Corpus of Electronic Texts Edition

Background details and bibliographic information

Scéla lái brátha inso sís

Author: Unknown

File Description

Whitley Stokes

Electronic edition compiled by John Carey , Beatrix Färber

Funded by University College, Cork and
Professor Marianne McDonald via the CELT Project

2. Second draft.

Extent of text: 3365 words

Publication

CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College, Cork
College Road, Cork, Ireland—http://www.ucc.ie/celt

(2004) (2010)

Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G207000

Availability

Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.

Sources

    Manuscript Source
  1. Dublin, Royal Irish Academy, 23 E 25, Lebor na hUidre, p. 31–34; for details see MS 1229, in Kathleen Mulchrone, T. F. O'Rahilly et al. (eds.), Catalogue of Irish Manuscripts in the Royal Irish Academy (Dublin 1926–70) 3367–79. For a diplomatic edition see R. I. Best and Osborn Bergin (eds.), Lebor na hUidre: Book of the Dun Cow (Dublin 1929).
    Secondary literature (For literature about the Apocrypha, click on https://celt.ucc.ie/Apocrypha.pdf)
  1. Kuno Meyer, Eine altirische Homilie, Zeitschrift für Celtische Philologie 4 (1903) 241–43. [Meyer takes this homily from RIA Ms. 23 P 3 to be written in the Old Irish period, pointing out that paragraphs 4 and 6 are echoed, though in a different context, in the present electronic edition, and in LU fo. 32b.]
  2. St. John D. Seymour, 'The Eschatology of the Early Irish Church, Zeitschrift für Celtische Philologie 14 (1923) 179–211.
  3. St. John D. Seymour, 'Notes on Apocrypha in Ireland', Proceedings of the Royal Irish Academy 26 (1926) Class C: 107–117.
  4. St. John D. Seymour, Irish Visions of the Other-World: A Contribution to the Study of Medieval Visions (London 1930).
  5. Louis Gougaud, Christianity in Celtic lands: a history of the churches of the Celts, their origin, their development, influence and mutual relations by Dom Louis Gougaud, translated from the author's MS. by Maud Joynt (London 1932; reprinted Dublin 1992).
  6. Brian O'Dwyer Grogan, The Eschatological Doctrines of the Early Irish Church, [unpublished doctoral dissertation] (Fordham University 1972).
  7. David N. Dumville, 'Biblical Apocrypha and the Early Irish', Proceedings of the Royal Irish Academy 73 (1973) C: 299–338.
  8. Martin McNamara, The Apocrypha in the Irish Church (Dublin: DIAS 1975; corrected reprint 1984).
  9. Bernard McGinn, Apocalypticism in the middle ages: an historiographical sketch, Medieval Studies 13 (1975), Pontifical Institute of Medieval Studies, Toronto, 252–286. Reprinted in: Bernard McGinn, Apocalypticism in the Western Tradition (Brookfield, Vermont 1994).
  10. The Irish Adam and Eve story from Saltair na Rann. 2 vols. Vol. I: Text and translation by David Greene and Fergus Kelly; Vol. II: Commentary by Brian O. Murdoch (Dublin: DIAS 1976).
  11. Bernard McGinn, Visions of the End: Apocalyptic Traditions in the Middle Ages (New York 1979).
  12. Máire Herbert, Martin McNamara (eds.), Irish Biblical Apocrypha. Selected texts in translation (Edinburgh 1989).
  13. Martin McNamara, 'Early medieval Irish eschatology'. In: Próinséas Ní Chatháin and Michael Richter (eds.) Irland und Europa im früheren Mittelalter: Bildung und Literatur (Stuttgart 1996) 42–75.
  14. Thomas O'Loughlin, 'The Celtic homily: creeds and eschatology', Milltown Studies 41 (1998) 99–115.
  15. Milton McCormick Gatch, Eschatology and Christian nurture: themes in Anglo-Saxon and medieval religious life (Aldershot 2000).
  16. Benjamin Hudson, 'Time is Short: The Eschatology of the Early Gaelic Church', in: Caroline Walker Bynum and Paul Freedman (eds.), Last Things: Death and the Apocalypse in the Middle Ages (Philadelphia 2000) 101–23.
  17. Martin McNamara, Apocalyptic and eschatological heritage: the Middle East and Celtic realms (Dublin 2003).
    The edition used in the digital edition
  1. Whitley Stokes, Tidings of Doomsday in Revue Celtique. Volume 4, Paris, F. Vieweg (1879–80) page 245–257

Encoding

Project Description

CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling Declaration

The present text represents pages 246–256 of the published edition, including textual notes.

