Buí ríg amra for Éirinn feachtus and,
2]
.i. Domnall mac Áeda mic Ainmirech mic Sédna mic
3]
Fhergusa Cennfhoda mic Conaill Gulban mic Néill Noígíallaig
4]
de cheníul Cuind Chédchathaig & Úgaine Máir anall.
5]
Ar is é int Úgaine Már sin ro gab rátha gréne & ésca &
6]
mara & drúcht & daithin & rátha na n-uile dúl aicsige &
7]
nemaicsigi & nách dúil fil a nim & a talmain im rígi n-Érenn
8]
do dílsiugad dia chloind co bráth. Ocus ro gab didiu
9]
Túathal Techtmar mac Fíachach Finnola na rátha cédna
10]
for slicht a sdenathar .i. Úgaine Máir & gé dotísta fria
11]
chloind-sium im rígi n-Érenn tar sárugad na ráthsin & na
12]
n-dúl ro naisc-sium forro ruidilsi Temrach cona colamnaib
13]
& sentúatha Temra & Mide do grés oca chloindsium co
14]
bráth & gé no fáemad neach do chloind Úgaine nó Thúathail
15]
rígi do thabairt úaidib do neach aile araí trá nocha dlig
16]
in ríg sin teacht i Temair acht mine thuca ferann bus
17]
chomshuthain fria do chloind Úgaine Máir & Túathail
18]
Techtmair i céin bus ríg hé foraib & in tan atbéla in ríg
19]
sin Temair do beith ac claind Úgaine amail ro naisc
20]
Úgaine fesin for firu Érenn in tan ro gab gíallu Ér[enn]
21]
& Alban & co tír Leatha allanair.
22] Araí sin ro h-escainead Temair íarum la Rúadán Lothra
23]
& la dá apstal décc na h-Érenn & la náemu Érenn archena.
24]
Ocus cipé no gabad in rígi nírba h-adha dó beith i Temair
25]
ó ro h-escainead hí acht int inad ba sruithiu & ba h-aíbniu
26]
lasin ríg no gébad Érinn is ann na bíd a domnás & a
27]
aitreab amail do-rigne Domnall mac Áeda oc Dún na n-Géd
28]
for brú na Bóinne, & ro thóraind-sium seacht múru mór- aidbli
29]
imon dún sin fa chosmailius Temrach na ríg & ro
30]
thóraind gid tige in dúine sin fa chosmailius tige na
31]
Temrach .i. in midchúairt móradbal (is innti no bíd in
32]
ríg fesin & na ríg & na rígna & na h-ollumain & a n-is deach
38] Codlais Domnall adaig íarum isin tig sin & atchí fís &
39]
aislingthi & is ed atchonnairc .i. cuilén con ro h-ailed lais .i.
40]
Fearglond ainm in chon sin forá glún fesin a dul for
41]
debaid úada & cúanarta Érenn & Alban & Saxan & Bretan
42]
do thinól don chuilén sin dochum Érenn, co tardsat
43]
secht catha don ríg & do fheraib Érenn ime fri secht laa na
44]
sechtmaine & co tardta ár ceand eturru cach laithi díb
45]
sin & in sechtmad laa ann ro mebaid for na conu & ro
46]
marbtha cú in ríg andar lais isin cath déidenach díb sin.
47]
Musclais íarum in ríg asa chodlud & dotáed bidg asin imdaig
48]
co m-buí for urlár in tige & sé lomnocht.
49] Do-bert trá ben in ríg .i. ingen ríg Osraige, a dí láim
50]
ima brágait & as-bert fris. Airis ocum-sa, a ríg, ol sí,
51]
& ná tuc h'aire re fígisib aidche & nárot úamnaigther
52]
trithu, ar atát Conaill & Eógain & Airgíalla & clann Colmáin
53]
& síl Áeda Sláine & cetheóra fine Temrach imut anocht isin
54]
tigsi; & airis for céill, ol sí. Bennacht fort, a ben,
55]
ol sé. Is maith rom tecaiscis. Ocus dotáed lee isin
56]
leapaid íar sin, & ro íarfacht in rígan scéla de cid atchonnairc
57]
isin fhís. Ní eibér frit, a rígan, ol sé, ná fri neach aile
58]
no co roisiur co h-airm a fil Máel Caba cléirech, mo derbráthair,
59]
ar is é breithem aislingthi is deach fil a n-Érinn.
60] Téit íarum in ríg i cind mís céd cairpthech co h-airm a
61]
m-buí Máel Caba mac Áeda mic Ainmirech co Druim
62]
Dilair & sé ann iar fágbáil rígi n-Érenn ar grád Dé & in
63]
Choimded na n-dúl & dísert m-bec aigi ann sin. Deichenbur
64]
& céd cléirech a lín annsin fri h-oifrend & fri ceilebrad
65]
cech trátha. Ráinic trá in ríg co Druim Dilair co teach
66]
Maíl Chaba & ferthar fáilti fris ann & dogníther fosaic
91] Ní dingéntar sin limsa, ol in ríg, ar is túsca no
92]
fúicfindsi Érind inás dogénaind fell for mo daltadaib
93]
fesin, ar ní thicfad frim-sa caidche; & dia tístais firu in
94]
domain frimsa, ní thicfad Congal. Conad ann as-bert so:
- 95] Atchonnarc aislingi n-olc,
96] sechtmain for mís gus anocht;
97] is dó tánagus óm thig,
98] dá h-aisnéis, dá h-innisin.
- 99] Mo chuilén-sa cúanna a clú,
100] Ferglonn ferr hí ná cech cú;
101] dar lim ro thinóil dam cúain,
102] dár mill Érinn fri h-óenúair.- 103] Bersi breith fír uirre sin,
104] úait a Maíl Chaba clérig;
105] is tú dliges co h-éimeach,
106] at fisig, at fírchléirech.- 107] Mac ríg is cuilén mílchon,
108] inand dóib gus is gnímrad,
109] inand menma dóib malle,
110] & inand aislinge.- 111] Mac ríg Ulad, ard a smacht,
112] nó mac ríg cóicid Connacht;
113] Cobthach tic frit as cech róen,
114] nó a fear cumtha, Congal Cláen.- 115] Cobthach do thíachtain frimsa,
116] mairg adeir úair is innsa,
117] is ní thicfad Congal cain
118] frim-sa ar dergór in domain.- 119] Comairli ná millfed neach
120] úaim duit, a uí Ainmirech:
121] a n-gabáil re blíadain m-báin;
122] ní ba mesaidi h'édáil.- 123] Mairg aire do-chúaid don gus,
124] dianom gabad aithrechus;
125] dá n-dernaind sin, súairc in glonn,
126] nocha déchfaind céill ná cond.Atchon.
