Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)

¶ 401


5535] ‘Ocus crét fa tucad {folio 136b2} Raith in Bantrachta ar in raith
5536] sea?’ ar Muman re Cailti. ‘Is accum-sa atá a fhis gen gub nua
5537] in ní dia tá .i. coeca ban n-gressa is ferr bói a n-Eirinn do thinoil
5538] in flaith Find do indsaigid na ratha-so fa comair erraid &
5539] étaig do denam d' fhiannaib Eirenn doib, & tucad a cennus-sin
5540] uile d' ingin rig Bretan dar' bo chom-ainm Dergoda ban-cheile
5541] Oscair meic Oissin, & ro badur issin baili-sea re ré moir do
5542] bliadnaib. Conid uatha-sin atá Raith in Bantrachta ar in raith-
5543] sea & Raith Chind Chon ann.’
5544] ‘Ocus cret in cairthi com-daingen cloiche ut atá ar lár na ratha
5545] tall?’ ar Muman. ‘Caindelbra in Bantrachta sin’, ar Cailti,
5546] ‘uair ni h-ail leo teine ach fa thrí cacha bliadna .i. na roissed
5547] smal na dendgor na detach na teined iat na a n-étaigi. Ocus
5548] ro badur isin baile mar sin re treimsi do bliadnaib ac denum
5549] lamda & ac córugud étaig na Féine, & bói gairdiugud mor ac
5550] in bantracht-sin .i. tri h-ingena rig Í Ceindselaig .i. Findchas
5551] & Findruine & Findingen a n-anmanna, & do bói timpan becc
5552] accu cona leithrind airgit & cona deilgib óir buidhe, & {SG page 209}mná re
5553] gur lamnada ro choiteldais leissin céol sirrachtach sidhe ro
5554] chandais na tri h-ingena-sin don bantracht.’

¶ 402


5555] ‘Ocus crét in da fert mora so at-chiamait, a Chailti?’ ar in
5556] . ‘In triar óclach do-rigne a muintirus ic Raithin na n-Ingnad
5557] re Find & in cú accu iss iat do marb in da óclach assa
5558] fert-sin .i. Donn & Duban, da mac rig Ulad atuaidh.’ ‘Ocus

p.153


5559] cindus a torcradar, a m' anum, a Cailti.’ ar Muman. ‘A
5560] m-beith-sium a n-inad ar leith on Feind’, ar Cailte, ‘in triur
5561] óclach-sin & a cú a medon eturru, & ó thiced ind adhaig do
5562] bith múr tened umpu conach lamad nech a fégad etir. Ocus
5563] do badur da mac rig Ulad .i. Donn & Duban, ac foraire Fhiann
5564] Eirenn & Fhiann Alban ind áidchi-sin, & tangadur fa thri a
5565] timchell na Feine, & in tres fecht tangadar’, ar Cailte, ‘at-conncadur
5566] in mur tened, & adubairt Donn mac rig Ulad’: ‘ingnad
5567] mar atait in triar óclach & a cú eturru re bliadain andossa,
5568] uair do fhógradur gan nech do dul da fégad ó thicfad adhaig.’
5569] Ocus tangadur reompo da n-indsaigid meic g Ulad fan cuma-
5570] sin, & do-chuadur tresan múr teined anunn, &rangadur tucsat
5571] a n-airm re n-ais, & ro badur ac fégad in trír óclach &
5572] na con, & in cú romor do bíth cach láe acco ac seilg & ac
5573] fiadach nír' bo mó na crannchú bís ic roduine ind uair-sin h-í, &
5574] óclach díb-som & claidim áith urnocht ina laim ac comet na
5575] con & oclach aile dib & cuach find-airgit aici ré bél na con, &
5576] raga cacha lenna ro t-shired cach fer díb, & iss ed ro chuired in
5577] cú tar a bel issin cuach. Ocus is annsin adubairt óclach díb
5578] rissin coin: ‘Maith a m' anam, a uassail & a fhíreoin, a fher-meic,
5579] mothaig let in brath tucad ón fhlaith ó Fhind fort.’