Editorial Declaration

Correction

Text has been proof-read twice.

Normalization

The electronic text represents the edited text. Editorial expansions are marked ex Words have been segmented in line with CELT practice. Lention by point in the letters f/s is rendered fh/sh. The editor's corrections are taken from his footnotes and marked corr sic="" resp="WS", with the erroneous form retained in the 'sic' attribute. Footnotes are marked note type="auth" and numbered. Text in Latin is indicated.

Quotation

Direct speech is tagged q.

Hyphenation

Hyphenation was introduced. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break, the page-break is marked after the completion of the hyphenated word. Soft hyphens are silently removed.

Segmentation

div0=the eschatological tale; div1=the editor's paragraph. Page-breaks are marked pb n="".

Interpretation

Names are not tagged, nor are terms for cultural and social roles.

Canonical References

This text uses the DIV1 element to represent the section.

Profile Description

Created: By (an) unknown Irish monastic author(s). Date range: 900–1200.

Use of language

Language: [GA] The text is in Middle Irish.
Language: [LA] A few words are in Latin.
Language: [EN] English occurs in the translated title.

Revision History


Corpus of Electronic Texts Edition: G207000

Scéla lái brátha inso sís: Author: Unknown


p.246

Dia do bennachad na n-éstidi uli.

Tabrad cach óen díb fó leith a menmain & a innithim co díchra fri scélaib lái brátha . i. amal ferfas in Comdiu fáelti frisna náemaib & frisna fírénaib do aittreb na flatha nemda, amal ferfas immurro an fáelti frisna pecthachaib & frisna h-anfirenaib oca n-innarba i n-iffernd.

Isu Crist mac De bí slanicid ind ule domain, in tres perso na deachta uasli, as chomshuthain & as comfolbthaide dond Athair & don Spirutu Náem. Iss e roráid na scela-sa gair bic riana chésad, do folsigud na tuaruscbála bias do féin i l-ló brátha cona nóemaib & cona fírénaib, & do nertad a apstal & a descipul {column 32a}. Nachas-ragbad torsi día chessad-som. Ar rofitir-sium corochomacsig amser a chesta.

Matha mac Alphín, súi ebraidi, in dara fer déc rothog Ísu 'na muinterus, in cethramad fer roscrib in soscela comdeta, iss é roscrib & rolesaig na scéla-so lathi bratha. Mar rochúala a bélaib a mágistrech . i. Ísu, co farcaib hi cumne 'cond eclais, co n-ebairt fón n-innas-sa.

In tan doraga mac De & duini i n-óenpersaind, co n-onóir & co miadamla, & a ule aingil malle fris, suidfid in tan-sin fora chathair rígda & for sossad a míadamla, & tinolfiter andsin na h-uli duine 'na fíadnaisi & do-géna a n-deligud & a terbod iar tain. Ordaigfíd ém a nóemu & firénu dia deis. Ordaigfíd immurro na pecdachu & na h-anfírenu dia clé. Is andsin at-béra in Rí dond fhairind beti dia deis: ‘Ticid, a bennachtnachu, selbaid flaith m'athar rofuired dúib o thosuch domain. Úair roba i n-gorta & doratsaid bíad dam. Robá i n-ítaid & doratsaid dig dam. Robá i r-ríchtain a les tigi áiged & doratsaid aigidecht dam. Robá cen etach & doratsaid etach dam. Robá i n-galur & tancabair dom torroma. Roba i cumriuch & tancaibair dom thúaslugud & dom fortacht.’

Is andsin do-berat na fíréoin in frecra-sa forin Comdid: ‘A Thigerna,’ for iat, ‘cuin at-choncammár-ni thú i n-gorta no i n-itaid & doratsam biad & dig dait?


p.248

Cuin at-chonnarcmár i r-ríchtain a les tigi áiged no cen etach tú & doratsamar áigidecht & étach duit? No cuin at-concamar i n-galur no i cumriuch thú & táncamár dot fhis scél & dot fhuaslucud?’

Is é-seo immurro frecra dobéra in Comdiu forsna fírénaib: ‘Cach tan, ar se, dorónsaith maith arna bochtaib im anmum-sa, is forom-sa dorónsaid.’

Is íat-sin tra sé h-ernaili na trócairi o cennaigther ind flaith nemda. Is iat na sé dorsi glainidi triasa tic solsi in bethad suthain isind eclais. Is iat-sin na sé cé mend iarsa frescabat na náim & na fíréoin dochom nimi.

