Corpus of Electronic Texts Edition
The Passions and the Homilies from Leabhar Breac (Author: [unknown])

p.41

Incipit PAIS HIMAIGINE CRIST in-so.

{column 1a}

1


1] ARAILE cathair rigda fil isin Assia .i. Cessaria Capadotia a h-ainm-side.
2] Tan and tra, tancutar sruthi & senoire noema & oirchindig
3] craibdecha na h-Assia & [cristaige urmoir] in oirthoir uli connice in
4] cathraig .i. co Cessaria C., & tancatar buidne ana aile as cach aird
5] don chathraig cetna beos. Is aire didiu tancatar and in comthinol
6] craibdech-sin na h-Assia Moire ar-chena .i. do denam shenaid & comairle
7] accu, do chalmugud & nertad hirse & creitme h-eclaisi De bi. Iar
8] n-denam tra in t-shenaid amal atrubramar, & iar nertad eclaisi De bi
9] cen erchra forri, ro-fás ceist & caingen ingnad accu don chru &
10] don usce tanic a sliss himaigine Crist, & bui sechran adbul &
11] buaidred dermair accu uli isin cathraig remrati .i. hi Cessaria
12] [a Cesare composita] Capadotia [provincia] imme-sin; is aire-sin didiu as
13] moo tanic comthinol ard-espuc noem na h-Assia co h-oen inad, co
14] ro-s-tuirtis & co ro-s-tuicdis cret in fuil ut & in t-usce tanic a slis
15] himaigine Crist. In tan tra batar a n-oen inad amlaid-sin, & cach
16] dib oc imacallaim fria araile amal ba bes doib, ro-erig and-sin Nicomedia
17] .i. ard-espuc na prim-cathrach budessin for-aird [.i. in t-senaid
18] noim], hi fiadnaise chaich, & atbert o guth mor, co cualutar uli he:
19] ‘A aithrecha noemu’, ol se, ‘& a sruthi uaisle ecnaide, damad
20] tol duib, no-indfaind-sea bar ceist asin libar ro-scrib Anustaisius .i.
21] ard-espuc na h-Alxandrech Moire imm dala na caingne & na cesta
22] fuil acaib, a l-los na fala & in usci tainic a h-imaigin Crist.’ Ro-frecar
23] in senad uli do, & atbertsat: ‘is maith & is tol lind co
24] mor,’ ol siat, ‘co ro-legthar & co cluinem uile uait he.’ Is and
25] tuc in t-espuc in lebar for-aird, & atbert tital in libair hi fiadnaise
26] caich uli; & ro-estset co h-oentadach friss ann-sin. Finit Prologus.


p.42

Incipit libellus Anustaisi Arciepiscopi Alexandrie urbis de passione himaiginis Domini nostri Iesu Christi.


27] Ba he so tra tossach & tindscetul in sceoil-sin, amal ro-scrib
28] Anastaisius ard-espuc [na h-Alaxandrech Moire], im dalai paisi & cesta
29] himaigine Crist meic De bi: amal ro-crochad & ro-cesad in imaigin-sin
30] & in delb, isin cathraig dianid ainm Beritus isin t-Shiria, i
31] n-amsir Chonsatin Oic & a sheitche; .i. Euone: is and da-ronad in
32] gnim n-ingnad-sa, uair ni dernad remi na 'na degaid mirbuil bud mo
33] na bud ingantu inas .i. amal ro-bidg & immeclaig neam hi cesad
34] Crist tall isin cet chesad, & tanic temel & dorchatu dar grein & dar
35] esci & dar rennaib nime ar-chena, & ro-chraithit fothada na h-aibesi,
36] & talam-chumscugud adbul ingnath, co r-chuir-sium na mairb beoa
37] as suas, — is amlaid-sin do-ronad isin cesad tanaise na h-imaigine
38] noemi-seo Crist meic De.


39] Is and-sin asbert Anastaisius: ‘Estid, ol se, & sochtaid, &
40] cretid & caraid na nechi follsigim-sea duib, & gabaid cucaib iat o
41] chluais bar cride & bar menman, o hiris choir comlain & o cride
42] glan. {column 1b} Is he so tra tossach bar n-aissnesen .i. araile cathair mor
43] fil isin t-Shiria .i. eterru & in Sidoin, — Beritus a h-ainm, focus
44] don Antuaig Moir fil isin t-Siria hi, ocus is diairme immad na
45] sochaide inte; dethbir sin, cemad imda a sloig & a sochaide, uair
46] cadus cathrach metrapoile bui forri in tan do-rala in scel-sa and.
47] Ecmaic tra araile fer cristaige do muntir Ierusalem do thachur
48] isin sinagoig moir na n-Ebraide batar isin baile: uair Iudaide uli
49] batar innte in tan-sin. Do-rat tra fer do lucht in baile tech &
49] adbai don crist[ g]aide út do muntir Ierusalem, tar cend cissa [&
50] indmusa] do thabairt do. Is amlaid tra bui in cristaige ind-sin, &
51] himaigin Crist aice cen fis dona h-Iudaidib: scela imorro na
52] h-imaigine & a bunad, cia do-rigne hi no cret asa r-fhas, ni sund indister
53] acht i l[eith] dered in libair [tís]. Luid in cristaige iarum isin
54] adbai m-bic ro-s-cendaig on Iudaide ut, & a himaigin les innte cen
55] fis do neoch a beith aice, & cen fis accu beos he buden ina cristaige;
56] iar n-dul tra isin tech do, suidigis in delb hi froigid a leptha, in conair
57] bui aiged a leptha. Is amlaid didiu bui in delb-sin, cu comard cobsaid
58] comlethan fria Crist fessin, uair Nicodemus cara inclethi do


p.43


59] Crist, is e do-rigne in himaigin-seo fo deilb Crist, co m-beth aice hi
60] oca h-adrad; uair na tarraid a lor adartha for Crist fessin, or ni
61] lamad labra na comrad co follus friss ar ecla na n-Iudaide, [amal
62] atberum inar n-diaid]. Iar m-beth tra don cristaige re fhota isin
63] tig-sin cona muntir, ba cumang les he, co r-shir inad ba mo oltas
64] isin cathraig, & fuair. Luid conice, co ruc lais na h-uli threlma batar
65] aice and acht in himaigin a h-oenar: ro-s-dermait hi inn-sin tria
66] remfhégad & cetugud De, & ni har dimiad na essonoir di, acht o
67] chomairle inclethi in choimded ro-s-dermait hi; uair is la Dia rob
68] ail, cach uli d'fhoillsiugud a fherta & a mirbuli do lucht a cretmi &
69] a irse & a fireoin, do dhamain [imorro] & d'increchad na n-ainfhiren &
70] na n-écraibdech. Tanic araile Iudaide isin tegdais m-bic a m-bui in
71] cristaige, co r-aittreb innte; & ni-s-fitir an imagin do beth and beos,
72] or ni r-d'fhech in loc hi r-roibe si hi fhaluch icon cristaige is' tig.
73] Ecmaic tra in t-ebraide bui isin tig hic ol lenda la n-oen and, &
74] gairmis chuice fer oen-treue & combrathair do, do ol mar-oen friss.
75] Amal batar and co subach somenmnach icon ol, tocbais in fer tanic
76] amuig a rusca, & atchonnairc in himagin coimmdetta co h-inclethi
77] isin inad fholaig ina raibe si i fharrad na froiged. Ro-s-gab [ferg]
78] mor dermair focetoir co r-lass a shuile ina chind, & ro-drantaig &
79] ro-nocht [a fiacla] fria chompanach, & atbert: ‘cid fodera duit-se’,
80] ol se, ‘& tu hit ebraige, delb & himagin Isu Nassarda do beith acut?’
81] Is ann atbert uilc mora & aithiseda troma granna frissin slaniccid
82] m-bith-beo; is e am a met & a thrumma tuc na h-athise & na h-ecnaige
83] and-sin forin fír Dhia, conach edat cluassa na cride na firen
84] na na n-iressach a coistecht {column 2a} i nd-ebairt de ulc, a tnuth & format fri
85] h-Isu, ar scribend beos na a chor hi cairt [ni fuilngend &] ni fetann in
86] eclais a cor. In t-Iúdaide imorro, ro-gairm in mí-ocoburach mallachtach
87] ut cu praind & fledugud, rob ail lais síd & lor-gním frissin
88] fher n-doilig n-demnach, cein co r-gabad uad; & gabaid for glanruni
89] aduathmara aggarba, amal ba gnath aco-sum, do thabairt do, conach
90] facca riam hi, & nach fitir a beith as' tig connice sin. Bui tra co
91] fota ina thost in fer ut tanic fon cuiriud amuich; iar forbai imorro
92] na comairle bui ina menmain do, ro-imdig co dú i m-batar sruthi
93] na sacart & oirchindig in popuil Iudaide, & atbert friu: ‘in fhetubar-si,’
94] ol se, ‘co fhuil himagin Isu Nassardu i fhaluch icon Ebraide
95] ut dabar muntir fessin?’ O atchualatar-som sin, atrubratar a n-oen

p.44


96] fhecht fris-sium: ‘nico fil i comand do duine isin doman,’ ol
97] siat, ‘co n-dernta in ní atbere-siu, na comad fhír he.’ Is and-sin
98] atbert-som o luige lan: ‘itchonnarc-sa fen hí,’ ol se, ‘i tig-siu, &
99] dober co follus duib-si hi.’ O atchualutar-som sin, ro-chreitset uad
100] a beith and: ba lond leo-som tra in scel-sin. Espartu and in tan-sin,
101] bui in adaig ic toitimm forru-som, & batar ina tost co matin.
102] O thanic tra matan in loei ara barach, tancutar na sacairt & oirchindig
103] in popuil Ebraide, & cach nech ba siniu & ba so, & cach oen eterru
104] sin uli co hoen inad, & rucsat in fer do-s-gní in cassait co tech in
105] fir, oca m-bui hin imaigin, & tancatar co tindesnach a n-oen fhecht
106] conice. O ra-s-fetutar tra cor fhír in ní atrubrad friu, & o atchonncatar
107] buden hin himágin, do-rónsat tidfhuabarta troma & aithise
108] aggarba forsan ti oca frith hi, & tucsat crochda & pianna etiachtaide
109] fair, & ro-s-cuirset assin sinagoig & sechin cathraig himmach he, iarna
110] sroigled co r-facsat leth-marb amuig he; & tucsat urchur don
111] himagin for talmain [imach], & atbertsat and: ‘tanic,’ ol siat, ‘tomtiu
112] & comairle mor inar cluasaib-ne & inar cridib, & atchualumar,’
113] ol siat, ‘co n-dernsat ar n-aithrecha-ne mor do chuitbiud & d'anfabut
114] & do phiannaib imdai ecsamla for Isu Nassarda, & dénam-ni,’ ol siat,
115] ‘frissin deilb-se amal sin.’ Is and-sin tucsat a seileda for gnuis &
116] agaid na delbi coimdeta, & ro-s-buailset dia m-bassaib & dornaib a
117] gnuis, & atbertsat eterru buden: ‘in meit do-ronsat ar n-aithrecha
118] do Isu Galalda, denum-ne don himagin-se a choibes & a
119] macsamla.’ Is dirime tra in n-dernsat d'fhanamut & d'fochuitbiud
120] beos im himagin Isu, [& atrubratar doridisi]: ‘atchualamair-ne,’ ol
121] siat, ‘& atchonncumar iarna scribend, co tucait clothi remra iaraind
122] triana chossaib & lamaib isin croich; sinde imorro,’ ol siat, ‘cid so
123] sind oltas in lucht ro-chrochsat Isu, na facbam-ne a bec do neoch
124] do-ronsat-som fris, cena denam dúin-ne uile frisin n-deilb-seo.’
125] Is and-sin tra ro-s-crochsat fo mud a tigerna hin imagin choimdetta,
126] & do-ratsat {column 2b} cloethi aithe iaraind trena cossaib & trena lamaib,
127] amal da-ronad thall isin cet chesad. Mo 'sa mo tra ro-cumscaigit iat
128] uli o dhomblas a serbatad & a n-aninde, amal bud he Crist fessin
129] no-beth and: ‘atchualumar,’ ol siat, ‘co tucsat ar sen-athri deoch
130] d' aiceit sheirb domblasta dó for barr slati, & denam-ni fris-so in
131] cetna;’ tucsat iar sin aiceit sherb cu n-domblas for barr slati co bel
132] na h-imagine. Ni r-thoirind beos angidecht & aninde a cride. ‘Ro-chualumar,’

p.45


133] ol siat, ‘co tucsat ar sruithe coroin do spin ima chend in
134] crochda-sin, & co r-buailset do shlaitt he ina chend;’ do-ratsat-som
135] coroin do spin ima cend-si amal in cetna; gabaid tra fer dib slaitt,
136] co ru-s-buail 'na cend hi beos. ‘Ro-fetamair-ne,’ ol siat, ‘co
137] r-ghonsat ar n-aithre-ni slis & toeb Isu; sinne imorro,’ ol siat, ‘ni
138] aicfe nech cumad luga donemis frissin imagin-seo, oltas in lucht
139] remaind fria Isu n-Galalta;’ atbertsat iarum fri fer n-Ebraide dib
140] buden gaei do thabairt lais, & tuc cu solam, co r-ghonsat co calma
141] toeb na h-imagine de. In tan tra ro-siacht leo co forpthe in col
142] dermair-sin do denam, do-rala ingnad mor mirbolldai and, na dernad
143] riam a indshamail na mirbuil bud mo .i. in tan ro-s-gonsat sliss
144] na h-imagine noemi-sin, tanic cu h-oband fuil & usce a l-luc in
145] crechta moir-sin amach. Cid didiu acht amal do-rala na duile do
146] chumscugud thall oc cesad Crist, is amlaid do-rala sund oc cesad na
147] h-imagine-seo Crist meic De; uair amal ro-bidg nem o chein thall,
148] & ro-chraithit na duile, & ro-chumscaigit isin cet chesad, is amlaid-sin
149] do-rigned and-so tre chumachta De & trena chetugud: ro-fhochraithit
150] & ro-chumscaigit na duile corpdai, & ni namá na duile
151] aicside do chumscugud isin chéssad-so himagine in choimded, acht
152] ro-chumscaigit gráda nime isin col n-dermair n-difhulaing-se himagine
153] Crist.’


154] Is and-sin tra do-s-gní Anastaisius ernaigthe leri & molta mora
155] don choimdid na n-dul, tresin mirbuil moir-sin do-rigni fora himagin,
156] & atbert and: ‘Gloir marthanach suthain duit, a Christ, malle
157] frissin athair & in spirut noem; uair cuich ata etir amal tu, & ga
158] Dia aile dia tic ferta & mirboile aduathmara ingantacha do denam
159] a neim & talmain acht tu, a mhedontaig mirbolda Dé & duine, a
160] oen-fholbthaig oen-iressaig, a chath-chendnaigid in domain, a slaniccid
161] ind uile maithiusa, a thobar & a bunad na h-uli buide & condircle!
162] cia da tic a aisneis t'umla & t'inisle, a Isu? uair cidat fír-Dhia
163] nime & talman, ro-gabais colaind n-doenda do slanugud in chiniuda
164] doenna, & ro-chrochsat na h-ecraibthig in colaind-sin o bás aduathmar
165] adetig, cen oman cen ecla forru ind. Ocus cia da {column 3a} tic a indissin
166] met t' fhoiten, a slaniccid? uair in tan tanic Iudas do[t] tidnocul
167] [iar da creicc], tucais póic do, & ro-slanaigis cluais Mhelcais, mogad
168] oirchindig na sacart, iarna letrad do chloidem Petair apstail, in
169] tan ro-tucad cot chesad & dot idpairt amal coerig cendais. [Cia


p.46


170] meit iarum atai], a oen t-shailechtu in domain, a Isu? uair in tan
171] tucais fén tú isin croich in ní hídpairt nemlochtaig don athair
172] nemda, da-ronais ernaigthe tar cend in lochta ro-t-croch, & iss ed
173] ro-rádis: ‘a athair nemda, log doib-seo in ni do-s-gniat, uair
174] ni-s-fetutar cumad olc’; & is aire ro-n-g[ab]ais, a Isu, doenacht on
175] oig nemelnigthe, fo-daig ar n-ícca-ne, & is dúinn ro-fuilngis bás
176] [croda] na crochi beos, & is dia ta oen-fholaid & oen-essi frissin
177] athair nemdai & in spirut noem, & tú in t-oen neamfoitnech nemaicside,
178] ro-gallraigis in n-aicned doennai duinn, & ro-crochsam
179] anossa th' imágin & do delb. Gloir & onoir duit, a Christ meic Dé
180] bí! amal ro-fhollsigis dúin-ne na mirbuile mora-sa, bid crid-oir-chisechtach
181] dúind, & gab ar cretem, uair cretmit on uile chride
182] & nert & menmain, & techmit [& tiagmait] uli ar th'amus, & gab
183] chucat sind, a Christ meic Dé.’ Amal atrubratar sin tra & nechi
184] immda ele, ro-nuallsat gaire troga tromma, & ro-chíset uile co
185] serb & co díchra fri Dia. Tancutar uli shlogu na n-Iúdaide eter
186] óc & t-shen, co h-eclais noim bui isin baile cetna .i. Berit a
187] h-ainm-[side], co dú a m-bui in noem uasal oirmitnech út, & in fer
188] da r-thidnaic Dia corb e metrapolitan na prim-chathrach he .i.
189] ard-espuc & cend crábaid & cretmi in baile uli he; & o dhoriachtatar
190] uli maith saith connice sin, ro-s-loigset uli ina fhiadnaise, &
191] do-ronsat a fhoisitiu do, & adaimset a peccad uli & a n-imarbos
192] tromm, & ro-nuallsat a n-uilc co l-leir o ghothaib inisle hi fhiadnaise
193] in t-shenorach nóim. Is and-sin atbert-som: ‘caide,’ ol se, ‘fírinde
194] & bunad in sceoil fil acaib?’ Is and-sin ro-taismensat in hímagin
195] noem dó, co r-indisetar dó na h-uli ferta & mirbuile do-roine Dia
196] thrempi, & amal ro-gonad ina toeb hí, & tanic fuil & usce esti; &
197] amal ro-slanaid in fhuil-sin & in t-usce oes cach thedma & cach
198] galair for fiarut na h-Assia [Moiri] uli; & ro-indisetar sin uli do reir
199] uird co l-leir. Is and-sin ro-iarfacht in senoir noem: ‘cindas,’ ol
200] se, ‘fofrith hi fen? in nech aile thuc dúib hi?’ ol se, ‘no cait hi r-raibe
201] cosa-indiu?’ ‘Cristaige,’ ol siat, ‘ro-s-dermait hi isin tegdais
202] m-bic hi r-raibe i fharrad na sinagogai, & dochuaid buden a n-inad
203] aile do aittreb and, & ruc lais cach ni bui aice, acht an ímagin
204] namá.’ Atbert in senoir noem iarum: ‘sirthar duinn in fer-{column 3b}sin,’
205] ol se; & iarna iarraid, fofrith co tucad hi fiadnaise metrapolitan
206] he, & ro-iarfaig de: ‘cuin,’ ol se, ‘tanic in himagin noem ut chucat,

p.47


207] no cait i fuarais hi, no cia do-s-gni hi?’ Ro-s-frecair in Cristaige
208] & atbert: ‘Niccodemus,’ ol se, ‘.i. cara inclethi do Crist he, & is e
209] tanic isin oidche dochumm Crist, & is e do-s-gni in himagin-sea
210] fo deilb & fo airde & fo méit Crist fen do, & bui aice oca h-adrad-hi,
211] airet ba beo; in tan didiu ba marb Nicodemus, tuc do Gamaliel hi .i.
212] oide Poil apstail e-sside, tuc Gamaliel [oc ec hí] do Iacop, tuc Iacop
213] do Shimon, tuc Simon do Zaich; Iudas mac Simoin meic Zaich,
214] — is e in Zaich-sin pater Simoin, & Simon pater Iudais, lasa frith
215] in croch. Búi tra hin ímágin amlaid-sin o cech fhir maith di-araile
216] noco tanic digal Tit & Vespian for Ierusalem .i. hi cind tri m-bliadan
217] cethrachat iar céssad Crist; iss ed tuicther as sin, conid da bliadain
218] ria cessad Crist do-ronad an imagin; uair oen bliadain ar cethrachait
219] on cessad co tucad in digal, amal atbeir lebar na digla fessin,
220] conid da bliadain resiu ro-cessad Crist do-ronad an ímágin noem-sa.
221] In tan tra tanic tossach na dígla dochumm na cathrach Ierusalem,
222] tanic aingel Dé nime dochumm a r-roibe [d' iresechaib & d' fhirenaib
223] & do cristaigib &] do dhesciplaib Crist innte, co fhactais in cathraig
224] Ierusalem, & co n-imthigitis co flaithius Aggripa in rig, or nirb
225] ecal doib ni and .i. cara do Romanchaib he, & is uadib ro-s-gab a
226] rige. In tan imorro ro-fhacsat na Cristaige cona trelmaib Ierusalem,
227] amal atbeir in t-aingel friu, co n-dechsat hi ferand Aggripa,
228] isin amsir-sin didiu tucsat an ímagin-se leo imalle, & cach ni aile bui
229] accu and; ocus ata si isin t-Siria o hin cus-andiu, & mi-se,’ ol se,
230] ‘tuc leam hi is' tír-so, & m'athair & mo máthair oc éc tucsat dam hi.’
231] Is he-sin tra dlige demin tresa tanic an imagin-se Crist meic De a
232] tir Ierusalem co Siria.


233] O atchuala tra metrapolitan [noem] in n-aithesc fhír-sin, ro-s-gab
234] for foelti & loinde moir, co tuc a aiged [for] Iudaide & atbert: ‘a
235] hIsraelita,’ ol se, ‘immpa co l-luath co Dia co h-athair na n-uli mac
236] beo, & adair mac in athar nemda mar-oen rinde, & in spirut noem
237] bethaiges na h-uile anmand & inorchaides iat, & tabar co l-luath in uóit
238] dlegar duit.’ O atchuala tra in uile popul in sermoin-sin, atbert-sat
239] o guth mor etrocht co l-leir: ‘cretmit,’ ol se, ‘Dia athair conid
240] nemgeinnte he, & in mac primgeni ro-chrochsat ar sen-aithrecha;
241] cretmit et in spirut noem conid fír Dia & oen Dia uli-chumachtach
242] in t-athair & in mac & in spirut noem.’ Iarna rada-sin doib, ro-loigset
243] uli i fiadnaise hin fireoin metrapolitan, & ro-shirset logad &


p.48


244] leges a peccaid doib; & gabaid in sruith senoir noem oca forcetul &
245] oca munad fri re fota .i. in drema bui cen baitssed riam don chrabud
246] cristaige, {column 4a} tancutar chuice fo bathis, & tuc áine dredenosta
247] forna sechtarestib bui accu. Ro-guidset iarum in senoir noem co
248] ro-s-coisecrad in sinagoig uli i n-onoir in t-slanicceda Crist meic De;
249] ro-aentaigset uli sin, & cersat mor in t-sinagoig Iudaide, ro-coisecrad
250] & ro-baisted & ro-bendachad uli iat and-sin, & Beritus cona crichaib
251] & tuathaib fo baithis beos. Iar sin tra, ro-smachtaiged leo-som forin
252] uli popul bui accu .i. uasal-shacairt rechta in chrabuid cristaige
253] do coisecrad eclaise & tempul i n-anmum Crist meic De, & i n-onoir
254] na martirech ro-martrad le n-aithrechaib-sim iarum, [& denam tempul &
255] relec, uair ni dernsat na sen sruithe ro-batar rompa-som a bec
256] dib-sin]. Do-s-gní tra in senoir and-sin uli, & ba laind laiss a denam.
257] Do-ronad iar sin foelti mor & suba dermair isin cathraig & isin tir
258] ar-chena, ar shlanti a corp & a n-anma, & ara soerad o diabul, & a
259] m-breth cusin flaith suthain.


260] Ro-fhas tra iar sin ceist & caingen hicon t-shenoir noem-sa,
261] eter la & óidche, cid dodénad frissin lestar út a m-bui in crú coimdetta, &
22] cia ord dobertha fair iar sin. Is hi comairle tra fofrith
263] and .i. uli eclaisi in domain in leiges suthain-sin na fala coimdeta do
264] dail doib dia slanugud. Do-rónta tra lestair gloine immda aice-sium, &
265] tucad a bec don fhuil & don usce inntib; & ro-s-cuir-sim a
266] munter buden leo fon Eoraip & Assia, & na h-uli fhirt & mirbuile
267] do-rigned thrempi isin cathraig .i. Beritus doib iarum dia fhollsiugud; &
268] ro-fhollsigset iarum co l-leir in cach dú i n-dechsat do chach.
269] [Is amlaid no-bertha in lestar gloine on fir noem cetna, —& fuil &
270] usce taib Crist inntib, & in scel-sa scribtha uile leo, & ro-foillsig
271] co follus airlabra fen & rath & mirbuli na h-imagine da cach eclais
272] isin domun].


273] Cuincis iarum in senoir ascid coitchind forna h-ulib eclaisib
274] dia m-bertha in t-slanti-sin .i. co ro-s-onoraigitis sollamain na
275] h-ímagine coimdeta cacha bliadna, a mí Noimper .i. in nomad mí
276] icna h-Ébraigib, & in t-oenmad déc icna Latintaib .i. hi cuiced
277] Noimper, amal dognitis in cháisc no nodlaic no cengcidis, co n-oirmitin &
278] sadaile. Finit. Amen.


p.49


279] Siluestar tra, espuc firen foitnech he, & dalta don uasal-shacart,
280] do Chirine beos e-ssium; & is aice ro-s-foglaim o thosach a bethad,
281] & is hi a ecna & a chrabad bui oc Siluestar. Ba dercach aigedchach
282] tra Siluestar o thuss a bethad. Ecmaic tra fer cundail craibdech
283] on Antuaig for áigidecht dochumm Shiluestair co Roim .i. Timotius
284] a ainm-sium; ro-s-gab tra fochetoir for ainmm n-De d'aurrdarcugud,
285] cer mor a n-ingreim and-sin na Cristaige isin Roim. Ba maith
286] tra & ba mor a main la Siluestar in derna Timmotius; ro-impod
287] sochaide do Romanchaib fo eris & cretim tre forcetul Timmotius.
288] O atchualaid tra Terquinnus .i. orrig na Roma in tan-[sin], a popul
289] oc impod dochum n-irse & cretmi tre Thimmotius, ro-gabad aice Timmotius,
290] co ro-s-marb iarna gabail. Berid iarum Siluestar corp
291] Timmotius isin oidche, co r-adnacht he i fharrad Poil apstail.
292] Gabaid iar sin Terquinnus in t-orrig Siluester, ar ba doig lais indmas
293] do beith oc Timotius, {column 4b} & atbert fri Siluestar: ‘mina tuca dam-sa,’
294] ol se, ‘uli indmas in cholaig Timmotius, & mina derna buden ídbairt
295] dom dheib-se, piannfaither thú o pianaib examlai.’ Atbert tra
296] Siluestar fris-sium and-sin: ‘uair atberid-siu conid colach martir
297] noem in choimded ro-marbais cen chinaid, bid marb tu-ssa fén
298] anocht.’ Atbert-som iar sin Siluestar do gabail, & slabraid thromma
299] do chur fair, & a chor a n-íchtar na carcrach. Iar cor tra Siluestair
300] isin carcair amlaid-sin, ro-gab ic molad Dia cen dichell. In tan
301] iarum bui Terquindus in t-orrig oc tomailt a prainde, is and tanic
302] digal Dé fair .i. cnáim bratain do lenmain 'na brágait comba marb
303] de, amal ro-gell Siluestar friss. In tan tra rucad in orrig dia adnocul,
304] co n-gairib mora & torrsi thruimm, tucsat na cristaige and-sin
305] Siluestar asin carcair co suba & foelti máir, & tanic cobsaide dona
306] cristaigib ann-sin; duba imorro & torrsi thromm dona genntib.
307] Tancutar iarum munter Terquinni uli fo bathis & cretim and-sin co
308] Siluestar. Hi cind trichat bliadan a oessi, is and tucad gráda deochain
309] fair o Militade [.i. papa]. Tuc Dia tra rath tromm do, narb andsa
310] la cristaigib he oldait geinte. Ni derna nach col riam ar cuis díumais,
311] uair cid hi talmain bui proind a cholla, is i n-nim ro-bui iar n-iressaib &
312] menmain & aicned. Ar ba hí a thuarascbail: gnuis aingelda
313] lais, briathra cóema cúmtaigthe, gním noem, corp idan, ecna derr-


p.50


314] scaigtech, iress chalma, spes fhoitnech inisel, deircc dlestinach,
315] comarli chobsaid do chách uli; ba lán ratha in spiruta noeim he.


316] Iar n-ec tra Militiade in espuic noeim, ro-togad Siluestar ina
317] inad o chách; bui-sium tra oc diultad cáich ara óige, & ni r-gabad
318] uad, acht ro-h-ordned he cu honorach. No-s-forcedlad tra co forpthi
319] cach loéi in popul forsa rabi tre chetugud & cumachta Dé. Iar
320] m-beth tra do Siluestar hi cendacht & i n-espocote na Róma amal
321] do-ráidsium, ro-fhás ceist & caingen & cosnam eter na Gregaib batar
322] isin Róim & na Latintu .i. ni chaitis biad isin t-sapoit etir na
323] Latínta, acht aíne dognítis innte; no-chaitis didiu na Greig biad
324] innte fo bés & gnáthugud na n-Iudaide, ár coimét sapoite búi occu-side.
325] Ro-s-ordaig tra Siluestar doib, dib-línaib, onoir & cádus don
326] dardaín, amal no-s-bertís don dómnach, uair isin dardain ro-chuir
327] Dia a chorp hi n-glan-rúin bargeni & fína for tús, & is and
328] dochuaid dochumm nime ina fhresgabail; & cach mirboil do-ronad
329] and, ro-indis doib; & atbert aíne isin t-sapoit, ar is innte
330] ro-bui corp Crist isin adnocul, & is innte no aíntis apstail & descipail
331] Dé, & atbert fríu uli aíne innte amal conn-icfitis.


332] {column 5a} Bui tra draic duaibsech hi sléib Tharpeit hi fhail na Róma in
333] tan-sin. Do-ronsat tra na gennti tempul coem cúmdaigthe isin
334] t-sleb-sin, & ticdis a n-drúide & a n-óga coisecartha do reir a n-uird
335] uodessin cacha mis, & airg lana d' idbartaib leo don dracon-sin.
336] No-thruailled imorro anál & tinfed na dracon-sin in n-aer uli uasin
337] Róim, co m-bíd plág difhulaing & martra dermáir forsin popul
338] Rómanach uli, tria neim & cumachta demnaig na dracon-sin. O
339] ru-s-gab tra in plag & in marttra mor-sin nert & cumachta forsin
340] Róim, tre ingreim n-diabuil, tancutar popul na n-génnti batar ic accad
341] & ic cosnam fri Siluestar chuice, & atbertsat friss uli i n-oen fecht:
342] ‘erig,’ ol siat, ‘i n-anmum do Dia buden, co du hi ta in draic, & guid
343] he co n-dingbai oen bliadain ecin a plag & a digal dinn; & cretfemit
344] do Christ iarum, acht co ro-fhindamm a nert & a chumachta.’ Ro-ainestar
345] Siluestar & in popul uli aine trédenosta co ro-s-dingbad Dia
346] in plag-sin don uli popul. Iarsin lo na h-aíne tra, tadbas Petar
347] apstal do Siluestar hi fhis aislinge, & atbert fris: ‘beir dream dona
348] brathrib leat,’ ol se, ‘& eirg co dú i ta in draic, & dena oiffrend and
349] & idbairt do Dia uli-cumachtach; & in tan ro-sia in uama i fhuil in


p.51


350] diabul, dun dorus na h-uama i l-leth amuich, & abair in tan dunfa
351] [hi], iss ed-so asbert Petar apstal, ni ro-oslaice tria bithu sir dorus na
352] h-uamu-sa, & ni ro-urchoite do nech.’ Do-roine uli amal atrubrad
353] fris, & ro-saerad in popul ann-sin o neim & o plaig na dracon iarum.
354] O atcondcatar tra na gennti & lucht a h-adartha & a fognama co sin
355] in dunad-sin forri, & na rabi esraiss uilc do denam aice, tancutar
356] uli co Siluestar fo baithis & creteam, & ro-adairset in oen Dia cen
357] scur n-amsire. Finit. Amen.


358] Constantin mac Elena imorro, ba h-imper isin Róim & forin
359] doman uli in tan-sa: is iat a scela indister sund. Is i n-'aimsir-side
360] tra do-rónad escongra choitchend fo chethar aird in uli domain o
361] Chonstantin, o ard imper in domain. [Siluestar tra abb Roma
362] in tan tucad in fuacra-sa siss

Inserted in margin at the beginning of this section.

] Is e-so tra in smacht & in cindead
363] do-ronad ann-sin la Constantín .i. na h-uli Cristaige uli do chomecniugud &
364] do tharraing co h-adrad hídal & arracht & demna. O
365] atchuala imorro Siluestar comorpa Petair in forcongra-sin, luid cona
366] muntir i sliab Sirapi i fhail na Roma, & bui co h-inclethi and-sin
367] co ruca Dia breth fair. Ro-marbait tra sochaide dermáir dona
368] Cristaigib frisin forcongra-sin. Do-s-gni Dia tra mirbuil & furtacht
371] forsin eclais Cristaige and-sin, amal do-s-gní do gres, & ro-s-foir co
372] solam a chorp fén hi talam and-sin. Is amlaid-so tra [ro-foired] a
373] h-ecin {column 5b} na h-eclaisi in tan-sin .i. téidm & plaig dermáir do thabairt
374] do Dia for Constantin forsin immper .i. lubra tromm dhiassneti, &
375] cnuicc do máidm triana chorp amal cnocaib, & ádba mora tecait
376] tre chorp, elefenti & mill duba [ingnacha] bréna do thidecht trena
377] chorp himach, co m-bui ina lobar moel oc [derg]-diuccra & oc accaine,
378] & a chorp lan do créchtaib ingnacha. Ro-tinoiled tra a lega & a
379] dhrúide & a ecnaide, a sruthi & a shacairt hidal-adartha & a oes gráda
380] uli, do thabairt chomairle do dia leges & dia hícc. Is hi comairle
381] iarum do-ronsat na dronga-sin uli a h-én inad & a h-en chomarli .i.
382] iach-lind mor do dénam i tempul na n-ídal, & in iach-lind sin do línad
383] do fhuil mac m-bec n-endac; & in tan do-s-biad si te, a fhothrucad
384] do-sam innte, & a beith slan iar sin: & ba h-i-sin comarli cáich uli
385] dó. Ro-scailset iarum oes gráda in ríg & a muntear tairisse fó
386] chathrachaib & tuathaib & cennadachaib na h-Etali uli, do thinol na
387] macraide-sin leo, do chur a fhala isin iach-lind ut, do shlanugud

p.52


388] in rig amal atrubrad. Ro-tinolit and-sin tri mile mac bec leo as
389] cach aird, co torachtatar uli in lin-[sin] co r-Róim. Iar rochtain tra
390] don macraid-sin co h-oen inad, ro-h-ordaiged la d'áirithe dia mugud;
391] & in tan batar i n-oen inad amlaid-sin, ocus siat aurlam co bas, is
392] and tanic in ri co tempul na n-ídal, & a uile shlógu lais, do marbad
393] na mac. Is and-sin tancatar uli máthrecha na mac, & a meic leo,
394] & a fhuilt scailte ba cendaib, & a r-rusca derga, & a ciche nochta
395] [& a mbruinde], & siat uli isin gáir guil & bas-gaire co serb écnech
396] etuailngech. O atchuala tra in ríg na gaire tromma & in bas-gaire
397] borb, ro-iarfacht, ‘cret na gaire mora guil & egmhi-se?’ ol se. O
398] ro-h-indissed dó a fachain, tanic a chride forsna mnaib, & tanic
399] trogi mor & oirchisecht, co r-chí co serb, & a sruth der dara gruadib,
400] & atbert o guth mor etrocht, co cuala cach uli he oca rada: ‘a
401] broind mna,’ ol se, ‘tanac-sa, & ni muirbither mac mna lium cen chin
402] aice; ar is ferr,’ ol se, ‘dam-sa & is sochraide me m'oenur do dhul i
403] m-bas tar cend na sochaide, na sochaide do dul i m-bás darmo
404] chend-sa, cid slanti fogabar trit.’ Ro-thoirmisc tra Constantin andsin
405] in crodacht mór-sin na pontifici hídal-adarthach & na sacart
406] colach, tuc a comairle dó. Iar soerad tra na mac amlaid-sin,
407] atbert in ri a cor dia máthrechaib co h-imlan, & atbert beos: ‘in
408] lucht bui co serb domenmnach ciamair oc tidecht chucum-sa,’ [ol
409] se], ‘lecar co foelid somenmnach dia tigib iat, & tabar lón oir &
410] indmais doib,’ ol se, ‘& tabar carpait cumdachta chomarda doib for
411] echaib riattai roluatha; & na tiaga ben na mac dib,’ ol se, ‘cen a lor
412] each {column 6a}& bid is etaig et cetera.’


413] In adaig-sin didiu ro-saerait na maccu endga o bas, atchonnairc
414] in rí aislinge & fis in oidche-sin .i. Pol & Petur do thidecht chuice,
415] et dixerunt fris: ‘sinde,’ ol siat, ‘Petar & Pol, da apstal Dé; ro-cuired
416] o Dia sind for th' amus-sa do thabairt comarli duit, tresa
417] fhúidbe slánti do cuirp & t'anma. Cuir techta uait for cend Siluestair,
418] in espuic fil i n-uaim slebi Sirapti for teiched th'ingremu-sa, &
419] tabar chucat cu n-onoir & cádus he, & eist a chomarli & a forcetal; &
420] follsigfid duit in iach-lind & in topar, asa ticfa slán eter chorp &
421] anmain, & bia for neim iar sin cen crich, uair ro-aclis dona gillib
422] glana.’ Ergis in rí iarum as a shuan, co fhacca ina fhochraib in
423] liaig do-bered lossai legis [& conicmenti] ina chréchtaib, & atbert in
424] ri friss: ‘dena immdecht,’ ol se, ‘uair ni-s-tibrea liaig doenna


p.53


425] laim fom leiges-sa, acht Dia uli-cumachtach, is e bus liaig dam.’
426] Iarna [ra]da-sin dó, cuirid techta uad co sliab Sirapti, & tucad
427] chuice and-sin Siluestar co n-onoir móir & oirmhitin. O atchondairc
428] tra in rí he, ro-érig ina agaid & ferais foelti fris, & atbert o
429] guth mor: ‘atlochar do Dia uli-cumachtach,’ ol se, ‘do thidecht,’
430] ol in rí. Ro-s-frecair Siluestar & iss ed atbert: ‘a Chónstantin,
431] a immper moir,’ ol se, ‘síd & coscar do nim duit.’ Atbert Constantin:
432] ‘alim & atchimm tu,’ ol se, ‘co n-abra fir frium: in filet
433] ocaib-se,’ ol se, ‘araile dee, & is friu raiter Petar & Pol?’ Atbert
434] Siluestar: ‘nidat dee sin etir,’ ol se, ‘acht mogaid in fir Dia & in
435] oen Dia uli-cumachtaig, & is e-sin adramait-ne,’ ol Siluestar, ‘& is
436] e-sin do-rígne nem & talmain & na h-uli filet inntib. Is iat-sin,’ ol
437] Siluestar, oirchinnig na n-apstal, ‘& is iat atat ar tús i n-numir na noem &
438] na fíren, & is uadib ro-s-gab in eclais nua-fhiadnaise for tus, & atatt
439] inossa for nim, [& is iat carait De uli-cumachtaig].’ Atbert iarum
440] Constantin: ‘lim thu-ssa, a Siluestair,’ ol se, ‘co n-indisse dam
441] cia h-altt delbi bui forru, & is aire shirim fort a n-delb, co findara in
442] n-iat tanic chucam hir-rer,’ ol se, ‘& is iat atrubairt corb e Dia
443] ro-chuir chucam-sa iat.’ Is ann-sin atbert Siluestar fria deochain da
444] muntir: ‘tuca latt,’ ol se, ‘hímágini na n-apstal;’ & iarna
445] tabairt immach, atchonnairc in t-imper iat, & atbert: ‘is fir,’ ol
446] se, ‘corub iat a n-gnuissi & a n-aigthe itchondarc-sa isin fhis i
447] m-ba, & do-raidset fhrium,’ ol se, ‘dula uaimm ardo chend-su, cosin
448] uaim fil hi sleib Sirapti, & estecht do briathar & t'foircetail beos; &
449] abair frimm cid dogén annoiss.’ Atbert Siluestar: ‘mad cretid Crist ot
450] uli cride, atber,’ ol se. Atbert Constantin: ‘mina chredind-se
451] he,’ ol se, ‘om uli cride, ní-s-cuirfind techta ardho chend-sa etir.'’
452] Atbert Siluestar: ‘dena tra aine isin t-sechtmain-sea, & cuir ditt do
453] scing rigda [& t'etach corcarda], & erig {column 6b} hit chubacuil n-deroil, & gab
454] etach [inisel] pendaite umat ann-sin .i. etach silici .i. étach dognither
455] do fhindfad gabar, & déne prostrait, & t'aiged fri talmain, & déne
456] aithrige thromm toirrsech, uair ro-marbais noemu & mogaid De tria
457] aneolas; & dentar irfhuacra léir uait [isin sechtmain-se] cu solam
458] fon uile doman .i. tempuil na n-ídal do scailed uli, & cen hídbarta
459] do dénam doib; & saer na bochta & na féchemain daidbre on chís
460] rigda, & oslaic ar cach oen fil hi carcair & i cuibrech acut; & cach
461] oen fil for loinges & teched, tinoil uli iat dia n-díles budessin. &

p.54


462] tabair máine bid & etaig tresin sechtmain-sea do bochtaib & adilcnechaib
463] Dé, & da cach oen conric a leass, [& cech duine shirfess ni
464] fort, tabar do].’ Do-s-gni tra Constantin cach ní amal atrubrad
465] friss uli; & ro-baisted he iarum hi n-deriud na sechtmaine-sin, & in
466] tan dochuaid in rí isin usce dia baitssed, tanic cu h-oband sollsi
467] diasneti & dellrad dofhulachta co ruthnib greni fair and-sin, &
468] tanic fogar mor follus isin usce in tan bói-sium ind. In tan tra
469] ro-erig in ri asin usce, ba h-og-shlan he o churp & o anmain, & in
470] meit ba glan a chorp o lúbra, is e méit bá glana a ainimm o peccdaib, &
471] ro-h-éted iar sin o étach lín gil he. Is and tra ro-nuall co
472] dermair in popul rígdai Rómanach o shésselbi ádbuil, & iss ed
473] atbertsat uli isin aen gáir: ‘is he in t-oen Dia & in fír Dhia
474] Crist mac Dé bí, ro-slanaig in t-imper .i. Constantin mac Elena.’
475] Ba he tra smacht & irfuacra do-rónad and-sin on rí .i. cach oen na
476] cretfed do Christ, a cor asin Roim amach, no a m-básugud uli thall
477] indte. Ro-cretset tra da mile dec isin bliadain-sin dib cenmotha
478] mna & maccoemu. Ro-ordaig iarum Constantin smacht & recht forin
479] popul Rómanach in cet la tanic o bathis .i. cebe nech and do-neth
480] écnach Crist & na h-eclaisi, a uili indmas do bein uad, & a
481] indarbad fessin asa h-aithle. Do-rónad tra iarum eclais coem
482] cumdachta ic Constantin do popul De, & dia muntir, isin pelait rig
483] bui aice buden; & bui onoir adbul aice forsna Cristaigib sech cach
484] n-oen ar-chena. Iar cretem tra don imper do Chonstantin amal
485] itcuatumar do Christ, & o 'tchuala a máthair-sium [sin] .i. Helend in
486] rigan rechtmár, & si oc Ierusalem in tan-sin, ro-thinolset iar sin sloig
487] Iudae uli co Helind, co r-shaebsat & co r-ghuidset hi na ro-s-lecead
488] dia mac cretem do Christ, & atbertsat uli ‘ba coru in recht arsata
489] Muisi meic Amra do lenmain & do choimet.’ Iar sin ro-chuir
490] Helend eipistil o Ierusalem cu Róim for amus a meic Constantin .i.
491] co ro-s-díultad Crist & in cretem ro-gab, & co ro-chreted in oen Dia
492] & in fir Dia nama .i. Dia na n-Ebraide. O atchuala tra in ri sin, &
493] o 'tchonnairc na[gap: ms imperfect]


p.55

[gap: text acephalous]{column 7a}
494]

The following is a mere fragment

‘....fort, & ro-sia clú do chrabuid fón uile doman. Iar sin
495] tra ro-loigius ina fiadnaise & ro-chius cu tromm & co dichra, &
496] ro-atchius a ainm fris cu torrsi cen mo chur uad. ‘Acc etir, a
497] meic,’ ol se, ‘tol De fil and, & immthig,’ ol se, ‘i m-barach saindrud.’
498] Iarna barach tra ro-roindsium ina rabi do shil bic and, & tuc a
499] leth dam-sa, & ro-chísium dib-línaib; & tanic lium seal beac. Iar
500] n-ernaigthe & iar m-bendachtain dam, ro-s-ímpa uaimm; & ni fhetar
501] cia leth do-rechaind, acht tucas m'aiged siar la fuined n-greni. A
502] assneis tra ina fuarus do doccair eter biastaib & slébtib & cnoccaib
503] [& alltaib & ardaib] & astar & galar & gorta, ni thibér láim foi, uair
504] ni thic dimm a n-indise uli; acht ro-m-treoraig Dia conice so, &
505] ro-m-ast and iar sin, & fuaras in phailm út and, & ba bec in la-sin
506] hí; & in mag beac imon pailm, & in banda usci glain oc snige anuas
507] don charraic. Iar n-ernaigthe dam and-sin co dichrai fri Dia,
508] tairissimm and iarum, & atú tri fichit bliadan and cen duine d'acsin
509] na dho labrai frium frissin re-sin, acht tu-ssa th'oenur innossa,
510] & ro-fetar is uimme tuc Dia chucam th u dom ádnocul, uair atchimm
511] conid mog De thú,’ ol se; & atbert: ‘is nóin and,’ ol se' & ro-erig
512] cu fand cobsaid himach, & tuc lan mullóci bice don usce ut lais,
513] & do-s-gní a nóin amal no-ghnáthaiged, & do-rignius-sa didiu amal is
514] gnath dam. Iar sin tra tucas chucamm mo cethri srubana, uair ro-mhairset
515] immlana ocam, & cid mor cid bec no-chaithind, bat imlana
516] iat-som beos; & tucas sruban díb do-sam ann-sin. Is and asbert ica
517] fhacsin: ‘ecce angelicus panis; non sum dignus tangere aut gustare
518] eum;’ & o thuc aichne furri, nirbo ail etir lais a blaisecht, ara
519] huaisle les & ar inísle. Ro-eirig iar sin & tuc secht n-ubaill palmi &
520] glacc do mecnaib remra millse dam, & mulloc usce glain; & uair na
521] duaid-sim na srubana na in fin bui ocum-sa, nir-blaisius-sa beos
522] iat, cein bamar mar-oen. Iar torcsin tra ar n-espartan & ar completi,
523] tuc-som oirbir bec oirthind fhota fum-sa, & tuc buden a uillind
524] clíí [& a chend] fri froigid na h-uama; & atcess dam-sa in uaim for
525] lassad co matin iar n-denam na trath; & bámar co teirt ara barach
526] cen labra etir. Iar teirt ara barach imorro[gap: text ends imperfect].


p.56


527] {column 7b} O atchuala tra Dioclian in t-impir clu crabuid & ecna & cretmi
528] in abbad Pasnute, & o 'tchuala beos corab é thauc Tausis on
529] mherdrechus, & na mirboile mora ar-chena do-roine Dia trit hi
530] n-Egipt & i n-Afraicc, & o 'tchuala a thidecht foa thogairm-sium
531] fessin do procept do, ro-fhitir na rabi adbar aile aice im thidecht
532] acht do immirt marttra fair; & o 'tchuala imorro a thidecht cu
533] Róim, ro-s-gab ecla & uaman mor Dioclian in t-imper and-sin remi.
534] O atchualatar imorro na Rómanaig duine noema dia torachtain, &
535] atchualatar a fherta & a mirboile resíu ro-siacht, lotar na Cristaige co
536] h-inclethi d'ferthain fháilte friss; & ro-slanaiged lucht cecha tedma
537] lais, & ro-trascair hidalu & arrachtu immda isin Róim, & do-roine
538] procept & forcetul brethri Dé innte, co r-chretset il-mile do Rómanchuib
539] do. O atchualaid tra Dioclian in t-imper in fhorbairt [& in bisech]
540] bui forin cristaigecht lais, do-bretha techta cruadi crodai hidal-adarthacha
541] dia shúr: cach buiden imorro chroda cholach teged dia
542] iarraid, dognid-som forcetul doib, cu tegtis uli fo bathis & cretim &
543] crabud. Ro-fergaiged iar sin cu mor in t-imper fris, co r-gabad lais
544] he for lár na Róma, & se oc forcetul cu forpthi dona sluagaib;
545] ro-gabad Pasnutius in t-abb and-sin, & cach oen ro-chreit remi, do-ructha
546] uli i tech in immpir iat. Iar rochtain do-sam and-sin cona
547] popul isin pelait rigda, tanic talam-chumscugud mor & góeth
548] chotarsna theindtige and, co ru-s-craith in pelait uile, co r-thoit ir-randus
549] mor di i cend munntire in rig, cu torchuir sé ar cét dib ind-sin.
550] Gabaid iarum ecla & uaman dofhulachta in ri fessin, co m-batar uli
551] ina tost iar n-éc a muntire fri re tri n-uari acht bec; iar sin tra ro-erig
552] ferg in impir, co r-marbait mor dona Cristaigib, & ro-gabad leo
553] Pasnuti in t-abb; & bui dia noemi & uasli cona ro-lamsat a marbad,
554] acht ro-s-bensat a leth-shuil n-deiss asa chind, & ro-thescsat a
555] leth-iscait n-deiss foei, uair [ni r]-lamsat a marbad amal atrubrumar.
556] Marchelli didiu, papa na Roma in tan-sin, is lais do-ronad leiges in
557] abbad Pasnúti: Eutitius imorro, amal atrubrumar, ba h-abb innte in
558] tan tanic . . . Gáiius iar sin Marcellinus iar sin.


p.57


559] Scela imorro Marcellinuis indister sund innossa. .i. O atchuala
560] Dioclian in t-imper in t-abb Pasnuti ica leges ocin papa, ro-s-gab
561] ferg mor he fria Marcellinus, & frisna Cristaigib uli chena, {column 8a} & ro-erig
562] iar sin ingreim mor diassneti i n-amsir in abbad-sa Marcellinus
563] forsin eclais cristaige; ocus is e trumma & garbi in ingreime-[sin]
564] tria feirg & cumachta Dioclian in impir inndirig, co ro-s-marbait
565] secht míle eter fhir & m[nai] dona Cristaigib, fri re da fichet la
566] lais. Cid didiu acht tanic ecla na h-ingrema truimme-sin dochum in
567] abbad fessin, Marcellinus, co n-derna adrad in hidail tria asslach &
568] comarli a muntire & a oessa grada. Ro-buaidred & ro-mescad cu
569] mor in eclais Cristaige uli de-sin, cor-thinolit espuic oirrthir Eorpai
570] uli cu Roim imon adbar-sin .i. o Espain tre-ullig aniar, & on
571] t-Sicil aness, asin Greic Moir dar muir Torrian atuaig, & as cach
572] tir ar-chena, co tancutar uli comthinol espuc Eorpa acht beac co
573] r-Roim im adrad hin idail don abbaid, do chend eclaisi De in tan-sin.
574] Ba he met tra in chomthinoil tanic and-sin i n-oen-uair da espuc
575] dec ar tri cetaib a l-lin espuc, & cer mor tra ingreim eclaisi De in
576] tan-sin, ni ro-toirmescad dib-so uli toidecht co r-Roim, do thabairt
577] athrige forsan abbaid Marcellinus & dia fiss. Ni-s-cualaid didiu
578] Dioclian a toidecht, & ni fitir tre chumachtai De, ar dia cluined,
579] ro-s-muirbfed uli iat. Hi cind imorro tri bliadan ochtmogat ar
580] dib cetaib iar cesad Crist do-rigned in gním n-ingnad-sa. O
581] do-riachtsat tra in comthinol-sa as cech aird co r-Roim amal
582] atrubrumar, do fhiss in sceoil-se ro-s-toitt forsin eclais, ro-chelebairset
583] a tratha co cneit & coi & co torrsi thruim, & ro-iarfaigset
584] uli don abb do Mharchellinus, & a cind cromma,
585] & a suile derga, & a cridheda fri crith, co h-anband edana & co
586] n-onoir athardhai do-som beos: ‘Cid so, a thigerna,’ ol siat, ‘in
587] fír in scel-sa ro-scailed fo cethar aird in domain uile? .i. tu-ssa, &
588] tu comorba Petair & cend na h-eclaisi Cristaige fon uli doman, do
589] slechtain & do adrad in idail amal itcuatumar, & is aire thancumar
590] uli in lin-sa dia fhiss in sceoil-se in fír he.’ Is and tra ro-mebaid
591] lassar mor mirbolla dia gnuis & dia agaid in abbad Marcellinus;
592] & coiid co tromm dichra, & a agaid fri lar, & na h-espuic uli, & a
593] n-aigthi fria lar. Ro-erig iar sin Marcellinus & a lassar dia gnuis,
594] & atracht cach uli iarum; iar m-beth tra sel bec ina tost doib,
595] atbert Marcellinus: ‘in scel itchualubar-si,’ ol se, ‘is fír he, & do-ronus-sa,’
596] ol se, ‘adrad in idail ar omun & ar asslach; & berid-se,’


p.58


597] ol se, ‘breith fair-sin, uair isam urlam-sa fria fuisitin & aithrige ind
598] de cech breith bertar formm, & berid fochetoir in tan atathi a n-oen
599] inad; uair is e Dia ro-bar-tinoil as cech aird dom aissec o deman.’
600] Ro-fhrecrutar na h-espuic he, & iss ed ro-raidset, na bertais
601] breith na iudic for comorba Petair, & for cend eclaisi De uile, ara
602] uaisle, ‘acht {column 8b} chena ro-diultais-siu,‘ ol siat, ’& ro-diult do maigistir
603] .i. Petar apstal, & ni ruc apstal ele breith fair, & cuich didiu do-lemad
604] no no-airnaigfed breith do breth fair? conid iar sin ruc fen breith
605] fair, amal atbeir in suiscelaig, ‘egresus foras flevit amare’ .i. iar
606] n-diultad do Petar fo thri a thigerna, dochuaid for leith amach ona
607] h-apstalaib, & ro-choi co serb torrsecb, & is dera fala do-rigne, &
608] ni nech aile ruc breith fair, acht he buden & Dia. Sinde imorro,’ ol
609] na h-espuic, ‘ni berum breith fort-su etir, acht lecmit at ucht fessin
610] hi cele breith bera; mid fen, & feich latt cindus is coir deitt do
611] denum.’ O atchuala imorro Marcellinius na briathra-sin & na
612] cindte, na berdais breith fair, is and-sin ruc fen breith & aithrige fair,
613] i fiadnaise chaich uli co nd-ebairt: ‘Mi-sse,’ ol se, ‘Marcellinus,
614] comorba Petair, iar col & peccad an idal-adartha do-rignius, & ar
615] met m'ainfhechtnaige & mo dhochonaig, atberim mo dichor on
616] t-shossad apstalacda mor-sa, & atberim a beith malarta escoitchend
617] tria bithu, cipe do-s-bera mo chorp dochumm n-adnocuil, cipe
618] uair fogabur bas; & na tecar taris-sin,’ ol se. Is hi-sin iarum breth
619] ruc fen fair i fhiadnaise na n-espuc & inn uli grada eter thuaith &
620] eclais batar and, & i fiadnaise Pasnute in abbad noeim iar ternam,
621] ocus se baccach, leth-roisc. Iar m-breth tra na breithe-sin do-som
622] fair fen amal ro-raidsimm, ro-erig suass cu solam, & a lassar chorcc
623] dia gnuis, & dera diana dara gruadib, & atbert o guth mor, & se ina
624] shessom for lár in rig-thige, i m-batar na sruthi ro-turmsium:
625] ‘bid-siu and-sin bic colleic, co targus-sa chucaib.’ Batar-som
626] uile hi toei moir uimme-sin re cian. Teit-sium iarum co h-oband ina
627] chruaid-ceim thindesnach, & uathad dia muntir mar-oen friss,
628] & ni-s-fetatar beos cia leath dochuaid-sium. Gabaid remi amlaid-sin,
629] co riacht cosin pelait rigda, du i m-bui Dioclian in t-imper, &
630] maithe na rig n-idal-adarthach imme, co m-bui ina shessom for lar
631] in rig-thige, & a lassar spirutalda dia gnuis. Ro-thuit toei [mor] forsin
632] imper cosna maithib batar imme oca facsin. Is and-sin
633] atbert Marcellinus abbas o guth mor, co cuala cach uile he oca
634] rada: ‘Cristaige mi-sse’ ol se; ‘indisimm & foismimm & at-maimm

p.59


635] ainmm Crist, & ni ar onoir det-siu na do dhemnaib 'ca tai
636] d'adrad ro-s-cromus-sa i fiadnaise in demain adraid-siu, acht ar
637] asslach & comarli m'oessa grada & mo muntire; & indisimm innossa{column 9a}
638] det-siu, nach o chride na o anmain do-rignius cach ní ba tol lib-se;
639] & ac so me cu follass i n-ainmm [Crist], cen t-shena cen teched.’
640] Batar didiu in t-imper & na rig ina tost co tarnic do-som uli a scel
641] d'aissnes; and-sin atbert in rí: ‘uair is Cristaige thú,’ ol se, ‘amal
642] atbere fen, in onoir & in cádus do-berum-ne dona Cristaigib aile,
643] do-s-beram det-siu beos.’ Is and-sin ro-ráid Dioclian fria muntir:
644] ‘gabaid sin,’ ol se, ‘& berid a chend de.’ Da-ronad tra amlaid-sin:
645] ro-dichendad Marcellinus ann-sin, & ro-cuired a chorp immach, co
646] m-bui tricha lathi cen adnocul, amal atbert fessin.


647] O ro-siacht tra in scel-sin dochumm na n-espuc & in t-senaid
648] ar-chena, atlaigset buide do Dia uli-chumachtach, & dochuaid cach
649] dib dia addi & adbuid budessin. Ro-h-oirdned iar sin focetoir
650] Marcellus do Rómanchuib ina inad-som i n-abbdaine, & bui a
651] chorp-som amal atrubairt tricha la co n-óidche cen ádnocul. Hi cind
652] trichat la iarum iar n-gabail abbdaine do Mharcellus, tanic Petar apstal
653] ina dochumm hi fhis aislinge, & atbert friss, & se co tend ina
654] abbdaine and: ‘In cotlad deitt, a Marcelle?’ ol Petar friss. ‘Cia
655] thu cena?’ ol Marcelle. ‘Mi-se Petar apstal,’ ol se, ‘oirchindech
656] na n-apstal;’ & atbert: ‘a Mharcelle,’ ol se, ‘ata mo chorp-sa beos
657] cen adnocul acut, & cid fodera duit cena dnocul?’ Atbert Marcellus
658] friss: ‘a thigerna,’ ol se, ‘ro-h-adnaiced, is cian uad, cu n-onoir
659] & oirmitin moir do chorp-sa.’ ‘Corpan m'athar-sa, Marcellíni, is e
660] ro-dhoirt a fhuil fen cu folluss, & dochuaid re marttra dar cend
661] Crist & na h-eclaisi, cid fodera det-siu cena ádnocul? & nacha
662] r-legais isin t-shoscela,’ ol Petar, ‘innsce Crist, in tan atbert, ‘qui se
663] exaltat humiliabitur, & qui se humiliat exaltabitur.’ Cid nacha r-inislig
664] he buden in tan ruc fen do breith fair ‘cena chorp do dnocul,’ iarna
665] rada do, narbo dingbala a chor fo thalmain a h-aithle in
666] gnima do-rigne? Erig co l-luath, & adlaic im fharrad-sa he,‘ ol
667] se, ’uair in lucht na r-dhelig marttra, ni ro-deliged saine n-ádnocuil
668] na onórach hi nim nach hi talmain doib.’ Ro-erig Marcellus
669] iar matain, & ro-scail in scel-sin do chách uile; & ro-adnacht iar sin
670] Marcellinus fo chossaib Petair apstail, amal atbert fén: secht
671] bliadna ochtmogat & dá cét iar cesad Crist ind-sin. Finit.


p.60

{column 181b}

PÁIS LONGÍNUIS in-so.


672] Dia m-bui Crist hi croich la h-Iúdaigib, do-dechaid oen dona
673] míledu boi ocin crochad .i. Cenntúrus ainm dó, Longínus in ainm
674] ele; & gabais láigin moir ina láim co ro-ghon Crist ina shliss
675] di, & scoiltis a cride ar dó, conid ed tra tanic ass fuil & fín, co nu-s-tanic
676] dorchatu dermáir dar dreich thalman uli in tan-sin, co ro-s-dorchaig
677] grian, & co ro-scailset na clacha, & co m-batar na h-ádnaicti
678] óbéla. O 'tconnairc tra Longínus in mírbuil moir-sin, ro-cretestar
679] focetoir in t-oen dia .i. Isu Crist, & ro-nuall ó guth mor co n-epert:
680] ‘is fír,’ ol se, ‘is e-so Crist mac Dé, is e ro-táirngirset fáide & uasal-athraig
681] do chendach síl Adaim, & do-dechaid fri bás n-inísel dara
682] cend innossa.’ Ro-fácaib tra Longínus a míltnecht saegulda iar
683] tain, & ro-s-cói co serb-goirt, co n-derna aithrigi n-díchra co Dia; &
684] ro-maith Dia a pheccad dó iar sin co l-léir. Ba dércach trócar
685] óintech ernaigtech in tí Longínus iar-tain, & ba h-adamraigthi i
686] forcetul {column 182a} he ona h-apstalu isna cathrachaib-si .i. hi Cesaria, & i
687] Capadotia. Ocht m-bliadna fichet do iar sin i m-bethaid manaig;
688] & do-ratsat a fhirta sochaide triana forcetul dochum n-irse Dé.