¶ 403


5580] ‘IS annsin immorro ro chraith in cú a h-erboll, co tainic
5581] gaeth doilfi draidechta as, co ro thoitsetar a sceith da n-guaillib
5582] & a slegha assa lamaib & a claidme da slessaib, co rabadur
5583] issin múr theinead ina fiadnaisi, & ro marbsat na h-óclaig-sin
5584] da mac g Ulad’, ar Cailte, ‘& ro impó in cú 'ar marbad na
5585] fer, & tuc a h-anail fa na corpaib na fer co n- derna min & luaith
5586] díb, conna frith fuil na féoil na cnáim dib ar lathair.
5587] Ocus is sé-sin’, arsi Cailte, ‘in da fert ro fiarfaigis dim, & geb é ro
5588] oslaiced orro ní fuighbed a bec intib acht mad a lán uire & gainim.’

¶ 404


5589] ‘Ocus nir' indis duind riam’, arsi Eogan Leith- derg
5590] {folio 137a1} Muman, ‘scél budh inganta & budh diamra ina
5591] sin, a m' anum, a Cailti; & cret in sonn ard ut do tháib in
5592] chairthe thall’, ar in , ‘isin raith?’ ‘Tuarustul in ban- chuire

p.154


5593] sin’, ar Cailte, ‘ó Finn cacha bliadna, & Oscur mac Oissin ro
5594] fholaig h-é .i. x. fichit uinge d' ór fá thri, & is ann ro foilged h-é,
5595] fa bun in {SG page }chartha-sin.’ Ocus ro eirgedar in sluag & ro oslaicetar
5596] fair, & tucsat in t-ór as, & tucad a trian do ríg Muman
5597] & a trian aile do nóem Patraic & do Cailti, & trian dona cleirchib.
5598] ‘Ocus mairid in t-ór’, ar Cailte, ‘& ní mairenn in flaith
5599] Find na Oscur mac Oissin ro folaig.’ Ocus adubairt Cailte:
    1. 5600] Mairid aníu Raith Chind Chon
      gan áille gan imrissin,
      5601] ocus ní mairenn an
      Find mac Cumaill Almainí.
    2. 5602] Mairid ann lia na ratha
      gus' tathaigmis cach tratha,
      5603] is mairid in t-ór derg dron
      ocus ní mairenn Oscur.
    3. 5604] Aidhed Duind is Dubain dil
      fuaradur bás a folaig,
      5605] is bamar-ne 'ga n-iarraid
      sechtmain ar mís is bliadain.
    4. 5606] Findchas is Finndruine iar fír
      is Findingen, truag in gnim,
      5607] ar na h-indberaib co m-blaid
      tri h-ingena in Cheindselaig.
    5. 5608] INmain in timpan blaith bec
      ní chuala cluas a chom-boc,
      5609] ro choiteldaís, mor in buaid
      sluaig in domain ré h-aen-uair.
    6. 5610] Timpan bec ro bói ac na mnaib
      cona leithrind airgit báin,
      5611] cona deilgnib oir buidhe
      cona thétaib findruine.
    7. 5612] Caeca lepaid astigh thall
      caeca cornn, caeca fidchell,
      5613] caeca uinge d' ór derg dron
      cacha bliadna a tuarustal.
    8. 5614] Adeirim-si riut reime
      is fir inní raidim-ne,
      5615] mor do cach maith urcrade
      do chaithsim-ne 'sa raith- se.

    9. 5616]

      Mairid.

¶ 405


5617] ‘Dala in trir óclach-sin, a m' anum, a Chailte’, ar Muman
5618] assa h-aithli-sin, ‘ind acaib-si do badur nó ind uaib do-chuadur?’
5619] ‘Is acainde ro badur’, ar Cailte, ‘nóco n-dernad bec-buidhne don
5620] Fhéin & nónbair do thrib cathaib na Féine ac Raithin na Nónbur
5621] ac laech-Machaire Laighen. Ocus rainic nónbur óclach &
5622] naenbur gilla in cach aen-baile a n-Eirinn don Fheind d' iarraid
5623] da mac ríg Ulad atorcradur re macaib rig na h-Iruaithe
5624] anair.’