At-béra in Comdiu dana cid dond fairind beti día chlí in n-athesc n-acarb n-adúathmar-sa . i. don lucht ná rochomaill a thoil & a thimna. & is ed at-béra fríu oca cur i n-iffern: ‘Scuchaid dím a mallachtnachu & ercid isin tenid suthain rofáired do díabul & dia drochmuintir. Úair robá i n-gorta & i n-ítaid & ni thárdsaid bíad no dig dam. Robá i r-richtain a les tigi áiged & étaig & ni thardsaid áigidecht no étach dam. Robá i n-galur & i cumriuch & ní thancabair dom fis scél no dom thúaslucud.’

Is andsin do-berat na h-ecraibdig in frecra-sa forin Comdid: ‘A Thigerna,’ for siat, ‘cuin at-connarcmár-ni i n-gorta, no i n-ítaid, no i r-ríchtain a les tigi áiged, no cen étach, no i n-galur no i cumriuch, & na dersamar timthirecht & umallóit duit?’

Is andsin do-béra in Comdiu frecra forro-som. ‘Cach tan,’ for se, ‘na dersaid maith arna bochtaib imm anmaim-sea, is forom-sa nadernsaid.’

Is íat-sin tra se nechi airegda triasa n-insaigther iffernd. Sráinfitir tra iar sin na h-anfíréoin hi péin iffirn & isin todernam suthain; ragait immurro na náim & na fíreoin isin m-bethaidh suthain do aittreb nime malle fri Dia cona ainglib tria bithu sír.

{column 32 b}Cesnaigther isin scriptúir náim can asa targa in Comdiu do fugiull brátha. Ocus cinnas do-raga, ocus cia ara targa.

De nim tra co demin do-raga in Comdiu do fugiull brátha, mar demniges in rígfaith Dabid mac Iese. Innas immurro do-raga demnigid in fáith cétna & iss ed at-beir: ‘Bid follus,’ ar se, ‘do-raga in Comdiu dond fugiull & nibá tóithenach.’


p.250

Biaid dana tene mór ar lassad 'na fíadnaisi & ainbthini dermár imme di cach leith. Is aire immurro do-raga in Comdiu dond uugiull do mes forin ciniud n-doenna eter biu & marbu. Mar at-beir in rigfaith cetna: ‘Tinolfaiter,’ ar se, ‘muinter nime & talman hi fíadnaisi in Chomded i l-ló brátha.’

Is demin dana co n-dingniter cethri budni don chiniud dóenda i l-ló bratha. Buden ém dib do-gentar do mes & ragait aithle a m-messa dochom péné & tódernama. Is friu-side at-béra in Comdiu in n-aithesc n-aduathmar-so oca n-innarba uad: ‘Scuchaid dím, a mallachtnachu, isin tenid suthain rofaired do díabul & dia drochmuintir.’ Is iat-sede na comallat o gním in maith gellait o bélaib. Is e ainm na fairni-sin isin scriptúir: mali non ualde .i. uilc nach adbulolc.

Buden aile díb na dingentar do mes acht ragait fó chetóir cen mesrugud etir forro dochom n-iffrind, & píanfaitir iar sin tria bithu na m-betha cen trocaire Dé dia fortacht; ár ni thabrat-som smacht no recht no ríagail ar denam a peccaid & a n-dualach hi fus, acht cach olc as mó rofétat do sárugud Dé & dáine, iss ed do-gniat. Is é ainm na budni-sin: mali ualde .i. a n-as mesu don chiniud dóenda.

Buden aile díb do-gentar do mes & ragait a aithle a m-messa dochum focraice. Is iat-sede do-gniat i fus aithrige n-dichra tria chongain cride, & lesaigit a n-ulcu remtechtacha tria sualchib & cáingnímaib, & dana do-berat almsana bíd & etaig dona bochtaib i n-onoir in Chomded, co n-díchlet-sede na pecda dorónsat riam. Connach cumnig in Comdiu dóib thall na h-ulcu dorónsat i fus. Is friu-sidi at-béra in Comdiu i l-ló bratha ica n-gairm chuce dochum nime: ‘Táit innossa, a bennachtnachu, do aitreib na flatha nemda.’ Is e dana ainm na budni-sin isin scriptuir náim: boni non ualde .i. mathi nach adbolmaith.

