Corpus of Electronic Texts Edition

Background details and bibliographic information

Orgain Denna Ríg

Author: Unknown

File Description

David Greene

Electronic edition compiled by the CELT Team

Funded by University College, Cork and
Professor Marianne McDonald via the CELT Project

2. Second draft, revised and corrected.

Extent of text: 2430 words

Publication

CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College, Cork
College Road, Cork, Ireland—http://www.ucc.ie/celt

(2004) (2008)

Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G302012

Availability [RESTRICTED]

Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.


[RESTRICTED]

Hardcopy copyright lies with the School of Celtic Studies (Dublin Institute for Advanced Studies).

Sources

    Manuscript sources
  1. Dublin, Trinity College Library, MS 1339, olim H. 2. 18, Book of Leinster, 262a.1, 269b.1. See Robert Atkinson (ed.), The Book of Leinster: A collection of pieces, prose and verse, in the Irish language compiled, in part, about the middle of the twelfth century, published from the original manuscript in the library of Trinity College, Dublin by the Royal Irish Academy with an Introduction, Analysis of contents and Index (Dublin 1880).
  2. Dublin, Trinity College Library, MS 1318 olim H. 2. 16, Yellow Book of Lecan, 112a.1–113a.47, col. 754–756. See Robert Atkinson (ed.), The Yellow Book of Lecan, a collection of pieces, prose and verse, in the Irish language in part compiled at the end of the fourteenth century, published from the original manuscript in the library of Trinity College, Dublin by the Royal Irish Academy with an Introduction, Analysis of contents and Index (Dublin 1896) 61. See also T. K. Abbott (ed.), Catalogue of the manuscripts in the library of Trinity College, Dublin (Dublin 1900), MS H.2.16 (1318) pp. 328–37.
  3. Bodleian Library Oxford, Rawlinson B 502, 130b.15. For details see Brian Ó Cuív (ed.), Catalogue of Irish Manuscripts in the Bodleian Library at Oxford and Oxford College Library, (Dublin: DIAS 2001–2003), vol. 1, 163–200; vol. 2, plates 15–21.
    Edition
  1. Whitley Stokes, Zeitschrift für Celtische Philologie 3 (1901) 1–14 (with English translation).
    Literature
  1. Myles Dillon, The Cycles of the Kings (London 1946) 4–11.
  2. Thomas F. O'Rahilly, Early Irish History and Mythology (Dublin: Dublin Institute for Advanced Studies 1946) 101–17.
  3. Morgan Thomas Davies, 'Protocols of Reading in Early Irish Literature: Notes on Some Notes to Orgain Denna Ríg and Amra Coluim Cille.' Cambrian Medieval Celtic Studies 32 (Winter 1996) 1–23.
  4. Tomás Ó Cathasaigh, The Oldest Story of the Laigin: Observations on Orgain Denna Ríg, Éigse 33 (2002) 1–18.
    The edition used in the digital edition
  1. Fingal Rónáin and other stories. David Greene (ed), First edition [One volume. vi + 89 pp. v–vi Foreword, 16–17 Introduction, 18–23 Text, 24–26 Notes.] Dublin Institute for Advanced StudiesDublin (1955) (Reprinted 1975) . Mediaeval and Modern Irish Series. , No. 16

Encoding

Project Description

CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling Declaration

The present text represents pages 16–23 of the volume. The edition follows Rawlinson B 502.

Editorial Declaration

Correction

Text has been checked and proofread twice. All corrections and supplied text are tagged.

Quotation

Direct speech is tagged q.

Normalization

Length marks (macrons) have been retained in the master file. Raised dots are replaced by hyphens.

Hyphenation

Hyphens have been inserted after mutated words with h- in anlaut and after nasalisation. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page break, the break is marked after the completion of the hyphenated word.

Segmentation

div0=the whole text; paragraphs are marked; page-breaks mare marked pb n=""; line-breaks are marked lb n="".

Interpretation

Personal names, group names and place names have been tagged.

Profile Description

Created: By one or more unknown author(s). The story belongs to the later Old Irish period, but older material is incorporated in some of the poems. Date range: c. 800–900(?).