127] Tic in ríg dia thig iar sin & ro tinóiled fled baindsi lais
128]
do dénam baindsi a dúine & a rígi, ar ní raibe a n-Érinn
129]
dún amail a dún-sum acht nár ba bind lasna rígai & la
130]
Domnall fesin anmum in dúin sin .i. Dún na n-Géd
131]
dogoirdís de & is ed ro ráid Domnall fria máeru & fria
132]
rechtairiu & fri h-óes tobaig a chána & a chí-sa cech ní
133]
fogébtha a n-Érinn de uigib geóidh do thabairt leó dochum
134]
na fleide ar nírbo míad la Domnall co m-beith for
135]
domun cenél m-bíd nách fuigbithea forsin fhleid sin. Ro
136]
tinólad trá in fhlead uile itir fhín & mid & chormaim & cenél
137]
cech bíd olchena cenmothát na h-uigi namá ar nírba réid
138]
a fagbáil. Ocus do-deachadar óes in tobaig seachnón
139]
Mide for íarrair na n-uige conus tarladar for duirtheach
140]
m-bec & óenbannscál ann & caille dub fora cind & sí oc
141]
irnaigthi fri Día. Atchíad muinnter in ríg ealta do gédaib i
142]
n-dorus in duirthige. Tíagait isin teach & fogabat íand lán
143]
de uigib géd ann. Ocus as-bertadar: Rop sén maith dún,
144]
ol íat, dia sirmís Érinn, ní fuigbithea ní bud mó oldáseo
145]
de uigib géd i n-óeninad innti. Nipu sén maith itir
146]
ón, ol in bannscál, & ní fu líth don fhleid gusa m-bertha
147]
in m-bec m-bíd sin. Cid sin, ol íat. Ní hannsa, ol
148]
in banscál, náem mírbulda do muindtir Dé fil sunn .i.
149]
Espuc Earc Sláine, & is ed a mod beith isin Bóinn conice
150]
a dí ocsail ó madain co fescor & a shaltair forsin trácht ina
151]
fhíadnaisi & sé oc irnaigthi do grés & is í a phroind cecha
152]
nóna iar tocht sunn: ug co leith & teóra gasa do biror
153]
na Bóinne & is ed is chóir dúibsi cen a shárugad imon m-bec
154]
m-bíd fil aici. Ní tardsat íarum muinnter úaibrech in
155]
ríg nách freagra furri, úair ba h-aithech a h-ucht treóin
156]
insin & berait leó cuid i fhíreóin & in náeim dia aindeóin.{folio 320 a 1}
157]
Mairg trá gusa rucadh in m-bec m-bíd sin ar ro fhás mórolc
158]
de iar tain, úair ní raibe Ériu óenadaig ó sin ille a síd
159]
ná a socra nó cen rún uilc do dénum indti. Tic int érlam
160]
dia thig íarum .i. Espuc Earc Sláine tráthnóna & innisid
166] A m-bátar muinnter in ríg ann iar sin, co n-acadar in
167]
lánumain chucu .i. ben & fer médithir fri mulba di charraic
168]
for sléib cech m-ball dia m-ballaib; gérithir altan berrtha
169]
fáebur a lurgan; a sála & a n-eascada rempu; ge focerdta
170]
míach di ublaib fora cennaib ní roised uball díb lár acht
171]
conclised for barr cech óenrúainne don fhult buí fora
172]
cennaib; guirmithir gúal nó duibithir deathaig cech m-ball
173]
díb; gilithir snechta a súile. Concerdat fabach dia fés
174]
íchtair co clised dar cúl a cind sechtair, & concerdat
175]
fabhach dia fés úachtair co foilged a n-glúine; ulcha
176]
forsin m-bannscáil & in ferscál cen ulchain. Dronglach
177]
eturru 'gá h-imarchor lán de uigib géd. Bennachsat don
178]
ríg samlaid. Cid sin? ol in ríg. Ní hannsa, ol íat.
179]
Firu Érenn oc teaglumad fledi duit-siu, & do-beir cech fer
180]
a chumang don fleid sin, & agus is é ar cumangne ina fil for
181]
ar muin de uigib. Am buidech de, ol in ríg. Berar
182]
isin dún íat, & do-berar proind céd do bíud & cormaim
183]
dóib. Loingid in ferscál sin, & ní thard ní de don banscáil.
184]
Berar proind céd eli dóib. Loingid sí sin a h-óenar &
185]
sirid tuilled. Do-berar proind céd eli dóib. Loingid dib
186]
línib sin. Tabar bíad dún, ol íat, má tá lib hé. Is
187]
cubus dún, ol Cas Cíabach .i. rechtaire in ríg, ní
188]
tibirther co toirset firu Érenn olchena don fhleid. As-bertadar-sum:
189]
Bid olc dúib sinne do thomailt na fledi ar tús,
190]
ar bid imresnaig firu Érenn impe, ar is do muinntir ifrinn
191]
dún. Ocus fogníat míchélmaine co mór dona slógaib.
192]
Lingit amach íarum & tíagait for nefní.
193] Ro tocurthea íarum cóicedaig Érenn don fhleid sin &
194]
a rígu & a toísig & a n-ócthigernn & a n-amsaid & óes cacha
202] Tuctha íarum na slóig sin uile firu, macu, mná, sceó
203]
ingena, láechaib, clérchib co m-bádar for faichthi Dúin na
204]
n-Géd oc techt do thochaithim na fledi do-rónta and la
205]
Domnall mac Áeda. Ro érig in ríg do fherthain fáilti frisna
206]
rígu & as-bert: Fo chen dúib uile, ol sé, itir ríg & rígain
207]
& filid & ollum. Ocus as-bert fri Congal Cláen fria dalta
208]
fesin: Eirg, ol sé, do déchsain na fledi móire fil isin
209]
dún & dia thaidbriud ar at maith do thaidbriud & t'fhaircsiu
210]
for nách ní atchífithea.
211] Téit didiu Congal isin teach a roibe in fhled & ro déchustar
212]
uile hí itir bíad & fín & chormaim & ro thairind a rosc
213]
forsna h-uigib géd atchonnairc ann, ar ba h-ingnad lais &
214]
ro thomail mír a h-ug díb & ibid dig ina díaid & tic amach
215]
íar sin & as-bert fri Domnall: Ba dóig lim, ol sé, dia
216]
m-bedís firu Érenn fri teóra mísa isin dún co m-bíad a
217]
n-dáithin bíd & digi ind. Ba buidech in ríg de sin & téit
218]
fesin do déic-siu na fledi & innister dó amail ro escain
219]
Espuc Earc Sláine in fhled & cech óen no chaithfed na h-uige
220]
do-ratá úada fesin & atchí in ríg na h-uige & ro íarfacht:
221]
Cía ro thomail ní don uig ucut? ol sé, ar ro fitir-sium
222]
in cédna ro thoimélad ní don fhleid & sí arna h-escaine
223]
comad de ticfad Érind do mhilled & a aimréir-sium do
224]
dénum conid de sin ro íarfacht scéla in uige ucut. As-bertadar
225]
cách: Congal, ol íat, do dalta fesin is é ro thomail
226]
in ug. Ba brónach in ríg de sin ar ní raibe a n-Érinn
227]
neach bud measa lais do thomailt na fledi ar tús iná Congal,
228]
ar forfitir-sium a míchíall & a olc co menic roime sin for
{folio 320 b 1}
233] Tuctha íarum na náeim sin uile co h-óen-inad co m-bátar
234]
isin dún la Domnall. IT é sunn anmum na náem do-deachadar
235]
annsin .i. Findén Muigi Bile & Findén Clúana
236]
h-Adaird & Colum Cille & Colum mac Crimthainn & Cíarán
237]
Clúana mic Nóis & Caindech mac h-uí Daland & Comgall
238]
Bennchair & Brénaind mac Findlacha & Brénaind Biror
239]
& Rúadán Lothra & Nindid Cráibdech & Mobí Clárainech &
240]
Molaisi mac Natfraích. IT é sin dá apsdal décc na h-Érenn,
241]
& céd náem malle fri cech náem díb. Doratá uile in lín
242]
náem sin do bennachad & do choisegrad na fledi & araí nír
243]
fhédsat a h-escaine do chur for cúlu dáig ro thomail Congal
244]
ní don fhleid resíu ro bennaiged hí & nír fhédsat a
245]
neimséin do chur for cúlu.