689] Ranic tra clú Longínus iar sin fon uli domun, i n-deirc, i
690] n-úmla, i cendsa, i foiditin. O m-boi iarum cu forpthi isna gnimu-sin,
691] atcualae in t-errig diarbo ainm Octauis a chlu & a scela & in
692] cattaid moir-sin. Atbert iarum: ‘tabair chucaind Longínus co
693] ro-s-acallam he.’ Do-berair tra Longínus chuca iarum. Atbert in
694] t-errig Octauis fris: ‘Cia h'ainm-si?’ ol se. ‘Longínus goirther
695] dim,’ ol e-sium. ‘Cia cennadaig asa 'tai?’ ol se. ‘Essuria .i. ferand
696] fil isin Aissia Bicc, is ass dam,’ ol se. ‘Indat sochenel no dochenel?’
697] ol in t-errig. ‘Mog peccaid for tús mé,’ or Longínus, ‘acht
698] ro-shaer Dia mé tria bathis arin peccad-sin, & saerfaid innossa tre
699] thecht hi martra dam dar cend m' anma.’ ‘Cid dia tanacais isna
700] tírib-si?’ ol in t-errig. Atbert Longínus: ‘Ro-bádus a míltnecht
701] o thús mo bethad cu crochad Crist, dáig is mé ro-gon Crist co
702] lágin miled ina thoebu n-des, co r-scoltis a chride, & ropsam
703] aithrech isin n-gním-sin, co ro-s-maith Dia mo peccda dam. Ro-guidius
704] mo brathri ar sin, co ro-léctís dam fognam do Crist; ro-m-lecsit


p.61


705] uadib iarum, & gatsat mo uli indmas dím, acht becc
706] do-ratus do bochtu Dé. Ro-guides in coimdid ann-side co ro-chendsaiged
707] a menmain frim, & ro-m-saer Dia om peccdaib,’ ol
708] se. ‘Isat fer anorach rethinech do Dia amlaid-sin,’ ol in t-errig.
709] Atbert in ri ann-sin: ‘Scuir don forcetul-sin,’ ol se, ‘& déna
710] ídpairt dár n-deeb-ni, síu ro-t-piantar.’ Atbert Longínus iarum:
711] ‘nico fétaimm fógnum do díb tigernaib, amal atbert Dia fessin,
712] ‘at cotarsnai na fógnuma do dís,’ ol in coimdid. Ar ite mo Dia-sa
713] cetus .i. Dia na cúndla & na búide, na h-inísle & na trocaire;
714] do dee-siu tra,’ or Longínus, ‘oirigthe cecha h-uilc, & buaidertha
715] cecha maithiusa, & malarta cech oin ol-chena iat-sen. Nocon fhétaim-se
716] sin,’ or Longínus, ‘fógnum dabar n-deeib brece-si, & mo
717] Dia fén d'fhácbail.’ ‘In ed fil [and],’ ol in t-errig, ‘maith do Dia-su,
718] & olc ar n-dee-ne?’ ‘Is amlaid tarla,’ ar Longínus. ‘Cindus tócbas
719] in génntligecht a cend isin t-saegul-sa tarin Cristaigecht, masa
720] férr in Cristaigecht?’ ol in t-errig. ‘Nach fetura-sa,’ or Longínus,
721] ‘acht conid cotarsna in génntligecht don Cristaigecht? uair
722] indarpaid in génntligecht eolas, & incongbaid aneolas, díscailid in
723] mesardacht, formúchaid na cétfada, dallaid na ruscai, truallid in
724] óige, miscnigid na bochta, immrádid na droch-ráti, timoircid na
725] brec-scela, diultaid an fhírinde; acht is borb dásachtach aneolach
726] cech duine on gentligecht, ar Longínus; ocus mad ail, atbér-sa frit
727] ní do maithius na Cristaidechta,’ ol se. ‘Is lór an ro-ráidis,’ ol in
728] t-errig, ‘uair is borb anbfhossad he. Eirc becc, & dena idpairt dona
729] deeib,’ ol in t-errig, ‘& logfaid do Dia fen duit, uair no-s-fitir conid
730] écen doberar fort.’ ‘Ropad ferr lim-sa, ar Longínus, Crist do
731] cretem duit-si, oltás adrad na n-dee m-balb m-borb dia nd-ádraid; &
732] cindus a rád comtís dee na h-í naptar dee? .i. hidail dalla ámlabra,
733] gnimrada lama dóine pecdach,’ ol se. ‘Bentar a fhiacla asa
734] chind,’ ol in t-errig, ‘& tescthar a thengaid, o na h-adrand na dee.’
735] Do-rónad iarum fria Longínus amal atbert in t-errig. Ro-fhulaing
736] tra Longínus co ferrda in ní-sin ar grad Dé; & atbert o guth mor
737] frisin rig: ‘Ma crete-si dona deib, condat fír dee iat, leic dam-sa
738] a n-altóri do scailed & a n-delba do brissed, & saerut fen iat ma
739] fhédat.’ ‘Cid fodera,’ ol in rig, ‘cen Crist dot furtacht-su ona
740] h-imnedaib fuarais, & na r-{column 182b}cómraic erchoit dam-sa de.’ ‘Lec-si
741] dam-sa,’ or Longínus, ‘co ro-briser do dee-si, & cretfet doib dia

p.62


742] n-erchoitiget dam, & cret-siu in t-oen-Dia mine dernat.’ ‘Comdílsi
743] etruib,’ ol in rig. Gebid Longínus fair and-sin, co ro-bris na
744] h-ídlu & na altóri co léir, & techit na h-arrachta asa n-attib. Luid
745] didiu demun isin errig, & luid demun ele i n-Afradotium .i. isin
746] fer n-anorach; lotar tra na demnu o sin amach i timthirigib
747] ecraibdechaib in rig; & ro-lín dasacht & mire in rig cona thim-tirigib
748] uli, & no-labratís na demna triana n-ginaib, conid ed
749] atbertís frisin rig: ‘Cid ara tucais in fer noem-sa chucaind di-ar
750] cur asar sostaib fen?’ Tancatar na fir cusna demnaib iar sin,
751] & ro-shlechtsat do Longínus, co n-epertsat: ‘Do-uicim-ne & tuicmít
752] anossa, conid mog díles do Dia tu-sa, a Longínus,’ ol siat; ‘dena trocaire
753] frind, & slanaig sind ar Dia m-bith-beo.’ Atbert Longínus frisna
754] demnu:- ‘cia cúis dobeir isna h-arrachtaib sib?’ ol se. ‘Fuarumar
755] na delba clochda’ ol na demnu, ‘cen sigin na crochi do fuirmed
756] indib, & cena n-ainmniugud i n-ainm Dé,’ ol iat, ‘& dognithea
757] idpurta inar n-ainm fén dún ona dóinib,’ ol siat, ‘& ro-aittrebam
758] isna h-inata-sin & na lucca iar sin; uair baile na h-adarthar Crist
759] no sigen a crochi, is and bís ar n-aittreb-ne tria bith sir; &
760] guidmit-ne tu-sa,’ ol na démnu, ‘co na ro-chuire sind asar n-adba
761] & asar n-atib.’ Atbert Longínus tra, & in popul imme di cech
762] leth: ‘mad ail díb, na dee-si no-t-cuireb-sa uaib iat, co m-bet fom
763] chosaib ina lige.’ Atbertsat in popul o guth mor: ‘is e do dia-su,’
764] ol siat, ‘in t-oen Dia uli-cumachtach, & guidmit-ne tu-sa, a mog
765] Dé, na ro-s-léci na demnu isin cathraig, & co ra-shaera sind fora
766] n-ulcu.’ O 'tchuala tra Longínus na briathra-sa cansat na
767] gennti, tuarcaib a rosc dochum nime, co n-epert: ‘A tigerna &
768] a choimsig nime & talman,’ ol se, ‘dena trocaire frisna doinib
769] troga-sa, & ardo mor-thrócaire frim-sa, díchuir na demna dam
770] uadib, & saer iat amal ro-shaerais síl Adaim ar do dhul fen fri crand
771] crochi dara chend.’ ‘Do-géne Dia ámlaid,’ ol in popul. Do-ratsat
772] na démnu gáir tromm i n-ardi iar sin, & tiagait on cathraig, co
773] ro-saerad in popul amlaid-sin tria forcongrai Longínuis. Do-ronad
774] fálti mor isin cathraig iarum, co r-cretset sochaide dib do Dia;
775] & batar imalle fri Longínus iar sin fot a n-ámsire, co n-dechaid
776] diabul doridisi isin errig .i. Octauin, & co ro-fhaslach fair ingreim
777] Longínuis do denum. Atbert tra in t-errig: ‘gaibther Longínus
778] chucaind,’ ol se. Tuccad chuca Longínus, & atbert in rig fris:

p.63


779] ‘do-buaidris in cathraig,’ ol se, ‘& do-chuiris o adrad ídal hi, & dia
780] cluine in rig sin .i. Nero Cesair, ro-n-doerfa sind uli,’ ol se, ‘&
781] deléchaid sind rer mainib & rer n-indmas.’ Tanic tra in fer
782] cumachtach do-raidsium remaind, o ro-cuired in demun tuas .i.
783] Afradotium a ainm, co magin a m-boi Longínus, co n-epert frisin
784] errig: ‘Cidh dia n-dúsci inar n-agaid in fer noem, ro-t-saer in
785] cathraig & sind uli di nert na n-demnu.’ ‘Fa,’ ol in t-errig, ‘tria
786] drúidecht ro-shaer se ar n-dóini-ne.’ Atbert Afradotium fris-sium:
787] ‘is fír,’ ol se, ‘na fil celg no eladu dráidechta lais, acht adrad in
788] oen Dia uli-cumachtaig.’ Atbert Octauin iar sin: ‘bentar a thengaid
789] a cínd Longínuis doridise, dáig na labra ni bus mó.’ ‘Atlochar
790] do Dia,’ or Longínus, ‘nech ele do cathugud di chend Crist
791] imalle frind.’ & benait a thengaid a cínd Longínuis ann-side, co
792] tarut Longínus cneit & ochsaid moir os aird; & ro-guid in coimdid
793] bá indechad forsin errig cech a n-dernai do ecóir. Dalltar in
794] t-errig iar sin, & cassait a inde & a inathar iarum. Atbert
795] Afradótium iar sin: ‘a choimdiu, at firen, & at fíra do briathra;
796] for-t 1omairce dam-sa, & no-m-saer o chumachtu diabuil.’ Atbert
797] in rig fri h-Afradotium: ‘guid Longínus dam,’ ol se, ‘co ro-guide
798] in coimdiu darmo chenn-sa, uair écoir ina n-dernus fris.’ ‘Atber
799] fritt,’ ar Longinus, ‘feg latt for iffern, dia n-derna olc fri mog Dé,
800] uair is nemchlóti Dia, {column 183a} amal is follus indíu co nach mesa labras
801] mo thenga-sa innossa oltás in tan ro-tescad hi.’ Atbert in rig
802] fri Longínus: ‘Is fír,’ ol se, ‘ro-m-dallad-sa & ro-m-piantar triam
803] índib.’ Atbert Longinus frisin rig: ‘Déntar mo dichennad-sa
804] lat-sa, co ro-lenair trocaire Dé iar m'écaib-sea; & bid slan tú o
805] fholaid Crist iarum, uair ni tol do Dia, slánti d'aisiuc duit céin
806] co ro-dichennta me-si lat; ar ata Michel co n-aingliu nime
807] imalle fris, asa mo chind-sa oc fúr m'anma, dia breith i
808] flaith Dé.’ Atbert tra Longínus a díchennad fodessin ind-sin,
809] acht boi occu fri re n-uari he oc ernaigthi, co nu-s-dichenta
810] he asa aithle-sin o cloideb; & ro-fhóid a spirut dochumm
811] nime co clais-cetul aingel & archaingel imme. Tanic in rig fo-cetoir, &
812] se dall, co corp Longínuis, co ru-s-loig fri toeb in chuirp,
813] & boi oc toirsi truimm ann, & atbert: ‘a thigerna,’ ol se, ‘is mor
814] in t-olc do-ronus frit .i. do mog díles do marbad cen cinaid;’ &
815] gabaid oc neméle moir, & oc aithrige dichra fri Dia fon cruth-sin;

p.64


816] & tucait a ruisc do iarum; & boi oc fógnum do Dia o sin amach
817] cén ba beo. Adnaicther Longínus iar sin la cách co h-onorach; &
818] fogníd firta & mírbuli mora iara eccaib. Finit.

{column 187b}PAIS EOIN BAUPTAIST in-so.


819] Bui aroile fer angid etróccar i n-Ierusalem & hi tír Iuda, Hiruath
820] Agripa mac Aristobuil meic Hiruaith meic Antipater meic Hiruaith
821] Ascolonta; a tírib Hindía do. Is lais ro-dichendad Eoin Bauptaist
822] in martir noem. Ocus is e fochund marbtha in fhíreón-si .i. brethem
823] amra boi hi flathus Hiruaith fessin: fer iresach e-side, no-bered
824] briathra fíra, & dogníd sith eter in uli thuath & cenél, co n-indised
825] a n-díre & a n-dliged doib. Pilip Labar-chend a ainm-side .i. fer amra
826] no-labrad fír & no-chairiged gó. Ba mor tra a dethitiu & a chair .i.
827] brethemnus dligthach dona h-ulib dóinib. Ba trómm tra a thaccad
828] & a chonach beos. Ardais didiu ainm na cathrach a m-bói. Tanic
829] tra galar cusin fher n-amra-sa .i. co Pilip Labar-chend, co nu-s-epil
830] de. Boi tra ben amra hilcrothach la Pilip Labar-cend .i. Herudiátis
831] a h-ainm-side. Ba terc for bith mnai a samail for chóemi &
832] suilbere & dág-besaib iar fhír. Do-rat Hiruath grád dermáir di, in tan
833] ba beo a fer fen .i. Pilip Labar-chend; & minbad tresi Pilip, tanic
834] for menmain do a breth dia chind co menicc.


835] Cid fil ann didiu acht amal it-cualae rig na h-As{column 188a}culoine [.i. i tírib na
836] h-India] .i. Pilip mac Aristobuil meic Hiruaith meic Antipater .i. derbrathair
837] Hiruaith Agripa fesin, in bannscal shocenelach .i. Herudiatis
838] a beth i n-oentuma, tanic la tindenus cu sochraite moir fora
839] h-amus, dú a m-boi in rigan; co ruc lais hí cusin cathraig rigda .i.
840] co h-Asculoin i tírib Indía; & boi occa co lán-gradach sist fhota.
841] Ro-ling [demun] etai & formait hi cride Hiruaith o 'tchualae in scel-sin
842] .i. in mnai ba ra-mor grad lais, a breth uada dia brathair fesin;
843] & ni ro-léc demun cúmsanad do, oc adnad a gráda ina chride.
844] Tinoilis Hiruath iarum slog mor co n-dechaid isin Asculoin, amal
845] tísad for cuairt rig, co ranic tech a derbrathar. Atracht Pilip
846] i n-agaid Hiruaith co fhalti fris, & do-rat póicc do, & ro-cóirged in tech
847] rigdai fora chind; & ro-caithset biad & fín lógmar comtar dáithnig.


p.65


848] Amal ro-chaithset iarum, ro-erig in rig .i. Hiruath co toirsech, &
849] drong mor dia miledu armtha lais, amal ro-thincoisc fen doib remi,
850] & tanic fon samla-sin cusin tech a m-boi Pilip & Herudiátis a
851] shetig; ni boi tra arm la h-Iruath in tan-sin, acht boc-shlaitt moir
852] dia n-escartaid conu & oblóri, amal ba bés do.


853] Amal tanic Hiruath isin tech, shuidig i cathair rigdai co n-geim
854] n-derscaigthe do lícc logmair uasu & co néim óir forri. Is innte-sin
855] boi Pilip, & a shetig fora gualaind .i. Erudiatis. Fergaigther Hiruath
856] de-side, & tócbaid a láim, co tuc bulli aniarmartach ann-sin hi mullach
857] chind a brathar don con-shlaitt boi ina laim, & tairngid ina
858] diaid asin cáthair amach he; & suidis fen fora gualaind na mná,
859] & do-bert póicc di; & fóidis in agaid-sin le, a n-imdaid a derbrathar .i.
860] a fir fessin; & ruc lais hi ara barach co h-Ierusalem & co tir Iúdai,
861] co m-boi occe co lan-gradach iarum. O 'tcualae tra Eoin Bauptaist
862] mac Zacarias in scel-sin, ba h-olc & ba lonn lais in mnai cuil do beth
863] oc Hiruath, uair ba focus a fhialus a n-dís .i. Eoin & Hiruath .i.
864] Casandra, ingen Gomér, máthair Hiruaith & Pilip, & Elizabeth, ingen
865] aile Gomér, mathair Eoin Bauptaist. Boi didiu Eoin oca fhurail
866] for Hiruath in mnai colaig do lécud [uad], & ticed co menicc a dithreu
867] srotha Iordanen dia rada fris a lécud, & do procept dó; conid hi-sin
868] cet ben chuil ro-h-erfhocrad for doman ar tús. Ba he imorro in
869] t-Eoin-sin cet martír & cet dithrebach & cet manach & cet iresach
870] firen in domain, cenmota Abel mac Adaim; uair ro-tholtnaig-side
871] cu mor do Dia hi n-oige & hi martrai ria n-Eoin. Eoin imorro a
872] n-dithreua srotha Iordanén no-bíd a oenur; ba becc tra a dethitiu ima
873] chorp itir biad & etach, acht dulli crand palmi & gésca ola-crand
874] étach is mou no-thechtad immbe. Lossa serua in díthreba, & torthi
875] crand n-examail, biad is mo no-chaithed & usce domblastai do dig fair.
876] No-chodlad a oenur eter na h-il-phiasta, & ni erchoitigitis do. No-bíd
877] oc forcetul do biastaib & anmanna in dithreua ol-chena, & nocon
878] ara n-daigin fén do-gníd-som sin, uair niptar dligthach, acht ar
879] na fagbad dóine dia forcetul, & ar na beth fén cen immradud Dé ina
880] menmain do-gres. Fáid tra eter fháidib in fer-sa .i. Eoin,
881] dithreuach eter dithrebachaib, ánchara eter anchartib, óg eter
882] ógaib, apstal eter apstalu cénco m-bói i n-airem apstal; ar is for
883] Eóin tuc in coimdi in testemain moir, dia nd-epert, Inter natos
884] mulierum non surrexit maior Iohanne Bauptista .i. ‘eter maccu in uli


p.66


885] bannscál ni ro-genir mac mna is mó & is sruthi oltas Eoin,’ ol
886] Isu.


887] Tanic didiu Hiruath co tír Iúda iar sin, & do-ronad cóibfhled mor
888] occa dia rígu & dia {column 188b} toisechu iar-tain. Batar tra da ingin oc
889] Erudiátis, oc mnai Hiruaith; Saluisa & Neptis anmunda na n-ingen-sin;
890] batar didiu hil-cherda inganta leo-side .i. ingen dib oc ambrán &
891] oc luindiucc & oc fethcusib & ciúil examail ar-chena .i. Neptis a
892] h-ainm-side. In ingen aile imorro .i. Saluísa, fri clesaigecht &
893] lemenda & fri h-opairecht. Tuc Hiruath isin tech rig iat do erail
894] eladan forru & do airfited na slog, dáig co n-derntais oibnes menman
895] & oirecc tuli for rigaib & toisechaib mac n-Israel & tíre Iúda uli.
896] Atbertsat na mná, na dingnetís a n-oirfited, cénco tarta a m-breth
897] fén doib. ‘Ro-t-bia,’ ol in rig. Naiscset a coma fair, i fhiadnaise
898] na slóg. Ro-gelltá friu in ní-sin. Iar sin do-ronsat na h-ingena
899] éladna inganta co ségdu saethrach; & molsat na rig & na tósig cu
900] mor iat. Amal táir doib didiu a n-oirfitiud, tancatar airmm i m-bái a
901] máthair, sétig Hiruaith, do chomairle fria, cia coma dobertís ón rig.
902] ‘Sirid cend Eoin Bauptaist,’ ol in máthair, ‘& na gabaid comaid
903] n-aile acht he, & a immochur for méis lethain, amal cech m-biad, on
904] charcair hi tá cusin maigin-si chucaib’: uair ro-chuir Hiruath Eóin
905] hi carcair foriata síst reme-sin, tria fhaslach na rígna fair. Tancatar
906] na h-ingena airm a m-bói Hiruath, & cuinnigset cend Eoin [fair]. Ba
907] lond tra la h-Iruath in ascaid-sin, & atbert is tusca no-berad in
908] t-errandus bud mo dia rige & flaithius doib oldas in cend-sin. Ocus
909] ni ro-gabsat uada acht a bréthir do comallad friu. Ro-s-cetaig doib
910] tra in ni-sin; & ro-dichennta Eoin iar sin, & tuctha a chend for
911] meis for mullach chind mna dib-sium isin tech ríg. Ba bronach
912] tra Hiruath de-sin, ar rop ecal lais in popul hi cinaid Eoin d'oigid.
913] Tucait iarum in cend do Herudiátis, do shétig Hiruaith; & cuindigsetar
914] descipuil Eóin in choland dia h-ádnocul. Tuccad doib
915] tra & ádnaicset co h-anorach hi, co n-imnaib & cantaicce & molta
916] Dé impe, & co toirsi moir for cridib na n-descipul iarum. Ro-h-ádnaiced
917] tra in cend oc Herudiátis cen fhiss do chairtib Eoin.


918] Tancatar iar sin da mhanach noemda a h-oirthur domain iar céin
919] mair co h-Ierusalem do troscad i n-anmum in choimded. Tanic
920] aingel Dé chucai fora sét, co n-epert friu: ‘Ata aroli tech i
921] n-Ierusalem, & cend Eoin Bauptaist and, fo díchleth talman,’ ol in


p.67


922] t-aingel, ‘& indisfet-sa duib-si airmm hi ta, & berid lib he ass.’ Rancatar
923] na manaig post co h-Ierusalem, & tiagut cusin lucc i-n ro-thecaisc
924] in t-aingel dóib, & tocaibset in cend cen claechlo datha
925] no delbi de, acht amal bid hi in uair-sin ro-tescthái, iar m-beth do ré
926] cian fo díchleth. Cuirset na manaig in cend ina téig libuir, ar-daig
927] a breth leo dia tír fesin. Acherunda didiu .i. isin Araip, ainm in
928] luicc in ro-díchenta Eoin, & Sebasten ainm in fhícha i-n ro-adnacit
929] a chorp. O ro-dígset na manaig fora sét do shaigid a n-atharda,
930] ecmaic aroli fer chucca isin sligid .i. cerd amrai e-side; ro-fhacaib
931] a athardai n-dílis tria domma & bochtai, co tucsat na manaig in téig
932] do fora muin, & cend Eoin innte. Lotar na manaig iarum co aroli
933] cathraig boi fora sét, & ansat in agaid-sin innte. Tanic tra Eoin hi
934] fhis in agaid-sin do shaigid in cherda, co n-epert fris: ‘Me-si
935] Eoin Bauptaist,’ ol se, ‘& is e mo chend fil fort muin-si isin téig;
936] eirc,’ ol se, ‘& facaib na manchu, ocus ber latt in cend, & do-geba biad
937] & etach tremit.’ Ergis {column 189a} in cerd, & facbais na manchu, & ruc lais
938] in tiag & in cend innte. Ranic tra remi cusin cathraig dianad
939] ainm Simissena, & boi oc aitreb innte-sin ré cian; & boi anoir mor
940] isin cathraig-sin fair co ro-gradaigset he, & ro-cretset do iarum.
941] Do-gni in cerd tra scrin n-ordai imon cend, & glass dithoglaide
942] forri, acht in tan bud ail a h-erosluccad. Ba marb tra in cerd
943] iarum, & facbaid a chomorbus oc siair tharisi do .i. fedb craibdech
944] e-side. Marb tra in banscal iar sin, & facbais in scrín 'ga comorba.
945] Ro-gab imorro fer aile, dianad ainm Étrosius, in scrin cusin
946] cend; & do-gnithe firta & mirbuli immda fair di raith in chind do
947] beth ocai, & ro-slanaigthea gallra & tedmunnai lais isin popul.
948] Silsat firta & mirbuli Eoin Bauptaist ann-sin fón uile doman. Ro-fes
949] tra forsin fher-sin in gním-sin, co ro-hindarbad asin cathraig
950] amach he. Ocus tanic aroli fer noemda isin tech, airm a m-boi se ina
951] inad: Marcellus didiu, ainm in fhir-sin. Isin tig-sin boi cend
952] Eoin i talum iarna fholach: tanic didiu Eoin isin óidche co Marcellus, &
953] indissid do in cend do beth hi talum, isin tig-sin; &
954] tecaiscid do in locc saindriud a m-boi, & atbert fris in cend do thócbail.
955] O 'tchuala imorro Marcellus sin, indissid do escop na cathrach
956] .i. Laurabanus a ainm-sen, & is e ba tigerna isin cathraig .i.
957] Simisséna a h-ainm-sium. Tancatar didiu lucht na cathrach ar-aen
958] frisin escop, & tucsat ceand Eoin leo asin uama a m-bói, co ro-canait

p.68


959] sailm & imanda leo ina anoir; & molsat in uli popul hé, ó
960] 'tchitis cech mirbuil hi cend aroli do denum dó cech laei .i. do
961] chínd na h-ógi & in martír noemdai &rl.

PÁIS in MORFESIR ro-chotail i n-EFFIS cóica for cét bliadan dóib.


962] Bui rig croda annseirc forsin domun fecht n-aill .i. Déicc a
963] ainm-sium. Boi ingreim mor forsna Cristaigib ina aimsir, oc
964] eráil forru édpart do génum dona deeib. Batar tra morfesiur
965] sochenlach i tig in rig in tan-sin: hit é in-so a n-anmunna .i.
966] Achellius, Eúgenius, Zefanus, Probatus, Sambatus, Ciriacus, [Maximianus].
967] O 'tconncatar tra in lucht-sa éccraibdige Déicc & a
968] chula h-ile, & co n-adrad na h-idla bódra balba amal Dia m-beo, &
969] co forcled for cách a n-adrad, tanic tra rath Dé forsin morfesiur
970] út, co ro-cretset hi Crist & ro-baitsit; & do-ratad anmunna aile forru
971] icon bathis: hit eat-so iat-sen .i. Hiohannes, Serapion, Díonisius,
972] Constantinus, Marcianus, Malcus, Maximianus. Tanic Déicc co
973] h-Effis in-sin, & atbert cech oen no-gébad ainm Crist fair, a marbad
974] focetoir. Do-roine in rig édpairt dona deeib, & do-roine cách a
975] aithris, co m-boi tútt na n-edpart for fut na cathrach uli. O 'tchonncatar
976] in morfesiur út sin, ro-s-gab grain & eclai iat, co m-batar oc
977] cói & oc toirsi trúimm; do-rónsat ernaigthi, & do-ratsat luaith fora
978] cennuib, & batar oc guide [Dé] co díchra, na ro-dísliged a popul
979] fén isin ingreim boi fair. Tancatar in lucht boi oc ingreim na
980] Cristaige, co ro-indisetar don rí cách uli oc édpairt dona deeib
981] acht morfesiur dia aes gráda, do neoch bá dile lais díb, um
982] Maximán im mac in errig. Gabaid ferg in rig de-sin, & atbert a
983] tabairt chuice. Tucait iat hi n-gémlib cusin rig, cu m-boi slicht
984] tóirsi fora n-aigthib & luaithred fora cennu. Amal batar oca
985] n-ernaigthi d'fhechaid in rí forru: ‘in-dar lem-sa,’ ol se, ‘ro-bar-saebad-si
986] co na hindsaigthí {column 189b} bar n-dee fen, & co na dentái edparta
987] doib; lugaim-si ba Apaill,’ ol se, ‘co césfathi do pianaib examla bar
988] comthánsim forna deeib.’ Atbertsat tra na fir noemu fris-sium


p.69


989] ann-sin: ‘is erlam sind,’ ol siat, ‘co n-eplium tar cend in oen
990] Dia uli-chumachtaig, is e do-roine nem & talmain & muir. Bar
991] n-dee-si tra, is iat-side do-rónait do lámu heladnach, & ni-s-fil nách
992] cumang occa do neoch, & regut i m-malairt shuthain in lucht
993] ádrait iat.’ Gabaid ferg in ríg de-sin, co n-epert fria a múinntir:
994] ‘benaid a fhulta co tenchar dib,’ ol se, ‘co n-dernsat aithrigi
995] don chul do-ronsat. Berid iat iarsin tech rígda, co ra-but isin
996] cádus cetna, uair ni cubaid pianad forsna curpa sochraid-siu.’
997] Bentar a cúibrige dib ann-sin iarna rad don ríg: ‘Ercid co
998] h-Effis,’ ol in rig, ‘& bíd innte co tíu-sa 2 do cathraig n-aile.’
999] Ro-fhodail cech fer dib do bochtaib, a m-boi de ór & argut & d'étach
1000] oca acht becc; & dochuatar iar sin i n-uamaid slébi Cille, co rucsat
1001] ní dia n-indmas leo, daig bíd do chennach doib ann. Boi oen oc
1002] athigid uadib fri cennaigecht m-bíd, & do choitsecht fri scelaib an
1003] imper indírig .i. Malcus ainm in tímthirig-sin. O m-batar na fir
1004] noemu isin uamaid, & siat oc ernaigthi trúimm, tanic in t-imper
1005] Déicc co h-Effis in-sin, & boi oc iarfaige Maximm dia thustigib.
1006] Atbertsat-sin a beth i n-uamaid slebi Cille, & cumad usa a thabairt
1007] ass, diamad áil don rig. Indissid tra Malcus doib-sium in aithesc-sin, &
1008] gabaid omun ann-sin iat, & do-ratsat a n-gnúsi fri lar, co m-batar
1009] oc guba & oc ernaigthi [imalle]; & o 'tchuala imorro Dia a frichnum,
1010] ro-airchis daib dia coimet on índdirge [boi for cind doib], co ro-gairestar
1011] a n-ainimm dib-linib chuice asa corpaib, & iat-som ina
1012] lige for lár, amal bid i cotlad no-betis. Ro-n-gab ferg in rig iarum,
1013] co n-epert fria muntir: ‘ercid,’ ol se, ‘& dunaid dorus na h-uama,
1014] daig na tísat na fir út do chathugud friar n-deib-ne, & dia m-basugud
1015] fén beos.’ O 'tchotar tra munter in rig do dhrut na h-uama, lotar
1016] da fher cristaige rempu, Teoddorus & Hiaiben a n-anmunma-side; &
1017] ni lamtís-sin beos icon rig Crist do adrad co follus, & scribsat i
1018] taidlib luadi scéla & gnima & anmunda na fher noem út, & tucsat a
1019] n-dorus na h-uama i l-leth n-aill iat cen fis do nach aen, dáig in tan
1020] bid laind la Dia gnimruda a míled fén do fhoillsiugud, co fhad-baithea
1021] isna taidlib cech ni ro-fhodmatar for ainm n-Dé d'erdarcugud.
1022] Tancatar iar sin munter in rig, & rucsat cairrce tromma leo,
1023] co ro-dúnsat dorus na h-uama díb, & iss ed atbertís iarum: ‘eplid
1024] do gorta ann-sin,’ ol siat, ‘no ithed cách a céli uaib.’


1025] Ba marb tra Déicc in t-imper iar cein, & ro-gab Teothais mac


p.70


1026] Arccati in rigi iarum. Is 'na aimsir-side tuarcaib hires na
1027] Saducda cend .i. diultad na h-esergi, ar atbertis-sen co na biad
1028] esergi na marb beos. Ba h-olc tra fri Teothois frisin imper a
1029] menma de-sin, & boi oc guide De ima fhoillsiugud cid dogenad
1030] imme-sin.


1031] Boi fer soimm i n-Effis an inbuid-sin; is ann bitís a munter oc
1032] airitiud a cethra hi fhich slebi Cille, & atbert in fer-sin fria
1033] muntir: ‘is maith an t-inad-sa, diar cethraib,’ ol se, ‘& denaid
1034] liasu sund doib.’ No-bitís na h-aegaireda oc tinol cloch in t-slebi
1035] leo, do denum na mur imna cethrai; tancatar iarum co dorus na
1036] h-uama, & fuaratar clocha tromma ann, co m-bertis leo {column 190a} iat for amus
1037] a l-lias, ar ni thegtís isin uamaid anund. Ro-fháid in coimdiu a
1038] n-anmunda in morfesir út doridise ina corpaib, & atrachtatar co
1039] m-batar oc imacallam eterru fen; & in-dar leo ni mó ina adaig batar
1040] hi cotlud. Batar sochraide a cuirp, & ba hog-shlán a n-étaige.
1041] Atbertsat ind-sin fria Malcus: ‘ber latt airgent, & eirc isin cathraig &
1042] cennaig biad dún, & finnta latt cid thacras Déicc in t-imper
1043] diar n-dáil, uair is erlam sinde fri bás for ainm n-Dé d'atmail síu [sul]
1044] dogénum édpart dona deeb.’ Rucc a indmus lais, & ainmm Déicc
1045] is ed boi i scribend ann. O ranic tra cusin cathraig, itconnairc
1046] sigin na crochi hi n-doras na cathrach; ro-machtnaig cu mor, &
1047] atrubart aice fén: ‘cid,’ ol se, ‘nach ané dochuadus on chathraig-sea?
1048] Bess is í menmai Deicc an imper ro-cload ann, o ro-daingniged
1049] dorus a cathrach o chomartha na crochi.’ Lud Malcus in-sin isin
1050] cathraig, co cuala cách oc toinge anma Dé; atconnairc beos oc
1051] tidecht don eclais sechnon na cathrach iat, & oca h-athnugud.
1052] Ro-machtnaig-sim sin aice fen, & atbert: ‘doig lium,’ ol se, ‘is i
1053] cathraig n-aile do-dechadus.’ O ranuc cusin marcud, bói oc creicc
1054] a indmais de chind bíd; batar cách oc fégad na n-airgennti: ‘faire,’
1055] ol siat, ‘ciste fuair in duine-si, follus forsna h-airgenntib, uair is i
1056] n-aimsir Déicc do-ronait.’ Boi Malcus oca rada oce fen: ‘cid is
1057] áil duib-si frimm? in aislingthi atchimm?’ Gabar leo he in-sin &
1058] rucad cusin escop .i. Marínus a ainm-sium, & cusin errig beos.
1059] Atbert in t-errig fris: ‘cia tír asa tanacais ille?’ ‘On Effis
1060] dam,’ ol Malcus, ‘& inn i-so in Effis? uair ata am chuimne nach
1061] mou na di trath atú ina h-écmais.’ ‘Can asa tucais na h-airgennti-seo?’
1062] ol in t-errig. ‘A taig m'athar & mo máthar tucas


p.71


1063] iat,’ ol Malcus. ‘Cóich iat-sin?’ ol in t-errig. Atbert Malcus a
1064] n-anmunda friu, & ni móti foretatar-som sin. ‘Ráid a fhír dun,’ ol in
1065] t-errig, ‘can as tucais in airgeint ata o aimsir Déicc anall? uair ataut
1066] di bliadain cóicat for cét co fhuilled, o atbath-som Déicc; & mina
1067] indisea a fhír, no-t-pianfaither índ.’ Boi Malcus oc torsi thrúimm
1068] & atbert tra: ‘is áil a fhis uaib ar Dhia m-beo, caitt a fhil ingrentig
1069] na Cristaige dian ainm Déicc an t-imper boi isin cathraig-sea,
1070] no in mar Marínus in t-escop noem beos?’ ‘Is marb in Déicc-sin,
1071] ata re cian ann,’ ol siat. O 'tchuala tra Malcus sin, atbert frisin
1072] escop noem: ‘in-dar lium-sa,’ ol se, ‘ni mo ina oen adaig dam
1073] com brathrib inar suan; acht o 'tchimm co fhilet aimsera ann
1074] frisin re atamm inar suan, bes is é Dia ro-n-dúsaig o marbu, co
1075] fhindat fir domain co m-bia co fír esergi na marb isin fhuigell
1076] erdraicc. Ticcid didiu lem-sa,’ ol se, ‘co ro-múiner díb mo braithre,
1077] atrachtatar immalle friumm.’ Ba machtad mor tra lasin escop
1078] cusin errig in scél-sin. Ro-indis Malcus dia brathrib uli cech ní
1079] do-rala for cind dó isin cathraig. Luid iarum isin uamaid co nu-s-fuair
1080] scrín innte, & dí glas argait forri. Tanic amach co solam co
1081] ro-gair in popul, & oslacid a scrín, & fuair dí thábaill lúadi innte, &
1082] is ed boi i scribenn inntib-side, ‘páis in mórfesir noem út,’ amal ro-ráidsium
1083] remaind; conid in-sin ro-chretsit comba fír cech ní
1084] atbert Malcus friu. Dochótar post isin uama co nu-s-fuarutar na
1085] firu noemu a n-ullind na h-uama, ocus iat ina suide; & ba h-etrocht
1086] amal gréin a n-gnúise.

{column 190b}

PÁIS GEORGI incipit.


1087] Pretiosa est in conspectu Domini mors sanctorum eius. In spirut
1088] noem, in tres persu na deachta uaisle; is comshuthain & is commolbthaige
1089] frisin athair & frisin mac, is e in spirut-sin ro-fhaillsigestar
1090] na briathra-sa tria gin in rig-fhatha, David meic Iese, co n-abair:
1091] Pretiosa est in 3 Domini mors sanctorum eius; de cuius laude
1092] dicitur: inveni David filium Iese, uirum electum secundum cor meum.
1093] Is e in David-sin do-roine tri cóicait molta do Dia. Psalmus autem


p.72


1094] in quo hic uersus scribtus est ex persona ecrotantis Ezecie canitur; alligorice
1095] autem hunc per totum Psalmum inuictorum martirum uerba referuntur.
1096] Oen didiu do briathraib in pshailm-sin is cubaid re molad martíre
1097] in choimded, a n-atbeir in fáid sund: Pretiosa est in conspectu Domini
1098] mors sanctorum eius. Ueri pretiosa et felix est mors quae Christi mortem
1099] emitatur; pro magna enim gratiae ubertate seruis suis intulit mortem
1100] quam ipse assumere dignatus est. O mors admirabilis quae nobis praestat
1101] uitam eternam! O interitus amabilis qui nos erigit ad excelsa! O exitus
1102] gloriosus qui membra Christi emitatores sui capitis facit!


1103] Sochaide tra hi petarlaic & i nú-fhiadnaise dochótar i m-martra
1104] lógmair arin coimdid, amal dochóid in martír uasal oirmitnech
1105] dia ta líth & foraithmet i n-ecmoc na ree-si & na h-aimsire, id est,
1106] sanctus martir Geurgius. Is ann tra celebrait líth & foraithmet
1107] in tí Geurgi i n-ecmoc na ree-si i n-oct kalaind Mái ar-ái lathi mís
1108] greni &rl. Atfiadar didiu ní dia thuirthiud & dia chúimling in martíre-si,
1109] amal ro-chlói coradu écraibdechu in domain, & amal for-ro-damair
1110] martra arin coimdid. Is lais tra fo-ro-damair in martra-sa, lasin
1111] forcongarthid n-ecraibdech dianad ainm Datiánus. Ocus isin
1112] aimser-sin ro-fhollamnaig in forcongartig Datiánus fo cethar aird in
1113] domain, & ro-h-escongrad uad co tístais in uli rig a n-oen inud.
1114] O thancatar na da rig sechtmogat, dessid in forcongarthig .i. Datián
1115] ina rig-shuide, & a rig & a errig cona slógu dirime chena imbe. Is
1116] ann forcongart Datián in uli pian do thabairt for-aird, co fhaiced
1117] cách iat; & is ed atbert iarum: ‘Cipe do-s-gní imresain im edpart
1118] dona deeb, tescbaither a thenga, dallfaider & iadfaither a chluasa,
1119] scérthar a leccni, benfader a fhiacla asa chind, esredigfither a
1120] inchind, lederthar a doti, brisfither a luirgne & a baill ar-chena.’
1121] Sochaide tra do chretmechu in choimded, o 'tchonncatar na piana
1122] fáiri doib, is e a mét ro-s-lín oman co na h-atmad nech díb combad
1123] Cristaige etir; & o rancatar popul dírim ann as cech aird, do-dechaid
1124] tra in mog noem & in redlu thaitnemach Georgi, a Capadóic dó
1125] ar-ái chineoil. Sodethbir cia no-thísad, uair ba tóisech slóig
1126] ádbuil he; & is amlaid tanic, cu n-ór & indmas iumdha cusin ríg.
1127] O 'tconnairc tra Georgi in rig cona shlógu oc ecnach Crist & ic
1128] adrad demuin, is ann-sin do-rat a uli ór & indmasa do bochtaib in
1129] choimded; ro-lá iarum a bratt de, conid ed atbert: ‘ro-dhall
1130] demun & diabul in slóg-sa, co na tucat in coimdid;’ & ro-díucair ó


p.73


1131] guth mor i m-medon in popuil, co n-epert: ‘A rígu, láid ass bar
1132] m-bága & bar tómaithem, uair ni-s-cúmat ní do neoch; & ni erbaraid
1133] comtís dee na h-ai náchdat dee itir, {column 191a} acht gnimrada lama daine eat.’
1134] O 'tchuala tra in forcongarthaid a guth-som, ro-boi i tast, & ro-t-fég
1135] co fethmech, co n-epert fris: ‘Tu-sa, a dhuine, ní-ma ro-n-tacrais,
1136] acht ro-thacrais in uli dee doberat rath do dainib, & congbat talmain, &
1137] fhollamnaiget in saegul. Araide tra, abair friumm cia
1138] cathair duit, no caide h'ainm, no cia fochund fora tanic ille?’
1139] Atbert Georgi noem fris: ‘is e m'ainm ocna dáinib Georgius
1140] Cristaige, & a Capadóic mo chenel. Ro-boi sochaide fom mámus,
1141] & me oc fognam do Christ;’ & atbert: ‘a forcongarthaid, bud nár
1142] latt, uair nachdat dee na h-íí chreti, acht hidail dalla amlabra,
1143] gnímradai lamu dáine.’ O ru-s-gab ferg in rig cróda, forcongair a
1144] thocbail a n-airde & scerdiud a fheola de cu corránaib, & a thairned
1145] iarum, & salann do chomeilt imme, & a glanad ó chilic ina dhiaid.
1146] Atbert iar sin bera do gabail dia chosa, co ro-shilset fuil amal usce
1147] a topur; forcongair beos ord iairn do gabail dia chind co tisad a
1148] inchind dar a shrónu immach. O 'tconnairc in forcongarthaid, na
1149] coemnacar ní dona piana-sin, acht ba sonartite a menma hi n-Dia,
1150] atbert a thabairt i carcair. O ro-bói-sim imorro isin carcair, ro-s-bennach
1151] in coimdid, do-rat a anmain dó, & ro-shonartnaid a bulla co
1152] m-brissed for deman. Is ann-sin do-raitne sollsi mor isin carcair,
1153] uair ro-eroslaic in coimdiu doirsi na cathrach isin óidche, & is ed
1154] atbert: ‘A Georgí, dena calma; ni ro-t-scíthaigther, uair atú-sa
1155] immalle frit. Toingim torum fen, & tar mh' aingliu, co na ra-ba
1156] remut etir martír nach a diaid bus amra indai; ar fódéma mor
1157] n-immnid ona díb rigaib sechtmogat fri re secht m-bliadna, & ni
1158] erchoitfit nách tódernam duit. Atbela fo thrí, & todúscab-sa fo thrí;
1159] isin cethramad bás ticub-sa chucat, & rega lium dochum chumsanta.
1160] Ní derna tra imecla, ar atú-sa immalle fritt.’ O ro-s-bennach in
1161] coimdiu in tí Georgi, ro-fhresgab cona ainglib dochum nime.
1162] Georgí noem imorro ni tharustar oc ernaigthe co matain; & ba maith
1163] lais a menma, uair ro-artraig in coimdid dó. Isin matain iarna
1164] barach, atbert in forcongarthaid, co tuctha mog Dé asin carcair:
1165] is ed tra ro-ráid Georgi oc tidecht amach. ‘Deus in adiutorium
1166] meum intende; Domine, ad adiuvandum me festina.’


1167] O ranic cusin forcongarthaid, is ed atbert fris: ‘Atai-siu


p.74


1168] immaille frit tigerna la h-Apaill; me-si didiu, atu immalle rem
1169] tigerna Isu Crist, mac Dé bí, slaniccid in cheneóil doenna.’ Is
1170] and-sin forcongair in rig cróda, co tartá cet plag-bemend dara
1171] drúm, & cethracha dara thairr, & co ructa i carcair & cepp dara
1172] chosa. Ructha iar sin eipistil uad fon uli thalmain: is ed-so bói
1173] innte: ‘4 drúi co n-díchur eluda draidechta na Cristaige,
1174] ticed chucum-sa, & do-bér-sa dó ór & indmusa immda chena, & bid
1175] tanaise dam-sa he im flaithius.’ Erlegthar in epistil fon uli
1176] domun, co cuala tra aroile drái .i. Anataisius a ainm-side; do-dechaid
1177] cusin forcongraid, & is ed atbert in forcongraid fris co
1178] fháilti moir: ‘Cia mod fil latt do díchur eladan draidechta an
1179] fhir-sea?’ Atbert in drái .i. Anathaisius fris-sim for conair, tarb
1180] do thabairt illéna. O thuccad, canaid bricht ina chluais, co ro-scáil
1181] a n-díb blogu. Ro-s-fáiltnig in forcongraid dó-sin, & atbert fris:
1182] ‘Connice-so iar fhír cor dar cend eladan draidechta in fhir-si.’
1183] Atbert in drái: ‘Tairis bicc, a forcongraid, & atíchera in adamra-sa.’
1184] Is ann-sin ro-aentadaig doridise in tarb ro-scailed ann, &
1185] ingantaigit in popul gnímrada in druad. Ro-forcongart iar sin in
1186] rig Georgi noem do thabairt chuca, co n-epert fris: ‘A Gheorgí,
1187] is ardo dáig-siu conaitecht-su in drai-sea, co ro-laa-su assa
1188] draidecht-som, no cu ra-5-sum tu-sa.’ Georgí noem
1189] imorro, o 'tconnairc in fer, is ed atbert fris: ‘Dena co l-luath in
1190] ní connige do denum, uair atcíu-sa tu-sa co n-gébai {column 191b} foillechta in
1191] coimded chucut.’ Ro-gab tra Anathaisius érdig ina láim, & do-[ro]-gart
1192] anmunna na n-demna furri, & do-rat do Georgi co n-essib, & ni
1193] ro-s-erchoit dó. Atbert in drái: ‘Ata oen ní ocund do denum, &
1194] mina erchotir-si don ní-sin, cretfit do Christ crochdai.’ Ro-gab
1195] Anathais coilech lendai chuice, & do-ro-gart anmunna na n-démna ba
1196] tressi oldáti na tosig, & do-rat do Georgi co n-essib, & ni ro-erchoit
1197] dó. Is ann-sin do-ro-gart Anathais ó guth mor, co n-epert:
1198] ‘A Georgi, a lócharnn na fírinde, ar Christ crochda, ar mac n-Dé
1199] bíí, tanic do nemdaib dochumm thalman & ro-shaer in uli batar oc
1200] demun, saer m'anmain-sea & tabair dam comartha na Cristaidechta,
1201] co ro-airiller rochtain parrthais.’ O 'tconnairc tra in forcongraid
1202] an ní forcoemnacar ann, atbert Anathais do breith sechtar chathraig &
1203] a díchennad; Georgí tra do thabairt hi carcair, co ro-s-imráided
1204] indus no-malartfad he. Isin ló iarna barach, forcongair

p.75


1205] in rig roth mor do thabairt chuca, & bera áithe & clóidbe de-fhoebracha
1206] do thabairt ina medon, & Georgi do chur índ. O thanic tra
1207] Georgí, & o 'tconnairc in roth, is ed ro-s-imraid oice, indus no-m-saerfaither
1208] o'n roth-sa, & is ed atbert, la cúmscugud a chind co
1209] n-aithrige de-sin: ‘Mairg det-siu, a Georgí, bat cúimnech ina
1210] h-amsire-si, in ro-crochad Crist eterna dá latrand; no-m-cluin-se
1211] anosa, a Dé dianaig do-m-shaerad ona galaraib filet as cech aird,
1212] uair is innut tairises m'animm.’ O ru-scaith do a ernaigthi, ro-laad
1213] isin roth, co ro-deglad a n-deich renda a chorp, & ro-fháid a
1214] spirut. Is he-so in cet bás dó.


1215] Is ann-sin conuarcaib in forcongraid a guth, co n-epert: ‘atithí-se,
1216] a uli rigu, co na fil Dia aile acht Apaill & Hercoil & Neptúin; it é
1217] érfhuirgit in nem, is treothu fhollamnaigit na rig & na cumachta a
1218] flaithiusa. Cáit hi ta Dia Georgi, Crist crochda ro-crochsat Iudeíí?
1219] & cid ar na toet dia shaerad dom lamaib-sea?’ Is ann-sin
1220] forcongair Datiánus cnamu Georgi nóib do thabairt hi cuthi, ar
1221] na ruccad oen dona Cristaigib ní dia ballaib & dia thaisib, &
1222] na ro-airmitnigitis iat. Dochuaid iar sin in forcongraid dochumm
1223] a phelati, & a rigu immalle fris, do thomailt. Timchillid in
1224] coimdiu in cuthi o níul, & forcoemnacair torann mor ann & talam-chumscugud.
1225] Is ann-sin do-dechaid Míchel archaingel, & tarustar
1226] for ur in chuthi, & tinolid cnámu Georgi noib a n-oen inud, cu
1227] ra-thodusaig in coimdiu in tí Georgi iar sin. 6 Georgi
1228] co n-acca in forcongraid, & co n-epert: ‘is e Georgi siut,’ ol
1229] se; ‘ni h-e imorro,’ ol foirend aile, ‘acht nech is casmail dó.’
1230] Atbert tra mog Dé: ‘is me-si,’ ol se, Georgi; ‘is me ro-h-oirced
1231] uat-siu.’ O 'tchonnairc tra Anathais máigistir na míled co n-erracht
1232] Georgi, ro-creit do Christ cona uli múinntir, & do-riugart o
1233] guth mor: ‘A Georgí, a mog Dé, cretmit-ne cid sind do Christ.’
1234] O 'tchuala tra in forcongraid sin, forcongraid a dichennad, & atbert
1235] luaide & iarn legtha do thabairt a n-gin Georgi: is amlaid forcoemnacair
1236] dó, amal bid usce fuar. Atbert beos, sesca cló rind-aith do
1237] sháthud ina chend; ro-laitea tra ass tria forcongrai in choimded,
1238] & ni frith nach locht isin cend noem. Atbert iarum a thocbail, & a
1239] chosa suas, & a chend sís, & clocha bá bragait, & 7 fói; acht
1240] ni ro-erchoit dó ní dib-sin. Forcongair iar sin fuath doim de uma
1241] do thabairt for-aird co m-beraib gera iairn for medon, & Georgi nóeb


p.76


1242] do chur índ, co n-dernta men & luaith dia ballaib. Georgí noeb
1243] imorro dogníth atlugud buide do Dia, do-rat sonarti dó. Ro-artraig
1244] in coimde dó isin oidche ar cind, co n-epert fris: ‘Dena
1245] calma, na bíd uaman na himecla fort na todernum-sa, ar biat-sa
1246] imalle frit; uair ba marb aen fhecht {column 192a} & atrachtais; atbela in fecht
1247] tanaise, & dogen-sa do toduscad.’ O ru-s-bennach tra in coimdiu
1248] in tíí Georgi ro-fhresgab dochumm nime. In noeb Georgi
1249] imorro ni tharustar-side isin aóidche oc atlugud buide do Dia,
1250] uair ba fáilid lais fegad in choimded. O ro-shollsid [in laa] iarna
1251] barach, atbert Datian Georgi noem do thabairt chucai. O ro-s-dercc
1252] tra Magentius in rig for Georgi, is ed atbert: ‘A Georgi, a
1253] mog Dé, tabair dam in oen itge-si uait, & cretfet hi Crist.’ Atbert
1254] Georgi: ‘Apair a ni connige.’ ‘Atat cethri rig-shuide déc sund,
1255] do-ronta do chrannu toirthechu; dena co ro-fhrémaiget isin talmain,
1256] & co m-bet fo thorud is cubaid for cech ae cech ni dib.’ Ro-fhill
1257] Georgi gluine iarum fri re n-uaire, co ro-tuaislaicthe na cethri
1258] rig-shuide déc, & 8 na clara tirma, & do-ratsat a torad iarna
1259] cosmailius fen. Is ed iarum atbert Magenntius: ‘Gniam
1260] atlugud buide do Apaill & do Hercoil & dona uli dheeb, uair ro-artraig
1261] a m-brig & a cumachta isna crunda tirma-sa.’ Is ann-sin
1262] forcongair Georgi noem do chengul, & serr iairn do thabairt fora
1263] chend, & a thescad a n-díb bloga, co fhuided a spirut. Ba h-e-sin a
1264] bas tanaise do Georgi. Forcongair iarum in forcongraid, coire
1265] umaide do linad ho bii & ho luaide, & Georgi noem do thabairt
1266] ind: atracht a fhiuchad de cóic cubat déc. Atcós don ríg co
1267] ro-s-leg a fheoil & a chnamu amal usce. Forcongair in rig a ad-nocul
1268] cona choire, co na ruccad nech dona Cristaigib ni dia
1269] thaissib. Is ann-sin atbert in coimdiu de nim fria Michel archaingel: ‘
1270] doirt in coire & techail in luaithread n-uli.’ Do-raitne
1271] sollsi mor ind-sin & do-ro-gart in coimdiu in tíí Georgi, & atracht a
1272] bas focetoir.


1273] Tanic isin cathraig iar sin, co m-boi oc forcetul; forcongair in
1274] rig a thabairt chuige. O thanic, is ed atbert: ‘Atai-siu imalle fri
1275] h-Apaill frit dia fen, atu-sa imalle friam choimdiu, Isu Crist.’
1276] Iarsna h-iib-sin, atbert in rig Tranquillus: ‘Ata sund,’ ol se,
1277] ‘comrair luadi chumdachtu o iurn, ni-s-fitir nech cia ro-hadnaiced
1278] innti; dia tódúsca-su in foirend-sin, cretfemít-ne deit.’ Atbert


p.77


1279] mog Dé: ‘ro-fhetar-sa co n-dingne Dia orm-sa, & ni chretfe-su
1280] etir, acht ar-daig na foirne cretfit hi Crist, dogen-sa a ni connige-si.
1281] Ercid, a uli rigu, & tucaid a ni fogebthai isin adnocul eter chnamu
1282] & luaithred lib.’ Do-ronsat, & tucsat ina fhiadnaise. Fillis mog
1283] Dé a gluine iarum fri re dá uair, & do-s-gni ernaigthi. Tanic nel
1284] mor and la toraind & talum-chumscugud, & do-ráitne sollse & ruithniugud
1285] ádbul for luaithred na marb. O ru-scaith in ernaigthi,
1286] atbert mog Dé: ‘ercid i n-anmaim in choimded, Isu Crist, &
1287] tairissid forbar cossa!’ Is ann-sin atrachtsat cóiciur fer & noi
1288] mna, & tri noidin. O 'tconnairc in rig in ní-sin, do-ro-gart oen dib
1289] chuice, & ro-iarfacht dó: ‘cia h'ainm?’ ol se. ‘Iop,’ or se.
1290] Atbert in ríg: ‘cia fot atai sund?’ ‘fri ré cóic cét bliadan’, or
1291] se. Atbert in ríg: ‘inn é Crist no-adairtha’? ‘nocon é,’ or
1292] se, ‘ar ni ro-genir iar n-doendacht in tan-sin.’ ‘Cess, cid dia
1293] n-adairtha?’ ol se. ‘Na h-abair frim a rada, uair is nar liumm a
1294] aisnes; ár no-chredind Apaill comba tigerna dam; is e-sside in
1295] t-ídal dall amlabar & malartnaig in uli anmund; & is fora adrad
1296] tuccad dam-sa locc dorcha cumang, hi fhilet srotha tenntige &
1297] cruma nemmarbdai. Cluin-siu, a forcongraid, cipe cretius hi Crist
1298] abus, & scarus fri pecdai, {column 192b} berthar a n-inad n-óibind iarum.’ Atbert
1299] in forcongraid: ‘for baile atái, a dhuine!’ O 'tconnairc tra in
1300] t-íí ro-dúisced ann in n-í Georgi, is ed atbert: ‘A Georgí noem,
1301] a mog Dé, a locharn na fírinde, a redla taitnemach, no-t-guidimm
1302] co ro-airchise dimm & don uli atat imalle frim, co tarta dún comartha
1303] na Cristaidechta, co na dechsum isin lucc dorcha cetna.’
1304] O 'tconnairc Georgi cretem in fhir-sea, benaid talum ó chois deis, &
1305] tanic topur co n-iumad datha ass, co ro-n-baiste focetoir i n-anmaimm
1306] athar & meic & spiruta nóim, conid ed atbert: ‘eirc com bendachtu!’
1307] & ni ró-artraig iar sin. Atbert in ríg iar sin fria a thimtirigib:
1308] ‘Cuinchid mnai .i. fédb bocht, cus' na fil biad ina tig, &
1309] cenglaid in tíí Georgi oicce.’ O ranic Georgi tech na mná, atbert
1310] fria: ‘Tabair dam nach m-bec do bíud cu toirmelur he.’ Atbert
1311] in fhéadb fris: ‘A mog Dé, ni-s-fil biad lium-sa.’ Atbert Georgi:
1312] ‘cia dia dia n-ádrai?’ Ro-frecair in fhédb: ‘in dia mor
1313] Apaill & Hercoil ádraimm,’ ol si. Atbert Georgi: ‘cóir, cenco
1314] beth biad ocut.’ O 'tconnairc in ben a gnúis amal aingel, teit
1315] d'iarraid bíd do himmach. Dessid-sim tra colléicc i congbail in

p.78


1316] tige, & ro-s-forbair in gabul cóic cubait déc uasin tig cona torad
1317] forri. Ticc aingel co sassad do cu tormail. O tanic in ben do-chumm
1318] a tige, atchi ní ba machtad le, .i. in gabul tirimm a beth
1319] fo blath trómm, & in méis lan do bíud. Sléchtais in ben focetoir,
1320] & guidis in tíí Georgi co ro-shlanaiged a mac dall bodar amlabar na
1321] cúmcad cor dé aice, comba nár a fhégad do neoch. O 'tconnairc
1322] Georgi hires na bannscáli, ro-s-gab a nóidin fora glún, co tuc a
1323] anail fóa rusc, & eroslaicced focetoir, & itconnairc ní. Atbert in
1324] ben iar sin: ‘A thigerna, eroslaicther a chluasa & slanaither a
1325] cossa.’ Atbert Georgi: ‘is alicc dam-sa a beith fon innus-sa
1326] gusin laithe-se faidfet he do acallaim Apaill.’ Is ann-sin forcongair
1327] in rig Georgi do thabairt isin pealait, & coindli do suigiudud foa
1328] leassaib & fo thoebu, & ro-lasastar a fheoil amal céir; & do-riugart o
1329] guth mor gusin coimdi, & ro-faid a spirut; & is e-sin in treas
1330] bass do. Atbert in rig, go ructha a mullach slebe, co n-etais biasta
1331] & ethaite he, na rucad nech dona Cristaigib ní de.


1332] O ra-suigiged amlaid-sin, do-roine in coimdiu guna aingliu, &
1333] do-riugart in tíí Georgi, & atbert: ‘A Georgi! a mog Dé! eirg as
1334] do shuan!’ Atracht Georgi focetoir. Dochuaid in coimde dochum
1335] nime. Tainicc tra Georgi co solam asin t-sleib, & do-riugart a
1336] n-diaid na miled. O 'tconncatar na milid e, ro-slechtsat fo chossaib &
1337] atbertsat: ‘A Geoirgi! a mod Dé! tabair dún comartha na Cristaidechta!’
1338] Georgi noem imorro benaid in talum o chois deis, &
1339] tanic topar usce bíí ass, co ru-m-baist he, & dochuatar immalle isin
1340] cathraig, co n-epertsat frisin rig: ‘Atái-se immalle fri h-Apaill,
1341] frit dee fesin; sinde tra immalle frisin coimdiu, Isu Crist.’ Atbert
1342] in rig fria Georgi noeb: ‘Ar Apaill & ar Dhean & ar máthair na
1343] n-dee comchetfan dam.’ Atbert Georgi: ‘dodén do thoil.’ Is
1344] and-sin ro-fhailtnig in rig, & pócaid a chend; Georgi noeb imorro,
1345] ni ro-s-léc a chend do phócad, acht ba h-ed atbert: ‘iarsinni
1346] do-gén-sa edpairt dona deeb, pócaid mo chend, & regut isin carcair,
1347] co ru-édrur dot deeb-siu.’ Atbert in rig: ‘niba hamlaid
1348] bias, acht rega isin pelait dochum mo rigna-sa .i. co h-Alxandria,
1349] & cúmsanfa and.’ O dochoid tra Georgi noeb isin pelait, fillid a
1350] glúine, & do-róine ernaigthi co matain cen anad. O do-raitne
1351] iarum in láa iarna barach, forcongair in rig Georgi do thecht i
1352] tempul Apaill. Atbert Georgi fris-sium: ‘tinoil in uli phopul


p.79


1353] & sac{column 193a}artu na n-dee a n-oen inud, co nu-s-acatar me-si oc edpart do
1354] Apaill & dona deeb ar-chena.’ O thanic tra cách uli, tanic in
1355] bannscál, is a mac no-s-ícc Georgi don daille, & sí oc scailed a fuilt,
1356] oc dluide a h-édaig, & a mac lee. Do-riucar-si o guth mor, co n-epert:
1357] ‘Mairc deit, a Georgi noeb, techt i tempull Apaill do edpart do!
1358] Tu ro-n-dúsaig na marbu, ro-iccais clamu & dallu & cech n-aincess
1359] ol-chena, do-rónais na crandu tirma corba toirthech, ro-línais mo
1360] meis o cech maith.’ Do-riugart tra Georgi in bannscal chucai co
1361] n-epert fria: ‘Tabair sís a nóidin for lár.’ Tuccad chuca a
1362] nóidiu, & atbert fris: ‘forcongraimm fort,’ ol Georgi, ‘i n-anmaimm
1363] Ísu Crist, ergi!’ Atracht focetoir co ro-s-imdig, & do-ratad erlabra
1364] & esdecht dó. Téit iarum co fer n-De, & sléchtais do, la pócad a
1365] choss. Is ed didiu atbert Georgi fris: ‘Atberim frit, a gilla bicc,
1366] éirc i tempul na pagán & raid fri h-Apaill, ‘tair co l-luath asin
1367] lucc atái! Ata mog dé Georgi noeb icot ghairm’’ Teit iar sin in gilla becc isin tempul, & is ed at-bert:
1368] ‘Atberim frit, a hidail daill amlabair cen guth cen lamu
1369] cen cossa, a malartnaig na n-anmund, creit anosa ata mog Dé
1370] icot gairm.’ Do-dechaid cen fhuirech in t-ídal, & is ed at-bert:
1371] ‘A Ísu Nasardu, ro-thairrngis in uli chucat, do-rígnis
1372] do fhlaithius conad etargnaid do cách, do-ratais a nóidin do nach
1373] slán acht dí leth-bliadain im agaid-sea.’ Tarrustar iar sin fó
1374] chossa Georgi, conid ed atbert Georgi fris: ‘In tu-sa dee
1375] na págan?’ Ro-s-frecart an t-ídal: ‘Nach fetar-su is mé?’
1376] Atbert G.: ‘Ni fhetar-sa tu-sa,’ ol se. Atbert an t-ídal: ‘Dar
1377] Dia fil a nim, & darin uli dul fhollamnaiges, dia m-beth mo
1378] chumachtu fort, no-t-malartfaind innosa.’ Atbert G.: ‘A malart
1379] na Cristaige, regai i fhudómna talman, & biaid índ co l-lathi in
1380] fhuigill.’ Georgi tra ro-s-ben o choiss in talmain, & ro-eroslaic hi,
1381] & ro-laad in t-ídal hi fhudomnaib talman, bail hi ta a athair .i.
1382] diabul. O forcoemnacair mor nuall na n-gennte conice nem ar coscrad
1383] an ídail, & na Cristaige forin coscar ruc Dia & Georgi, atbert
1384] in forcongraid fria mog De: ‘A chined mallachtnach, a chenel
1385] soeb! atbert sib do-génta edpart dona deeb; acht chena ro-fhoidis
1386] iat hi fhudomain talman, & is alicc lat mo chor-sa fen índ.’ Teit
1387] iarum ina pelait coa rigain, co h-Alxandria, conid ed atbert
1388] fria: ‘Rucc ar n-anmain asaind Georgi, do chenel na Cristaige.’
1389] Atbert in rigan Alxandria: ‘Coiste frim, a fhorcongraid; is cumcachtach

p.80


1390] Dia Georgi, & at mora a gnimruda; malartfaid do rígi & do
1391] fhlaithus umat.’ Fergaither in forcongraid, & is ed atbert:
1392] ‘Mairc dam-sa, a Alxandria, in ní do-rala det-siu, beth oc taccra de
1393] chind Georgi, uair atchiu co sonartnaiget droch-gnimradai Georgi
1394] innut.’ Is ann-sin ro-gab a l-láim, & do-s-rat dia thimthirigib; &
1395] forcongraid a tócbail a l-los a fuilt, & a corp do nochtad & a tuarcain
1396] o shondaib comtís léir a cnámu. Ni chuala nech a guth-som
1397] de-sin; acht do-rat a ruscu co neam, & atbert fri Georgi: ‘A
1398] mog Dé, dena guide in choimded erumm, uair atú isna pianaib{column 193b}
1399] moru-sa!’ Do-roine Georgi ernaigthi, & ro-forcan; & dochoid fo
1400] buaid marttra hi quart decimm Kalaind Mái, iarsna gnimu mora-sa.
1401] Ro-raid in forcongraid fri Georgi noeb: ‘Uair ro-malartais
1402] in rigan, is ed triallaid ar malairt fén.’ Is ann-sin atbertsat in uli
1403] rig: ‘Coiste frind, a fhorcongraid! Georgi, do chenel na Cristaige,
1404] nach adrann, & nach cluin ar n-dee-ni, — atberam- ne a dichendad o
1405] chloideb.’ O ro-s-gab tra Georgi breth ina marttra on for- congraid,
1406] teit do chomallad a duthrachta; & o ro-siacht i n-dorus iarnaige,
1407] a chos amuig & aroli i taig, atbert frisna feol- denmaigib:
1408] ‘9 bicc, co n-dernar ernaigthe. Atu-sa secht m- bliadna icom
1409] mess ona dib rigu sechtmogat-sa: no-t-guidim tra co ro- léci dam oen
1410] uair i n-ernaigthe.’ O ru-s-feg dochumm nime, is ed atbert: ‘A
1411] Dé uli-chumachtaig, is tu ro-fhóid in tenid thall for Helíi faid, co ro-fhorb
1412] na tri cóicait, — a mo choimde, a Ísu Crist, tained tene do
1413] nim, & forbanad Datian cusin uli rig atat imalle fris!’ Tanic
1414] focetoir co ru-s-malart uli, & ba he a l-lín, cóic mile. Ro-siacht tra
1415] Georgi cu l-luc in dichennta, & atbert frisna feol- denmaidib: ‘Tairissid
1416] beos, co ro-guider arna h-aiib ro-chretset anallana, & cretfit
1417] iarum hi Crist; uair sanntaigit anmunna in popuil roind m' etaig
1418] aterra, & is doig ni fholartnaigend mo chorp & m'etach don
1419] phopul.’ Is and-sin tuarcaib Georgi noeb a ruscu co nem, 10 iss
1420] ed atbert: ‘A mo choimdiu, a Dé nime & talman, tabair dam
1421] an itge-si: cech oen ata i fhiadnaise mo chesta, co ro-chretit
1422] det-siu, a shlaníccid in domain; & cech oen las- nad ail inhócbail
1423] & onáir do thaissib mo chuirp, tabair doib a n- accobar, a mo
1424] choimdiu! Tabair dam beos, co nu-s-fortachtaige da cech oen
1425] bus cuimnech dot mhog-sa, Georgi, i n-amsir a chestai, cid slanti
1426] chuirp no anma conesat, tabair dóib! uair ro-fhetar-sa at aiprisce

p.81


1427] na dóine.’ O ro-forbad an ernaigthi, atbertsat cách uli, ‘Amen.’
1428] Atbert in coimdiu asin níul ris: ‘A Georgí, a Georgí, a mog
1429] Dé, tair hi fhlaith m' athar! Atgillim torumm fen, secip
1430] erfhoemus brothairne dot étach, no do-gné eclais hit anmaimm, &
1431] 11
1432] dib-línib, ro-s-cluineb-sa in ni-sin.’ Tarrustar in coim- diu isin
1433] imacallam fria Georgi. Atbert Georgi dona feol-denmaigib:
1434] ‘Tait & comallid in ni ro-fúired dib.’ O ro-fhill gluine mog
1435] Dé oc slechtain, dichenntar samlaid, & tanic usce & loimm asa
1436] churp. In cethramad bás do Georgi noeb in-sin. Tanic sollsi &
1437] fleochad mor ann, co na coemnacar in talam a fulang, & co na
1438] coemnacar nech fegad na sollsi tanic im chorp Georgi nóib.


1439] Ro-fhorbustar tra Georgi noeb a martra i n-ocht Kalaind Mái,
1440] & i n-óin dídin, co fhoisitiu don choim- diu. Noi cét tra for tri
1441] míle cretset do Christ tria procept Georgi noib. Atat didiu a
1442] thaisiu co n-anoir & airmitin hi sund. Cidat mora a anoir
1443] colléic, bid mou i l-lo bratha, in tan taitnigfes amal grein, i
1444] n-oentaid noeb & fhíren in domain, i n-oentaid noi n-grád nime
1445] na tairmdechatar; isin oentaid is uaisliu cech oentaid, i n- oentaid
1446] na trinóti, athar & meic & spiruta noim. Alme trocaire De tria
1447] h-impide Georgi; ro-h-isumm uli, ro-s-airillem, ro-s-aittrebam, in
1448] saecula saeculorum, amen. Finit. Amen.

{column 34a}CÉSAD SEPAIN incipit.


1449] ‘In mundo presúram habebitis, sed confidite, quia ego uici mundum.’
1450] cumair m-briathar-so, ic tairchetul in ingrema & na dóonmige
1451] fodémtais a apstail & a descipuil & in iressaig ar-chena for ainm n-Dé,
1452] ocus ica nertad cor-chlotís domun & demun, amal ro-cloe-sium;
1453] dicens, ‘in mundo pressuram habetis’ sed confidite quia e. u. m.
1454] Ioin mac Zepedeíí brunn-dalta Ísu, comarba na h-ógi, in cethramad


p.82


1455] fer ro-scrib in soscela coimdetta, in dara apstal déc i n-urd
1456] apstal, is e ro-scrib in coibige-sea i curp shoscela, cor-fácaib i
1457] cúimne lasin eclais, co n-apair for slicht a magistrech Ísu ‘in mundo,
1458] .p-. h. s.con.quia. e. u. m.’ Curauit prius magister futura discipulis bella praedicere, ut minus
1459] haec eos uenientia possent turbare; solent enim leuius ferri aduersa quae
1460] praesciuntur quam quae sito ex insperato superueneirint. Magna enim
1461] consolatio discipulorum est reminisci praedicta esse a magistro quae pasuri
1462] essent, et eundem se scire habere adiutorem et remuneratorem pro cuius
1463] nomine talia essent pasuri. Considerandum etiam nobis Christum sequi
1464] uolentibus, quia Christus non mundi prosperitatem non honorem vel
1465] gloriam saecularem sociis suis promisit, sed afflictionem et persecutionem
1466] atque presuram, dicens ‘in mundo .p. h..’ De qua pressura alibi ad discipulos
1467] ait: ‘tunc tradent uos in tribulationem et occident uos;’ sed ostensa
1468] tribulationum magnitudine, ne in desperationem incederemus, addidit
1469] et consolationem, dicens, ‘sed confidite quia ego uici mundum;’ quasi
1470] dixisset, ‘dum ego uici et uos uictores esse poteritis;’ non enim Christus
1471] in se solummodo sed etiam in membris suis uicit mundum.