Buden ale immurro díb na dingentar do mes, acht ragait fo chetóir cen mesrugud etir dochum nimi & focraici fororda. Is leo-sede nach leor di maith comallud nach n-erailend in scriptur diada forro do denam co tuillet triana sualchib & triana caindu [...] féin sin, & con-dénat ni as mó de maith andas a n-er-ailter forro isna timnaib díadaib. Is dóib-side d[...] gellas & tairngires Isu in mormaith-seo n[...] nister isin t-soscéla, co n-ebre friu oca n-ascin[...] chuce i m-mórchomdáil lái brátha. ‘Úair foracsabar-si
[...]
sa,’ ar Isu, ‘cach maith robói ocaib isin t-sáegul, & tancabair im muinterus-sa & im chomaitecht(s)a1. Táit-si innossa
[...]
co m-bethi malle frim for díb rigsudib déc cen m
[...]
gud foraib, is sib-si oc mes in chiniuda dóenna
[...]
.’[gap: lost/extent: one leaf]


p.252

{column 33a}... do aitreib iffirnd tria bith sír. Ocus it é beti i scoraib & i l-longphortaib díabuil. Ocus scérait fri airfitiud in domain-seo rocharsat. Ocus fri gnúsib muintire níme .i. na n-aingel & na nóem & na firen, ar m-bith dóib míle bliadna i tenid bratha. Ar is é-sin ré lathi bratha mar innisit trachtaireda na canoni nóimi.

Nibá soinmech tra a sét na pectach-sin. Ni faigbet dig na biad, acht sírgorta & roítu & rouacht. Is ed bertair iar sin do taig diabuil co fogur dercháinte, co tromosnadaib sírrechtaidib. Bid trúag gáir & núall golfadach & éigmech, bron & basgaire, na túath pecdach andsin, ica tarroing dochum pene iffirnd; acht bid hí-sin in mall aithrige cen greim furri, ar ni chluinfider a ngudi-sium andsin. Úair na rofoichlitar ar thus, céin robátár hi fus hi comaitreib a corp & a n-anmand. Iadfaitir andsin tri glais na pecthach. i. iadad iffirn tria bith sír forru, & íadad a sul frisin domun dio-tartsat grád, & iadad na flatha nemda friu. Suidfit iarsin sudi nemthrócar for richessaib rothened ar bélaib ríg na cláini i n-glind na pían, airm i m-biat dóib todernama tromma .i. bás cen betaid, tene dorcha, bethu brónach toirsech salach inglan, airm i m-biat ilchoin géra cicara cróesmóra clúaslethna ingnecha crobgéra ina t-tóebaib, ocus loscind géra garba oc imesorcain, ocus nathracha nemnecha imlúatha in chuaird cathrach díabail, ocus léomain lonna letarthacha, ocus ilar na n-dubdlúm & na n-dublúachat. Airm i m-biat éoin etecha ingnecha ágmara iarnaide, ocus brenlocha ainbthencha úara iffernaide. Tenti dorcha oc sírloscud. Lecca derca fo chossaib. Claidib ic cirriud. Cait ic scripad & ic dercad. Demna ic píanad. Créchta cen leges. Lassar cen díbdud. Gabail for tengthaib. Tachtud ar brágtib. Búadred ar cennaib. Iachtad & gabail ar gothaib. Glassad ar bonnaib. Airm i m-bia fri táib cach uilc in pheist irdairc úathmar ilchennach co rubnib riches rúad. Ni dia tuarascbáil .i. cet muinel furri & cét cend forcach muineol, & coic .c. fiacal cach óen chind, cét lam furri, & cét m-bas for cach laim, & cét n-ingen for cach bais. Airm i m-bethir cen choemu, cen cardiu, i n-ítaid, i n-acorus, i r-rouacht, i r-rothes, i n-esbaid cach mathiusa & hi comlaintius cach uilc, i n-óentaid esóentad demna & muintiri iffirn. Bíaid dana andsin mairg & íachtad, gol & egmech, cnet & grechach cach óenbeoil, & mallacht cen chumsanad ona pecthachaib fora n-apaid .i. for diabul. Ar iss ed dos-{column 33b}beir-sium ic fulang phéne cach olc doronsat triana aslachsom. Ocus mallacht dana úad-som fora manchaib imme .i. forsna pecdachaib, ar is moti a pían-som fein cach olc doronsat-sum triana aslom forro oc aslach cach uilc.