246] Ro suidiged na slóig iar sin. Ro suid trá in ríg ar tús
247]
isin imscing órdai. Ocus is ed ba bés & ba dliged acu-sum in
248]
tan bud ríg ó Uíb Néill in deiscirt no bíad for Érind
249]
cumad hé ríg Connacht no bíad fora láim deis. Mád ó
250]
Uíb Néill in túaiscirt trá in rígi ríg Ulad no bíd fora láim
251]
deis & ríg Connacht fora láim chlí. Ní h-amlaid sin do-rala in
252]
adaig sin acht Máelodar Macha ríg noí ttríchat cét Oirgíall
253]
ro curead for gúalaind in ríg & na cóicedaig archena do
254]
shuidiugad amail ro buí a n-dán do chách. Mórolc do
255]
thecht de iar tain.
256] Ro dáiled íarum bíad & deoch foraib comdar mesc &
257]
tuctha ug géid for méis airgdigi i fíadnaisi cech ríg isin
258]
tig. Ocus ó ráinic in méis & in ug i fíadnaisi Congail
259]
Chláein do-rigne mías chranda don méis argaid & do-rigne ug
260]
circe clúmrúaide don uig géid amail ro thirchansat fáidi ó
261]
chéin. Atchonncadar Ulaid sin & nírba líth leó suide ná
262]
longad & in dímíad sin ro imdig fora ríg .i. for Congal
- 273] IN chuid sin chaithi-se anocht,
274] cen úabar, cen imarnocht:
275] ug circe ón ríg národ car,
276] is ug géoid do Máelodar.- 277] Nochan fhitir misi ríam,
278] comad úasal ríg Oirgíall,
279] no co faca in Máelodar,
280] a tig óil 'gá fhíadugad.- 281] Dá m-beith ag óenríg cen ail,
282] cenél Conaill is Eógain,
283] is Oirgíalla fri gním n-ga,
284] nír dulta dó a t'inadsa.- 285] IN chuid sin co teilgead gaill,
286] tucad duit a tig Domnaill,
287] ar Gáir Gann, nárub slán duit
288] má dá toimli tú in drochchuid.In .c.
289] Ro ling dásacht & mire menman a Congal frí h-aithesc
290]
in óclaig sin & ro ling in fúir demnach .i. Tesifone a cumgaise
291]
a chride do chumniugad cecha drochchomairli dó.
333] Tic in ríg forsin faichthi & dál mór ime de fheraib
334]
Érenn & sé oc imbirt fidchille itir na slógu. Ocus tíagsa
335]
isin dáil cen cheadugad do neach co tardus forgum don
336]
gaí Gearr Congail buí im láim a n-ucht in ríg gura fhreagair
337]
in coirthi cloiche buí fria druim allathíar & a chride for
338]
rind in gaí comba marb de. In tan íarum ro buí an ríg
339]
oc blaisecht báis do-rad erchur don fhir fidchille buí'na láim
340]
dam-sa gura bris in súil cláein buí am chindsa. Am cláen
341]
reme. Am cáech íarum. Ro teichset didiu slóig & muinnter
342]
in ríg ar ba dóig leó tusa & fir Alpan do beith imum-sa ó
343]
ro marbus in ríg .i. Suibne Mend.
344] Do-deachusa for do chenn-sa íarum & ro gabais rígi
345]
n-Érenn iar sin. Marb didiu m'athairsi iar sin .i. Scannal
346]
Scíathlethan & tíag-sa chugut-sa dom rígad amail ro gellais
347]
frim. Níro chomaillis anísin acht bec, dáig ro benais dím
348]
cenél Conaill & Eógain, noí ttríchait cét Oirgíall .i. ferand
349]
Máeluidir Macha fil for do gúalaind-siu & do-radais hé a
350]
n-inad ríg romum-sa anocht at tíg fesin, a ríg, ol sé, &
351]
do-radad ug géoid for méis airgdigi ina fhíadnaisi & ug
352]
circe for méis cranda damsa. Ocus do-biur-sa cath duit-siu
353]
ind & do fheraib Érenn mar atát imut anocht, ar Congal,
354]
& ro imthig úaidib amach íarum & ro lensat Ulaid hé.
355] As-bert Domnall fri náemu Érenn bádar isin tig: Leanaid
356]
Congal, ol sé, & ticead lib co tardar-sa a réir féin dó.
357]
Tíagait na náeim ina díaid & ro gellsat a eascaine mine
358]
ticead leó & a cluic & a m-bachla do bein fair. Do-biur-sa
359]
fám gaisced, ar Congal, nách ría cléirech úaib ina
- 370] Congal Cláen,
371] in gáir tucsumar nír fháem;
372] cethrar ar fichit, ní brég,
373] impide céd leis cech náem.- 374] In mac rod
375] fora tucsam in gáir clog,
376] nochar dulta dó sin cath,
377] cid reme do beith rath bog.- 378] Mór in ró,
379] gémad úaiti, gémad lía,
380] in fer 'gá m-bí timthacht ríg
381] is leis co fír chungnas Día.- 382] Mór in col
383] comann fri ríg Dáire drol;
384] ferann do thabairt 'na láim,
385] is é in cnáim a m-bél na con.Congal.
386] As-bert Domnall iar sin fri filedu Érenn toidecht i
387]
n-diaid Congail dia fhastud. Tíagait na filid ina díaid;
388]
atchí Congal na filidu chuici & as-bert: Ro cailled eineach
- 408] A mic, ná geb sí[th] cen chath,
409] cid síd íarrus ríg Temrach;
410] mad romut raib, ferr do gním;
411] mad fort, do-fáeth do chomlín.- 412] Ná geib seódu ná maíne,
413] acht mad cindu degdaíne,
414] coná tuca ríg ele,
415] tár ar chlandaib Rudraige.- 416] Luga fáth Scannail na scíath,
417] da tuc cath is Cúán Clíach,
418] dar chuir ceand Cúáin ar chlud,
419] trena rád gur chrín Scannul.
