Corpus of Electronic Texts Edition
Tochmarc Moméra (Author: Unknown)

section 1

{ms column 341}

p.152


1] Fecht n-oen d'Eogan Taidlech for faithche baile a athar
2] fesin, Mogha Neit, hic Raith Airthir Femin. Nir ba cian dó
3] con-accai tri maccoemu chuige and hi cend na faigthe. ‘Ron
4] bendachut do choengnima a maccoim’, ar siat. ‘Rob shamlaid
5] duibsi a macu’, ar esium. ‘Is oebind duit’, ar iat. ‘Is oebind
6] ecin’, ar se. ‘Libse bar cuid don oibnes hisin’, bar Eogan.
7] ‘Nach fitir cid tusa, a meic’, ar iatsom, ‘in toebnius fil anán
8] duit’. ‘Ni fil lium a fhis co se’, ar sé. ‘Fil a fhis acainde duit’,
9] ar na meic: ‘Dá ainm bátar fort cus andiu; biaid in tres
10] ainm fort anossa; acus amensat do shil ar Erinn, edhon, gebaid
11] do shil ar Erinn, acus ni genastar duitsiu co n-gebut; daig ni
12] faigbesu céli no cu rois sruth Ebhir i n-Espain; acus corub
13] and ro gebasu celi; acus iseadh isidhe ingen rig Espaine; acus
14] co m-bera sidhe duitsi cethrar clainde, acus conbia laech dib,
15] acus mescuidh a shil for Eirinn feib atrubramar fecht n-aill
16] rias trathsa. Acus biaid laech dib acus bid buaid laich dib,
17] imorro. Acus beit dá choemrigain, shuaichinte, shainemla dibside;
18] acus ba seadh a n-anmanna in cethrair sin, edon, Ailill in mac
19] bad sine dib; acus bid Coemell ingen Eogain bus nesa dó; acus
20] bid Lugaid bus nesa diseni; acus bid forrimda lechta laech


p.154


21] leside; acus budead fothhlucc bruinde bias fadeoid and, Scothniam
22] ingen Eogain. Acus ardaisin for a cend, edon, da
23] h-iarraid, a mucha lai acus laithe ambarach’. ‘Canas tanic
24] duibse fis fair sin, a macu,’ ar Eogan. ‘Ni annsa. Tri meic Anntipater
25] in Druad sinde a h-Espain. Acus amsoi séic for a
26] rus fis feib do chuaid fair. At-cuas don rig, edon, ro innis dó.
27] Acus is annsin adbertsom: dó dam Ahaid, edhon, a Fhathaid,
28] for esium, ar Eber, ar rig Espaine, acus iarfaid dam don
29] Druid can cuan, no cenel, no ciniud, no cland don fir do bera
30] an inghen m-bic ucut fil for m'fhiadhnaise, edhon mo ingen fen.’


31] ‘Is and do chuadusa, acus asbertas fris in Druid faitsine
32] do denam don rig fo dala a ingeni; acus amsae in Druid i formna
33] a fessa; acus ro faillsiged do comad a h-inis Cesrach cele
34] a ingine, edhon, a h-Eirinn. Cia fuath fir a h-Eirinn dia tibrindsea
35] m'ingen ar Eber. Conticfa fer amra, ar in Druid,
36] a h-Indse Mac Milid, dot shaigid; acus ro gabsat secht sen
37] tricha dec ar fhichit in indsi niam ad buileat. Cesc contiucfa,
38] ar Eber. In uair rachaid [techta] uait ara cheand, ar in
39] Druid. Cuirsi techta for a chend, ar Eber fris in Druid,
40] co h-airm hi fil in maccoem gellai. Ro chuir an Druid a tri
41] meic acus ba sead a n-anmannaside, edhon Fathe, acus Fis,
42] acus Firinne. Is andsin adbert in Druid rinde techt ar do
43] chennsa; acus tair lind a mucha laei ambarach, acus na
44] cluineadh sochaide uaid, acus na cluined tra side, ingen Echach,
45] do mathair, daig nit leicfea for tonnaib mara dia cluined’.


p.156


46] ‘Eirgid, a macu, feib theit cach, isin dunad n-dermair sin anund,
47] co mucha laei imbarach, acus tucubsa da bar saigid fri dumachaib
48] deridh laei’. Do chuatar isin dunad, acus buisium ara
49] clesaib cluithe muige co dered laei. Luid iarsin co h-airm i
50] m-batar na maccoeim. Batar ann co mucha lai, acus ro
51] gabsat na meic lama fair um dula leó. Teit in mac ar fert
52] fodmaige acus tiagait na meic ele 'na dhegaid, edhon meic in
53] Druad. ‘Maith a meic’, ar siat, ‘in tici i-lleth ro gellais’. ‘Regat
54] ecin’ arse. ‘Cia lin ticfa’, ar siat. ‘Ni raga acht
55] mise acus mo cúic comalta sund; Ut, acus Oenara, acus
56] Fiacha Suighthi mac Feidlimidh Rechtaid, acus Aiglend, mac
57] rig Osraige, comalta ele dam; acus iarsin Magur mac rig
58] Descert Erenn, diatá Gleann Maghair indiu; acus Gaiscedach
59] mac rig Iarthair Mumhan, comalta ele dam; acus Tigernach

p.158


60] mac rig Connacht, comalta éle dam; acus Mosad mo gilla,
61] diatá Magh Mosaid’.