1472] Sochaide tra do noemaib & do fírenu ro-comailset in forcetul-sa
1473] .i. ro-chloeset in doman & demun fo indshamail Crist, ro-fodamair
1474] ingreim & martrai arin coimdid, amal ro-fodamair in martir uasal
1475] oirmitnech dia ta lith & foraithmet i n-ecmung na rea-se & ina
1476] aimsire-si .i. Sanctus Zepanus Noui Testamenti protomartir. Is and
1477] iarum airmitnigit na Cristaige lith & foraithmet in martiri-sea i sept
1478] Kalaind Enair ar-ai lathi mis grene &rl. Atfet iarum Lucas suiscelaig
1479] ní do chesad & do chumluing in martir uasail-sea, amal fo-ró-damair
1480] o Iúdaidib amirsechaib, ar ires Crist, dicens:—

[here follows
1481] Acts, vi. 8—viii. 2 in Latin, v. Appendix] .


1482] {column/line 34b 34}Cesad Zephain insin [anuas]: do fáillsiugud a chuirp-so sis;
1483] amal ro-faillsig in coimdiu di-aroli fir noem, co n-epert:
1484] ‘ego sum Lucianus servus Christi, prespiter et eclesiae Dei.’ Isind
1485] eclais-sin ata Gómáliegis in fích .i. Capagarmali, i comfochraib
1486] do Ierusalem. ‘Is accobar lium,’ or Lucian, ‘co ro-indiser duib in ní


p.83


1487] ro-faillsig Dia dam im dála chuirp Zepháin fechtnaig in cet martír
1488] inna nu-fhiadnaise. Do-m-ralai tra i n-araile aidche isind eclais, i
1489] cumsanud formo dergud; do-rochair extais menman form, & it-connarcc
1490] isin tress uair ina óidche senoir mor liath coem, ulcha
1491] immlebur fair, étach taitnemach imbi, cross ordai im eochair a
1492] bruitt, flesc co n-ór ina laim, ialla-crand ordai imbi; no-imthiged
1493] im fiadnaise, & ba cunntabairt lemm inn ó Dia no inn o diabul
1494] ro-bói-sium. Ro-imraidius didiu im menmain .i. ‘mas ó Dia ata in
1495] duine-sea, no-m-gairfe fo thri om anmuimm fodéin: mad oen
1496] fecht tra no-m-gairfea, ni fhrecer-sa dó’. Tanic iar sin, & tarrustar
1497] for mo laim n-deis, & do-rat béim don fhleisc orda boi ina láim
1498] dam, & do-ro-gart nomen meum fo thri,dicens‘Lucian,’ ter. Ro-fhrecrus-sa
1499] dó & iss ed ro-raidius friss, .i. ‘cid is ail duit, a
1500] thigerna?’ et dixit mihi: ‘Erig isin cathraig, & apair fri h-escop
1501] Ierusalem .i. fri h-Eoin, ‘cia h-airet bemit isin adnocul-sa? uair is
1502] i n-aimsir Eoin is techta ar foillsiugud, fuaslaiced tra foirnn & aircisfid
1503] in coimdiu don chined doenna forainde. Ni namá atberim-si erom
1504] fén, acht atberim ar-dáig na foirni nóime ataut imaille frim; uair
1505] dlegat onoir & oirmitiu mor doib: is deróil tra in bali & in t-inad
1506] hi taum.’’ Is ed ro-raidius-sa fén: ‘Cia thu-sa, a thigerna, &
1507] citné dóine atat immalle fritt?’ Atbert-som frim-sa: ‘Me-ssi
1508] Galmahél, aitte Póil apstail; & ro-forcanus recht i n-Ierusalem. Ata
1509] imorro i n-airthiur in adnocuil immalle frim mo thigerna .i.
1510] Zephan mairtír; is e ro-s-clochsat Iudaide i n-Ierusalem, for iris &
1511] cretem Crist; & boi i n-dorus na cathrach cen ádnocul laa co
1512] n-aidche, co n-estais biasta & ethaite he, acht ni ro-s-corb nách
1513] n-anmanda he tria rath Dé hi-sseom. Me-si imorro Gamalahel,
1514] ro-boi foite dam imalle fris, uair rop ail dam co ro-thechtaind
1515] fochraicc immalle fri Zephan martír. Ro-thinoilius-sa isin
1516] oidche ina h-uli firu nóema, & in uli iressechu batar i n-Ierusalem, &
1517] ro-gressus co h-inclethi, & atbertus friu:{column 35a} ‘imorchurid corp Zepain
1518] fechtnaig [no infedaig] im thir-sea; & is e ainm in tíre-sin ‘Uilla
1519] Gamaliélis,’ fích comfocus sin do Ierusalem; & cainid he fri re cethrachat
1520] lathi isin inud-sin, & suidigid im adnocul-sa [he], & cip ed
1521] ní rista a less dobér-sa duib for cháiniud Zepain.’ Da-ronsat amal
1522] atbert-sa friu. Ata didiu Neccodim isin adnocul-sa immo chassaib
1523] Stephanus Martir; is e thanic isin aidche co h-Isu, cu ro-forcan Isu

p.84


1524] dicens, ‘nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu sancto, non potest intrare
1525] in regnum celorum.’ Ro-baist Petur & Eoin he focetoir: imraidset
1526] Iúdaide iarum a marbad Necodim, acht ro-fhetatar a chairdess
1527] frim-sa; ni ro-marbsat etir he, acht ro-laiset asa airechus,& ro-s-ind-arpsat
1528] asin cathraig iarna sroigled; & rucsat a indmas uad. Me-si
1529] Gamalél, ro-lesaiges & ro-s-ailius in tí Necodim co lathi a bais, & ro-adnaices
1530] he fo chassaib Zephain nóim martír; & is e-[sin] tra in tress nóem
1531] fil imalle frim-sa isin adnocul. Abbibus, mo mac inmain, is e ro-creit
1532] do Christ imalle frim-sa; atbath iarum & ro-adnacus-sa he i
1533] n-uachtur m'adnocuil fén. Is and-side ro-m-adnaiced-sa fen iar-tain.
1534] Ro-h-adnaiced imorro mo shétig .i. Etínai a h-ainm, & mo prímgeni,
1535] Sedína a ainm-side, i n-aroli fích; uair na ro-chretset do Christ.’
1536] ‘Ro-iarfaiges-sa,’ ar Lucian: ‘cait hi cuindigfem ata-bar-cóm-naicc?’
1537] Atbert Gamalél ‘na-n-cuinchid isin tír comfhochraib dom
1538] fhích-sa, & is é ainm in tíre-sin .i. tír fher n-Dé, no tír ina fer
1539] cathach.’ Iarsinni atbert Gamalel na briathra-sa, ni-s-fhacca he
1540] iarum. Atrachtus-sa suas iar sin, ar Lucian, iarsin táidbsin-sin, &
1541] ro-guidius in cóimdiu; is ed atbertus: ‘a mo chóimdiu, a Ísu Crist,
1542] mas o Dia ata in fhís-sea, & minap togoethad diabuil, guidimm
1543] in coimdid cor-dam-fall[sige] fo thri [dam].’ Ro-áinius iarum, &
1544] ro-m-etarscarus o dáinib, & nir-chaithes araill acht arán & usce &
1545] saland, amal gnathaigit fri ré in chorgais. Tanic Gamalel doridisi
1546] iar secht lathib isind ecosc cetna, amal tanic for tús, & isin uair
1547] cetna na h-áidche, & iss ed atbert frim: ‘Cid ar na dechadais
1548] co h-Eoin, amal atbert-sa frit?’ Ro-frecrus-sa dó-som, & atrubart
1549] friss: ‘Rob ecal lium, a thigerna, mo thogaethad ó diabul isin
1550] cetna fís, & ní cunntaburtach do aisneis; conid aire-sin ro-guides
1551] in coimdid fo tri, mas ó Dia ro-t-fáided.’ Atbert Gamalél:
1552] ‘Costi frim, a escuip! ro-chuntabartaig-siu it menmain, dicens, cia
1553] bogabur-sa curpu na noem i n-oen lucc, cindus conniciub a n-deliugud?’
1554] Atrubart-sa fris-sium: ‘Is fír a thigerna, in ní atberi: ba
1555] cuntabairt lem-sa sin.’ Atbert-som frim-sa: ‘Ni a n-oen inud isin
1556] adnocul ataum; uair ata Zephan tra i n-óirthiur in adnocuil, &
1557] Necodim ina medon, me-ssi imorro & mo mac Habbibus ataum i
1558] n-uachtur in ádnocuil.’ Iarsinní atbert Gamalael na briathra-sa,
1559] teit uaimm fócetoir. Ro-gnius-sa tra atlugud budi do Dia, &
1560] ro-áinius fon indus cetna doridisi secht laa na sechtmaine. Iar

p.85


1561] forba na secht laa tanic Gamalél, & ro-fergaig frim cu m-mór,
1562] dicens: ‘cid ar na dechadais cu h-Eoin escop, co n-indiste dó in
1563] ní ro-foillsiges-sa duit? Creit seo in ni atbér-sa fritt .i. mina
1564] dechais & mina indisea do Ióin nóem, fodéma ní nach dóig latt.’
1565] Atbert-sa: ‘regut, a thigerna.’ Dochuadus iarna barach co
1566] r-indisus do Ioin in uli-sea. Ro-chi imorro Ioin ar fálti, &
1567] atbert: ‘is bennachdu in coimdid Ísu Crist ro-fhaillsig duit-siu
1568] in mirbuil-sea.’ Atbert Eoin frim-sa: ‘Eirgg & cuindig in du
1569] i tatt cuirp na noem; & iarsindi fogéba, fói nech chucam-sa co
1570] n-digius-sa it comdail.’ Tégim-si iarum, & ro-tímchellus [in]
1571] tír, & fuarus duma cloch dóig leam is ann batar cuirp na noem;
1572] [& tancatar iarna barach aittrebthaigi in feraind co ro-chlaidset
1573] immalli frim in duma-sin]. Tanic Gamalél isin óidche iar
1574] cind co 'raile manach, Nicetius a ainm, & atbert friss: ‘Eirgg &
1575] abair fri Lucian escop na cuinchet isin luc-sa, uair ni h-ann
1576] atam, acht ro-suidiged in duma-sa i forciull ar cainte o dainib;
1577] acht cuinched-som sind i tír na fer trén.’ Tanic imorro chucaind
1578] isin matin iarna barach in manach Nicetius, & itcúaid dun in ní
1579] itconnairc. O ru-s-clos-sa sin, atlaigim fri Dia ar forclid aile
1580] imalle frind ic foillsiugud [na] noem [corp-sin]. Dochuamar iar sin isin
1581] tír, & ro-s-claidsium in talmain, & fuarumar cloich ind, & na hanmund-sa
1582] i scríbend indte .i. Zepanus seruus Dei, Nicodémus, et Gamaliél
1583] et Abbibus, & fuarumar iarum {column 35b} tri luccai tra isin adnocul, amal it-cuadamar .i.
1584] Zephanus isin cetna lucc, Necodimm isin tánaise,
1585] Gamaliél & a mac isin tress lucc. Ro-fáidius-sa techta co Ióin
1586] escop Ierusalem, & tanic im cómdáil co n-escopu & braithri imda
1587] lais.’


1588] ‘In tan tucsam corp Zephain asin inad i m-bói, do-rala talam-chumscugud
1589] mor ann; & tanic bolad direccra de asin adnocul, co
1590] ro-lín in uli inud i m-bamar. Rob ailgen tra in m-bolad-sin: is e a
1591] met ón, cumba dóig lind is i n-oibindus parrduis ro-bamar. Ro-phócsumar
1592] ind-sin curpu na noem co n-onoir moir & oirmitin.
1593] Tancatar popul dirime as cech aird, & oes cecha tédma eturru, &
1594] ro-h-íctha uli i n-oen uair ind-sin, triar ar sechtmogat; ar con-uarcaib
1595] Ióin escop Ierusalem cona popul corp Zepháin nóim, & rucsat leo
1596] he i n-Ierusalem co psalmu & immnaib & molta imda ile do Dia &
1597] don choimdid na n-dula. Isin aimsir-sin boi plag thirmatad i


p.86


1598] n-Ierusalem co tanic fleochad and-sin, co ro-molsat in uli in ti
1599] Zephan; uair is fair a aenur tanic in usce-sin. Ro-lessaiged tra
1600] corp Stephain co n-onoir & oirmitiu; & cid mor a onoir colleicc, bid
1601] mou a onoir i n-dail bratha, in tan taitnigfes amal gréin hi nim,
1602] i n-oentaid noi n-grád nime na tairmdeochatar, is i n-oentaid is
1603] uaisle cech oentaid .i. i n-oentaid na noem trinoti uasli airmitnige,
1604] athar & meic & spiruta noim. Alem trócaire Dé uli-chumachtaig
1605] tria impide Zephain noem martir, co risam uli isin oentaid-sin:
1606] ro-ss-airillem, ro-s-aitrebam in saecula saeculorum. Amen.’

{column/line 172b 41}PAIS PETAIR ocus PÓIL in-so.


1607] Beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam quoniam ipsorum
1608] est regnum celorum. .i. is conaich in t-íí fuilnges martra & ingreim
1609] arin flaith némdai, uair is leo fén in flaithemnus némdai. Tathcrithid
1610] in cineda doenna, Ísu Crist mac Dé bíí, is e ro-raid na briathra-sa,
1611] do nertad a apstal & a descipul & lochta na h-eclaisi ár-chena, fri
1612] fulang fochaide & ingrema isin bith frecnairc arin coimdid na
1613] n-dúla, ar in mor fochraicc ro-s-ta de .i. flaith nime. Matha imorro
1614] mac Alphe ro-scrib in faisnes-si for slicht a máigistrech, Ísu Crist,
1615] co n-apair sunn:beati qui persecutionem patiuntur propter .i. is as
1616] fhásas in faisnes-sea don ní ro-raid remi, vuidens autem Iesus turbás,
1617] ascendit in montem, et cum sediset, acceserunt ad dominum discipuli eius, et
1618] aperiens os suum dixit, beati pauperes spiritu quia ipsorum est regnum
1619] celorum; ocus ro-pritcha Ísu na biaiti aile iar n-urd cusin ochtmad
1620] m-biait .i. co biait in ingrema. Sochaide iarum i petarlaic & i nua-fiadnaise
1621] ro-fhódmatar ingreim la martra arin flaith nemdai.
1622] Ro-fódmustar cetus Abél mac Adaim cet firén o Cháin míscadach.
1623] Ro-fódmustar Samsón o Felestinib. Ro-fódmustar Eoin Bauptaist
1624] o Iruath. Ro-fódmustar Zefán on sínagoig Iúdaide. Ro-fódmustar
1625] Ísu Crist fesin croich & césad o 12 amirsechaib is n-Ierusalem.
1626] Is fon indus-sin tra ro-fódmatar ingreim & martra arin
1627] flaithius suthain na da apstal uasli airmitnecha, dia ta líth &
1628] foraithmet i n-ecmong na ree-sea & na h-amsire .i. sanctus Petrus et


p.87


1629] sanctus Paulus apostoli. Is ann-sin tra airmitnigit na Cristaigi lith
1630] & foraithmet na da noem apstal-sa; itat Kalaind Iúil ar-ái lathi mís
1631] grene, isin lathi-sea indíu ar-ai lathi sechtmaine isin bliadain
1632] hi tam.


1633] Atfiadar iarum ní dia ceniul & dia miltnidecht isin bith frecnairc.
1634] Petar cetus, mac Eoin he do lucht Galalee .i. Abzadia
1635] ainm na cathrach dia rabi in sainrud, brathair Andrias apstail;
1636] ainm do {column 173a} Caifás .i. capitalis .i. cenna, uair ba h-aircindech, ba cend
1637] na n-apstal he. Is ris ro-raid Dia fessin, Símon Bar-ióne .i. a meic
1638] in cholaim .i. a meic in spiruta noim. Is e-so oegaire in chinedu
1639] doenna; is e ind ail forsa fothaigend in eclais, is e eochair na
1640] flatha némdai; is e apstal is moo do-rat grád & seirc don choimdid;
1641] is e ro-imdig cosaib tirmaib darsin muir; is e ro-tódúisc in fédba
1642] a bás; is e ro-s-damain o breithir namá Annaniam & Sabirra; is e
1643] ro-pritchastar soscela i n-Galait, i Point, i Capadóic, i m-Bethain,
1644] i n-Assia, i n-Etáil. Iarsinní ro-fothaid eclais i n-Antuaid, do-dechaid
1645] do cathugud fri Símon drúid co Róim, in dara bliadain
1646] flaithiusa Clauit Césair. Cóic bliadna fichet do ina escop, conid
1647] iar sin do-dechaid fri croich & césad ó Neir Césair isin Róim.


1648] Pól apstal imorro, do treib Benamín do; in Tarso Cecile ro-genir,
1649] fo chosaib Gamaliél .i. sai rechta ro-alt, for sét na Damaisci do-ro-grad
1650] dochum n-ersi & cretmi. [Is e forcetlaid na n-génti]; is e comorba
1651] Crist i n-ecna; is e ro-pritcustar soscela don uli domun acht bec, &
1652] is imalle fris ticfat i n-dáil brátha; is e is mó do-soethraig dona h-ulib
1653] apstalaib; is e ro-tuairced fó thri o fleisc; is e ro-clochad oen
1654] fhecht; is e fo-ro-erlangair in noe-combádad fó thri. Cia conn-ic tra
1655] a áirem a shóethar & a frithaire, & cecha docúmla ár-chena? .i. hi
1656] n-ítaid, i n-gorta, i tróigi, i nochtai; fo-ro-damair mor n-ingreim ona
1657] bráthrib ar-medon, & fo-ro-damair inntledai dianechtair .i.
1658] carcracha & cúibrigi & cosáite cechlathide & tómaithme báis co
1659] menic; fo-ro-damair tra guasachtu for muir & tír o latrandaib
1660] & ó cheniul fén. Ro-boi didiu laa co n-óidche i n-noe-combádud i
1661] fhúdomain mara; is e ro-pritcustar soscela cen lóg; is é no-meiled
1662] lóg soethar a lám; is e ba duthrachtach & ba trocar imna
1663] h-ulib dóinib; is fair boi sním lá dethitiu na n-uli n-eclaise.
1664] 13


p.88


1666] Pol [.i. a heris & a creteam]? Is e do-rat a forcetul cúbaid do
1667] cách, .i. forcetul sain dona tigernaib & dona mogadaib, forcetul
1668] sain dona h-airchindechu & dona fómamaigechu, forcetul sain
1669] dona feraib & dona mnáib, forcetul sain dona lánómnaib & dona
1670] h-ógaib, forcetul sain dona h-ecnaidib & dona h-anecnaidib, forcetul
1671] sain don aes rechta & do génntib, forcetul sain don eclais & do
1672] lucht in t-soegail. Is e dúthracair a malairt fén forna bráthrib
1673] comtís slana i n-Dia. Ropo crochda in domun dó, & ro-crochar-som
1674] don domun; is e ro-mid ar nefní na h-uli, ar mét serci Crist
1675] occe; is e ruccad cusin tres nem, do fégad rúine & derrite Dé; is e
1676] ro-ráid fria desciplu i comfhacus a chesta:certamen bonum certaui,
1677] cursum consummaui, fidem seruáui; de cetero reposita est mihi coróna
1678] iustitie quam mihi Deus in illa die iustus iudex redet. Ro-cúibriged tra
1679] in tíí Pól fa-deóid, & ro-sroigled o 14 i n-Ierusalem, & ruccad
1680] cu Róim ina cúibrech dia taiselbad do Neir Césair, amal atfét sin
1681] Marcellus descipul na n-apstal. Iarsinni tra do-dechaid Pól co
1682] Róim, tancatar na h-Iúdaide chuca, & is ed ro-raidset fris: ‘Ar
1683] n-ires-ne in ro-génar-su, dítin & tacair dara cend, ol siat; uair
1684] nocon fhíren det-siu co ró-fásaigi ires na n-Iúdaide, & tu fen
1685] do Iúdib. In tan tra atchithera-su Petar, tair ina agaid; is e
1686] ro-lá dar cend ar forcetul-ne .i. sapoit & nú-esca & imdibe, &c.’ Atbert
1687] Pól: ‘Ercid & indissid do 15 comanacatar dún, & dia pritcha-sum
1688] forcetul nua, cloifet-su he inbar fhiadnaise-si; mad forcetul
1689] imorro ro-daingniged o thestemnaib o lebraib na n-Ébraide do-gné,
1690] is ed is coir dún uli umaloit [do], & comchetfaid fris.’ O ro-ráid Pol
1691] na briathra-sa co tuilled, {column 173b} dochotar na h-Iudaide co Petar, & ro-raid-set
1692] fris: ‘do-dechaid Pól ó Iudaidib, & no-t-aitchenn-sa co tís
1693] chucai; ar 16 leo e-sium ille i cúibrech, & ní chomarlécet
1694] nach leth atcobair, co roa co Césair.’ O ro-chuala Petar sin, ro-fháltnig
1695] co mor, & do-dechaid cen fuirech chuca. O 'tconnairc
1696] cách díb a céli, ro-chíset ar fálti, & ro-dáilset déra immda, & láma cáich
1697] dib dar brágait a céli. Atcuaid iar sin Pól do Petar cecha ro-cesair
1698] oc tidecht; atcuaid tra Petar do-sum cecha fo-r-damair ó Shímón
1699] drúid. Dochóid ass Petar la fescor, [.i. dered lái], & o ro-shóllsig
1700] in laa ara barach, do-dechaid Petar dorithisi, & fuair sochaidi
1701] moir fora chind, i n-dorus in tigi i m-boi Pól. Do-rala tra in
1702] tan-sin cosnum mor & fuasnad iter Iúdaide & génnti; ar is ed atbertís

p.89


1703] Iudaide: ‘Cenél togaide sinne, & cenél rigda do síl Abrahaim &
1704] Isác & Iácoip dún, & do síl in uli fhátha, dia ro-labair in coimde
1705] gnúis do gnúis, & dia ro-fhoillsig a mor mírbuli & a derrite rúnta.
1706] Sib-si didiu, do génntib dúib; ni fuil nách mor maith ocaib inbar síl,
1707] acht ro-barn-élned oc adrad cloch & crand & ídal.’ O 'trubratar
1708] na briathra-so & araile briathra immda, is e freccra do-ratsat na
1709] génnti: ‘Sinne,’ ol siat, ‘amal atcualumar in fírinde, ro-lécsem
1710] úaind in comrorcuin, & ro-shechsem in fírinde; ro-fhetabar-si
1711] imorro in Dia dia n-dernta adartha, atconncabar ferta & mirbuli na
1712] fhátha; is dib thuccad recht o Dia; is sib tanic tria muir ruad cosaib
1713] tirmaib; itconncabar bar náimtiu do bádud inbar fiadnaise; is
1714] duib tuccad in máind do nim; is duib ro-artraig columa niúil
1715] i l-lou & columa tenntigi i n-oidche; is dúib do-dechaid usce
1716] somblasta asin carraic; — & iarsna h-ulib-si tra, ro-chúmdaigsibar in
1717] loeg n-órdai, & ro-adarsibar he; sinne imorro, cenco n-acumar na
1718] h-adamra-sin & na mírbuli, ro-cretsimar i n-Dia fíren; ro-lécebar-si
1719] tra uaib he cena chretium.’ O m-batar icon cosnum-sin, ro-pritchastar
1720] Petar & Pól dóib, & do-rónsat síd eterru. Airchindig
1721] imorro na n-Iúdaide, & sacairt na n-gennti, no-frithairtis doib, co
1722] r-thodúscsat fodord in popuil i n-agaid na n-apstal, & ro-molsat in ní
1723] Símon drúid i fhiadnaise Neir Césair. No-chairigitís tra Petar
1724] & Pól, uair do-dechatar popul diáirmide dochum in chóimded tria
1725] procept na n-apstal. Ba h-e a mét, co tanic Libia sétig Neir, &
1726] Agripína sétig Agripae .i. in erríg dochum n-ersi & cretmi, &
1727] fo-racsat a pelaiti rigda ar fognum don choimdid & don Christaidecht.
1728] O 'tconnairc tra Símon drúid fodord in popuil frisna h-apstalu,
1729] is e ní fora tarla, for écnach Petair, & is ed atbert: ‘Petar,’
1730] ol se, ‘drúid saeb-fháid he.’ No-cretitís imorro do Símón in
1731] foirend no-ingantaigitís na h-airdena dogníd, uair dogníd in nathraig
1732] n-umaide co m-bíd for gluasacht, & na delba clochda & umai co
1733] n-imdigtís & co n-gluaistís. Dogníd tra he fén co faicthea oc rith
1734] isin aeor. Petar didiu im-a-sech dogníd-som hícc clam & dáll &
1735] baccach, & tafand démnu, & tóduscad marb; no-pritchad don
1736] popul co ro-imgaibitis soeb-forcetul Símoin in druad. Is ann-sin
1737] atbertís na Cristaide, in t-íí Símon corba drúid cuilech pecdach;
1738] in lucht tra no-cretitís do Shimon, no-démnigitís comba drái Petar.
1739] O 'tcuala didiu Neir na scela-sin, forcongart in n-í Simón do thabairt

p.90


1740] chucai. O do-rocht, ro-cúmscaig i n-delbaib brechtnaib .i. i n-deilb
1741] gilla, i n-deilb senorach, i n-deilb óclaig tan aile: ro-delb fón indussin
1742] tria tímthirecht diabuil i fhuathaib imdaib. O ro-fég Neir
1743] in n-í Símon, do-rúmenar corba mac Dé iar fír; atbered tra Petar
1744] corba drái guach cuilech. Atbert Símon fria Neir in tan-sin:
1745] ‘Coisti frim, a fhorcongairthid, ar is mi-se mac Dé, do-dechaid do
1746] nemdaib; fo-ro-damar-sa Petar a oenar conice seo. Ro-h-émnad
1747] tra dam-sa innossa olc mor .i. Pól, is e-side cathaiges frim-sa imalle
1748] fri Petar. Ni aicce-siu mine imraide-siu do etarthuitimm na
1749] fher-sa, millfet-su do fhlaithius.’ Atbert Neir: ‘Forcetul cech
1750] duine & a grád dogní Dia, ingrentig imorro na foirne-si tu-sa.’
1751] Atbert Símon drái: ‘In cenél dóine-sea ro-shoiset in uli Iúdaide
1752] co na cretit dam-sa.’ Atbert Neir fri Petar: ‘cid ar n-atáuar
1753] anchretmig-si amal bar cenel?’ Atbert Petar fri Símon:
1754] ‘Conanacar-su na h-uli do shaebad, ní coemnacair imorro me-si
1755] namá; & cech oen ro-shaebai-si, do-fuc Dia {column 174a} erum-sa a cómrorcain.
1756] Machtnaigim-si cia h-anfhéle umaidi i fhiadnaise in rig foruaisliugud
1757] descipuil Crist triat eladain n-dráidechta-su, ar do-triallais co menic,
1758] & ni-t-coemnacair.’ Atbert Símon fri Neir: ‘Ni lugu is machtnaigthi
1759] lim-sa, a fhorcongarthid, comad ní fíadut-sa in duine aneolach-sa
1760] .i. Petar, in t-iascaire guach nach sóimm i m-brethir nach i
1761] ceneol nach i cumachtu. For-congairfet-sai anosa dom ainglib, co
1762] tísat & co tardat dígal fair.’ Atbert Petar: ‘Nícon imeclaigim-si
1763] h'aingle-siu, acht is mou imeclaigit-sium me-si tria nert mo Dia,
1764] Ísu Crist.’ Atbert Ner: ‘Nach ecal let-su, a Phetair, in t-íí
1765] Símon, is é démniges a diadacht o fhertaib imdaib?’ Atbert
1766] Petar: ‘Ni fhil diadacht itir and-som, acht atat dí fholaid ann
1767] .i. folad duine & folad diabuil.’ Ocus atbert Petar fós fris-sium:
1768] ‘Ma-s o Dia’, aprad Símón ‘in ní imráidim-si, uair ro-fitir
1769] Dia imráti na n-doine; & atbér-sa frit-sa, a Ner, i sanais in ní
1770] imráidim .i. apair-siu bairgin n-eorna do thabairt dam-sa ille fó
1771] cleith.’ Tuccad in-sin, & ro-bris & do-rat ina lámandaib. Atbert
1772] Petar fri Símón: ‘Apair-siu, a Símoin, in ní ro-imráidius-sa no
1773] do-rónus.’ ‘In dóig lat-su, a Petair,’ ol Ner, ‘co ro-cretind-si co
1774] m-beth anfis in nech-si for Símón? ár do-s-gní ferta mora im fiadnaise-si, &
1775] cech ní adubairt do dénum, ro-chomaill.’ Atbert
1776] Petar: ‘Ma do-rígne na mora, cid ar na dingned na becca?’

p.91


1777] Atbert Ner: ‘Cia freccra dobere-si, a Símóin?’ Atbert Simón:
1778] ‘Aprad Petar in ní imráidim-si.’ ‘Bid follus anosa,’ ol Petar, ‘co
1779] tuicim-si in ní imráidius Símón.’ Gabaid ferg iar sin in t-íí Símón,
1780] ár na ro-thuic imrádud in apstail, & is ed ro-ráid: ‘Toinet coin
1781] mora, & ethat in n-í Petar i fiadnaise Ner Césair!’ Do-dechatar
1782] co h-opunn coin co méit machtnaigthi, & do-rónsat tidfhuapairt
1783] Phetair. Petar imorro ro-sín a láma i n-ernaigthi, & tárfaid dona
1784] conaib in m-bairgin ro-s-bennach; & amal itconncatar na coin,
1785] ro-thinsat focetóir. Is ann-sin atbert Petar fria Ner: ‘Adubar-tus-sa
1786] frit-su co fhetar in ní ro-imráid Símón .i. co tíbred
1787] aingliu condai im agaid-si, & nibdís aingil diada.’ Atbert Ner
1788] fri Símon: ‘Do-múinim-sea, a Símoin, ró-n-cload tú.’ Atbert
1789] Símón: ‘Do-rígne-sium frim-sa so hi tír Iúda & Pelestína, & on
1790] ní no-chathaiged frim co menic, ro-s-fóglaim ocumm na gnímu-sa.’
1791] Atbert Ner: ‘Ro-t-gaired-su [no ro-t-gressed-sa] tria format i
1792] n-agaid na foirne-si, uair amal do-fucaaim-si, ata ét mor etrut-sa
1793] & Crist in lochta-sa; & is omun lium-sa do chlod-sa & do dílcend
1794] uadib.’ Atbert Simon: ‘Na-t-saebthar, a fhorcongairthid,’ ol
1795] se. Atbert Ner: ‘Noco ro-m-saebad, acht atcíu condat adbartnaigthi-siu
1796] Petair & Póil & a maigistrech .i. Ísu.’ Atbert
1797] Símon: ‘Nocorba maigistir itir do Pól Crist.’ Atbert
1798] Pól: ‘In t-íí ro-forcan Petar i frecnarcus, is e ro-m-forcan-sa
1799] tria faillsiugud.’ Atbert Símón fria Ner: ‘Ingnad lem do
1800] beith i cúnntabairt umam, ár do-rónus ferta & mirbuli ile fiadut-sa.’
1801] Atbert Ner: ‘Ni cúntabartaigim, & ní cretim do
1802] neoch uaib, acht frecair dam in ní iarfaigfet dít.’ Atbert
1803] Símón: ‘Nocon frécer-sa det-siu itir.’ Atbert Ner: ‘Cid fil
1804] didiu acht ní thibér-sa tu-sa i n-áirem, uair isat brécach in cech ní,
1805] amal tuicim-si fort; & do-rónsabar bar triur me-si cúnntabartach,
1806] co na fetar anossa, cia Dia dia creiteab.’ Atbert Petar: ‘Creit
1807] in t-athair & in mac & in spirut nóem, dúilem na n-uli dúl; is e
1808] do-rígne nem & talmain & in uli filet indib; is é in fír rig & níco fil
1809] crich fora flaithius.’ Atbert Símón: ‘Náách tuicthí-si co m-bia
1810] dúib in ní conaigid .i. techt i m-martrai?’ Atbert Petar & Pól:
1811] ‘A Shímoin, a drái cuilech, a lestar lán do démnaib & do sherba,
1812] con bia maith det-siu siu no táll.’ Atbert Símon: ‘Costi, a
1813] Ner, co fesara na dóine-sea, condat togoethaig; me-si imorro, conid

p.92


1814] do nim do-dechad, & ragut i m-bárach dochum nime; is ann-sin
1815] dogén-sa condat fechtnaig in lucht cretit indum; & faillsigfet mo
1816] feirg & londus forsin lucht no-m-díultat.’ Is ed atbert Petar &
1817] Pól: ‘Do-n-rogart-ne Dia o chein dochum nime & a mor glóri & a
1818] anoire; tu-sa imorro no-t-gairther o diabul, & díanaig co tódernam
1819] & co péin suthain.’ Atbert Símón: ‘A Ner, lái uait na dóine
1820] dásachtacha-sa, co n-dernar-sa maith frit, in tan roisiur cóm athair a
1821] nim.’ {column 174b} Atbert Ner: ‘Can asa n-derbum-ne co raga-su hi nem?’
1822] Atbert Símón: ‘Apair-siu tor mor do chrannaib do dénum co
1823] n-dech-sa índ; & co nu-s-imorcurit mo aingil as-sin isin aer,
1824] uair ni cúmgait tidecht co talam iterna pecdachu.’ Ro-forcongair
1825] Ner iarum tor ard do dénum a muig Mairt; & atbert in uli popul &
1826] na h-oirchindig & na h-apstail a tidecht i fhiadnaise in gnímu-sa ara
1827] barach. Atbert Ner frisna h-apstalu: ‘Bíd follus anossa in
1828] fírinde ocin tíí 'ca m-bia.’ Atbert Petar & Pól: ‘Noco fhállsigfem-ne
1829] in n-í Símón, conid for gói ata; acht fallsigfid ar
1830] coimdiu Ísu Crist.’ Ro-sói Pól co Petar & atbert fris: ‘Is ed is
1831] lem-sa, sléchtain & ernaigti cusin coimdid; is ed is lat-su, Símón
1832] do trascrad, amal fresgebus a n-airde, ar is taisce rot-togud-[sa] o
1833] Dia.’ Atbert Petar fri Símón: ‘In ní ro-triallais, déna, uair
1834] ro-chomfhacsigestar foillsiugud do chlóine fort; & is comfacus ar
1835] togairm-ne co Dia, ar itchíu-sa mo choimdiu Ísu Crist 'com
1836] thogairm-sea, & ic togairm Póil.’ Atbert Ner: ‘Cia leth ragu-sa
1837] i n-agaid mo thoili-sea?’ Atbert Petar: ‘In leth togairmfe in
1838] coimdiu, Ísu Crist ata-n-cómnaic, is ed ragum.’ Atbert Ner:
1839] ‘In a nem ragthai-si?’ Atbert Petar: ‘In leth bus tol do Dia
1840] ro-n-gair, is ed ragum.’ Isin tan-sin ro-fresgab Símón isin tor i
1841] fhiadnaise cáich, & ro-sín a láma, & boi ic foluamain isin aeór.
1842] Atbert Ner: ‘Is fír-epartach in duine-si, Símón; tu-sa imorro &
1843] Pól saebthaide sib.’ Atbert Petar fris-sium: ‘Tuicfe-siu cen
1844] fuirech, sinne conid fir-epertaig 'nar n-descipuil do Christ; Símón
1845] tra co nach Dia he, acht drái cuilech togaethach.’ Atbert Ner:
1846] ‘Fédligthi beos inbar n-ulcc; is follus atcithi he ic techt dochum
1847] nime.’ Atbert Petar fri Pól: ‘Tocaib do chend, & fég Símón ic
1848] foluamain.’ Is ed atbert Pól: ‘A Petair, comaill in ní ro-thinnscancanais,y
1849] uair ata ar coimdiu, Ísu Crist, 'cár togairm-ne.’ O 'tcuala
1850] tra Ner a n-imacallam, ro-fháitbe impu, & atbert: ‘Is follus don

p.93


1851] lucht-sa anossa, conid clóthi, & conid for boile atat.’ Atbert
1852] Petar: ‘No-barn-aitchim, a thimthirige demain, conuaircaib in
1853] fer-sa isin aeor do mi-imbirt críde na n-dóine n-amairsech, ar
1854] dúilem na n-uli dúl, ar Christ atracht isin tres ló o marbu, co na
1855] ro-imchurit he on uair-si amach!’ Do-ro-chair Símón focetoir isin
1856] inad dianad ainm ‘saccra uia,’ & do-roinded a chorp i cethri
1857] blogaib, & do-rónta cethri clocha dib i cúimne in coscair apstalacda
1858] cus-indíu. Atbert Ner iar sin na hapstail do cúibrech, & corp Símóin
1859] do choimét co cend trédenuis, ár do-ru-menar dotresed isin tres
1860] ló. Atbert Petar fris: ‘Nícon ér-sium tria bith sír, uair atbath
1861] i péin & i tódernam.’ Atbert Ner iar sin frisin errig .i. Agripa a
1862] ainm-side: ‘Moghaid na doine écraibdecha-sa, & no-s-tabraid
1863] lannaib teinntigib co ra-forbat a m-betha amlaid-sin, & cech oen atoibe
1864] [.i.is oentadach] doib.’ Atbert in errig: ‘A rig, a fhorcongairthid,
1865] ní cubaid bás cosmail doib, uair Pól ennacc he, Petar tra duin-ergnaid &
1866] écraibdech e-side. Is fírén didiu amal atcíther dam-sa
1867] .i. Pól do díchennad, Petar imorro a crochad.’ Atbert Ner: ‘Is
1868] maith in breth rucais,’ ol se. Ructha iarum na h-apstail i fiadnaise
1869] Ner. In tan tra ructha Pól cu locc in díchennta, atconnairc araile
1870] bannscál co lín-anart n-gel ina l-láim. Atbert Pól fria: ‘Tabair
1871] dam in lín-anart imum chend, co na faicer lám in fheoil-dénmada,
1872] & ro-sia chucat focetoir.’ Do-rat dó in bannscál in anart. Ro-díchennad
1873] tra Pól for colomu marmardai in uia ostensi, & ro-siacht
1874] a l-lín-anart cusin m-bannscáil doridisi for cúlu. Cend imorro Póil
1875] ro-reth-side focetoir co araile loch & boi cethracha bliadan ann.
1876] Téit iarsin cethrachatmad m-bliadain ingen na mna do-rat in lín-anart
1877] do Pól, do nige etaig cusin loch cetna; atconnairc-side na
1878] lochranna for lasad isin loch, & ro-érdarcaid fon cathraig. Do-dechaid
1879] {column 175a} in tan-sin in popul Rómanda cusin loch; & fuaratar cend
1880] Póil i m-medon in locha; rucsat leo iarum in cend co n-anoir &
1881] clas-cetul mor cusin corp; & is amal ro-batar in corp & in cend oc
1882] tepersain fhola, amal bid in la-sin no-s-dichennta [Pól]. Ocus
1883] ro-shuidigset in cend don chorp, & ro-dlutta, amal batar i m-bethaid;
1884] ro-molsat & ro-bennachsat cách in coimdid forin mírbuil-sin. Petar
1885] imorro, o ro-siacht cusin croich, is ed atbert: ‘Mo choimdi-siu
1886] Ísu Crist, do-dechaid do nim, is amal ro-crochad, & a chenn suas &
1887] a chosa sís; me-si tra, ni h-innraic mo shuidiugud amlaid-sin, acht

p.94


1888] tabar mo chenn sís, & mo chossa suas.’ Do-rónsat amlaid-sin lucht
1889] in crochda. Ro-comtinolsat tra sochaide díairmidi ann-sin, & is ed
1890] ro-triallsat, loscad Neir Césair. Ro-gart Petar imorro, & is ed
1891] atbert: ‘Dochuadus-sa adíu indíu do acallaim brathar dam, ocus
1892] do-rala dam forsin sét mo choimdiu Ísu Crist, & ro-adras-sa he,
1893] & atbert-sa fris, ‘domine quo uádis?’ .i. ‘cia leth tégi, a tigerna?’ et
1894] dixit Christus,‘uade in Roma crúcifige iterum’; is ed atbert Crist frim-sa
1895] .i. ‘no-m-tóchoisc, ar tégim doridisi dom crochad do Róim’ .i.
1896] dia crochad ina ballaib .i. na h-apstail. Na tairmiscid didiu mo shet
1897] & m'imtecht,’ ol Petar, ‘uair atú oc techt dochum nime, ar is do
1898] ballaib Crist dam-sa & do Pól.’ O ro-ráid Petar na briathra-sa &
1899] araile briathra, ro-fhóid a spirut. Ro-artraigset iarum fir noema, [.i.
1900] aingil], na facus reme na iarum a n-indshamail, & is ed ro-ráidset:
1901] ‘Ar-daig Phetair tancumar ó Ierusalem,’ ol eat .i. ainm nime for
1902] Ierusalem in-sin. Rucsat iarum corp Petair co h-inchlethi leo, &
1903] ro-shuidigset isin inad dianad ainm Vaticánus; & ro-ráidset frisin
1904] popul Rómanda: ‘Denaíd suba & failte arna sruthib & arna
1905] h-anchardib mora-sa in choimded do beth ocaib.’ Do-ratsat tra in
1906] popul Rómandai miscais moir do Ner: ba h-e a mét co ro-chinnset
1907] a sróigled & a thuarcain, comad marb. O 'tcúala [tra] Ner in
1908] comairle-sin, do-dechaid crith & omun dofhulachta índ, co ro-imcaib
1909] co h-inclethi co m-bói i n-díthrebu & i coilltib in tíre for foendiul &
1910] sechrán, co n-erbailt do fhuacht & gortai co n-duatar biasta & ethaite
1911] he iar sin. Do-dechatar tra Gregaig do breith 17 na n-apstal
1912] leo dochum a tíre fessin: & tanic talam-chumscugud mor ann; ocus
1913] ro-rith in popul Rómandai, & tairthetar eat cor-shuidigset na curpu
1914] isin inad dianad ainm Catacumba, & batar secht mís for bliadain
1915] isin inad-sin, co táirsed cúmtach na n-inad, i suidigfitís na cuirp
1916] fa-deoid. Ro-suidiged iarum corp Petair in Vaticáno .i. én míle
1917] cémend o Róim sair. Ro-suidiged didiu corp Póil isin dara míle
1918] o Róim fodess. Is ann-sin do-berar a ittche di cech oen tria impide
1919] na n-ard-apstal-sin. Indíu tra ro-forbsatar in da apstal noemu a
1920] cath fri demun & doman. Indíu ro-failtig in uli cathir nemdai, &
1921] do-dechaid i frithsét na n-apstal co clas-cetlaib & moltai imdaib.
1922] Indíu ro-fhresgab Petar noem co h-Ísu Crist; is e do-rat seirc sainredaig
1923] dó, sech cech n-apstal, co fil i fáilti shuthain í fhiadnaise
1924] in tíí dia tard mor shercc. Indíu do-ratad eochroracht na cathrach

p.95


1925] nemdai dó, co n-iadand & co n-erslaicend ria cech n-oen is áil
1926] dó. Indíu do-ratad do Pól noem-apstal in ní no-aitched do-gres,
1927] dicens: ‘Cupió disolui et esse cum Christo’, co n-aicend in Crist-sin
1928] gnúis do gnúis; is air-side [.i. ar Christ], ro-comthánsig a brathriu &
1929] a choibnius & a chairdiu & in uli domun. Is dó do-rat seirc n-difhollsigthig
1930] amal atbeir fen: ‘Ni fil do threblait na do chumca na
1931] d'ingreim na do gortai na guasacht na do cloidem ní no-m-eterscara-sa
1932] o sheirc Crist,’ or Pól. Indiu ro-fresgabsat na da sruith-noemu &
1933] da oegaire [thairisi] na h-eclaisi dochum nime, cusin fír
1934] athair, & cusin fír oegaire, co Ísu Crist; ocus bet-sium imalle fris
1935] oc fuigiull in cinedu dóenna, amal atbert friu:‘Cum sederit filius
1936] hominis in sede maiestatis suae, sedebitis et uos super duodecim discipulos sedes
1937] iudicantes duodecim tribus Israel’, betit imorro iarsin fuigell-sin isin
1938] fhechtnaigi nemdai tria bith sir; i n-oentaid noem & noem óg in
1939] domain, i n-oentaid noi n-grad nime na tairmdechatar, i n-oentaid
1940] na noem trinóti uaisle armitnigi, athar & meic & spiruta noim.
1941] Alme trocaire n-De tria impide Petair & Póil, co risam uli in oentaid-sin;
1942] ro-s-airillem, ro-s-aittrebam in saecula saeculorum. Amen.

{column 175b}

PAIS PARTHOLOIN in-so.


1943] Luid Partholon apstal do forcetul isin India. Dochoid i n-aroile
1944] tempul ann; is ann-sin bói hidal no-adratís lucht na cathrach .i.
1945] Astoróth a ainm in hídail. Bói Partholon amal cech n-oilithrech
1946] isin inad-sin. Bói demun didiu ann-sin, & is é-sin atbered co
1947] n-ícfad lucht cecha galair; acht chena in lucht no-frithardad fén,
1948] is iat no-íccad; ar batar in lucht-sin cen adrad in fír Dia occu;
1949] ocus no-melltais na dee bréce-sin na doine, uair mellaid demun
1950] tria eladain in drém na techtait in fír Dia .i. do-s-beir gallra &
1951] tedmanna doib, & dobeir aithesca ar-dáig idparta do. In-dar leis-na
1952] doinib borba ann-sin, is e-sium dobeir slánti doib; & ní thabrat-som
1953] chena iar fír slanti doib, acht a lécun cena frithardad; &
1954] no-cretitís na dóine ann-sin combad e-sium no-íccad iat, in tan


p.96


1955] no-anad dia pianad. O ro-boi tra Partholon co fedil ann-sin,
1956] ni thabrad Astoroth nach freccra, & ni h-íccad nach oen no-frithardad;
1957] o ro-bitis tra na buidne oc innsaigid Astoróth & oc denum
1958] edpart do, & na tabrad freccra doib, & na híccad iat, lotar co cathraig
1959] n-aile, do adrad in demain diarbo ainm Heríth; & ro-iarfachsat
1960] de-sin, cid dia m-boi Astoróth cen freccra do thabairt doib. ‘Fil
1961] a abba dó, ol Eríth, ár ró-cenglad he o chúibriuch tenntigi, co
1962] na fetann labra, on uair tanic Partholón apstal Dé isin cathraig.’
1963] ‘Cóich e-sein?’ ol iat. ‘Cara Dé uli-cumachtaig’ ol se; ‘& is aire
1964] tanic-sen ille, co ro-chuired dar cend bar n-uli dee-se.’ ‘Apair
1965] frind caide a delb, ol iat, fo-dáig co tucam aichne fair iter cách.’
1966] Atbert in demun: —‘Is ed-so a delb .i. folt cas dub fair, srón
1967] choir & cluasa cumaide occa, & ni fil móile and, ulcha imlebur &
1968] uathad finda liath inne, delb mesarda iter mét & laiget fair, étach
1969] taitnemach imbe, & boccóti corccra ann; ata didiu in étach-sin sé
1970] bliadna fichet imbe, & ní sine & ni salcha a chach he; atat didiu
1971] dí assa frisin ré cetna imbe, & ní sine a chách iat; cét slechtain
1972] cech n-oidche & cét slechtain cech lái lais; guth bínd orgánta occai;
1973] aingil do gres ina choemthecht, & ni lécset uacht no scís no íttaid
1974] no occorus fair. Fer blaith cennais o menmain & o fordreich;
1975] feochair laind subach failid in cech aimsir; fis cech neich & cech
1976] belra occa; is aire ro-fitir cech ní for bith, aingil oc indisi cechc
1977] neich dó. Cia rabthai-si oca iarraid, mad áil lais, fógébthai he,
1978] mad áil lais, ni-s-fuigbithi. Ocus guidim-se chena sib-se, ho fogebthai
1979] he, cona tartai chucum-sa he, ar-daig na dernat na h-aingil filet
1980] imalle fris frim-sa cech ní do-rónsat fri h-Astoróth.’ O 'trubairt in
1981] demun sin, bói ina thost iarum. O rancatar tra in lucht-sin
1982] dia tig, batar oc iarraid Partholoin, & ni fuaratar he. Do-rala tra
1983] ann-sin duine demnacda isin cathraig, & itcualae-sen Partholon oc
1984] ernaigthi; teit co h-airm a m-bói Partholon & atbert fris: ‘A
1985] apstail Dé, a Phartholoin, ata h'ernaigthi 'com loscad.’ Ro-tuic tra
1986] Partholon conid démun ro-chuir in duine for dásacht & atbert:
1987] ‘Bi a tost,’ ol Partholon frisin demun, ‘& fác an inad atai.’ Ro-saerad
1988] ann-sin in duine on demun boi oca imluad fri h-íl-bliadnu.
1989] Indisid tra in fer-sin do rig na cathrach in scél-sin .i. Policim a
1990] ainm-side; ingen didiu icon rig, & demun oca h-imluad fri h-il-bliadnu.
1991] Foidis in rig techta do shaigid in apstail ar co tíssed

p.97


1992] do shaerad a ingine, amal ro-shaer Séustrim .i. in fer bói fri dásacht
1993] reme. Docóid in t-apstal frisna techtai, & itconnairc in ben iarna
1994] cúibrech, uair no-buailed & no-ithed cech oen frisa m-benad, &
1995] ni lamad nech béin fria. Atbert in t-apstal a cúibrigi do thaithmech
1996] di. ‘Cia lemus tocht dia saigid?’ ol na timthirigi. ‘Ata hi
1997] cúibrech ocum-sa,’ ol in t-apstal, ‘in t-íí no-s-imluaided .i. diabul;
1998] ercid didiu & taithmigid hí, & denaid a h-erdach, & tabraid chucum-sa
1999] amárach hi.’ Do-ronsat uli amal atbert in t-apstal, & ni ro-lam
2000] demun ó sin a lenmain. Tanic in rig ara barach co n-ere cámaill
2001] lais de ór & argat & de gemmaib carrmocail & de étaigib examla dia
2002] tabairt don apstal, & ni fuaratar he; & rucait cusin pelait rigda
2003] doridisi iat. Do-rala tra ara bárach a tús in lái in t-apstal & in rig{column 176a}
2004] & Seustirim i tig a triúr, & atbert Partholon frisin rig: ‘cid diamba
2005] dam-sa,’ ol Partholon, ‘do thabairt indmais dam? ár is don
2006] lucht bít oc iarraid na rét soegulta, ata a tarba-sin. Me-si imorro,
2007] ni ní talmaide no collaide iarraimm, acht co ro-thuice-siu co n-genair
2008] in t-íí do-roine nem & talmain & muir cusna h-ule filet indib, tria
2009] broind óige .i. Muire, & is d'oig is co saingnústa ro-génair mac Dé,
2010] ar is i in óg-sa ro-idpair ar tus dona h-ulib ogaib a h-óige do Dia; ár
2011] ni fhríth o thús domain banscál doberad a h-óige do Dia, acht Muire
2012] .i. a chinded di ina menmain, na findfad oentaid fherscáil. Do-rala
2013] tra di-ssi, in tan boi oc ernaigthi ina cubaccuil, co tanic
2014] Gabriel aingeal a dóchumm, co r-gab omhun spirutalda i-ssi remi.
2015] Atbert in t-aingel fria: ‘Na bíd omun fort, a Muiri óg, ar béra
2016] mac diamba lán nem & talam.’ ‘Cindus dogentai sin ón?’ ol
2017] si-se, ‘ar ni fetar, & ni fhindub-sa ferscál, cén bam beo.’ Atbert in
2018] t-aingel fria-si: ‘In spirut noem dogéna a erlathair, & is aire-sin
2019] atberar noem frisin tí genfes uait.’ O ro-genair didiu mac Dé,’
2020] ol Partholon, ‘rop áil dó a aimsiugud o diabul, co ro-chlói Crist tria
2021] áine isin dithrub in tí ro-clói Adam i Parrdus tria craes; uair ropo
2022] chubaid co ro-cloitea o mac na h-óige .i. Crist, in tí ro-cloiestar
2023] Adam mac na h-oige .i. mac in talman nóim; ar in talam dia
2024] n-dernad Adam, óg e-side, ar ni ro-h-elned ó iarnd nách o fhuil
2025] dóenna, & ni ro-h-eroslaiced fria h-ádnocul neich in tan-sin. Crist
2026] didiu,’ ol Partholon, ‘ro-h-aimsiged fó thri o diabul, & foruaslig-side fo
2027] thri diabul, hi saint, i n-díumus, i craes; ocus is e ro-fhóid a apstalu
2028] fon uli doman, co ru-s-indarpatís na démnu aitrebait forna delbu

p.98


2029] isna templaib. Nícon gabmait-ne tra nach [n-ernail] indmas o nach
2030] aen isin bith, acht doberam dímicin do, uair ferr a m-beth sáidbir
2031] i flaith nime, áitt na bia téidm no toirsi no bás, aitt i m-bía fechtnaige
2032] shuthain & failte cen crich & aireru oibne. On lo imorro
2033] dochuadus-sa isin tempul,’ [ol Partholon], ‘ro-cúibriged o aingliu
2034] bar n-dee-si .i. in deman do-s-bered freccra díb asin ídal; dia creti-siu
2035] imorro do Christ, & dia no-t-baitsither,’ ol Partholon, ‘atcífe
2036] diabul, & tuicfe a olc fair; & mad áil det-siu, a dérbad conid fír na
2037] h-í atberim-si, rágmait-ne uile isin tempul & atbér-sa fria demun
2038] labra don deilb frib-se; & is ed atbera-som, ata i cúibrech o
2039] ainglib Dé bíí.’ ‘Regut-sa i m-barach,‘ ol in rig, ’cusna sacurta do
2040] denam idpurta, co nu-s-fégam in mirbuil-sin.’ Do-rónsat na sacairt
2041] ara barach na h-idpurta, & atbert demun friu iar sin: ‘A thruagu,’
2042] ol se, ‘na denaid idpurta dam-sa, na tecmai cumba mesa dúib oltás
2043] dam-sa; uair do-ratsat aingil in choimded ro-crochsat Iúdaide
2044] cuibrech tened form-sa. Dar le h-Iúdaidib imorro connicfitís a
2045] fhastad o bás; ro-doer-sum tra bás, & ro-chengail o chuibrigib tened
2046] céli in báis .i. ar n-oirchindech-ne; ocus atracht Crist isin tres
2047] ló, & se coscrach o bás & ó diabul, có tarut sigin a chroiche dia
2048] apstalu, & ro-fóid iat fon cruinde do shílad cretmi; & is oen dib-side
2049] fil i-fhos isin cathraig-si, & is e no-m-fastann-sa i cuibrech; &
2050] guidid-se form-sa co ro-léci dam dul i cennadaig aile, ar ata ernaigthi
2051] Partholoin 'com pianad sund.’ ‘Apair frium, a diabuil,’ ol
2052] Partholon, ‘cia ro-s-mill na h-uli atat i n-gallruib examluib isna
2053] templuib.’ ‘Ar n-oircindech [.i. diabul], ro-foid sinne chuca, is e
2054] ro-cengail iat ann, & is e-sin ro-fóid sinne cusna doinib cu ra-frithardmis
2055] ar tús a curpu; ar ní fil cumang ina n-anmannaib
2056] ocaind, acht mine dernat idpart dona deeib; in tan dogniat idpart
2057] ar hícc a corp, ní dénmait-ne erchoit dia corpu in tan-sin, ar is
2058] and-sin tindscanmait cumachtu ina n-anmannaib; uair in tan
2059] anmait-ne cen imluad a corp-sum, in-dar leo-sum is e a n-dethide
2060] & a n-grad bis linde ann-sin, & is aire-sin doberat adrad Dé foirn.
2061] On ló didiu tanic apstal Dé ille, atú-sa cengalti o chúibrigib tened;
2062] is aire labruim-si frib-se, uair do-chetaig-sium dam labra, ar ni
2063] lemaind labra ina fhiadnaise cen cetúgud do-sum, & ni mo no-lémad
2064] cíd mo aircindech, Lucifer, acht mine cetaiged-sum dó.’ ‘Cid
2065] fodera deit cin na dóine-si tucait chucat do hícc?’ ol {column 176b} Partholon.

p.99


2066] ‘Ni ansa,’ ol demun; ‘in tan do-s-gniam-ne a cuirp do imluad o
2067] threblatib, & cin imluad a n-anmand fedligit na cuirp ina treblatib
2068] ann-sin.’ ‘Cindus millti didiu in anmain?’ ol Partholon. ‘Ni ansa,’
2069] ol demun; ‘in tan credit condat dee sinne & doniat idpurta dun, berid
2070] in coimdiu he fen uadib ann-sin, & ni thabrum-ne treblati fora
2071] corpu ann-sin, acht aimsigmit a n-anmunna,— ar is ed nama
2072] iarrmait, doerad na h-anma dun,’ ol se. Atbert Partholon frisin
2073] popul: ‘Ni coir duib adrad don ti-sea da r-gabsabar deilb dee; is
2074] e tra in fír dia in t-í na haittrebann i cranda na hi clochaib, ocus mad
2075] ail duib-si,’ ol se, ‘guidfet-sa in coimde tarbar ceann, co fhagbathi
2076] slánti; & cuirid in hidal-sa ass, & brissid he, & coisecarbat-sa in tempul-sa
2077] do Dia, & dogén bar m-baitsed ann.’ Do-ratsat in popul ann-sin,
2078] iarna ráda don rig friu, sinnaig & refeda & teta do tharraing in
2079] hidail asa inad; & ni r-fhétsat. Atbert in t-apstal frisin demun
2080] boi isin ídal: ‘manip áil duit-si,’ ol se, ‘do chur for muir &
2081] fairrge do-gres, bris fen in hídal, & eirc isin dithrub, bail na fil
2082] aittreb nach n-anmand.’ Ro-minaig in demun focetoir in hidal
2083] cusna h-uli threlmu do-ronait do fén isin tempul. ‘Is e in t-oen
2084] Dia uli-chumachtach,’ ol in popul, ‘in t-í erdarcaiges Partholon.’
2085] Iar sin ro-thócaib in t-apstal a láma dochum nime, & atbert: ‘A
2086] Dé Abrahaim & Isac & Iacop, is tu ro-fhóid do mac oen-geni, co
2087] tard a fhuil tar cend na n-doine do-rochratar i peccad; is e-sin
2088] do-rat dúin-ne chomus shlanaigti dall & clam & baccach, co ro-thodúiscmís
2089] marbu; is e as-rubairt frin-ne, cech ní no-chuindegmaís
2090] frisin athair nemda, dobertha dún; uair is tu-sa in t-oen Dia, a
2091] nim & i talmain & i muir. Tabair hit anmum dam-sa, co ro-slanaigther
2092] na h-uli indut-sa indíu, & co ro-thuicea cách corop tu in fír
2093] Dia uli-cumachtach.’ ‘Dogné Dia amlaid!’ ol in popul. Tanic tra
2094] aingel Dé ann-sin, & se taitnemach amal grein, & cethri hette fair,
2095] & boi oc foluamain tria cethri cúla in tempuil, co ro-roind sigin na
2096] crochi i fraigid in tempuil. Atbert in t-aingel iarum: ‘Asrubairt
2097] Dia frim-sa,’ ol se, ‘co slanaigfiter sib-si uli óbar n-enerti; &
2098] ro-s-glan Dia in tempul on uli élned, & o aittreb diabuil bói ann; is
2099] fris-side atbert in t-apstal dul isin dithreb, & mad ail dib-si,’ ol se,
2100] ‘taisbenfat-sa duib he; & na gabad oman sib reme, acht tabraid sigin na
2101] crochi tarbar n-gnusib, amal tucus-sa i fraigid in tempuil, & regaid
2102] cech n-olc uaib.’ ‘Is cet lind,’ ol siat. Ro-fhaillsig in t-aingel

p.100


2103] doib ann-sin Etheopacda dermáir, — duibither gual a gnúis, ulcha
2104] fhota lais, trilis conice a shálu fhair, ruisc thenntemla occa; ticed
2105] lassar borb asa bragait & asa shróin, amal lassair shuirnn tened,
2106] brenither fial-tech in lassar-sin, & no-loiscfed in m-bith; etteda delgnecha
2107] amal sciaich fair, & a lama i cúibrech o shlabradu tened fria
2108] a drúimm. Atbert in t-aingel ind-sin frisin demun: ‘Uair do-rónais
2109] umaloit don apstal,’ ol se, ‘& ro-glanais in tempul ona h-idluib
2110] batar ann, eirc amal atbert in t-apstal fritt isin dithrub, aitt na bia
2111] aittreb doenna; & bi ann co lathi in fhuigill.’ Ro-thaithmigit a
2112] chuibrige do diabul ann-sin, & do-rat gáir tróm & égium dermáir
2113] ass, oc dul uadib, co r-lán in tempul dia brentur. Teit iarum
2114] in t-aingel dochum nime ina fiadnaise uli; & ro-creit in ríg cona
2115] rigain & co lucht na cathrach uli, & co lucht na cathrach comfhochraib
2116] doib, ocus na h-uli aittrebthaigi batar i cumachta in rig,—
2117] ro-cretset & ro-baitsit uli. Boi tra in rig iarum i coimitecht in
2118] apstail, & curid a mind rígda uada.


2119] Ro-tinoilset tra ann-sin uli shacart na tempul, & tiagat cusin rig
2120] n-aile .i. Astriágés a ainm-sen, brathair in rig Policim, is e-side
2121] ro-creit do Partholon. Atbertsat na sacairt frisin rig .i. Astriages:
2122] ‘Ro-creit do brathair-siu,’ ol siat, ‘don dráid ro-bris ar
2123] n-ídlu, & do-róine conid descipul do he.’ Gabaid ferg Astriágés
2124] ann-sin, co r-fhóid mile fher n-armach ar-oen frisna sacartu d'iarraid
2125] Partholoin, & dia thabairt cusin rig. Do-ronad tra amlaid, &
2126] tucait Partholon cusin rig. Asbert Astriáges fris: ‘In tu-sa
2127] ro-shói mo brathair-si?’ ol se. ‘A shoud o écoir, & a thabairt {column 177a} for
2128] cóir do-ronas,’ ol in t-apstal. Atbert in rig: ‘In tu ro-t-bris na
2129] dee?’ ‘Do-ratus cumachta dona demnaib batar innib,’ ol in
2130] t-apstal, ‘co ro-bristis iat, ar-dáig na n-dóine do breith o chomrorcain
2131] & dia tabairt do shaigid Dé uli-cumachtaig fil a nim.’ Atbert
2132] in ri beos: ‘In tú do-rat for mo brathair-si, a dee fen d'fhacbail, &
2133] cretem dot Dia-su?’ ‘Is amlaidlaid do-rala,’ ol in t-apstal.
2134] ‘Do-s-ber-sa fort-sa,’ ol in rig, ‘do Dia fen do fácbail, & cretem dom
2135] deib-si.’ Atbert Partholon: ‘Ro-brisius-sa in dia da r-adair do
2136] brathair-siu, & dogén do dia-su fessin, & in uli dee filet ocut; & dia
2137] cúmcat ní dam, cretfet doib asa h-aithle, — mine cúmcat imorro,
2138] cret-si dom dia-sa asa aithli.’ O ro-boi in t-apstal oca rada-sin,
2139] ro-h-indised don rig na h-ídla do thuitimm & do brissed. Ro-dluig


p.101


2140] in rig a étach corcarda ann-sin, & atbert fria múintir, in t-apstal
2141] do thuarcain o shúnd ar tus & a fhennad iarum, & a dichendad o
2142] chloideb fa-deóid. Tancatar tra na sacairt & téglach in rig do shaigid
2143] in apstail iar sin, co r-thuaircset he dia n-dornu, & do flescaib
2144] némnechu & do sonnaib iarnaigib, co ro-erig a fheoil & a lethar de
2145] uli, & e-sium beos oc procept don popul & do lucht a marbtha fesin.
2146] Ro-fhendsat he iar sin, & bensat a chroicend de, amal cech n-anmunda
2147] n-indligtech, & ro-fhuaigset a chroicend imme doridisi co
2148] n-delgi spíne & sciach eterru. Atberat araile co tartsat fair fén a
2149] chroicend do iumochar fiarut na cathrach, dia creicc for indmas
2150] doib-sium. Do-riacht tra aroile fer díb chuice iar tain co cloideb
2151] lomm ina láim, & do-rat dara bragait don apstal de, co
2152] nu-s-dichend he amlaid-sin/. Tancatar popul na cathrach ro-cretset
2153] do Christ tremit-sium, & in rig .i. Policimus, is e-side ro-fhacaib
2154] a rige & ro-creit do Dia tria forcetul Partholoin; tancatar imalle
2155] ann-sin, co rucsat corp in apstail leo, & ro-chansat immund &
2156] cantaicc logmair do; & ba brónach rucsat leo he. Do-rónait tra
2157] baslicc moir occu dó, co tucsat a chorp innte.


2158] Tanic didiu Astriages in rig, hi cind mís iar n-adnocul Partholoin,
2159] & in uli shacart ar-oen fris, & demnu oca n-imluad, & siat for mire &
2160] dasacht, co h-adnocul Partholoin, conid ed atbertis: ‘Triasin
2161] apstal doberair in díl-sa foirn,’ ol siat. Do-rochratar tra ann-sin, &
2162] siat marb cen anmain; & lotar a n-anmunna la démnu, i sír-aittreb
2163] pene iffirn. Do-rochair aduath mor & ecla dermair forsna h-uli
2164] anchretmechu oca fhacsin sin, co ro-cretset do Dia, & ro-baitsit uli
2165] ona sacartu ro-ordaig Partholon fesin remi-sin: ro-fhaillsig tra
2166] Partholon don popul, comad he in rig .i. Policimus, bud escop
2167] doib dia esi-sium.


2168] Boi tra Policimus fiche bliadan iar-tain i n-escopoti, & dognid
2169] firta & mirbuli díríme i n-anmaimm Dé & Partholoin apstail iar-tain.
2170] Atcess imorro anim Partholoin amal uan tuinde no dellrad n-grene,
2171] & aingil oca imochor dochum nime. Finit.


p.102

PAIS IACOIP APSTAIL in-so.


