, co rabhatar co furnaithi
1922]
urlama isin port cétna.
1923] O tairnic dobhurshoillsi na
maidne muiche 'arna márach, &
1924]
o 'tcondcatar dellraid & saighnénraid na
gréne glansoillsi 'na
1925]
ruithnibh bristechaibh re mórtonnaibh in mhara,
& ó ro chuatar
1926]
cith-anfhethna na h-aidhchi for cul co tarrla in muir
ina clár
1927]
comréidh taethéglidhi for cinn in catha,
atrachtadur milid
1928]
mercalma mertrena & foirne forníata in
cobhlaig cechtardha,
1929]
& ro gabhsat for uracrad na long luchtmur
& na m-barc
1930]
m-bronnfhairsing & na libhurn leburgorm o
fhochraibh in tíre.
1931]
Ocus desidar ina suidhe ar sesaibh na long, &
tucsat smachtbann
1932]
imruma forra for cnaturbárcaibh in cobhlaig asna
1938] Ro córaigset muinter
Césair a cobhlach
ar taidhecht asin
1939]
cuan immach. Tucsat a libherna & a minlonga i
medhón a
1940]
cobhlaigh, & tucsat
na longa bá mó occo & ara rabhadur tri
1941]
sretha no ceithri sretha no cóic sretha do rámhaibh ina timcull
1942]
amuich & amach, i leith risin muir moir
& re cnes in catha.
1943] IN taisech toghaidhi ro
búi occo .i. Brutus, is ann ro
1944]
ordaigh a luing fén i n-
airenuch in cobhlaig re h-ucht a
1945]
bidhbad. Ba h-ádhbhul méd na luingi sin,
airdi h-í naid
1946]
longa in cobhlaig uile: tuir
móra & iduis debhtha uossa. Sé
1947]
sretha do rámhaib uirre, mór &
adhbul a fat ón t-sreith uachtaraigh
1948]
díbh co muir.
1949] O ro comhfhoicsigh dona cobhlaighibh arsin co ná bí acht
1950]
énbhaing imramha etorra, ro gabhsat mílid
& laithghaile in
1951]
cobhlaig cechtardha ar
gresecht & ar nertadh a slóigh co
1952]
m-beidis co ferdha seitrec i n-aghaidh a namat.
1953] Tucsat gaire móra ós aird la sodhain.
Cíar bhó adhbhul
1954]
síatghal inn imramha & comthairmnech na
ráma ní clos
1955]
ní díbh lé méd in uaill
aerdha atracht uaistibh ann. Tucad
1956]
in spaing sin tra co díchra dúthrachtach
léo, & ní ró
1957]
ansat di cor' tolgsat in cobhlach i slis araili. Búi do treisi
1960] IS annsin iarum atrachtadar na forne dona sesaibh
& ro
1961]
tharlaicset saithe bodhbha & cetha nemhe etarru
do shaighdibh
1962]
a fidhbhacaibh & do beraibh biraigthe
& do laighnibh lethanlebraibh,
1963]
coná facus in t-aer
seachu cein badar os aird & conna
1964]
faccas in mhuir trithu o ro thuitset isin n-
edarfolum búi
1965]
iter in dá cobhlach.
1966] Tucad bann ele arna cobhlaigibh co n-
dechadar araill
1967]
dona longaibh cechtardhaibh imásech araile. Do
róine cuarcumuisc
1968]
don muir & combuaidhred futhu. Na tonna no
cuirtis
1969]
longa muinteri Cesair dibh no impaitis
fochétoir ó longaibh
1970]
na Masilecdha,
coná bí samhail in mhara fúthu acht
1971]
intan tecaim in lán mara ac diraim 'na
ruadhbuinne robhurta
1972]
i n-aigid na gaeithe. Acht atá ní chena,
bá soirthiu
1973]
dona Masilecdhaib cur
in catha annsin inás do muintir
Césair,
1974]
ar robtur athlumha étroma a longa, &
bá soirbh a stiúradh
1975]
& a n-dírugud & a n-
impódh, & ba sodhaing saighidh
1976]
& inggabháil námhat estib. Longa muinteri
Cesair immorro
1977]
bátar troma, úra, inmalla iat sén,
& nirb' urusa a n-dírugud
1978]
inás a n-impódh, acht chena nír'
cobhsaidhi cathugud
1979]
ar tír na estibh .