62] Amsoi for set co h-airm a m-boi long na macoem, acus is
63] ann boiside i n-Dun na m-Barc a n-iarthar Erenn. Amsoi
64] set rompu ar muncind mara a nonbar maccoem. Lotar an
65] oidche sin co h-indsi na faircsina. Is aire dno, adberar inis
66] na faircsina riaside, uair it cither esti Eirinn acus Espain.
67] Confoiset in aidche sin isin oílen sin. Adbert in rig isin
68] maidinsin ris in druid: ‘Finta duind imthus na maccomem do
69] chuatar uaind for muncind mara’. ‘Ro fiarsa ón duitse sin’
70] ar se; ‘iss anné {ms column 342} tancatar ar fecht, acus confebut anocht in
71] Espain’.

    1. 72] 1] Is eat tanic ar fecht,
      73] 2] is cain tarthat a tuidecht;
      74] 3] conlethfa a sil ar Magh Fháil,
      75] 4] fir confoi anocht in Espain.


76] Do chuatar na luing iarsin, acus roiset co calad Espaine.
77] Bui frestal acus frithailem forra, acus rucad co dunad rig
78] Espaine, [iat] edhon co Tor m-Breogain i n- Espain. Ro feradh
79] fáilte min, muinterdhai friu. Ro freslait acus ro frithailit
80] iat. Tucad nua bid doib acus sean leanda. Batar in oidchesin
81] ann, acus nir h-imráided riu in chaingen fo n-dechatar,
82] acus dno, nir imraidset ri nech. ‘Maith a mic’ ar Fiacha
83] Suighthi
, ‘a Eogain, dia n-abarthar fritsa tabairt na mna,
84] tiagar uaitse d'agallaim in druad, acus gelltar seoit do, acus
85] maine, acus abrad na fil sén fessi co cend m-bliadna ann; co
86] rabum ic decsin na h-ingine co cend m-bliadna acus co fhindam
87] bes in tire aneóil i tancamar’. ‘Fata liumsa sin, a gilla’, ar
88] Eoghan. Imbaid batarsom uime sin conacatar techta in rig


p.160


89] chuca. ‘Maith a maccoema’, bar na techta, ‘cuin do gentaisi
90] in ní risi tancubair’. ‘Ni h-acaind ata a fuirech itir’, ar
91] Eoghan, ‘acht in uair bus accobar las in righ’. Is annsin do
92] chuaid a theachta co airm irrabe in ri, acus ro indis dó frecora
93] in moccoeim fair. Is annsin ro iarfacht in ri don druid ro
94] bui ina fharrad, cuin bud maith sén fessi doib. ‘Issí mo chabuis
95] [ar an druid] na fuigeb doib sén is ferr ina nocht; tiagam
96] isin tech i tatt na maccoeim’. Do chuaid in ri acus maithi
97] Espaine uime, isin tech irrabutar na maccoeim; acus iarfacht
98] a cenel uile dib; acus iarum ro innisetar dó mar ta romaind
99] anuas. Is andsin do ronad a lám acus a lepad. Acus ni ro
100] chuinchit seoit no maíne fair. ‘A maccoemu’, ar in rig, ‘da
101] tissed bar comlinsi chugamsa do chuinchid seot, no maíne, no
102] indmais, do beraindsi duib; acus maithbet a tinnsccra, acus a
103] tochra na h-ingine ut duib’. Is andsin do cuas is in sluaigtech
104] na sochaide, acus ro gabad fledhol acus tomaltus leo, a cornaib
105] ilbreca, ecoir, acus a h-escraib forórdaib, acus a cuachaib
106] findruine, uair ba breth cach briathar doib. Ro dergit
107] iumdada sainemla doib, acus do chuatar ina n-imdadaib, acus
108] na lepthaib; acus ro chanaid a ciuil acus a nairfitidh doib.
109] Batar ann ina n-imdadhaib cor lín grian tulcha acus tuaithebra
110] Espaine. Batar ann tri la acus tri h-aidche. Aeibnes
111] acu cach la, ol cach n-aidche. Ni cind tri laa co n-aidche, ro
112] dailit seoit, acus maíne, acus indmasa, don ingein. A n-imthus
113] o sen amach nocon ed do berar for aird; acht batar co cend
114] m-bliadna i n-Espain. Sruth for lar Espaine, Sruth n-Ebir
115] a ainm; acus cach sechtmad bliadain tic innti-sene bradan
116] o diamraib na n-dul, acus oland tritside. Ocus is andsin adbert
117] in Druid cedna [fris in ingin]: ‘Indiu atá i n-dán a fagbail
118] in ni dia mbia in tres ainm ar thfher ácus ar do cheli. Acus
119] eirg do chum in trotha indiu, edhon, Srotha Ebir; acus indiú
120] ata i n-dan in bradan do thuidecht and; acus secht m-bliadna

p.162


121] cur indiu tanic. Ocus gabar acutsa h-e, acus ben a olann de.
122] O ra buí Ligbratach ingen rig Espaine sund, acus ceithre bliadna
123] aturra sin acus t-athairse,’ acus dixit —
    1. 124] Erig don t-sruth, a ainder,
      125] con ciuclastair in chaingen,
      126] co tibre ass tlacht cen meth,
      127] bid de bias Eogan Taiglech.