p.254

Is adúathmar immurro & is granna in carcar-sin dorigni in Comdiu do diabul cona demnaib .i. iffern. Is ísel tra & is domain a sudigud. Ar cia no-léicthe cloch mulin i m-belaib iffirn, ni mó indá hi cind míli bliadna rose sed a ichtur. Ude anma dana iar techt a curp fri ré trichat bliadna o úachtur coa ichtur, mar as chetfaid di arailib. Is daingen a h-imtimchell na carcrach-sin. Is aigthech uamnach, gaibthech golfartach. Is dorcha dubgranna a chróes. Is all do thimarcain cach anma phiantair. Is bréo do loscud. Is sraigell do esorgain. Is fáebur do athchumma. Is adaig do erdallud. Is dethach do muchad. Is croch do phianad. Is claideb do dígail. Is arm uathmar do guin & do letrad. Is buriud pían. Is rubne todernam. Is badud, is plagud. Is srainiud, is brúd. Is linud, is tragud. Is dód, is léod. Is loscud, is slucud. Is ard, is isel. Is roúar, is rothe. Is cumung, is farsiung. Is mór bréni a brothgaile.

Cid tra acht dia curta nech i secht n-aesaib, & co m-beth míle bliadna in cach áis dib, ní mó anda óenmad rand fichet olc n-iffirnd no-innisfed. Acht it íat-sin chena prímthesmalta iffirn cona phíanaib. Ní mó chin for talmain cid árdrigi in domain o turcbáil co funiud no-beth acci, díambá h-adba ind adba sin & día m-bia ic ciniud aittreib na carcrach-sin.

Gairmebtair immurro co somíad, co n-onóir, co n-airmitin na náim & na fíréoin ro-chomailset timna2 in Chomded & a forcetul isin bethaid suthain for deis Dé tria bith sír .i. lucht na censa & na h-algini, na deirci & na trocairi & cach cáingnima archena, lucht ógi & athrigi & fedba irescha ar Dia. Is andsin


p.256

bias tairm adbul & fogur dermar na n-anmand n-glan ic céimnigud for deis a r-Rig & a Tigernai issin flaith nemda i ng-gradaib Ríg nimi & talman & iffirn. Airm i fil in t-soilsi doróisce cach soilsi, cach tairthim, cen terbrúd, cen dorchataid. Bethu suthain cen bas, nuall faelti cen torsi. Slanti cen galar, óetiu cen sentataid, síd cen debaid, saime cen dóinmige, saire cen saethar, cen sním, cen ocorus bíd no etaig no cotulta, náimi cen ais, cen ercra. Oentu solusta aingel. Airera parduis. Fledugud cen turbrúd eter noi n-gradaib aingel & noemthuath ríchid & nóemairechtaib in Ríg rouasail, & eter náemtlachtaib spirtáldaib nimi, & etrochta gne, hi flaith aird úasail adamraigthi, cháim chóir chumthaigthi, móir min milidi, sair sáim sorchaide, i m-brugib richid, {column 34a} i sostaib áibnib, hi catháirib órdaib, i l-lepthaib glainidib, hi sostaib argdidib, i sudigfider cach óenduine ara m-míad & ar dliged & ara sognim fodein.

Is di-asnedi immurro farsinge & lethet na flatha nemda. Ar in t-én as luathiu lúamain for bith, ní thairsed dó tóichell richid o tossuch domain coa dered.

Is adbul dana a suthaige & a solsi. a chaime & a chobsaide na cathrach-sin: a sámi & a somilsi, a fostacht, a logmaire, a r-rédi, a r-ruthnigthi, a glaine, a grádmaire, a gile, a ceólmaire, a náimi, a níamglaine, a h-aille, a h-ailgine, a h-ardi, a h-etrocta, a h-ordan, a h-airmitiu, a lánsíd, a lánóentu. Ni túalaing trá nach n-dúil in chétmad rand do tuarascbail mathiusa na cathrach-sin d'innisin; acht ammáin is ferr in becan-sa díb d'innisin indá beith hi tast.

Mogenair immurro bias co n-degarliud & co n-degnimaib, & berthair do aittreib na cathrach-sin i l-lo brátha. Ár bíaid tria bithu cen chrích, cen forcend, i n-óentaid na h-ecailsi nemda & talman, i n-óentaid úasalathrach & fádi apstal & descipul Ísu Crist, nóem & nóemog in domain, aingel & archaingel in Comded, isinn óentaid as uasliu cach n-óentaid, i nn-óentaid na nóem trinoti úasli, Athar & Maic & Spirta Náim.