Corpus of Electronic Texts Edition
The Death-Tales of the Ulster Heroes (Author: unknown)

tale 2

Aided Chonchobuir

Version A from the Book of Leinster, p. 123b, and the Edinburgh MS. XL, p. 2.

¶1] Bái mesca mór for Ulto fecht n-and i nEmain Macha. Do-curidar didiu immarbága móra & comrama eturro .i. etir Chonall & Coinculaind & Lóegaire. ‘Tucaid dam-sa’ ar Conall ‘inchind Meissgegra co ro-acilliur ócu na comram.’6 Ba bés d' Ultaib ind inbaid sin cach curaid nomarbdais ar galaib óenfir nogatta a n-inchind assa cendaib & commesctha áel airthib co ndénad líathróite crúade díb. Ocus intan nobítis i n-immarbáig nó chomramaib dobertis dóib co mbítis inna lámaib.

¶2] ‘Maith, a Chonchobuir,’ ar Conall, ‘na co ndernat óic na comram écht fón innas-sa ar galaib7 óinfir, nídat túalngi comram frim-sa.’ ‘Is fír ón,’ ar Conchobur.

¶3] Doratad íarum forsin forud fora mbíd dogrés ind inchind. Luid cách a lethi arnabárach dia cluchiu. Dolluid dano Cet mac Matach do chúairt ectra la Ulto. Béist ass andsam robói i nHérinn in Cet. Ised dolluid-side dar faidchi na hEmna & tri láechcind leis do Ultaib.

¶4] Intan bátar na ónmite 'co cluchiu do inchind Meisgegra, issed atbert ind ónmit fri araile. Rocluinedar Cet aní sin. Ethaid side in n-inchind al-láim indala n-ái & berid leiss, ó rofitir Cet robói i tarngere do Messgegra a dígail iarna écaib. Cach cath & cach irgal nobíd do Chonnachtaib fri Ulto dobered Cet in n-inchind inna chriss dús in tetarthad écht n-amra d' Ultaib do marbad di.


p.6

¶5] Fecht and didiu dolluid-seom intí Cet sair co tuc tánai mbó a Feraib Ross. Donarraid i n-íarmóracht Ulaid ina diaid. Doriachtatar dano Connachtai dond leith aile dia thessarcain-seom. Fechair cath eturro. Dolluid Conchubur féin issin cath. Conid andsin gádatar mná Connacht do Conchobur tuidecht for leith do déscin a delba dóib. Fobíth ní rabi for talmain delb duini amail deilb Conchobuir .i. etir chruth & deilb & dechelt, etir mét & córe & cutrummae, etir rosc & folt & gile, etir gáis & álaig & erlabra, etir erriud & áne & écosc, etir arm & immad & orddan, etir gnáis & gaisced & chenél. Nírbo lochtach tra intí Conchobur. A comairli immorro in Cheit rogabsat na mná ailgis do Chonchobur. Luid íarum for leth a óinur dia déscin dona mnáib.

¶6] Dolluid Cet immorro co mbúi etir na mná immedón. Nos-indlethar Cet inchind Mesgegra isin tábaill & nosteilc conidtarla i m-mullach Conchobuir co mbátar a dá trían inna chind & co torchair-seom isa cend8, co tarla fri lár.9 Focherddat Ulaid chuci10 conidrucsat ó Chet. For brú Átha Daire Dá Báeth is and dorochair11 Conchobar. Atá a lige and12 baile i torchair & corthe fria chend & corthe fria chossa.13

¶7] Maidid tra for Connachta14 co Sciaig15 Aird na Con16. Dobertar Ulaid sair doridisi17 co Áth Daire Dá Báeth. ‘Mo18 brith-se ass!’ ar Conchobur. ‘Dobér ríge nUlad do neoch nombéra connici mo thech.’ ‘Notbér-sa,’ ar Cend Berraide, ar a gilla fadéin. Dobeir-side lomain imme & nombeir for a muin co Arddachad Slébe Fuáit. Maidid a chride isin gillu. Conid de sin atá ‘ríge Cind Berraide for Ultaib’ .i. in rí for a muin leth ind lái.