Use of language

Language: [GA] The text is in Old Irish.
Language: [LA] One sentence is in Latin.

Revision History


Corpus of Electronic Texts Edition: G302012

Orgain Denna Ríg: Author: Unknown


p.18


304] Boí Cobthach Coel Breg mac Úgaine Móir i r-ríge Breg. Baí
305] dano Loegaire Lorc mac Úgaine i r-ríge Laigen. Ba formtech
306] Cobthach fri Loegaire im ríge Laigen, corra gaib sergg & galar
307] de, coro sergg a fuil & a feoil de, conid de ro boí Coel Breg fair-sium;
308] & ní roacht marbad in Loegaire.


309] Con-acrad dó co farcbad bennachtain ocai ria n-écaib. In
310] tan didiu do-lluid a bráthair chucai issin tech brister coss
311] eréne circe for lár in taige.
312] ‘Níp sirsan do galar,’ or Laegaire.
313] ‘Is tairisi ón,’ or Cobthach. ‘Do-chuaid ass uile a n-í-siu eter fuil
314] & chnáim, eter bethaid & indili. Do-rigénsaid fuachtain frim,
315] a gillu, .i. cos na circe do brissiud; dos-fucaid dom-sa co tarat
316] chuimrech n-impe.’
317] ‘Fé amai,’ or Laegaire, ‘is meth & mell dond fir; is tabarta i
318] n-éslis.’
319] ‘Tair-siu i-mbárach,’ or Cobthach, ‘co raltar mo fert-sa latt, ar
320] at-bél-sa for lúath.’
321] ‘Maith,’ or Loegaire, ‘do-géntar.’
322] ‘Maith, trá,’ or Cobthach ria rígna & ria rechtaire, ‘apraid-si ba
323] marb-sa can fis do nach ailiu ocus dom-berar im charpat &
324] altan scene im láim. Do-raga mo bráthair co díchra dom
325] chaíniud; bés ron-sua ní uaim-se di suidiu.’


326] Ba fír són. Do-berar i-mmach in carpat. Do-thaet a bráthair
327] dia chaíniud. Téit-side cona tailce fair an-úas. Nos clanna in


p.19


328] sciain ind oca fordrund, co tuargaib cend ass i coirr a chride,
329] conid romarb de.


330] Fo-rácaib Loegaire mac .i. Ailill Áine. Ro gab-side ríge Lagen.
331] Nírbo lór dano la Cobthach in chétfingal, co tart argat do neoch
332] do-rat dig tonnaid do Ailill combo marb de. Iar sin ro gab-som
333] ríge Lagen. Fo-rácaib dano Ailill Áine mac .i. Móen Ollam. Amlabar
334] side dano combo fer mór. Laa dó didiu isin chluichimaig
335] oc immáin do-rala cammán dar a lurggain.


336] ‘Rom-ánic-se ón, or sé.’


337] ‘Labraid Moen,’ or na gillai. Labraid a ainm ónd uair sin.


338] Con-gairther fir h-Érenn do Chobthach do thomailt Fesse
339] Temrach. Luid Labraid dano cumma cháich. In tan didiu ba
340] h-áinium dóib ic tomailt na fesse, bátar int aes admolta for in
341] lár oc admolad ind ríg & na rígna & na flathi & na n-ócthigern.
342] ‘Maith didiu,’ or Cobthach, ‘in fetabair cia as féliu fil in
343] h-Érinn?’


344] ‘Ro-fetamar,’ or Craptine, ‘.i. Labraid Moen mac Ailella Áine.’
345] ‘Ron-ánac-sa i n-erruch, coro marb a oendam dam-sa. Is hé as
346] féliu.’
347] ‘Ro-fetamar,’ ar Ferchertni fili. ‘Ron-ánac-sa dano i ngaimriud,
348] coro marb a oenboin dam.’
349] ‘Eircid-siu les-sium dano,’ ar Cobthach, ‘ar is féliu an-dú-sa.’
350] ‘Nípa messaiti-seom de sin, or Craiptine, & nípat ferdde-siu.’
351] ‘A h-Érind dúib-si immorro,’ ol Cobthach.
352] ‘Mani fagbam ar n-inad inti,’ ar Moen, ‘bid fír.’