2172] Luid Iacop mor mac Zepedei .i. brathair Eoin apstail & in
2173] shuiscelaig amra, co m-boi oc procept bréthri Dé i tír Iúda. Ro-fhóid
2174] in dráid diarbo ainm Ermogenies a descipul do shaigid
2175] Iacoip, & drém dona Farsaidib imalle fris, co ro-écnaigitís ainm
2176] meic Dé i fhiadnaise Iacoip in apstail amra oirmitnig: Filétus
2177] didiu a ainm in descipuil-sin. O rancatar iarum co h-Iacop, batar
2178] oca rada ‘narbo mac Dé Crist’; ro-díchuir tra Iacop a tacartha,
2179] & ro-thend o thestemnaib na scribtúire, conid fír mac Dé Ísu
2180] Crist. Luid tra Filétus co h-Ermogin, & atbert fris ,—‘Atcíther
2181] dam-sa,’ ol se, ‘cona fetfá-su apstal in coimded Ísu Crist do
2182] foruaslucud; uair atconnarc-sa daill & baccaig & claim do shlanugud
2183] do i n-anmum Crist, & itcuala om chairdib co fhacatar mairb
2184] do thodúscad do. Cid fil ann tra acht ata in scriptuir noem do
2185] mebair lais, & is esti demniges conid he mac Dé in Crist ro-crochsat
2186] Iúdaide. Is i mo chomairle duit,’ ol se, ‘eirc dia shaigid
2187] & cuindig logud fair, ar ni bia tarba do draidechta duit, co n-derna
2188] a n-apraimsi fritt.’ ‘Regut-sa imorro dia shaigid,’ ol se, ‘& cuindegat
2189] logud fair, & len{column 177b}fat amal cech n-descipul he.’ Gabaid
2190] tra ferg Eromoghin o 'tcuala sin, co ro-cúibriged Filétus occa, &
2191] atbert: ‘Dia saera Iacop tu óna cuibrigib filet fort, cretfet-sa
2192] dó.’ Is ann-sin cuirid Filétus gilla do shaigid Iacoip, co ro-innis
2193] do in ní-sin. Ro-fhóid tra Iacop a gilla, & a bréit allais lais,
2194] airm a m-bói Filétus; ro-thaithmigestar didiu na cuibrige la tidecht
2195] in bréti, co ro-scail de focetoir. Do-dechaid tra Filetus co h-Iacop
2196] iar sin, & bói oc ecnach Ermogin, & oc tathair a draidechta ina
2197] fhiadnaise. Ro-s-gab ferg Ermogin ann-sin, ar ba h-olc lais a dalta
2198] dia fhacbail: ro-dusig tra demnu tria druidecht, co r-fóid co
2199] h-Iacop iat. Atbert friu: ‘Ercid,’ ol se, ‘co h-Iacop & co Filétus
2200] com dalta-sa, & tabraid chucum-sa iat, co ro-cathaiger-sa friu, dáig
2201] na berat mo desciplu leo, & na ro-s-mellat iat.’ Tancatar didiu na
2202] démnu co h-Iacop, & is amlaid bói Iacop, oc ernaigthi ann-sin; atbertsat
2203] fris, & siat oc gol-gaire isin aeor uasa: ‘A apstail Dé,’ ol iat, ‘oirchis
2204] dínn ria n-amsir ar n-damunta, ar atám chena i pén.’ ‘Cid dia


p.103


2205] tancabar ille?’ ol Iacop. ‘Ermogin,’ ol na demna, ‘do-cuir sinn, co
2206] rucam tu-sa & Filetus día shaigid; o thancumar tra ille, ro-chenglatar
2207] aingil in choimded o chuibrigib tened sind, & atat-sen ocar loscad.’
2208] ‘Oslaicet aingil Dé dib,’ ol Iacop, ‘i n-ainm in athar & in meic
2209] & in spiruta noim; ocus [ercid] co h-Ermogin, & na denaid irchoit do,
2210] acht imluadid i fhoendel he!’ Lotar na demnu co h-Ermogin, &
2211] atbertsat fris: ‘Cid día r-chuiris sind diar pianad & diar
2212] crochad co h-Iacop?’ Ro-cenglatar na demnu a láma iarna
2213] druim, co tucsat leo iarum co h-Iacop he. Atbert Iacop fris:
2214] ‘A buirb & a aneolaig,’ ol se, ‘cid ima r-thechtais fri namait in
2215] chineda doena [.i. diabul], ocus cid na fega in ti [.i. diabul], ro-aitchis co
2216] ro-chuired a thimtirigi dom indechad-sa, co filet fom cumachta-sa
2217] dia n-aindeoin: ni ro-lécius-sa tra doib do mhalairt-siu.’
2218] ‘Léc dun,’ ol na demnu fria h-Iacop, ‘co ro-díglum h' ancride-siu,
2219] & ar n-ancride fen fair do neoch fo-ro-damar ara daig-sium.’
2220] Atbert Iacop friu: ‘Cid duib cin olc do denum fri Filetus fil inbar
2221] fhiadnaise?’ ‘Ni-s-fetam tra olc frisin ti ata it lepaid-si,’
2222] ol na demnu. Atbert Iacop fri Filétus: ‘In ti ro-cenglastar
2223] tu-sa,’ ol se, ‘taithmig-siu de, daig co tuicet na doine conid
2224] condercli fil oc muintir Ísu; ar is maith dar cend uilc dogniat.
2225] Intí ro-cuir demnu dot bret-siu i cuimbrech chucai, saer-su
2226] e-sen, & he doer o demnuib, & cetaig do tocht cech conair bus tol
2227] dó.’ Taithmidig Filetus a chuibrige de iarum; boi tra Hermogin
2228] i tost iar sin, & atbert Iacop fris: ‘Eirc in conair bus tol duit,’
2229] ol se, ‘ar ni fil 'nar forcetul-ne nech do thabairt ar ecin chucaind.’
2230] ‘Ro-fetar-sa innosa,’ ol h-Ermogin, ‘cumachta uilc na n-demnu
2231] frisna doinib, & mine thucu-sa comartha dam, benfat na demna
2232] o phianaib examla me.’ ‘Beir mo luirg fessin lat,’ ol Iacop,
2233] ‘& rega cech conair bus ail duit cen essorcain.’ Gabaid didiu
2234] h-Ermogin in m-bachaill ina laim, & teit le dia thig; & do-rat dí
2235] lestar lana do lebraib fora muin fen, & for muin a dalta, co luid
2236] co h-Iacop, co tarut for breth Iacoip in-sin. Fuabrid h-Ermogin a
2237] loscad; ‘Ni dingne,’ ol Iacop, ‘dáig na ro-erchoitige a n-detach
2238] do doinib; acht baid iat i m-medon mara!’ Do-s-gni tra Hermogin
2239] cu solam in-sin, & tanic do shaigid in apstail, co r-thoirind ina
2240] fiadnaise, & atbert fris: ‘A thigerna,’ ol se, ‘dilgud dam i cinaid
2241] cech ecora do-rónus frit.’ ‘Masa fhír athrige dogní,’ ol Iacop,

p.104


2242] ‘dobera Dia dílgad duit.’ ‘Nach comartha aithrige dam,’ ol
2243] Hermogin, ‘mo uli lebar do badud?’ ‘Eirc tra,’ ol in t-apstal,
2244] ‘dochum n-irse & cretmi; & cech oen ro-shaebais anallana o drúidecht,
2245] apair friu innosa conid bréc in ní ro-raidis, & ro-démnigis doib;
2246] & in t-ídal ro-adrais anallana, bris he; & in t-indmas fuarais a gin
2247] diabuil, tidnaic do bochtu Dé he; daig corbat mac Dé innosa,
2248] d'éis do beth oc diabul anallana.’ ‘Dogéntar uli in-sin,’ ol
2249] Hermogin. Ro-creit tra Hermogin don choimdid tria forcetul
2250] Iacoip, & ro-s-comaill timna Dé o sin amach, co n-derna Dia firta{column 178a}a
2251] & mirbuileda immda trit fen iar-tain.


2252] O 'tcondcatar tra Iudaide Hermogin cona muintir & cona
2253] descipla do cretium do Christ, do-ratsat indmas dona díb cenntúrib
2254] batar hi n-Ierusalem, for Iacop do hergabail .i. Lisias & Teoctus
2255] a n-anmanna-side. Ro-gabad Iacop iar sin, & cuirset Iudaide
2256] draide farsaide do thaccra fris, & atbertsat: ‘Cid dia n-erdarcaige
2257] dún in Crist, ro-crochad eter na latrandu?’ ol iat. Atbert Iacop,
2258] & se lan o rath in spiruta noim: ‘A braithri inmhaine,’ ol se,
2259] ‘a maccu Abraaim & Isác & Iacop, ro-gell Dia dabar n-athair-si
2260] .i. do Abram, co n-genfitís cinedu iumda dia shil; ro-tharngir didiu
2261] Abram fessin .i. cara Dé resiu ro-h-imthescad he, co nd-epert
2262] ‘beraid og mac, & bid he a ainmm, Dia nime & talman’ ol se;
2263] ar-ái ní ina immthescad, acht ina chretem adrubrad cara Dé
2264] fria h-Abraam; is demin de-sin conid náma Dé in t-í na cretend
2265] ann.’ ‘Cia na cretend i n-Dia?’ ol Iúdaide. ‘In t-í na creit
2266] do fhaitsine Moysi,’ ol Iacop, ‘co nd-epert Esaias fáid oca tharngire,
2267] ‘duiscebaid in coimdiu faid mor amal Moysi duib.’ Ro-tharngir didiu
2268] in fáid amra sin .i. gein Crist; ro-tharngir Eremias fáid co n-apair,
2269] ‘ticfa didiu in t-í cennaigfes tu, a Ierusalem, & bid iat-so a chomarthada
2270] .i. do-s-bera a rusca do dallaib, & etsecht do bodruib, todúiscfe
2271] marbu o brethir;’ ro-tharngir tra Daniel fáid Dé gein Crist, co
2272] n-apair, ‘do-ficfa mac in duine, & géba apdaine & cumachta forsin
2273] domun;’ & atbert in coimdhe fessin fri Dauid mac Iese, ‘dobér-sa
2274] do thorad do brónd nech gebus rigi fordo shosad;’ atbert didiu
2275] Esaias faid oca césad, ‘berthar mac Dé amal choirig cennais dia
2276] édpart;’ atbert didiu Dauid i persain Dia fodesin, ‘ro-ghonsat mo
2277] chossa & mo lama, & ro-fhodailset m'étaige, & ro-laiset crandchur
2278] forru;’ atbert Dauid beos a n-esergi Crist, ‘erigfet-sa ó marbu,


p.105


2279] fo-daig na n-doine truag filet a n-iffern;’ atbert in fer cetna isin
2280] esergi, ‘ro-fholuamnig & ro-fhresgab mac Dé for gradu hiruphin;’
2281] atbert Dauid beos, ‘mac Dé do shuide for deis Dé athar a nim;’ ocus
2282] atbert in coimdiu fesin fri Ísu, ‘suid for mo deis;’ atbert in fáid
2283] cetna dia tidecht i l-lo bratha .i. ‘do-raga in coimdiu co follus, &
2284] biaid teine dífhulaing for lassad ina fhiadnaise, & ainbthine mor ina
2285] timchell.’ Ro-comaillit didiu na h-ii-sea uli,’ ol Iacop, ‘inar
2286] tigerna-ne, Ísu Crist; is e-sin ro-s-ícc in uli thedmand; is e do-rat
2287] a rusca don dull tria chor a shele ina agaid, amlaid ro-genair sin
2288] o máthair & se dall, co ro-derbtha triasin mirbuil-sin, conid he
2289] ro-chruthaig Adam do chriaid in talman: do-rigne didiu Crist dí choep
2290] criad, & do-rat a n-inad a rosc iat, co r-shlanaig he focetoir. Ro-iarfaigsim-ne
2291] [.i. na hapstail] do Christ,’ ol Iacop, ‘cia dib do-roine
2292] imarbos .i. in he-so fen, no in iat a tustige, o n-genir & se dall?’
2293] ‘ni derna-so fen, & ní dernsat a tustige peccad,’ ol Crist, ‘acht co
2294] ro-fhoillsigtea mírbuli Dé and;’ ár is e do-roine he; ro-h-ícc Dia
2295] de-sin in ni na r-thusmestar ar tus .i. na súile. Iarsani didiu,
2296] ro-h-icc in fodbrachtaige, & ro-glan clamu, & do-rat a rusca do dallaib,
2297] & ro-indarb démna, & ro-todusig marbu. Atbertsat tra in uli
2298] Iudaide o aen guth: ‘Is bidba báis Crist,’ ol siat, ‘uair ro-braithed
2299] o descipul fén he .i. o Iúdas.’ ‘Cid fil ann tra, a braithre inmaine,
2300] a maccu Abraaim,’ ol Iacop; ‘ro-labratar na fáide-sin tria thinfed in
2301] spiruta noim inntib gein Crist & a césad & a esergi o bás,’ se;
2302] ‘dénad cech oen uaib aithrigi, & bíd a fhis lib, co r-cretset na gennti
2303] do gothaib na fháide, & na cretithi-se dona huasal-aithrib & dona
2304] faidib ro-terchansat Crist mac Dé.’ O ro-boi tra Iacop icon
2305] forcetul-sin, do-rat Dia amus for Iúdaidib, co nd-ebertsat uli o aen
2306] guth: ‘Do-ronsam peccad mor,’ ol siat; ‘& tabair logad dún.’
2307] ‘Na denaid derchained,’ ol Iacop, ‘acht cretid isin coimdid, & déntar
2308] bar m-baitsed, co ro-cuirther bar peccad uaib.’


2309] O 'tconnairc imorro Abitár .i. sacart Ierusalem, popul immda do
2310] cretem do Christ tre Iacop, ro-s-gab ferg & lonnas, co tarut indmas
2311] immda don foirind ro-oentaigset fris i n-agaid Iacoip. {column 178b} Tanic tra
2312] oen do shúidib na Farsaide, co tarut suainem im bragait Iacoip, &
2313] ruc lais co tech Hiruaith Agripa he; is e-side ba hiúdicc for popul
2314] Israel in tan-sin. Atbert didiu Hiruath a breth dia díchendad amlaid-sin.
2315] O rucad didiu Iacop dia díchennad, do-rala fodbrachtaigi doib,


p.106


2316] & se ina lige, conid ed atbert: ‘a Iacoip,’ ol se, ‘a apstail Isu,
2317] saer mé om galar, ar no-m-piantar am uli balluib.’ ‘Erig,’ ol
2318] Iacop, ‘i n-anmum Ísu Crist; is fora ainm-side no-m-berar-sa
2319] dom díchennad; & bennach-sa he, & bat slan iarum.’ Atracht in
2320] galarach, & se slan focetoir, & ro-bendach ainmm n-Dé. O 'tconnairc
2321] tra in Farsaid (.i. Ossiás a ainm, is e-side ro-s-cengail suainem im
2322] bragait in apstail,) in mírbuil do-rónad ann, ro-shlecht don apstal,
2323] & boi oc iarraid dilguid fair iarum. O ro-fhitir tra in t-apstal, conid
2324] rath Dé tanic fair, atbert fris: ‘In creti conid he mac Dé
2325] Ísu Crist, ro-crochsat Iúdaide?’ ‘Cretim,’ ol Ossiás, ‘& bid hí mo
2326] hires cretim tria bithu, conid he mac Dé in t-í atbere-siu.’ Atbert
2327] didiu Abitár in sacart fri h-Ossiás: ‘Mine digi-siu o Iacop, & mine
2328] mallachda ainm Crist, rega i m-bás imalle fris.’ ‘At mallachda-su
2329] tra, ol Osiás, & it mallachda in uli dee hídal lat; & is bendachda
2330] ainm Ísu Crist; is e-side erdarcaiges Iacop.’ ‘Gebid dúrna dara
2331] gnúis dó,’ ol Abitár; & ro-chuir-sén techta co h-Iruath, co ro-marbtha
2332] Ossiás ar-oen fri h-Iacop. Tancatar didiu cu locc in díchénta, &
2333] atbert Iacop frisin fheol-dénmaid: ‘Tabair usce dún for tús resíu
2334] marbai sínd.’ Tucad lestar lán do usce dó, & atbert Iacop fri
2335] h-Ossiás: ‘In creti i n-Dia .i. in t-athair, & in mac & in spirut
2336] noem?’ ‘Cretim,’ ol Ossiás, ‘conid óen Dia uli-cumachtach he.’
2337] Doirtid Iacop in usce fair ind-sin, & ro-fhuirim a láim fora chend,
2338] co ro-bendach he, & do-rat sigin croiche Crist ina dreich; &
2339] díchenntar he iarum ar-oen fri h-apstal in choimded: is do-side ata
2340] gloir & anoir a nim & i talmain tria bith sír. Finit. Amen.

PAIS ANDRIAS IN APSTAIL in-so.


2341] Dia m-boi ingreim mor forsna Cristaigib isin cathraig dianad
2342] ainm Patrais, ocin erchonsal .i. Egiás a ainm-sén; ro-bás oc iarraid
2343] forru co n-dernatís idpurta dona deeib. Tanic didiu Andrias in noem
2344] apstal do shaigid in errig, & adbert fris: ‘Ropo cubaid duit,’ ol
2345] se, ‘uair atai oc iúdicecht for dóinib, co tuicthea h'iúdic fen fil a nim


p.107


2346] .i. Isu Crist, & co ro-adartha he iarna etergnáthugud; & o dogénta
2347] adrad in fhír Dia, co soitea do menmain ona deeib.’ ‘In tu-sa
2348] Andrias apstal?’ ol Egiás, ‘is tú scailes tempuil na n-ídal & na n-dee;
2349] & is tu fhaslaiges for dóinib sechim in crábuid forbannaig fil ocut
2350] fen. Atbertsat na h-impere Rómanachu,’ ol se, ‘do fhorcetul-sa do
2351] chur dar cend.’ ‘Nocon fhetatar na rig-sin,’ ol Andrias, ‘conid
2352] for-dáig hícca na n-dóine tanic mac Dé i talmain; ar na h-ídail-sea,
2353] citus, nidat dee iat-sén, acht démnu & námait ro-olca in chinedu
2354] dóenna; ar is iat forcanus for doinib ailbemniugud do Dia. Soaid
2355] tra Dia ona doinib ann-sin, in tan sharaigit he, & do-s-ber diabul fo
2356] smacht fen iat and-sén, co m-boi oca togoethad co lá a n-etsechta;
2357] & ní berat ni leo dochum na todhóchaide, acht a pecda namá.’ ‘Is
2358] dímáin uli ina taccrai,’ ol Égiás, ‘uair in t-Ísu-sin atbere-siu, ro-crochsat
2359] Iúdaide hé i cinaid in forcetail cetna do fhopairt dó.’
2360] ‘In croch-sin atberi-siu,’ ol Andrias, ‘auctor in chineda doenna
2361] dochoid dia deoin fen fria, & ni la forécin dochóid fria.’ ‘Cindus a
2362] ráda,’ ol Égiás, ‘co ragad dia deóin fri croich, & co n-aparthai a
2363] thidnocul dia descipul fen, & co ro-gabad o Iúdaidib, & co ro-crochad
2364] o míledu in rig?’ ‘Is aire atberim-si,’ ol Andrias, ‘a dul
2365] dia deoin fri croich; ar atbert fen frinde remi, co tídnaicfithea he o
2366] descipul fen, & co crochfaidea he ar hícc in cinedu doenna, &
2367] co n-ereochad in tres lo o marbu; & atbert Petar in tan-sin,’ ol
2368] Andrias, ‘a thigerna,’ {column 179a} ol Petar, ‘ni h-urusa sin .i. mac Dé do dul
2369] fria croich’; ‘a Phetair,’ ol Crist, ‘noco tuice-si rúine Dé beos;
2370] is aire atberim-si,’ ol Crist, ‘ar ata cumachtu m'anma do chur uam
2371] ocum-sa, & a gabala chucamm doridise’ ol se; ‘& atbert Crist frin-ne,’
2372] ol Andrias, ‘in tan bamar oc fledugud mar-oen fris, ‘is aen uaib
2373] no-m-braithfi-sea,’ ol se, ‘ocus in t-í dia tibér-sa in m-boimm-sea
2374] don bairgin, is e no-m-braithfe,’ conid follus as-sin conid dia
2375] deoin dochoid-sium fri croich,’ ol Andrias, ‘ar diambad ail dó,
2376] no-fétfad a imgabáil.’ ‘Is ingnad lim-sa,’ ol Égiás, ‘& tu-sa glicc,
2377] do beth oc sechim forcetail in fhir crochda-sin .i. Ísu Crist, ar is
2378] dochraid fiad dóinib in bás-sin.’ ‘Is mor glanrúin na croiche
2379] iarum,’ ol Andrias, ‘dia fesara-su he.’ ‘Ni fhétar,’ ol Égiás, ‘a beth
2380] glanrúin, acht a beth amal péin n-dermáir.’ ‘Is glanrúin athnuidigthi
2381] in chinedu doenna in pian-sin,’ ol Andrias. ‘Fogéba-su
2382] indut fen in glanrún-sin,’ ol Égiás, ‘mine derna ina n-eper-sa frit.’

p.108


2383] ‘Dia m-beth ecla na crochi form-sa,’ ol Andrias, ‘ni erdarcfigind
2384] gloir na crochi, & is aire indisim-se duit-si rúine na crochi, co saertha
2385] t' anim-siu tréthi.’ ‘Ni bás don anmain,’ ol Égiás, ‘conid écen a
2386] h-athniudiugud.’ ‘At marbu anmanda na n-uli dóine i peccad,’ ol
2387] Andrias, ‘ar do-rat in cet duine .i. Adam tria chrand an imarbois
2388] bás isin doman, conid tré chrand crochi Crist ro-marbad in
2389] bás-sin; ocus amal do-ronad in cet duine [do-roine] peccad .i. Adam
2390] don talmain nemélnide, rop ecen de-side co ro-gein Crist o óig
2391] nemelnide, co rucad co bethaid suthain in cined doenna atbathatar i
2392] n-Ádam, & co ro-díchuirthea crand in báis tria chrand na crochi; &
2393] co ro-shíned a láma hi crand crochi, ar na lamu ro-sínit co crand an
2394] imarbois, & co ro-s-gab dig seirb hi crand crochi ar biad milis
2395] n-áilgen craind an imarbois.’ ‘Indis do cách cretfes uait,’ ol
2396] Égiás; ‘fogeba-su didiu bás isin croch-sin molai,’ ol Égiás, ‘mine
2397] derna edpurta dona deeib.’ ‘Dogním edpairt cech lái don oen
2398] Dia uli-cumachtach,’ ol Andrias, ‘& ni h-edpairt bocc no tarb, acht
2399] fuil in uain némlochtaig .i. Ísu Crist, edpraim cech lái,’ ol se.
2400] Atbert Égiás ann-sin iarna fhercugud Andrias do chur i carcair:
2401] do-rónad sámlaid. Tanic in popul Cristaide ann-side do breith
2402] Andrias asin carcair, co ro-fhóbratar Égiás do marbad. Atbert
2403] didiu Andrias frisin popul: ‘Na denaid fuasnad bám dáig-si,’ ol se,
2404] ‘ar do-rigne Dia foiditin & cennsa moir, in tan ro-crochad & ro-h-ádnaiced
2405] he; na tairmiscid tra mo dul-sa hi martrai; & ní h-ed namá,
2406] acht airisid fén fri fulang cecha doccumlai fogebthái, uair is cumair
2407] in pían aimserda, ar is fri diaid thened is casmail: ár amal turcbas
2408] tene focetoir, & báidid co prap doridisi, is amlaid tra don péin
2409] aimserda i n-athfégad na péni suthaine; conid don péin na fil
2410] crich na forcend is coir do neoch a menma do thabairt .i. aitt hi
2411] fhil coi & ochad cen crich.’ Atbert iar sin Égiás: ‘In t-í la-sn-ád
2412] ecul rochtain cusan inad-sin, denad in ní atbere-siu, & lenad
2413] hires.’ ‘Bíd didiu forpthi,’ ol Andrias, ‘co rosti triasna treblaitib
2414] aimserdai co rabthai i frecnarcus Dé hi fháilte & subai tria bith sír.’
2415] Bói didiu Andrias oc forcetul in popuil fot na gem-óidche
2416] fón cuma-sin.


2417] Rucad Andrias iarna barach co h-Égiás isin ríg-shuide, & atbert
2418] fris: ‘In-dar lim-sa,’ ol se, ‘is i comairle dogénta-su, anad do
2419] molad Crist, & idpurta do dénam dona deeib, fo-dáig na digthea hi


p.109


2420] croich.’ ‘Ropad maith citus,’ ol Andrias, ‘adrad na n-dee m-bréci
2421] do fhácbail duit-siu & Crist mac Dé do adrad duit.’ ‘Is aire
2422] atberim-si frit-sa citus,’ ol Égiás, ‘edpurta do dénam dona deeib,
2423] ar-daig co n-derna in popul no-t-sechend edpurta doib; ar ni fhil i
2424] n-Achia cathair na r-fhacaib in t-ídal-adrad tremut-sa. Mine
2425] derna-sa sin tra, fodéma piana examla & bás croiche iar sin.’ ‘Cluin-si
2426] imorro,’ ol Andrias, ‘a meic in báis, & a lasair {column 179b} dimbuan amal condall
2427] for tenid suthain, conid ferrde lem-sa cech pian fogéb ar ainm n-Dé,
2428] ar bam anoraigti-sea oc Dia, dia fhódmar martrai moir.’ ‘At-biur-sa
2429] luga,’ ol Égiás, ‘mine derna-su ina n-apraim-si, co fúigbe
2430] bás croiche.’ ‘Is e is férr límm fogéb,’ ol Andrias, ‘bás crochi, ar
2431] is ed dochóid mo thigerna .i. Ísu Crist; is eclachu lim tra do bás
2432] suthain-si oltás mo bás aimserda [fen],’ ol Andrias. Atbert iar sin
2433] Andrias do phianad: ro-síned i l-lepaid he, co r-fhodaim secht
2434] fothraice for fiuchad 'na chend, & ní dernsat erchoit dó; rucad
2435] iarum co h-Égiás he, & boi oc tacra fris, & is ed atbert: ‘Lasfaid
2436] do gnúis amal choindil isin péin suthain,’ ol Andrias, ‘& bid gairit
2437] dam-sa [in pian] aimserda-sa,’ ol se. Gabaid ferg Égiás annsin,
2438] co n-epert Andrias do crochad, & cen clói do chor triana
2439] chossa na lámu dó, dáig comad móti in pían dó beth beo co fotai
2440] isin croich. Ruccad iarum dia crochad he. Boi tra in popul
2441] Cristaige oc écaine in fhir nóim ecnaid do crochad cin cinaid; bói
2442] tra Andrias oc forcetul in popuil, & oca n-guide beos na ro-thairmisctís
2443] in césad & in crochad do dénum. Atbert Andrias, o ranic
2444] locc in crochda, & o 'tconnairc hi: ‘A chroch noem,’ ol se, ‘ro-coisecrad &
2445] ro-bennachad tu o churp Crist do beth innut, amal betís
2446] margrétai & clocha cúmtaig in domain betis 'cót chúmtach; ni ro-imeclaig
2447] Dia remut, ro-gabaiss maise la sochraide tria chorp Crist do
2448] riadud indut, is tú ro-s-ícc peccad craind an imarbois, is tú blath &
2449] torad taitnemach in talman, is tu in pailm toirtech co n-il-mblasaib,
2450] is tu in chuipris boladmar, o sastar & o m-boltnaigther cech n-iresech:
2451] geib chucat me-si tra ona dóinib ro-cennaiged tremut, & tidnaic me
2452] dom thigerna .i. Ísu Crist!’ O 'trubairt imorro na briathra-sa,
2453] ro-ben a etach epscoip de, & do-rat do lucht in crochda he. Ro-cenglad
2454] tra a chorp o shuainemnu don croich, & tocbaither i n-airde
2455] he.


2456] Batar didiu buidne ile do doinib: nirbo uati oltas fiche mile, &


p.110


2457] Stratocles .i. brathair Égiás eterru, oc aentaid frisin popul Cristaige
2458] oca rada conar choir Andrias do crochad. ‘Bec in cendach nime
2459] sin,’ ol Andrias. Dochoid in popul co h-Égiás, & ráidset fris, ‘narba
2460] coir in fer genmnaid cundail craibdech forpthi o dég-besaib do
2461] crochad, cen cinaid.’ Boi tra Andrias isin ló iarna barach, & se
2462] isin croich oc forcetul in popuil. Gabaid iarum ecla Égiás resin
2463] popul, co n-epert friu, Andrias do thoirnem asin croich. Luid tra
2464] Egiás ar-oen frisin popul do saigid Andrias. ‘Cid dia tanacais
2465] ille,’ ol Andrias fri h-Égiás, ‘mad ail deit cretim do Christ, dobér-sa
2466] in betha shuthain deit,’ ol se, ‘no mas dom shaerad-sa o chroich, ni
2467] fhetaim-se dul beo esti,’ ol se, ‘ar itchíu-sa mo rig mór .i. Crist mac
2468] Dé 'com ernaide, & sé fuirithe d'indechad mo cesta-sa fort-su.’
2469] Do-dechatar na milid batar ocin crochad, & fobairset a thoirnem asin
2470] croich, acht no-shectis a l-lama dia comristís fris. Atbert Andrias
2471] o guth mor iarum: ‘A Ísu Christ,’ ol se, ‘na leic me-si don
2472] croich-sin, co ro-fhoidea mo spirut & co m-bera-su m'anmain latt!’
2473] Tanic tra dellrad mor do nim ann-sin, cor'iad imon croich, cona
2474] r-fhet duine a decsain in oiret-sin; o ro-boi in sóllsi moir-sin fri re
2475] leth-uaire ann, dochoid ass iar sin, & ro-fhóid Andrias a spirut, co
2476] n-dechsatar dib-línaib eter shóllsi & spirut dochumm nime co Dia.
2477] Dolluid tra demun i n-Égiás iarum comba marb i fhiadnaise in
2478] popuil riasíu ránic a thech. Tanic imorro Stratoclés .i. brathair
2479] Égiás, & ruc lais corp Andrias, & ádnacis co n-onoir moir he isin
2480] cathraig .i. Patrumm a h-ainm-side. Gabaid ecla mór in popul
2481] iar sin, ocus ba h-e mét a n-omain cona boi oen duine dib cen
2482] cretem do Christ: is lais-side is áil in uli dóine do slánugud, co
2483] róiset co h-óibnius na fírinde suthaine. Finit. Amen.

PAIS PILIP APSTAIL in-so.


2484] Bui Pilip apstal da fhichit bliadan oc sermoin & oc {column 180a} procept isin
2485] Scethia. Tancatar didiu génnti ina dochumm co ro-chuibrigset he,
2486] & rucsat leo he iarum co tempul Mairt .i. dia ídal occa-sum sin. Is
2487] ann boi in draicc dermair: is e-side ro-marb in da threband batar a


p.111


2488] cind na cathrach ó Romanchuib oc tobach in chísa Céssarda, &
2489] timthirigi ecraibdecha na draice-sin is iat ro-s-cuibrig Pilip.


2490] Batar didiu sochaide dermáir i n-gallruib examla isin cathraig-sin
2491] don t-shúth nime ticed don draic-sin .i. aroli daill, aroli buidir &
2492] baccaig,& cech aincess ol-chena dobert forru, dáig co n-dernatís ídpurta
2493] do diabul for hícc na n-galar-sin, & co n-damnad-som a n-anmanna
2494] iarum. Atbert tra Pilip apstal frisna h-uli dóinib batar hi n-gallru
2495] isin cathraig: ‘Dénaid mo chomarli,’ ol se, ‘& fogébtái slanti chuirp
2496] & anma .i. taifnigther i n-anmum in choimded Ísu Crist in draicc
2497] démnaig do-roine irchoit dib anallana, & todúiscfet-sa i n-anmum
2498] Crist in lucht ro-marbait uathi.’ ‘Apair frind amáin cid dogénum,’
2499] ol iat. ‘Curid ass deilb Mairt & brissid hi,’ ol Pilip, ‘& tabraid didiu
2500] croich Crist ina h-inad, & ádraid hi iarum.’ ‘Tabair-si slanti nama
2501] dún,’ ol siat, ‘& brisfem-ne delb & ídal Mairt iar sin.’ O do-rónad
2502] toi mor ann, atbert in t-apstal: ‘Eirc ass, a draicc,’ ol se, ‘& fáccaib
2503] in t-inad a tái i n-ainm in coimded Ísu Crist, & eirc ass co locc
2504] écin, airm na bia nach n-aittreb doine, daig na ro-erchótigi do
2505] duine co brath.’ Dochoid ass tra in draicc iar sin la brethir in
2506] apstail, & a gol-máirg esti, & tórruma demun impe, co ro-lín in
2507] tempul dia díaig & dia brentur; & ni ro-artraig nech asa aithle.
2508] Ro-thódúsig Pilip didiu mac in t-sacairt dobered tened fona h-idpurtaib,
2509] & ro-shlanaig focetoir in uli doine batar i n-gallraib o shúth
2510] nemi na nathrach. In uli dóine tra batar i comrorcain fria Pilip
2511] reme, sóiset fri h-aithrige n-dichra o 'tconncatar in mírbuil moir-sin.


2512] Erepoli didiu ainm na cathrach in ro-crochad Pilip & no-adratis
2513] amal Dia in tí Pilip. Boi tra Pilip oc procept fri re m-bliadna doib,
2514] &ba h-e forcetul dognid .i. in cruth in ro-genir Crist on óig, & amal
2515] ro-césad, & amal ro-fhresgab dochum nime i fiadnaise a apstal, & amal
2516] tanic rath in spiruta noim fora apstalu, & do-rat rath na n-il-belra
2517] doib in dómnach in Chingcigis, & is iat oen-belraig có-sin [.i. Ebrai].
2518] ‘Oen dib-side didiu me-si,’ ol Pilip, ‘& ro-m-fóided chucaib-si cu ra-fhoillsigind
2519] díb na nechi-sea, ocus na h-idail dia n-adarthái, conachdat
2520] dee iar fhír, acht ídail ámlabra cin cheill cin dliged, & soethra
2521] dimáine láma dóine peccdach, & condat námait fhíre do Dia in
2522] lucht adrait iat.’ Ro-cretset sochaide do Pilip ann-sin. Níptar
2523] uati oltás il-míle do doinib, & ro-baitsit uli iat lais, & ro-cumdaiged


p.112


2524] eclasa immda lais ann-sin, & ro-oirdnestar escopu & sacairt &
2525] deochaine.


2526] Iar sin tra ro-faillsiged do Pilip hi fhís comba cubaid dó na tíre
.2527] & na cathracha-sin do fhacbail, & dula co h-escop Aissia, co ro-airchissed
2528] de & co ro-accallad he iarum. Dochoid tra Pilip apstal iar
2529] sin dochumm na h-Assia Mori, co r-fhuirig isin cathraig i n-Erepóli,
2530] & ro-dímicnig & ro-s-cuir dar cend ires cretim na n-Ébóntai: ar iss
2531] ed atbertís-sin, ‘conach o óig ro-genir Crist;’ ro-s-dímicnig didiu
2532] Pilip, & ro-s-tafaind a n-ires-sin. Batar tra dí ingein oc Pilip .i. da
2533] óig derscaigti iat-side, & do-rat Dia trempu-sin immad díairmide óg
2534] n-aile dochumm n-irse & cretim. Ro-gairmestar tra Pilip chucai in
2535] dara laa déc rena cesad in uli shacart & deochain & escop na cathrach
2536] comfochraib dó, & atbert friu: ‘Ní fhilet acht da la déc dom
2537] shaegul-sa,’ ol se, ‘& bííd-siu {column 180b} cuimigthi i forcetul in cóimded Ísu
2538] Crist, & guidid-siu co ferrda in coimdid, & cathaigid co calma di
2539] chend bar n-dúalchi & bar peccad, & dímicnid & tarcasnig in námait
2540] n-arsata .i. diabul cona aslaigib, & troeothaid & crochaid bar tola
2541] collaide i n-áine, i n-ernaigti, i n-abstanait, i n-almsanib bíd & étaig
2542] do bochtu & adilcnechaib Dé bíí,’ ol se. ‘Comillfid tra Dia a gellta
2543] frind, dia n-dernum na h-ii-si uile; do-s-bera Dia dún síd & suba
2544] i-fhoss isin t-shoegul, & flatha nime diar n-anmannaib iar m-bás;
2545] métaigfid didiu Dia a mírbuli isna h-eclaisib talmanta, ar it iat-sin
2546] fátsine & gellta in choimded frínd, dia comaillem na h-ii-sea feib ar
2547] cumaing.’ Atrachtsat tra dronga écraibdecha & na sacairt Iúdaide
2548] i n-agaid Pilip apstail, conid ed atbertsat, a thengaid do thescad.
2549] Do-rónta sámlaid; ar-ái ni lugati dogníd-sum forcetul in popuil in
2550] ní-sin. Atbertsat in popul & na sacairt doridisi a thengaid do
2551] thescad; do-gníset tra, & ni ro-erchotig dó. Fo secht tra ro-tescad
2552] tengaid in apstail leo, & ni ro-airis-sium oc forcetul frisin ré-sin.
2553] Atbertsat a clochad iarum: gabsat didiu durna & saba luaigi & clocha
2554] dó dara gnúis, & ni ro-erchotig nách ernail péne dib-sin dó. Atbert
2555] in popul & na sacairt iarum, in t-apstal do crochad, o na r-fhétsat
2556] bás ele dó; tanic aroli fer angid étrocar dib chuca, & do-rat gosti
2557] némnech im brágait in apstail nóim, co nu-s-crochsat he iarum iar
2558] n-imad pene & athisi & esorcni for slicht a máigistrech .i. Ísu.
2559] Eripóli tra ainm na cathrach in ro-crochad Pilip apstal. Atces didiu
2560] gloir dermáir la tórruma aingel imon croich, in tan ro-fhóid Pilip a


p.113


2561] spirut; co ro-shamaigset na h-aingil aním in apstail a n-irbothaib
2562] flatha nime, i n-gloir aingel iar m-buaid martrai. Se bliadna ochtmogat
2563] tra ba slan do Pilip noem apstal in tan ro-escómla cusin coimdid.
2564] Ro-ádnacit imorro a chorp in apstail isin fhích dian ainm
2565] Bezaida. Ro-ádnacht tra a dá ingen, in da noem óig iar cén máir
2566] iar-tain .i. oen díb dia deis in apstail, & oen ele dia chlí. Is
2567] ann-sin tra doberair a n-itge da cech oen no-s-guidet co gresach in
2568] t-apstal cona di noem óig; & cid mor a n-anoir colléc, bíd moo co
2569] mor i l-ló brátha, in tan taitnigfit amal gréin a nim fiad gnúis in
2570] dúilemun, &rl.

{column 160a}

Pasio DOMINI nostri IESU CHRISTI incipit.


2571] Isin nomad bliadain déc do flaith Tibir Césair hin ímper
2572] Rómanaig ard-ríg in uli domain, & isin bliadain cetna ro-bói Teodbair
2573] mac Hiruaith 'na rig forin popul Iúdaide & for claind Israel
2574] ar-chena .i. in fichetmad la do mis Márta na bliadna-sin, tancatar
2575] buidne diáirmide dona h-Iúdaidib, do chasait & do chairiugud Ísu
2576] Crist meic Dé bíí o chasaitib immda examlaib i fhiadnaise in fhir
2577] diarbo ainm Piláit; hiúdicc imorro e-side, giustis & fer follamnaigthi
2578] rechta & congbala corach forin popul Iúdaide, a h-ucht in rig
2579] Rómanaig .i. Tibir Césair. Is iat-so ém ba h-ard-toisig forin
2580] foirind tancatar don chasait remráti-sin .i. Amias & Coifás, dá
2581] ard-oirchindech na sacart n-Iúdaide, ocus Nicoméit, Abimedathan,
2582] Gamaliél, Hiudás, Leui, Neptalim, Alxander, Sirius, & in popul
2583] Iúdaide ár-chena; & is ed ro-raidset fri Piláit: ‘Ata imorro,’ ol
2584] siat, ‘duine dermáir isin tír-sea oc saebud in popuil o shaeb forcetlaib;
2585] mac side didiu do Iósep gaba, & Muire ainm a máthar, & Ísu a
2586] ainmm fodén; & is ed atbeir, ‘conid rig he fén, & conid mac Dé,’
2587] & ni h-ed nama, acht michoimétaid ar sapóti-ne, & tafnid in recht
2588] n-atharda.’ Atbert Piláit: ‘Taispénaid cia mod asa m-brisend-se
2589] in recht.’ Atbertatar-som: ‘Is do mor aichnedaib in rechta,’
2590] ol iat-sum, ‘cen saethrugud isin sapoit, & isin ló-sin ro-slanaig Ísu
2591] aroli dóine do bódraib, araile do bacachaib, aroli do dallaib, aroli do


p.114


2592] chromaib, aroli do chlamaib, aroli doine imluadit ó démnaib, aroli
2593] o gallraib examlaib ár-chena.’ ‘Dar lind,’ ar Piláit, ‘ropad chora
2594] fer na n-gním-sin do molad oltás a dimolad.’ ‘Ni h-ed,’ ol iat-sum,
2595] ‘acht duine démnacda hé, & tria dhemun slanaiges cech oen.’
2596] ‘Ni cosmail,’ ar Piláit, ‘conid tria spirut inglain indarbas-sum na
2597] spiruta asna h-inuta i n-gnathaigit tairisium, acht is dochu conid
2598] tria shualchi Dé forcongrus forna démnu na h-inata a n-gnáthaigit
2599] d'facbail.’ ‘Guidmit-ne,’ ol iat-sum, ‘tu-sa a thigerna, trét miadamla
2600] & tret fhlaithemnus, co tucthar in duine-sin it fhiadnaise-siu, &
2601] co ro-aicille he.’ Is ann-sin ro-fhóidestar Piláit cursúr .i. gilla
2602] turusa for cend Ísu, co tísad dia acallaim. Dochóid in cursúr i fhail
2603] i raba Ísu, & ro-adair hé, & ro-slécht dó, co r-scáil in speilp boi imme
2604] i fiadnaise Ísu; & atbert: ‘A thigerna,’ ol se, ‘gluais co tech in
2605] brethemnais, uair ata Piláit ocut iarraid.’ O 'tchonncatar na
2606] h-Iúdaide in anoir do-rat in techtaire don t-shlaníccid, ro-chomégitar
2607] & atrubratar: ‘A thigerna, a Philáit,’ ol siat, ‘cid imnach tria
2608] guth challaire no mair do-fhocrais don melltoir ut techt it fiadnaise,
2609] no cid ima r-chuiris cursur co h-onorach fora chend?’ &
2610] ro-indisetar in anoir do-rat in techtaire dó. Ro-gairm imorro
2611] Piláit in techtaire, co r-iarfaid de, ‘cid imá r-adair Ísu, & cid fa
2612] tuc anoir do?’ Atbert in techtaire: ‘A thigerna,’ ol se, ‘in tan
2613] ro-m-cuiris do Ierusalem fecht n-aill, atconnarc Ísu ann oc marcachus
2614] for assan m-bec, & maccaim na n-Ebraide oc scailed a n-étaig
2615] fa chosaib, & gésca pailme ina lamaib, & siat oc slechtanaib & oc
2616] anóir & oc ádrad Ísu; & atbertis fris, ‘slanaig sind, a thigerna, & a
2617] meic Dé bíí, tanic diar cabair.’’ Is ann-sin ro-chomegetar na
2618] h-Iúdaide arís i n-agaid in techtaire, & atrubratar: ‘Cindus ro-thuici[s]-siu
2619] in m-belra Ébraide uadib, & tu fen at Grecda?’ Atbert
2620] in techtaire: ‘Fer comtha Ébraide boi occum, is e no-derscnaiged
2621] dam cech ní no-iarfaigind de 'na belra fen.’ Atbert Piláit:
2622] ‘Ni ro-pheccaig in techtaire a becc fo adrad Ísu, on lo atconnairc
2623] drong dona h-Iúdaidib fen oca adrad.’ Atbert Piláit frisin techtaire:
2624] ‘Eirg,’ ol se, ‘& tuc latt in fer cetna diar n-acallaim.’ Dogni{column 160b}
2625] in techtaire amal atrubrad fris, & gairmíd Isu co h-onorach dochum
2626] Piláit, amal do-roine ar tus.


2627] Is amlaid didiu boí Piláit in tan-sin, & mergeda for crandaib
2628] i l-lamaib lóech-miled ina fiadnaise i tig na cuirti. Ocus amal


p.115


2629] tanic Ísu isin pi[ e]litait, do-chromsat na craind cusna mercib co forecnech,
2630] a l-lamaib na loech tria mírbulib Dé i fiadnaise aigthi Ísu; &
2631] ni luga ro-chronaigset na h-Iúdaide míledu chongbala na crand, &
2632] atbertsat ‘corub do deoin na miled ro-fhillset na merceda.’ ‘18’ ar Piláit, ‘amal ro-fillset na merceda da n-deoin fen,
2634] & ro-adartar Ísu.’ ‘Ni h-iat ro-adair,’ ol na h-Iúdaide, ‘acht lucht a
2635] congbala.’ ‘Erced,’ ar Piláit, ‘Ísu immach asin tig doridisi, &
2636] erced dá milid déc ro-chalma, & congbat na merci dús in fillfet
2637] doridisi, amal do-ronsat riam.’ Do-ergetar miledu congbala na
2638] merced, & atracht Ísu in dala fecht isin pelait, co r-fhillset na
2639] merci arís dara lamaib na loech ar écin, & ro-adartar Ísu. O
2640] 'tconnairc Piláit in mírbuil moir-sin, ro-fhuabair ergi asa shudi
2641] thigernais, & Ísu do shuidiugud innti; ar ro-lín oman & urecla re
2642] n-Ísu he. Isin uair-sin tra tánic techtaire o mnái Philáit do
2643] acallaim a fir .i. Procúla a hainm, & is ed atbert fris, ‘iúdicecht coir
2644] do dénum forin duine noem fil i t'fhiadnaise, ar is mor d'imned &
2645] d'etualang ro-h-imred form-sa isin aidche arér tremit.’ Demun tra
2646] tánic do thairmesc in chésta ann-sin, ár ro-fhitir-sium ina m-biad
2647] de .i. esergi Crist a bás, & a chronugud fen, & orcain iffirn im Adam
2648] cona cloind fhíreoin. Do-frecratar na h-Iúdaide, & atrubratar fri
2649] Piláit: ‘Nach dubramar-ni frit corab duine démnacda in duine
2650] út? &is follus innossa a droch-gnimrada fair, amal ro-chuir sé demun
2651] d'áidmilliud fordo mnai-siu.’ Piláit imorro ro-gairmestar Ísu chuice,
2652] & ro-ráid fris: ‘In cluine-siu na mor chasaiti doberait in lucht-sa
2653] fort, & cid 'tai cen freccra do thabairt forru?’ Ro-frecair Ísu & adubairt
2654] co féta: ‘Mine beth cumachta laburtha occu, ni laiberdáis,
2655] & o'n ló tuc Dia comas luamairechta a tengad doib, fétait maith & olc
2656] do labra; & d'fechat-som cindus bias sin fa-deoid.’ Do-freccratar
2657] imorro senoraig na sacart & na n-Iúdaide ar-chena, & atrubratar:
2658] ‘Atchiamait & do-fetamar ar tus, corup tria merdrechus do-rigned
2659] tu-sa, ar ni r-pósta h'athair & do máthair re cheli; & ro-fetumar fós
2660] ina diaid, corop isin Bethil do-t-ruccad, & co tanic dith mor isin
2661] tír tret genemain innti .i. marbad na maccraide la h-Iruath ocut
2662] iarraid-siu, o macc óise da bliadain co macc óise en oidche; & ro-fetumar
2663] fós in tres ní, cor-theichetar lat-su h' athair & do máthair
2664] hi crich na h-Égépti, ar ni r-lamsat beith ina tir fén trit-su.’
2665] Atbertsat tra drong dona h-Iúdaidib na r-chuitigset casáit Ísu:

p.116


2666] ‘Ni abramait conid tria merdrechus do-rónad e-ssium, ar do-fetumar
2667] co r-phósta Muri & Iosep.’ Atbert tra Piláit fri h-Iúdaidib
2668] casaiti Crist: ‘In-dar lind nídat fíra na scéla-sin on fhir út; ar
2669] ata drong dabar cined fén ocabar n-aithceód & oca ráda conid mac
2670] lánomna pósta Ísu.’ Atrubratar imorro fri Piláit Amiás & Caifás
2671] & uili popul chasaiti Crist ar-oen friu: ‘Is sin-ne ata for fírinne,
2672] & in lucht ticc inar n-agaid descipuil do Ísu iat, & deoraid inar
2673] tir-ne iat; & ni dlegar a n-gabail i fiadnaise inar n-agaid-ne.’
2674] Ro-iarfaig imorro Piláit do Amiás & Caifás: ‘Cuich iat in lucht ut
2675] chungnus le Ísu?’ ‘Dóine páganta sin,’ ol iat-sum, ‘& mna Iúdaide
2676] a máthrecha, & aderait fén {column 161a} conid Iúdaide iat.’ Hit iat-so tra
2677] anmand da fher déc do-derbatar Ísu a beth 'na mac mna pósta
2678] .i. Lazár, Astair, Antonius, Iacop, Tetos, Samuél, Isác, Finés,
2679] Crispus, Agruspa, Amés, Hiudás, et adubratar sin: ‘Ni deoraid
2680] sin-ne,’ ol siat, ‘acht is do Iúdaidib ar m-bunad chenel; & is fírinde
2681] ráidmit, uair bamar i fhiadnaise pósta Muiri & Ioseip.’ Atbert didiu
2682] Piláit frisna da fher déc remrati: ‘Guidimm sib co ro-luigthi
2683] i fhiadnaise Cesair corup mac mna pósta Ísu.’ Atrubratar-som
2684] imorro: ‘Ata recht ocaind .i. cen luige do thabairt fo dáil ar
2685] domun; & luiget in lucht ele corob bréc adermait-ne, & cedaigmit bás
2686] d'fhágbail 'na dhiaid.’ Is ann-sin do-freccratar lucht casaiti
2687] Crist: ‘Cretmit [don] da fer déc ut corop mac mna pósta Ísu, &
2688] cid ed ar abba, is duine démnacdu he, uair ader sé fen, ‘is mac Dé
2689] & is rig he,’ & ní chretmit-ne do.’ Ro-forcongair imorro Piláit in
2690] popul Iúdaide do chor asin pelait amach, acht da fer déc do-rigne in
2691] fhiadnaise le h-Ísu, & Ísu fén; & ro-iarfaig ‘cid ima ra-butar na
2692] h-Iúdaide oc iarraid oideda Ísu?’ Atbertatar-som ‘corup tria format
2693] & aingidecht, ar mét na mirbuiled dogníd isin phopul.’ ‘Is ed dar
2694] lind,’ ar Piláit, ‘is ara deg-gnimradaib rop ail leo olc d'fagbail
2695] dó.’ Dochoid Piláit tria fheirg asin pelait immach, & atbert:
2696] ‘Gabaim-si in grian ina fiadain form, cona fágbaim adbar bais
2697] isin doman na cair na peccad isin duine noem út.’ Do-frecratar
2698] na h-Iúdaide & atrubratar: ‘Acht minbad droch-duine he, ni
2699] thindlécmais-ne det-siu he.’ Atbert Piláit iar sin co feirg &
2700] londus: ‘Tócbaid-si lib he, & denaid iúdicecht fair do rér bar
2701] rechta fen!’ Atbert fer dona h-Iudaidib: ‘Noco lamum-ni
2702] duine [do marbad] acht mine bera-su do breth dó, co n-dligend a

p.117


2703] marbad.’ Dochoid imorro Piláit doridisi isin peláit, & ro-gairm Ísu
2704] chuice, & ro-ráid fris: ‘In tu-sa rig na n-Ebraide [no Iúdaide]?’
2705] Do-frecair Ísu & atbert: ‘In uait fen aderi-siu sin, no in duine
2706] ele ro-indis deitt?’ Do-frecair Piláit & atbert: ‘In fhacca
2707] tu-sa nách Iúdaide me-si? do chined Iúdaide fen, ro-thidnaic am
2708] lámaib-si thu; & crét do-rigni-si friu?’ Do-frecair Ísu & atbert:
2709] ‘Nocon annsa doman-sa ata mo flaithemnus bunaid-si; & damad
2710] ead, dogéntais mo muinnter cathugud darmo chend, & noco tindléctis
2711] na h-Iúdaide me.’ Do-frecair Piláit & atbert: ‘Mas ed, is
2712] rig thu-su?’ ‘Aderi-siu cipindus,’ ol Ísu, ‘is rig mé; & is fír adere,
2713] ar is chuice-sin rucad me, & is chuice tánac isin domun-sa; & cech
2714] oen ata for firinde, dochluinet mé.’ Atbert Piláit: ‘Adeir in
2715] recht, nach fil firinde i talmain.’ ‘Ni fír sin,’ ol Ísu, ‘biaid firinde i
2716] talum i cén rabur-sa innti.’ Ro-fhácaib didiu Ísu in peláit, &
2717] dochoid fén amach; ocus atbert Piláit frisna h-Iúdaidib, ‘cona
2718] fuair cair na peccad do dénum do Ísu, & na r-dlig olc do denum
2719] fris.’ Atbert oen dona h-Iúdaidib: ‘Do-rígne Ísu olc ina
2720] n-dligend bás d'fhagbail; ar atbert co n-dingned [tempul] Dé do
2721] díscailed & a athcúmtach fri trí láib.’ Ro-iarfaig Piláit: ‘Ca
2722] tempull dá r-labair Ísu mar sin?’ ‘Ni annsa,’ ol siat, ‘tempull
2723] ró-cumdaiged la Solam mac Dauid fri secht m-bliadna cethrachat; &
2724] atbert Ísu, co cumdaigfed he fri tri laib namá.’ Ni do thempul
2725] Solman tra ro-bói briathar oc Ísu in tan atbert sin, acht do
2726] thempull a chuirp fesin, in tan atbert, ‘scáilid-si in tempul-sa mo
2727] chuirp-si,’ ol Ísu, ‘& dodén-sa a athcumtach iar tredenus.’ Atbert
2728] imorro Piláit doridisi: ‘Gabaim nem & talam 'na fhiadnaib
2729] form, conid nemcintach mé o fhuil in duine [nóim-se].’ Atbert
2730] oen dona h-Iúdaidib: ‘Léic a fhuil & a dígal foraindi &
2731] forar maccaib inar n-degaid!’ & no-aentaigset uli in dolad-sin.
2732] Ro-gairm didiu Piláit sin & sacairt {column 161b} & deochaine & sruthi na
2733] n-Iúdaide, & atbert friu: ‘Ni fhágbaim cair na cin isin duine-sea,
2734] atathai do chasait frim, in bud choir bás no oided d'fhagbail
2735] dó.’ Atbertsat beos senoraig na sacart n-Iúdaide fri Piláit:
2736] ‘Luidmit-ne fa Céssair, cech [aen] dogéna bréc, conid dingbala
2737] bás d'fhagbail dó. Do-rigne-sium tra bréc i n-agaid a thigerna
2738] .i. a ráda conid mac Dé he, & conid rig.’ Ro-forcongair Piláit
2739] forna h-Iúdaidib dul asin pelait imach; & ro-gairmestar Ísu

p.118


2740] chuice, & atbert: ‘Créd dogéna me frit?’ Ro-frecair Isu, &
2741] atbert: ‘Do-thairngir Moysi mac Ámra, & Dauid mac Iesé, & na
2742] fáide ol-chena, mo chésad-sa & m'esergi o thús [betha] & aimsire.’
2743] Ro-chomégitar na h-Iúdaide i n-agaid Ísu, & atbertsatar, ‘conid bréc
2744] in ní-sin, & ro-dérbobmais-ne ina agaid hí.’ ‘Masa bréc a n-abair-siun
2745] frim-sa,’ ar Piláit, ‘tócbaid-si lib hé, & berid breth do rér bar
2746] rechta fen fair.’ ‘Is ed adeir in recht’, ol Iúdás, ‘da peccaige
2747] duine 'na chomursaind, co n-dligen da fichit tallann acht oen
2748] tallann is luga do thabairt ann don chomursain; dia peccaigi
2749] imorro i n-Dia, dlegar a chlochad focetoir.’ Ro-d'fhech imorro
2750] Piláit forin popul Iúdaide, & atconnairc drong don popul oc toirsi
2751] thruim fa Ísu do beth i m-broit ina fiadnaise, & atbert: ‘Ni h-e
2752] in popul uli ata oc casait Ísu, na oc iarraid a oidedu.’ Do-frecratar
2753] in popul Iúdaide, & atbert oen dib: ‘Is uime thancumar, indus co
2754] fhagbad-sum bás, & co scristar a ainm asin popul.’ Atbert
2755] Piláit: ‘Ca hadbur bá n-dligend bás d'fhagbail?’ Do-frecratar-sum
2756] imorro, & atbertsat: ‘Adeir conid mac Dé he, & is ed is coir
2757] a oided cen fuirech ind.’ Is ann-sin atracht fer amra Iúdaide .i.
2758] Nicomét a ainm, i fiadnaise Piláit, & atbert: ‘Esti frim-sa, a
2759] thigerna, a Piláit, co ro-aiciller tú beccan.’ ‘Labair frim,’ ar
2760] Piláit. ‘Is ed-so aderim,’ ol Nicomét fri dóinib uaisle amra & ‘frisin
2761] uile popul Iúdaide [uli], cia h-ádbar fa filet oc iarraid oideda Ísu? ar
2762] ni thanic & ni thicfa don popul Iúdaide nech do-rígne na dogena
2763] na comarthada dermaire & na mirbuli do-rigne Ísu. Is aire-sin
2764] doberim comairle hidan don popul remrati-si .i. Ísu do lécun asa
2765] fhorcongul; & mas o Dia ata, merdait a gnimruda co sír, & mas
2766] o dhemun, legfadit amal legus cech bréc ele.’ Do-frecratar na
2767] h-Iúdaide, & atbertsat co fichda fercach fri Nicomét: ‘Dar lind is
2768] descipul do Ísu tu-su, ar atai oc ráda neich dara chend.’ Atbert
2769] Nicomét: ‘Ni descipul dó Piláit, & ata oc rada neich dara chend,
2770] uair is e ro-ordaig Cessair ina inad fén 'na iúdic foraib-si.’
2771] Ro-dréntaigetar & ro-dréstanaigset na h-Iúdaide a máint & a fhiacla
2772] i n-agaid Nicomét aire-sin, & atbertsat, ‘corup hi a fhirinde & a
2773] chumachtu fógnus det-siu & dot anmain isin tír tall.’ Do-frecair
2774] Nicomét & atbert, ‘corap fír amal atrubrabar!’ Is ann-sin ro-lingestar
2775] fer amra Iúdaide a n-airde, & ro-guidestar Piláit, ‘co
2776] n-ésted fris.’ ‘Dogéntar,’ ar Piláit. ‘Ro-bádus-sa tra,’ ol se,

p.119


2777] ‘bliadain imlán for oen lepaid, & na r-fetus ergi; & ro-forcongrus formo
2778] mogadaib mo thocbail dochum Ísu, & amal atconnairc mé, tánic
2779] a throcaire form, & atbert frim, ‘erig & imdig!’ Ro-ergius cen
2780] fhuirech fri breithir Ísu, co filem cen eslánti o sin cus-indíu,’ ol se.
2781] Atbertsatar na h-Iúdaide: ‘Cia la ro-slánaig se tú?’ Do-frecair-sium, &
2782] atbert, ‘conid isin sapoit.’ ‘Nách ead siut atrubrumar
2783] frit, a thigerna a Piláit,’ ol na h-Iúdaide, ‘conid isin sapoit
2784] shlánaiges cech slánugud da n-denand?’ Is ann-sin ro-erig fer ele
2785] Iúdaide, & atbert: ‘Am dáll ruccad me-si,’ ol se; ‘& do-chuala
2786] Ísu, & ni fhacca he fen, &guidius he ima throcaire do thecht
2787] form, co r-chuir a méra fóm shuilib, & itconnarc ní focetoir.’
2788] Ro-erig tra fer ele, & atbert: ‘Ro-bádus-sa dronnach o ruccad
2789] me, & ro-slanaig Ísu me d'aen brethir.’ {column 162a} Ro-erig fer ele, & atbert:
2790] ‘Do-badus-sa clam, & ro-m-slanaig Ísu d'oen brethir.’ Do-erig
2791] imorro ben Iúdaide iarum, & atbert: ‘Ro-bádus-sa,’ ol si, ‘dá
2792] [bliadain] déc fri, & rith fola form, co r-gabus bend etaig Ísu, &
2793] ro-thumas frim he, & ro-tairis in rith fola focetoir.’ Atbertsat didiu
2794] Iúdaide: ‘Ata isin recht cen mnái do gabail i fhiadnaise.’ Is
2795] ann-sin do-chomégetar drong mor dona h-Iúdaidib, iter mnai &
2796] firu, & atbertsat, ‘nach tanic fáid amal Ísu, & co rabi in uli
2797] demnaigecht fomamaigthi dó.’ Atbert Piláit frisna h-Iúdaidib:
2798] ‘Ca fáth nach filet na demnu fomamaigti dabar forcetlorachaib-si,
2799] amal attat do Ísu?’ ‘Na fetumar,’ ol siat. Atbertsat tra drong
2800] dona h-Iúdaidib ‘co r-thodusig Ísu Lazair, & se cethardenus ina
2801] uaig.’ Ro-crithnaig imorro Piláit o chind coa chois, & atbert:
2802] ‘A doine tróga,’ ar se, ‘ca tarba duib in fhuil nemurchoitech do
2803] thogail cen cinaid?’ & ro-gairmestar chuice Nicomet in dala fer dec
2804] boi oc cungnam le Ísu, & atbert: ‘Crét dogéna mé? uair ataum i
2805] cas comairle moire remi in popul.’ Atbert Nicomet: ‘Do-fhetumar-ni
2806] sin, a tigerna,’ ol se, ‘& atchifet-sun amal digeltar forru
2807] sin,’ ol se. Ocus ro-gairm Piláit in uli popul Iúdaide chuice, &
2808] atbert: ‘Ro-fhetubar-si conid gnathugud bunaid ocaib in cech
2809] ard-shollamain fer cúibrigthi dia toitend cumm bais do lecun dib
2810] ass do breth rechta cen cennach cen pianad; ocus attat dias ocum-sa
2811] anossa i l-laim .i. Barabas tria duine-marbad, & Ísu cen cair cen
2812] peccad; & berid bar roga, cia dib is ail duib do shaerad om lamaib-si.’
2813] Ro-chomegitar na h-Iúdaide & atbertsat: ‘Lec Barabás dún

p.120


2814] amach, & crochthar Ísu!’ ol siat; & atbertsat doridisi: ‘Da
2815] lecea tú Ísu ass, nibat cara do Cessair; ar cech oen atbeir rig fris
2816] fén, nít cara do Cessair he; & adeir Ísu conid mac Dé he, &
2817] conid rig he, is aire-sin nach dlig a lécud ass, amal atai-siu
2818] hit óclach do Céssair.’ Is ann-sin lingid dassacht i Piláit, &
2819] atbert frisna h-Iudaidib: ‘Is fir conid ciniud formtech miscnech
2820] impuithech forin tí cungnus lib-si,’ ar se. Do-freccratar na
2821] h-Iúdaide, & atrubratar: ‘Cia fora n-dernsum-ni in t-impod-sin?’
2822] ‘Do-ronsabar forbar n-Dia fén, ar Piláit .i. in t-íí ro-shaer sib on
2823] doire ergranna Egeptacda, & tucc sib cosaib tirmaib tria muir ruad,
2824] amal tisad sib tria thalmain tirimm, & in t-íí ro-t-biath sib isin
2825] dithrub o maind nemda [.i. arán na n-aingel], & do-díl bar n-ítaid
2826] on usqui do-tharraing sé asin carcair cloiche co m-blas mela &
2827] mescai fhína, & do-rat dib in recht n-athardai do chur cretmi indib
2828] & dabar treorugud cech conair. Iarsna maithiusaib-sin uli ro-fhellsabar-si
2829] forbar tigerna, & ro-grandaigsibar he oc adrad in loeig
2830] ordai ro-cumdaiged do lamaib doine, & ro-trecsibar bar n-Dia fen,
2831] co tarmairt se bar marbad uli isin n-gnim-sin, acht mine guided
2832] Moysi mac Amra darbár cend, na ro-epled sib uli i n-oen fhecht.
2833] Ocus on ló do-rónsabar-si sin, nemingnad dúib a rada frim-sa conid
2834] fuath lem mo rig & mo tigerna.’ Is ann-sin ro-erig Piláit asa
2835] rig-shuide co r-triall dul amach, & ro-chomégetar na h-Iúdaide, &
2836] atbertsat: ‘19? is e Céssair is rig forainde, & nocon e
2837] Ísu; & is aire ró-marb Hiruath in maccraid i m-Bethil, o 'tchualaid
2838] na dráide Indecdai do thabairt ascad amal rig do.’ O 'tchualae
2839] imorro Piláit na briathra-sin, gabaid omun & imecla he, & iar coistecht
2840] don popul uli fris, atbert o guth mor: ‘Mas ed, is e-so in
2841] t-Ísu oca raba Hiruath d'iarraid!’ & atrubratar-som uli ‘corop
2842] e.’ Gabaid Piláit usqui iar sin, & ro-indail a lama i fhiadnaise in
2843] popuil, & atbert: ‘Is nemurchoitech me o fhuil in duine fhíreon-si.’
2844] Do-frecratar na h-Iúdaide, & atbertsat: ‘Léc a fhuil & a
2845] dígal foraindi & forar claind inar n-degaid!’ Is ann-sin ro-forcon-gair
2846] Piláit Ísu do thabairt ina fhiadnaise fen, & rucc breith fair asna
2847] briathraib-sin ann-sin: ‘A Ísu,’ ol se, ‘do chined fen do-rigne
2848] do chasait frim-sa, & ro-derb fort a rada duit, ‘conid rig tu & conid
2849] mac Dé,’ is aire-sin tidnaicim-se tú do rer brethe rechta i l-lamaib
2850] in lochta-sin dot shroigled for tus, & dot bualad & dot brissed &

p.121


2851] dot {column 162b}crochad fa deoid.’ Is and-sin tra ro-tairnged Isu asin pelait
2852] amach, & da ghadaige imalle fris, darsat comanmann Dismus &
2853] Iesmus; & amal rancatar locc in crochda, ro-fádbud ann Ísu o étach
2854] .i. inar corccra do-róine Muiri dó, & ni fess cia luib dia ro-bi;
2855] & ro-suidiged coroin do spín ima chend, & ro-crochad in da gataigi
2856] di cech leth de .i. Dismus dia deis, Iesmus dia chlíí. Is ann-sin
2857] atbert Ísu: ‘A athair nemdai,’ ol se, ‘cocill & log dona doinib
2858] truaga-sa a n-denat, uair ni fhetatar cid dogniat!’ Ocus ro-rannsat
2859] na h-Iúdaide iarum étach Ísu eterru a cirt crannchuir. Piláit
2860] imorro, is dó ranic inar Ísu, is e do-roine Muiri do Christ, corccra
2861] didiu dath an inair-sin .i. purpuir a ainm; ni bui tra tomailt na
2862] uaimm snathati isin inar-sin; ba mirbulta ingnath he, & maraid
2863] beos. Batar tra in popul Iúdaide a timchell na crochi oc fanamut
2864] fa Ísu, conid ed atbertis fris: ‘Masa mac Dé tu, slanaig tu fen
2865] anossa!’ Atbertsat oirchinnig & iúdice in popuil eterru fén:
2866] ‘Do-slánaig se doine ele, & ni fhetann a shlanugud fén; & masa mac
2867] Dé he, ticced anossa asin croich, & cretfemit-ne dó.’ Is ann-sin
2868] atbert Ísu isin croich: ‘Ata hittu form;’ & ro-línsat na h-Iúdaide
2869] [lestar] do fhín-eccra co n-domblas ae, & tucsat do Ísu sin for barr
2870] shlati. Atberair isin scriptúir, conid aire ro-s-cuindig Ísu in
2871] digh-sea isin croich .i. co ro-piantá ina uile ballaib, ar ni boi ball de
2872] cen pian fo leith acht a thenga nama; & co ro-pianta i-side on fhinaicet.
2873] Is and-sin ro-erig aroile milid diarba comainm Longinus,
2874] & tuc bulli do laigin miled i sliss Ísu, co r-rethitar focetoir da thuind
2875] asa sliss .i. tond fhala & tond usci.


2876] Atbert Piláit iar sin, titul do scribend os cind Ísu isin croich
2877] tria litrib Ébra & Grec & Latin .i. in fáth fora r-crochad Ísu; &
2878] is ed-so tuicther estib-sin .i. Iesus Nazarenus rex Iúdieorum .i. is
2879] e-[so] Ísu Nazarda [rig] na n-Iúdaide. Do-chomégitar na h-Iúdaide
2880] iar sin, & atbertsat: ‘Crét fá r-scribais conid he-so rig na
2881] n-Iúdaide?’ Do-frecair Piláit, & atbert: ‘In ni ro-scríbus, ro-scribus
2882] he.’