- 420] Fis a n-deadaig mo shecht mac,
421] ó nach fédaimsi dul lat;
422] da m-bédis tinól bud mó,
423] doragdais at shochraideo.- 424] Cech cath mór tuc h'athair ríam,
425] seachnón Érenn tair is tíar,
426] misi do bíd fora deis,
427] mic mo derbráthar dílis.- 428] IN cath mór tuc h'athair thair
429] da tuc ár for Frangcachaib
430] re ríg raglan na Frangc trá[th]:
431] tuig ní rabrad a macán.A mic.
432] As-bert trá in senóir fris: Eirg i nAlbain, ol sé, do
433]
shaigid do shenathar .i. Eochaid Buide mac Áedáin mic
434]
Gabráin. Is é is ríg for Albain, ar is ingen dó do máthair,
435]
& ingen ríg Bretan .i. Eochaid Aingces ben ríg Alban do
436]
shenmáthair .i. máthair do máthar, & tabair lat firu Alban
437]
& Bretan ar in n-gáel sin dochum n-Érenn do thabairt
438]
catha don ríg.
439] Ba buidech íarum intí Congal & téit i nAlpain céd láech
440]
& níro airis for muir ná tír co ríacht co Dún Monaid áit
441]
a m-buí ríg Alban .i. Eochaid Buide & maithi Alpan i
442]
n-óendáil ime and. Dorala didiu do Chongal allamuig
443]
don dáil éices & filid in ríg .i. Dub Díad draí a ainmside.
444]
Ba fisig & ba draí amra intí Dub Díad & ro fer fáilti fri
445]
Congal & ro íarfacht scéla dó & ro innis Congal a scéla
446]
conid ann as-bert Dub Díad:
- 447] IS mo chen in loingius léir,
448] dochonnarc a h-etercéin;
449] can bar cenél clú cen ail,
450] cá tír asa táncabair.
- 451] Táncamar a h-Érinn áin,
452] a óclaig úallaig imnáir;
453] is dó tháncamar i lle,
454] d'acallaim Eachach Buide.- 455] Más ead táncabair i lle
456] d'acallaim Eachach Buide,
457] ar toidecht díb tar cech ler,
458] aderim rib, is mo chen.Is mo chen.
459] Dotáed Congal isin dáil a raibe ríg Alpan iar sin &
460]
feraid in ríg & firu Alpan fáilti fris & ro innis a scéla dóib ó
461]
thús co déig. As-bert ríg Alpan fri Congal: Nídam cuimgeach-sa
462]
for dul let i n-adaig ríg Érenn i ceand catha ar
463]
in tan ro h-indarbtha ei-sium a h-Érinn fúair anóir agumsa,
464]
& do-rón-sum córu annsin & ro tharrngairiu-sa dó & do-radus
465]
bréithir fris ná ragaind i ceand catha ina agaid co bráth.
466]
Araí sin trá níba lugaidi do shochraidi-siu cen misi do dul
467]
let, ol sé, úair atád cethrar mac ocum-sa .i. Áed in errid
468]
úaine & Suibne & Congal Mend & Domnall Breac a sinnser,
469]
.i. bráithre máthar duit-siu, is acusin atát amsaig &
470]
ánraid Alpan, & ragdáit latsu dochum n-Érenn do thabairt
471]
catha do Domnall, & eirg-siu féin dia n-acallaim airm a
472]
filid & maithi Alpan impu. Téit íarum & ferait fáilti fri
473]
Congal & ro innis dóib aithesc in ríg & ba maith leó.
474] As-bert Áed in errid úaine sósar na mac: Mad áil
475]
duit-siu, a Chongail, beith im thigsi anocht for fleid, tíagsa
476]
lat dochum n-Érenn & in cethramad rann d'Albain imum
477]
& minub am thig bíasu anocht ní théis lat dochum in
478]
chatha. As-bert Congal Mend mac Eachach Buide:
479]
Nípu fír són, a Áed, ol sé, acht im h-igsea bías ríg
480]
Ulad anocht, dáig dia n-deachar-sa lais ticfasu lim ar is
481]
ocum-sa ataí. Ba é sin didiu rád Suibne & Domnaill Bricc.
482]
As-bert didiu Domnall Breac: Mád im thigsi beas ríg Ulad
495] At-bert immorro Áed mac Eachach Buide fria mnaí
496]
fesin dul for íarrair in chaire forsin ríg. Téit íarum &
497]
innisid comad ina tig no bíad Congal co maithib Ulad &
498]
Alban & comad chóir in caire ainsicean do thabairt fri
499]
h-aigid a bíata.
500] Cid dia fil caire ainsicean do ráda fris? Ní hannsa,
501]
.i. caire no aisicead a chuid chóir do chách & ní théigead
502]
dám dimdach úada & cid mór no cuirthea ann níba
503]
bruithi de acht dáithin na dáime fana míad & fana n-grád.
504]
IS é immorro samail in chaire sin buí a mBruigin Huí
505]
Derga in ro marbtha Conaire mac Mesi Búachalla & i
506]
mBruigin Blaí Bruga áit a m-buí ben Cheltchair mic Uithir
507]
& i mBruigin Forgaill Monach i táeb Lusca & i mBruigin
508]
mic Cécht for Sléib Fuiri & i mBruigin mic Dáthó áit in
509]
ro laad ár Connacht & Ulad imon muic n-irdraic & i mBruigin
510]
Dá Choga in ro marbtha Cormac Conlongus & ár Ulad
511]
ime & ag ríg Alban isin aimsir sin.
512] At-bert in ríg fri mnaí a mic: Cía maith fil for do
513]
chéile-siu seach firu Alpan uile in tan do-béraind-si mo
514]
chaire dó? As-bert sí:
515] Níro eitig neach im ní / móo a eineach oldás bith.
516]
Ut dixit mulier:
- 517] Ní fúair Áed, ní fhuigéba
518] ní do cheiled for duine;
519] is leithiu fós a eineach
520] iná in bith bleidech buidhe.- 521] Seóid in talman táebúaine.
522] a fúair duine & dáenna,
523] re h-athlam na h-óenúaire,
524] ní bedis i láim Áeda.- 525] A caiter re h-aígedaib
526] 'gá thríur bráthar méd n-úailli,
527] cuirthir sin ar fáenberaib
528] ag Áed in errid úaini..n.
529] At-bert in ríg: Ní thibér-sa in caire duit coléic. Tic sí
530]
do shaigid a fir & innisid aithesc in ríg dó. At-bert Congal
531]
Mend mac Eachach Buidi fria shéitig fesin dul for íarrair
532]
in choire. Téit íarum & sirid in caire do bíathad ríg Ulad.