1980] O 'tcondairc in taisech toghaidhi .i . Brutus
in n-abairt
1981]
sin fora m-batar longa na Masilecdha cuigi & uadh, ro
gabh
1982]
for acallaim a stiurasmainn, & ro ráidh
ris slis a luingi do
1983]
córugud re bruinnedhaibh long na Masilecdha, & do róine
in
1999] Atorcradar sochaidi dibh annsin i cessaibh &
i crólighibh
2000]
& i crislaighibh a long fein, & ro
shnighdis srebha & sruthána
2001]
na fola flannrúaidhi a corpaibh na curadh
& a h-innibh na
2002]
colg n-dét, co m-
bídis 'na caebaibh rothiugha &
'na n-uanfadhaibh
2003]
cró for barr-uachtair na
tonn mór mara. Ocus
2004]
ro imdhaigh in t-ár iarum & itrochradar
na colla díchennta
2005]
iter na longaibh isin muir, conach cuimgidis na
slabhrada
2006]
iarnaidhi a n-acomhal ré dlús &
re h-imat {MS H folio 408}
na corp
2007]
cirrthe & na colann croderg etarru. Ocus no
thuitidis na láich
2008]
lethmharbha isin muir, co m-
bídis araile díbh ac ól a fola féin
2009]
maille is in serbshaile in glasmara, & no bidis
araill ele for a
2010]
n-anfadh & for a n-imbádhudh co faghbaidis a n-oidedha
2016] IS annsin ro láa curudha & latha
gaile in cobhlaig cechtarda
2017]
for tocbháil a fedhma catha & for
imdúgud gnim n-gaiscid
2018]
for na slóghaibh. IS annsin ro indsaighsat
dá luing do
2019]
longaibh na Masilecdha
cur' íadhsat in luing ócláigh do
2020]
muintir Césair,
Tághus a ainm, & ro roinn
Tághus foirenn a
2021]
luinge ar dó .i. lethfoirenn i n-aghaidh cecha
luinge díbh.
2022]
Ocus atracht féin ina inadh féin .i. i
lipting a luinge, & ro
2023]
gabh for comfrithailemh in dá stiurasmann
dá dheis & dá
2024]
clí. Fecht ann do rat a imill for falmaire indara
long díbh
2025]
& ro gabh co sétrech sírcalma ic
á fostadh. Fornit in da
2026]
stiurasmann in dá shleigh i n-énfecht ind,
co tarrla indara slegh
2027]
díbh i n-imell a droma & araill i cleith
a ochta for comair
2028]
a craidhe coro comrithset a
dá slinn a forfholamh a chléibh.
2029]
Tarrustair ina shesam, & ni fhidir ca crecht
díbh tar a snighfedh
2030]
a fhuil artús. Ro dún a bél
& ro inbholg a anál & ro
2031]
scendset in dá shleigh í n-énfecht
as, cor' mebhdadar dá
2032]
buinne ruadhfhola for a shlicht, corob amhlaid sin fuair
bás.
2033] Ro dhírigh Gelón
mílid do Masilecdhaibh a
luing docum
2034]
muinteri Césair. Maith fer
ón in fer sin, na raibhe
2043] IS annsin ro gab Giair,
mílid do Masilecdhaibh, bord
2044]
luinge Gelóin &
sé ic tidhecht a bádhudh intan ros-tócaib
2045]
ón muir súas co m-bui a ucht-bruinne fria
bord na luinge.
2046]
IS ann innsmais in fer do muintir
Cesair in gáe ind, cor'
2047]
gabh ina luing trit, co raibhe for bangánaigh
esti, & in góe
2048]
ac a fulang.
2049] Da óclách
shaerclannda do Masilecdhaibh batar isin
2050]
cath, dá bráthair derbha íat. do
aen lamhnadh ro tuismit araen.
