Corpus of Electronic Texts Edition
Instructio Pie Vivendi et Superna Meditandi (Author: [unknown])

section 57

{MS folio 62a1} DE BENEFICIIS DIVINIS .i. DONA TINNLUICTHIBH DHIADHA.


Agus tabhair dot uigh ar tus na tinnluicthi so ac teacht chugad
a modhaibh iomdha. Ar tus meid a mhaitheasa fein agus
35] nach rigi a leas an raed, agus he ac tinnluchadh gach neith,

p.222


agus corab e chruthuigheas cach ni faicsidhi agus neamh-fhaicsidhi
Agus ni h-ar a riachtanas a leas fein do chruthuigh
se aen ni, acht ar tharbhdhacht na creatairedh reasunta. Gurab
aire sin tuictear gurab he ar tarbhdhachtne do chruthuigh
5] se ann so, agus nach he a tharbhdhacht fein: agus is ass so
do fhoillsigh se e fein do bheith ro-chumhachtach neimh-esbadhach.
Bith a dheimhin agad is in airteacal so nach rainic
se a leas in duine a n-aimsir a chruthuighthe, oir da rigidh, ni
bhudh dhilis a radh co mbeith se gan esbaidh. Maseadh, o
10] do chruthuigh se in duine ar gradha arduighthi inmhe domhuin
agus flaitheamhnais Dhe do thabhairt do, dlighidh an duine
a ghradhsan do bheith aigi os cind a anma agus a cheille agus
a chuimhne: da reir sin ardaighinn se in mheisce adubhramar
co h-iongantach. Is follas as na neithibh so gurab air ar
15] socamhalne do fhech se agus nach he a shocamhal fein. Tuic
anois co ro-fhoirfi co fuil do chomhlaine maitheasa Dhia agus
nach eidir tenga na tuarascbhail do thabhairt uirri is na
creatuiribh. Maseadh, is mor agus is neimh-fhirindeach in
ainghniomh dona h-uilibh tairgsin do thadhall, na do thuicsin,
20] maitheasa Dhia. Adaigh agus tuic da reir sin tu fein do bheith
arnad chruthughadh idir na creatuiribh ata dingmhala
d'fhaghbhail na gloire suthaine agus silleadh chonaich Dhia,
agus co brath na bi mi-chuimhneach ar na maitheasaibh mora
so do h-ullmhughadh duit, acht aithris agus innis maille re
25] buidheachais nua gach lai na comaoineacha gradhacha so do
chuireadh ort. An dara modh: ma ta an mheide sin do
mhaitheasaibh agad chead chruthughadh[...] agus is
mor agus is iomlan na maitheasaibh is in ath-chruthughadh,
oir ni dhearna se do shaethar is in cead-chruthughadh acht
30] a radh, gur ullumh gach ni, agus do rinne se neithe iongantach
examhla agus do fhulaing se neithe do-eisdeachta mi-dhingmhala
agud ath-chruthughadhsa, ca mheid in buidheachas do dhenairsi
do ar son gach cumhgach agus gach doilgheasa agus gach peine
ar fhulaing se dot shlanughadh? An treas mhodh: ciondas
35] feadann se maithis is mo do fhaghbhail na do thuicsin duitsi
na gurbh ail {MS folio 62a2} leis do chruthughadh dona dainibh do
bheith aga adhradh fein, oir da ngeinnti tú idir na paganachaibh

p.223


no idir na h-Idhalaibh, dobo doigh do bheith cosmhail riu i
ncach aen ni? Feadaidh a thuicsin a so nach feadar na
maitheas do rindi Dia duitsi do tharcuisniughadh, acht a mbeith
inghradhaighi o anoir aird. An ceathramhadh modh: dobo
5] mor in maithis dosan cor fhulaing se thu ad pheacthach co
foighideach, ac fuireach re h-aithrighi co fada saeghlach. An
cuigeadh modh: cor shaer se thu o pheacaidh iomdha ina tuitfea
muna coimheadadh seisin tu orru. An seiseadh modh: co tuc
se fuath an pheacaigh fud, agus cor tharraing se dochum a
10] ghradha fein thu ina mhaithisaibh dhisli. An seachtmhadh
modh: gur cheimnigh se tusa d'fhagbhail gach aen neithe
t-saeghalta ar a ghradh, agus cor threoraidh se dochum an
uird so d'airighthi tú An t-ochtmhadh modh: corbh ail leis
trena mhaithisaibh fein tusa do bheith a n-ord, iondas na
15] buaidhearthai tu co mor ona neithibh aimseardha. An
naomhadh modh: co tuc se trena mhaithisaibh fein, co lor do
ghrasaibh duitsi as a feadann tu foghnamh marthanach dosan
co sighchanda. An deichmheadh modh: co tuc se duitsi trena
mhaithisaibh co lor do ghalar agus do eslainti as nach fuil aen
20] adhbhar diomuis agud. An t-aonmhadh modh deag: da.
tarcuisnighthear no da ndi-mholtar tu, dena forbhfailti, oir
ata ana mhaithis dosan co mor gurab agad fein adhbhar t-umhla.
uadha. Creidimsi, maseadh, co mbreathnuidhidh gach aen
lenab egal Dia, an ni so do bheith ana thinnlacadh idir na
25] tinnlaicthibh mhora, oir thuc se damhsa trena mhaithisaibh
do-thuarasgbhala fein beith a pairt in tinnlaice so: agus do
bhadhas fein uair eicin a cumhachtaibh agus a n-ainm ar an
talmhain, ataim anois o choir-bhreitheamhnas Dhia mar
dhuine mharbh, ar ndearmadh na neithibh aimsirdha co leir,.
30] agus arnam tharraing co neamh-nidh agus arnam fhadhb hadh
agus arnam shlat o gach sholas shaeghalta agus dhaenna. Do
sheachnadar mo charaid me, agus do imthighidar mo
chonharsain agus m'aithinti agus mo lucht-friotholmha agus
mo mhuidh uaim, agus do bhadhas aca amhail duine an-aithnidh
35] arnam dhermad mar chomhmhnhaightheach. Do fhagair mo phrelaid
damh ina aenar acht beacan as mu chairdibh uile, agus ataimsi.
ac scriobhadh na neithe so chugad{MS folio 62b1}sa, agus ni do