2883] Is ann-sin ro-labair in dala crochaire boi mar-oen fri h-Ísu, &
2884] atbert: ‘Masa tú Crist mac Dé, saer sin-ne, & saer tú fén on
2885] mor gabud a filem!’ Do-frecair in dala crochaire & atbert:
2886] ‘Ni h-ecal lat-su Dia, & is casmail tú frisin lucht atat oc pianad
2887] Crist, ar is inann sechrán fil foraib; uair is dingbala dogabmait-ne


p.122


2888] ar césad .i. ar m-beth i comfochraib Ísu, ar is mor da cech ulc
2889] do-ronsamar; Ísu imorro, ní dernai nach n-olc, ar is cen cinaid
2890] chrocthar;’ & ro-labair ina diaid fri Ísu, conid ed atbert fris:
2891] ‘A thigerna,’ ol se, ‘cuimnig me-si in tan ticfas tú dochumm do
2892] flaithemnais!’ Do-frecair Ísu, & atbert: ‘Aderim co fír frit,’ ol
2893] Ísu, ‘co bia tú indiu imm fochraib-sea i pardus.’


2894] Ba h-i tra in sesed uair do ló inn-sin, & tanic dorchatu dermair
2895] forin tír & forin talmain cusin nómad uair; & tanic temel tar grein,
2896] & ro-scoilt bend-chapur in tempuil in n-díb lethib, ó mullach coa lar;
2897] & do-rónad talam-chumscugud mor isin tír & isin talmain. Is annsin
2898] ro-nuall Ísu o guth mor, & atbert: ‘In manus tuas, Domine,
2899] comendo spiritum meum, etc., a tigerna,’ ol se, ‘aichnim mo spirut
2900] it lamaib;’ & ro-fhill a chend iar sin, & ro-fhóid a spirut. Atconnairc
2901] [didiu] fer cumachtach dona h-Iúdaidib darba comainm Cenntúrio
2902] na mirbuli mora-sin, & ro-glom la rig-día, & atbert: —‘Is duine
2903] fíren in duine ut ro-crochad & ro-césad ann.’ In popul didiu bói ina
2904] thímcell, ro-buailset a n-ochta, & ro-gab ecla & omun mor iat. O
2905] 'tchualae imorro Piláit na nechi-sin, ro-gab cenel toirsi moire he,
2906] & ro-gairm chuice na h-Iúdaide, & atbert friu: ‘In tabair sib dabar
2907] n-aire anossa,’ ol se, ‘na mirbuili-sea dogníther foraib?’ Atbertsat
2908] na h-Iúdaide: ‘Ni mirbuil e itir a bec,’ ol siat, ‘acht temel chena
2909] tanic tarin n-grein do rér gnathaigthi.’ Is ann-sin tra batar {column 163a}lucht
2910] aichinte Ísu, & na bannscálu do-len he on Galilee, hi timchell na
2911] crochi oc toirsi truaig ic facsin cech neich dia n-dernad ann; co tanic
2912] and-sin fer fíren forglige cunnail craibdech, diarba comainm Iósep,
2913] on cathraig diaba hainm Armathia: fer ón na ro-aentaig fri col
2914] na peccad na n-Iúdaide. Ocus ro-shir in fer-sin for Piláit corp Ísu
2915] dia ádnocul; & do-deonaig Piláit dó, co tuc-som corp Ísu asin
2916] croich, & ro-chengail he do lín-scoit gil taitnemaig, & ro-ádnaic he i
2917] n-ádnocul núa do-rónta do Iósep fessin, áitt na r-hádnaiced nech
2918] riam có sin. O 'tcualatar tra na h-Iúdaide Iósep do chunchid cuirp
2919] Ísu, & a adnaicthi, ro-chuirset búidne troma d'iarraid Iósep, & d'iarraid
2920] in da fer déc rucc in fiadnaise nachar mac merdrige Ísu,
2921] & d'iarraid Nicomét & na foirne ele ro-indis ferta & mírbuli Ísu & a
2922] deg-gníma ol-chena. Ro-theichset in foirend-sin uli, & ro-imgaibset
2923] iat fén, acht Nicomét namá; ar ba fer uasal cumachtach he iterna
2924] h-Iúdaidib, & atbert fri h-Iúdaidib: ‘Crét fá tancabar isin eclais do


p.123


2925] dénam ernaigthi, & in gním is mó do-rónad i talmain do dénum dúib
2926] .i. Ísu Crist do césad & do crochad?’ ‘Cidus fa tanic tu-su [cindus]?’
2927] ol iat-som, ‘& tú ar n-oentugud fri Crist; & curab 'na fhochraib rab
2928] h'oentu-sa tall isin bethaid thodóchaide!’ ‘Rop fir, rop fir! amal
2929] atrubrubar,’ ol Nicomét. Boi tra fer ele don popul Iúdaide, ro-bás
2930] d'iarraid fon cuma cetna .i. Iosep a ainm, acht ni ro-fholaig he, &
2931] atbert fris-na h-Iúdaide: ‘20,’ ol se, ‘tria chorp
2932] Ísu d'iarraid for Piláit, & a ádnaicthi, & clochi do chur for dorus a
2933] uaigi; & olc in ní do-rónsabar, in fíren do crochad cen cinaid; & ni
2934] h-ed amain ro-crochsabar he, acht a bualad & a fhanámut; & ro-thollsabar
2935] a thoeb co láigin.’ Iarna estecht sin uli dona h-Iudaidib,
2936] ro-n-ergabsat Iosep, & ro-erailset a choimét i carcair foriata co
2937] n-dechsad in sapoit seccu; & atbertsat fris: ‘Do-fetumar,’ ol siat,
2938] ‘conach dingbala h' adnocul-sa ar fhagbail bais duit; ar tucais
2939] tádnocul fén do Christ; dobéram-ni chena do cholann-sa do ethatib
2940] nime & do biastaib in talman dia h-ithe.’ ‘Is cosmail in sermon-sin,’
2941] ol Iósep, ‘fri sermoin Golias diumsaig i n-agaid Dauid, in la ro-chomraicset,
2942] da r-toirned a diumus; & toirnfither bar n-diumus-si
2943] amlaid-sin; ar atbert Dia fén tria bél in rig-fhatha .i. Dauid meic
2944] Iese, ‘lécid dam-sa in t-innechaid, & dogen he.’ Ro-indail Piláit a
2945] lama inbar fhiadnaise-si,’ ol se, ‘& ro-gab grian 'na fiadain cor nemurchoitech
2946] he fen o fhuil in fíreoin do-césabar-si; & do-recrubar,
2947] & atrubrubar fris, ‘léic foraindi & forar maccu inar n-diaid a fuil &
2948] a digal;’ & is ecal lim,’ ol se, ‘da n-aithea ferg Dé foraib, & da n-dian-scaile
2949] se sib isin mí-gnim mor do-rónsabar.’ Iar coitsecht na
2950] n-athcomsan-sin dona h-Iúdaidib, ro-gab ferg & londus iat, co
2951] r-chuibrigset Iosep, & cursit hi cubaccail iatta he, cin sollsi itir
2952] fair, & ro-cuirset glas iarnaigi for doras na cubacla, & ro-cuirset
2953] fós da choimetaigi forin dorus .i. Annás & Coifás; & do-rónsat
2954] comarli fri sacartaib & deochanib in popuil, co tinoltis a n-oen inad
2955] a aithle na sapoti, indus co festais cia mainder báis dobertis for
2956] Iosep; & ro-tinolsit tra iarsin sapoit a n-oen inud,— sin & sacairt &
2957] oirchindig in popuil; & do-fhocratar do Annás & do Choifás, Iósep
2958] do thabairt chucu día phianad. Ro-oslaicset sin dorus na cubaccla,
2959] & ni fhuaratar Iósep innti. Ba h-ingnad mor frisin popul sin .i.
2960] dorus na cubacla d'fhagbail dunta, & cen Iosep do beth innti. {column 163b}In
2961] tan tra batar ann forin imluad-sin, co fhacutar chucu ann drong do

p.124


2962] miledaib coimeta ádnacthi Ísu, & atbertsat: ‘Estid frin-ne bic,’ ol
2963] siat, ‘co ro-indisium araill do scélaib dúib. Bamar-ni,’ ol siat, ‘i
2964] coimet ádnacthi Ísu, & tanic talam-chumscugud mor ann, & itconncumar
2965] aingel Dé oc tócbail na clochi boi for dorus in ádnacthi; a
2966] dellrad amal gréin, & a etach taitnemach amal snechta. Bamar-ni
2967] fora ecla, cin seg cin súg, amal bemís marb; & itcualamar in
2968] t-aingel oc cómrad frisna bannscalaib batar do thoeb ele in
2969] ádnacthi, & is ed atbert friu: ‘Na gabud ecla sib, ar ata a fhis
2970] ocum conid oc iarraid in Ísu crochda atathai; ni fil súnd, acht
2971] ercid co luath co Galilee, & indisid dia apstalu .i. do Phetar sainrud,
2972] atracht Ísu a bás, & corop sib tóisech inbar m-bannscálaib indises
2973] betha don doman; ar is tria bannscáil atbath in doman i m-bás
2974] pecctha & péine o Adam cus-indíu.’’ Ro-indisitar tra mílid choiméta
2975] in adnacthi na scéla-sin in aingil i fhiadnaise cáich. Sochdait na
2976] h-Iúdaide iar sin, & ni fetatar cid comarli dogéntais 21.

In ernail tanaise for PÁIS IN CHOIMDED sund secundum Mathaeum.


2977] ‘O ro-scaith do Ísu co n-apstalaib atlugud, dochotar i sliab n-Olifét.’
2978] Matha imorro mac Alphe, in sui Ebraide & in dara apstal déc
2979] do-roega Ísu i n-apstaldacht, in cetna suiscélach ro-scrib in soscela
2980] coimdeta, is e atfét in gním ra-mor do-rónsat Iúdaide amairsecha
2981] isin lathi indíu .i. Ísu Crist mac Dé bíí, slaníccid nime & talman
2982] & shíl [Adaim] uli, do crochad & do césad cen cinaid tria thnuth
2983] & format; conid do chuimniugud in mor gníma-sin i n-eclaisib na
2984] Cristaidi co deriud domain ro-scrib Matha in liachtain nóim-sea, co
2985] nd-epert: ‘O ru-scaith in molud-sa.’ Oenta imorro & coibnes na
2986] liachtanu-sa for cúla, is e is oentadach fri Matha, co dú i nd-ébert ria
2987] sunn: ‘Dia m-batar imorro i n-Olifét, a r-ro-fhét Ísu bairgin ina
2988] láim, ro-s-bennach & ro-s-bris & do-rat iarum dia apstalaib, & is ed
2989] ro-ráid oca tabairt doib, ‘gebid uaimm in m-bairgin-sea, & tómlid
2990] hi,’ ol se, ‘ar is é-so mo chorp-sa.’ Ocus ro-gab iar sin bledi lán do
2991] fhin ina láim, & dogní atlaigthi buide, & do-rat iar sin dia apstalu;


p.125


2992] & is ed ro-ráid friu, ‘ibid uli so asin chopan-sa, ár is i-so mo fhuil-si
2993] .i. fuil in t-slánícceda dailfither dar cend sochaide, a n-dilgud chinad
2994] & tarcabal; atberim frib,’ ar Ísu, ‘nach híb o sunn amach don chenel
2995] fhína-sa acht so, céin co n-ebar in fín nua imalle frib i fhlaith
2996] m'athar;’’ conid for slicht na m-briathar-sin ro-raid Matha, ‘O
2997] ro-scaich in molad-sa [no in t-atlugud].’ Is ed-sin ro-terchan in
2998] fáid o chein máir anall, co nd-epert: ‘Toiméldait na boicht
2999] spirutalda, ol in fáid .i. na h-apstail & na descipuil, corp & fuil in
3000] choimded, & sásfaither iat, & dogénat molad & adamrugud in coimded
3001] asa aithli.’ Is ann-sin do-roine Ísu in taircetul-sa dia apstalaib,
3002] co nd-ébert: ‘Dogéntai-si uli mo díultad-sa,’ ol Ísu, ‘isin aidche
3003] anocht, ar is ed-sin ro-scrib in fáid .i. Dauid mac Iese, co nd-epert
3004] i persain in athar némda .i. ‘benfat a n-oegaire, & scailfither coirig
3005] in treoit’ , .i. comarlécfet Crist do crochad, ol in t-athair némda, &
3006] dogéntar scáiled na n-apstal for cech leth.’. ‘Iar n-esergi dam a bás,
3007] ragut romaib co Galilee;’ amal bud ed atberad Ísu fria apstalu:
3008] ‘Dogén airius dála frib ann focetoir.’ Ro-frecar tra Petur, & is ed
3009] ro-ráid fri Ísu: ‘Cia no-s-diuldat na h-uli, noco díultab-sa, & no-con fhuiceb tu.’
3010] ‘Boegal tra i n-ec[mais omain]’ do Petur in ní-sin
3011] do rada, ar ni r-chomaill iar-tain. ‘Atbér-sa frit co fír,’ ol Ísu, ‘co
3012] n-am-diultfa-sa anocht fo trí, resíu goires in coilech.’ Atbert
3013] Petur fri Ísu: ‘Ar is tarar cend-ni digi-siu fri croich & cesad,
3014] is taisce atbél inás dogén do diultad-sa;’ is ed a cétna ro-raidset
3015] na h-apstail uli. Is ann-{column 164a}sin do-dechaid Ísu cona apstalu cusin
3016] inad dianad ainm Genfamání .i. inad sin a n-íchtar slebi Olifét,
3017] & lúb-gort sin didiu sainnrud; & atfét Eoin lub-gort do beth ann-sin,
3018] & conid ann-sin ro-h-ergabud Ísu. Ro-fhitir tra Iúdas in
3019] mairntig co téged Ísu co menic cona apstalu cusin lub-gort-sin.
3020] Cubaid didiu cémad i lub-gort no-h-ergabtha Ísu, ár is a lub-gort
3021] chena ón .i. i pardus ro-h-ergabad Adam; & is tara chend cona
3022] chined do-ratad doennacht Crist fri croich & césad. Atbert Ísu fria
3023] apstalu: ‘Airissid sund co fóill, co n-dechsaind for leith, co n-dernaind
3024] ernaigthi;’ & ruc leis for leth da mac Zepedei .i. Iaccop Mor,
3025] & Eoin Bruinni; & ro-gab for toirsi moir ina fiadnaise-sin. In
3026] toirsi tra do-rigne Ísu sund, nocon ara omun fén do-róine, ar
3027] is do do-dechaid-sium, ar oen lus co ro-crochtha, acht is ar cetharda
3028] do-róine .i. ar Iúdás n-anfhechtnach dia thídnocul, & ar díscailed

p.126


3029] na n-apstal, & ar indarpu in popuil Iúdaide o Dia, & ar cor tar cend
3030] Ierusalem on popul Rómanach iarum, a n-dígail a chesta-som.
3031] Is ann-sin atbert Ísu fria apstalu: ‘Is toirsech m'anim co bás;
3032] airisid sunn, ol se, & denaid frithaire imalle frim.’ Nocon é tra
3033] in cotlad collaigi ro-thairmesc Ísu ima muinntir in tan-sin, uair ni
3034] thanic aimser in chotulta in tan ro-raid Ísu na briathra-sa; acht is
3035] ed ro-toirmisc umpu, cotlud aimsire & utmaille menman,— na ro-epletís
3036] i n-aprisce pecctha. O 'tchuaid Ísu sel bec uadib for leith,
3037] do-rat a gnúis fri lár, & dogní ernaigthi, & is ed ro-ráid: ‘A athair
3038] nemda, mad conecar iat, díchuir uaimm in coilech-sa!’ .i. coilech
3039] in báis. (Indissid Lucás imorro, in oiret dochoid Ísu for leith o
3040] apstalu .i. oiret teit cloch a taball, do-roine Ísu slechtana & ernaigti
3041] isin inad-sin, tar cend in chinedu dóenna; & rop e mét a
3042] shoethair-sium, narba déni tepersain fhola oltás in damuscach
3043] allais tanic triana chorp. Atfet tra in Lucás cetna, aingil do
3044] thidecht do nim in tan-sin dia nertad-sum & dia gresacht imon
3045] césad.) ‘Ar-áide, niba hí mo thoil-si bess imon césad do rér mo
3046] chollaidechta & mo doennachta’ ol Ísu, ‘acht bud hi do thoil-si, a
3047] athair némda!’ Inann tra toil dóib iar n-doendacht & diadacht.
3048] Do-dechaid Ísu coa apstalu iar sin, & for-fhuair 'na cotlad iat; ar
3049] mét a toirsi didiu batar na h-apstail ina cotlad, ar is gnáth ro-chotlad
3050] iar mor thoirsi. Ocus is ed ro-ráid fri Petur: ‘Is follus co na
3051] coemnacabar cid en uair namá do frithaire imalle frim-sa. Denaid
3052] frithaire & ernaigthi, ar na dechsaid [i n-aim]sigtib [& na ro-cloa diabul
3053] sib].’ Is aire is re Petur sainrud co n-epert Ísu na briathra-sa, ár
3054] is e ro-máid, cia no-díultad cách, nách diultfad fén. Is dána
3055] cipindus in ainimm, is áimnert & is imecal in cholann; ar ni-s-fitir-sium
3056] na comaillfed a gellad fri Dia cena díultad. Dochoid tra
3057] Ísu doridisi don cur thanaise do dénum ernaigthi, & is ed ro-ráid:
3058] ‘A athair nemda, mine cumgaither in coilech-sa in césta do
3059] sechmall 22 dam-sa, bíd do thoil-si ann, ar is toirsech m'anim
3060] co h-uair éca.’ Do-dechaid Ísu doridisi coa apstalu, & fo-s-fuair ina
3061] cotlad iat, ár roptar tromda a roisc on chotlud; boi didiu tortromda
3062] mor a roscaib na n-apstal, ar ba comfochraib [doib] díultad a tigerna.
3063] Ro-fhácaib doridisi a apstalu, & do-róine ernaigthi in tres fecht;
3064] is ed in cetna ro-ráid: ‘A athair nemda, mine cúmcaither in
3065] cailech-sa in cesta do shechmall, bíd do thoil-si ann.’ Is ed

p.127


3066] inchoisciter dúin-ne triasin ernaigti thrédai do-roine Ísu sunn, co
3067] n-dernum-ne ernaigti trédatu fri Dia [do chuinnchid dilgud] dona
3068] cintaib do-ronsam & dogénum. Is ann-sin do-dechaid Ísu coa apstalu,
3069] & is ed ro-ráid friu: ‘Dénaid cotlad & cúmsanad coléic; is follus,’
3070] ol se, ‘ro-chomfhoicsigestar in uair, & tídnaicfiter mac in duine
3071] i l-lamaib na pecdach dia chésad.’ Atbert Ísu iarum {column 164b}fria apstalu:
3072] ‘Ercid,’ ol se, ‘& imdigem co follus & co fóill i fhochraib in
3073] tíí no-m-tídnaicend fri croich & césad.’ Is aire didiu dochoid Ísu i
3074] cómdail lochta a ergabala, arnabud ed no-airigfitís fair, gne m-bróin
3075] & guba, acht comad gné forbáiltechuis no-beth fair. & in tan tra
3076] bói Ísu oc lábra na m-briathar-sa, is ann tanic [aen] don da apstal
3077] déc .i. Iúdas a ainm; oen ám he o airem, & ni h-oen o airem [no
3078] airilliud]; oen o fordreich & o deilb, & nirba hoen o fírinde nach o
3079] maithius; oen is mesa ro-gen & genfes do shil Adaim co forlethan.
3080] Is amlaid ám tanic Iudas, & slog mor imalle fris co cloidmib &
3081] sabaib & sonnaib iarnaigib, o airchindechaib na sacart & o shenorib
3082] in popuil do ergabail Ísu.


3083] In fer imorro ro-t-mairnn .i. Iúdas, do-rat comartha doib for Ísu,
3084] & is ed ro-raid, comad ar nemaichentus Ísu don lucht do-dechaid
3085] dia ergabail doberad Iúdas comartha doib fair; no amal atcuala
3086] Iúdas in tarmcruthugud i sleib Taboir .i. il-mile aingel do thoidecht
3087] do nim i comdail Ísu i sleib Taboir, co ro-ela a l-lamaib a apstal & a
3088] descipul dochumm nime, corba lan nem & talam don tóchim &
3089] don tarmcruthugud ro-fás ann la toidecht Ísu dochum nime, is
3090] de ata tarmcruthugud slebi Taboir: rop ecail didiu la h-Iúdas, Ísu
3091] do elód tria tharmcruthugud a letheti a l-lamaib oesa na h-ergabala.
3092] No is aire do-rat comartha doib, ar boi do múintir Ísu fer ba cosmail
3093] fri h-Ísu .i. Tomas apstal .i. folt dond & ulcha fota ruad for
3094] cechtarde dib, — conabud e-side no h-ergabtha ann, acht comad he
3095] Ísu écin.


3096] Do-dechaid tra Iúdas i comfocus do Ísu, & atbert fris: ‘Aue
3097] rábíí .i. Dia latt, a maigistir!’ & do-rat póic do iar sin. Atbert
3098] Ísu fris-sium: ‘A chara,’ ol se, ‘a ní dia tanacais do dénum,
3099] dena!’ uair ropsat cara cus-indiu; no ‘isat cara iar n-dreich & deilb,
3100] cencop ed iar fhír: ó sunn amach nibat cara.’ Is ann-sin tancatar
3101] i fochraib Ísu, & ro-láiset láma do, & ro-n-ergabsat. O ro-fitir tra
3102] Ísu in ní ro-bói dó for cínd, do-dechaid chucu co dána, & ro-raid


p.128


3103] friu: ‘Cia forsa taidh d'iarraid?’ Do-frecairset na h-Iúdaide dó:
3104] ‘Ísu connagam,’ ol siat. Atbert Ísu friu-sum: ‘Is me-si in duine-sin.’
3105] Dochótar-sun uli for cúla ann-sin, & do-rochratar ann fri lár.
3106] Ocus ro-iarfacht Ísu doridisi dib-sium: ‘Cia forsa taidh d'iarraid?’
3107] Atbertatar-sum: ‘Ísu conagum.’ Ro-frecair Ísu doib,
3108] & is ed ro-ráid: ‘Is me-si sin; déchaid-si acaib fén,’ ol Ísu, ‘masa
3109] me-si ataid d'iarraid, & lecid uaib mo muinntir cen nech díb do
3110] ergabail.’ Do-rónta didiu, amal atbert Ísu, & ni r-h-ergabad oen dia
3111] muintir. Is ann-sin do-dechaid [fer] do muintir Ísu .i. Petur a
3112] ainm, ro-nocht a cloidem, & do-rat buille do mogaid do muintir
3113] oirchindig na sacart n-Iúdaide, cor-ben simitt a chluaisi de; Malcus
3114] didiu ainm in mogad-sin, amal innises Eoin. Indissid tra Lúcas co
3115] r-bí smitt a cluaisi dessi ro-benad de; ocus indissid in Lúcas cetna,
3116] co ro-gaib Ísu in smitt ina láim, & co ru-s-coraig frisin cluais, corba
3117] hog-shlan hí i comartha dilguda in-sin. Atbert Ísu fri Petur in
3118] tan-sin: ‘Tabair do cloidem ina truaill, ár cech oen tairisnigfes
3119] a cloidem, is o chloidem atbéla, & is cloidem cúis a n-oideda.
3120] Nach doig lat-su, a Petair,’ ol Ísu, ‘diamad ail dam-sa in t-athair
3121] némda do etarguidi, nách tibred dam ni bud mó oltás dá légion déc
3122] do ainglib dom chabair? & cindus chomaillfither na scriptúri noemda,
3123] & cindus cretfither iat, mine dechus-sa fri croich & césad,
3124] amal ro-thairngirset fáide dún?’ Atbert Ísu friu-som in tan-sin:
3125] ‘Tancabar-si dom ergabal-si co clodmib & sonnaib; nach airisind-si
3126] ocaib-si cech dia isin tempul oc forcetul, nocon dernsabair m'ergabail?’
3127] Is aire atbert Ísu na briathra-sa, ár comad follus do lucht
3128] na h-ergabala, nách ar écin ro-gabsat he, acht is dia deóin fen. Is
3129] aire imorro do-rala in scél-sa, co ro-chomalltís scriptúire na fhátha
3130] Crist do crochad.


3131] Is ann-sin didiu ro-fácsat {column 165a}a apstail uli in slániccid .i. Ísu Crist
3132] mac Dé bíí. Ocus in lucht ro-chúibrigestar Ísu, tucsat leo hé co
3133] Caifás airchindech na sacart n-Iúdaide, baile i rabutar súide &
3134] senoraig in popuil uli a n-oen inad. Boi didiu Petur i cómitecht
3135] Ísu do chéin, co toracht co h-inisel co h-indlis airchindig na
3136] sacart; iar techt do Phetur isin indlis, desid imalle fri timthirigib
3137] in césta, co fhaiced cia h-ordugud dobertha for Ísu .i. co fesed in
3138] orcain Ísu & a bás no-chindfed in sacart, no inn é a lécud ass cina
3139] malairt. Atfét didiu Eoin co raibe descipul ele imalle fri Petur sund,


p.129


3140] & conid he ruc Petur les isin indlis ara aichentus don t-sacart &
3141] dia thimthirigib: Eóin fodesin didiu in descipul-sin, amal atfiadat
3142] na trachtaireda. Airchinnig na sacart & in uile chomthinol ro-batar
3143] oc iarraid gu-forgill i n-agaid Ísu dia crochad, & nocon fhuaratar
3144] cinaid oc Ísu, cia ro-batar gu-forglige imda ina agaid. Fa-deoid do-dechatar
3145] ann da ghu-forglige, & is ed ro-raidset: ‘Ro-máid in fer-sa,’
3146] ol siat, ‘ro-laifed tar cend tempull Dé, & dogénad a athcumtach
3147] iar trédenus.’ Do thempul Ierusalem ro-líset-sum for Ísu sin do
3148] ráda, & ni de ro-boi briathar oc Ísu, acht do thempull a chuirp fesin;
3149] uair is ed ro-ráid Ísu: ‘Scailid-si, ar Ísu, in tempul-sa .i. tempull
3150] mo chuirp-si, & tóduiscfet-sa he iar tredenus;’ conid follus as-sin
3151] comdar gu-forglide, o ro-cloechloset in aithesc-sin do liamain chinad
3152] for Ísu. Atracht iar sin airchindech na sacart .i. Caifás, & is ed
3153] ro-raid fri Ísu: ‘Ni thabraid-si freccra forna h-aithescaib út?’
3154] & atbert Caifás doridisi fri Ísu: ‘No-t-aitchim ar Dia m-beo, co
3155] n-erba rind, in tú Crist mac Dé bíí.’ Atbert Ísu fris-sium:
3156] ‘Atberi-siu cipindus is mé,’ ol Ísu; amal bud ed atbere, ‘noco
3157] sénaim-si umat-sa sin;’ ‘& atcífither o sund amach mac in duine
3158] do shuide for deis Dé athar uli-cumachtaig for nim, & a thoidecht
3159] a nellaib nime do mes for bíu & marbu.’ Is ann-sin ro-dluigestar
3160] airchindech na sacart a étaigi, — airdhe m-bróin leo-sum sin, in tan
3161] atcluinet ní as direccra leo,—& is ed ro-ráid in sacart: ‘Do-rígne
3162] in fer-sa ecnach; & cia cán dún, beth oc cuingid gu-forgill ele ina
3163] agaid fodesta? Is follus ro-chualabar anosa in ecnach, cid atcither
3164] duib de?’ ol se. Is e tra freccra do-ratsat na h-Iudaide forin
3165] sacart: ‘Reus est mortis .i. is bidba báis dún,’ ol siat, ‘in t-íí do-rígne
3166] in ecnach.’ Anfhirén in breth rucad ann-sin for rig na
3167] fírinde! Is ann-sin ro-laiset a saile fora gnúis foirend ele dib; &
3168] is ed do-rónsat, a m-basa do thabairt fora gnúis, & is ed atbertis:
3169] ‘Dena fátsine dún, a Christ, cia ro-t-buail?’


3170] Boi tra Petar in tan-sin ina shuide amuig isin indlis, co
3171] tanic inilt do lucht in baile chucu, & is ed ro-raid fris: ‘Nach
3172] do muintir in fhir Galilee atathar do crochad duit-si?’ ol si.
3173] Is aire didiu is ban-chumal sainrud ro-chronaig Petar, cia connístais
3174] fir a chronugud, co m-beth cuid ban na n-Iúdaide i crochad crochad
3175] Crist, & co roised a digal fora fhiru & fora mná. Ro-díult
3176] Petar fiadna h-ulib, & is ed ro-ráid: ‘A banscál,’ ol se, ‘nocon


p.130


3177] fhetar cuich he in duine-sin.’ Is aire tra ro-chomairléc Dia
3178] do Petar imarbos do denum, nácha r-gabad met menman, & na
3179] ro-thairisniged ina nóime, cid he is airchindech na n-apstal;
3180] co fesed Petar indus bud cóir aircisecht don foirind dogéntais
3181] imarbus tria aiprisce isin eclais, ar nocon uil nech cen imarbus.
3182] In tan tra dochóid Petar dar dorus in lis imach, atconnairc
3183] cumal ele he, & ro-raid in chumal frisin lucht batar isin inad-sin:
3184] ‘Do muintir in Ísu Nazarda don fir-sa,’ ol si. Diultais
3185] Petar doridisi coa luigi, & is ed ro-raid: ‘A ban-scál,’ ol se, ‘nicon
3186] aichnid [dam] in duine atbere.’ Ni cían as-sin do-dechatar, in
3187] tan tarla co Petar in foirend tarustar isin inad-[sin], & is ed ro-raidset:
3188] ‘Ni cunntabairt lind,’ ol siat, ‘conid do {column 165b}muintir Ísu duit;
3189] ar is follus for h'irlabra conid do muintir Ísu.’ Nocon iarsinní
3190] ba sain belra do Petar & dona h-Iúdaidib ro-raided so fris, acht
3191] do-rala saine aibe for erlabra lochta na Galilee fri h-aitrebtachaib
3192] Ierusalem, & is ed ón ro-ráthaiged for erlabr23 Petair. Is and-sin
3193] ro-gab Petar for aidetchiugud & fora luga, ‘naba haichnid dó itir
3194] Ísu’: ro-gair in coilech focetoir iar sin, conid ann-sin do-rat
3195] Petar dia aire in ní ro-ráid Ísu fris .i. ‘No-m-díultfa-sa anocht fo
3196] thri resíu goires in coilech fa dó,’ ol Ísu. Dochóid Petar sechtar
3197] in lis amach, & ro-chói co trén. O ro-siacht tra la Petar in díultad
3198] amlaid-sin, & ó do-gair in coilech fa dó, ro-fhég in slániccid in tíí
3199] Petar, & is é in fégad-sin ro-t-cuir Petar dochum aithrigi díchra: déra
3200] fola didiu tarlaic Petar isin aithrigi-sin, amal indisit na scribenna.
3201] Inndisid didiu Clemint ina stair .i. dalta Petair, co cóied Petar in
3202] trath-sin cech n-óidche i cein ro-boi i m-bethaid.


3203] Scela na h-aidche arér tra in-sin. O do-dechaid didiu matan in
3204] lái indiu, dochótar uli airchindig na sacart & senoraig in popuil
3205] Iudaide i comairle i n-agaid Ísu dia crochad; & tucsat leo i
3206] cúibrech, & do-ratsat do Piláit Pointecda don errig he. O 'tconnairc
3207] tra Iudás in tan-sin in aradain tuccad for Ísu, ro-n-gab cenel
3208] n-aithrechuis he, co tuc lais in trichait n-airgennti ro-gab for brath
3209] Ísu, & do-rat do airchindechaib na sacart & do shenorib in popuil in
3210] trichait n-airgennte-sin .i. teora unga co nd-ór: trom tra dobarthu
3211] na cennaigechtu in tan testa a cethruime don cethramad unga. In
3212] trichait n-airgennte-sin tucsat Iúdaide for brath Crist do Iúdas
3213] anfhechtnach .i. ocht penginde co leth iar n-umir choitchind, is ed


p.131


3214] fil in cech airgent díb iarna scribenn la sruthib na n-Ébraide. ‘Is
3215] mor tra in col do-rignius,’ ol Iudás ‘.i. fuil in fhireoin do thogail cen
3216] cinaid.’ Atbertsat na h-Iudaide fri Iudás: ‘Ced ón, cia caingen
3217] fil det-siu frin-ne? do-rónsam dílsi chennaig frit: lat-su na rucais,
3218] linde na rucsam!’ & o ro-laustar Iudás in airgent isin tempul
3219] dochoid uadib ind-sin, & do-rat gosti ima brágait fen, comba
3220] marb de; amal robo chubaid fria airilliud. Ni focetoir i l-ló etsechta
3221] Ísu ro-marb Iudás he fén, acht i l-ló na h-esergi coimdeta in
3222] cech dú. Cubaid tra nama múintire nime & talman do oigid iter
3223] nem & talam! Is aire imorro ro-crochustar Iudás he fen, fo-daig
3224] co roissed a ainim co luath dochumm n-iffirn, ár ba dóig les-sium
3225] co m-bertha a animm a h-iffern imalle frisin m-broit. Ni ro-leic
3226] imorro Ísu anmain Iudáis dochum n-iffirn, cein co tucad in broit a
3227] h-iffern, & conid hi cet aním fora r-h-iadad iffern iarum aním
3228] Iúdáis. Airchindig na sacart imorro o ró-gabsat in argut, is ed
3229] ro-raidset: ‘Ni coir dún,’ ol siat, ‘in argut-sa do thabairt i ciste
3230] choitchend na sruthi, ár is lóg fola & feola he.’ Is bes didiu la
3231] h-Iúdaidib, ráthaigit na min-pheccda dogniat, & níco ráthaigit na
3232] mor-phecdai; amal robad pheccad leo in argut & lóg na fola do
3233] thabairt i ciste na sruthi, ni ro-rathaigset beos armad cin dóib
3234] orcuin Crist & a crochad. Ocus iar n-denum chomairle doib imorro,
3235] ro-chennaigset don argut-sin ferann cerda do ádnocul ailithrech &
3236] deorad & doine sóimm n-dochinelach ann: co fharcbatís dara n-ési
3237] comartha suthain a n-ecna & a n-deg-crabuid, cincob aire do-ronsat.
3238] Is aire-sin ro-comallad in aithesc ro-ráided tria Zacrias fáid; is e in
3239] t-aithesc-sin .i. ro-gabustar trichait n-argénti i l-lóg in chimeda
3240] ro-chennachsat meic Israel o Iúdás, & do-ratsat in argat-sin for tír
3241] cherda .i. Achél démach, is {column 166a}aire-sin is e ainm in tire-sin beos .i.
3242] Aichel demach; is inand ón & ‘tír na fola’, .i. tír do-ruaicled do lóg
3243] fhola Crist; & do-ratsat in argut for tír cerdai &rl.


3244]

In tres gné in-so.


3245] Amal ro-fhaillsig in coimdid dam-sa, ol in suiscelach .i. tarrustar
3246] Ísu i fhiadnaise in errig, & ro-iarfacht in t-errig dó-sum:
3247] ‘In tu-sa rig na n-Iúdaide’? Atbert Ísu: ‘Atbere-siu cipindus is
3248] mé;’ amal bud ed, ‘noco senaim umat.’ Ocus cia ro-comthánsiged


p.132


3249] & cia ro-cairiged Ísu o airchindechaib na sacart, ní tharut freccra
3250] forru. Is ann-sin atbert Piláit fri Ísu:-‘Nach cluine-siu na
3251] h-aithesca-sa atberair frit on lucht-sa?’ & nico tarut Ísu nach
3252] freccra forsin errig, cerba hingnad lais cena freccra dó.


3253] Ro-clecht imorro in t-errig i sollamain na cásc, cimbid do
3254] shaerad dóib .i. do maccu Israel; & comad he fath a shaertha
3255] doib in chimeda .i. ar is i cáisc ro-saertha meic Israel on dóire
3256] Egeptacda; no is e fath a saertha doib, ar ba flaith echtrann
3257] ro-t-coemnacair, comad riaraigthi dó in popul Iudaide. Boi didiu
3258] cimbid ergna uadib i n-ergabail ocin errig in tan-sin .i. Barabas a
3259] ainm; in Barabás-sin tra, mac deg-duine do Iúdaidib he, & is e fath
3260] a ergabala .i. duine ro-marb se do muintir Ierusalem. O ro-tinolta
3261] tra na h-Iúdaide i n-oen baile, is ed atbert Piláit friu: ‘Cia dib didiu
3262] don dís-sea is ferr lib do lécun dun ass? .i. inn é Barabás duin-orcnig,
3263] no inn e Ísu cen cinaid?’ uair ro-fhitir-sium nách ar fath
3264] ele ro-thidnaicset Crist fri croich & césad, acht ar tnúth & format.
3265] In tan tra desid Piláit i fiadnaise in rig-shuide, ro-fhóid a shetig
3266] techtaire chuice .i. Procúla a h-ainm-sium, amal atfét Necódim; & is
3267] ed ro-raid triasin techtaire: ‘Na bíd do chuit oc dénum uilc frisin
3268] n-duine fhiren-sa, uair ro-chésas-sa indíu mor mor n-docair i n-aislingti
3269] ara dáig.’ Demun tra do-déchaid ann-sin do thoirmesc in
3270] cesta, cid he is auctor oc aslach in césta remi, ar is tria césad Crist
3271] tanic enerti 24 do-sum. Airchindig imorro na sacart & senoraig
3272] in popuil, is ed ro-aslaigset, Barabás do anocul & Ísu do crochad.
3273] Ro-frecart didiu in t-errig, & is ed ro-ráid friu: ‘Cia díb don dís-sea
3274] is annsa lib do lécun ass dúib?’ Ba he a rád uli, ‘Barabás do
3275] anocul!’ Atbert Piláit friu: ‘Cret dogén-sa fri Ísu, da n-ainm
3276] Crist?’ Is ed ro-ráidset uli, ‘a crochad do dénum.’ Atbert in
3277] t-errig friu-som: ‘Cid on, cia olc do-rigne Ísu frib?’ Ni thardsat
3278] dia n-úid aithesc Piláit ind-sin, acht is ed do-rónsat, nuall mor &
3279] séselbi ina agaid; & is ed atbertís: ‘Crutifige, crutifige!’ ol siat.
3280] O 'tconnairc tra Piláit narba hurusa dó anocul Ísu, acht nuall &
3281] seselbi do-rónad ina agaid, tuccad usci dó, & ro-nig a láma i fiadnaise
3282] in popuil, & is ed ro-raid: ‘Isam nemchintach-sa o fhuil in
3283] duine noim-sea; & déchaid-si co na ra-b droch-iartaigi dib fén ina
3284] crochad!’ Ro-frecair in uli popul, & is ed ro-ráidset: ‘Léic a fhuil
3285] & a digal forainde & forar clannaib diar n-éisi!’ ol siat. Olc tra


p.133


3286] an iarmairt ro-lécsit Iúdaide forru fen ann-sin .i. fuil Crist do thabach
3287] dia clannaib día n-eisi! Is ann-sin [ro-leiced] Barabás ass, & do-ratad
3288] Ísu doib iarna sróigled dia crochad. Atfiadat didiu na trachtaireda
3289] co marand fós áirrdi fhola Crist iarna sróigled forsna clochaib ba
3290] comnesa dó in tan-sin isin pelait rigda. Is aire tra ro-sróigled Ísu
3291] occu, uair ba bés oc Rómanachaib, in t-íí no-chinntís do crochad, a
3292] shroigled for tús. Is ann-sin rucsat mílid in errig leo in slániccid
3293] asin imscing .i. asin garrda rigda, co r-thinolset chuice uli shlogu
3294] na n-Iúdaide. Is ann-sin ro-nochtsat he, & ro-bensat a étach fén de;
3295] & ro-gabsat étach corcorda imme dia fhochuitbiud, & ro{column 166b}-córaigset
3296] coróin do spínib rind-áithi ima chend 25 mínd rigda; &
3297] ro-slechtsat dó dia fhóchuitbiud, & is ed atbertís fris: ‘Dia latt,
3298] a rig na n-Iúdaide!’ Ro-laiset a saileda fair, & tallsat in slaitt asa
3299] láim, co r-gabsat ina chend di iarum; & o ru-scaich doib a
3300] fhochuitbed amal ba lór leo, tallsat in etach corcarda de, & gabsat a
3301] étach fén ime, & tucsat leo he dia crochad. Dia m-batar tra oc imdecht
3302] iarna sróigled, fuaratar fora cínd duine Cirenesta .i. Simón
3303] a ainm, & do-ratsat forsin fer-sin croch Ísu do imochur. Soer in cimid,
3304] ba h-uasal in mog-sa .i. Ísu, ba hennac, ba firén, ba h-idan umal
3305] ainmnetach trocar dilgadach. Mairg forgligi fora r-forgaillset
3306] anfhírinde for rig na fírinne; mairg cathraig i n-dernad in t-écht-sa;
3307] mairg airchindig & sacart bá oc aentugud in gnima-sa; mairg cride
3308] ro-smuain; mairg cluais ro-cúala & na ro-écain; mairg súile itconnairc
3309] in fer-sa for lar cathrach cona croich n-delgnig fria ais, & na
3310] ro-chainsetar he! Do-dechatar iar sin cusin inad dianad ainm
3311] Golgotha: is inand ón & ‘inad in mí-imberta.’ Mor tra in mí-imeirt
3312] do-rónad ann-sin .i. mac rig nime & talman do crochad cen
3313] cinaid!


3314] Ocus do-ratsat fín serb dia ól dó, & o ro-blais, nochorb' ail dó
3315] ní ba mo. Iarna crochad tra dona míledaib, & iar tabairt cló
3316] n-iairn triana dernandaib & cossaib, ro-laiset crandchur fora étaigib
3317] .i. forsin tonaig [.i. inar] sainrud ro-laad in crandchur, amal atfét
3318] Eoin, co ranic in tonach do Pilait i cirt crandchuir. Amlaid-so
3319] didiu ro-suidigthea Isu isin croich .i. a dhrúim sair fria turcbail
3320] n-gréni, a aiged [frinde anair] fri fuined n-grene, a chlé fodess frisin
3321] n-gréin, a dess fothuaid fri fuined beos. Desitar iar sin & batar 'ca
3322] forcoimet, co ro-suidiged ocna míledaib uasa chind a n-oen scribend


p.134


3323] in fhochaind fora n-dernsat a crochad .i. Iesus Nazarenus rex Iúdeorum
3324] .i. is e-so Ísu Nazarda rig na n-Iúdaide. Is ann-sin ro-crochsat imalle
3325] fris da latrand .i. latrand dia deis .i. Dismus a ainm, & latrand
3326] día clíí .i. Gestus a ainm-side, amal atfét Necodim. In lucht no-thegtís
3327] secha, no-bitís oca ecnach, & no-chrotís a cindu fair do
3328] fhochuitbiud fói. Indissid imorro Lucás a n-derbairt Ísu isin croich,
3329] co n-apair: ‘A athair nemdai, tabair dilgud don lucht-sa, dia
3330] n-dernat aithrigi isin peccad n-doilig da-ronsat, ar ni-s-fetatar comad
3331] olc in ní dogniat.’ Is ed beos at{column 167a}bertis Iudaide fri Ísu: ‘Dirsan
3332] deit beth amlaid-sin, a rig na n-Iúdaide! Mor in ní adubartais .i. ro-laifithea
3333] tar cend tempull Dé, & dogénta a athcumtach iar tredenus;
3334] dena do goire [no híc] fen, masa mac Dé tú, & tair anossa asin croich
3335] a fhuile!’ Is ed in cetna ro-ráidset airchindig na sacart & sruthi
3336] la senorib in phopuil. ‘Sochaide ro-íccais,’ ol siat, & ‘nícon deine
3337] tú fén do ícc. Masa rig Israel he, toet anosa asin croich, &
3338] cretfimit-ne dó. Tairisniged asin cóimdid, & saerfaid in coimdiu
3339] he, mad ail do, uair atbert-som fechtus ele corba mac Dé he ro-t-cóemnacair.’
3340] Is ed in cetna do-ronsat na latrainn ro-crochtha
3341] imalle fris, beth oca aithisiugud. Indissid Lucás conid he in
3342] dara latrand nama do-s-gni a écnach-sum: Gestus didiu a ainm in
3343] latraind-sin. Dismus tra ro-chret-side do Ísu; & ro-ráid Isu fris:
3344] ‘Bia-su imalle frim-sa indíu i pardus i fhlaith m'athar.’ Conid
3345] desmirecht sin do lucht na dian-aithrige, acht corop díchra a
3346] comshod co Dia, co tabair dilgud doib. On sesed uair cusin
3347] nomad uair .i. fri re tri n-uaire forcoemnacar dorcha mór for talmain.
3348] Ocus ro-díucart Ísu isin nomad uair isin croich o guth mor, &
3349] is ed ro-ráid: ‘Ely Ely, Ely, lama Zabatany?’ is inann on & ‘a
3350] mo Dé, cid dia ro-m-dilsigis?’ Forend ele imorro, batar oc
3351] estecht fris-sin, is ed atbertis: ‘Ely,’ or eat, ‘ica tógairm dia
3352] thesorcuin.’ Ro-reith focetoir oen dona míledaib iarum, & do-rat
3353] fín serb a machdual for rind slatti, co tarut do Ísu dia ol: Zefaton
3354] tra ainm in míled-sin, amal atfiadat na scribenna. Ceteri vero dicebant,
3355] ‘sine, uideamus an ueniat Elias liberare eum’. Ro-ráidset tra na
3356] sloig ar-chena: ‘Léic’, ol eat, ‘he a oenur, co n-accamar in ticfa
3357] Ely dia thesorcuin.’ Gabaid tra oen ele dona míledu gói, & do-rat
3358] buille de i toeb n-dess Ísu, co tanic fuil & usce ass. Is ed ro-ráid Ísu
3359] iar sin fria droing do doinib, itconnairc oc siubal na sliged i comfhocus

p.135


3360] dó: ‘A dóine maithe’, ol se, ‘in fhacabar mo galar for duine
3361] isin doman riam?’ Do-riucart tra Ísu doridisi o guth mor, & ro-fhóid
3362] a spirut iarum, et dixit,

Ps. xxx. 6

‘in manus tuas, Domine, comendo spiritum
3363] meum, r. m. me. d. d-s. u. t.’
; is inand ón & ‘a athair
3364] nemda, aichnim m'anmain & mo spirut it lamaib.’ Ocus ro-dluiged
3365] iarum fial in tempuil a n-dib lethib, ota a uachtar coa h-íchtar; et
3366] terra mota est, & ro-cúmscaiged in talum; et petrae scise sunt, & ro-dluigit
3367] na clocha; et monumenta aperta sunt, ro-h-erslaicthi na h-ádnocail.
3368] In tan tra is iat na marb-duile cen dliged cen tuicsi ro-chóiset
3369] a n-dúilemain, in coimdiu, is in mor-mo is coru dona beoaib & dona
3370] dligtechaib a chóined. Alim trocaire Dé uli-chumachtaig co ro-n-dítne
3371] Matha mac Alphe, in sui ordraic inill na ro-thairind demun.


3372]

XIX

Forend ele dib batar oc estecht fri Ísu in tan ro-fhóid a spirut,
3373] is ed atbertis fón innus-sa ic forcetul in popuil: ‘Bid amlaid-so,
3374] ol siat, tairises ocaib firinde cecha caingne, dia m-bet da fhiadain no
3375] a tri indruca oca forgell, conid ar chúibdes tra frisin airem-sin na
3376] n-gu-forglide tancatar na forglide uaisle .i. aingil Dé nime, do forcell
3377] & do démniugud na h-esergi coimdeta.’ Do-raitne imorro etrochta
3378] in aingil amal saignén, is aire ro-artraig in t-aingel i n-deilb etroicht
3379] in t-shóignén, do shoillsiugud na h-óidche dona bannscálaib noemaib;
3380] ocus didiu do fhuasnad & d'imeclugud na coimétaigi n-écraibdech
3381] batar imon adnocul. It e in-so anmund na cethri míled batar oc
3382] coimet adnaicthi Ísu .i. Lixus, Helixus, Membrón, Acherón. Etach
3383] in aingil-se taitnemach amal snechta. Is aire tra ro-artraig in
3384] t-aingel hi n-gné solais áilgen in t-shnechta, comad lugaiti no-bídgtís
3385] na banscála riana fhacsin; ar is omun & imecla dofornigther
3386] tresin soignén, — cennsa imorro & áilgeni tuicther tresin
3387] snechta.


3388] {column 167b}Cubaid didiu in cethardai-sin frisin aingel, uair is ecennsa
3389] na h-aingil nemda dona pecdachu; cendsa tra & ailgen dona
3390] noemaib & dona fírenu. ‘Ro-gab didiu omun tromm na coimetaigi
3391] fri fegud in aingil, & do-ráitne gné báis forru.’ Cia ro-gab tra
3392] uromun mór na coimetaigi écraibdecha, aráidi ni h-iat chómdidnus
3393] in t-aingel, acht na banscála noemu, fora coem-airilliud; conid
3394] do demniugud na célli-sin atbert Matha: ‘Ro-frecair tra in t-aingel
3395] conid ead atbert frisna banscálu, ‘na bíd omun na imecla foraib-si;’’


p.136


3396] amal bid ed atbered in t-aingel, ‘is follus conid cubaid don
3397] forind, fris nach oirfited ar tidecht-ne ina n-dóchum dia torruma,
3398] omun & imecla dia n-gabail remaind.’ ‘Sib-si imorro, a chaillecha
3399] noemu, cid dochana dúib ar n-uaman-ne do beth foraib? uair
3400] ro-fhetar-sa conid ic iarraid an Ísu crochda atathi-siu;’ amal
3401] bid ed atberad in t-aingel, ‘ro-fhetar-sa ata bar cúnntabartaigi-si
3402] beos imon esérgi, & ata bar n-deimne imon césad.’ Ni fil sund
3403] iar frecnarcus a cholla in t-íí dianad lán na h-uli iar fhrecnarcus &
3404] cumachta a doenachta, amal demniges in faid i persain in choimded,
3405] co n-apair: ‘at lána na dúile dím-sa,’ ar in cóimdiu; aráidi ní
3406] chumgat na dúile a thairchell-sum nach a thacmuc, iar n-dliged ree
3407] corpda ara uaisle & ara dermáire: dethbir sin, uair is é-sium ro-fhuilnget-sum.
3408] ‘Uair atracht amal do-rairngir;’ & tabraid diabar
3409] n-úid in ní ro-rarngir .i. a esergi iar trédenus. ‘Tait & fégaid an
3410] inad hi tardsaid he;’ muna chretithí dom briathraib-si, ol in
3411] t-aingeal, cretid don ádnocul fhás. ‘Ercid anosa co luath, &
3412] indisid dia apstalu, ‘atracht Ísu o marbaib’’; & dénaid tindenus
3413] corop sib toisech innises bethaid don doman inbar m-banscálu,
3414] uair is tria banscáil tanic bás don bith. ‘Ocus ragaid Ísu remaib
3415] hi n-Galilee; is ann-sin fo-gebthai amal do-rarngair dúib.’ Ni h-aire
3416] ro-raid in t-aingel so, ar-ái comad i n-Galilee toisech atcifitís a apstail
3417] Ísu iar n-esergi, uair demnigid Lucás & Eoin, co n-acatar na h-apstail
3418] he remi-sin co menic i n-Ierusalem; acht is aire atberair so, ar is i
3419] n-Galil is cómláni ro-forcan Ísu a apstalu imna rúnib diadai, co
3420] n-epert friu oca fhóided uad: ‘Ercid anosa,’ ol Ísu, ‘do procept &
3421] do forcetul do uilib dóinib in domain,’ ol se.


3422] Is coir tra a fhis, co ro-fíugrad & co ro-terchanad o chein mair
3423] anall esergi Crist ó sruthib petarlacthi, amal labras in eclas cecha
3424] bliadna arin sollamain-si na cásc; ar ata dia sruthi & dia h-uaisli
3425] na h-esergi coimdeta, co m-batar na h-uli dúl 'ga h-airm-fhiugrad &
3426] 'ga tairchetul. Ro-fiugrad tra in esergi-sin Crist o marbaib isin
3427] esergi atracht ar sen-athair .i. Adam asa chotlud, iar tepe Eua asa
3428] thoeb, i fhiguir Crist atracht ó marbaib, iar tepe na noem eclaisi asa
3429] thoeb i suan chrochi. Ro-fiugrad tra esergi Crist a soud flesci Moysi
3430] a nathraig, ro-imfuling bás do nathrachaib na n-druad, & a nathraig
3431] doridisi i fhleisc; Crist imorro in-sin do shoud i m-bás, & a bás doridisi


p.137


3432] isin esergi. Ro-fiugrad esergi Crist asin ternam terna Ionás
3433] fáid iar tredenus a broind in míl moir .i. esergi Crist iar trédenus a
3434] brú thalman. Ro-fiugrad esergi Crist ó marbaib i n-uasal-athrechaib
3435] do-rairngired didiu o fháidib. Do-rarngir cetus Iacop mac Isac, dia
3436] m-boi oc faitsine dia mac .i. do Iúdas co n-epert: ‘Is í samail Iúdais
3437] lium-sa,’ ol Iacop ‘.i. cuilén leómain; cid cia dogena a dúscad?’ uair
3438] is í aiste in chuilén-sin, co m-bi trédenus i m-bás iarna gein focetóir,
3439] co tic in fer-leo chuice, & co tabair a anáil imme, & co nualland uasu
3440] o mor guth, & co n-eracht ann-sin in cuilén dochumm bethad: is
3441] amlaid-sin didiu atracht Crist ó marbu tria nert in athar nemdai. Do-rarngir
3442] didiu Iób fáid, fer in ratha diadai, co n-epert: ‘Is e mo
3443] chretium,’ ar Iob, ‘comba beo mo thathcrithid {column 168a}Ísu Crist isin esergi,
3444] & co n-érius fen imalle fria cách i mór-dáil lai brátha.’ Ro-terchan
3445] tra aúctor cecha fáitsine .i. Ísu fodesin in esergi, co n-epert:
3446] —‘Tuaslaicid-si in tempul-sa,’ ol Ísu ‘.i. tempul mo chuirp-si, &
3447] dogén-sa a thóduscad iar tredenus.’ Ocus is é sin etargna fhollus
3448] na liachtana-so.


3449] Mad iar sians imorro, in fescor Sabóti atberair sunn, is ed
3450] doforne: forba & crich do dul forin forbunn rechtaide la tuidecht
3451] soscela; amal demniges in t-apstal, co n-apair: ‘Ro-erchransat
3452] fo-decht-sa,’ ol in t-apstal,‘fíugra & foscthi petarlaicthi, & ro-h-athnuidigthea
3453] na h-uli tria Crist mac Dé bíí.’ In cét lá Saboti
3454] atberar sund, is ed doforne iar sians: tindscetul in nú-fiadnaise a
3455] n-dlegar da cech herisech, anad o pecdaib & dualchib. Na da
3456] Muire batar oc iarraid Crist ocin adnocul, is ed dofornet: na
3457] da eclais atat oc cuinchid in choimded indíu isin nu-fiadnaise
3458] .i. eclais na n-Iúdaide n-irisech, & eclais na n-génnti togaide. Na
3459] banscála tra do thidecht isin moch-matain dochum in ádnocuil,
3460] is ed dofornet-sin iar sians: in eclais cechtarda adrubramar, do
3461] thidecht ó amsir a m-baiste & o thindscetul a n-ersi & a cretmi
3462] focetoir co máigistrib eolchaib in nú-fiadnaise, do chuincid [fesa]
3463] eolais forru. Do-rala talam-cúmscugud mor ann in uair-sin, is
3464] ed doforne sin: na h-uili génnti do cúmscugud asin cómrorcain i
3465] m-batar anallana, oc fógnum d'ídlaib & d'arrachtaib, do chuinchid
3466] anosa a n-ícca & a fortachta for slaníccid na n-dúla. Uair tainic
3467] aingel Dé do nim, is ed doforne sin: in slaníccid Ísu, dianad
3468] ainm in scriptuir ‘aingel na comarli moiri,’ do thidecht dona


p.138


3469] nemdaib do deoin in athar nemda dochum thalman, do chobair & do
3470] thesorcain na n-doine. O dochóid in t-aingel, ro-lai in cloich on
3471] ádnocul, is ed doforne sin iar sians: o thanic Crist i colaind co
3472] ro-díchuir dúire & accairbe in forcetail rechtaide, tria chennsa &
3473] ailgine in forcetail shoscelta. In adnocul ó-bela, is ed doforne sin:
3474] glanrúin na petarlacthi do fhollsiugud indíu isin nú-fiadnaise.
3475] Desid in t-aingel forsin cloich, is ed doforne sin: conid follus a
3476] recht & a soscela, conid he Crist is rig & is brethem na n-uli dúl.
3477] Etrochta in aingil amal soignén, is ed doforne sin: in slaníccid Ísu
3478] Crist, conid eccennais accarb dona pecdachaib & dona h-éccraib-dechu;
3479] conid adnad tra menman & aicenta a noem & a fhiren
3480] o lassair desherci & deg-gnim. A étach taitnemach amal snechta, is
3481] ed doforne sin: conid cennais ailgen in coimdiu dona fírenaib,
3482] amal demniges Ísu, baile a n-apair isin soscela, ‘a doine,’ ol Ísu,
3483] ‘fóglaimdig uaimm cennsa co n-ailgine, uair is amlaid atú fén co
3484] cennais ailgen.’ Gabaid tra crith & omun na coimétaigi, is ed
3485] doforne sin iar sians: na h-Iúdaide & gennti no-choimetatís anallana
3486] forbunn dímain in fhógnuma rechtaide, co ro-comshaiset indíu tria
3487] rath aithrigi & congaine cride dochum n-ersi & cretmi. Do-raitne
3488] gné báis foraib, is ed doforne sin iar sians: conid becc nách
3489] indshamail báis dona h-erisechaib in soethar dogniat oc traethad a
3490] tol collaide. Na bid uamun ná imecla foraib, is ed doforne sin:
3491] nach dlégar fo-decht-sa don eclais oman Dé do beth forri, dia
3492] pianad no dia damnad; amal demniges in t-apstal co n-apair, ‘o
3493] thic grad Dé co forpthi co nech,’ ol in t-apstal,‘díchurid uad in uabar
3494] n-anforpthi;’ ár noco recat a less lucht na desherci forbthi omun
3495] in choimded do beth forru, ar is mor a múinnterus & a thairisecht
3496] doib chena ar a n-désheirc .i. ní h-inand ata aitreb in choimded
3497] anossa isna dóinib & i forbúnn dímáin in rechta Iúdaide. Uair
3498] atracht amal do-rarngir .i. is ann ata cúmgabail fo-decht-sa don
3499] choimdid i n-uaisle & i n-etrochta in forcetail shoscelta. Tait &
3500] fégaid in inad, in doendacht, conid áitt & conid aitreb hi don
3501] mac iar n-diadacht. Ercid co luath & indissid dia apstalu, atracht
3502] Ísu o marbaib .i. indisid anosa don {column 168b}eclais, co r-fhácaib in coimdíu
3503] na h-Iúdaide atbathatar anallana ic fógnum do stair rechta, & co
3504] tanic indíu cusna genntib iresechaib dia adrad. Ragaid remaib i
3505] n-Galilee .i. erdarcaigid dona h-uili iresechaib, na ro-chuinchet in

p.139


3506] cóimde isin forbunn rechtaide, acht corob ann écin conn-esat he,
3507] i n-Galil .i. i tarmescómlud o phecdachaib co forbthecht, o bás co
3508] bethaid .i. o dígail co dílgud, o dorcha co sóllsi, o ulc co maith, o
3509] iffern co párdus.


3510] 26 cethri forcométésa for celebrad na cásc asa tórniter rúin &
3511] sians. Is e ám in cetna forcometas, corop iar techt dar equinoctás
3512] celebarthar, co ro-foruaslaigthi sollsi in lai dar dorca na h-oidche, &
3513] co ruca braff fuineta di. Cubaid sin frisin sollamain hi tarrngirther
3514] dúin-ne sollsi na bethad suthaine, cid ann no-celebartha in tan
3515] túisech beres sollsi grene cecha bliadna cet choscor do dorcha na
3516] h-aidche. Is e imorro in forcometus tanaise, corop isin cetna
3517] mís na bliadna celebarthar .i. a mís na nua-thorud. Ocus is i-sin
3518] tra mi in ro-cetcruthaiged in domun, & ro-suidiged in cetna duine i
3519] pardus, is ed doforne sin: conid tria rúin na sollamun-sa a
3520] sailem-ne tlacht na nemmarbdachta & na nemtruaillnidechta o
3521] torcramar do rochtain doridisi. Is e tra in tres forcométus, corop
3522] isin tres sechtmain in mís-sin dognither .i. o cóicmad ar déc
3523] co aenmad ar fichit. Cubaid sin fri ruin & failti in esergi forcoemnacair
3524] isin tres lathi & isin tres 27: ar atat teora aimsera
3525] ann .i. aimser rechta aicnid, i rabatar uasal-athraig; ocus aimser
3526] rechta litre, i rabatar fáide; ocus aimser rechta in spiruta nóim,
3527] i tanic fén .i. Crist mac Dé. Is e didiu in cethrumad forcometus 28
3528] for celebrad na cásc, forcometus tórmaigit lucht in nu-fiadnaise .i. a
3529] celebrad for domnach sech cech lathi sechtmaine; ár isin domnach
3530] do-rónta riched cona ainglib, & is ann as-reracht Crist o marbu,
3531] & is ann atresim-ne uli iarum, conid sodethbir dún a thoga sech
3532] cech la aire-sin. Is e-sin etergna siansaide na liachtan-so. Etargna
3533] staraide .i. co follus; etargna siansaide .i. runda & infhoiligi.


3534] Techtaid didiu in liachta-su etargna m-bésta, is cubaid da cech
3535] iresach do fhóglaim & do ind[ith]miugud; ar is tria chomallad in
3536] etargna-sin no-s-cuibdigenn cech iresach do Christ & don eclais .i. In
3537] fescor sapoti atberar sunn, dianad etarchert requiés .i. cumsanad;
3538] is ed doforne iar m-bes[ta]taid: dílcend & epeltin na tol collaide isna
3539] doinib; amal eráiles in t-apstal forsna fír iresechaib, co n-apair:
3540] ‘A doine, ar in t-apstal, troethaid bar colann, do thimorcain & do
3541] dibad innti na tol collaide.’ Is e in fescor-sin taitnes sunn, is ed


p.140


3542] doforne sin: in duine athnuidigther i sualchib; 29 erailes beos in
3543] t-apstal, co n-apair: ‘Cuirid uaib, ar in t-apstal, serua & arsaidecht
3544] bar pecctha & bar n-dualach, & dentar bar n-athnuidiugud hi Crist.’
3545] Na da Muire, is ed doforne iar m-bestataid: corp & anmain in duine
3546] shoethraiges ar Dia; no is ed doforne: na da bethaid iarsa fhognann
3547] cech iresech i-fhos co forbthi don choimdid; actális uita et tethorica
3548] uíta .i. in betha actalta, a menma i n-ar & i m-buain do-gres; &
3549] in betha theorda .i. a menma i n-Dia do gres. Do-rala talam-chumscugud
3550] mor ann, is ed doforne sin: cumscugud & comergi na
3551] colla asa toifliun & asa collaidecht i comchétfaid don anmain
3552] deirges a pecda & a dualchi. Uair tanic aingel Dé do nim, is ed
3553] doforne sin: procept brethri Dé; dona h-irsechu asin scriptúir
3554] nóim; & ainm nime ann-sin forsin scriptuir [ara h-uaisle] & ara
3555] h-etrochta. O thanic in t-aingel, ro-la in cloich on adnocul & desid
3556] furri, is ed doforne sin: in forcetul diada do fortamlugud for dúire
3557] cride & menman cech oen duine iresaig, & dia tabairt do foglaimm
3558] & do etargnaugud na firinde soscelda. Na da gné imorro tarfaid in
3559] t-aingel fair sunn .i. gné aigthide aduathmar, amal soignen, & gné
3560] ailgen etrocht, amal snechta,—is ed doforne sin iar mbestataid:
3561] na da gné filet forsin forcetul {column 169a}n-diada .i. gné ecennais accarb, in
3562] tan tomaithes piana & todernuma dona h-écraibdechaib & dona
3563] pecdachaib; ocus gné mín chennais, in tan tarngires fechtnaigi &
3564] fochraice dona noemaib & dona fírenaib. Na coimetaigi, is ed
3565] doforne: cétfaide na colla, coimetaigit dímaine & anaircheas in
3566] t-soegail. Ni fil sunn .i. ni h-ann ata oirfitiud in choimded, i cridib
3567] na pecdach & na n-écraibdech. Uair atracht amal do-rarngir, is
3568] ed doforne sin: conid ann bis inócbail don choimdid, i n-anmannaib
3569] na noem & na fíren. Fégaid an inad .i. tabraid aradain cóir forsin
3570] anmain i fil delb & cosmailius Dé. Indisid dia desciplaib .i.
3571] erailid for cétfadaib na collai, maith do dénum; & is aire doberair
3572] ainm descipul foraib-side, uair cén inntamlaigit na cétfada Crist, &
3573] dogabat desmirecht dea maithes, airmither ann-sin ar desciplaib do
3574] Christ iat. Ar ragaid romaib i n-Galil .i. ragaid romaib ona fáiltib
3575] corpda cusna failtib spirutaltaib, o díumus co h-inísle, o shaint co
3576] desheirc, o garbi co cendsa. Is é-sin etargna bésta na liachtan-sa.


3577] Mad iar n-anagóig imorro .i. iarsin etargna do-róisce cech n-etargna


p.141


3578] is cubaid fri Crist & frisin eclais némdai. In fescor sapoti at-berar
3579] sunn, is ed doforne sin: crich & forba in t-soegail tóchaiter
3580] i-bus tria sé h-oesaib in domain, & in sechtmad óes i comshíned friu
3581] .i. óes cúmsanta na fíren o Abél co brath. In cet la sapoti atberar
3582] sunn, is ed doforne sin: tindscetul na h-ochtmadi oesi tóchaithit na
3583] nóim & na fíreoin tall iar m-bráth i frecnarcus Dé cen crich cen
3584] forcend; uair amal is e cet lá na sechtmaine in domnach, tria
3585] thindscetul do gabail uad, is amlaid-sin didiu is e is ochtmad lá tria
3586] anad aice ar anoir na h-esergi coimdeta. Na dá Muiri batar co
3587] dethitech táll imon ádnocul, is ed doforne iar 30nagóigh: na da
3588] eclais betít for-aird i l-ló bratha i fiadnaise Dé .i. in eclais nemdai &
3589] eclais talmanta. In talam-chumscugud, is ed doforne sin: coinne
3590] esergi na n-uli dóine i l-ló bratha; acht bid sain tuirthiud doib isin
3591] ló-sin, uair ragait forend dib dochumm nime, & forenn ele dochumm
3592] n-iffirn. In t-aingel tanic do nim i l-ló na h-esergi dia fóccra, is ed
3593] doforne sin iar m-bestataid [no iar n-anagoig] .i. Michél archaingel
3594] do thidecht do nim d'erfuaccra na h-esergi coimdeta forin cined
3595] n-doenda i l-ló bratha, co n-eper friu fo thri: ‘Ercid, ercid, ercid,
3596] a chined Adaim!’ & atrésit na h-uli frisin fhoccra sin.


3597] ‘A braithre inmaine,’ ol in t-ecnaid,‘indíu dogniam in sollamain .
3598] i. sollamain na cásc;’& ‘dligid in sollamain-si a h-anoir & a
3599] h-erdach co mor dona h-uli iresechaib.’