353] Dlomtair iarum.


354] ‘Cid ragmae?’ or Moen.
355] ‘Siar,’ or Ferchertni.


356] Tiagait iarum co r-ríg Fer Morca (.i. Fir Morca bátar immon
357] Lúachair n-Dedad thíar. Scoriath iss hé ba rí dóib).
358] ‘Cid dofor-fuc?’ or Scoríath.


p.20


359] ‘Ar n-dlomad do ríg h-Érenn.’
360] ‘Fo-chen dúib,’ or sé, ‘bid inund techt nó anad dún céin
361] no mbeo-sa. Robar bia degcommaid.’


362] Ingen la Scoríath, Moríath a h-ainm. No bíthe co a forcomét
363] co l-léir, ar ná térglas aithech tige di in h-érind. A mmáthair
364] oca comét; & níro chomthuilset a dá súil ríam acht indala n-aí
365] oc aire a ingine. Ro charastar immorro ind ingen inn í Labraid.
366] Baí comairle eter in n-ingin & Labraid. Ro boí urgnam mór
367] la Scoriath do Feraib Morca. Is ed comairle do-rónsat, Craiptine
368] do seinm suantraige iarsind ól, co comtholad a mmáthair-si,
369] co roissed-som in n-imdai. Ba fír són immorro. Ní derchelt
370] Craiptine a chruit dadaig, coro chotail in banscál & co
371] comarnaic ind lánamuin.


372] Nírbo fota trá iar sin coro dúsig-si.
373] ‘At-rae suas, a Scoriath,’ or sí, ‘is olc in cotlud a taí; anál
374] mnáa lat ingin. Cluinte a h-osnaid iar techt a menmarcce.’
375] At-racht iarum Scoriath.
376] ‘Fintar cia do-róne so,’ or sé, ‘coro claidbither fo chétóir.’
377] Nícon fess dano cia do-róne.
378] ‘A cenna dona druídib & dona filedaib,’ or sé, mani fintar
379] cia do-róne.
380] ‘Bid anim duit,’ or Ferchertne, ‘do munter do marbad.’
381] ‘Do chend dano dít-so féin,’ ar Scoríath, ‘mani aprai.’
382] ‘Apair,’ or Labraid, ‘is leór mo mudugud m'oenur.’


383] Is and as-bert Ferchertne:
384] ‘Ní ceilt céis ceól do chruit Chraiphtini
385] co corastar for sluagu suanbás
386] con-sreth coibnius etir sceo Maín Moríath macdacht Morca


p.21


387] mó [lee] cech luag Labraid.’
388] ‘Labraid,’ or sé, ‘cond-ránic frie iar for tálgud do chruit
389] Chraipthine.’
390] Ro mert-som a muintir i s-suidiu.
391] ‘Maith trá,’ or Scoriath, ‘nícon térglansam-ni céli diar n-ingin
392] cosin-nocht ara seirc lind. Cia no bemis-ni ica thogu, iss é
393] fuaramar and. Déntar ól is taig,’ olse, ‘& tabar[r] a ben for láim
394] Labrada; & ní scér-sa fris, or sé, corop rí Lagen.’


395] Do-thaet iarum a ben chucai & foid leis.
396] Ocus do-berat sluagad fer Muman iar sin co r-roachtatar Dinn
397] Ríg
(in cétorcain). Ocus at-roas techt ar in orggain co n-dernsat
398] comairli mbrécaig ind oic a-muich .i. Craptine do dul forsin
399] doa in dúni do seinm suantraige dont sluag inn-und conda
400] r-ralad dar a cend. & in sluag a-mmuig do thabairt a n-aigthe fri
401] lár & a m-meoir ina cluasaib conná cloistís in seinm.