p.224


dhiomdha na do chasaid ar aen duine, acht ac tabhairt molta
agus buidheachais do Dhia cach n-aen la mar do fhidir fein
do chinn in tinnluicthi so. Ní mhaithfear aen neach uime
so, oir is colunn bhog chriadhamhail in duine, agus ni h-ionann
5] sin agus in t-iarann agus in t-umha agus gach mitall daingin
coimhrighin eile. Agus Dia chena ghairdigheas do shír na
h-indarbthaibh agus na h-umhail agus nach tarcaisnighinn
idir iad agus forbhfailtigheas lucht toirrsi na h-indtinne co
trocaireach do shir ni mhi-dhingmhala lais misi d'fhurtacht,
10] iondas co coimhlionuind co saidhbhir trena mhaithissan esbadha
na ndaine ni is mo na mar fhéadas aen neach eile. Ni scriobhuim
aen raed ann so chugad bhis olc leat na buaidhearas tú, agus
da faicthea tu arnad tharcuisniughadh o neach eile, nó arnad
bharamhlughadh o dhainibh ele co mbetha gan foghnamh
15] ort no ar beacan foghanta, saidhbhreochar tu don bhochtaine
sin. Is amhlaidh do ghentar so, da mbuailtear tusa dochum
foighide a dhenamh co toileamhail ac smuaineadh ormsa, agus
da filltear tú dochum maitheasa Dhia ot uile dhuthrachta,
ós e shainntaigheas slainti th'anma agus tairrngis tú mar
20] ghradhaightheoir o ghradh na neithe ele dochum a ghradha
fein na aenar, do ghebhaidh tu na neithe so adeir co h-iomlan.
Co deimhin in fear posta ghradhuigheas a bhean fein co te,
ni fhéadann sé a fhulang ar aen chor co pairteochadh neach
eile re ag comhradh no ac smeidedh no ag sugradh no ag denamh
25] a chosmhaileas so: gurab amhlaidh sin thairngis Dia gach aen
ni eachtrannach on anum fa chomhair co ngraidheochaidh
si ina aenar he, oir is lughaidi cuid fir na bunaiti an ní do roind
ar moran. Gurab uime sin adeirim rit, ma tharcuisnaidhthear
tu o gach aen neach, gradhuighsi co milis t'fhear posta fein
30] lena maith t'fhaghbhail at aenar ona gradhaibh dhiomhaine
ele. An dara modh deug: is trena mhaitheassan atá in
bheatha t-suthain arna h-ullmhughadh duitsi, da n-ana tu
is in riaghail sin, maseadh, dlighir na maithisa so agus a
cosmhaile do smuaineadh gan sgur, oir is iad do rinne agus do
35] dhena agus do ní Dia duit mar is ferr co n-aithnend tu fein
ac breith buidheachais ris at urnaidhthi. {MS folio 62b2} Tairngtear
na tinnluicthi so madh ail leat dochum ceithri neithibh .i.

p.225


dochum cruthuighthe agus dochum ath-chruthuighthe agus
dochum comhnaidhi is in peacaigh agus dochum na gloire
neamhdha. Agus coirigh fein is na ceithri neithibh so leabaidh
mhin t-shocair t-sho-ghradhach ina ndingnear comhnaidhi
5] mharthanach mhilis aidhbhind. Ní dhingnair aithimradh na
murmar a h-uile chumhgach na riachtanas a leas da mheid,
da ndearnair na neithe adubhramar, agus ni thoirrseochair
ar son aen neith fos, agus ni dhingnair diumus na gloir dhiomhain
ar son oibrighthi maithi da ndingnair iaramh. Damadh
10] amhlaidh co n-intochadais na coiri so chugad a rís a h-olc no
a mhaith, is éigin co scailfidhear so co luath mar dhettaigh,
ag fechain ar do chosaibh a fighair in chruthuighthi, no ar do
laimh dheis mar atá in t-ath-chruthughadh, no ar do laimh
chlí mar atá comhnaidhi is in peacaidh, no ar do cheand mar
15] atá in ghloir neamhdha. Fech anois cread fa ndena toirrsi
ar son docamhail, nó gloir ar son aibhnisa, oir, dá sillir ar na
maithisaibh glordha so co firindeach, do chifir nach feadfa
neach is in t-saeghal so' in mhéid as a roichfe se na tinnlaicthi
ghlordha, so do dhenamh na do fhulang a mbeathaigh an
20] t-saeghail as a acfainn fein tre bhithu sir.