2051]
ní bí deccair na eterderrsgnugud delbha
etarru. Búi dá
2052]
cosmhailes, ná h-aithgnedh
nech fer seoch a cheile díbh noco-ros-dedhail
2053]
bás & corob cuimniugud cuma dá
cairdibh dercadh
2054]
indara fer dibh airet ro bo beo ó fuair araile
bás. Amail
2055]
batar in diassin ann doroich long
muinteri Cesair bord fria
2056]
bord risin {MS H folio 409}
luing i rabhadar, co n-derna clethrámh
2057]
cumaisc dá rámhaibh. Sínes indara
fer díbh a láimh deis
2058]
asin liphting i m-bí cor' dún a glaicc im
bord luinge a bidhbad.
2059]
Nochtais óclach do
muintir Cesair fot láimhe laich da
2076] Ro línad a long ársin do spairtibh
cró & do collaibh
2077]
curadh, co ro scáilset a comuamanna & co
ro línad do serbhsháile
2078]
in glasmara, & co ro tollait a h-ábhair,
& co ro slugaid
2079]
a fúdomain & a fírichtur in
oicéin, cona foirinn, & ro reith in ruadhbuinne
2080]
romhórrobhurta fo shamhail saebhchoire ina h-
inadh da h-éissi.
2081] Mór do ernailibh bais ingnáthaigh
anabhaidh do fhuaradur
2082]
saerclanna in lá
sin.
2083] Fecht n-aen ann ro lá fer do muintir
Cesair lámhcorrán
2084]
iarnaidhi uada d'fastudh
na luinge Masilecdha, &
ised do rala
2085]
i Licid láechmilidh do Masilecdhaibh, & do tarraing in corran F
2102] Tarrustair araile ánradh for imbádhudh
ann, & búi in
2103]
fer sin co setrech sírcalma ic snamascnam na tonn
don drumcla
2104]
dar aile. Isi conair a tuc in anfin e, airm inar,
2105]
comraicset dá luing lánlúatha {MS H folio 410}
fó énbaing imruma
2106]
isin cobhlach. Is ann dos-rala
sum for barr uachtarach na
2107]
tuinne iter dibh brainibh in dá long sin co n-
dernsat cnámbrétaigh
2108]
& desi fodhailti dá cnamaibh &
dá uilib inmedhónachaibh
2109]
etarru, & nírsat airmisc dá
bloiscbeim na
2116] Drong mor do Masilecdhaibh do batar for a n-
ocharbádhudh
2117]
fos, & ro scuchsat i n-aenfhabhull docum na
2118]
luinge Masilecdhae ba
comnesam dóibh, & ro righset a
lámha
2119]
i n-aensist & i n-aénuair ina bord,
& ro gabh in long for
2120]
crith & for utmaille desin, & adaghat
iarum in fhoirenn, &
2121]
gabhait ic imscothadh a lamh díbh dá
claidhmibh, coro lensat
2122]
a n-glacca i m-burd na luingi & dorochradar a
cuirp tamhnaighthi
2123]
i fúdomain in mara fo a
n-urcomair.
2124] Ocus ro chuaidh scithlim mór for a n-armaibh
in airet
2125]
sin. Ro mebhdadar a laigni & a craisecha ina n-innsmaib.
2126]
Ro mebdatar a slegha & a foghadha
foebhracha i tollaib
2127]
a suainemh, & ro mebhdatar
a cloidhmhe ina n-imdhornaibh
2128]
& a corrána ina cromthaibh.
2129] Arai sin ro thimthir a n-gal curadh & a m-
bruth níadh
2130]
armu elo dóibh, ar no imredh cách dib for araile na
2131]
rámhada & na sesa
& stiura na long, & nó bristis na longa
2132]
féin léo,
fá comair a cláraidh do díbhrucud dá
naimdibh.
