Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)

¶ 161


2072] Ocus ro badur ann re h-ed na h-áidhchi-sin co tainic lá
2073] cona lan-shoillsi arnamairech, & ad-rachtadur ann dochum cairnn
2074] Gairb Daire, & ro tochlad in carnn, & frith Garb Daire ann cona
2075] arm-gaisced, & frith slabrad Logha meic Eithlenn ann, & frith
2076] in sciath imlan amal tucad ré thaeb h-é, & tucad na h-airm
2077] imshlán anís, & tucad in cend & in fer fa mó no bith
2078] issin tulaig-sin do thoilled ina t-shuidhe ar lar chind ind ócláig-
2079] sin. ‘Is mor in cend, a m' anum, a Chailti’, ar Conall. ‘Is
2080] mor’, ar eissim, ‘& is maith in tí ar a raibe’, ar Cailte, & tuc
2081] Cailte na h-airm-sin do Chonall, & ro bói in slabrad aici féin
2082] da thabairt do naem Patraic, & ro muired in fert 'ar sin, &
2083] tancatar sun anund iarsin, & ro batar re teora la & re teora
2084] aidchi and
.

¶ 162


2085] Is annsin ro fhiarfaig Conall Mor mac Neill do Chailti:
2086] ‘Atá ailén ar in muir-sea ar comair amuig & dúnad ann &
2087] annlacud mor annsein, & ní fhetamur crét da fuil.’ Ocus is ann
2088] sin ro cháiestar Cailte ica cloistecht-sin. ‘Ar fír do gaile & do
2089] gaiscid riut’, ar Conall, ‘tarra-sa linde da fhechain.’ ‘Dar mo
2090] breithir ám’, ar Cailti, ‘is sé-sin in tres inadh a n-Eirinn nar'
2091] b' áil lium-sa do fheicsin tar éis na muintire moiri maithe ro bói
2092] ann, & gid ed rachat let-sa amairech ann, a Chonaill’, ar Cailte.

¶ 163


2093] Ro badur ann co tainic lá arnabarach. Ad-racht Conall
2094] & a ben & sluaig in baile uile, uair fa h-irgairidugud menman
2095] & aicenta leo eistecht re Cailti, & tangadar
2096] {folio 123b} réompa chum in dúnaid anunn, & ro t-shuidestar Cailti
2097] ar in firt ro bói issin dúnad, & .iiii. .ix. traig do Chonall i fat
2098] in fherta & ocht traigthi .xx. ina leithet. ‘Maith m' anam, a
2099] Chailti’, ar Conall, ‘ní h-inganta lium-sa ní da facca riam ina in
2100] fert-sa, & indis duind ciasa fert so?’ ‘Ader riut a fhírinde’, ar
2101] Cailte, ‘.i. fert in cethramad ben is ferr ro laighestar lé fer a
2102] n-aen-aimsir fria.’ ‘Cia na ceithri mná sin?’ ar Conall. ‘Sadb