3600] O tri modaib tra ordaigther in sollamain-sea do anoir: is e in cetna
3601] herdach, celebrad & procept brethri Dé is e in t-erdach tánaise,
3602] almsana do thabairt i n-anoir in choimded, do sheirc & trocaire forna
3603] bochtaib; is e tra in tres erdach, in n-oifriund, a n-déntar hídpairt
3604] chuirp Crist & a fhola tar chend na fírén. Ocus cid mor dliges
3605] cech sollamain a h-erdach & a h-anoir ona modaib-si, is in mor-mo
3606] dliges in sollamain-si; uair is i-so sollamain choinne muinntiri
3607] nime & talman, is hi-so sollamain petarlaicthi & nu-fiadnaise, is i-so
3608] sollamain diles in athar nemda, is í-so sollamain na esergi coimdeta,
3609] is í-so sollamain doroisci cech sollamain, is í-so sollamain anorach
3610] oirmitnech múnntiri nime & talman, in sollamain-si na Cásc; ar is
3611] imda a ferta & a mirbuili,—uair is i Cáisc dochoid in t-aingel sech
3612] tégdaisib macc n-Israel dia ro-marb uli primgeni Egepti, is i Cáisc
3613] tanic popul Israel a h-Egipt do áscnam tíre tarngire, is í Caisc didiu


p.142


3614] atracht Crist o marbaib iar cuibrech diabuil do a n-iffern, is i Cáisc
3615] tancatar anmanna noem & fírén na cóic n-aimser a h-iffern dochumm
3616] pardais, is a Caisc didiu bias in lá erdraicc .i. lathi bratha.


3617] At mora tra & at diaisnesi gnímrada in lái-sin, uair is and bus oen
3618] breo lasrach in uli domun, o thurcbail grene co fuined, & loscfid in
3619] lasar-sin amal soignén n-aduathmar na pecdachdu, biaid 31 amal
3620] braen cennais n-áilgen {column 169b}dona noemaib & dona fírénaib; ar no-s-ditnifit
3621] a n-almsana & a n-ídparta isin ló-sin for thenid brátha. Isin lo-sin
3622] cuirfither tar cend in nem & talam & muir & na h-uli filet innib; isin
3623] lo-sin loiscfither talam, co rabh 'na luaithred, acht athnúidigfiter
3624] iarum doridisi na dúile-sin, hi cruth bus ailliu & bus sochraide co
3625] mor oldás amal do-ronta for tús. Isin ló-sin tra dodéna Míchel
3626] árchaingel a erfuaccra forna h-ulib dóinib, co n-epera friu fo thri,
3627] ‘ercid,’ & atréset na h-uli o bás co bethaid frisin forcongra-sin .i.
3628] do neoch díb ro-shluic talam & ro-báid tond, ro-loisc tene & aduatar
3629] biasta. Isin ló-sin .i. i l-ló brátha, do-raga chucaind ar coimdiu,
3630] Ísu Crist .i. in t-íí tanicc co h-umal inísel isin cet fecht ina
3631] genemain, do-raga co h-aigthide aduathmar isin ló tánaise .i. i l-ló
3632] brátha; ocus in t-íí tanic dia mess o beoaib, do-raga do mess for bíu
3633] & marbu; & terbabaid ind-sin a noemu & a fhírenu risna pecdachu;
3634] & is ed atbera in coimdiu friu-side, oc dlomad doib, & ica n-indarbad
3635] uad, ‘scuchaid dím, a mallachtnachu, isin tenid suthain; airm i
3636] m-bia dib cói & crith for detaib & tólegud rosc; airm i m-biat cruma
3637] & biasta aduathmara, & tene cen erdíbad oc athi bar col & bar
3638] n-écora foraib; airm i m-bia dib comlántius cecha uilc & esbuid
3639] cecha maithiusa; airm i sánntaigfiter bás ona pecdachaib & ni
3640] fhuigbet,’ uair ropad fherr leo co mor bás d'fhágbail & dul for
3641] nefní co h-opund, oltas beth ic fulang na pian & na tódernam suthain
3642] tria bithu sír. Is ed atbera in coimdiu fria noemu & fírenu .i. lucht
3643] na desherci & trocaire, [oc a tócuired chuice don fhlaith nemda]:
3644] ‘Tait, a bennachtnachu, & selbaid flaith m'athar-sa, forúired dúib o
3645] thús domain; airm i m-bia díb na maithiusa mora-sa .i. betha cen
3646] bás, áite cen sentaid, slánti cen galar, fáilti cen brón; airm i m-bia
3647] díb cech cúmsanad hi cend a chele;’ airm i m-biat na fochraice
3648] deólta i tír na m-beo .i. fochraicc comlán dia corpaib & dia n-anmannaib
3649] i fhlaith nime tria bith sír. Beit iarum na noim & na


p.143


3650] fíreoin isin oirechus mor-sin, icon choimdid, a n-óibnes & a
3651] n-aireru na flatha nemda tria bithu, i n-oentaid noi n-grad nime na
3652] tairmdechatar, i n-oentaid diadachta & doenachta meic Dé, isin
3653] oentaid is uaisli indas cech oentaid, i n-oentaid na trinóti uli-chumachtaig,
3654] athar & meic & spiruta nóim. Álme trocaire Ísu Crist,
3655] atracht isin lathi-siu indíu ó marbu; co risam uli in oentaid-sin,
3656] ro-s-airillem, ro-s-aitrebam, in sæcula sæculorum. Amen.

XX


3657] {column/line 170a 21}Ero mors tua, o mors, et morsus tuus, [o inferne]. In spirut
3658] noem, in spirut doroisce cech spirut, in spirut ro-lesaig in eclas
3659] cechtarda .i. petarlacthi & nua-fiadnaise, o rath ecna & fhatsine,
3660] is e in spirut-sin do-r-infid na briathra-so a gin in fatha, Osse,
3661] do thairchetul in mor gním forcoemnacair isin lathi-si indíu .i.
3662] Ísu Crist mac Dé bíí, slaníccid in uli domain, iar forba crochi &
3663] césta tar cend sil Adaim, iar fhácbail a chuirp ina adnocul do
3664] thecht a raind a anma dochumm n-iffirn, do shaerad & tuasluccad a
3665] carcair iffirn na braite ruc diabul fri re na cóic n-aimser, o Adam
3666] co tanic Crist i colaind, & co r-césastar tar cend Adaim cona cloind,
3667] & co ndechaid a anim a n-iffern, & co ro-la cúibrech forin curaid
3668] comnart ruc coscar do cloind Adaim .i. for díabul, hi slabradaib
3669] tenntigib i fhúdomain peni iffirn, co r-sháraig & co tuccad ar écin
3670] anmanda na togaide ro-batar aice a n-iffern; conid do thairchetul
3671] in mor choscair-sin ro-uc Crist o diabul, ro-raid in fáid tria gresacht
3672] in spiruta nóim, ero mors tua, etc.. Ni nama didiu atfét in scriptúir
3673] coisecartha forgles in gním n-uasal n-adamra-so .i. Crist do thabairt
3674] na braite a h-iffern, acht forglit na mairb imda atrachtatar a bás
3675] ar-oen re Crist, & ro-batar oc imdecht i n-Ierusalem & a n-il-chathrachaib
3676] tíre Iúda, oc forcell esergi Crist o marbaib; amal
3677] atfét Necódim sin,—sái rechta e-side, & ba múinnter do Christ,
3678] & bói oc molad Crist i fiadnaise Iudeíí & Pilait, & atbert, ‘ba
3679] h-écoir doib Crist do orcain;’ ba lond la h-Iúdaide in ní-sin ro-raid
3680] Necodim, & ro-raidset fris, ‘rop é bus oentudach deit i l-ló
3681] bratha!’ Ro-fhrecart Necódimm doib, & is ed atbert friu:
3682] ‘Ámen, amen,’ ol se, ‘rop fris beos mo oenta-su isin bethaid


p.144


3683] táll re Crist!’ Iosep didiu duine noem & duine uasal do lucht
3684] na cathrach dianad ainm Armatia, ro-ráid ba h-écoir doib a
3685] ní do-ronsat .i. Ísu Crist mac Dé bíí, tigerna & dúilem in domain,
3686] tanic do shaerad clainni Adaim ar diabul, do marbad cen cinaid.
3687] {column 170b} Ro-chuinnig tra Iosep co Pilait, corp Crist do thabairt do,
3688] -adnaiced he. Fofhuair-sim o Pilait a ní-sin, & do-rat lín-anart
3689] glan im chorp Ísu, & ro-shuidig iar sin i n-adnocul nua
3690] do-róine Iósep do budén. O 'tchualatar tra Iudeíí sin do denum do
3691] Iosep, ro-fergachsat fris, & ro-chúibrigset & ro-laiset i carcair, co
3692] n-dechsad asin sapoit, & ro-raidset fris: ‘uair tucais t'ádnocul do
3693] Christ, nico raga do chorp-sa i n-ádnocul ocainde, acht laifither
3694] he do ethitib aeoir & do biastaib talman.’ Iar forba na sapoti
3695] imorro tancatar oirchinnig na sacart .i. Annás & Coifás co dorus na
3696] carcrach, & fuaratar in carcair fon iadhad do-ratsat forri: ro-oslaicset
3697] iarum, & ni fuaratar Iosep innte. Ro-lá i socht de-sin, & ro-ingantaigset
3698] co mor, in carcair do beth fon n-dúnad cetna, & Iosep
3699] do nemfágbail innte. Tanic tra iar lathib triar fer o Galilee co
3700] Ierusalem .i. Finiés sacart, & Anna forcetlaid, & Agius sái rechta
3701] e-side; & ro-ráid fri h-airchindechu na sacart: ‘In t-Ísu ro-crochsat-side,
3702] atconncumair-ne oc acallaim a apstal, & se a medon eterru
3703] for mullach slébi Olifét; & is ed ro-ráid ríu, ‘ercid & forcnaid in
3704] uli chinedach, & baitsid iat i n-ainm in athar, in meic, in spiruta
3705] nóim; & in t-íí baithsither & creitfes, biaid se slán;’ & o ro-ráid
3706] Ísu in aithiusc-sa fria a desciplu, atconncumair-ne he oc fresgabail
3707] dochum nime.’ O ra-chualatar oirchindig na sacart & senoraig in
3708] popuil na scela-sin, ro-aitchiset na firu ro-indis doib, ‘na ro-indistis
3709] iat ó sin amach,’ & do-ratsat lógidecht mor & indmas immda doib,
3710] ar beth i tost cena n-fhaisnes do neoch ó sin amach. Ro-tinoiled
3711] tra in tan-sin mor-airecht na n-uli Iúdaide imalle, co r-ingantaigset
3712] na mor airrde inganta do-rónta i tír Israel in tan-sin, .i. esergi
3713] Crist o marbaib, & Iósep do élód as in carcair dúnta. Annás tra
3714] & Coifás oircindig [.i. na sacart] iat-side, ro-batar oc nertad na
3715] 32
3716] iarum: ‘Tiagar uainn tra co cathraig Iósep, .i. co h-Armatia, &
3717] finntar dún in fil Iosep innte.’ Dochotar iarum techta uadib co
3718] h-Armatia, & fuaratar innti Iosep. Tancatar tra na techta for cúla,
3719] & itcuatar dona sacartaib, Iósep do beth i n-Armatia. O ro-chualatar

p.145


3720] didiu na Cristaide, Iosep do beth i n-Armatia, ro-failtnigset
3721] co mor, & ro-molsat in coimdid ar Iósep do shaerad asin carcair i
3722] roibe. Airchindig imorro na sacart, ruccad epestil uadib co Iósep
3723] dia thogairm chucu co Ierusalem dia n-accallaim; & is ed ro-raidset
3724] fris: ‘Ar Dia m-bith-beo, apair cindus tanacais asin carcair
3725] n-dúnta i ra-badais ocaindi?’ Is ed atbert Iósep friu-sum: ‘In
3726] tan,’ ol se, ‘ro-dúnsaid-si form-sa in carcair i fescor áin dídine, &
3727] ro-m-bá-sa in-sin oc ernaigthi a medon-óidchi in t-shathairn,
3728] tuarcabad dímm a n-airde o cethri h-ullib tégdais na carcrach i
3729] ra-ba, & atconnarc Ísu, ocus se taitnemach amal gréin, & do-rochar-sa
3730] fri talum for mét mo omain. Tanic Ísu chucum iar sin, co r-gab
3731] mo láim, & ro-m-tócaib o lár, & ro-ráid frim, ‘na bíd omun na
3732] imecla fort, a Iosep; is me-si Ísu mac Dé, is é mo chorp ro-ádnaicissi.’
3733] Ro-radius-sa fris-sium, ‘faillsich dam in ádnocul i n-dernus
3734] t'ádnocul.’ Ro-gab Ísu mo laim, & ro-m-uc lais cusin ádnocul in
3735] ro-ádnaicius hé; & tárfaid dam in anart tucas imme. Tucus-sa
3736] inn-sin aichne fair-sim, corb' é Ísu, & ro-ádrus Dé, & ro-ráidius
3737] fris, ‘is bennachda in t-íí tanic i n-ainm in tigerna.’ Ro-gab Ísu mo
3738] laim iarum, & ro-m-uc conice mo thech fen i n-Armatia, & ro-raid
3739] frium, ‘síd & cáin-chomrac deit! & ni dechais as do thig fén fri ré
3740] cethrachat lathi. Mi-si didiu,’ ol Crist, ‘ragut do nertad mo descipul.’’
3741] Na Iudei imorro & oirchindig na sacart, o ro-chualatar na scéla-sin,
3742] ro-lá i socht, & do-rochratar a n-gnúise fri talmain, amal beti mairb;
3743] & is ed atbertis eterru: ‘Cia h-airrde so i tír Israel?’ Atracht
3744] tra Iosep, & ro-raid hi {column 171a}fhiadnaise in popuil fri h-Annás & Coifás:
3745] ‘Is ingnad lib-si’, ol se, ‘Crist do esergi o marbaib, & co ro móti bus
3746] ingnad lib beos: ni namá atracht Crist fén o marbu, acht ro-thóduscastar
3747] hil-marbu ele lais a bás; & atrachtatar asa n-ádnaictib
3748] co n-acutar sochaide i n-Ierusalem oc imdecht innte [he]. ‘Estid didiu
3749] frium-sa beos,’ ol Iosep, ‘co r-indiser díb araill. Rop aichnid dún
3750] uli Sémion sacart noem; is e-side ro-gab ina nóidin Ísu fora rigthib
3751] hi [tempul] Solman. Batar da macc ocin Sémion-sin .i. Carinus &
3752] Leontius a n-anmanna-side; ro-bámar-ne uli i fhiadnaise a n-éca &
3753] a n-ádnocuil beos. Ercid didiu, & fégaid a n-ádnocuil, & is amlaid fo-s-gébtái:
3754] it é eroslacthi fása, uair itráchtatar imalle fri Crist, & atat
3755] beos i m-bethaid isin cathraig, dianid n-ainm Armatia; & ro-cluinter
3756] oc cantain ernaigti, & ni acallut nach duine. Tiagum uli dia saigid

p.146


3757] co n-anoir & umaloit moir doib, & tabram línd iat co Ierusalem, &
3758] aitchem iat; & is doig écin indisfit dún an ní fodera in esergi.’’


3759] O 'tcualatar tra na Cristaide na scéla-sin, ro-fháiltnigset co mor
3760] & dochoid Annás & Coifás & Necódim & Iosep & Gamaliél do fégad
3761] in ádnocuil, & fuaratar na h-adnacthi: it é eroslacthi cena curpu
3762] inntib. Dochuatar iar sin dia n-iarraid co h-Armatia, & fofhuaratar
3763] innte-side, & siat oc ernaigti & sléchtain. Bennachsat doib tra .i.
3764] Annás & Cóifás & Iosep & Necódim & Gamaliél; ro-phócsat ínn-sin,
3765] & rucsat leo co n-anoir & oirmitin co h-Ierusalem, co r-tinoilit chucai
3766] ann-side in uli Iudéi; & do-ratsat liubra rechta & fáitsine ina
3767] lamaib. Ro-aitcigset iat iarum, & is ed ro-raidset: ‘Ar Dia m-béo,
3768] do-rat recht & fátsine diar n-athrib romaind, mad chreti conid é in
3769] Dia-sin ro-dúsaig o marbu, indissid cindus atrachtabar o marbaib.’
3770] O 'tcualatar tra mec Sémioin in t-atach sin forru, ro-impóset a
3771] n-aigthi fri nem, & do-ratsat airrdhe crochi Crist tara n-gena & tara
3772] tengtha, & labairset friu focetoir meic Shémioin, conid ed ro-raidset
3773] friu: ‘Tabraid dún cína memruimm, co scribam dúib a ní
3774] itconncamar & itcualamar.’ Do-ratad doib tra in cairt dia scribend,
3775] conid é-so scél ro-scribsat & atcuatar:


3776] In tan bamar-ne & ar n-uli sruith imalle frind i n-dorchadu iffirn,
3777] tanic co h-opand chucaind sollsi dermáir, co ru-s-indarb úainn in uli
3778] dorchai boi ocaind. Ro-shubaid Adám focetoir la tidecht na mor
3779] shollsi-sin chucaind, & ro-shubachsat imalle fris na h-uli uasal-athraig &
3780] fhátha; & atbert Adam in tan-sin: ‘In sollsi-so, athair
3781] na sollsi marthanaigi do-gell dún a shollsi fén, is í tic chucaind
3782] anois.’ Ro-raid didiu Hesiás fáid: ‘Is i-so sollsi Ísu Crist meic
3783] Dé bíí, do-rairngertas-[sa] dúib-si do thidecht, in tan bása beo i
3784] talum, co n-abair, ‘in popul do-shuid 'sa dorchacht, docífet siat
3785] sollsi mor; in t-í ata i fhlaithemnus dorchatu in éca, dellraigfid
3786] sollsi mor forru;’ & is i-sin sollsi tic chucainde anosa, is i shollsiges
3787] dún, & dítnes forin m-bás ind.’ In tan tra ro-shubaigsim-ne uli ar
3788] tidecht na mor shollsi-sin chucaind, is ann tanic ar n-athair-ne .i.
3789] Semión, hos é fáilid, & ro-raid frind: ‘Molaid uli in coimdiu Ísu Crist
3790] mac Dé bíí, is é tic chucaind innossa, & ro-n-gabus-sa fén am ucht
3791] in tan ropo náidiu i tempul Solman.’ Ro-raid didiu Eoin bauptaist
3792] in tan-sin: ‘In t-shollsi-so atchithi-si, is e Crist mac Dé sin, is
3793] de ro-ráidius-sa iarna faillsiugud dam on spirut noem, in tan


p.147


3794] tanic Crist chucam dia baithis i n-Iordanén, co n-apair, 'ac so uan
3795] Dé nech tócbus pectha in uli domain;’ & do-ronus-sa a bathis
3796] iarum i sruth Iordanén; & atchonnarc didiu in spirut nóem do
3797] thidecht fair i n-deilb choluimm, & itcuala guth in athar do nim oca
3798] ráda, ‘ac so mo mac dil fén na derna ní acht mo thoil.’ O 'tcuala
3799] Adam Ísu do bathis i sruth Iordanen, ro-raid fri Seth mac Adaim:
3800] ‘Indis,’ ol se, ‘dot chloind .i. dona h-uasal-athrachaib & dona{column 171b}
3801] fáithib a ní ro-ráid Michel frit-so, in tan dochuadais co dorus parrduis
3802] do chuinchid neich do olai do chrúnd na trócaire fil i parrdus,
3803] do ongad mo chuirp-si, in tan ro-m-ba a n-inlobra [& dloigi].’ Tanic tra
3804] Séth la forcongra Adaim dochumm na n-uasal-athrach & na fhátha,
3805] conid ed atbert: ‘Docuadus-sa,’ ol Séth, ‘co dorus parrduis, co
3806] r-aitches in coimdiu ann co tarta dam ní do olai na trócaire do
3807] ongad chuirp Adaim; tanic tra in tan-sin Michel dom acallaim,
3808] & is ed ro-ráid: ‘Is me-si, ’ol se, ‘aingel in cheniúil doenna, & na
3809] cuindig anosa in ní conaige, ar ni thanic beos a aimser-sin, co
3810] ro-geine Crist mac Dé i n-aimsir derid domain do saerad Adaim cona
3811] chloind o bás pecctha; is e dobera ola a throcaire do cách tria
3812] aithgin a m-bathis o usce & on spirut nóem isin m-bethaid suthain,
3813] o ragus fen ar tús fo baithis i sruth Iordanén: is e tóduiscfes corp
3814] Adaim & na marb ar-chena a bás; is e beras Adam i parrdus co
3815] crand na trocaire iar slaitt iffirn do um Adam cona chloind.’’ O
3816] ro-cualatar tra in uli uasal-athraig & fhátha in aithesc-sa ro-ráid
3817] Séth, ro-subachsat co mor.


3818] In tan tra ro-cuala Sattan, airchindech iffirn & taisech in báis, in
3819] uli noemu do shubugud, ro-ráid fri h-iffern: ‘Bí i n-erlaime, &
3820] gaib chucut Ísu, is e-side maides conid é Crist mac Dé .i. duine
3821] imeclaiges bás e-sium, co n-eper fén, ‘tuirrsech m'animm co h-uair
3822] m'éca.’ Bidba dam-sa in duine-seo do-gres; is mor do ulc do-roine
3823] frium; is mor fhecht ro-m-sáraig in forend for a tardus-sa daille &
3824] buidre & claime & cech cenel galair fil isin domun, ro-s-ícc in duine-seo
3825] tarmo shárugud, o forcongra brethre namá. Na mairb tra
3826] tucus-sa chucut-sa, ro-s-uc in duine-seo uait-siu ar écin, & tuc
3827] betha doib tarar sárugud a n-dís. Is dethbir det-siu amlaid-sin, cia
3828] fo-gabad mor d'imned ocut-sa.’ Ro-fhrecart iffern dia oirchindech
3829] do Shattan, & is ed ro-ráid fris: ‘Cia duine oca tá in mor
3830] chumachta-sa, & omun báis fair? uair uli-cumachtaig in talman


p.148


3831] chena, a tairberta foar cumachtu ar n-dis. Cindus didiu conanacair
3832] duine fora ta omun báis fair tidecht i n-agaid do chumachta-su?
3833] araide chena’, ol iffern fri Sattan, ‘atberim-si aithesc fír frit-sa: ma ta
3834] in mor cumachta atbere-si ocin duine-seo a r-raind a doennachta,
3835] is uli-cumachtach a r-rind a diadachta; & nico cumaic nech ele tidecht
3836] i n-agaid a cumachta; & in tan ro-ráid omun báis fair, is dot brécad-sa
3837] ro-ráid, & ro-t-mairg-si de-side a Shattain.’ Ro-fhrecart in tan-sin
3838] Sattan oirchindech in crínair do iffern & is ed ro-ráid: ‘Cid fora
3839] cúnntabartaigi, & fora n-imeclaigi,’ ol iffern, ‘ar m-bidba a n-dís .i.
3840] Ísu do airitin chucat? uair tucus-sa am oenur amus calma fair
3841] .i. ro-gresus in popul Iudaide o eut & feirg ina agaid; tucus forru a
3842] chúibrech & a chuitbiud & a crochad, & fín-acét & domblas oéi i
3843] cumasc do tabairt dó dia h-ól; & tucus forru a guin co láigin triana
3844] thoeb, co n-erbailtt de; do-fucus chucut-sa iarna bás, is e
3845] tairberta fóar cumachta ar n-dís .i. mi-si & tu-sa a iffirn!’ Is he
3846] frecra do-rat iffern for Shattan in-sin: ‘Is demin lium,’ ol se, ‘is
3847] trit tanic do chonugud fén do-gres, a Shattain, triasan n-gním
3848] no-maide .i. bás Crist, uair atat sochaide ocum-sa súnd, & ro-thódúscsat
3849] marbu uam-sa, in tan batar fén i m-bethaid; & nocon
3850] 33 fen do-rónsat sin, acht tria attach & etarguide Dé uli-cumachtaig
3851] do-rónsat he. In duine-sin imorro .i. Ísu ruc-side
3852] uam-si sochaide tria forcongra a bréthri namá, cen etarguide itir;
3853] ocus is doig lium, is e so ro-thodúsaig tria forcongra a brethri namá
3854] Lazair, bói fri ré cethardenuis ocum-sa i m-bás.’ Ro-ráid Sattan
3855] fri h-iffern: ‘Is demin écin, is e in duine-si ro-t-saraig um Lazáir,
3856] & ro-s-uc uait a bás dochum bethad.’ In tan tra {column 172a}ro-cuala iffern in
3857] aithesc-sin Sattain, is ed atbert fri Sattan: ‘No-t-aitchim frit, arar
3858] múinnterius, cona tuca itir chucum-sa in duine-sin, uair in tan
3859] itcuala-sa forcongra a bréthri oc breth Lazáir uamm, ro-m-gab crith
3860] co n-aduath remi, & ro-fuasnaigthea mo uli thimthirechta & bríga; &
3861] ni-t-coemnacair Lazáir do fostud ocumm, ciarbo saint lium. Ro-fetar-sa
3862] conid Dia trén in duine-seo, & conid he slaníccid claindi
3863] Adaim; & is demin lium, dia tuca chucum-sa, tuaslaicfid na h-uli filet
3864] occum i carcair & i cúibrech,—no-t-saerfa iat, & no-t-bera lais isin
3865] m-bethaid suthain.’


3866] In tan tra ro-batar ocan imacallaim-sin eterru .i. Sattan &
3867] iffern, co cualatar in guth mor, amal toraind n-dermáir, conid ed


p.149


3868] atbered: ‘Oslaicid bar n-doirrsi iarnaigi, a thaisechu iffirn, co
3869] n-dechsad rig na glori isin tech!’ O ro-cuala tra iffern in aithesc-sin,
3870] ro-raid focetoir fri Sattan: ‘Eirg uaimm, & na bí im sostaib-si
3871] itir; ma ta cumachta latt, cathaig amuig fri rig na glóire!’
3872] Ro-indarb didiu in tan-sin iffern Sattan oirchindech asa sostaib
3873] imach; & ro-ráid iar sin fria a thimtirib écraibdecha asa aithle:
3874] ‘Dúnaid bar n-dóirrsi umaide, & tabraid druil iarnaigi forru co
3875] daingen; & dénaid calma dún, na ro-doerthar 'nar n-dís, ar is
3876] ocaind atat cách a n-doire corice-seo.’


3877] In tan tra itcualatar na h-uli noemu & fírenu, batar i n-ucht
3878] Abrahaim a n-iffern, in imacallaim-si do-róine Sattan fria a tim-tirechaib
3879] écraibdechu, ro-raidset fria h-iffern co cairiugud & cursachad
3880] mor fair: ‘A hiffirn, oslaic do dóirrsi co n-dechsad rí na glóire
3881] isin tech!’ Atbert didiu Dauid in tan-sin: ‘Bec a tarba deit, a
3882] iffirn, in daingniugud dobere for do dóirrsib, ar do-raingertas-sa
3883] in tan basa beo i talum, co m-brisfed Ísu Crist do daingne-siu, co
3884] n-apair, ‘ar do-oslaic sé na doirrsi umaide, & do-bris sé na lúthraigi
3885] iarnaigi.’’ Atbert didiu Essias fáid: ‘Do-raingertas-sa dib-si, a
3886] noemu, in tan bása beo i talum, in coscar-sa beres Crist indíu, co
3887] n-apair, ‘ni-s-fil doba [.i. brig] o thanic Crist.’’ O ro-cualatar in
3888] uli noemu aithesca Dauida & Essiás, ro-ráidset fria h-iffern: ‘Eroslaic
3889] do doirrsi, a iffirn! uair no-t-cloifither anosa, & scerthar frit do
3890] cumachtu & do flaithes o chéin.’ Ocus ro-clos guth mór ann in
3891] tan-sin amal toraind, & is ed ro-ráid: ‘Tócbaid bar n-doirrsi, a
3892] thaisechu iffirn, co n-dechsad astech rí na glóire!’ O ra-cuala tra
3893] iffern in aithesc ro-ráid fris na fáide, is ed atbert, amal na fesad cia
3894] tanic and: ‘Cia so fria a n-abair ‘rí na glóire’’? Ro-fhrecart
3895] didiu Dauid do iffern: ‘Is aichnid dún,’ ol se, ‘in rig-sin; is e ro-tir-chanus-sa
3896] in tan ro-bá i m-bethaid i talmain, in tan ro-ráidius, ‘tigerna
3897] laidir & cumachtach, tigerna cumachtach isin cath, is e-sin rí na
3898] glóri!’ Oslaic-si didiu, a iffirn, do doirrsi co tí chucat rí na glóri!’


3899] In tan tra atbert Dauid in aithesc-sa, is ann tanic rí na glóri
3900] i n-deilb duine .i. Ísu Crist, is e-side ro-shollsich dorcha iffirn,
3901] ro-bris a daingne, ro-tuaslaic a chuimbrechtaigi, & do-rat fortacht
3902] don foirind batar i n-dorchaib iffirn & báis. O 'tconnairc
3903] imorro iffern & Sattan, Crist do beth ina sostaib, ro-s-gab grain
3904] & aduath cona timthirechaib croda écraibdechu, tria dellrad mor


p.150


3905] soillsi Crist do thaitnem ina sostaib; & ro-n-driúchtatar co Crist,
3906] & is ed atbertsat fris: ‘Ro-n-clód-ni uait-si, & is tú tanic co
3907] dána inar crichaib-ne, & ro-t-comaicsigis ot míadamla ar cumachta-ne, &
3908] fuasne ar légiona, tuaslaice uainn in foirend ro-cuimrig
3909] ocaind hi peccad bunad-géinnti, & tógaire iat isin sáire
3910] n-arsata i m-bátar for tús ria n-imarbus, & do-s-bere soillsi taitnemaig
3911] don foirind ro-dallait o dorchuib phecda; is mor an dínsium
3912] & in sárugud do-s-bere foraind.’ Do-driúchtatar in tan-sin na h-uli
3913] légión na n-démnu imalle co n-aduath & imecla moir, & is ed ro-ráidset
3914] fri Crist: ‘Can as tanacais-siu, no cia tu, a su? ár ni
3915] acumar duine do macsámla, ar mét do {column 172b}nirt & do míadamla, ar
3916] h'ergnus cen locht, ár do gloine cen peccad; uair in domun talmunta
3917] ro-boi fóar cumacht-ne conice-seo, & no-érnitís cís dúin-ne
3918] do-grés, no co ranacais-siu chucaind; is cosmail det-siu, is tú tanic
3919] co dána chucainde, & ni namá na himeclaigi ar pianna-ne, acht
3920] berid uainn cid in foirind fil i pianaib ocaind. Ocus is dóig linde, is
3921] tu-sa in t-Ísu tall dia nd-ebert frinde o chéin ar n-oirchindech .i.
3922] Sattan co n-gébad ard-rigi in uli domain triana crochad tar cend
3923] claindi Adaim.’


3924] Is ann-sin tra ro-gab rí na glóri, Ísu Crist, tigernus for bás, &
3925] gabaid for bragaid Sattan oircindech in báis, & do-rat fó cumachtu
3926] iffirn. Ro-ráid didiu iffern re Sattan in tan-sin: ‘A oirchindig na
3927] malarta, a thaisig in tairmtechtais, a aúctair in báis, a bunad in
3928] díumais, a cínd na n-uli n-olc, a chotarsna, a doeráin dúr-cride
3929] dícondircil, a dona deroil dóbil díumsaig díscir daermitnig, a angbaid
3930] anfhéil imresnaig imchosáitig, a duine áimnertaig, ro-t-millis tú
3931] fén & ro-t-millis sin-ne uli tresin n-gnim do-ronais .i. duine noem
3932] & fírén cen gaile cinad .i. Ísu Crist mac Dé bíí, rí na glóri, do
3933] crochad det-siu co h-anfírén; is aire-sin ro-t-aithrigad-sa indíu, &
3934] ructá uait tria crand crochi Crist na h-uli indmas fuarais tria crand
3935] in tairmtechtais i parrdus.’ In tan tra ro-ráid iffern in aithesc-sa
3936] fri Sattan oircindech in báis, ro-ráid rí na glóri re h-iffern: ‘Bíd
3937] Sattan oircindech in báis fót cumachtu do-gres a n-inad Adaim.’
3938] Ro-shín tra rí na glóri .i. Ísu a láim, & do-rat airrde na crochi tar
3939] Adam & tarin uli noemu batar a n-iffern; & ro-ráid fri h-Adam:
3940] ‘Síd & cain-chomrac det-siu cót claind fhíreoin, a Adaim!’ &
3941] gabaid láim n-deis Adaim ina láim, co nu-s-uc lais a hiffern, cona


p.151


3942] uli noemu ar-oen ris; & ro-aithnestar iat uli do Míchel árchaingel,
3943] & ro-s-fuc lais Míchel i fháilte parrduis; & batar ann-side, o cháisc
3944] in esergi co fresgabail, co n-dechatar i lathi fresgabala Crist for
3945] comairce a crochi & a césta, ar-oen re Crist dochum nime, baile
3946] i taitnemand amal gréin i flaith in athar: flaith side i tá betha cen
3947] bás, óice cen séntaid, etc.

{column/line 35b 26}SERMO AD REGES.


3948]

Prov. xvi. 7

‘Cum placuerint Domino uiae hominis, inimicos eius conuertet ad
3949] pacem’
, in tan toltnaigfit don choimdid sétai in duine,
3950] do-s-bera a náimtiu dia reir.


3951] In spirut nóem, in tress persu na diadachta uaisle, is comsuthain &
3952] is commolbthaige don athair & don mac, is é in spirut-sin ro-faillsig
3953] na runi-sea do Sholmain mac Davida. Is é in Solam-sin ba h-ecnaide
3954] do doinib domain, cenmotha Crist mac De, slaniccid in uli domain,
3955] in tan ro-thecht bethaid i colaind doenna amal cech fhir duine
3956] iressach ar-chena isin t-saegul,

Editor omits corresponding Latin passage

& is e tra ro-hidpair míle edpairt
3957] don choimdid i n-oen uair for altóir Dé isin cathraig hi n-Gabaon
3958] focetoir iar n-gabail rigi dó,

Editor omits corresponding Latin passage

o-fharfaid dó in coimdiu isin
3959] aidche-sin ina aslingthi, co n-epert friss:

Editor omits corresponding Latin passage

‘A ríg, cuindig in
3960] itche is ail latt hi l-lo th'edparta, & doberthar duit.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus atbert
3961] Solam:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Tabair dam didiu immad ecna & eolais, co ro-mider co
3962] fírén do popul-sa, & co ro-deligum eter olcc & maith, & co ro-fhegur a
3963] miad coir for cách.’ Dethbir sin, uair ranic-sium a less ecna & trebairecht
3964] moir on choimdid: boi dia oite in inbuid,—da bliadain déc
3965] ba slan do-som in tan ro-gab rigi phopuil Israel. Ro-thaitne tra frisin
3966] coimdid an itche-sin ro-chuindig Solam,

Editor omits corresponding Latin passage

& atbert in coimdid fri
3967] Solmain:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Uair is i-sin itche ro-chuinchis,’ ol in coimdid,‘dobér-sa
3968] duit immad ecna & eolais, cona boi remut nach hi diaid rig bus
3969] ecnaide & bus eolchu indai;

Editor omits corresponding Latin passage

& niba hed-sin nama,—doberthar duit
3970] immad innmais & glore, cona ro-genair remut na ina diaid rig bus
3971] saidbre & bus glordai indái.’ Conid follus as-sin, conach nama

p.152


3972] ernes Dia dona firenaib in itche forpthe condagatt fair, acht do-s-beir
3973] cech maith aile doib ar chuindche na aitche-sin.

Editor omits corresponding Latin passage


3974] O ro-follsig tra Dia do Sholmain fon indus-sin immud ecnai &
3975] eolais fria h-etarchert co leir tra do aicned cech retai, & didiu do-rigne
3976] tri liubair {column 36a}do forcetul in duine isna tri h-aesaib i tairisend .i. a
3977] n-gillacht, a n-óite, a sendataid; & is iat na libra-sin airmither i
3978] n-urd na canoine noime .i. Parauule & Ecclesiastes & Cantaicc na
3979] Cantaicci.


3980] Paraule sin, lebor asa forchanter in duine asa noidendacht
3981] ina besaib, & imon tesmailt is coir dó do sechem & do inntshamail;
3982] —Ecclesiastes tra, lebor e-side i fhollsigther dímáine & erchra in
3983] t-saegail ina gloir & ina ádbchlos, ina móinib & ina indmasaib,
3984] do forcetul in duine, na ro-t-saebtha triana sántugud;—Cantaicc
3985] imorro na Cantacci lebor sin i follsigther dá cech duine forpthe
3986] dia chomdídnad, in t-airfitiud & in fáilte fil dond ernastaid spirutalda
3987] ina m-ban-ernastaid, & don ban-ernastaid and-som .i. do Crist
3988] isin eclais, & don eclais hi Crist.

Editor omits corresponding Latin passage


3989] I parablaib didiu Solman .i. i l-libur na cáin-bés ata in testemin
3990] pritchaither i-sund:‘Cum placuerint domino uiæ hominis in. e. con. ad.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is iat séta etargnaither
3991] sund na gnima o tóchaiter saegul-rith na bethad doenna; & is cubaid
3992] ainm ‘séta’ forsin m-bethaid saegulta i fhus, uair i n-nim ata
3993] athardai díles na fhíren, ailithre imorro a m-betha for talmain.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus
3994] didiu ata fath aile ann fora n-inntsamlaigther in betha doenna don
3995] t-shét;

Editor omits corresponding Latin passage

uair in sét fodén, tan and is dírech he, tan aile is cám,
3996] araill de is ard, araill is ísel, fecht ann is lethan, fecht aile is
3997] cumung;

Editor omits corresponding Latin passage

—is amlaid-sin ata sét na bethad doenna .i. direch he isna
3998] dég-dóinib, cam imorro he isna droch-dóinib, uasal i frecisin na
3999] suthaine, íchtarach isin dérchóiniud, lethan isin toil chollaide;

Editor omits corresponding Latin passage

is
4000] ac aisneis in t-séta-sin atberar isin scriptúir:

Editor omits corresponding Latin passage

is lethan & is fairsiung
4001] in sét ídnaices na h-eccraibdechu cosin malairt & cusin etar-thuitimm
4002] suthain,

Editor omits corresponding Latin passage

cumung imorro sét na bethad doenna i comalliud
4003] thimna De;

Editor omits corresponding Latin passage

is ica aisneis-sin atberair isin augtortas:

Editor omits corresponding Latin passage

—is
4004] cumang & is timtasta in sét idnaices na fírénu co h-indlessa na
4005] bethad .i. cosna fochraiccib nemdaib.

Editor omits corresponding Latin passage


4006] Is iat didiu séta in fíreoin na deg-gnima-sa ina toltanaig do Dia,
4007] amal for-t-gella sin in fáith co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Dúthracur-sa, a Dé, comptís
4008] dírge mo shéta do chomalliud do thimna-su triasa techtfaind

p.153


4009] noime & fírenchi;’

Editor omits corresponding Latin passage

is fris-sin is cubaid in ní atbeir Solam sund,
4010] cum placuerint .d.u.h.&c-

Editor omits corresponding Latin passage

. Seta in duine cu coitcend atbert, & ni seta oen
4011] duine sainrud; uair ni fuil airitiu persand oc Dia .i. is cumma
4012] gebes a rer, o rig & o aithech, o thigerna & o mogaid, o shaidber & o
4013] dhaidber, o shochenelach & o dochenelach, o shin & o hocc, o fheraib
4014] & o mnaib,

Editor omits corresponding Latin passage

cipe didiu toltnaigfes don chomdid i n-aen urd díb-sin,
4015] dogéna in coimdiu a naimtiu combat sithamla dó.

Editor omits corresponding Latin passage

In tan tra
4016] toccraides don choimdid nech & na denand a chomarli, dognither in
4017] inbuid-sin a charait condat namait dó, ut dixit Dauid mac Iese:
4018] ‘Tancatar,’ ol Dauid, ‘mo charait & mo choimnesta im agaid-sea, o
4019] thanuc-sa dar timna n-Dé; & in fairend roptar tairissi dib dam for
4020] tus, is iat-sin roptar etairisi dam iar-tain, & is mou ro-m-trecsit.’

Editor omits corresponding Latin passage


4021] Cech dúil imorro do neoch techtus bethaid & na techtand, bid
4022] síthamail don ti chomailles {column 36b}timna De, acht díabul namá; is e-side
4023] cathaiges co h-imresnach do-gres frisna fírenu; aráide ni chumaic-sium
4024] nach erchoit do dénum dóib, acht amal comarléces in coimde
4025] fodén do, iar n-dliged dírech a fuigill fhíreoin; uair cia thechtaid
4026] diabul aice áilces cech uilc do dénum, aráide ni thechtand nach
4027] cumachtu, acht amal comarlécthar do o Dia.

Editor omits corresponding Latin passage

Conid aire-sin, in
4028] tan ro-tholtnaig Dauid don choimdid tria comalliud a timnai, do-rigne
4029] in coimdiu in tairngere-si dó, co n-epert friss:

Editor omits corresponding Latin passage

—‘A Dauid, ol
4030] in coimdiu, uair ro-comaillis mo thimna-sa, betit comorbada do-gres
4031] uait i r-rige & i flaithius mo phopuil-se .i. popul Israel.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus iss ed
4032] a cétna do-rarngert i m-baile aile, co n-epert

Editor omits corresponding Latin passage

: ‘Bid ot chloind-siu
4033] & ot chiniud, a Dauid, gebthar do-gres rígi na cathrach nóime-sea .
4034] i. Ierusalem, uair ro-chometais mo comairle-sea & mo thimna.’

Editor omits corresponding Latin passage


4035] Saul imorro, in cetna rí ro-gab for popul Dé, uair na r-chomaill
4036] timnai Dé, ro-chairig in t-í Samuél in fáith noem he, co n-epert
4037] fris ica imdercar:

Editor omits corresponding Latin passage

—‘A Sauil, is olc a n-dernais, na r-chomaillis
4038] na timnai ro-aithin Dia fort do chomet

Editor omits corresponding Latin passage

; uair dia comaillte-so
4039] timmna in choimdead, ropad shóinmech do flaithius fén for popul
4040] Israel, & is uait no-betís ríg fair do-gres; & uair na dernais-siu sin,
4041] rega fén for nephní, & ni gebthar uait tria bithu rigi tuathi Dé.’

Editor omits corresponding Latin passage


4042] Is aire-sin, uair ro-tholtnaigset don choimdid séta Daniél ro-fóidit
4043] i cuthi na leoman, & na tri meic ro-laitéa isin sornd tened, do-rígne
4044] a náimtiu corbat sithamla doib; uair ni r-choemnacair na bíastu
4045] nach in tene ni doib, tria chumachtain in choimded boi oca n-imdegail.

p.154


4046]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus in tan na-chomilltís meic Israel timna in choimded, no-shaerad
4047] in coimdiu for cech n-ingreim, & ba fortamail oen díb for
4048] míle dia náimtiu;

Editor omits corresponding Latin passage

& dano immasech fris-sin, meic Israel in tan nach
4049] comalltís timmna Dé, fogebtís aire-sin mor d'ulcc ona naimtiu .i.
4050] gorta & doire, & cech ingreim ar-chena, & didiu ba fortail oen dia
4051] naimtiu for míle dib-sium, uair ro-dílsig in coimdiu iat dia naimtib
4052] ar tairmthecht a thimna;

Editor omits corresponding Latin passage

& dano no-impatís doridisi meic Israel cusin
4053] coimdid iarsna dócomlaib-sin, no-fortachtaiged in coimdiu doib, &
4054] no-shaerad iat dia tréblaitib, amal for-t-gella in scriptúir fáthacdai,
4055] co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

—‘& no-aitchitis meic Israel in coimdid in tan do-bered
4056] treblaite forru, & dognitis díbrócoit móir chucai, & no-shaerad in
4057] coimdid iat iar sin.’

Editor omits corresponding Latin passage

Uair in tan chuibdiges in duine fírén séta a
4058] oprid & a shaethair don choimdid .i. eter deg-gním & ernaigthi,
4059] toltnaigit and-sin a sheta do Dia, & saerthar he o náimtib, amal
4060] for-t-gella in rig-ecnaid hi-sund, co n-apair:‘cum placuerint domino .u. h. in. e. con. ad

Editor omits corresponding Latin passage

.’
4061] Acht cid cubaid in forcetul-sa frisna uli dóinib .i. co ro-s-techtat
4062] síth & rethinche ina n-gnimaib, aráide is cuibde frisna rigaib;

Editor omits corresponding Latin passage


4063] uair in tan toltnaigit don choimdid seta na rig & comedait dliged{column 37a}
4064] na fírinde diada ina fhúiglib, dognither in tan-sin a námait condat
4065] síthamla dóib tria nert in choimded.

Editor omits corresponding Latin passage

Rigi imorro fírena
4066] dogniat a follamnus co dírech iar comairle in choimded, it comorba
4067] sin in rig uasail .i. airmiter ar maccaib in rig némdai.

Editor omits corresponding Latin passage


4068] Is cóir do chach corap[ut] faen fúthib-sin, & co r-rabat dia rér,
4069] ut dixit in t-apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

—‘A dóine, ol in t-apstal, bíid co dethitech do
4070] rér na rig & na n-oirchindech ro-h-ordned foraib i r-rige & i follamnus
4071] o Día;’

Editor omits corresponding Latin passage

uair is cóir do cách a fhiss conid o Día ata cech flaithius
4072] & cech cumachtu,

Editor omits corresponding Latin passage

uair is o Dia imorro ata cech flaithus; is follus conid
4073] uad ro-h-ordned na rig isin uaisle & isin oirechus hi filet uas
4074] dóinib;

Editor omits corresponding Latin passage

cipe didiu imresnaiges dona rígu fírenaib hi-sund, imresnaigid
4075] do Día ro-s-ordne [iat].

Editor omits corresponding Latin passage

In fhoirend imorro imresnaigit co
4076] h-anfhíren doib, dlegat péin & damain forru arin indliged & arin an-fírinne
4077] dogniat;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is for tarbai ro-comarléiced don rig co ro-thechtad
4078] claideb & na h-armu ar-chena, do thraethad & do thimorcuin
4079] cech indligid dogenta ina flaithus.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair in rí talmanda, airrig he
4080] fri laim in rig nemdai, & is fris ro-h-erbad o Día indechad cech
4081] indligid, & damnad cáich ina cinaid amail bás techta.

Editor omits corresponding Latin passage


4082] ‘Is aire-sin, a doine,’ ol in t-apstal, ‘is cóir díb-se co ra-bthai do


p.155


4083] rér na rig,’ fora n-imecla & fora n-aduath; & ní namá aire-sin,
4084] acht ro-fhetubar conid hi tol De a riarugud do cách;

Editor omits corresponding Latin passage

uair cia is
4085] uaisle & is écora do thoccrad i talmain oldás in rí talmanta? .i.
4086] mád dia follamnaige co fírén in rí talmanta, ní fil tigerna eli uasa
4087] acht rí nime namá.

Editor omits corresponding Latin passage

Conid aire-sin cipe aile dogné imarbus, is
4088] bidba don rí talmanta [he]; in rig imorro dia n-derna imarbus, ni
4089] bidba do neoch aile he acht don rí nemda nammá.

Editor omits corresponding Latin passage


4090] ‘Fég didiu, a rí aimserdai, timna in rig nemda, & amal is áil lat
4091] cách dot rér, comba hamlaid-sin bia-su do rér in rig nemdai.’

Editor omits corresponding Latin passage

Mas
4092] áil dut-si tol De do dénum & a chomarli do áiritin, dena th'fhóllamnus &
4093] do rigne fo ínntamail-sium & fo chosmailius .i. co réthinech
4094] & co messarda.

Editor omits corresponding Latin passage

Ni ro-techta occut feirg no fuasnad, acht réthinche
4095] & cendsa, ic follamnus ind lochta ro-h-erbad duit o Día do fhollamnus;
4096] uair is ed dlegar don rig, co ro-thechta athascnam bóid &
4097] athascnam n-atharda ima fomamaigthib immar bdais meic dó; &
4098] didiu is ed dlegar díb-sium, co ro-charut he-sium mar bud é bud athair
4099] dóib; uair is ed dlegar don rig, cuindrech cáich & athirrech asind
4100] lucc i m-bí tria fírinne & ma dligend nacha malairt tria chródatus
4101] & coraidecht.

Editor omits corresponding Latin passage


4102] Feg lat uaisle na glore & na h-onore in ro-torned o Día, conid
4103] fochund pian & tódernam deit tall, mina chometa i fhus co faitech
4104] in uaisle-sin ar pecdaib & dualchib:

Editor omits corresponding Latin passage

pianfaiter tall sech cách co
4105] h-adbul na rig dogniat a follamnus co h-anfhíren, & no-s-imbret co
4106] h-indligthech for cách, asa nirt & asin cumachtain tuccad doib o Día
4107] i-fus.

Editor omits corresponding Latin passage

Biaid didiu digal díchondirclech tall forsin fairind follamnus co
4108] dichondirclech i-fhus, amal demniges in scriptuir, co n-abair;

Editor omits corresponding Latin passage

—in
4109] t-í dia tabarr i-fhus immad máine & indmais, & neirt & cumachtu,
4110] mina derna maith díb, damainfither táll co dichondirclech sech
4111] cach o Día; {column 37b}& dano, in t-í día tidnaic in coimdiu imarccraid a
4112] móine, a n-indmusaib & i nd-ecna, mina derna tol Dé dib, toibéchar
4113] fair [co serb &] co dichondirclech fa deoid o Día.

Editor omits corresponding Latin passage

Cech méit is moo
4114] in onoir i m-bí nech, is i-sin mét is guasacht dó, & is coir dó imecla
4115] & faitchius & rá-imchomét.

Editor omits corresponding Latin passage

Is follus sin asna desmberechtu-sea;—
4116] uair in crand is ardi isin fhídbuid, is e is gnathciu dofuit tri fuasnad &
4117] anbthine n-goithe,—

Editor omits corresponding Latin passage

in tor didiu is ardi i m-múr na cathrach, is
4118] e is menicciu do terbrud & tuitenn,—

Editor omits corresponding Latin passage

na slébti is ardi and, it iat-sin
4119] is guasachtaigi loiscter-sum o shaignénu;—is amlaid-sin is mor in

p.156


4120] guasacht don foirind, bít i n-uaisle in flathiusa, mina be rath Dé
4121] ica n-imcomet forna h-ulcu frecnarci & tódochaide.

Editor omits corresponding Latin passage


4122] Mad ail didiu don rig co n-imgabu tódernuma troma tall, im-gáibed
4123] i-fhus cech anfhír & cech indliged, sanntaiged tra co nu-s-techtad
4124] trocaire la fírinde:

Editor omits corresponding Latin passage

amal demnigter isin scriptuir, it eat na
4125] sualche-sin .i. trocaire & fírinde, fhuiglit amal columna na rigu
4126] fírenu, & no-s-cometat co sonarti a flathius cen len cen erchra
4127] forru;

Editor omits corresponding Latin passage

.i. dobeir Solam in comairle-si dona rigaib a n-inud aile, co
4128] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

—‘caraid in fírinde .i. berid fúigle fírenu, a rigu in do-main.’
4129] Uair no-imeclaiged Solam co mor in coimdid in tan no-mided
4130] in popul & no-bered bretha fair; uair la ann boi-sium i
4131] fiadnaise in rig uasail, Dauida a athar, in tan 34 no-mided-side in popul,
4132] co nu-s-increch-som he fora emilte leis, & for a imrígne leis bói icon
4133] fhuigell; conid and atbert a athair fris-sium: ‘tair, a meic,
4134] indíu isin rig-shudi, co ro-thúri & co r-etarglee cestai & caingne in
4135] popuil, indas is luathi oltás amal dogním-sea; uair isat gliccu-sa, &
4136] isat áithe o engnu & o thucsin, amal atbeir isin derbárusc ‘áithiu
4137] cech delg is ou.’’ Tanicc iar sin Solam isin rig-shuide iar forcongrai
4138] a athar; & tarfás dó lá Duileman co claideb n-defhaebrach
4139] osa chind, & no-thomad co h-oband bás n-aduathmar dó, dia n-ellad
4140] do bicc no mor on fhuigell fhíren; & o 'tconnairc Solam sin, ro-crithnaig
4141] cu mor, & ro-shói fuil do chnáim dó ar imecla in oen Dia; &
4142] ro-guid-sium ind-sin a athair co ro-guided in coimdid aire, & co tartad
4143] dilgud dó dón toccrad tucc fair tria aneolas; & guidset dib línib
4144] iarum in coimdid, co ro-chometad in fírinne & na ructais nách
4145] fuigell anfíren for nech tria bithu; & forclidset and-sin conid mor
4146] in guasacht do neoch nach fuigell do breth i fhiadnaise in rig
4147] uasail, as frecnairc do-gres do cech fhuigell & do cech caingin .i. Ísu
4148] Crist, mac Dé bíí, slaniccid in cinedu doenna.

Editor omits corresponding Latin passage


4149] Is hi-so tra firinde is cóir don rig do forcomet, co na ro-mide
4150] triana chumachtain anforlond na indliged for nech ina flaithius
4151] uli, corop coitchend & corop fíren 'na fhuigell do cách cen airitin
4152] persainde etir aichnid & anaichnid; etir sochenelach & dochenelach,
4153] etir sháidber & daidber, etir thigernai & mog, etir rig & aithech; & co
4154] ructha a breth choir for cach in cech fhuigell, & i n-écosc co
4155] n-uamun & co n-imecla in choimded as frecnairc & is fiada da cech
4156] fhuigell.

Editor omits corresponding Latin passage


p.157


4157] Is ed didiu dlegar de, co ro-gaba co fír icna fannaib, & co nu-s-fortachtaige
4158] dona trógaib & dona deroilib & dona dilechtaib & dona
4159] fedbaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed beos is cóir do-som, co ro-thairmiscea na droch-doine
4160] im cech mi-gním & im cech mi-dénum ol-chena ro-clechtsat;
4161] & co ro-dámna cach dib ina chinaid, & co ro-miscraige & co ro-chuindrige
4162] eat fora n-dualchib, .i. for étrad & adaltras, for gait
4163] & bruit, for slait & airchiull; {column 38a}uair coirpther co menicc in flaithius
4164] tresna pecthaib-sin do lecud i comdílmaine do cách ann.


4165] Is ed didiu is téchta dó, co ro-onoraigea na h-eclaisi noemai, & co
4166] ro-fhóglainde & co ro-mhidea in eclais, conid rigan in rig nemda,
4167] & amal is tol don rig talmandai co ro-onoraige cách a rigan, is
4168] amlaid-sin dlegar de-sium co ro-s-anóraige rigain in ríg nemdai .i.
4169] ind eclais, ica fil comus cech maithiusa & cecha deg-impide dó fora
4170] tigerna .i. ar in coimdid is cend & is airchindech di.

Editor omits corresponding Latin passage


4171] Is ed didiu dlegar don rig, co tarda almsana bid & étaig do bochtaib
4172] ar deirc & trocaire; & co r-gaba co l-leir don choimdid dechmadu
4173] a máine & a indmais.

Editor omits corresponding Latin passage


4174] Is ed didiu is téchta don rig, co ro-chathaige co calma fria a
4175] naimtiu fora atharda .i. ara thuathaib & cenelaib ro-h-erptha fris o
4176] Dia do follamnugud, & corop sciath imdegla & díten doib he for
4177] cech n-ingreim & doccomail.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed didiu is coir do, co nach ina nirt
4178] fen tairisniges, acht a nirt in choimded; & didiu co ro-techta do mebair
4179] a créda iar forcetul in apstail, imalle fri h-ernaigthe in cóimded fodén
4180] .i. frisin ‘pater’; uair is ed dlegair da cech cristaige, co ro-techta in
4181] déda-sin aicce ina chuimne fén & ina fhoraithmet .i. a chredo & a
4182] phater.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed dlegar imorro de, co ná r-chomarlécci dia chloind no
4183] dia chiniud nach anfhírinde no indliged do denum ina flaithius
4184] for ái a neirt & a chumachtu.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed didiu is coir dó, co n-derna áine
4185] & abstanait & troscthi co gnathach, do chuinchid chonaich & sorrtiusa
4186] dó o Dia ina rige; & didiu co na ro-loinge rena trath, acht co ro-thormala
4187] a proind i n-aimsir thechta dó, co fhailte & co n-atlugud
4188] buide a deg-maine do Dia.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Is he fochund malarta dona tuathaib
4189] & dona cellaib icá m-bít na rig & airchindig atta dílsi do chraes
4190] & do raebaidecht in t-saegail.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed didiu is coir dó co ro-miscnigea
4191] na droch-dóine atta dílsi dá cech ulcc .i. do gait & brait
4192] & slait & airchell, do fheill & fingail; & co ru-s-indarba do-raith asa
4193] fhlaithius, & co nach fagbat sith no aentaid etir aicce, amal

p.158


4194] demniges sin in fáith, co n-apair ic atach in choimded:

Editor omits corresponding Latin passage

—‘a De,
4195] or in fáith, ni ro-aircissi don forind fédligit co dúr ina n-im-orbus, &
4196] lenait choidche dia n-ulcc cen tinntúd & cen atchor etir
4197] cusin coimdid do chomailliud a thimnai.’ Uair in ri dámnas &
4198] timairces na droch-doine, & no-s-crochand & marband, mina fheta a
4199] timorcain chena ona modaib aile, o n-dlegar a cuindrech .i. triana
4200] n-arcain & breth a n-indmais dib, & tria longais & carcair & cepp &
4201] cuthi & tescad a m-ball 35.


4202] In rí tra nach fetann ona modaib-[sin], & no-s-crochand & no-s-marbann
4203] ar an annach, is timthirid tairise don choimdid, is
4204] macc umalóti & erlatad buide dó Dia for damnad & timorcain na
4205] n-droch-daine fon indus-sin.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair cia crochaid & cia marba in ri
4206] náimtiu in choimded, & a bhidbaid fora n-duin-orcain & fora n-ulcu
4207] diaisnete ar-chena, uair na fetand a cuindrech o nach mod aile, ni
4208] h-airmither amal duin-orcuin do sin, acht ar comalliud timnai &
4209] rechta De, & ar umaloit & timtirecht don choimdid.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair in rí
4210] nach damnand & na timorcand na droch-dáine ona modaib-sin, is e
4211] fen is bidba don choimdid fora n-duin-orcain & for cech n-ecóir aile
4212] do gait & bruit. {column 38b}Uair ní dligend bennachtain iar fír on choimdid
4213] in rí tairmisces a chloidem o fhuil in pecthaig;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ni h-ármithe ar
4214] cródacht na ar chóraidecht don rig crochas & marbus na córadu
4215] cróda na fetann do timorcuin o nach mod aile.

Editor omits corresponding Latin passage

Erchótig dona
4216] deg-dóinib in rí choicles dona droch-dóinib;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ni toltnaigend do
4217] Dia in chondircle-sin no in chennsa do dénum don rig .i. cocill &
4218] oircisecht don aenduine bith-binech malartas in sochaidi;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is
4219] menicc élnigther & malartaigther in popul uli tria imarbus in aen
4220] duine; conid aire-sin is coir focetoir a malairt-sium, narob
4221] guasacht do shochaide he, & na taetsat tria fochaind.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair cid in
4222] liaig eolach, ni choiclend don én bull i n-airig in galur, nách cumaicc
4223] do legius acht nach tescand, ar-dáig na ro-letha in teidm tria ballaib
4224] in chuirp ár-chena, & narub guasacht báis don duine, mine
4225] tesctar do-raith on churp in ball-sin in ro-gein in galar.

Editor omits corresponding Latin passage


4226] Na rig imorro na herlathrigit & nach ordaigit a r-rigi & a flathius
4227] iar riaglaib in rechta diada, fuasnaigther aire-sin a flathius o
4228] threblaitib & o doccomlaib imda.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair is ar tairmtecht timna Dé
4229] dona rigaib tuaslaicter síth & comchetfaid ina popul, & tódúscthar
4230] debtha & decétfaide etarru, co m-bí cách dib i n-agaid araile tria

p.159


4231] indliged na rig n-anfhíren.

Editor omits corresponding Latin passage

Is for anflaithius tra na rig dogníter na
4232] tíre & na ferunda condat ambrite, & co na taircet torad, amal ba
4233] gnáth doib, & co na fétait de-sin na popuil fognam amal ro-dlecht
4234] dib .i. foran domattaid & dáidbre fil isin fhlaithius i filet.

Editor omits corresponding Latin passage


4235] Truailter didiu co menicc a sónmhige & a flaithius o thedmannaib
4236] imdai & ho gallraib examla;

Editor omits corresponding Latin passage

foruaisligter didiu co menicc o náimtib
4237] echtrand, & indrither a tuatha & a cennadacha ina fhiadnaisse, &
4238] ni chumgat a tairmesc impu, uair ni fil Dia imalle friu;

Editor omits corresponding Latin passage

fuasnaigter
4239] didiu rethinche & mesardacht in aeoir, co na fil iarna choir suth no
4240] torad i m-muir na hi tir, acht truaillnither uli tria anmessair na
4241] h-anfine & triasna sínaib saebu;

Editor omits corresponding Latin passage

loiscther didiu co menicc o thénntib
4242] & o shaignénu na guirt úrai, & pappe & blatha na fínemna & cecha
4243] tortha examla bís for talmain & for crandaib, tinait & feodaigit fo-cetoir
4244] iarna táidbsin & iarna tócbail namá do doinib.

Editor omits corresponding Latin passage

Ni nama
4245] imorro milles anfthine in rig & a indliged a fhlaithius imbe
4246] foden, acht millid ima maccaib & ima uaib dia essi, co na gabat a
4247] chomorbus-som indus as díngbala doib;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is ar indliged & ar
4248] anfhírinne Solman ro-etarscar Dia flaithius deig-threbe oa maccaib
4249] & oa uaib-sium dia essi;

Editor omits corresponding Latin passage

& didiu is ar fírinne in rig fhireoin Dauida,
4250] ro-chomarleicc in coimdid lochairnd ríg & ordnige airegda dia síl-som
4251] i n-Ieruselem i r-rigi de-threbe; uair ni [na]ma tharmnaiges
4252] firinde in rig fhíreoin do foden, acht tarmnaigid dia claind & dia
4253] chined do-gres.


4254] Sanntaiged tra in rig forna fáthaib-[sin] in fírinde, imgabad in
4255] anfhirinde, na n-denad uaill na diumus, acht traethad & inísliged he
4256] fen, for utmalli & ercraide ind flaithiusa saegulla i fil;

Editor omits corresponding Latin passage

—is garit ár
4257] uair co nd-ercrand in fechtn{column 39a}aige domunda, is snimach & is todernumach
4258] saidbres & sommatu in shaeguil-sea.

Editor omits corresponding Latin passage

Is deroil & is tinside
4259] in chumachta saegulla;

Editor omits corresponding Latin passage

is ercradach & is aprisc, is utmall & is
4260] aimserdai in flaithius & in chumachtu talmanta.

Editor omits corresponding Latin passage

Tuc do d'oid, a
4261] rig, ol in t-ecnaid, amal dochuatar co l-luath for nefní na rig &
4262] na h-imperi, na toisig & na h-airchindig batar anallana i n-uaisle & i
4263] n-oirechus in t-shaegail remut-sa. Fég didiu latt aidid & iartaige
4264] n-anfhechtnaig na soimm & na sochenelach: fuarutar gloir & inocbail
4265] isin domun, ro-ercransat sin uli amal foscad no ciaig, & ro-thinsat
4266] amal na delba dímaine tádbditer do dóinib i n-aislingthi;
4267] & fria tabairt d'aire, is lór do desmberecht ercrai sin .i. nách mair

p.160


4268] indíu folliuchta a n-glóre nach a n-anore;

Editor omits corresponding Latin passage

conid oc accáine sin
4269] atbert in rí craibdech .i. Dauid:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Atconnarc-su fen,’ ol Dauid, ‘ina
4270] rigu eccraibdechu do cúmgabail & do uaisligud amal cedir slébi
4271] Leuáin, & a n-dul co l-luath iar sin for nefní, & a n-ercrai cu h-opund, &
4272] nach fhríth folliucht no comartha in oirechais i m-bátar.’

Editor omits corresponding Latin passage

Finnad
4273] didiu in rí a cumachta conid aimserda;

Editor omits corresponding Latin passage

findad in rí co pianfaiter
4274] e-sium tall o thódernaib imdaib mina derna a fhollamnus i-fhus co
4275] fíren;

Editor omits corresponding Latin passage

uair amal ata in rí uas cách i-fhus isin uaisle talmanta, is
4276] amlaid-sin bias-sum fo cach tall i pianaib & i todernaib diamra. Uair
4277] bid dofhulachta tall dona rigaib anfhírenu oltás dona h-uilib dóine
4278] ar-chena .i. bid uille co mor a pian-som oltás pian cech duine fora
4279] m-boi a follamnus 7 fortamlus co anfírén i-fus.


4280]

Editor omits corresponding Latin passage

Dia comaille imorro in rí timna Dé, & dia n-derna a rige & a
4281] follamnus iarsna riaglaib-sea forcetail Dé, biaid síth & sónmige ina
4282] fhlathius & ina rigi, & ni bia fortamlus a namut fair, sed bid inill
4283] do fen as cech aird, & dona tuathaib & dona cenelaib fora fuil i r-rigi;
4284] & didiu ni-s-bia tedmunna no gallra anaichinnte ina fhlathius; bid
4285] toirthech do muir & tir, machaire & caill, lacha & aibne; fogébat tra
4286] boicht & dóine tróga a comdídnad & a fortacht aicci-sium, i n-almsanaib &
4287] i n-édpartaib; & bet-sium oc ernaigti & oc etarguide Dé tara
4288] chend-som, corop sóinmech & corop soraid dó a rigi & a follamnus,
4289] a smacht & a fhorcongra for dóinib i-fus isin saegul-sa; doberthar tra
4290] in ro-miad-sa dó imalle frisna nechib-sin on choimdid na n-dúla, comba
4291] hathair spirutallda he da cech oen eter tróg & trén, eter loech &
4292] clerech, eter ferscál & banscal, eter shean & ócc, i tuaith & i nd-eclais;
4293] & biaid gnús airmitiu fair, indus comba subach forbailid do in cech
4294] dú imchemnigfes [iter doinib] i-fus isin t-saegul-rith in betha frecnairc,
4295] immaille fria rethinche aeoir [& aimsire] for muir & tír fria
4296] remess; & iar tochaithem a bethad dó fon indus-sin co cian i fhechtnaigi &
4297] i n-uaisle ind fhlaithiusa domanda, berthar fa-deoid co
4298] fechtnaigi & co h-uaisle na flatha nemda, & beit a macc & a ua ina
4299] chomorbus triana rath-som & bennachtain; bid inmain fria cách a
4300] ainm-sium & a fhoraithmet dia éssi, co m-bet oca bennachad fora
4301] fírinde & indraccus.


4302]

Editor omits corresponding Latin passage

Na rig tra diumsacha, na dénat a follamnus co fíren, acht
4303] foruaisligit & fordingit a tuatha co croda & co corata, {column 39b}ata comorba sin
4304] in rig diumsaig .i. diabuil,

Editor omits corresponding Latin passage

is oca fhaisnes-sin atberar isin scriptuir:

p.161


4305]

Editor omits corresponding Latin passage

is e diabul is rig & is tigerna forsna h-uilib rigu anfirenu &
4306] forsna coradu diumsacha.