¶ 406


5625] Dala immorro Find meic Cumaill, rainic reime co Temair
5626] Luachra
ar scailed na Féinde dó, & ní roibe don Féind ina
5627] farrud acht daescur-shluag & gillida fedma na Féinne.

¶ 407


5628] Dala na naenbur-sin do-rinde Find d' Fhiannaib Eirenn
5629] d' iarraid da mac rig Ulad, tangadur co Temair Luachra ind

p.155


5630] aen-adhaig d' indsaigid Fhind gan fis a m-bí na a mairb na fer-
5631] sin leo, a n-dala-sin conici sin.

¶ 408


5632] Dala Patraic immorro & rig Muman, tangadur secha bodes
5633] co Beind m-Bain in Retha etir Sliab Claire & Sliab Crot. Ocus
5634] ro t-shuidhetar in sluag uile ann, & ro t-shuidh Pátraic & Cailte,
5635] & adubairt Muman: ‘Crét fa tucad Benn Bán in Retha ar in
5636] n-inad so?’ Ocus fregrais Cailte sin:
5637] Cid diatá Benn Bán in Retha eter Sliab Claire & Sliab Crot?

¶ 409


5638] Feacht n-aen da raibi Find mac Cumaill ar in tulaig-sea
5639] at-chonncadur in mnái ara cind issin tulaig, & brat corcra corrtharach
5640] uimpe, & delg óir issin brut & lann d' ór buidhe ré
5641] h-étan, & ro fhiarfaig Find scela di canas tainic, & fregrais sí dó:
5642] ‘Ó Beind Étair meic Étgaith ind fheindida anair.’ ‘Ca com-ainm
5643] thúsa, a ingen?’ ar Find. ‘Étain Fholtfhind m'ainm-si’, ar issi
5644] ‘.i. ingen Éda Uchtgil a Síd Beinde h-Etair anair.’ ‘Cret 'ma
5645] tangais assin conici seo?’ ar Find. ‘d' iarraid comlenga aen-fhir
5646] ar Fhiannaib Eirenn’, ar sí. ‘Cindus atá do rith?’ ar Diarmait
5647] h-ua Duibne {folio 137a2} rissin ingen. ‘IS maith mo rith’, ar inn
5648] ingen, ‘gid fata gair bias tír nó talam fám chois is cuma lem
5649] beith am rith’, ar inn ingen. Cailte adubairt:
    1. 5650] Mar thangamar don Beind Bain
      do-riacht aen-ben inar n-dáil,
      5651] is do fhuacair ar Fhein Fhind
      comling aen-fhir gerb' eislind,
    2. 5652] Ro rithis-sa ria 'arsin
      gusin n-ard os Badhamair,
      5653] fa com-luath duind issin chnoc
      is lim-sa ro bo lan- olcc.
    3. 5654] IS do rithamar 'ar sin
      assin chnoc os Badhamair
      5655] tar uaim tar ochtaib glinde
      co Dún Danair Dublinde.
    4. 5656] IS mé fa taísci issin dún
      nir'bo mé in Cailte gan rún,
      5657] is do-chuadus díb uile
      etir coin ocus duine.
    5. 5658] Ocus do-chuadmar 'ar sin
      gusin n- ucht ac Beind Étair,
      5659] cor'ba t-sholus uile in sluag
      issin t-síd álaind ind-fhuar.
    6. 5660] Tangamar anunn 'sa síd
      fuaramar ann midh is fín,
      5661] is ro bamar ann 'ar sin
      fiche aídchi 'na degaid.
    7. 5662] Bristi mo chride am chli chain
      is na turcnam dom anmain,
      5663] ic fechain cach thulcha iar tain
      ocus na beinde ar marthain.

    8. 5664]

      Mar thangamar.