p.60


2103] ingen Chuind Chétchathaig’, ar Cailte, ‘& Eithne Ollamda ingen
2104] Caithír Moir, & Ailbe Gruadbrec ingen Chormaic, & ben in
2105] lectha-so .i. Berrach Brec ingen Chais Chuailgne, ingen rig
2106] Ulad atuaid, ban-cheile grádach Fhind meic Cumaill, & má ro bói
2107] maithius imarcraid a mnái díb-sin is inti-si ro bói, & is ana
2108] tigh do bith in t-áighi ollaman ó luan taite t-shamhna
2109] co taite n-imbuilg, & a rogha dó imthecht nó beith acon muintir
2110] ossin amach, & in duine nach faghad a daeithin airm no etaig
2111] do-bered si do a daeithin o ladhair a choissi co urrla.’ ‘Adhbur
2112] a h-aidheda?’ ar Conall. ‘Ata lim-sa duit’, ar Cailti .i. mathair
2113] & athair Guill meic Morna ro ailestar h-í, & ní raibe do chomalta
2114] mná acco-som acht h-í, & ro cuindig Find ara h-athair h-í
2115] .i. ar Chas Chuailgne ríg Ulad. Ocus adubairt nach tibred
2116] d' Fhind h-í munbad deoin le Goll mac Morna, & siris Find ar
2117] Goll a chomalta, & {SG 141} adubairt Goll: ‘Fuil coma ara tibar-sa duit
2118] h-í’, ar se, ‘.i. gan a léicen tre bithu’, ar Goll, ‘& a beith don
2119] tres mnái accut, & gan a h-éra um ní da cuindigfea ort.’ ‘Do-bér-sa
2120] sin duit-siu uile’, ar Find, ‘uair is maith in ben.’ ‘Cia
2121] bus chuir duind?’ ar Goll. ‘Do ragha cuir duit’, ar Find, & tuc
2122] Find a tri comaltada féin ac coraigecht fria .i. Daigri &
2123] Garad & Conan. Ocus do bói ac Find co ruc tri meic dó .i. Faelan
2124] mac Find & Aed Bec mac Find & Uillind Faeburderg mac Find,
2125] & do bí 'na mnái grádaig ac Find nóco n-dechadur a comaltadha-
2126] si .i. Clanna Morna ar foghail & ar dibeirg ar Fhind, & deich cét
2127] ar .xx. cét óclach a lín. Ocus adubairt Cailti:
    1. 2128] Is eol dam in lín atat
      Clanna Morna na mor-bárc,
      2129] ocus gar aírem na fer
      tar cach múr, tar cach maigen.
    2. 2130] Deich cét ar fichit cét ann
      do Clannaib Morna miad clann,
      2131] cóic cét déc ó sin amach
      lín a ríg is a taissech.

¶ 164


2132] Lodur maic Morna co Daire Tharbgai i cuicid Connacht, &
2133] rucadur tri catha na Féine orro ann resíu deirgedar assa longport
2134] amach, & ro thuitset .u. fhir déc dighraisi deg-armacha do
2135] Macaib Morna issin Daire.

¶ 165


2136] Is annsin ad-racht in milid mor-chalma .i. Goll mac Morna,
2137] & tuc sciath tar lorg doib, & nír fhétsamar a bec doib o sin o