Editor omits corresponding Latin passage

Is doib-side dlomas in rig nemda i l-lo
4307] bratha & itbera friu ica n-indarbad uad:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Scuchaid uam, a
4308] mallachtnachu isin purgatoir suthain, ro-fuired do diabul cona
4309] droch-muntir;’

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia doib-sium cói for gnúsib & crith for déta;
4310]

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia doib immad cech sherbi & domblais, & tercci cecha so-millsi;
4311]

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia doib imad cech dorchatu & doccomla, & tercci sollsi
4312] & sónmigi;

Editor omits corresponding Latin passage

airm i m-bia doib uch & mairc, cnet & galar;

Editor omits corresponding Latin passage

airm i
4313] m-bia doib imad dérchointe & tódernuma & treblati & cecha eccumsanta
4314] for bith;

Editor omits corresponding Latin passage

airm i m-bia doib cenela examla na pian & na riag &
4315] na todernam, nách sochma do neoch for doman d'fhaisneis no
4316] d'indissin;

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia doib todernuma na pian n-dermair cen cumsanad;
4317]

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia doib immad gorta & hitad & uilc (36)
4318] & tacha cecha maithiusa;

Editor omits corresponding Latin passage

is and-sin beos bes doib-sium imad cech
4319] fuachta & nochta cen comrachni & cen airchisecht friu;

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia
4320] doib bás cen crich, cen forcend, cen bethaid do thaisselbad doridisi
4321] i colaind doenda;

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia doib déra immda tenntige dar forgnusib &
4322] gruadhib, for mét na n-glífite & na pian & na todernum & na
4323] n-docomul ar-chena i m-bet d'fhulang.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin beus betit gnúsi na
4324] n-démna mucna forniatta n-aduathmara ic maidem & ic tomaithium
4325] & ic sroigled na n-anmand tróg fhodmaiter cech pian & cech todernam
4326] ar-chena;

Editor omits corresponding Latin passage

is and biaid dóib suthainecht na pian n-ecsamail o
4327] n-damainter iat-som tria bithu sír;

Editor omits corresponding Latin passage

is and-sin biaid dóib aireigmech
4328] & accáine & tólegud fora roscu, & coi cen slemnu, cen trógi, cen
4329] airchisecht;

Editor omits corresponding Latin passage

is and-sin biaid doib tortromad na h-ittad dermári
4330] cen erdíbad, cen etarfuarad etir triasin saegul sír;

Editor omits corresponding Latin passage

is ann-sin biaid
4331] dóib comaittreb salach granai dhocraid toirsech doinmech aigthide
4332] aduathmar ina mac mallachtan & ina n-droch-fhéichem, nach logait
4333] nach ni dia fiachaib, acht toibgit iat co cutruma o bicc co mor .i.
4334] demna iffirnd & a droch-muinnter ar-chena;

Editor omits corresponding Latin passage

biaid dóib pian cen
4335] crich, cen forcend, cen cúmsanud;

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia dóib immad n-dorchatais
4336] n-iffernndi cen sollsi as nach mod no as nách n-aird;

Editor omits corresponding Latin passage

is ann-sin
4337] nach fil comdídnad no cúmsanud na etarfuarad doib-sium, acht
4338] nuall tromm & diucaire dermair ra-mor ro-díreccra;

Editor omits corresponding Latin passage

is ann-sin [na]
4339] sailter fortacht a nim nach i talum, acht tormach & metugud &
4340] tuilled cecha péni & cech todernuma & cech doccumla & cech trom-glífite
4341] fri aroli;

Editor omits corresponding Latin passage

is ann-sin shantaigfiter bas tanaissi ona rigu

p.162


4342] éccraibdechu-sin for saint & accobar bethad bud fherr d'fhadbail, &
4343] ni-s-faigbet;

Editor omits corresponding Latin passage

is and-sin biaid doib beos comlanus cecha uilc, & cech
4344] toccraid & cech imnid, & essbuid cecha maithiusa do neoch fil eter
4345] neam & talmain.


4346] Na rig imorro firena craibdechu chondirclecha, docuirfiter iat-side
4347] o ard-rig nime & talman .i. on t-shlaniccid & on choimdid na
4348] n-dúlai, is cend & is tigerna forra-som & forin uli dúl ar-chena; &
4349] bera lais iat ara fírinde & indracús, & ara n-deg-gnimradu & sualchi
4350] ar-chena, isin failte suthain {column 40a}fil aicce dia nóemu & dia fhirenu
4351] fodéin, is inund ón & isin fhlaith nemda;

Editor omits corresponding Latin passage

dú sin i n-etarscéra a
4352] choimdiu fodén cech brón & cech torsi & cech dubaigi & cech snimche
4353] uadib-sium;

Editor omits corresponding Latin passage

airm i m-bia dóib-sium betha fororda cen bás, failte
4354] suthain cen torsi.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed-so bias do rigaib in dúnaid-sin .i. óitiu cen
4355] shéntaid, síth cen debaid, flathius bith-buan cen fuasnad, subachus
4356] dermáir cen forcend tria bithu;

Editor omits corresponding Latin passage

is ann-sin bias dóib oentu etrochta
4357] muinntire nime & talman;

Editor omits corresponding Latin passage

is and-sin bias dóib betha suthain cen crich
4358] cen erchra immaille fri somillsi & fri h-aibnes parduis;

Editor omits corresponding Latin passage

biaid dóib
4359] beos ind-sin immad dofhulachta & comlanius dermár direccra
4360] cecha maithiusa; & terci & esbuid, merbe & lagatus cech uilcc;

Editor omits corresponding Latin passage

is
4361] and-sin taitnigfit na nóim & na fireoin i n-uaisle & i n-etrochta
4362] aingelacda amal grein isin flaith nemda;

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia oenta
4363] sithamail na h-eclaisi cechtarda, nemda & talmanta;

Editor omits corresponding Latin passage

aitt i m-bia
4364] in oentu is uaisle oltás cech oentaid .i. oentu na trinóti uaisle uli-chumachtaigi,
4365] athar & meic & spiruta noim. Alme troccaire ind
4366] rig uasail; ro-h-isam uli in oentaid-sin, ro-s-airillem, ro-s-aittreuam;
4367] in secula seculorum, amen.


p.163

DOMNACH NA h-IMRIME.


4368]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o ro-comfocsig Ísu co n-apstalaib do Ierusalem, & o do-róchtatar
4369] co Bethfáge hi fhail slebi Oliueit, is ann-sin ro-fháid
4370] Ísu uad dís dia múinntir, & is ed-so atbert friu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ercid isin less
4371] arbar n-agaid;

Editor omits corresponding Latin passage

& fogebthai focétoir ann-sin assan i cúibrech; & óc
4372] ech immalle fria;

Editor omits corresponding Latin passage

taithmigid dib, & tabraid lib chucum-sa;

Editor omits corresponding Latin passage

& dia
4373] trialla nech imressain frib, apraid, ‘ro-s-furic a less in coimdiu,’ &
4374] no-s-comarlécfi dib focetoir.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is do imorro do-rónad so uli, do
4375] chomallad in neich ro-terchan in fáith o chéin anall, co n-epert:
4376]

Editor omits corresponding Latin passage

‘Apraid re h-ingin Sióin,’ ol in fáith, ‘ac sin chucut do ríg cendais
4377] síthamail, oc immrimm for assan & for óc eoch.’

Editor omits corresponding Latin passage

O dochotar
4378] imorro na h-apstail, do-ronsat amal ro-erail Ísu forru, & tucsat leo
4379] in n-assan & in óc eoch;

Editor omits corresponding Latin passage

& ro-chóraigset na h-apstail a n-étaige fén
4380] forsna h-echaib, & dessid Ísu iar sin forru.

Editor omits corresponding Latin passage

Na búidne immda
4381] imorro batar immalle fria Ísu, ro-ordaigset a n-étaige forin sligid
4382] ara chind;

Editor omits corresponding Latin passage

fairend imorro dib no-thescatis-sium barra crand, &
4383] no-chóraigitis forin sét;

Editor omits corresponding Latin passage

na búidne imorro bitís remi & 'na degaid,
4384] no-diucratís o guth mor, & is ed atbertis:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ro-n-slanaig, a meic
4385] Dauida! is bennachda in t-íí tanic chucaind i n-anmaim in choimded,
4386] & no-n-slanaig isna h-uaislib!’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o dochuaid Ísu isin Ierusalem,
4387] ro-cúmscaiged in cathir uli ina agaid, & iss ed ro-raid:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Cia so
4388] etir?’ ol iat.

Editor omits corresponding Latin passage

Is e imorro freccra do-ratsat na buidne for múnntir
4389] Ierusalem:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Is e-so Ísu fáith,’ ol iat,‘ o Nazareth Galile.’

Editor omits corresponding Latin passage

{column 40b}Do-chuaid
4390] isin tempul, & ro-chuir ass immach na h-uli batar ann oc
4391] creicc & oc cúnnrad & oc cennaigecht a n-indmais & a marcaid
4392] ár-chena isin tempul, & ro-chuir cend dar cend & druimm dar ais
4393] miassa na monotóri, & cathaire na fairne no-chreccatís ann beos na
4394] coluime;

Editor omits corresponding Latin passage

& is ed atbert friu, icca n-indarbu ass imach:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ata isin
4395] scriptuir,’ ol Ísu, ‘uair mo thegdais-si, bid he a h-ainmm, tégdais ernaigthe
4396] & etarguide dar cend beo & marb; da-ronsabar-si imorro di innossa
4397] conid uaim latrand & cennaiged hí.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus tancatar ann-sin focetoir
4398] co h-Ísu isin tempul aes cecha tedma & cecha doccomla .i. claim &
4399] daill & baccaig & coss-gallraig, & ro-slanaiged uli uad-som focétoir.

p.164


4400] Matha mac Alphe, in shúi Ébraide, in dara apstal déc ro-thog Ísu
4401] i n-urd apstal, in cethramad suiscelach ro-scríp in soscele coimdeta,
4402] is e ro-scríp in liachtain nóib-sea, aisnedes don imrim rigda, ruc
4403] Isu leis isin domnach indíu do Íerusalem; & don erglanad & don
4404] erscartad do-rat-som forsin tempul iar rochtain do ind; & dona
4405] mirbulib do-rígne oc ícc lochta cecha tédma isin tempul & a
4406] n-echtair. Comuaim imorro & coibnes ciallaide na liachtan-sa, is e
4407] leth is aentadach fri Matha co dú i nd-epert remi:

Editor omits corresponding Latin passage

& o tanic
4408] Ísu co n-apstalu co h-Erihcó, tancatar sloig hile ina chomitecht;

Editor omits corresponding Latin passage

&
4409] do-ralatar doib ann-sin da dhall ar or na sliged ind-sin; & ó ro-cualatar
4410] conid he Ísu dochuaid seccu isna búidnib, ro-díucairset
4411] o guth mór, & is ed-so ro-raidset:‘miserere nostri, fili Dauid,’ is
4412] inand ón & ‘airchis dín, a meic Dauida’;

Editor omits corresponding Latin passage

& tarrusair Ísu frisna
4413] dallaib, & ro-thochuir chuice iat, co n-epert friu:—

Editor omits corresponding Latin passage

‘Cid is áil duib,
4414] a throgu uaim, co n-dernur díb?’

Editor omits corresponding Latin passage

Is e freccra do-ratsat na daill for
4415] Ísu: ‘slanaigther,’ ol iat, ‘ar súile dún.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-airchis imorro Ísu dona
4416] dallaib, & ro-furim a laim fora roscaib, & tuctha doib a súile
4417] focetoir, & tancatar iarum ina chomitecht-som, & batar immalle fris
4418] ic erdarcugud bréthri Dé, & oc sílad na cretme; conid for slicht
4419] na m-briathar-sin ro-scríb Matha in liachtu noib-sea, co n-apair:
4420]

Editor omits corresponding Latin passage

‘& o ro-chomfocsig Ísu co n-apstalaib do Ierusalem.’


4421]

Editor omits corresponding Latin passage

O ro-fitir in slanícid Ísu cu r-chomfoicsig aimser a césta, is aire
4422] rob ail dó comfhoicsiugud don chathraig i mm-biad in césad .i. do
4423] Ierusalem, combad follus do chach as-sin, nach ar écin, acht is
4424] dia deoin fén, dochuaid-sium fria croich & césad.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o n-athigtis
4425] co Bethfáge for slis slébe Oliueit:

Editor omits corresponding Latin passage

in Bethfáge atberar sund, bale bec
4426] sin for táeib slebe Oliuéit, díles do-gres do shacartaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Is and-sin
4427] ro-fhaid Ísu uad [dis] dia muntir:

Editor omits corresponding Latin passage

cubaid ind árim ind umir in ro-fóid
4428] Ísu uad a apstalu .i. ind árim déda; uair is gnáth rúin & sians is-in
4429] scriptúir isin árim-sin, conid aire-sin sis 'na déda ro-thog Ísu a
4430] apstalu ina cét-toga; & didiu, sis 'na dédaib ro-fhoid uad iar-tain,
4431] do procept & forcetul sechnon tíre Iúda;

Editor omits corresponding Latin passage

& is ed-so adbert friu: ‘ercid
4432] isin castel arbar n-agaid.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is he castial atbeir Matha súnd, castial
4433] Maire & Martha; uair is gnath isin t-shoscela in t-ainm fair, amal
4434] démniges Eoin sin, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Do-rala imorro and ind inbuid-sin,
4435] ar Eoin, araile fer ingalar, Lazurus a ainm-sium; a castel
4436] Muire & Martha dó.’

Editor omits corresponding Latin passage

Tria remfhis {column 41a}didiu & tria fhollsiugud in spiruta

p.165


4437] noib ro-thuc in slaniccid Ísu co faigebtha assan and, & conid i
4438] cuibrech fogebtha, & co m-biad óc ech imalle fria, & co comarlécfitís
4439] dona h-apstalaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Combad triasin cumachtain n-diada, frisna
4440] fetar fritecht imressain, atberad Ísu in aithusc-sa; no is aroli
4441] sain múinnterus bói dó fri tigerna na n-ech, corb'ail lais a lecud
4442] chuice cen imressain. Hoc autem totum factum est, ut adimpleretur
4443] quod dictum est per prophetam dicentem: ‘dicite filie Sión, ecce rex
4444] tuus uenit tibi mansuetus et sedens super assinam et pullum pilium subiugalis.’
4445]

Editor omits corresponding Latin passage

Hil-libur Zacair didiu ro-scribad in líne noeb-sa: oen dona díb
4446] min-fháthib dec e-sside.

Editor omits corresponding Latin passage

Is i imorro ingen Sioin atbeir Zacair sund
4447] .i. Ierusalem, uair is for sliss tuaiscertach slebe [Sióin] ata-side iar
4448] suidiugud, amal demniges in salm-cetlaid, co n-abair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘for tuaiscert
4449] slebe Sioin,’ ol in salm-chetlaid, ‘ro-cumdaiged cathir in rig moir’
4450] .i. Ierusalem. Euntes autem discipuli fecerunt sicut precepit eis Iesus;
4451] et adduxerunt assinam et pullum, et imposuerunt super eos uestimenta
4452] sua.

Editor omits corresponding Latin passage

Is follus indiu mor dethidiu & mor grád in choimded cosna
4453] h-apstalu, uair ní namá do-ronsat in ní ro-h-erailed forru, acht ro-thuillset
4454] tria umalóit & cáin-duthracht ic tabairt a n-étaig fén
4455] forsna h-echaib, co mbad t-shoccomlaite do Ísu marcachus do
4456] denum forru iar-tain; conid dia forgell-sin atbeir Matha sund,
4457] et eum desuper sedere fecerunt.

Editor omits corresponding Latin passage

Demnigid tra Matha sund, Ísu do
4458] shuide for cectarde na dá ech, cencop ar scís no ar fhot in uide
4459] tanic tuctha chuice; acht is do thóraind rúine na da popul, fora
4460] tairisfed-som rí & tigerna iar-tain .i. popul na n-Iudaide n-íressach,
4461] & popul na n-génnte togaide.

Editor omits corresponding Latin passage

Ructha imorro focetoir on t-shlaníccid
4462] na h-ech-si for cúla dia tigernaib, amal demnigther isin soscela iar
4463] n-Ébraidib.


4464]

Editor omits corresponding Latin passage

Is iat da-ronsat in dethite-sin, na búidne tancutar on cathraig o
4465] Herichó & Betania & ona cathrachaib comfhocsib i comitecht Ísu.
4466]

Editor omits corresponding Latin passage

Is iat didiu do-ronsat in umhaloit-sin, na búidne tancatar i comdáil
4467] Ísu o Ierusalem do fégad Lazair; uair ro-closs fon tír uli a thódusc-ad-side
4468] do-som a b-bas. Turbe autem que precedebant, et que sequebantur,
4469] clamabant dicentes, ossanna, filii Dauid, benedictus qui uenit in
4470] nomine Domini;

Editor omits corresponding Latin passage

amal bid ed atbertís na buidne immda & na sloig
4471] mora fri h-Ísu: ‘ro-n-shlanaig, a meic Dauida, isna ferannaib-se
4472] ropo rí foraind fectus n-aile t'athair’ .i. Dauid. No, amal bid ed
4473] atbertis .i. ‘amal ro-shlanaigis inallana lucht cecha tédma & cecha

p.166


4474] doccumla & cecha glifíte, hi n-glendaib ísle na Galile, ro-n-slanaig
4475] sinde innosa amlaid-sin i slébtib arda trebe Iúda.’

Editor omits corresponding Latin passage

{column 41b}Cia nech imorro
4476] do rigaib & do airchindechaib in t-shaegail tanic riam coa chathraig
4477] n-dúthaig fodéin co n-gloir & anoir na meti-sea, amal tanic Ísu co
4478] h-Irusalem isin domnach indiu? & iss ed sin ro-cumscaig in cathraig
4479] uli ina agaid-sium, amal démniges Matha sin, co n-apair:
4480] —et cum intrasset Ierusolimam, commota est uniuersa ciuitas.

Editor omits corresponding Latin passage

Ainm
4481] cathrach dobeir in suiscelach sund for aittrebthachaib na cathrach
4482] fodén .i. ina Ierusalem, amal bid ead atbered, ‘ro-cumscaigit suid
4483] & sacairt in popuil Iúdaide hi tnúd & format i n-agaid Ísu’; & ni har
4484] anaichnius doib na persaine tanic and, acht is ara ingantus leo, onori
4485] na méti-se d'fhágbail don duine ropo deroil & ropo dínsigthe fiadaib
4486] fen. Dicentes, quis est hic?

Editor omits corresponding Latin passage

amal bid ed atbertís, ‘nach e-so,’ ol iat, ‘mac
4487] Iosep? & cid he ni mac fir uasail d'airithe’? Populi autem dicebant,
4488] hic est Iesus propheta a Nazareth Galilee.

Editor omits corresponding Latin passage

Cubaid in frecra do-ratsat na
4489] buidne sund .i. faith do gairm d'Ísu; dethbir ón, uair is e-ssium in
4490] fáith iar fír, & is uad ata rath ecna & fatsine do dúilib petarlaicthe &
4491] nú-fhiadnaise.

Editor omits corresponding Latin passage

O Galil didiu sloindset fora altram & a
4492] thócbail i n-Galil.

Editor omits corresponding Latin passage

Dochóid Ísu iar sin isin tempul .i. dochóid
4493] isna h-indlessaib batar imon tempul.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair is inntib-side fuair
4494] Ísu isin domnach in fhairind no-crectais & no-chennachtís na bú
4495] & na coerchu & na columma, & is estib ro-s-díchuir cona crodaib &
4496] cona cundarthaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Conid aire-sin atbeir Matha sund:et eiiciebat
4497] omnes uendentes et ementes in templo, et mensas numulariorum
4498] et cathedras uendentium columbas euertit.

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire didiu do-rigne in
4499] uli mírbuil-se, co ro-s-tuicdís Iúdaide, na caemnactar a thídnocul-som
4500] ar ecin fri croich & césad.

Editor omits corresponding Latin passage

Is he-seo firt is mou do-rigne Ísu
4501] i-fhus isna talmandaib .i. in t-oen duine & in duine narba h-anorach
4502] isind amsir-sin, d' indarbud co srogill m-bicc na slóg mór & na
4503] sochaide n-immda, ro-batar oc creicc & ic cunnrad isin tempul.
4504]

Editor omits corresponding Latin passage

Ruethen tentide imorro ro-mebaid asa roscaib, & do-raitne o mor
4505] gne a diadachta sechtair fora daenacht, cona caemnacair nech fritidecht
4506] no imressain friss.

Editor omits corresponding Latin passage

Fa thri imorro do-rat Ísu in erglanud-sa
4507] for thempul Ierusalem .i. isin domnach indíu, amal indisess Matha
4508] sund; isin luan iarna barach, amal indisess Marcc; & isin tres
4509] bliadain fria chesad, amal indisess Eoin suiscelach, co n-apair:
4510]

Editor omits corresponding Latin passage

‘Is aire imorro no-chennaigitis na bai & na cóirig & na cóluimm

p.167


4511] isin tempul, ar-daig a n-edparta ann focetoir don choimdid.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is
4512] aire imorro batar na monotóri ann ar-aird, daig combad erlaimite
4513] tomus in argait don foirind no-chennaigfitis na h-edparta.

Editor omits corresponding Latin passage

Doig leo
4514] didiu combad dilmain doib isin tempul cennach na maine na-edpartís
4515] ann don choimdid.

Editor omits corresponding Latin passage

Acht chena, uair narb' ail don
4516] t-shlaníccid, nach cennach saegulla do denum isin tempul noem, is
4517] aire {column 42a}ro-dichuir ass immach na cendaige ecraibdecha, cona n-indmasaib
4518] & cona cunnarthaib.

Editor omits corresponding Latin passage

‘A brathri inmaine’, ol in t-ecnaid, ‘in
4519] doig lib cia h-aithe doberad forru, diambad oc debaid no ic essaentaid,
4520] ic ecnach no ic adchossan, no ic nach anoirches ar-chena, fogebad
4521] ara chind isin tempul, in tan ro-indarb ass immach in fairend na-cennaigitis
4522] na maine na-hídpartís ann do Dia?’

Editor omits corresponding Latin passage

O 'tconaircc Ísu
4523] cennaigecht na letheti-se do denum i tegdais a athar .i. i tempul Dé,
4524] ro-gab ferg & ét spirutalla, amal ro-thercan in faith o céin moir
4525] anall, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-m-gab ét im mo tegdais, a Dé;’ & do-rigne
4526] sroigill do shuainemaib becca, & ro-s-indarb di na sloig mora & na
4527] sochaide imda, ro-batar ic creicc & ic cunnrad isin tempul. Et dicít
4528] eis: ‘scriptum est, quia domus mea domus orationis uocabitur, uos
4529] autem fecistis eam speloncam latronum’;

Editor omits corresponding Latin passage

ed ón, amal bid ed atberad
4530] Ísu: ‘sib-si, a latrandu & a burbu, cia r-élnebair-si anallana
4531] tempul Dé, ní dernaid duib de, o t-shund immach, margad cundraid
4532] no cendaigechta.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire do-rat Isu sund a rusca dona dallaib, &
4533] imtecht dona baccachaib, do foillsiugud in neich dlegair do dénum
4534] hi tempul Dé.


4535]

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fíugrad didiu in ímrim-si in t-slanicceda Ísu o cein moir anall,
4536] i sruthib na petarlaicce, feib ro-fíugrad isin marc-shluag tanic
4537] Zorobel mocc Salathel & Ísu mocc Iosadach, iarna chetugud o
4538] Chir [mac Dair], do athnugud & do cumtach Ierusalem.

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fíugrad
4539] beos isin marc-shluag tanic Esstras & Nemias iar-tain co m-buidnib
4540] immdaib, do athnugud na cathrach cetna, Ierusalem.

Editor omits corresponding Latin passage

Amal ro-fíugrad
4541] didiu isin imrim-se meic Dé i n-uasal-athrachaib ro-terchanad
4542] o fháthib; feib ro-terchan Zacair faith, amal taithmetus Matha
4543] sund, co n-apair:‘Ecce rex tuus uenit tibi, mansuetus et sedens super
4544] assinam et pullum filium subiugalis.’


4545] Hec est istoria huius lectionis.


4546] Hec lectio habet et spiritualem sensum, ad Christum et ad eclesiam
4547] pertinentem.

Editor omits corresponding Latin passage

In Bethfaghe atberair sund, dianad etarcert iar

p.168


4548] tinntud fhocuil, ‘dommus maxillarum’, ‘tegdais na leccan’: iss ed
4549] doforne sin iar sians, in eclais i m-mínigther glanruin na screpttra
4550] nóime dona h-iresachaib. Na da descipul ro-fúid Ísu uad: iss
4551] ed dofornet sin, na da recht ro-fóid in coimdiu isin domun .i.
4552] peterlaicc & nú-fiadnaise.

Editor omits corresponding Latin passage

In castel in ro-faidit: iss ed doforne
4553] sin, in n-domun.

Editor omits corresponding Latin passage

O ro-ordaig didiu Ísu ind eclais, & o ro-s-accomail
4554] do fen in síth & in muínnterus, ro-fúid chuicce dia forcetul na
4555] da recht adrubrumar .i. fetarlaicc & nu-fiadnaise; & is ed-sin dofornet
4556] na da descipul frisi nd-ebert Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ercid isin castel’ .i. ercid isin
4557] domun.

Editor omits corresponding Latin passage

37 {column 42b}In da assan hi cengul: iss ed doforne sin .i. popul
4558] na n-Iúdaide ro-cenglad fri fognam staire rechta namá.

Editor omits corresponding Latin passage

In t-óc ech:
4559] iss ed doforne sin, popul na n-génnte ro-cumbriged do dímaine &
4560] do anoirchess in forbaind gentlide.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus dia trialla nech imressain
4561] fri forcetlaidib na nú-fhiadnaise, ni choemsat.

Editor omits corresponding Latin passage

O dochotar imorro
4562] na descipuil, do-ronsat in ní ro-erail Ísu forru .i. tucsat leo in
4563] assain ocus in n-óc ech;

Editor omits corresponding Latin passage

.i. o thancatar na dá recht atrubramar is-in
4564] domun, ro-thuaslaicset na da phopul fuaratar and fora cínd
4565] .i. popul na n-Iúdaide o fhognam in forbaind rechtaide, & popul na
4566] n-génnte o fhógnum hídal & arracht; & do-s-fucsat iar sin co
4567] h-aichnius in choimded tria bathis & heris. Plurime autem turbe
4568] strauerunt uestimenta sua in uia:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed doforne sin .i. popul na
4569] n-gennte do thidecht asin comrarcain i r-ra-ba, i comaitecht in
4570] t-slanícceda Ísu Crist. Alii autem cedebant ramos de arboribus:
4571]

Editor omits corresponding Latin passage

iss ed doforne sin, popul na n-Iúdaide, geibes desmberecht do
4572] faithib & do uasal-aithrechaib im dénum maithiusa.

Editor omits corresponding Latin passage

Na búidne
4573] imorro ro-batar fria Crist: iss ed dofornet sin iar sians, in
4574] popul iresach ro-fhogain don choimdid fria taidecht soscela.

Editor omits corresponding Latin passage

Na
4575] búidne imorro ro-batar 'na diaid: iss ed dofornet sin, popul na
4576] n-iressach indíu isind nu-fhiadnaise iar forcetul soscelai.

Editor omits corresponding Latin passage

Díucrait
4577] iarum na da popul-sin cusin coimdid, do chuincid a slanaigthe
4578] & a fortachta uad-som.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus dochuaid Ísu isin tempul .i. tanic-sium
4579] indíu isin eclais ina nú-fhiadnaise.

Editor omits corresponding Latin passage

In fairend didiu na-creccatis
4580] na h-idparta: iss ed dofornet sin iar sians .i. na h-Iúdaide
4581] ro-chrecsat in coimdid na n-dula, Ísu Crist mac De bíí, & ro-diultsat
4582] he iar-tain.

Editor omits corresponding Latin passage

In fhairend didiu na-cendaigitis na h-idparta tall: iss ed
4583] dofornet sin, na gente chennaigit indiu isind nu-fiadnaise delba
4584] hídal & arracht.

Editor omits corresponding Latin passage

Na monotore ro-batar isin tempul: iss ed dofornet

p.169


4585] sin, na h-airitecdu dogniat praicept indíu ar log & ar tuillem saegulla.
4586]

Editor omits corresponding Latin passage

In fairend no-crecatís na colummu: iss ed dofornet sin, na h-indligthig
4587] dluigit sith & rethinche na h-eclaisi noime.

Editor omits corresponding Latin passage

Ísu dia rad friu,
4588] ‘mo thegdais-se, bid he a h-ainmm, tegdais ernaigthe’;

Editor omits corresponding Latin passage

amal bud
4589] ed atberad Isu: ‘a Iúdaide, a gentlide, a eretecdu, a indligthide, a
4590] brathre togaethachu, ro-elnebair cus-trasta & cus-indíu in eclais,—o
4591] shund immach imorro ni comarleicfider dúib a h-elniud.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus tancatar
4592] na daill co h-Ísu isin tempul:

Editor omits corresponding Latin passage

iss ed doforne sin, in popul gentlide
4593] na r-fhég fírinne forcetail in t-shoscela, & lenas don comrarcain
4594] gentlide.

Editor omits corresponding Latin passage

Na baccaig tancatar co h-Ísu: iss ed dofornet sin .i. in popul
4595] no-lenad do stair rechta nama, & nach imthiged iarsin etargnu spirut-alla.
4596]

Editor omits corresponding Latin passage

Tancatar iarum na da phopul {column 43a}.i. in popul Iudaide & gentlige
4597] co h-Ísu, i nd-eclais na nu-fiadnaise, & ro-slanaigthe uad tria bathis &
4598] tria iris.—

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-sin etargna siansaide na liachtan-so.


4599]

Editor omits corresponding Latin passage

Tectaid in liachtu-sa cid etargnai moralla.

Editor omits corresponding Latin passage

In Bethfage dia ta
4600] briathar i-fus, dianad etarcert iar n-araile tinntúd,

Editor omits corresponding Latin passage

‘tegdais gena
4601] na n-glend’: iss ed doforne sin iar m-bestataid, in duine no-s-iníslig
4602] fén ar-dáig co tí in slaníccid chuice dia fhortacht & dia fhóridin.

Editor omits corresponding Latin passage

Na
4603] da descipul ro-fháid Ísu uad: iss ed dofornet sin, na dá shualaig
4604] airegda dlegar da cech iresach do beth aicce fodén; is inund ón &
4605] serc Dé & in choimnessaim.

Editor omits corresponding Latin passage

In castial cos' ro-faithe: iss ed doforne
4606] sin, in duine dianad sloind icna felsamaib

Editor omits corresponding Latin passage

‘domun becc.’

Editor omits corresponding Latin passage

O 'tchí
4607] didiu Ísu in n-duine n-inísel ic comallad a thimna & a fhorcetail, fáidid
4608] chuice na cethri suailche airegdai .i. trebaire & mesraigetu, sonairte
4609] & fírinde.

Editor omits corresponding Latin passage

Ind assan ro-bói i cuibriuch: iss ed doforne sin, in
4610] cholaind ro-s-tairbir dia h-accobraib collaige, & imresnaiges do spirut
4611] a h-anmma dligthige.

Editor omits corresponding Latin passage

In t-óic ech: iss ed doforne sin iar m-bésdataid,
4612] in anmain scítaigthir co menicc ó rith cathugud a colla inna
4613] h-agaid. Et si quis uobis aliquid dixerit

Editor omits corresponding Latin passage

.i. cia thriallait na duailche
4614] immresain frisna súalchib, is iat na súalchi bid fortamlai tria
4615] fortacht in spiruta nóim. Euntes autem discipuli,

Editor omits corresponding Latin passage

ed on, o thecait na
4616] sualchi atrubramar dochumm in duine, fuaslaicit a chorp & a
4617] anmain ona h-ocht cairib chendaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Na búidne immda imorro
4618] ro-chóraigset a n-etaige forin sligid: iss ed dofornet sin, in duine
4619] léicess uad arsaidecht a thol collaide, co tic iar sin hi síth & hi
4620] munterus Ísu.

Editor omits corresponding Latin passage

In fhairend imorro no-thescatís barru na crand: iss
4621] ed dofornet sin, in duine ro-hathnaiged tria chretium in t-slán-ícceda,

p.170


4622] cu tógand dó iar sin na súalchi atta airegda and.

Editor omits corresponding Latin passage

Na buidne
4623] ro-batar fria n-Ísu: iss ed dofornet sin, in n-duine n-imechtrach;—
4624] is e imorro in duine immechtrach .i. in animm ágdha no-s-dilsig dia
4625] h-airfitedaib collaidib

Editor omits corresponding Latin passage

. Na buidne imorro ro-batar ina dhiaid: iss
4626] ed dofornet sin, in n-duine n-immedónach;—is e imorro in duine
4627] immedonach .i. in animm oentaiges dia dliged fén & do chomairlib in
4628] rechta diadai.

Editor omits corresponding Latin passage

Diucrait na [dá] duine-sin co h-Ísu, oc cuinchid a l-legis
4629] & a l-lesaigthe fair.

Editor omits corresponding Latin passage

Isu do dhul isin tempul: iss ed doforne sin, in
4630] duine fírén, airmither isin scriptúir ar thempul do Dia.

Editor omits corresponding Latin passage

Et eiecit
4631] mensas numulariorum, id est,

Editor omits corresponding Latin passage

o thic in coimdiu chucaind arar sualchib,
4632] díchuirid uaind cech sáibe & cech indliged ro-boi ocaind remi. Et
4633] cathedras uendentium columbas

Editor omits corresponding Latin passage

: is e iar m-béstataid creicc na coluim,
4634] grada do thabairt isind eclais ar chrod & ar indmas forsin foirind
4635] nach dlegar hi sualchib na hi caen-bésaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Is iat didiu crecait na
4636] coluimm, ind fhairend gabait na grada-sin ar-dáig co fhadbat cattaid &
4637] onoir shaegulda trithu. {column 43b}

Editor omits corresponding Latin passage

Is iat didiu crecaitt na damu .i. ind
4638] foirend pritchait soscela, & ni for grád in chóimdead, acht is ar
4639] lóg & is ar thuillem saegulla.

Editor omits corresponding Latin passage

Is iat didiu crecait na caerchu, ind
4640] foirend do-gniat crabud & sualchi ar-daig a n-admolta i fhus o
4641] dáinib.


4642]

Editor omits corresponding Latin passage

Is amlaid didiu ro-s-órdaig in coimdiu colléic i-fhus ind eclais,
4643] cein co tí dia torruma isin titacht tanaise .i. i l-lou bratha, iar
4644] n-indarbad uathi Iúdaide & gentlige, heretecda & intlidigthe, droch-aesa
4645] gráid & droch-forcedlaide, & cech uilc ar-chena. Et dicit eis,
4646] domus mea domus orationis uocabitur;

Editor omits corresponding Latin passage

amal bid ead at-bered Ísu, oc
4647] athcossán doib-sin uli: ‘ro-míllsibar ind eclais cos-trasta, o shúnd
4648] immach imorro, ni bia arbar comus.’ Et accesserunt ad eum ceci et
4649] claudi:

Editor omits corresponding Latin passage

is and didiu iar m-bésdataid, dobeir Ísu ruscu do dallaib, &
4650] imtecht do baccachaib, in tan fhoillsiges do dáinib in maith dlegair
4651] dííb do dénum, & eráiles forru sin do chomailliud.

Editor omits corresponding Latin passage

—Is e-sin etargna
4652] bésta na liachtan-sa.


4653]

Editor omits corresponding Latin passage

In dómnach didiu, i n-derna in slánícid Ísu na mírbuli móra indises
4654] Matha sund, is anórach & is airmitnech ic múinntir nime & talman;
4655] & is as fuair a ainmniugud ón imrim rigda ruc Ísu ann leis co
4656] h-Ierusalem.

Editor omits corresponding Latin passage

Cia imorro acht mina beth borb & dúr o cridhe, nách
4657] greisfider im dénum maithiusa triasna mírbulib-sea, acht in t-í mí-imerthar
4658] do-ráith ón bethaid daenna? Caide imorro innshamail

p.171


4659] na bethad daenna, acht ceó artraiges fri ré m-bec & tinas focetoir? conid
4660] aire-sin at-bert in t-ecnaid oc dínsium in t-shaegail:

Editor omits corresponding Latin passage

— ‘truag
4661] sin, a betha daenna, sochaide ro-dallais, sochaide ro-múris! isat
4662] somilis fiad borbaib, at sérb imorro fiad ecnaidib.’ In fhairend
4663] no-d-carud, is dérb nacha-t-acut; in fairend imorro nácha-t-carut,
4664] is iat do-s-beir t'aichni fén fort.


4665]

Editor omits corresponding Latin passage

A braithri inmaine, or in t-ecnaid, fégad cech aen uaib co trem-fhuirechair,
4666] nárob dáll & narob baccach hé iar m-bésaib, céin bess
4667] i-fhus isin t-shaegul-sa! Uair in t-íí is dáll & is baccach i-fhus .i.
4668] nach fégann co furuachair sét na sualach, & nách immthigend dia
4669] reirr-sin, láitfither iarsin m-bethaid-sin isna dorchataib immech-trachaib,
4670] baile i cengeltar a l-láma & a cossa .i. scérthar fria sochmattaid
4671] daenna cecha maithiusa.

Editor omits corresponding Latin passage

In t-íí imorro nach dáll & nách
4672] baccach i-fhus .i. fhégas co l-léir & co tremfurachair sét & slige na
4673] sualach, & athascnás iarmo co dúthrachtach, ragaid in fer-sin do
4674] nirt for nert .i. do nirt a shúalach i-fhus i n-nert a fhochraice
4675] forórda & a bethad suthaine thall; & fégfaid in coimdid na n-dúla gnúis
4676] do gnúis isin t-Sióin némda, & isin glóir & isin míadamlataid
4677] itta-som ann-sin fiad ainglib & árchainglib & mor múintire nime
4678] ár-chéna.

Editor omits corresponding Latin passage

Is e in fégad-sin na trinóti uaisle airmitnige uli-cumachtaige,
4679] athar & meic & spiruta nóim, tairngerthar ar fochraic
4680] fororda suthain m-bith-buain do naemaib & do fhírenaib iar
4681] m-bráth.


4682] [Ailem trocaire n-Dé uli-cumachtaig, co r-rísium uli in fégad-sin,
4683] cu ru-s-airillem, cu ru-s-aittrebam he iar-tain, in secula seculorum,
4684] amen.]

{column 44a}

CEDÁIN IN BRAITH incipit.


4685]

Matth. vi. 16

‘Cum autem ieiunnatis, nolite fieri sicut hipocritæ tristes; demoliuntur
4686] enim facies suas ut appareant hominibus ieiunantes; amen dico uobis
4687] quia receperunt mercedem suam. Tu autem cum ieiunas, unge caput
4688] tuum et faciem tuam laua, ne uidearis hominibus ieiunans sed patri tuo
4689] qui est in absconso; et pater tuus qui uidet in absconso reddet tibi.—’

4690] Forcetlaid cecha fírinde, tídnaicthid cecha maithiusa,

p.172


4691] , tathcrentaid in chineda daenna, Ísu Crist mac Dé bíí, Dia &
4692] duine i n-aentaid en persainde, is e ro-ráid na briathra-sa, do tinchosc
4693] lochta ina h-eclaisi, co festais indus bud choir dóib áine &
4694] troscad do dénum .i. co na ro-tháidbditis gné m-bróin ina torsi forru
4695] sechtair, amal dogniat na brecaire, do chuinchid a n-ádmolta o
4696] dóinib; acht combad gné shubach forbaelid no-thaidbditís forru
4697] sechtair; dicens, cum autem ieiunatis.


4698] Matha imorro ro-scrib i corp shoscela co m-beth i cumni icon
4699] eclais. Coibnius imorro inna h-aisneissen-sa fora cula, is e leath
4700] atoibe [.i. is aentadach] fri h-Ísu, co dú i nd-erbart reme, ic forcetul
4701] inna fírinde, Attendite ne iustitiam uestram faciatis coram hominibus, ut
4702] uideamini ab eis; alioquin mercedem non habebitis apud patrem uestram
4703] qui in celis est; conid for slicht na m-briathar-sin atbeir Ísu so, cum
4704] autem ieiunatis, nolite fieri sicut hipocritae tristes.

[See Appendix for this Homily, which is almost wholly in Latin.]

This sermon not included with translations and Latin texts in final section.

{column/line 45a 7}

De IEIUNIO DOMINI IN DESERTO incipit, et de temptationibus cibus diabolus eum temptauerat.


4705]

Editor omits corresponding Latin passage

Rucad Ísu an inbuid-sin o spirut dia aimsiugud and o diabul;
4706]

Editor omits corresponding Latin passage

& o ro-áin & o ro-throisc and cethracha laa & cethracha aidche, tárfaid
4707] gné n-gorta fair

Editor omits corresponding Latin passage

; & o thánic diabul co h-Ísu dia aimsiugud, iss ed
4708] atrubairt fris

Editor omits corresponding Latin passage

: ‘Masat mac Dé iar fhír, apair corbad bairgin na
4709] clocha-sa.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is e freccra do-rat Isu for diabul: ‘Ata isin scriptúir,
4710] nách isin bairgin stairide namá ata betha do duine, acht is a m-brethir
4711] Dé do chomailliud.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin ruc diabul lais in n-í Ísu isin
4712] cathraig nóim, & ro-n-ordaig ann for béind aird in tempuil;

Editor omits corresponding Latin passage

& iss ed
4713] ro-raid fris:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Masat mac Dé iar fír, no-t-léic sís don béind aird-si
4714] in tempail co lár, & ni erchotigfe duit;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ata isin scriptúir,

Editor omits corresponding Latin passage

‘uair
4715] ro-t-aithne-seo in coimdiu dia ainglib, cu ro-t-coimetatís it ulib sét-aib, &
4716] cu ro-t-umorchortís for lámaib co na ro-bera do chos ail-béim.’’

Editor omits corresponding Latin passage


4717] Atrubairt Ísu fri diabul:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ata didiu isin scriptúir,

Editor omits corresponding Latin passage

‘ni tharda amus
4718] forda choimdid & forda Dia, a duine fhíreoin.’’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus ruc leis
4719] iar sin diabul in n-í Ísu i sliab ro-ard,

Editor omits corresponding Latin passage

& tuarcaib do ind-sin in uli

p.173


4720] fhlathiusa in domain cona n-gloir & cona n-ádbchlos;

Editor omits corresponding Latin passage

& atrubairt
4721] diabul fri h-Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Dabér-sa duit-si, for diabul, inna h-uli maithiusa
4722] forda chomus, dia sléchta dam & dia nu-m-ádra.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus atrubairt
4723] Ísu fri diabul in tan-sin: ‘Eirc fort chúlu, a chotarsnaig!

Editor omits corresponding Latin passage

uair
4724] ata isin scriptúir,

Editor omits corresponding Latin passage

‘adair don coimdid & do Dia, a duine fíreóin, & combá
4725] dó a aenur fhogna.’’

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin forácaib diabul in n-í Ísu,
4726] uair forémid ní dó;

Editor omits corresponding Latin passage

& is follus tancatar aingil nime do umalóit
4727] & do thimthirecht dó.


4728] Matha mac Alfei, in súi airdraic forburach do Ebraidib, is e ro-scrib
4729] in liachtain nóib-se, indises in gním n-uasal n-airmitnech
4730] pridchaither isin laithi-se indíu .i. Ísu Crist mac Dé bíí, slánícid síl
4731] Ádaim uli cu coitchend, do thocht i n-díthrub srotha Íordanén, co
4732] ro-áin cethracha lathi & cethracha n-áidche, & co ro-bris cath fa thri
4733] for demun i forbu a áine & a abstane. Oentu imorro & coibnes na
4734] liachtan-[sa], is e leth is aentudach frisin suiscelaig fri Matha, in tan
4735] atrubairt-sim remi ina shoscela, ic taithmet baiste meic Dé:

Editor omits corresponding Latin passage

—‘O
4736] ro-baisted didiu in slaníccid Ísu, dochuaid focetoir asin sruth suas for
4737] tír;’ conid a h-aithle na m-briathar-sin ic taithmet baiste meic Dé
4738] scribais Matha in liachtain nóib-se, indisess do threaimsiugud Ísu
4739] isin díthrub, co n-apair sund:

Editor omits corresponding Latin passage

‘O ro-baisted in slaniccid Ísu o Eoin
4740] i sruth Íordanén, ro-greis spirut he focetoir do dhul i n-díthrub dia
4741] aimsiugud ann ó diabul.’

Editor omits corresponding Latin passage

Rucad Ísu i n-díthrub dia aimsiugud; &
4742] ní ar ecin, nách i n-agaid a tholi; acht is ó duthracht a menman
4743] badéin dochoid ann. Adlesc-som aráide do dhul i n-díthrub iar toil
4744] & iar n-aicniud a cholla; laind imorro & escaid e-ssium iar toil & iar
4745] comairle a menman & a dligid; uair {column 45b}ro-fhitir an iarmairt no-biad de
4746] iar-tain .i. athordugud diabuil ina n-ingremandaib & ina aimsib
4747] cechlathidib forsind eclais.

Editor omits corresponding Latin passage

I n-dithrub rucad:

Editor omits corresponding Latin passage

ar tri fáthaib imorro
4748] dochoid Ísu etir i n-díthrub.

Editor omits corresponding Latin passage

Is e in cetna fáth .i. combad i n-díthrub
4749] no-chuinched Ísu duin-ne in maith ro-t-shechmallsamar i n-díthrub .
4750] i. aittreb parrduis.

Editor omits corresponding Latin passage

Is e in fáth tanaise, combad [i n-díthrub]
4751] no-cloud Ísu diabul, isin luc in ro-chlóei diabul duine.

Editor omits corresponding Latin passage

Is e in tres
4752] fáth, uair isin díthrub do-rochair duine .i. Adam, combad i n-díthrub
4753] atresed tria duine .i. tria Crist.

Editor omits corresponding Latin passage

O spirut rucad Ísu i n-díthrub:

Editor omits corresponding Latin passage


4754] on spirut nóeb cen chuntabairt, amal for-t-gella Lucas suiscelach ina
4755] shoscela, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ísu lán o rath in spiruta nóib ro-gressed
4756] im dul i n-díthrub,

Editor omits corresponding Latin passage

co ro-h-aimsigtea o diabul;’

Editor omits corresponding Latin passage

uair ropo chubaid co

p.174


4757] ro-chload ar n-aimsi-ne o aimsib in tí thanic diar fhuaslucad-ni
4758] triana bás a bás; uair amal ro-saerad ind eclais o bás na peni
4759] suthaine triana bás-som aimserda, is amlaid shaerthar o aimsib &
4760] o ingremaib cechlathidib diabuil, triasin fhoitin n-aimserda ro-boi
4761] do Ísu sund; uair is súnd ro-cúibriged diabul o shlabradaib díthuaslacthib,
4762] conach cumaing ingreim na h-eclaisi o sin ille mar
4763] dúthracair.


4764]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o ro-ain Ísu ann-sin cethracha lathi & cethracha n-aidche:

Editor omits corresponding Latin passage


4765] is aire imorro ro-áin Ísu cethracha lathi & cethracha n-áidche, ar
4766] chuibdius fri recht & fáitsine, amal atrubairt Ísu fen isin shoscela:

Editor omits corresponding Latin passage


4767] ‘ni do scáiled rechta tanac-sa,’ ol Ísu, ‘acht is dia chomailliud.’

Editor omits corresponding Latin passage

Uair
4768] Móysi augtar in rechta diadai, ro-áin cethracha lathi & cethracha
4769] n-áidche i sléib Shína; conid aire-sin arroét in recht scribtha do láim
4770] in choimded uodessin.

Editor omits corresponding Latin passage

Helí didiu cend na fhátha, ro-áin cethracha
4771] lathi fon indus-sin, dia m-boi i n-díthrub srotha Carith.

Editor omits corresponding Latin passage

Augtar didiu
4772] fodén in chiniuda daenna .i. Ísu Crist, dia m-bui eter dóinib, ro-áin
4773] fri re cethrachat lathi & cethrachat n-aidche i n-dithrub srotha
4774] Iordanen, amal indises Matha suiscelach súnd; & ni ro-thomail nách
4775] m-biad in airet-sin.

Editor omits corresponding Latin passage

Sin-ne didiu, iss38 ed dlegair dín do réir na n-des-mberecht-sin,
4776] cu ra-thraethum & cu ra-thimaircem ar corp, feib ar
4777] cumaing, i n-áine & i n-abstanait, fri re in chorgais chésta iarna
4778] índtshamail-seom.


4779]

Editor omits corresponding Latin passage

Tarfaid iar sin gné n-gorta fair:

Editor omits corresponding Latin passage

is aire imorro ro-rad Ísu
4780] gné n-gorta & accorais do beth fair iar forba a áine & a abstainte,
4781] combad dánaite tísad diabul dia aimsiugud.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o
4782] tanic diabul co h-Ísu dia aimsiugud, iss ed ro-ráid fris:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Masat
4783] mac Dé.’

Editor omits corresponding Latin passage

Cia cuntabairt ro-boi aige, in tan atrubairt, ‘masat
4784] mac Dé’?

Editor omits corresponding Latin passage

Robo doig em leis curba duine namá, ar a genemain
4785] on bannscail .i. o Muire óig;

Editor omits corresponding Latin passage

doig imorro leis comba Dia,
4786] uair ro-h-onoraigset aingil nime hé i n-aidche na gene coimdeta, &
4787] ro-chansat cántaic na glóri diada do; & iss ed atbertis fris:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Gloir
4788] do Dia isna h-uaislib’;

Editor omits corresponding Latin passage

doig didiu leis comba duine, in uair dochuaid
4789] i n-Egipt for teiched fria n-Iruath;

Editor omits corresponding Latin passage

do-rúmenair didiu comba Dia,
4790] dia fhacca in spirut noem do thuidecht fair i n-deilb choluim;

Editor omits corresponding Latin passage

lan
4791] demin imorro les-sium comba duine namá, dia fhacca gne n-gorta
4792] fair isin díthrub;— conid aire-sin atrubairt fris súnd: ‘Abair curbat
4793] bairgin na clocha-sa.’ Nochon ed {column 46a}atrubairt diabul fri h-Ísu

p.175


4794] sund, ‘dena’ acht ‘apair;’

Editor omits corresponding Latin passage

uair ro-fitir-sium conid sochma do Dia
4795] cech gnim do denam triana bréthir;

Editor omits corresponding Latin passage

mar bud ed atberiud: ‘ma
4796] ro-thusmis na h-uli do nefni tria bréthir, ni doilig duit innossa co n-derna
4797] bairgena dona clochaib-se.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire is bairgen sech cech m-biad
4798] atbert diabul sund, uair is imchubaid in sásad-sin do neoch bis
4799] i n-gorta;

Editor omits corresponding Latin passage

amal demniges in fáith sin, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘o chaithes in
4800] choland in m-biad stairide, is sásad & is airfitiud di he’: is nertmairite
4801] beus & is calmaite in menma daenna.

Editor omits corresponding Latin passage

Is e frecra do-rat Ísu
4802] for diabul:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ni isin t-shassad chorptha namá ata betha do duine,
4803] acht is i timna De & ina forcetul do chomailliud.’

Editor omits corresponding Latin passage

Cipe didiu na
4804] sástar ó bréthir Dé, ni beo; uair cia thechtaid in pectach bethaid a
4805] chuirp, ní thechtaid bethaid a anmma .i. Dia. Uair amal is í in
4806] animm is betha don churp, is amlaid-sin is é Dia is bethu don
4807] anmain; & amal is e bás in chuirp a déirge ón anmain, is amlaid-sin
4808] is e bás na h-anma a déirge o Dia. Uair cia atcíter in pecthach co
4809] techtand [bethaid] asind raind is deróile and .i. i r-raind a chuirp,
4810] ni thechtand asin raind is uaisle .i. i r-ráind a anma; conid
4811] córa de-side marb do rád frisin pecthach andaás beo, air fuigill na
4812] screptra noime.

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire imorro is frecra ailgen mín-chennais in
4813] indus-sa do-rat Ísu for diabul súnd, uair is tria úmla & tria inísle ro-chind
4814] aice a chlood, & ni tria fornert a chumachtan for écin.


4815]

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin ruc diabul in n-í Ísu leis isin cathraig nóib.

Editor omits corresponding Latin passage

Ni ar
4816] laiget a chumachtu ro-fhodamair Ísu do diabul a imluad sund, acht
4817] is co tardad desmberecht do chách in mod o clófitis he,— tria umla
4818] & tria inísle, tria chennsa & tria áilgine.

Editor omits corresponding Latin passage

Ruc diabul in n-í Ísu isin
4819] cathraig nóib .i. i n-Ierusalem, amal atbert Lucás suiscelach:

Editor omits corresponding Latin passage

‘&
4820] ruc diabul in n-í Ísu i n-Ierusalem, & ro-n-ordaig for beind aird in
4821] tempuil.’

Editor omits corresponding Latin passage

O ro-n-aimsig o dhualaig in chráis, cu ro-n-aimsiged o
4822] dualaig na maidmige. Uair o tri modaib ro-aimsig diabul in n-í Ísu
4823] .i. ó chraes, o maidmige, o díumas; & is ona modaib-sin is menciu
4824] aimsiges-sum in ciniud n-déonna ar-chena. Aráide ni chaemnacair ní
4825] do Ísu o nach mud dona modaib-sin; deithbir ón, uair ní ro-thecht
4826] Ísu nach n-gaile chinad do pecud gnéthech na bunad-gennti.

Editor omits corresponding Latin passage

In bend
4827] ard imorro in tempuil atberair sund, cathair sin inna forcedlaide
4828] i m-medón taidbled in tempuil dianechtair .i. cóic cubait déc o lár.
4829]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus atbert diabul fri h-Ísu: ‘Foillsig dún innossa, masat mac
4830] Dé, no-t-léic sís don beind aird-se in tempuil co lár.’

Editor omits corresponding Latin passage

Iss ed atbert

p.176


4831] fris, ‘no-t-léic sís,’ & ni a shróined no a thrascrad da-róine;

Editor omits corresponding Latin passage

uair
4832] conic diabul co tren & co calma & co dána fhaslach in uilc forna
4833] dóinib, araide ni chumaing écen do thabairt no d'imbert forru, mine
4834] aentaiget fén fris do rér a toli;

Editor omits corresponding Latin passage

conid dia fhollsiugud in
4835] fhaslaig-sin atbert diabul sund:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ata isin scriptuir, or diabul, co
4836] ro-t-aithne-seo in coimdiu dia ainglib, cu ra-chométatís it ulib
4837] sétaib, & cu ro-t-imorcortís for lámaib, na ro-bera do chos ail-béim.’
4838]

Editor omits corresponding Latin passage

Ni do Christ iar fhír ro-chan in fáith in-seo, acht is dá cech duine
4839] noem ar-chenai;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ní ric a less Crist a fhortacht nach a fhóridin
4840] etir o ainglib.

Editor omits corresponding Latin passage

{column 46b}Is olc didiu ro-tracht diabul sunn in scriptúir .i. co
4841] ro-aidilgniged in slánícid Ísu o fortacht aingel, amal no-aidilgniged
4842] duine indlobar.

Editor omits corresponding Latin passage

Celid imorro diabul in fers a fhil a thuinsem fen
4843] amal fheichem n-guach;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is do fhollsiugad in tuinnsim-sin do-berat
4844] na dóine forpthi for diabul, ro-chan in fáith in fers do coisc, co
4845] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Imthigfe-su, a duine fhíreoin, ar in fáith, for nathracht-aib
4846] némnechaib .i. forin n-aspid & forin m-bassilic; tuinsema didiu in
4847] leoman & in dracoin’;— is inund ón & ‘clóife & foruasligfe aimsi &
4848] tidfuabarta diabuil tria rath in spiruta nóib.’

Editor omits corresponding Latin passage

Atbert Ísu doridise fri
4849] diabul iar sin:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ata isin scriptúir, ar Ísu,

Editor omits corresponding Latin passage

ni tharda amus forda
4850] choimdid & forda Dia, a duine fhíreoin.’

Editor omits corresponding Latin passage

Díchurid Ísu sund o chath-sciath
4851] na fírinde díbrachti toghaethacha diabuil asin scriptuir; is
4852] inand ón & athgid o fhírinne na screptra fadessin cetfaide brécacha
4853] diabuil asin scriptúir nóib:

Editor omits corresponding Latin passage

ni tharda amus forda choimdid & forda
4854] Dia, a duine fíreoin.


4855]

Editor omits corresponding Latin passage

Is amus for Dia do neoch, dia maide asa shúalchib & asa deg-gnimaib;
4856] is amus for Dia didiu, dia tairisnige nech ina nóime & ina
4857] fhírénchi fadessin, amal na rissed a less etir a fhortacht nach a
4858] fhóiridin o Dia; is amus didiu for Dia do neoch, dia nu-s-tarda
4859] fadéin i n-gáibthib & i n-guasachtaib tria anfhaitchius & tria étrebaire
4860] i n-agaid toile Dé; uair is menic aithnes Dia isin scriptúir, co
4861] ro-imgaibe nech gaibthe & guasachta in t-shaegail tria fhaitches &
4862] tria threbaire,— amal is follus sin isin probeirb choitchind,

Editor omits corresponding Latin passage

‘is cian
4863] o ghuasacht cech faitech’; & didiu ata isin derbárusc aile .i. isin
4864] probeirb aile, ‘deuitabis periculum, et deuitabit té,’ is inann ón & ‘imm-gaib
4865] ág & no-t-imgeba’.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus ruc iar sin diabul in n-í Ísu i sliab
4866] ro-ard .i. i sliab n-Olifet, no i sliab fhuathaigthe aile ar-chena .i.
4867] a thaidbsin dó chena tria rindad no tria ercad ina menmain & ina

p.177


4868] imradud, amal is gnath sin i n-extais menman no i n-aislingthe.

Editor omits corresponding Latin passage

Cia
4869] h-ingnad didiu, cia na-deonaiged Ísu do diabul a breth isin sliab n-ard
4870] út, in tan ro-dheonaig iar-tain a crochad do ballaib diabuil .i. do
4871] Iúdaidib? uair is tria fhaslach diabuil ro-crochad Crist.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus tarfaid
4872] dó and-sin uli flaithiusa in domain cona n-gloir & cona ádbchloss:

Editor omits corresponding Latin passage


4873] uli índmusa in domain eter ór & argut & lega lógmara & étdaige
4874] tóga.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus atrubairt diabul fri h-Ísu: ‘Dobér-sa duit-siu na h-uli-se
4875] fort chommus, dia-m-shléchta dam & dia nu-m-ádra.’

Editor omits corresponding Latin passage

Triana
4876] máidmige didiu & triana díumus n-ingnathach ro-labair diabul fri
4877] h-Ísu in n-aithesc-sa:

Editor omits corresponding Latin passage

uair ní thechtann nach cumachtain no nach
4878] comus do oirdned na n-dóine; uair ro-fhetamar-ni cid sochaide do
4879] noemaib & do fhírenaib ro-h-ordnit isin t-shaegul, conid o Dia
4880] ro-h-ordnit & nach o diabul.

Editor omits corresponding Latin passage

Dia slechta dam & dia nu-m-adra:
4881]

Editor omits corresponding Latin passage

ro-labair in fhírinde a h-oenur sunn a g-gin diabuil, uair is fír co
4882] tuitend i malairt & i n-etarthuitim shuthain in t-í ón slechtas do
4883] diabul & adras dia chomairle.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin atbert Ísu fri diabul:
4884] ‘eirc fort chula, a chotarsnaig!’ .i. eirc isin tenid suthain ro-faired
4885] duit-si fen, a malartnaig, & do to droch-muintir;

Editor omits corresponding Latin passage

no, eirc fort
4886] chulu, a chotarsnaig, is inund ón & tabair dail dam fa-decht-sa cen
4887] m' aimsiugud co h-amsir {column 47a}in chesta; no dono, tabair dáil don eclais
4888] cena h-ingréim co h-amsir Antichrist: uair is ann-sin taithmigfider
4889] a chuibrech do diabul, & is and aimsiges & imgrindfes ind eclais o
4890] aimsib & o ingremannaib dofhulachtaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Is and-sin foracaib diabul
4891] in n-í Ísu, uair forémdid nach ní dó;

Editor omits corresponding Latin passage

ocus tancatar iar sin angil
4892] nime do umalloit & do thimtirecht dó. Precedit temptatio ut subsequatur
4893] uictoria, is aire ro-damair Ísu do diabul a aimsiugud ar tus, combad
4894] fhollas a chumachtu iar fholad a deachta; & didiu do thaidbsin
4895] na m-buada & in choscair no-berad de iar-tain. Is aire didiu no-thimthiritís
4896] aingil nime dó, do derbad & do démniugud glóire &
4897] onóire in choscairig, & didiu do fhoillsiugud na m-buada & in coscair
4898] ruc do diabul.


4899]

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fiugrad o chéin moir anall ó sruthib na feterlacthi in
4900] buaid-se meic Dé dia námait. Uair ro-h-aimsiged popul [Dé] fri
4901] re cethrachat laithe o Góla Felestina i n-glind Teribinti; & ro-foided
4902] Dauid mac Iesé o athair do thórruma a brathar ro-batar
4903] immalle fri Saul isin longport, & ruc cóic clocha leis a sruth
4904] Iordanen, co ro-marb Gola cusin cóiced [cloich]: is ed tuicther as-

p.178


4905] sin, in Dauid rúnda Ísu Crist do fhoidiud on athair nemda do
4906] thórruma a brathar .i. na n-Iúdaide ro-batar hi n-glind in t-shaegail;
4907] co tuc cóic lebuir Móysi a l-libur ina screptra diada, conid asin
4908] cóiced liubur .i. asin Diuternoim, ro-uaislig in n-í diabul, & ruc
4909] buaid & coscar de.—

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-sin etargna fhollus na liachtan-sa.


4910]

Editor omits corresponding Latin passage

Mad iarsin etargna runda imorro;— Ísu do dul i n-díthrub: is ed
4911] doforne sin, ind eclais do scarthain fri pecthaib & fri dúalchib iarna
4912] noemad & iarna coisecrad, amal démniges in fáith sin a
4913] persaind na h-eclaisi, co n-apair: ‘Ro-scarus, ar-sin, ind eclais fri
4914] pecthaib & fri dúalchib; dochuadus didiu i n-díthrub & i n-etarchéne
4915] uathib.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ísu do aimsiugud o diabul: is ed doforne sin, aimsi &
4916] tidfhuabarta cechlathide diabuil do-gres forsind eclais nóim.
4917]

Editor omits corresponding Latin passage

Diabul dia rád fri h-Ísu, ‘masat mac Dé iar fhír, & masat accorach,
4918] apair ó brethir namá corbat bairgin na clocha-sa’: is ed
4919] doforne sin, forcetul dúr étarbach na n-eretecda cen nách sualaig &
4920] cen nách torud deg-gnima inna comitecht.

Editor omits corresponding Latin passage

Ní isin sasad chorpda
4921] namá ata bethu do duine: is ed doforne sin, conach i stair na
4922] screptra namá ata bethu dona h-iressachaib, acht is 'na comailliud
4923] iar sians & rúin.

Editor omits corresponding Latin passage

Occus is follus tancatar aingil nime d'umaloit &
4924] do thimthirecht dó: is ed doforne sin, in tan dichuirthir tigernus
4925] diabuil & droch-daine on eclais, co tecait aingil nime dia h-umaloit;
4926]

Editor omits corresponding Latin passage

& didiu no-s-fortachtaig Crist foden.—

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-sin etargna runda inna
4927] liachtan-sa.


4928]

Editor omits corresponding Latin passage

Bid etargnáigthe didiu glanruin aile asind aimsir chethrachtaig-se
4929] in chorgais cesta.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair on dómnach-sa indíu co dómnach na h-ésergi
4930] cáscda it sechtmaine atatt and;

Editor omits corresponding Latin passage

is da lathi cethrachaitt didiu
4931] co demin fhasait dib-side.

Editor omits corresponding Latin passage

O n-digaibther sé lathi díb-sin .i. na
4932] domnaige,— uair ní cubaid aine no abstanit no troscud do dénum i
4933] n-dómnach,— ni tuairthet and iar sin acht sé lathi trichat.

Editor omits corresponding Latin passage

O tho-chaither
4934] imorro in bliadain uile {column 47b}o chóic lathib sescait ar tri cetaib, dia
4935] n-dernum se lathi trichat dib-sin, doberum and-sin do Dia mar
4936] bad dechmad ar m-bliadna. Deithbir sin, uair ro-caithsemm in
4937] m-bliadain ar-chena do réir ar toile, immchubaid dúinn innossa co
4938] ro-n-timorcmis sind fodein tria áine & abstanit don choimdid cid in
4939] dechmaid ar m-bliadna .i. isin chorgus cesta.

Editor omits corresponding Latin passage

A braithre inmaine
4940] iarum, or in t-ecnaid, mar thidnacmit dechmaid ar n-indmais & ar
4941] n-ariltne don choimdid na n-dula iar forcongra in rechta diada, is

p.179


4942] ed is coir dúinn co tardam do dechmaid cid ar laithe; uair is o Dia
4943] doberair dúinn cech maith ar-chena.

Editor omits corresponding Latin passage

Tairbered cach didiu a choland
4944] amal conic i n-áine & i n-abstanait isind aimsir-se in chorghais;
4945] tairbered didiu a accobra i n-dilmaine in chrais & adarta dochraite in
4946] étraid & in adaltrais.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair in choland fhailid cena timorcain tria
4947] aine & abstanait, no-n-ber-ni co pecthaib & co dualchib in t-shaegail
4948] dia n-ádrad; in choland imorro thoirsech iarna toirbert tria áine
4949] & abstanait, atcotand síth & logud & dilgud o Dia.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair aúgtar báis
4950] & malarta na n-dóine .i. Adam, uair do-romailt do thorud in chroind
4951] toirmescdha i n-agaid toile Dé, ro-h-indarbad aire-sin a pardus.
4952]

Editor omits corresponding Latin passage

Uair is tria dualaig didiu in chrais do-rochramar a failtib parduis, iss
4953] ed dlegair dín co ro-tathcuirem doridise cosna failtib-sin tria áine
4954] & abstanait.

Editor omits corresponding Latin passage

Acht na gebed nech aicce fén combad lór do maith dó
4955] áine & abstanait namá do denum, uair foillsigid in fáith a n-inud
4956] aile i persaind in t-shlaníccedu Ísu, co n-apair: ‘Ced ón,’ ar Ísu,
4957] ‘nacha r-fhuaccra-su dúib-si in áine is mou ro-thogus, & is mou tholtnaiges
4958] dam, co n-erbertus frib,’

Editor omits corresponding Latin passage

‘a duine fhíreoin’, ar Ísu, ‘roind do
4959] bairgin frisin m-bocht, tabair cendsa & aigidecht don fhairind recait
4960] a less; dia n-accara nech cen etach, tabair etach dó; cid iat do
4961] charait fén atchithera i m-bochta, airchis dííb.’ Is i didiu áine tholtnaiges
4962] don choimdid, in áine dogníter co n-almsain, & co n-deirc
4963] Dé & in choimnesaim, & co crabud dethitnech do Dia.

Editor omits corresponding Latin passage

A duine
4964] iarum, in ní dígba forut i n-aimsir th'aine, tabair don bocht do
4965] chuit áine.

Editor omits corresponding Latin passage

Is maith dúin co n-dernum áine, a braithre, ar in
4966] t-ecnaid, acht is ferr dúin co n-dernum almsain;

Editor omits corresponding Latin passage

dia fheta nech iat
4967] díb-linaib do denum, is e-sin uile in maithius comlán.