¶8] Conócbad trá in debaid ón tráth co araile dar éis in ríg. Co ráimid19 for Ulto íarsin.


p.8

¶9] Doberar tra a liaig co Conchobar .i. Fingen. Iss éside nofinnad don díaid nothéiged20 don tig in lín nobíd i ngalur 'sin tig ocus cech galar nobíd and. ‘Maith,’21 or Fingen, ‘dia taltar22 in chloch as do chind biat marb23 fo chétóir. Mani tucthar ass immorro, not-ícfaind & bid athis duit.’24 ‘Is asso dún’ ar Ulaid ‘ind athis oldás25 a éc-som.’

¶10] Ro-íccad26 íarum a chend27 & rofúaged co snáth28 óir29, ar ba cumma dath fuilt Conchobuir & dath inn óir. Ocus asbert in liaig fri Conchobar co mbeth i fomtin .i. ar ná tísad a ferg dó & ná digsed for ech & ná etraiged mnái & ná rocaithed biad co anfeta & ná rethed.30

¶11] Robói dano31 isin chuntabairt sin céin32 robo beó .i. secht mbliadna & nírbo engnamaid, acht a airisium inna suidi nammá .i. naco cúala Críst do chrochad do Iudaidib.33 Tánic and side34 crith mór forsna dúli35 & rochrithnaig nem & talam la mét36 in gníma darónad and37 .i. Isu Críst mac Dé bí do chrochad cen chinaid.38 ‘Cráet so?’ ar Conchobur fria drúid. ‘Cia olc mór dogníther isind lathiu-sa indiú?’ ‘Is fír ón ém,’ ar in drúi. ‘Is mór in gním sin,’ ar Conchobur. ‘In fer sin dano’ ar in drúi ‘i n-óenaidchi rogein & rogenis-siu .i. i n-ocht calde Enair cen cop inund bliadain.’39

¶12] Is andsin rochreiti40 Conchobar.41 Ocus issé sin indara fer42 rochreti43 do Día i nHérinn44 ría tiachtain creitmi é .i. Morand45 in fer aile. ‘Maith tra,’ ar Conchobar.46 ‘Ba hapraind nadáil cuardríg


p.10

nar nagg atumbeoir irricht chrúadchurad cichtis cichtis mo beoil. concichlais crúas mór miled. maidm nitha muáid nimslóig serbairlech. sordnifed soerchobair la Críst congénaind. gáir báeth baruléim for leth amlan Chomded lanscél céchointir crochad ríg ba moo coirp arí ardrach adamrai. tumcichthe ingním itinol tairisem treóin uasal i Coimded coimthecht congnam cáin bé la Dia dílgadach dia chobair. cáin forlund fóbenaind. cáin comlund crothfind Críst arnemthuir. nipu scíth ce chéssaitís coirp chriad. ciarbo ar Críst cáid cumachtach cia dú dún nadrochem rád dúr derchóinte runortar inarmen mona miad nadríg roachtmar roncráidi crochad Críst ma chotóchaimmis ba hassu nadbemmis iar n-ardrach écomnart úasal rí rocés croich crúaid ar dóine digmaig dia ráith ragaind-se bás achtu flaith for leccaind fochil n-éca nabuni nemthuir necht remiteised dochoimrid mo chride clúas in ardrach nguba ar mu dia indscib nadríg roacht co fír fortacht fritumthá brón báis conatbiur ar omun dom dul druib. cen dúlemain dígail.’

¶13] Is and doringni Conchohar in rethoric se dia ro-innis Bachrach drúi de Lagnib do Chonchobur Críst do chrochad, dia ra-iarfaig Conchobar: ‘Ciata airde ingantacha so?’ &c.

¶14] Nó dano co mbad é Altus in consul dodechaid ó Ochtauín do chungid in chísa co Gáédelaib no-innised do Chonchobur Críst do chrochad.


p.12