p.61


2138] ro gab Goll a sciath fair. Ocus do-ronsat Clanna Morna comairli
2139] gan nech issa caradrad do biad fria Find, & frissin Feinn
2140] do léigen cen marbad uile, & is se thuc in chomairli-sin .i.
2141] Conan Mael mac Morna, uair ba trotach airechta, {folio 123b1}
2142] ocus ba deabthach muintire, & ba h-imchassaidech sluaig
2143] & sochaide. Tangadur rompo Meic Morna conice in faichthe
2144] fér-glais seo, & do badur 'ca rada créd do-géndais re Berraig
2145] Bricc
ingen Chais Chuailgne .i. re comalta bodéin, & adubradur
2146] coma do tabairt di .i. a seoit & a maine & a h-indmusa do
2147] breith di lé, & Find d' fhacbail, & nach bad ecail lé ní cen no
2148] beidis-sim béo. ‘Truag sin ám!’ ar Berrach, ‘inn é m' olc-sa
2149] do b' ail lib do dénam, a chomaltada craide?’ ‘Is sé immorro’,
2150] ar siat, & adubairt-si: ‘Nocho treigiub-sa mo cheile & mo chóem-lenann
2151] & mo chét-muinter .i. Find mac Cumaill ríg-fhéindid Fiann
2152] Eirenn & Alpan oraib-si etir.’ Ocus do eirgedur Meic
2153] Morna
in cath-grinde ro badur chum in baile, & tuc cach a
2154] lám i l-láim a chéili immon m-baile, & do chuiredar teindte
2155] cacha slessa issin m-baile. Ad-racht in rígan rosc-lethan &
2156] .xxx. da bantracht lé assin baile amach, & do-condairc Art
2157] mac Morna h-í do scemel in dúnaid ac dul ar in n-geltracht n-gainmidhe amach chum a luinge, & tuc a chorr-mér a suainem
2158] na sleige & tuc rót n-urchair di, & at-chualaid in rigan fidhrén
2159] na sleige, & impais a h-aighed rissin sleig co tarla ina h-ucht
2160] & ina h-urbruinde di h-í, cor' briss a druim ar dó & co fuair bás.
2161] Ocus rucad suas {SG 142} 'arsin léna muintir féin h-í 'ar n-argain in
2162] dúnaid, & ro h-adhlaiced h-í issin dún, & is h-í atá issin firt-sa,
2163] ar Cailte. Ocus adubairt Cailte:
    1. 2164] Berrach Brecc
      ingen Cais Chuailgne nir' cert,
      2165] robo rigan fhuilt buide
      ocus dirma deg-duine.
    2. 2166] Do marbad h-í ar in tráig
      dob é-sin in gnim nar' thlaith,
      2167] do-radad teine 'na dún
      rob í in fogail gan mí-rún.
    3. 2168] Tri cét sciath ina tigh tall
      tri cét brandub is fidchell,
      2169] is tri cét bleide ré h-ól
      risa tabartha derg-ór.
    4. 2170] Ni ro h-ér sí duine riam
      uair fa maith a cruth 's a ciall
      2171] in bail i tá a lecht co m-blaid
      risa raiter Fert Berraig.

    5. 2172]

      Berrach.


p.62

¶ 166


2173] ‘Ocus atá fuibh-si sunn’, ar Cailte, ‘in ben issa fert & isa scela-sin.’

¶ 167


2174] Ocus at-racht Cailti iarsin, & tuc lám rissin m-baile bothuaid,
2175] & tangadur cach ina diaid, & tuc a lám ar lia cloiche ro
2176] bói a slis in dúnaid amach, ocus ‘a firu’, ar se, ‘gabaid leith-chenn
2177] na cloiche & léicid dam-sa in cend aile.’ Ocus tangadur na sluaig
2178] da indsaigid, & nír' fhetsat ní di. ‘Cait a fuil’, ar Cailti, ‘Dond
2179] mac Aeda meic Garaid?’ ‘Sund’, arse Donn. ‘Eírig’, ar
2180] Cailti, ‘am aghaidh , ór mac curad & cath-miled thú, & da faghaind
2181] étail fan cloich, do-béraind a trían duit.’ Do eirgetar
2182] araen do h-indsaigid, & tucsat sreng-tharraing bodbda urri, &
2183] do tharraingset co lonn & co lan-laitir, cor' chuirset ré lar &
2184] re lan-talam h-í.

¶ 168


2185] ‘Ad-rae buaid & bennacht, a m' anam, a Duind’, ar Cailti,
2186] ‘is ferr dam do chungnum amain ina cungnum muintire Conaill
2187] uile. Ocus cáit a fuil Conall & in rigan & Donn?’ ar Cailti.
2188] {folio 123b2} ‘Sunn’, ar siat. ‘Eirgid issin n-uaim anunn’, ar
2189] Cailte, ‘ocus atáit tri dabcha inti .i. dabach oir & dabach
2190] aile lán do cuachaib & do chopanaib & do chorrnnaib inti, &
2191] dabach lán d' airgget, & na tabraid dona sétaib dam-sa acht mad
2192] in Cráeb Glasach .i. claidem sliasta Find, & escra láma Find,
2193] co tucar do Patraic iat, uair ata tri .l. uinge d' ór & tri .l.
2194] uingi d' airget & tri .l. gem glainidhe ina chomecor.’ Ocus do-cuadur
2195] a triur issind uaim, & tucsat a n-airi léo do cach maith
2196] díb-sin, & téit in sluag uile isin n-uaim & tucsat a lór-doethain
2197] léo, conach raibe fine nonbuir dib gana n-daethin d' ór & d' airget.