533]
At-bert in ríg: Cía maith fil fort chéile-siu ó do-bértha in
534]
coire dó tar in mac dia ro sired hé gus trásta? At-bert
535]
sí: Nís fil mac ríg is ferr oldá Congal. Cinnid for cach
536]
comlann & fogníad a armu díles don andíles in tan berar
537]
a tír aniúil íat. Ut dixit mulier:
- 538] Congal Mend,
539] nís faca mac ríg bud ferr,
540] mar cromaid cách isin chléith,
541] ar scáth a scéith, coeca ceand.- 542] In úair berar airm Congail,
543] a tír aniúil, fáth n-éidig,
544] doníther tír díles di
545] don tír aniúil ar éicin.
- 546] IN úair silles ben Chongail
547] er óglach n-álaind ollblad,
548] ní anann aga togairm
549] in fer dán comainm Congal.Congal M.
550] Tigside amach & inndisid a n-debairt in rí fria. At-bert
551]
Domnall Breac fria mnaí dol d'íarraid in choire gusin
552]
ríg. Táinicside co h-airm a m-buí in ríg & sirid in coire.
553]
As-bert-som fria: Cia maith fil fort chéili-siu seach na
554]
macu ele dia ro cuindged in coire? At-bert sí. Ní
555]
tuille buide fri nách ríg intí Domnall Breacc. Gémad ór
556]
Slíab Monaid nos fogailfed fri h-óenúair. Ní rogab Albain
557]
ríg is deach oldás Domnall Brec; & dixit mulier:
- 558] Domnall Brec,
559] Domnall mac Echach Buide,
560] re ríg d' fheabus a delba,
561] ní derna tuillim buide.- 562] IS fír cach a n-abraimsi,
563] foclaidit filid fuinid;
564] dámad ór Slíab mór Monaid,
565] ros foghail, is nís fuirig.- 566] Is fír cach a n-abraimsi,
567] a ríg cert in dá chomland,
568] nachar gab Albain cen fheall
569] ríg bud ferr iná Domnall.D.B.
570] Tic in mnaí sin co h-airm i m-buí a céile, & innisid aithesc
571]
in ríg. At-bert Suibne fria mnaí fesin: Eirg, ol sé, &
572]
cuindig in coire. Tic sí íarum & cuindgis in coire. At-bert{folio 322 b 1}
573]
in ríg: Cia búaid fil fort chéilisiu, a ingen, ol sé, tar na
574]
macu ele ó tángus d'íarraid in choire. At-bert sí: Bíd
- 580] Teach Suibne,
581] Suibne mic Eachach Buide,
582] a toill ind ina seasam,
583] ní thoillit ina suide.- 584] A thoill ind ina suide,
585] ní toillit ina laige;
586] óenfher im chuid in cheathrair,
587] cethrar im lepaid duine.- 588] Céd cornn ocus céd copán,
589] céd torc & céd tinde,
590] is céd eascra airgdide,
591] bís tall ar lár a thige.T.
592] IS ann as-bert in ríg: Nárbat dimdachsu, a ingen,
593]
ol sé, ar at-bert Dub Díad draí frim-sa cen mo chaire do
594]
thabairt do neach ele anocht acht a beith ocum féin &
595]
ríg Ulad, .i. mac m'ingine, & firu Alban do bíathad agumsa
596]
ass anocht. Ocus at-bert in Dub Díad cédna dia m-bad
597]
choire óir no beith ann comad chóir a thabairt do Domnall,
598]
do shinnser mo mac & dia m-bad choire argaid a thabairt
599]
don tsósar .i. d'Áed & dia m-bad choire do líc lógmair a
600]
thabairt do Chongal Mend. Ocus in caire fil and didiu
601]
ar is é is deach díbsin uile dia tardtái do neach ele hé
602]
is do Shuibne no ragad. Ar is é in senfhocal ó chéin máir,
603]
.i. in coire don tsochaide ar is éside teach Suibne, ar ní
604]
dechaid dám dimdach ass. Conadh ann as-bert in ríg:
- 605] Beread mo draí dealgnaigi
606] breath do mnáib mac mo gaire,
607] cá bean chneisgeal cheannbuide
608] díb dá tibér mo chaire.- 609] Dia m-bad choire órdaigi
610] co n-drolaib óir da fhognann,
611] a Eochaid, a shlógduine,
612] cóir a thabairt do Domnall.- 613] Dia m-bad choire airgdigi
614] do ná tic dé ná deathach,
615] a thabairt d'Áed airgnigi,
616] do shósar cloindi Eachach.- 617] Dia m-bad choire comadbal
618] do Chongal co méd leannmais,
619] don fhir shochla shonadbal,
620] doní mór n-díles d'ainles.- 621] IN coire co clothaigi,
622] a Eochaid, a ríg ruide,
623] a thabairt don tsochaide
624] do Shuibne ar lár a thige.- 625] Ósa lim Albain cen fheill
626] dámadam ríg for Érinn,
627] do-béraind do mnáib mo mac
628] mo bennacht & béreat.beread.
629] Tíagait slóig Alban uile & ríg Ulad do thig ríg Alban in
630]
adaig sin & ba maith dóib ann itir bíad & lind, & fogníad
631]
dál óenaig arna bárach dia fhis in ticfadis la Congal Cláen
632]
dochum n-Érenn do thabairt catha do Domnall mac Áeda
- 637] Maith sin, a fhiru Alban,
638] cá caingen uil bar fargam?
639] Cid do-rala ar bar n-aire,
640] ón ló atáthai a n-óenbaile?- 641] Ó nach hí bar [f]leasc láma
642] Ériu co n-imad n-dála,
643] marg téit tria cláechclód uige
644] do throid re ríg Temraigi.- 645] Go ría fer findlíath féta,
646] níba h-urra énéchta;
647] ní gébthar fris tíar ná tair,
648] cuirfid ár ar Albanchaib.- 649] A shlúag co lín óg is each!
650] mac Áeda mic Ainmirech
651] tria fírinne a breath, ní brég,
652] atá Críst ica choiméd.- 653] IS mairg ná seachain in mag,
654] a teagar dá bar scarad;
655] Gáedil na cuire fan clad;
656] sibsi ag dul rob ferr anad.- 657] IS mairg ná seachain in gleand,
658] gébthar oirb is tír táebsheng;
659] ní thibre neach úaib a cheand,
660] gan a chreic re ríg Érenn.
- 661] Deich céd cenn tosach bar n-áir,
662] timchell ríg Ulad ollbáin;
663] d'fheraib Alban sin san ár,
664] & fiche céd comlán.- 665] Co n-áirmiter buidne ban,
666] ropsat cuibde is cind churad.
667] co rímthar gaineam grind glan,
668] ní háirémthar cind Ulad.- 669] Ní bía fáitsine co bráth
670] ón ló gabthai dím anfáth;
671] scérthar bar fir re flaithes,
672] beid a mná cen bithmaithes.M.