128] Amsoi do cum in t-srotha, acus da ronad airceist accu ar
129] in m-bradan gur gabadh leo h-e, acus ro benad de in tlacht
130] bui fair, co n-dearna sí brat dia fir don olaind boi ar in
131] m-bratan, acus batar na h-uile dath ind isin brat sin. In
132] lathi congebedsom in brat uime, in dath do aidbistea don fir
133] bui ina farrad, ni h-e ro taispenta don fir bud nesa dó sein.
134] Is andsin fegais in ri fair, acus in inbaid ro fheg, toidliges uile
135] h-e itir ect [chucht] acus erred. ‘Dar m-brethir’, ol in ri, ‘is
136] comthoidlech ria brat uile Eogan anossa’. ‘Cian ota i toicthi
137] acus i tárrngaire’, ar in drui, ‘in t-ainm sin do beith fairsium,
138] acus biaid fair no go fadba bas acus aiged, edhon,
139] Eogan Tóidlech, acus bid ainm iartain dó Eogan Fideach’.


140] ‘Mithid lemsa’, ar in mac, ‘dul dom crich acus dom orba
141] acus dom ferann’. ‘Eirg a mic’, ar in druid, ‘for muncind mara.
142] Cain ternais, acus ata th'athair for do chind ina fhlathius; acus
143] beir do banceli, acus ni bethi acht nai n-aidche i n-Erinn in
144] uair beras in gen fil fo bruinde, acus bid lan beoil fer
145] n-Erenn de’. Tucait seóit acus maíne acus indmasa doibsium.
146] Batar ann co mucha laei acus lathi iar na barach. ‘Tanic
147] nert don sheon acus don t-solaid’ adrubairt in druid riu, acus
148] amsoiset ina longaib, acus ro linait sé longa leo. Ocus tainic
149] in Druid cuca ic dula ina longaib, acus tuc a ucht ar in luing
150] irroibe Eogan, {ms column 343} acus atbert fris: ‘Bid mor fich caich riut isin


p.164


151] crich h-i tegi, daig ni lecfise Ere do neoch, acus ni lecfea
152] nech Eire duit. Acus ros roindfithi edruib hi’.


153] Tancatar fairend se long lais, do neoch bui for a chur fen
154] acus far a thuarastal. Conid ann gabsat h-ic Dun Chorcan a
155] n-Iarmumain. Amsoiset iarsin h-i tír, acus ro h-indised
156] fo Eirinn a torachtain. Acus ba rig Erenn for a chindsom
157] Cathair Mor; acus iarsin tra ro faided techta uad d'ácallaim
158] rig Erend, acus ro cuinced crich uadib fair. ‘Do bersa
159] inad duine dó i coiced Condacht, acus do ber da dhun dó a dá
160] choiged Muman’. Conid annsin tucad Dubthelach do i coiged
161] Conri, acus tucad Druim n-Ard do h-i coiced Condacht; acus
162] tucad Telach in t-Sloig do hi n-Uibh Liathain. Tanic Eogan
163] iarum dia fegad na n-inad tucad dó, acus gabais doeta
164] h-idan acus lamanda in ingen, acus ruc mac sainemail; acus
165] adrubairt in Druid: ‘bid oll n-daile do bera ar na crichaib
166] uimme’. Acus ro baisted a srothaib druidechta, acus tucad
167] Ailill fair, acus bai fortormach anma fair iartain. Acus
168] do roacht a athair fen, acus ro gabad leosom in dunad acus
169] in degarus do thochul. Acus rucad in mac co dunad a matar-som
170] fen acus a athar. Acus ro benad lesium in fhidbaid i
171] comfocus dó, gu ra tochlad leis in talam di. Acus ba bec
172] leisiom fuirmed allam na laech co m-beth fuirmed a cos mar
173] aen ris; conid é scrudan aicenta fuairsium, fecca do thabairt
174] ar na fedaib bui i llamaib na laech. ‘Is hi ar cobais


p.166


175] chena’, ar mac in Druad, ‘is indiu atait t-anmanda uile fort:
176] dona Feccaib ut tucad ar na fedaib acut, bad Eogan Fidfhecach
177] de. Acus do gentar let na tri dúine tucad duit, acus
178] Fidfeccai ainm cech dúine dib, acus congeba leth Erend uile
179] leo’. As lir tuirem a scel o sin amach.


180]
Conad tochmarc Moméra ingeine rig Espane d'iar foí re
181] h-Eogan Toidlech, ocus genemain Aililla Oluim indsin.