¶ 169


2198] Is andsin tainic a charpat chum Conaill. ‘Eirg issin
2199] carpat, a Cailti’, ar Conall. ‘Ricim a les’, ar Cailti, ‘uair is
2200] scithech mé isin airechtus’. Ocus do-chuadur issin carpat.
2201] Do greis Conall brod forsin echraid, & do-chuadur siar co
2202] Tráig Conbice, & do fhiarfaig Conall: ‘Cid fa tucad Tráig Chonbice
2203] ar in tráig seo, a Cailti?’ ‘Ní ansa’, ar Cailti. ‘Cú
2204] grádach do boi ac Find .i. Conbec a h-ainm, & in fiad risa
2205] licthea h-í ní fhaghad a dín a n-Eirinn, noco tabrad a cend
2206] chon & gilla {SG 143} fhiann Eirenn, & nír' loigh cú a n-aen-lepaid ré
2207] Find riam acht h-í, & is ann so ro báid Goll mac Morna h-í,

p.63


2208] & do chuir tonn tuile annso fo thír h-í, co fuil fan carnn n-glas
2209] at-chi a cind na trága’. Cáilte cecinit.
    1. 2210] Truag lem oidhed Conbice
      Conbec ba lór a gloine,
      2211] ni fhacca bud chrob-glici
      a n-diaid muici ná oighe.
    2. 2212] Soeth lium oidhedh Conbice
      Conbec in gotha gairge,
      2213] ní fhacca bo chrob-glicci
      ic marbad doim na h-airde.
    3. 2214] Bid saeth lem 'ga forngaire
      os tonnaib arda uaine
      2215] a h-oidhed bá comraime
      a bás is lor a truaigi.
      2216]

      Truag lem.

¶ 170


2217] Tangadur reompo co Dún na m-Barc ind aídchi-sin, &
2218] iarnamairech adubairt Conall re Cailti: ‘ata druim annseo i
2219] comfhocraib duind .i. Druim Náir ainm in droma, & ata mucc
2220] ann, & ní fhetait coin na dáine ní di.’ ‘Ro bádus la’, ar Cailti,
2221] ‘& rob fiadaigi maith muici mé, & cáit a fuil Donn mac Aeda
2222] meic Garaid?’ ar Cailti. ‘Sunn’, ar Donn. ‘Gab t' airm & denam
2223] d' fhiadach na muice in lín Feinde atámait’. Ocus ro gluaissidur
2224] rompo & tangadur issin druim anund, & at- chonncadur in
2225] mucc ann & .ix. fiacla asa carbut uachtarach &
2226] náe fiacla assa carpat ichtarach, & ro screchastar in mucc ic
2227] faicsin na con & na fer mor, & ro gab gráin & ecla iat-som
2228] roimpe. ‘Lecar etrum-sa & in mucc’, ar Donn, ‘& is cuma mo
2229] betha no ma bás’. ‘Aiscid churad chuingi’, ar Cailti, & do indsaig
2230] Dond in mucc, & ac drud don muicc chuici tuc Cailti
2231] sádhud don t-shleig inti co rainic on oscail có cheile di, & fuair
2232] in mucc bas léo mar sin, & nír fhetsat a breith assin nó co tainic
2233] sluag Conaill uile ara cend, & tucad i fiadnaissi Chonaill h-í.
2234] ‘Is mor in mucc’, ar Conall. ‘Is fir’, ar Cailte, ‘uair is sí
2235] sin in Muc t-Shlanga, & is immá leithéit-sin tainic {folio 173b2}
2236] (olc) Cloinni Morna & Cloinni Báiscni.’