2133] Na h-abaighi & na cuirp cirrthi nó
bidis isna longaibh
2134]
nó for uachtur in mara ina fochraibh no tescdais
iat &
2135]
no díbhraicdis iarsin. No tairngidis sochaidhe díbh na
2139] Frith airecc ingnadh & elada fírglicc
le muintir Cesair
2140]
annsin .i. ro h-adhnait coinnle cíartha
& lócharnda giusta léo,
2141]
& nó cuirdis ar derglasadh íat
fó slesaibh & fo bruinnibh &
2142] fo eraisib long na
Masilecdha. Ocus nó lastais
fo chétoir
2143]
na senlonga lasamna 'arna m-
bréoad do pic & do geirid &
2144]
do céir. Ba truagh tra ro bas isin cobhlach
arsin. Téighedh
2145]
an fer díbh ar teichedh a loiscidh isin muir
dá bádhudh,
2146]
& ticidh in fer asin muir ar teichedh a
báidhte isin luing
2147]
for lasad dá
loscud, & ní bí ecla báis ar nech dibh
acht
2148]
in bás ó tinnscnadh
écc.
2149] Cidh íat in lucht ro búi for
ocharbadhudh díbh, nír'bo
2150]
meirbh a feidm isin gliaidh sin, ar
do bídis araill díbh ac
2151]
tinól arm na long bá comnessa
dóibh, & bídis araill ele ic
2152]
imairecc in catha frisna bidhbadaibh tecmhaitis for
imbádhadh
2153]
dóibh. Ocus intan na faghbadais airm ele
nó bidis ic imtescad
2154]
in t-sháile etarru, & nó
íadhadh in fer ann a lámha
2155]
tar a bidhbaidh co téighdis maráen a
fhúdhomhain in mara. Bá fó
2156]
leis {MS H folio 411} a bádhadh
fein acht co m-báidhedh a námhait leis.
2157] Ba lámh arrachta le Poicc in
airet sin isin glíaidh sin.
2158]
Ócclach amra do Masilecdhaibh esin, & onfisech
amra nois &
2159]
fer túir & íarrata cech neich no
báitti for muir, & fer no
2160]
clechtadh techt d'' fhogluasacht
angcaire cech tan tecmadh i lenmhuin
2161]
i n-íchtur oicéin. No dúnadh in fer
sin a dóidi imon
2162]
fer do muintir Cesair, co m-beredh
leis co grían in mara é, &
2168] Drong ele da m-bí forsin imbádhudh no
fhastaidis rámhadha
2169]
na long n-echtrand, coná léigdis teichedh
na indsaighi dóibh,
2170]
& ticdis fós for scáth a long
fein combá h-inntu no benadh
2171]
in béim nó in t-urchur no fuirmhithi for
bord no for bruinne
2172]
na luinge.
2173] IS ann atracht Tirrén trenfer do muintir
Cesair a m-bruinni
2174]
a luinge, & ro gabh for togbail a ghnim gaiscid
ós aird
2175]
& for calma do denam isin cath. Ocus itcondaic
Ligdamus
2176]
láechmilid do Masilecdhaibh innísin, &
taibhleoir toghaidhi esséin,
2177]
& do bert ubhall mell luaidhi ina thabhull, & srethais uadh for
2178]
Tirrén
é, co tarla an t-ubhall luaidhi i fossadh
a édain, co
2179]
ro combris a édan ón araidh co'raile,
& cor' cuir cechtar
2180]
a dhá shúil taracenn i a-énfecht
amach. Sochtus Tirrén
'ar
2181]
m-bein a radhairc fair, adar-leis is dorchata bais dos-
ranaic,
2182]
& o ro airigh immorro bríghi bethadh do
beith ina ballaib ro
2183]
raid re muintir Césair: Cóirigh m'
aghaidh, ar sé, rem
2184]
naimdibh co ro dibraicer iad feibh dibraicti-si, & co ro tochaither
2185]
in iarsma anma fil indum ré básugud mo
bidhbad, &
2186]
fri díden mo carat, ar ní théit mo
menma frim bethaid o
2187]
h-oin amach.