673] IS andsin at-bert ríg Alban fri Congal: Is ed is chóir
674]
duit, ol sé, dul a mBreatnaib co h-Eochaid Aingces,{folio 323 a 1}
675]
co ríg Bretan ar is ingen dó fil do mnaí ocum-sa & is íside
676]
máthair do mátharsu & fogéba cobair slóig úada & do-biur-sa
677]
eólus duit conice teach ríg Bretan dia téis ann.
678] Ba buidech intí Congal de sin & téit lucht tríchat ciúil
679]
co Bretnu, co ríacht co dún in ríg. INnisit in óic scéla don
680]
ríg & do maithib Bretan conid hé ríg Ulad do-ríacht ann.
681]
Ba fáilidh firu Bretan & in ríg fris & ferait fáilti fris &
682]
íarfaigit scéla de & innisid a scéla co léir & a imthúsa itir
683]
Albain & Érinn.
684] Dogníthir íarum dáil óenig leó im Chongal & im Ulltaib
685]
olcheana fri dénam comairli imon caingin sin. Amail ro
686]
bádar ann isin dáil co nfacadar óenláech mór chucu: cáeime
687]
do láechaib in domain, moo & airdiu oldás cech fer; guirmithir
688]
oigread a rosc, dergithir núapartaingi a bél, gilithir
689]
frasa némand a déd, áillithir snechta n-óenaidche a chorp.
690]
Scíath cobradach cona thimthach óir fair, dá chraísig
691]
catha 'na láim, cloidem co n-altaib déd & co n-imdénum óir
711] Tíagait na slóig isin dún iar sin & fágabar ei-sium a
712]
óenar amuig seachnón na tealcha for-sa m-buí int óenach. A
713]
m-buí n-ann conus faca óenduine chuice isin tulaig. Aichnid
714]
fora eirread comba filid intí tháinic ann & feraid fáilti
715]
amail bud aichnid dó hé & suidis in filid aici for táeb na
716]
telcha & íarfaigis scéla dó. INnisid-sium dó na h-uile scél
717]
ba laind lais acht namá níro shloind a chenél dó. Cía
718]
thusa anosa? ol int óglach anaichnid, & can do chenél,
719]
ar at-géon-sa isat filid? Éices & filid in ríg adumchomnaic-si,
720]
ol sé, & do shaigid dúine in ríg do-deachadus
721]
anosa. Fearaid íarum fleochud mór & falcc anbáil dóib
722]
& ba sneachta cech re fecht ro ferad ann. Cuirid-sium
723]
didiu a scíath itir in éices & in fleochud & lécid a armu
724]
& a éidiud catha fesin frisin sneachta. Cid sin? ol in
725]
filid. Atbér frit, ol sé, dia bedh airmitiu bud mó
732] Is andsin táinic techtaire in ríg ar chenn in écis. As-pert-sum
733]
ná ragad acht minbud toil don óglach anaichnid buí
734]
malli fris dul ann. As-pertsein ba cóir dul ann, ar is ed
735]
siúd in treas inad is móo i fagbait filid achuingid .i.
736]
i n-óenach & for banais & for fleid, & ní thicfa dím-sa slóig
737]
Bretan i n-óenmaigin & a n-dul úait-siu cen ní d'fhagbáil
738]
úaidib. Tíagait don dún & fíadaigter íat ann, .i. in filid
739]
i fíadnaisi in ríg & ei-sium a maigin eli. Do-berar bíad{folio 323 b 1}
740]
dóib & tóchaithid a m-bíad comba sáitheach íat. As-pert
741]
in filid frisium dia tugtha cnáim for méis ina fhíadnaisi
742]
cen a bladad co bráth, ar atá a teglach in ríg óglach
743]
diana dliged cech cnáim ima téit smir & dia m-brister dara
744]
aindeóin-sium hé, is éicen a chomthrom de dergór do
745]
thabairt do-sum ind nó comrac for galaib óenfhir, & fer
746]
comlaind chéd ei-sium. Maith sin, ol sé, mad áil
747]
dogéntar seacha. Níro an-sum didiu co tardad cnáim
748]
for méis dó & do-ber láim for cech cind de & brisid itir a
749]
dí mér hé & toimlid a smir & a fheóil asa aithli. Atchíad
750]
cách sin & ba h-ingnad leó. Innister don láech ucud anísin.
751]
Atraigsein súas co feirg móir & a bruth míled ass dá
752]
dígail forsintí ro mill a gesi & ro thomail a dliged. Ó't chonnairc-sium
753]
sin do-rala erchur don chnáim dó co m-buí asa
754]
édan síar iar tregdad a inchinde a medón a chind.
755]
Atraigset muinnter in ríg & a theglach dia airlech-sum 'na
756]
dígail sin. Téit-sium fúithib amail téit ség fa mindtu &
757]
dogní airlech foraib co m-ba lía a mairb oldáit a m-bí &
758]
ro theichset in drong ropa beó díb. Tic-sium doridisi &
759]
suidig for gúalaind in fhiled cédna & ro gab omun mór in
766] Atchí ben ríg Bretan glac & lám in óglaig & buí 'gá fheithem
767]
co fada ar ba machtnugad mór lé in fáinne órda atchonnairc
768]
fa láim in míled, ar ní tháinic for talmain fáinne
769]
a macsamla ná cloch ba ferr oldás in chloch do-rala
770]
ann. Ocus ro íarfacht in rígan scéla in fháinne don láech
771]
anaichnid. At-bert-sum frisin rígain: Is agum athair
772]
fesin do-rala in fáinne .i. ag mac Obéid ag ríg ...
[gap: erased/extent: five or six letters]
. conad
773]
ann as-pert sí:
- 774] Can as tángais, a laích lóir?
775] cé thuc duit in fáinne óir?
776] nó cá tír asa targa?
777] mo chin cách 'sa chomarda.- 778] 'Gom athair féin do bí sin,
779] ag mac Obéid ingantaig;
780] is amlaid fríth fáinde in fhir,
781] ag láech a comlann óenfhir.- 782] Aderimsi riut-sa de,
783] is derb is as áirithe,
784] scíth mo chraide co bráth m-bán,
785] agud déchsain a macán.can as. t.
786] Ocus ro fágaib in fáinne agum-sa in tan atbath fesin.
787]
Ó'tchúala trá in rígan sin ro búail a basa & ro thúairc a h-ucht
788]
& ro sgríb a h-agaid & do-rad a callad rígnaide forsin teinid i
796] Ocus ro gab for lámchomairt móir asa aithle sin cuma
797]
derb leó co n-eibélad mine fagbad furtacht fo chédóir.
798]
Téit-sium íarum i comfhocus don rígain & as-bert fria: Dia
799]
n-dernnta rún formsa, a rígan, ol sé, ro indésaind scéla
800]
do mic duit. Ro gell sí cona luga co n-dingnead. Misi
801]
do mac, ol sé, a rígan, & is mé do-deachaid úait do
802]
fhoglaim gaiscid timchell in beatha. Níro chreid sí sin
803]
gura déch a shlinnén deas. Cid sin, a rígan, ol sé. Ní
804]
hannsa, ol sí. In tan ro imthig mo mac úaim do-radus
805]
gráinne n-óir fo barr a shlindéin deis do shén úaire & do
806]
chomartha fair. Masa thusa mo mac, fogéb-sa sin indat.