402] Combo ed ón do-gníthe and & co torchratar ind fir thall
403] dara cend hi suan & co n-dechas ar in dún & co ralad ár int
404] sluaig & coro h-ort in dún. Ro bae immorro Moriath forsint
405] sluagad & nírbo miad lé-si a m-méra do chur ina cluasaib ria
406] ceol feisin, co m-boí trí thráth ina cotlud, ar níro lamad a
407] gluasacht. Unde Flann mac Lonáin cecinit:

    1. 408] Feib con-attail Moriath múad
      409] fiad sluag Morcae, mó cach séol,
      410] dia n-ort Dind Ríg, réim cen tréis,
      411] dia sephaind céis cendtoll céol.

412] Ro gab-som didiu ríge Lagen iar sin & bátar hi córe & Cobthach,
413] ocus is and ro boí a sossad-som, i n-Dind Ríg. Rechtus immorro
414] ro gab-som & lánríge la Cobthach.


415] Ro-chuirestar iarum Cobthach do dénam a menman & do


p.22


416] airiuc thuile dó. Do-rónad teg les-seom dano ara chind
417] Chobthaigh. Imchomnart immorro a tech; d'iurn eter fraig
418] & lár & chomlada do-rónad a tech. Lagin oco dénam bliadain
419] láin & do-ceiled athair ar a mac & máthair ar ingin. Is de
420] atá, ‘Nít lia Lagin rúni.’ Is and do-rónad a tech, i n-Dind Ríg.


421] Ro-cured didu Cobthach dond irgnam & do-lluid .xxx. ríg
422] imbi do rígaib h-Érenn. For-émdes immorro ó Chobthach dul
423] issin tech co n-digsed máthair Labrada & a drúth. Is ed do-rroíga
424] in drúth, bennachtu Lagen & soíri a chlainne co bráth; ar
425] maithius dia mac do-chuaid in ben. É-sseom féin .i. Labraid
426] oc a ferthaigis.


427] Luid-seom arna-bárach do chluchi frisna gillu isin léna.
428] Cona facca a aite oc suidiu. Im-bert-side oenchoissid sciach
429] for a druimm & for a chind ind Labrada.


430] ‘Is dóchu,’ or sé, ‘bid écht la mac Écht lat-so. Olc duit, a gilla,’
431] or sé, ‘rí h-Érenn do thocoiriud co tríchait ríg imbi cen bith ria
432] m-beolu oc airiuc thuili dóib.’
433] Gaibid imbi iarum & luid chucu issa tech.
434] ‘Tene duib,’ ar sé, ‘& lind & biad isa tech.’
435] ‘Is cóir,’ ar Cobthach.


436] Nónbur dó for lár in taigi. Srengait in slabraid baí assin
437] chomlaid ina n-diaid conda ralsat ar in coirthe i n-dorus taige &
438] ro sétea na trí choícait bolg goband dóib immon tech &
439] cethrur óclách for cach bulg, combo te dont sluag.


440] ‘Do máthir thall,’ a Labraid, ar ind óic.


441] ‘Náthó, a maccucán,’ or sí, déna-su th'einech thrium-sa, ar
442] at-bél-sa chena.


443] Orggthir trá Cobthach Coel secht cétaib & co .xxx. ríg imbi.
444] Unde dicitur:


p.23

    1. 445] Trí chét bliadan, buadach rím
      446] re ngein Chríst, compert noeb,
      447] nírbo brátharda, ba h-olc,
      448] orta Lorc la Cobthach Coel.
    2. 449] Cobthach Coel co tríchait ríg
      450] ron ort Labraid, líth co mbuaid
      451] mac meic Loegaire din lind
      452] i n-Dind Ríg ra h-ort in sluag.


453] Ocus is de sin as-bert Ferchertne file:
454]

Dind Ríg
455] ropo Thúaim Tenbath;
456] trícha fuirech
457] fo brón bebsait.
458] Brúsius, bréosus
459] búre lond Labraid
460] láth Elga
461] hua Luirc
462] Loeg lond
463] Sanb sétne
464] sochla Coel Cobthach
465] cond mál Muridach.
466] Mandra[i]s armu
467] athar athar,
468] ollom Maín
469] maccu ána Úgaine.
470] (.i. Maín Ollom-som i tossaig, Labraid Moen iar sin).
471]

Orggain Denna Ríg insin.