5665] ‘Ocus iss é lín tangamar gusin síd annsin’, ar Cailte, ‘xx.c.
5666] d' Fiannaib Eirenn 'ma Find mac Cumaill, & ro t-shuidsemar ar

p.156


5667] colba chiuil in righ-thighi issin t-shíd, & 'arsin do-rinded ar n-umal-fhossaig,
5668] ocus ro claeed ar n-gere, & ro scuired ar n- íta. Ocus mar
5669] do bamar ann at-connairc in flaith Find in n-ingin mín mong-buidhe
5670] os urdreich na n-dabhach, & cuach find-airgit ina laim,
5671] & sí ac dáil do chách.’

¶ 410


5672] IS annsin adubairt in flaith Find: ‘Adar lind is sí-siut inn
5673] ingen ro fhocair comrith & comling ar in Féind ó Chathair
5674] t-Shleibe Crot
aniar co Beind Étair Meic Étgaith in fheindeda.’
5675] ‘Nocho n-í-siut do bói remut etir’, ar Aed Uchtgel in t-shida,
5676] ‘uair is sí-sin ben as mailli atá accainde.’ ‘Cia ro bói romainde
5677] amlaid?’ ar Find. ‘Bé Man- nair ingen Aingceoil’, ar Áed Uchtgel
5678] mac Aengusa meic in Dagda .i. ban-echlach Thuaithe
5679] Dé Danann
. ‘Ocus is sí théit a richt in spegdubain & in mil
5680] moir, & delbus a richt na cuile h-í féin, & delbaid a richt cacha
5681] fír-charat etir fhir & mnai fos, & co léicenn cach a rún ria, &
5682] is sí-sin ro bói reomut-sa aníar isin coml- ing retha, & ní h-í in
5683] ingen út’, ar Aed, ‘acht ro bói ac ól & ac áibnius os chind na
5684] n-dabach issin t-shíd.’ ‘Ocus ca h-ainm in ingen út?’ ar Find.
5685] ‘Étain Fholtfhind sin’, ar Aed Uchtgel ‘.i. ingen dam-sa & maccaem
5686] Tuaithe Dé Danann uili h- í.’ ‘IS amlaid ata in ingen
5687] sin’, ar a h-athair, ‘& lendann aici d' Fhiannaib Eirenn.’ ‘Maith
5688] a m' anum’, ar Find, ‘cia accaind in lendan-sin?’ ‘Oscur mac
5689] Oissin annsiut’, ar eissium, ‘& is sí do chuir ind echlaig ar bur
5690] cend-si co Cathair t-Shleibe Crot bodes, & tairgid Cairpre Lifechair
5691] mac Cormaic in tricha cét is chom-nessa do Tuathaib Breg &
5692] Midhe do thabairt dó Thuaith Dé Danann ina tindscra & ina
5693] tur-thochmarc do grés, & a cur fein a meidh & a comthrom
5694] d' ór intí & a comthróm d' airgid & a thabairt-sin di.’ ‘Cid um
5695] nár' fhaemabhair-si h-í do mac ríg Eirenn tar a éis-sin?’ ar
5696] Find. ‘Nir' gabumar’, ar Aed, ‘uair ni raibi cuit menman na
5697] aiccenta di ann, & ní dernamar ni a dáil na a caingen 'arsin.’
5698] ‘Maith’, ar Find, ‘ca coma t-shire orainde? Maith a m' anam, a
5699] ingen, ca coma iarrái ar mac micc in rig-fheinded .i. ar Oscur?’
5700] Adubairt in ingen: ‘Gan mo léicen tré bithiu nó co tí m' anfalta

p.157


5701] fein rium.’ ‘Rachaid ám in choma-sin duit-siu’, ar Oscur.
5702] ‘Tabair cuir & tenta rind annsin’, ar in ingen. ‘Cá cuir connaigi?’
5703] ar Oscur. ‘Goll mac Morna ó Macaib Morna & Find
5704] mac Cumaill ó Fhiannaib Eirenn.’ Ocus tucad na cuir-sin ria
5705] {folio 137b1} , & ro fhóeestar inn ingen & Oscur, & ro bamar-ne re
5706] .xx. aidchi ann ina degaid-sin.