807]
Féchaid íarum & fuair amail rob áil dí, & ro búail a basa
808]
doridisi tria a mac eólchaire do thecht & as-pert: Is trúag
809]
in gním rob áil dúib do dénam, a ríg .i. ar n-óenmac a
810]
n-dís do marbad cen chinaid dot muinntir. Níro chreid
811]
in ríg curbad é a mac no beith and. Cid ná creide a
812]
n-abair in rígan, a ríg Bretan? ol Congal. Atbérsa
813]
frit, ol in ríg. Bádu-sa fechtus & dáil mór imum isin
814]
dún-sa iar n-imthecht mo mic úaim, conus faca buidin
815]
móir chugam, céd láech a lín, óenóglach rempu, & folt{folio 324 a 1}
816]
rúad fair, is é ba tóiseach dóib. Íarfaigter scéla díb.
817]
As-pert int óglach rúad ucud ba mac dam-sa hé & ba
818]
chugam tháinic. Íarfacht cách in bá fír sin & ní tardus
819]
nach fregra forro, acht ro fáemus a beith 'na mac dam
820]
arná tísta frim fhlaithius ó ánradaib Bretan & íarfaigim a
821]
ainm de. At-bert-sum ba Conán a ainm, úair ba Conán
822]
anmum in chédmic buí ocum-sa & ro ráidiu-sa fris cúairt
839] Anait and in adaig sin & érgis Conán Rod co moch
840]
iarna bárach, ar is é ba mac díles don ríg. Ocus téit
841]
do décsin in tsrotha buí i comfhocus don dún, & buí ag
842]
foircsi for néllaib áeoir & as-pert: Atchím nél fola ós cind
843]
Conáin Ruaid, & nél fola ós cind Conáin Fhind, & nís fil
844]
ós cind Conáin Duind, & a dee nime, ol sé, créd beirius
845]
Conán Donn ass cen tuitim limsa, ar is lim thuitit in dí
846]
Chonán aile. Conadh ann as-pert:
- 847] Atchíu tríar míled 'sa mag,
848] co n-eirred n-álaind n-ingnad;
849] fil úaistib, fri h-úair fergi,
850] nél na fola fordergi.- 851] Nél fola ós cind Conáin Rúaid,
852] is do bodéin a dímbúaid;
853] in cédna ós cind Conáin Fhind
854] in errid álaind imrind.
- 855] Nír gab claidem, nír gab scíath,
856] nír gab eirred tráeta tríath,
857] nír gab gaisced is gním glonn,
858] láech ná freigéraind comlonn.- 859] Ní uil ós cind Conáin Duind
860] nél na fola ros fégaim;
861] dergfat-sa mo lainn indíu
862] forna Conánaib atchíu.atchíu.
863] Atchí iar sin buidin móir chuici isin drochat buí tarsin
864]
sruth & atchí óenláech rúad múr rempu & aichnis hé. Ocus
865]
as-pert fris: Cía lán bud ferr lat agud do ní no thallad
866]
forsin drochat-sa? As-pert-sum ba hé a lán óir & argait.
867]
Fír, ol sé, nidat mac-sa don ríg, acht mac cerdai nó
868]
fir fogní nách aicdi éicin di ór nó argad, & fogéba-sa bás
869]
ind. Ferait comlann íarum & marbthar Conán Rúad ann.
870]
As-pert mac in ríg .i. Conán Rod, fri muinntir in fhir ros
871]
marb: Dia n-innised neach úaib dam in fír in aichne
872]
do-radus forsin láech ro ainicfind sib. Fír, ol síat, ní
873]
thard neach for bith aichne bá-sa ferr iná in aichne do-radais
874]
for ar tigerna, ar ba mac cerdai a túaiscert Bretan hé
875]
& táinic tria borrfad n-aicenta co n-ebairt combad mac
876]
don ríg hé ó ro chúalai a beith cen mac oca.
877] Tic indara fer díb gusin drochat & ro íarfaig-sium de in
878]
cédna. As-pert-sum ba hé a lán de búaib & graigib &
879]
táintib. Fír, ol sé, nídat mac-sa don ríg acht mac
880]
brugad & fhir thacaid & conáich. Scuchaid chuici íarum
881]
& gadaig a cheann de & íarfaigis dia muinntir in ba fír in
882]
aichne. Fír, ol íat.
883] Atchíat trá in tres m-buidin chucai, óenláech mór i tosach
884]
na buidne sin, tri chéd láech ina fharrad. Téit Conán ina
885]
choinne forsin drochat cédna & íarfaigis de, cía lán bá
886]
deach lais aici do ní no thallad forsin drochat cédna.
887]
As-pert-sum ba hé a lán do láechaib & curadaib fa óengním
- 909] Cloch atá a n-Dún Dá Lacha
910] is fíu a comthrom d'ór datha;
911] ní glúaisenn le bréig cen brath,
912] is ní glúaisend fingalach.- 913] M'eichsi féin is ferrdi a n-gnaí
914] co bráth ní glúaisit le gaí;
915] gluaisit le fírinde find,
916] is lúath ághasta a n-érim.- 917] Dia fhis in bud tú mo mac,
918] a chuingid calma comnart,
919] rachad indíu co moch moch
920] gusin dún a fuil mo chloch.cloch.
As Fleidh Dhúin na n-Gédh do benadh an begán so ar Esp Earc Sláine
1] IAR n-gabháil airdrícche na h-Éirenn do Dhomhnall
2]
mhac Aodha mhic Ainmirech mhic Shédna mhic Fherghas
3]
Cennfhada mhic Conaill Ghulban mic Néill Náoighíallaigh,
4]
ro cumhdaighedh dúnadh nó baile ríoghda romhaiseach lais ar
5]
brúach na Bóinne & do cruinnigedh fledh lánmhór lais
6]
do dhénamh bainn-se a bhaile & a ríghe óir ní raibhe i
7]
n-Éirinn dúnadh nó deghbhaile amhail an dún sin, acht
8]
narbó maiseach lasin rígh & lásna maithibh ainm an dúin
9]
.i. Dún na n-Gédh do gairdís de. Gonadh annsin adhubhairt
10]
Domhnall fria mhaoraibh & fri lucht a thabhaigh gach a
11]
bfuighdís i n-Éirinn d'uighibh gédh do thabhairt leó, óir
12]
nírbo h-onórach lásin rígh go m-bíadh cinél bíd nach
13]
ffuighthi aige forsan bfleidh. Ro tionóiledh iar sin an
14]
fhledh uile da gach ní rángas a les, acht na h-uighe gédh,
15]
óir nírbo h-urasa a bfagháil. Do-chúadar lucht an tobaigh
16]
ar fud na Midhe d'íarraidh na n-uighedh nó na n-ogh go t-tarladar
17]
for dhuirteach .i. tech pennaide m-becc & aonben amáin ann & bréid dubh
18]
fora cend & sí ag urnaighe dochum n-Dé. Ad-chonncadar
19]
muinnter an rígh ealta gédh a n-dorus an tige, & tíaghaitt
20]
astech, & fúaradar soidhthech lán d'uighib gédh ann,
21]
gonadh and adubhradar: Rob sén maith dhúinn, ar
22]
síad, úair dá c-cúartaigmis Éire ní fhuighmís ní búd mó
23]
iná so d'uighibh gédh a n-aoinionadh innte. Níba sén
24]
maith, ar an bhen, & níba sonas don fhleidh dochum a
25]
m-bérthar an m-becc m-bídh sin. Créd an t-adbar, ar
26]
síad. As é so a adhbar, ar an bhannsccál. Naomh
27]
míorbaileach do mhuinntir an Choimdhe bhíos annso, .i.