2188] O ro scáich dó sin do rádha do
bert a aghaidh for na
2189]
Masilecdha, &
fóceird urchur n-amarais forra. Araidhe an
2196] IS ann ro búi in senóir athair
Airg a m-bruinne na luinge
2197]
cétna, & ní raibhe do Masilecdhaibh mílid bhudh
shonairti inás
2198]
i n-aimsir a óitedh. Ocus o 'tcondaic a mac ac
toitim tainic ina
2199]
dhóchum for a t-shrengtrascarnaidh & for
a tuitmennaigh tar
2200]
sesaibh na luinge lánfhada cosin lipthing i m-
bí a mac, & fuair
2201]
fora anfadhaigh é, & ní dhernai
cai na h-écaine uasa, acht
2202]
ro sín a lámha re thaebhu, & ro cruadhaigh & ro
cátaigh
2203]
a corp, & tainic temhel & fordorcha
for a roscaib. O 't-condaic
2204]
Arg a athair i n-imfhocus ro
thócaibh a cenn & a ucht
2205]
co h-anbhann amhneirt ó bord na luinge do
íarraid póicci fair,
2206]
ar nirsa tualaing
laburtha fris, & ro {MS H folio 412}
tarraing
2207]
a laim n-deis cuigi do dúnadh a shúl.
Acc iter ón, ar in t-athair,
2208]
ní h-edh bías ann, a maic, acht is
missi is taisci rachus docum
2209]
écca. Is amlaid atbert sin, & do rat
irclann do cloidhemh
2210]
ina luing bronn fein, cor' gabh
urrand trit, & ro ling isin
2211]
muir acétóir ina diaidh, ar ro búi
do teindeithnes écca fair
2212]
ríana mac nár' fholortnaigh aenbás
dó.
2213] Do bo cruaidh & do bo comnert tra ro feradh
in gléo
2214]
sin muinteri Césair &
Poimp i n-eccmais a tigerna
máráen,
2228] Bá lór truaighi tra cloistecht re lucht
na cathrach ársin,
2229]
lé méd a n-uchbhadha & a n-
éccáine, & re h-imat a núallghubha
2230]
& a n-golgaire ic faicsin a muintiri ic
teichedh ina
2231]
n-dóchum. Ba deithfir doibh ón chona, ar rob imdha mac cen
2232]
athair ann, & athair cen mac, & siur
cen brathair, & ben cen
2233]
caemchéile isinn uair sin
occo, & ro gabsat a mná & a
2234]
senóraigh ina m-
búidhnibh & 'na sésibh for in tráigh ic
2235]
tabhairt aithne forsa tabhradais múrtonna in
mórmhara do
2236]
collaibh & do cennaibh carad &
coicéile dochum tíre dá
2237]
saighidh. Batar dodelbha na
gnúisi sin, & ba docair
2242] Décius
Brútus immorro, taisech
cobhlaigh Césair,
ba slán
2243]
sonairt leis a menma ar maidm roime for na Masilecdha, ar
2244]
is esium cétfher leisar' brised cath longda ar seilbh Césair.
2245]
Batar a muinter immorro co h-uchfadhach écaintech
mar do
2246]
scaradar risna Masilecdha, & nírbhó écaine cen adhbar sin,
2247]
ar robtar imdha cuirp cirrthi
& táibh tolla & laích londa
2248]
ledartha & óicc
athgaeiti acco, & rob imdha fuile & crechta
2249]
díleighis forra. Acht cena nocha cumann cath la
firu. Do rónsat
2250]
brígh bicc desin, ar is rompu ba raen.
2251] Tucsat a cobhlach i cuan
& i caladhport na Masilecdha
2252]
& ro scipait & ro tirmglanaid a longa
léo, & ro laiset curpu
2253]
& colla & caeba cro &
cropairti fola & cnámredhaigh a
2254]
m-bidhbad dar imellbordaibh a long
isin muir. Ocus ro
2255]
gabhadh in cathair léo,
& ní ro leiccset nech ele innti
2256]
{MS H folio 413}
na aisti co tainicc Césair asin Espain ina
2257]
n-dochum, & co ro traethadh in cathair uile leis ar torrachtain.
2258] IN adhaigh sin immorro ba sámh ro tocaithed
léo-sum
2259]
'ar cur shnima in catha dibh & 'ar tuitim a
námhat i r-ré imairicc
2260]
léo.
2261] Conid remscél do
remscelaib catha moir na Tesaili co n-icci
2262]
sin. Toccail cathrach na
Maisile ainm an scceoil sin.