37] Ticc an naomh dia thigh íarumh um thráth nóna, .i.
38]
ESPucc nó comarba Esp Eirc Erc Sláine & ro innis an bhen sccéla dó amhail
39]
do rugadar máoir an rígh na h-uige leó dochum na fleidhe
40]
d'ionnsaighe an rígh. As annsin ro ferccaigedh an
41]
cléirech, go n-dubhairt: Nárab maith an sén dontí gusa
42]
ruccadh an cinél bídh sin & nárab é sídh nó les Éirenn
43]
thiucfus don fhleidh gusa rugadh, achd gurab é a h-imresna
44]
& a cogadh & a h-eissíth thiocfas dhi. Ocus ro easccáoin
45]
an fhledh amhail as neimhnighe ro fhéd a h-esccáoine.
46] Sccéla an ríogh, do cuiredh fesa & teachta úadha fó
47]
h-Éirinn go ríoghaibh & go h-úaislibh na h-Érenn go t-tíosdaois
48]
chuige do chaithemh na fleidhe. As síad roba ríoga
49]
cóigedhach, .i. Congal Cláon mhac Scannláin Sccíathlethain
50]
a rríghe Uladh, Criomhthann mac Aodha Cirr a
51]
ríghe Laighen, Máol Dúin mac Aodha Bennáin a ríghe
52]
Muman & a bráthair .i. Iollan mac Aodha Bennáin for
53]
Dhesmumhain, Raghallach mhac Úadach a ríghe Connacht
54]
& Domhnall mhac Aodha mhic Ainmirech i n-airdríghe
55]
úasta. Ro éirigh an rí do chur fháilte risna ríoghaibh &
56]
risna h-úaislibh; & adubhairt iar sin rena dhalta .i.
57]
Conghal Cláon rí Uladh dul d'fhéchain na fleidhe. Téid
58]
Conghal d'fhéchain na fleidhe & ro fégh fa seach idir bhíadh
59]
& fhíon & chuirm & ro fhégh forna h-uighibh gédh ad-chonnairc,
60]
óir ba h-iongnadh mór lais an nuimhir sin d'fhaicsin a
61]
n-aonionad dhíbh & ro ith greim as uigh díbh & ibhid
74] Adubradar cách gurbó h-é Congal Cláon a dhalta-somh do
75]
chaith an ugh sin. Bá brónach an rí don sgél sin, óir ní
76]
raibhe i n-Éirinn énnduine búd mesa lais do chaithemh na
77]
fleidhe ar tús iná Congal, úair ro fhidir a droichchíall & a olca
78]
mionca fair roimhe sin; & adubairt nach c-caithfedh nech
79]
ar bith don fhleidh go t-tuccotáoi dá apstol décc na h-Éirenn
80]
dia coisreccad & dia bennughad & go c-cuirid a h-esccaoine
81]
for c-cúl dá ffédaid. Tuccadh íaramh na naoimh sin uile
82]
fo h-áoinionad go m-bádar isin dún lá Domhnall. As íad
83]
so na naoimh do-chúadar annsin: .i. 1. Finnén Muighe
84]
Bile, 2. Finnén Chlúana h-Iraird, 3. Coluim Cille, 4. Coluim
85]
mhac Criomhthain, 5. Cíarán Clúana mac Nóis, 6. Cainnech
86]
mhac úa Dhalann, 7. Comhgall Bennchair, 8. Brénainn
87]
mhac Fionnlogha, 9. Brénainn Biorra, 10. Rúadhán
88]
Lothra, 11. Nindidh Cráibhtheach, 12. Mobí Cláirenech,
89]
Molaisi mhac Nadfráoich gonadh íad sin dá apstol décc
90]
na h-Éirenn & céd naomh maille gach ardnaomh díobh.
91]
Tugadh uile an líon naomh sin do bhennugadh & do
92]
choisreccadh na fhleidhe. Tar a chenn sin uile nír fhédsad
93]
a h-esccaoíne do chur for c-cúl ó do thomhail Congal ní
94]
don fhleidh ríana bennacchad. Ro shuidh an rí & na ríogha
95]
& na slúaigh ó shin amach, & do réir dlighidh & onóra as
156] IAR c-codladh don rígh .i. Domhnall mhac Aodha mhic
157]
Ainmirech i n-Dún na n-Gédh oidhche áirithe ad-chonnairc
158]
aisling iongnadh .i. cuilén con ro h-oiledh aige féin do dhol
159]
ar mire & cúanairt Éirenn & Alban & Bretan & Saxan do
160]
chruinniughadh don chuilén dochum n-Érenn go t-tuccsat
161]
seacht c-catha don rígh go bferaibh Érenn uime goro
162]
cuiredh ár cenn ettorra gach laithe díbh sin conadh isin
202] Gacha ní chena do fíoradh fáistine Máol Cabha, óir
203]
ro tionóiledh Bretnaigh, Albanaigh, & Saxanaigh le
204]
Congal do thabairt catha don rígh amhail innister 'san
205]
leabar darab ainm Cath Muighe Rath. Ro baoí mac don
206]
Máol Cabha so adubhramar ag cuidiugadh le derbráthair
207]
a athar .i. rí Érenn an cath do chur .i. Ceallach mhac
208]
Máol Cabha 'sa shliocht ara bfuilit muinntir Gallchubhair,
209]
& as é an tres gaisccedhach as ferr aderar do bheith 'san
210]
chath é .i. ei-siumh & Congal Cláon rí Uladh & Conán
211]
Rod mac Rí Bretan. Ocus do bí an Ceallach so féin & a
212]
dherbráthair Conall Cáol trí blíadhna dég i ríghe n-Érenn,
213]
& do bí an Máol Cabha cléirech dob' athair dóibh ceithre
214]
blíadna i ríge n-Érenn do réir na réimenn ríograidhe & na
215]
n-dúantadh senchais ina bfuil coiméd ríograidhe Éirenn &c.