Editor omits corresponding Latin passage

Mani
4968] cumaic nech imorro iat a n-dis do dénaim, is ferr dó co mor in
4969] almsain do thabairt andaas in áine cen almsain namá;

Editor omits corresponding Latin passage

uair mine
4970] fheta nech áine no abstanait no troscud chena do dénum, is taburtha
4971] do ind almsa cen [in] áine;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is maith mor in almsa i n-écmais
4972] na h-áine;

Editor omits corresponding Latin passage

in áine imorro cen in almsain, is bec a tarba, acht mani
4973] beth do bochta neich co na raib aicce almsa dobera;

Editor omits corresponding Latin passage

no l-lesaig
4974] imorro {column 48a}a chain-duthracht in nech ic nach fil almsa.


4975]

Editor omits corresponding Latin passage

Ailim-se sib-se, a braithre inmaine, or in t-ecnaid, co na ro-thoimle
4976] nech uaib nach sásad do nách bíud for doman, in nách loo
4977] i n-aimsir in chorgais chesta, cenmothat na domnaige namá, acht
4978] mini chomecnige enirte aisse no galair for nech sin do denum.

p.180


4979]

Editor omits corresponding Latin passage

Uair in aine dodéna nech fuit na bliadna ar-chena timchell in chorgais,
4980] is frepaid sin do leigius a chinad & a dualach, no is tuilled
4981] fochracci.

Editor omits corresponding Latin passage

Is peccad follus imorro do neoch cen áine do dénam isind
4982] amsir-se in chorghais chesta, mád conicc;

Editor omits corresponding Latin passage

dia m-bé imorro nech
4983] i n-indlóbru galair co nach cumaing áine do dénum, na tairmescad
4984] in fhairind conicsat áine do denam:

Editor omits corresponding Latin passage

uair is lor do dhoccumal do
4985] neoch nách cumaing fén áine do dénum, cen co tairmesci im nech
4986] aile.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus comba hámlaid doméla a phraind, co snímche & toirsi &
4987] todernum, co n-galur cride & menman, uair nách cumaing áine do
4988] dénum & cách uile ina n-áine ar-chena, & ina n-abstanait fri
4989] Dia.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus uair nach cumaing áine no abstanait do dénam, no
4990] srian do thabairt fria thoil & fria chraes, is ed is téchta dó, co
4991] ro-lessaige tri almsanuib na peccaid nách lessaig tria áine.


4992]

Editor omits corresponding Latin passage

Díchuirthar úain imorro isna h-uathib laithib-se in chorghais
4993] tairmesca na caingen & na cosnam saegulla; téiged uain didiu failte
4994] na ceol & na cóibfhled n-aimserda, & cech failte chollaide ar-chena;
4995] tochuirthar didiu fáilte spirutalda do molad Dé, i salmaib & i n-imnaib &
4996] i canntaccib in molta diada.

Editor omits corresponding Latin passage

Bíat na fir i l-lepaid for leith, &
4997] na mna i l-lepaid aile for leith, corop huain doib ernaigthe do denum
4998] fri ré in chorgais chesta.


4999]

Editor omits corresponding Latin passage

Is coir imorro a fhis conach isin aimsir-se etir iar fir i ndénmait-ne
5000] indíu in corgus do-rígne Ísu a chórgus, acht is o sechtmad
5001] id enair co cóicmad déc kalaind martai cona n-athgabail dib-línaib.
5002]

Editor omits corresponding Latin passage

Acht is and ro-cumscaiged, i n-aimsir Chonstantín meic
5003] Helena, ard-rig in domain; is les-side ro-tinolta ocht déc ar tri
5004] cetaib in Necea, i cathraig Bethinae, do dampnad & do dichor
5005] herissi Airr.

Editor omits corresponding Latin passage

Ar tri fáthaib imorro ro-cúmscaigset in senad in
5006] córgus asind inud i n-derna Ísu fén, & ro n-accomailset don cháisc;
5007]

Editor omits corresponding Latin passage

is e in cetna fáth, combad ann no-bemís 'nar n-áine cecha bliadna
5008] isin aimsir in ro-ches Crist foden darar cend;

Editor omits corresponding Latin passage

in fáth tánaise, combud
5009] i forbu ar n-áine .i. hi mídnocht na cásc na-thiasmais do airitin
5010] glanrúine chuirp Christ & a fhola;

Editor omits corresponding Latin passage

in tres fáth, corob inar
5011] n-áine fó-gaba in cóimdiu, in tan doraga do mess for beou & marbu
5012] i n-déden bráth .i. isin cháisc dedenaig, is inund ón & dia laithe
5013] brátha.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin dobera in brethem fíren a dlechtanus dá cech
5014] aen duine do réir a gníma.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin rágdait na h-ecraibthig isin
5015] tenid suthain; bale i m-bia doib-sium cói ocus crith for détaib, &

p.181


5016] tólegad for roscaib,

Editor omits corresponding Latin passage

bale i m-bia feochracht na n-démna oc pianad &
5017] dampnad na n-écraibthech,

Editor omits corresponding Latin passage

{column 48b}bale i m-bia oentu diabuil & a droch-amus,
5018]

Editor omits corresponding Latin passage

bale i m-bia immud cech galair & cech thodernuma,

Editor omits corresponding Latin passage

bale
5019] i m-bia comlanius cecha h-uilcc & esbaid cecha maithiusa.

Editor omits corresponding Latin passage

Ragdait
5020] imorro na fíreoin .i. lucht na dérci & na cendsa & na trocaire, isin
5021] m-bethaid suthain,

Editor omits corresponding Latin passage

bale i m-bia doib-sim oitiu cen séntaid,

Editor omits corresponding Latin passage

aibinnius
5022] cen crich,

Editor omits corresponding Latin passage

síth cen debaid;

Editor omits corresponding Latin passage

bale na bia doib-sim accorus bííd no
5023] digi, acht bedit chena amal aingliu Dé hi n-nim;

Editor omits corresponding Latin passage

bale i m-bia oentu
5024] na h-eclaisi nemda & talmanda,

Editor omits corresponding Latin passage

bale i m-bia oentu na noem trinoti
5025] uli-cumachtaige uasli oirmitnigi, athar & meic & spiruta nóib.


5026] Alme trócaire n-Dé uli-cumachtaig, ró-issam uli in oentaid-sin,
5027] ro-s-airlem, ro-s-aittreuam, in secula seculorum, amen, amen.

IN CENA DOMINI.


5028]

Editor omits corresponding Latin passage

Hi cét ló imorro na némdescata, tancatar a apstail do chomairle
5029] fri h-Ísu, & is ed ro-ráidset fris: ‘Cia airmm inad sháil lett co ro-erlamaigemm
5030] duit in cháisc & co ro-thormala?’

Editor omits corresponding Latin passage

Is e freccra do-rat
5031] Ísu forra-sum:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ercid isin cathraig, có araile n-duine, & apraid ris:
5032]

Editor omits corresponding Latin passage

atrubairt in magister, is comfhocus ind aimser, ocut-so dogním in
5033] cháisc co n-desciplaib.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus do-rónsat na descipuil amal ro-eráil Ísu
5034] forru, & ro-erlamaigset in cháisc. O thanic imorro fescor, dessid Ísu
5035] ic meis, & a dí apstal déc immalle fris;

Editor omits corresponding Latin passage

& ó m-bátar ic próind, da-roine
5036] Ísu in taircetul-sa doib, co nd-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Atberím co fír-fír frib,
5037] ol Ísu, is aen uaib no-m-mairnfe-se.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o ro-gab toirsi mor na
5038] h-apstalu dó-sin, is ed atbered cách díb fó leith fri h-Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘In dóig
5039] combad me-si sin, a thigerna?’

Editor omits corresponding Latin passage

Is he freccra do-rat-sum forsna
5040] h-apstalu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘In t-íí dobeir a láim imalle rimm forsin méis, is é-sin
5041] no-m-mairnfe.

Editor omits corresponding Latin passage

Teit cetus mac duine fri croich & fri cessad, amal
5042] ro-terchanad de o chéin;

Editor omits corresponding Latin passage

mairc imorro don tíí triasa tídnaicther
5043] mac duine fri croich & cessad:

Editor omits corresponding Latin passage

ropud fherr co mor don duine-sin
5044] cena genemain etir.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fhrecair imorro Iúdas fer in braith, &
5045] is ed ro-ráid fri h-Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘In dóig lat combad me-si sin, a mágistir?’

p.182


5046]

Editor omits corresponding Latin passage

Atbert Ísu fri h-Iúdas:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Atrubairtais-si cetus, ar Ísu,
5047] is tú’ .i. mar bud ed atberead Ísu, ‘noco sénaim-se immut.’
5048]

Editor omits corresponding Latin passage

Dia m-batar imorro icon choibfhleid, arróet Ísu barghin ina láim,
5049] & ro-bennach & ro-bris, & do-rat iar sin dia apstalu;

Editor omits corresponding Latin passage

& is ed ro-ráid
5050] friu ica tabairt dóib:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Gebid uaimm in m-bairgin-se & do-s-melid,
5051] uair is e-seo mo chorp-sa.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o ro-gab iar sin bledhi lán do fhín
5052] 'na láim, do-rígne atlaigthe buide, & do-rat iar sin dia apstalu; &
5053] is ed atbert friu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ibidh uile ásin chailech-sa;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is i-seo mo
5054] fhuil-se, fuil ina nu-fhiadnaisi dailfider dar cend shochaide, i
5055] n-dilgud chinad & targabal.

Editor omits corresponding Latin passage

Atberim frib, ar Ísu, na híb ó shund
5056] immach don chenel fhina-sa, cein {column 49a}co n-ebur in fín nua immalle
5057] frib i fhlaith m'athar.’


5058] Matha mac Alfi, in súi forbarach do Ébraidib, is e ro-scrib
5059] in liachtain nóib-se, aisnédes don mor mírbuil pridchaiter isin
5060] laithi-se indíu .i. Ísu Crist mac Dé bíí, sláníccid síl Ádaim, do
5061] thidnocul glanrúine a chuirp fén & a fhola, fo gné bargine & fhína
5062] dia apstalaib, iar forba chásca iar n-dligud rechta Móysi. Oentu
5063] imorro & coibnius na liachtan-sa, is e leth atoibe [.i. is aentadach]
5064] ri Matha suiscelaig, co dú i n-derna in sláníccid Ísu tairchetul a
5065] chesta fadessin dia apstalu, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ro-fhetabar-si uli,’ ar
5066] Ísu, ‘conid iar n-dédenus innoissi bias in cháisc, & tidnastar ann-sin
5067] mac duine fri croich & césad;’ conid for slicht na m-briathar-sin &
5068] in taircetail, ro-scríb Matha in liachtain nóib-se, co n-apair sund:

Editor omits corresponding Latin passage


5069] ‘i cét ló na némdescata, tancatar a descipuil do chomarli fri h-Ísu.’


5070]

Editor omits corresponding Latin passage

In cét lá némdescta atberair súnd, cethramad déc sin ésci
5071] cétna mís, nó-edpairtha thall ic maccaib Israel in t-uan cáscda co
5072] n-aránaib némdesctha immalle fris .i. comlanius ind ésci cháscda.
5073]

Editor omits corresponding Latin passage

Bés imorro & crábud in aráin némdescda, is as tóisech ro-tindscanad:
5074] on chet cháisc ro-chelebairset meic Israel in Ráméssi, i tír Gessen
5075] isind Égipt, dia tardsat forru na h-Égeptacdha co forécnech fácbail
5076] in tíre, co na ro-ermaisetar frisin tindenus descaid do chumasc ar
5077] in mein, amal ba gnáth dóib remi do dénum;—conid he-sin
5078] bés no-forcoimetatís cháidche ic celebrad na cásc.


5079]

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed ro-ráidset inna h-apstail fri h-Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘cia h-airm inad shail
5080] lat co ro-thormala in cháisc?’ .i. in n-uan cáscdai.

Editor omits corresponding Latin passage

Atrubairt
5081] Ísu fríu-som:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ercid isin cathraig’ .i. i n-Ierusalem co demin;
5082] amal eráiles Moysi isind recht for maccu Israel, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘bad

p.183


5083] and dognéthe bar sollamain do chelebrad isin cathraig doroega in
5084] coimdiu ocaib’ .i. i n-Ierusalem.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Co araile n-duine’:

Editor omits corresponding Latin passage

comad ar
5085] chuimbre na tarut Ísu sund for-aird ainm díles in duine-se, & dia
5086] fhoillsiugud conachat anmand uaisle nat sloinnte sochenela isin
5087] t-shaegul, noemait & fhírenaigit nech icon choimdid, acht is suailche
5088] & cain-ghnímai.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus apraid fris:

Editor omits corresponding Latin passage

‘atbert in magister,

Editor omits corresponding Latin passage

as comfocus
5089] ind aimser.’

Editor omits corresponding Latin passage

Aimser sin in báis co demin:

Editor omits corresponding Latin passage

is comfocus in
5090] aimser-sin;

Editor omits corresponding Latin passage

uair isin cethramad déc da-róna Ísu in taircedul-sa, &
5091] isin cóiced déc iarna barach focetoir ro-crochad.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Occut-sa
5092] dognímm in cháisc co n-descipluib.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus da-ronsat na descipuil amal
5093] ro-erail Ísu forru:

Editor omits corresponding Latin passage

is cóir didiu a fhis conid ed dlegar dona timtirithidib,
5094] a n-umalóit do dénum cen tuilled cen dígbail, acht amal eráilfither
5095] forthu. Indisid imorro Lúcas suiscelach na desciplu airithe
5096] ro-fháid Ísu sund, do remfhúr ind uain cháscdai .i. Petur & Eoin.
5097]

Editor omits corresponding Latin passage

Occus ro-erlamaigsetar na h-apstail in cháisc .i. do-ronsat cuiccnecht
5098] inn úain cháscda & a aradain; amal eráiles Móysi isind recht for
5099] maccu Israel .i. uan firend bliadnaide cen locht cen ainim do
5100] édpairt in cech tégdais occaib iar comlín dóine & múinter, & a fhuil
5101] d'esrédiugud for fordorus in tige & fora ersannaib, dia noemud
5102] & dia coisecrud; & combad amlaid do-meltís hé,— & a n-iallacrand
5103] imma cossaib, & a cressa dara n-áirnib, a l-lorga & a m-bachla {column 49b}ina
5104] lámaib, fo gné thindenais & imdechta. Is aire imorro dognítis-sium
5105] sin uli do thoraind & do thairchetul in t-slánicceda .i. Ísu Crist meic
5106] Dé bíí, ro-remfhiugrad triasin uan cáscdhai.

Editor omits corresponding Latin passage

O thanic imorro in
5107] fescor, dessid Ísu ic meis cona apstalu malle fris .i.

Editor omits corresponding Latin passage

iar forbu na
5108] cethraime dec & iar tindscetul na coicdhe dec, la fuiniud n-grene, in
5109] tan tanic a mithig, is and-sin do-ro-maltatar in n-uan cáscdai iar
5110] n-dliged rechta Móysi.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o m-batar ic próind, do-roine Ísu in
5111] tairchetul-sa doib, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘atberim-si co fír frib, ar Ísu, is
5112] oen uaib no-mo-mairnfe-se.’

Editor omits corresponding Latin passage

Oen em he o áirim, & nirbo oen
5113] o airilliud; oen o anmmaim & ó shlonnud, & nirbo hoen ó indracus
5114] nách o maithius.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin foracaib Iúdás tróg ainfhechtnach
5115] a apstalacdacht & a epscopoti, amal ro-terchan in fáith de, co
5116] n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘corub garit a ré & a remess in t-íí Iúdais, ar in fáith,
5117] & corub nech aile bes co l-luath ina apstalacdacht-som & ina
5118] epscopoti.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus ro-gab toirsi mor na h-apstalu.

Editor omits corresponding Latin passage

Ar díb fáthaib
5119] imorro ró-gab brón & toirsi súnd na h-apstalu: in cetna fáth, ar

p.184


5120] brath in choimded etir; in fáth tanaise, uair robo dib-sium fén fer
5121] in braith.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed atberead cách fó leith dona h-apstalu fri h-Ísu:
5122] ‘in doig combad me-si sin, a thigerna?’

Editor omits corresponding Latin passage

Ropad demin tra
5123] frisna h-oen n-apstal déc, na ro-imráidsetar riam brath in choimded;
5124] acht chena uair ro-fhetatar a n-enirte & a n-aprisce fén, is
5125] moo ro-chretsitar dia magister .i. do Ísu, andaas doib fén; amal
5126] atbeir Eoin apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Is moo co mor, ar Eóin, ro-fhitir Dia
5127] rúine & derrite na n-doine andaas ro-fhetatar fén.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is e freccra
5128] do-rat forsna apstalu: ‘In t-íí dobeir a láim immalle frim forsin
5129] meis, is e-sin no-m-mairnfe.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is adamra sund ainmne & foite in
5130] choimdead!

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed atbert ar tús in coimdiu .i. ‘is oen ecin uaib,
5131] or se, no-m-mairnfi-se;

Editor omits corresponding Latin passage

’ acht uair ro-fhedlig chena fer in braith
5132] ina ulc, ro-chairig Ísu ni is foillsi biuc, acht aráide ní tharut a
5133] mm díles ar-aird, ar choicill dó, & combad moti no-gonfad a
5134] chocubus fén im denum n-aithrige don ulc ro-imraid.

Editor omits corresponding Latin passage

Dia m-batar
5135] imorro inda h-apstail ar-chena i m-bron & i toirsi, & o thucsatt
5136] a l-lama chuccu don méis ar imnari, sínid and-sin Iudas a laim
5137] forsin meis co dána & co h-esamain, combad fhollus triasin
5138] dánatus-sin, múinnterus & tairisnecht do beith dó-som sech cách fri
5139] h-Ísu. Indissid imorro Eóin, co tarut Ísu comartha aile do fhollsiugud
5140] a chinad for Iúdas, co nd-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Cipe dia tardur,
5141] ar Ísu, boimm don bairgin fil im láim, iarna tumad i fhín,
5142] is e no-m-mairnfe.’

Editor omits corresponding Latin passage

O ro-thúm imorro in m-boimb isin fhín,
5143] do-s-rat do Iúdas.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Teit imorro cetus mac duine asa deoin foden
5144] fri croich & cessad;

Editor omits corresponding Latin passage

mairc imorro don tí triasa tídnustar mac duine
5145] fri croich & cessad!’

Editor omits corresponding Latin passage

Is and-sin ro-h-athordaiged Iudas anfhechtnach
5146] iar m-brath in slaníceda fodessin; uair nocon ed atbert Ísu:
5147] ‘mairc don apstal,’ acht is ‘mairc don duine’; mairc don duine
5148] út {column 50a}is airdircc i n-ulc & i peccad.

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire imorro ro-thómaith Ísu sund
5149] bás & etarthuitim suthain do Iúdás, uair is e bunad cech uilc & cech
5150] imarbuis indíu ind nu-fhiadnaise, & as tempul diles do diabul: is
5151] trit ro-thídnaicset Iúdaide ecraibdecha in coimdiu Ísu Crist fri croich
5152] & cessad.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ropud ferr co mor don duine-sin, cena genemain
5153] etir!’

Editor omits corresponding Latin passage

ed on, ropud ferr co mor dó, cena breith etir andás a beith
5154] isin olcus hi-ta;

Editor omits corresponding Latin passage

no, ropad luga co mor pian Iúdáis, dia n-aplad i
5155] m-bróinn a máthar amal cech togluasacht, andás in phian bith-buan
5156] do-rala dó tria brath in choimded.

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fhrecair imorro Iúdas fer

p.185


5157] in braith, & iss ed ro-ráid fri h-Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘in dóig combad me-si sin,
5158] a mágistir?’

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire do-rigne Iúdas in íarfaigid-se, conabud
5159] fhoillsigthi do chách a olc fair, diamad 'na thost no-beth sech
5160] na h-apstalu ár-chena; uair ropad demin les-sium, corbo he fén
5161] rop étairsi iar fhír fri h-Ísu; amal atberar isin derbárusc, ‘conscius
5162] ipse malí de se putat omnia dící,’ ‘túirid craide uamnig anbla.’ Rabí,
5163] ‘a magistir;

Editor omits corresponding Latin passage

’ comartha aimirsi & étairisiniusa Iúdáis sin;

Editor omits corresponding Latin passage

uair
5164] ‘tigerna’ atrubratar na h-apstail ar-chena fri h-Ísu; e-sium imorro,
5165] ni ‘tigerna’ atrubairt fri h-Ísu, acht is ‘magister’: d'erchuitmed a
5166] chinad les-sium sin, amal bad lugu do chinaid fiadu-som brath a
5167] ‘mágistrech’ andás brath a ‘thigerna.’

Editor omits corresponding Latin passage

Atrubairt Ísu fri h-Iúdas:
5168] ‘atberi-siu cétus, is tú;’

Editor omits corresponding Latin passage

amal bid ead atbered Ísu fri h-Iúdás:
5169] ‘follus for th'erlabra fén do pheccad;’ uair isat aentudach i
5170] n-aithiusc frisna h-apstalu ar-chena.

Editor omits corresponding Latin passage

Dia m-batar imorro icon
5171] chóibfhleid, arroet Ísu bairgin 'na láim, & ro-s-bennach, & ro-s-briss &
5172] do-rat iar sin dia apstalaib.

Editor omits corresponding Latin passage

O ro-chelebair Ísu do leir
5173] cáisc na fetarlaicce, tanic focetoir co cáisc inda nu-fhiadnaise .i. iar
5174] tomailt dóib ind uain cháscda iar n-diultad rechtai Moysi, ro-thídnaic
5175] iar sin glanrúin a chuirp fén & a fhola dia apstalu;

Editor omits corresponding Latin passage

& iss
5176] ed ro-ráid Ísu ica thabairt doib: ‘gebid uaimm in m-bairgin-se &
5177] tómlid, uair is e-seo mo chorp-sa.’

Editor omits corresponding Latin passage

O tri modaib imorro etargnaigit
5178] na trachtaire noema corp Crist: in cétna corp .i. doennacht, ro-genair
5179] o Muire óig cen díth n-óige; in corp tánaise .i. ind eclais
5180] noem .i. comthinól forpthi na n-uli n-iressach, dianad cend in
5181] slaníccid Ísu Crist mac Dé bíí; in tres corp, in scriptúir noem,
5182] i nd-aisnéter glanrúin chuirp Crist & a fhola.


5183]

Editor omits corresponding Latin passage

Cesnaigther, cid armo fo gné bairgine & fhína d'airithe doberad
5184] Ísu sund glanrúin a chuirp fén & a fhola dia apstalu?

Editor omits corresponding Latin passage

Is e in
5185] fáth co demin,— uair in bairgen, sássad & imnertad in chuirp dogní;
5186] in fín imorro, immad fola dogní-side isin churp: cubaid didiu amlaid-sin
5187] in bairgen re corp Crist, cubaid didiu in fín ria fhuil.

Editor omits corresponding Latin passage

{column 50b}Ocus didiu,
5188] fáth aile and: amal díchuires in bairgen & in fín iar stair in n-gorta
5189] & in ítaid n-aimserdha on churp, is ámlaid-sin in sássad bith-beo,
5190] do-dechaid do nim .i. in coimdiu Isu Crist, dichurid in n-gorta & in
5191] ítaid suthain o anmain na n-iressach tria chomailliud a thiumna &
5192] a fhorcetuil.


5193]

Editor omits corresponding Latin passage

Cesnaigter didiu, cid ara tabar usce immaille frisin fhín isin

p.186


5194] cailech n-aithfrind? Dethbir ém sin; uair in fín, is ed doforne-side,
5195] Crist; amal atbeir fén isin t-shoscela:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is me-ssi, ar Ísu, in fhír
5196] fhínemain;’ — in t-uisqui imorro, is ed doforne-side, popul na
5197] n-iressach airmiter ar chorp do Christ; amal démniges Eoin sin
5198] tall isind abcolips, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘na h-usci imdha tarfas39a
5199] dam, ar Eoin, popuil imdha na n-iressach sin indíu isin nua-fhiadnaise;’
5200]

Editor omits corresponding Latin passage

uair iss ed dlegar and popul na n-iressach do fhedliugud
5201] chaidche hi Crist. Is aire didiu doberar icon édpart usce & fín
5202] isin cailech n-aithfrind.


5203]

Editor omits corresponding Latin passage

Cesnaigter didiu, uair is aen fhecht ro-chés Crist darar cend-ne,
5204] cid dochanas [dúin] edpart chuirp Crist & a fhola cech dia? Is é in
5205] fáth: uair dogniamm pectha & dualchi cech lái, recmait a less ar
5206] naemad cech dhia ona pecthaib-sin triasin édpart nóim; — & didiu
5207] ata dliged and .i. combad lugaide dechsad i n-dermat ond eclais,
5208] césad Crist dara cend a chúimniugud isin édpart cechlathide.


5209]

Editor omits corresponding Latin passage

Cesnaigter imorro, cid armbad a aithle áine & abstainte dechsad
5210] ind eclais indíu do airitin chuirp Crist & a fhola, & conid iar
5211] tomailt ind uain chascdha do-rat Ísu thall glanrúin a chuirp fén &
5212] a fhola dia apstalu?

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire cetus do-rat Ísu thall glanrúin a
5213] chuirp fén & a fhola dona h-apstalu iar tomailt ind uain cháscdhai;—
5214] uair iss ed ro-dlecht de, cáisc fetarlaicthi do chelebrad ar tús, & cáisc
5215] ind nua-fhiadnaise do chelebrad focetoir. Sinde imorro indíu, is
5216] iar n-áine & aithrige n-díchrai dlegair duin [nó dín] dul don glan-rúin
5217] moir-se & don glanrúin ádamraigthi chuirp & fhola in choimded,
5218] mad sháil línd slan-dilgud ar cinad & ar targabál dúin o Día.


5219]

Editor omits corresponding Latin passage

Occus ro-gab iar sin bledi lán do fhín 'na láim.

Editor omits corresponding Latin passage

Oen chailech
5220] indises Matha sund do beith tall icon édpart; a dó imorro indises
5221] Lucás .i. oen díb-side ar cháisc fetarlaice, & araile ar cháisc
5222] nu-fhiadnaise; & is e-sside namá taithmetas Matha sund.

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-gní
5223] Ísu atlaigthe buide

Editor omits corresponding Latin passage

.i. ruc a buide frisin athair némda, a dul
5224] fén cen nách cinaid fri croich & céssad dar cend chinad shíl Adaim.
5225]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus do-rat iar sin dia apstalu, & iss ed ro-ráid fríu: ‘iss í-so
5226] in fhuil-se fuil ind nu-fhiadnaise, dailfider dar cend shochaide.’
5227]

Editor omits corresponding Latin passage

Ar 40, atbeir Ísu súnd, a fhuil fén do thodail, & ní arna h-uilib
5228] dóinib. Deithbir ón, uair ní dona h-ulib dóinib ro-tharmnaig
5229] césad Crist; amal na ro-tharmnaig focetoir cid do Iúdás anfhechtnach.
5230] ‘I n-dilgad chinad & targabal’;

Editor omits corresponding Latin passage

ni ar saidbrius tra, nach ar

p.187


5231] immud clainde, nach ar fot {column 51a}sáegail, atbert Ísu súnd a fhuil fén do
5232] thodail, acht is ar dhilgud chinad & targabál dona h-ulib iressachaib.
5233]

Editor omits corresponding Latin passage

‘Atberim imorro frib, ar Ísu, nach ib-sa o shund immach
5234] don chenel fhína-sa, céin co n-ebar in fín nua malle frib i fhlaith
5235] m' athar.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed ro-tharngir Isu sund dia apstalu, co nach íbad fín,
5236] o uair na fledi-se immach, cein co n-ebad in fín nua malle friu-som i
5237] flaith Dé iar n-esergi.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair démnigid Petar apstal, in slaníccid Ísu
5238] do chaithem bíd & lenda malle frisna h-apstalu iar n-esergi, co
5239] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ro-bamair-ne fén,’ ol Petar, ‘ic caithem bííd & lenda
5240] maille fri Crist iar n-esergi.’


5241] Indisid imorro Eóin in ní do-rigne Ísu iar forbu na flede, co
5242] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

— Atracht Ísu on choibfhled, & ro-lái 41; ocus
5243] ro-gab iar sin lín-anart imme & criss tairis.

Editor omits corresponding Latin passage

Do-rat iar sin usce
5244] i l-lothor,

Editor omits corresponding Latin passage

& ro-gab iar sin for ósaic & indlat dia apstalu, & for
5245] tirmugud a cos don lín-anart búi imme.

Editor omits corresponding Latin passage

Do-ruacht didiu ar tus
5246] co Símon .i. co Petar;

Editor omits corresponding Latin passage

& iss ed ro-ráid Petar fri hÍsu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘A
5247] thigerna, tu-su d' índlat dam-sa’? .i. bid fotai chucca!

Editor omits corresponding Latin passage

Amal bud
5248] ed atbered Petar fri h-Ísu: ‘Tu-ssu Dia, mei-se duine; tu-su
5249] tigerna, mei-se mog; tu-su táthcrithid in chinedu doenna, mei-se
5250] duine uli-pecthach.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fhrecair imorro Ísu, & is ed atbert fri
5251] Petar: ‘Ind ni dogniim-se, noco tuig-se co se, a Phetair; tuicfe
5252] imorro iar-tain.’

Editor omits corresponding Latin passage

Atrubairt and-sin Petur fri h-Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Cid dochanus
5253] beith imme, ar Petur, acht nochon indela-su dam-sa tria bithu
5254] sír.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is e freccra do-rat Ísu for Petur:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Mane léice-su dam-sa
5255] indlat duit, ni bia ar síth nach ár muinterus o shúnd immach.’
5256]

Editor omits corresponding Latin passage

Is e freccra do-rat Petur and-sin for Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘A thigerna, indail
5257] mo chossa! & ní namá, acht foilc cid etir mo chend, & nig mo láma,
5258] masa a thol duit.’ Conid desmberecht sin dá cech iressach, conid
5259] móo do peccad dó, fédliugud isin cinded ecoir dogéna, andás
5260] tuidecht ass ho airigfes a indliged.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin do-rat Ísu in freccra-so
5261] for Petur:

Editor omits corresponding Latin passage

‘In t-i is glan, is lor do indlat a choss nama, uair is
5262] glan-som uile ar-chena;

Editor omits corresponding Latin passage

ocus atabar glana-si, acht chena ni h-uile
5263] isat glana sib.’

Editor omits corresponding Latin passage

Uair ro-fhitir-sium co raibe fer in braith eterna
5264] h-apstalu;

Editor omits corresponding Latin passage

is aire-sin atbert Ísu friu-som:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ni h-uile atabar glana.’
5265]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o thairnic fri h-Ísu osaicc & indlat dia apstalu, ro-gab imme
5266] doridise a etach fen;

Editor omits corresponding Latin passage

occus ó desid ina inud doridisi, iss ed ro-raid
5267] friu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘In fhetabar-si, ar Ísu, in fáth ara n-dernus-sa for n-osaic?

p.188


5268]

Editor omits corresponding Latin passage

Magister & tigerna atberthi-se frim-sa; & is coir a n-aparthi, uair is
5269] amlaid-sin atú-sa.

Editor omits corresponding Latin passage

Ma da-ronus-sa bar n-osaic-se, & me tigerna
5270] & magister dúib, iss ed dlegair dib-se, co n-derna cach uaib umaloit
5271] do Dhia feib a chumaing;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is aire da-ronus-sa sin, cu ra-gabthai-se
5272] desmberecht dimm: amal do-ronus-sa umaloit dúib-se,
5273] co n-derna cach uaib umaloit di araile iarm inntshamail-se.’—

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-sin
5274] {column 51b} etargna fhollus na liachtan-sa.


5275]

Editor omits corresponding Latin passage

Techtaid didiu in liachta-su etargnai spirutalda, is cubaid fri Crist
5276] & frisind eclais.


5277]

Editor omits corresponding Latin passage

In laa nemdescda atberar sund: iss ed doforne sin iar sians .i.
5278] aimser ind nu-fhiadnaise, i n-dlegar da cech iressach etarscarud fri
5279] h-aprisce a thol collaide; amal erailes in t-apstal co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘na
5280] bíd ar n-airfitiud fecht-sa, or in t-apstal, i serba & i n-arsaidecht na
5281] tol collaide, acht bíd i fírinde & i n-indrucas shualach & caen-gním.’
5282]

Editor omits corresponding Latin passage

Tancutar na h-apstail do chomarli fri h-Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed doforne sin, na h-iressachu
5283] do chur a comarli cusin coimdid, & do tiachtain 'na oentaid
5284] & 'na muinterus tria h-ires & cretium.

Editor omits corresponding Latin passage

Ercid isin cathraig

Editor omits corresponding Latin passage

.i.
5285] erdarcaigid Crist don uli domun; amal ro-terchan in fáith, co
5286] n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-leath clú na n-apstal fond uile domun,’ ar in fáith.
5287]

Editor omits corresponding Latin passage

Co araile n-duine

Editor omits corresponding Latin passage

.i. cusin popul n-gentlide, ropa anaichnid do Dia
5288] anallana, céin ro-bui ic adrad idal & arracht.

Editor omits corresponding Latin passage

Occut-sa dogním in
5289] cháisc;

Editor omits corresponding Latin passage

amal bud ed atbered Isu frisin popul n-gentlide: ‘is duit-siu
5290] bus tarba mo chesad-sa, & is ocut edberthar glanrúin mo chuirp
5291] & m'fhola.’

Editor omits corresponding Latin passage

O thanic imorro in fescor, dessid Isu ic meis, & a di
5292] apstal déc malle friss:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed doforne sin iar sians, co thairnectair
5293] fiugra & foiscthe fetarlaicthe co fhédligend Crist do-gres isind eclais
5294] .i. 'ca follamnacht; amal ro-thairngir fén isin t-shoscela, co
5295] n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘biat-sa do-gres, ar Isu, ic fortacht & ic foridin na h-eclaisi
5296] nóime.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is aen uaib no-m-mairnfe-se:

Editor omits corresponding Latin passage

iss ed doforne sin, in
5297] duine mairnes in coimdid indíu iar n-desmberecht Iudais;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is
5298] e co fír iar sians renas in coimdid, in t-í charus & santaiges na
5299] maithusa erchradacha, & cos' na bí grád na uamun in choimded.
5300]

Editor omits corresponding Latin passage

In t-í dobeir a láim immalle frim forsin meis, is e-sin no-m-máirnfe:
5301]

Editor omits corresponding Latin passage

iss ed doforne sin, in fhoirend tomlit co h-esindraic glanrúin chuirp
5302] Crist & a fhola.

Editor omits corresponding Latin passage

Mairg imorro don tí triasa tídnustar mac duine
5303] fri croich & cessad; id est,

Editor omits corresponding Latin passage

is mairg siu & tall don tí theit co peccthaib &
5304] dualchib co méis in choimded .i. cosin altoir noib.

Editor omits corresponding Latin passage

Ropud

p.189


5305] fherr co mor don duine-si cena genemain etir:

Editor omits corresponding Latin passage

iss ed doforne sin,
5306] combad fherr co mór do neoch cena genemain etir hi n-iris & i
5307] m-bathis, andas corp Crist d'airitin co pecthaib & dualchib fo scéim
5308] chrábuid thogoethaid.

Editor omits corresponding Latin passage

Arroét Ísu bairgin inna láim & ro-bennach
5309] & ro-briss:

Editor omits corresponding Latin passage

iss ed doforne sin, comach cuirp Crist asa deóin fén hi
5310] croich & i césad, amal chomaides-som fodéin isin t-shoscela, co
5311] n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘leam fén comus m'anma do chor uaimm in tan bus ail
5312] dam, ar Ísu, & a gabala chucum doridisi.’

Editor omits corresponding Latin passage

Occus o ro-gab iar sin
5313] blede lán do fhín inna láim, ro-gní atlaigthe buide, & do-rat iar sin
5314] dia apstalaib:

Editor omits corresponding Latin passage

iss ed doforne sin iar sians, thodail a fhola-som {column 52a}i
5315] croich & i cessad; amal ro-thoirned comach a chuirp iar-tain tria
5316] brissed na bairgine.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed ro-raid Isu fria apstalu: ‘ibid uile
5317] asin chailech-sa’;

Editor omits corresponding Latin passage

is aire na ro-terbod Iudas sund frisna h-apstalu,
5318] comad desmberecht sin na ro-eschoitchennaigter nech indiu ón eclais,
5319] nacorup follus do chach fair ar tus a pheccad & a imarbus i n-Dia.
5320]

Editor omits corresponding Latin passage

Atberim imorro frib, ar Isu, na hib o sund immach don chenel
5321] fína-so, cein co n-ebar in fín nua immalle frib i flaith m'athar:

Editor omits corresponding Latin passage

iss
5322] ed doforne sin iar sians, nach isna edpartaib rechtaidib ata airfitiud
5323] in choimded, acht is a n-glanruin cuirp Crist & a fhola do edpart
5324] isind eclais nóib.—

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-seo et42argna siansaide na liachtan-sa.


5325]

Editor omits corresponding Latin passage

Is coir imorro a fhis co fhilet da namait d'airithe icon édpart-se
5326] chuirp Crist & a fhola .i. fer no-s-airimend co dana & co slattra, &
5327] co peccthaib & dúalchib occa; & fer can peccad, nach airimend etir
5328] ar fainde & enirte a irse.

Editor omits corresponding Latin passage

Ataat didiu dá charait tairissi icon edpart-sin
5329] .i. fer no-s-airimend co m-menicc, ara onoir & ar airmitin in
5330] choimded; & fer nacha-s-airímend etir, ara inísle & ara deroile
5331] fiadu fén.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair manip dána re nech corp Crist do thaiscid i
5332] m-bréit no i l-lestar n-glan, is coru co mor edánus dia thabairt isin
5333] corp n-élnide o peccthaib & o dúalchib.


5334]

Editor omits corresponding Latin passage

Tréda imorro is demin do beith for-aird i fhiadnaise na h-édparta-sa,
5335] amal démniges Grigoir noem .i. aingel nime ica forgiull, dóine
5336] índraicce coa édpart, Crist fén oc a midemain.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair cia h-iressach
5337] frisna cuntabairt ri tócbail a gotha don t-shacart icon edpairt, na
5338] nime do eroslucad, & classa aingel do thainiud ann-sin, & ind eclais
5339] nemdai & talmanda do oentaid & do accomul?

Editor omits corresponding Latin passage

Fégad didiu co furechair
5340] cách he fén, narop slatracht na dánatus dó, dul i n-dail chuirp Crist
5341] & a fhola; amal fuaccras in t-apstal co h-acarb, in tan atbeir:

Editor omits corresponding Latin passage

‘cipé

p.190


5342] thóimles bairgin in choimded,’ar in t-apstal, & ‘ íbas a chailech co
5343] h-esindraic, is bidba chuirp & a fhola in choimded in fer-sin.’

Editor omits corresponding Latin passage

Túired
5344] didiu co dethidech in duine he fén ar tus, & bid ámlaid-sin [domela]
5345] bairgin in choimded & íbas a chailech;

Editor omits corresponding Latin passage

uair cipe thóimles & íbas
5346] co h-esindraicc, is dígail & is dammain dó fén tóimles & íbas ann-sin.
5347] Deithbir ón, uair ní geibend a míad fén do churp in chóimded .i.
5348] ní doilge leiss dul 'na dáil, andás i n-dáil cech bííd chena co coitchend.
5349]

Editor omits corresponding Latin passage

Uair manip ámlaid tiasum i n-dáil na h-édparta mori-se
5350] chuirp & fhola in choimded,— co n-uamun Dé, co cói ar cinad & ar
5351] targabál, co n-díute cride & menman, co nóime chuirp & cholla,— do-géna
5352] in édpart-sin combá bídba chuirp Crist & a fhola, & ro-n-bera
5353] co foréicnech co pianaib & todernaib suthaine iffirnd.

Editor omits corresponding Latin passage

Mad amlaid-seo
5354] imorro dechsam d'airitin chuirp Crist & a fhola .i. co n-iris & co
5355] n-gním forpthe, co n-deirc & trócaire {column 52b}ar bochtaib & aidilcnechaib in
5356] choimded, dogéna in edpairt-sin ar noemad & ar n-etarscarad o
5357] cech elniud chuirp & anma, i cein bemm i-fus isin bith frecnairc,
5358] & no-n-bera fa-deoid do aittreb na flatha nemda i frecnarcus Dé tria
5359] bith sír: i n-oentaid noem & nóem óg in domain, i n-oentaid apstal
5360] & descipul Ísu Crist, i n-oentaid deachta & doendachta meic Dé bíí,
5361] is oentu is uaisle andás cech oentaid, i n-oentaid na noem trinoiti
5362] uaisle oirmitnige, athar & meic & spiruta noim.


5363] Alme trócaire n-Dé uile-chumachtaig, co rísam uile in oentaid-sin,
5364] cor airillem , co ro-aittrebam, in secula seculorum, amen, amen.

DE DIE PENTECOSTES.


5365]

Editor omits corresponding Latin passage

Occus o ra-forbaide laithe in Chencaigis, tarrasair na h-apstail
5366] uile immalle i n-oentégdais.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus in dara laa co h-opund tanic
5367] fogur do nim amal fogur gaithe móri,

Editor omits corresponding Latin passage

occus ro-lín in spirut noem in
5368] tegdais uli i ra-butar na apstail.

Editor omits corresponding Latin passage

Occus ro-artraigset doib tengtha
5369] fodlaide amal tenid,

Editor omits corresponding Latin passage

occus dessid in spirut noeb for cend cech oen
5370] duine fo-leith dona h-apstalu;

Editor omits corresponding Latin passage

occus ro-línta uli o rath in spiruta
5371] nóim,

Editor omits corresponding Latin passage

ocus na-labratis inda h-apstail a h-il-berlaib in domain, amal

p.191


5372] dobered in spirut nóeb dóib eolas laburtha.

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-batar imorro i
5373] n-Íerusalem ind inbuid-sin aittrebthaide Iúdaide, & fir chraibdecha,
5374] tancatar as cech ciniud fil fó nim.

Editor omits corresponding Latin passage

O ro-clos imorro in scel-sin fon
5375] cathraig .i. i n-Ierusalem, dochuaid slóg mor and: uair

Editor omits corresponding Latin passage

nach cluined
5376] cách dib na h-apstail co labratis mirbuile meic Dé o m-berlaib-sium
5377] foden?

Editor omits corresponding Latin passage

No-hochtatís imorro o menmain & no-ingantadís, co n-abrad
5378] cách dib di-araile:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ced on, nachdat Galile uli, ar eat, ind fhairend
5379] dogní in labrad-so?

Editor omits corresponding Latin passage

Occus cindus ro-chualumar-ni uathib-sium in
5380] berla in ro-genamar?’

Editor omits corresponding Latin passage

Tarrasair i n-Ierusalem arin sollamain-sea
5381] fir in airthair .i. Parthi & Medi & Persa & lucht Mesapotamia;
5382]

Editor omits corresponding Latin passage

occus tarrustar and fir in tuaiscirt .i. lucht Capadoce & [aes] Ponte &
5383] popul na h-Assia bige;

Editor omits corresponding Latin passage

tarrustair and fir in deiscirt .i. Egeptacda &
5384] Affracda filet imon cathraig im Chirinen;

Editor omits corresponding Latin passage

& tarrustar and fir ind
5385] iarthair & ind fhunid .i. na h-Iúdaide batar i n-deoraidecht hi tírib
5386] Roman;

Editor omits corresponding Latin passage

tarrustar and didiu na h-Iúdaide sainchan i n-Ierusalem im-a-cuairt;
5387]

Editor omits corresponding Latin passage

& tarrustar ann ina chendaige .i. lucht in chundartha asna
5388] h-indsib .i. a Créit, a Cicir, a Sicil, a Corsic;

Editor omits corresponding Latin passage

& tarrustar ann im
5389] chomathigid .i. popul na h-Arábi fri sruth n-Iordanen anair;

Editor omits corresponding Latin passage

& is ed
5390] atberdís na slóig-sin uli: ‘atchualumair-ne, or siat, adamra in
5391] choimded do labra dona h-apstalaib asar m-berlaib-ne.’

Editor omits corresponding Latin passage

No-ingantaigidis
5392] imorro co mor, & is ed atbered cách díb ic imacallaim fri
5393] araile:

Editor omits corresponding Latin passage

‘cia h-alt derb-airdhe seo etir?’ ar eat.

Editor omits corresponding Latin passage

Fairend aile
5394] imorro no-fháitbitis impu; & is ed atbertis, conid for mesca do nua
5395] fína ro-batar na h-apstail.


5396] Lucas {column 53a}suiscelaig fer na leiraisnéisen-si , prim-dalta Póil apstail, liaig
5397] lan chomlan cuirp & anma cech oen duine iressaig isin eclais, is e ro-scríb
5398] in liachtain nóib-se, aisnedeas don mor mirbuil forcoemnacair
5399] arin sollamain-sea na Cengcagis .i. apstail & descipuil Ísu Crist do
5400] beith i tegdais foriatai, & in spirut noeb do thidecht forru i n-deilb
5401] thengad tenntige: & a linad ó rath in spiruta-sin, co ro-labairset a
5402] h-il-berlaib in domain, conid do chúimniugud na mór mirbuli-sin i
5403] nd-eclaisib na Cristaige co deriud in domain, scribais Lúcas in liachtain
5404] noib-sea, co n-apair sund:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ocus o ro-forbaide laithe in
5405] Chencaigis, tarrustair na h-apstail uli i n-oen baile.’


5406] Oentu & coibnius na liachtan-sa, is e leth is oentudach co dú i nd-erbairt
5407] Lúcas ria sund, ic aisneis do forcongru fororcongart Ísu fora
5408] apstalu i l-lóo na fresgabala, na digsitís nách leth o Ierusalem co


p.192


5409] tísad rath in spiruta nóib forru isin Cengcaigis, co n-apair ica
5410] thaithmet-sin:

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-athin Ísu dia apstalu, na digsitis o Ierusalem,
5411] acht co ra-ernaigtis ann co taidecht in spiruta noib forru, amal ro-tharrngir
5412] doib i l-lóo a fhresgabala dochum nime. Conid for
5413] slicht na m-briathar-si atbeir Lucás sund: ‘occus o ra-forbaide, etc.’

Editor omits corresponding Latin passage


5414] Ocus ó do-dechaid in Cengcaigis .i. o thanic in cóicatmad laa o
5415] dómnach na h-esergi; ar it cóic deich lathe airmither eter Cháisc
5416] esergi Crist & sollamain in Cengcaigis, i tanic in spirut nóeb forsna
5417] h-apstalu.

Editor omits corresponding Latin passage

Ba sollamain gresach la maccu Israel in sollamain-sea in
5418] Cengcaigis, ar na digsed i n-dermat leo tidnacul rechta do Móysi mac
5419] Amra i sleib Sina, is i cóicatmad laithe o chelebrad na Casc tósige
5420] in Rámessi .i. i tír Gessen i n-Egiptt.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann-sin toisech forfhuair
5421] in sollamain-sea in Cencaigis a h-airmitniugud ind nu-fhiadnaise, in
5422] tan tanic in spirut noeb forsna h-apstalaib isin cóicatmad loo iar n-es-ergi
5423] Crist, co labratis na apstail mirbuli meic Dé a berlaib examlaib
5424] in domain, iarna linad & iarna n-inordugud on spirut noeb.

Editor omits corresponding Latin passage

Is arin
5425] fháth-sin onoraigther in sollamain-sea ic lucht na nú-fhiadnaise.


5426]

Editor omits corresponding Latin passage

Is oentudach imorro o modaib immdaib in sollamain-sea na
5427] nú-fiadnaise ri sollamain [na] fetarlaicthi.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair amal do-ratad recht
5428] tall ar thus i tenid, is amlaid-sin tanic indíu in spirut noeb
5429] forsna h-apstalu i n-deilb thengad tenntige;

Editor omits corresponding Latin passage

& amal isin uachtar
5430] slébi Sina tucad tall recht do maccu Israel, sic ro-foillsig
5431] in spirut noeb indíu a glanrúine dona h-apstalaib i nn-grianan
5432] ro-ard slebe Sióin .i. isin cendacul.

Editor omits corresponding Latin passage

I n-oen tegdais didiu ro-batar na
5433] h-apstail uli

Editor omits corresponding Latin passage

.i. noco rabi nech dona h-apstalu na beth for-aird
5434] i l-loo taidechtai in spiruta noib forru isin Cengcigis, amal ro-boi
5435] Tomás inna n-ecmais i l-loo na h-esergi coimdetta isin Caisc.
5436]

Editor omits corresponding Latin passage

Immalle ro-batar inda h-apstail; {column 53b}

Editor omits corresponding Latin passage

imar bud ed atbered, oen indithim
5437] & oen dúthracht occu uli, & oen spirut & oen chomairle do denum
5438] toile Dé, iar frithbrud do thoil diabuil.

Editor omits corresponding Latin passage

I n-oen tegdais ro-batar
5439] na h-apstail .i. isin cendacuil nóib hi n-gnathaiged Petar & Eoin & na
5440] h-apstail ar-chena.

Editor omits corresponding Latin passage

Is he imorro lín ro-boi isin cendácuil in domnach
5441] na Cengcigis-se, fiche ar cét, amal indisess Lucas suiscelach i
5442] n-Actaib Apstal.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus do-rala co h-opund fogar do nim .i. co luath
5443] tánic in fogur;

Editor omits corresponding Latin passage

ar noco techtand in spirut noeb dolma no doos ina
5444] ghnimaib, amal techtait na dáine.

Editor omits corresponding Latin passage

Do nim tánic in fogur; uair robo
5445] chubaid co tísad co fhogur do nemdaib in spirut noeb, tanic do fhorcetul

p.193


5446] na n-apstal ima n-il-berlaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire atberar in spirut noeb do
5447] thabairt do nim, dia aithne dúin-ne co dardmís-ne grád do Dhia fil
5448] i n-nim.

Editor omits corresponding Latin passage

Hi talmain didiu do-ratad, dia eráil co tardmís-ne don choimnesam
5449] attrebas in talmain imaille frind.

Editor omits corresponding Latin passage

Amal fogur gáithe móre;
5450]

Editor omits corresponding Latin passage

uair i fégad & i con-diulg cech dána ro-thídnaicc Dia do sruthib fetarlaice,
5451] is dermáir & is diasnéte in tidnacul tuc indíu dona h-apstalu.
5452]

Editor omits corresponding Latin passage

Accus ro-lín in tégdais uli .i. in spirut nóeb ro-lín in cennacuil fén
5453] & na h-uile ro-batar ínnti in uair-sin;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is saidbir in spirut nóeb
5454] do thídnocul cecha maithiusa dona h-ulib no-s-aitchend he co
5455] h-iressach.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus ro-artraigsetar [doib] tengtha fódlaide;

Editor omits corresponding Latin passage

indíu ro-follsiged
5456] dona h-apstalaib, ara n-umla & ara n-inísle, na berla ro-cúmscaigit
5457] o chéin icon tur tria díumus clainni Ádaim: ar tri fáthaib
5458] imorro ro-chumdaigsetar-sum in tor-sin; in cetna fáth, do erdarcugud
5459] a n-anma dara n-éssi; in fáth tanaise, comad árad fresgabala
5460] doib dochum nime; in tres fáth, comad anocul doib ar dilind dia
5461] tísad doridisi; ar ni ro-chreitset don derb-airde ro-chóraig Dia isna
5462] nellaib im nemthaidecht na dilend doridise .i. don stuaig nime.
5463]

Editor omits corresponding Latin passage

Amal tenid;

Editor omits corresponding Latin passage

cesnaigther cid armad hi tenid airithe sech cech n-dúil
5464] tísad in spirut noeb forsna h-apstalu. Is aire is a tenid ro-artraig
5465] in spirut noeb, ar díchorid-sum o cech cride, línas o rath & deolaidecht,
5466] tofliún & fuacht amirsi, & adannaid ann sánt & accobar na
5467] flatha nemdai.

Editor omits corresponding Latin passage

Cesnaigter beos cid armad i l-lóo tísad in spirut
5468] noeb forsna h-apstalu.

Editor omits corresponding Latin passage

Is he in fath, ar rob chubaid comad i sóillsi
5469] .i. i l-lóo no-thísad in spirut solusta forsna h-apstalaib solustaib.

Editor omits corresponding Latin passage

{column 54a}
5470] Acus is aire is tres uair in lai do-dechaid, ar is la tindscedul in tres
5471] rechta tanic. In cetna recht [.i. recht] i ra-butar uasal-athraig;
5472] in recht tánaise, recht litre i ra-batar fáithe; in tres recht, recht
5473] in ratha spirutalda in nu-fhiadnaise;—

Editor omits corresponding Latin passage

& didiu fáth aile, ar is e in
5474] spirut noeb in tres persu na trinóti nóime.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus dessid in spirut
5475] noeb for cech oen duine fo-leith dona h-apstalaib; in ní atberut
5476] súnd .i. in spirut noeb do shuide, comartha sin a fortámlais & a chumachtan
5477] rigdai, & in chumsanta fil do-som isna nóemaib & isna
5478] fírenaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus ro-línait uli on spirut nóeb;

Editor omits corresponding Latin passage

is aire atberad na h-apstail
5479] comtar lána ón spirut noeb, dia fhis cona talla spirut aile
5480] accu, ar ni gabait etir na lestair lána a tórmach.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus ro-labairset
5481] inda h-apstail tria il-berlaib in domain;

Editor omits corresponding Latin passage

is e imorro lín na m-berla,
5482] a do ar sechtmogat.

Editor omits corresponding Latin passage

Conid aire-sin ro-thog ina muinterus da

p.194


5483] dhescipul sechtmogat, co ra-chuibdiged airim na preceptore fri
5484] árim na m-berla.

Editor omits corresponding Latin passage

O díb modaib etargnaiter in rath-sa na n-il-berla
5485] tucad dona h-apstalaib: ar domuinet sochaide, na h-apstail conid
5486] as cech berla ro-labairset; fairend aile imorro, is ed atberut, conid
5487] on berla Ebraide namá ro-labairset, & conid air-side do-thaitne aeb
5488] a m-berla dílis do chach; aráide is ed is móo démnigit in aúgtair, conid
5489] as cech berla ro-labairset,

Editor omits corresponding Latin passage

amal dobered in spirut noeb doib
5490] eolas labartha;

Editor omits corresponding Latin passage

conid da fhorgell-sin atbert Pól apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is e in
5491] spirut noeb-sin fhódlas a dhána dilsi do cach amal is áil dó & amal
5492] [conic] cach a n-airitin uad;’

Editor omits corresponding Latin passage

& atbert in t-apstal a n-inud aile:
5493]

Editor omits corresponding Latin passage

‘in spirut noeb,’ ar in t-apstal, tínaicid a rath in bale is áil dó, &
5494] in tan is áil leis, & don lucht dianad áil dó.


5495]

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-batar imorro i n-Ierusalem an inbuid-sin aittrebthaide Iúdaide,
5496] & fir chraibdecha immdai

Editor omits corresponding Latin passage

.i. aittrebthaide gnáthacha na h-Íerusalem,
5497] & lucht tancatar a tirib ciana do ádrad in choimded indi.

Editor omits corresponding Latin passage

O gach
5498] ciniud fil fo nim .i. o gach ciniud i m-batar na h-Iúdaide;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ó do-rónad
5499] ingréim na n-Iúdaide fó Antoich fo rig na n-Greic, ro-h-esraided
5500] na h-Iúdaide ar cech leth i tírib & i cendachaib cianaib in domain.
5501]

Editor omits corresponding Latin passage

Isna tírib-sin tictís fo thri cecha bliadna co tempul Dé do ádrad in
5502] choimded and, arna tri h-ard-shollamnaib-sea .i. ar Chaisc & ar Chengcaigis
5503] ocus ar shollamain na Tabernáculi.

Editor omits corresponding Latin passage

O ra-clos imorro in scel-sin
5504] fón cathraig, do-dechaid sluag mor and ind inbuid-sin, &
5505] ro-machtnaig o menmain in ní ro-chuala;

Editor omits corresponding Latin passage

mar bad ed atbered, ba
5506] h-ingnad ri lucht na n-il-berla, apstail in oen berla co labratis mirbuli
5507] meic Dé asa m-berlaib-sium fén triasin spirut noeb. Fairend {column 54b}aile
5508] imorro no-fháitbitis immpu, & iss ed atbertis, conid for mesca
5509] do nua fhina ro-batar na h-apstail.

Editor omits corresponding Latin passage

Cid do fhochuitbed atrubratar-som
5510] so, aráide is fír an ro-raidset;

Editor omits corresponding Latin passage

ar roptar lana na h-apstail o fhín
5511] in ratha spirutalda:

Editor omits corresponding Latin passage

uair is indíu do-rónad fín nua isna lestraib
5512] núib .i. indíu do-ratad forcetul soscela do phopul na nu-fhiadnaise
5513] la tittacht in spiruta nóib.

Editor omits corresponding Latin passage

Amal is onorach iarum & is airmitnech
5514] in t-shollamain-sea in spiruta nóib ic múinntir nime & talman, is
5515] amlaid-sin ro-fíugrad & ro-terchanad he o chéin a n-inadaib imdaib
5516] na scripturi noime. Ro-fíugrad cetus in tittacht-sa in spiruta nóib
5517] forsna h-apstalu isin tenid tanic do nim for édbartaib Ábeil
5518] fhíreoin, amal demniges Genis in rechta, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘tanic tene
5519] Dé do nim for édbartaib Ábéil, uair ro thollnaigset do Dia.’ Ro-fiugrad

p.195


5520] didiu isin tenid tanic tall forsin ruib, i fhiguir-sin in spiruta
5521] nóib do-dechaid forsna h-apstalu isin laithe-sea in Chengcaigis.
5522] Ro-fiugrad didiu isin colomain tenntide tall, bui ic tabairt macc n-Israel
5523] asin dáire Egeptacda do ascnám tire tarngire, i fhiguir-sin
5524] in spiruta nóib ro-thóchuir in popul n-apstalacda a cúimge in
5525] ingrema Iúdaide i r-ra-batar, do fhorcetul chaich for cech leth; accus
5526] tocuires didiu popul na nu-fhiadnaise a dorchaib chinad & targabal co
5527] sollsi sualach & cáin-gním. Ro-fiugrad didiu in tittacht-sa in spiruta
5528] nóib isin chaindelbra shecht-delbach ro-s-insorchaig tabernacul
5529] Móysi, i fhigair-sin & i tóraind in spiruta secht-delbaig ro-inshorcaig
5530] ind eclais secht-gradaig isin t-shollamain t-shecht-mainech-sa
5531] in Chengcaigis;— amal ro-fíugrad didiu tittacht in spiruta nóib a
5532] n-inadaib immdaib fón indus-sin. Ro-tarrngired o fháthib: ro-terchan
5533] ém Dauid mac Iesé, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘failtnigid tiduabairt in
5534] t-shrotha cathraig n-Dé;’ im miad-sin in ratha spirutalda, i fhailtnigend
5535] ind eclais. Do-rairngert didiu Iohél mac Salahel in fáith, co
5536] n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘doraga aimser, ar in coimdid, i todáileb-sa rath in
5537] spiruta nóib for cech n-oen duine n-iressach isind eclais.’ Do-rairngert
5538] aúgtar cecha fátsine & cecha fír fhessa .i. Ísu Crist
5539] fadessin iarna esérgi in tittacht-sa in spiruta nóib forsna h-apstalu,
5540] co n-epert friu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘doraga rath in spiruta nóib foraib.’— Is e-sin
5541] etargna fhollus na liachtan-sa.


5542]

Editor omits corresponding Latin passage

Techtaid didiu in liachta-su etargna saingnusta, as imchubaid fri
5543] Crist & fri cech n-oen duine forbthe isind eclais. In árim ‘coecdach’
5544] atberar sund, is ed doforne sin, cúmsanud suthain; uair is airim
5545] cúmsanta do-gres in árim coecdach, amal is follus sin a desmberecht
5546] iúbaile in coecat bliadna, i m-bíd cúmsanad do cach co sollonda
5547] ic aes rechta.

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire imorro onoraigther in cóica laa, o Chaisc co
5548] Cengcaigis, i suba & i fhailte cen saethar áine no abstanaite, i fhiguir-sin
5549] & i tóraind in chumsanta bias dona fírenaib iar n-esergi;
5550]

Editor omits corresponding Latin passage

ar ni bia saethar no todernum tall dond eclais, acht cúmsanad
5551] & failte do-gres.

Editor omits corresponding Latin passage

Accus is aire-sin noco dentar isna lathib-sea
5552] sléchtana na cros-figell ic ernaigthe, & nocon fhorchoimetaither
5553] riagla {column 55a}na n-áinted n-gradach.

Editor omits corresponding Latin passage

Conid aire-sin is onoir domnaig
5554] dlegair da cech loo o Chaisc co Cengcaigis, ar ni dentar toin-side iar
5555] riagail na sruthi aine no sléchtana for oirmitin na h-esergi coimdeta.
5556] Acht cipe chena do manachaib no do clerchib craibdecha, diamba

p.196


5557] hail áine do denum isna lathib-seo, noco tairmescthar immpu,
5558] iar n-desmberecht Póil & Antóin & na sruithi noem ar-chena, na
5559] tuaslaicitis i n-áine nach i l-loo aile acht i n-domnach namá.


5560]

Editor omits corresponding Latin passage

Da-ralatar inda h-apstail uile i n-oen tegdais .i. isind eclais
5561] nóib: is ed doforne sin iar sians, óentu na n-iresach indíu i
5562] tempul Dé, ic molad & ic adamrugud in choimded na n-dula and;
5563]

Editor omits corresponding Latin passage

uair cipe diamba háil corup lán on spirut nóeb, is ed is techta
5564] do, co ro-aithige co gresach tempul Dé, do molad & do etarguide in
5565] choimded and.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus ro-artraigset doib tengtha fodlaide:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed
5566] doforne sin i l-leth fri rúin .i. ind eclais iarna lethnugud fó
5567] chethar aird in domain, do erdarcugud in choimded as cech berla.
5568]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus dessid for cech n-oen duine fó-leith dona h-apstalaib:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed
5569] doforne sin, in cúmsanad bias dona nóemaib & dona fírenaib hi nim.
5570]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus no-labratís na h-apstail tria il-berlaib in domain;

Editor omits corresponding Latin passage

brechtrad
5571] na m-berla, is ed doforne sin, dana examla in spiruta nóib do thidnocul
5572] don eclais.

Editor omits corresponding Latin passage

Na buidne immda tarrustar i n-Ierusalem arin
5573] sollamain-sa: is ed dofornet sin iar sians, buidne immda na n-iresach
5574] i nd-eclais in nu-fhiadnaise.

Editor omits corresponding Latin passage

Na feranna examla sainchan i n-Ierusalem,
5575] asa tancatar na buidne-sin: is ed dofornet sin, na h-uli
5576] iresaig do thidecht as cech aird in domain indsin eclais, tria rath
5577] in spiruta nóib tanic indiu forsna h-apstalu.

Editor omits corresponding Latin passage

Is adamra co mor in
5578] t-ela-denmaid

Hyphenation of the foregoing compound is rendered especially problematical by the fact that the first "d" could belong to the first or second element, or to both: the word appears to be a contraction, whether scribal or more fundamental, of "eladan-dénmaid"

eolach-sa .i. in spirut nóeb!

Editor omits corresponding Latin passage

ar dogni in spirut nóeb
5579] cen fhuirech cech maith is ail do;

Editor omits corresponding Latin passage

fochetoir amal taidless in spirut
5580] nóeb i menmain in duine, no-s-forchanand im cech maith.

Editor omits corresponding Latin passage

Is lor
5581] d'fhorcetul in duine a thadall namá on spirut nóeb;

Editor omits corresponding Latin passage

uair fóchetoir
5582] amal shorchaides in spirut nóeb menmain in duine, no-s-cumscaig
5583] & no-s-atherraig asa ulc,

Editor omits corresponding Latin passage

& no-s-linand da cech maith iar n-dichor
5584] uad cech uilc.

Editor omits corresponding Latin passage

Ar ro-lín in spirut nóeb in gilla corba crutiri
5585] .i. Dauid mac Isé, & do-rigne corba salm-chetlaide togaide in
5586] choimded;

Editor omits corresponding Latin passage

ro-lín didiu in gilla .i. Daniel fáith, & do-rigne de corba
5587] brethem cundail na senoire;

Editor omits corresponding Latin passage

ro-lín in iascaire n-anforcthe .i. Petur
5588] apstal, & do-rigne de corba preceptoir eolach in popuil Iúdaide;
5589]

Editor omits corresponding Latin passage

ro-lín ingreintig na n-eclas .i. Pól apstal, & do-rigne de corba
5590] forcetlaid ro-ecnaid na ngennte.

Editor omits corresponding Latin passage

{column 55b}Ro-lín didiu in moer & fer tobaig na
5591] cis saegulla .i. Matha, & do-rigne corba hapstal & comba suiscelach
5592] in choimded.


5593]

Editor omits corresponding Latin passage

A brathri inmaine didiu , or in t-ecnaid, fegaid lib conid mor

p.197


5594] dliges a h-onoir in sollamain-sa in spiruta noib;

Editor omits corresponding Latin passage

ar isin sollamain-sa
5595] ro-fuasligthe na dóine, & da-ronait mec Dé díb tria thoga in
5596] spiruta nóib.

Editor omits corresponding Latin passage

Mad áil leind iarum, a braithre inmaine, na ro-fhedligemm
5597] i m-bas na pene suthaine arar collaidecht, caram in
5598] spirut noeb, triasa tidnaicther duinn in betha shuthain.

Editor omits corresponding Latin passage

Dichuirid
5599] didiu cach uad elniuda a chinad & a thargabal, & fuired a chride corba
5600] hattreb chomadais don spirut nóeb;

Editor omits corresponding Latin passage

ar is mor in t-sollamain-sea
5601] dona cridib i n-aittreband in spirut nóeb. Tocuirem didiu
5602] chucaind in spirut nóeb tria glaine cride & menman, amal erailes
5603] Ísu isin soscela, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ma-genair dona glan-cridechib, ar
5604] bedit oc fegad in choimded tria bithu.’ Tocuirem didiu in spirut
5605] nóeb tria umalóit & tria inísle, amal erailes Ísu oirnd a n-inud aile
5606] isin shoscela, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘cipe no-s-inislig i-fhus ar Dhia,
5607] uaisligfider thall o Dia.’ Tocuirem didiu tria fulang phian & tréblaite
5608] i-fhus, ar tarngerid Ísu mor fhochraic do lucht na foiten, in tan
5609] atbeir:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ma-n-genar don foirind fhodmait treblaite & ingreim
5610] i-fus ar Dia, ar is erdhalta doib flaith nime.’ Tocuirem didiu tria
5611] almsanaib & tria edpartaib, amal erailes Crist isin soscela, co
5612] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘tabraid in almsain, a doine, & logfaither díb bar n-uile
5613] pectha & duailche.’ Tocuirem didiu tria aine & tria abstanait;
5614]

Editor omits corresponding Latin passage

uair foillsigid in áine ruine & derrite na tódochaide, tocuirid na
5615] sualchi, dichurid na dualchi. Tócuirem didiu tria ernaigthe, ar is
5616] mór moltar-side isin scriptúir, amal atbeir in t-ecnaid:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is ferr
5617] in ernaigthe oldat uli indmusa in domain.’ Tocuirem didiu tria
5618] indarbud cecha dúalchi & tria airitin cecha sualchi:

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í rop
5619] adaltrach, corub genmnaid;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í ropo caithmech, corop aintech;
5620]

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í ropo fhercach, corop cendais;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í ropo gand, corop
5621] ernedach;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í ropo malartnach, corop mesarda;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í
5622] rop anbsaid, corop cobsaid;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í ropo diumsach, corop inisel.
5623]

Editor omits corresponding Latin passage

Cipe imorro ingaibes na h-uli ulcu-sa, & dodena na maithe ata
5624] frithraingecha dóib, scerthar triasin spirut nóeb o phéin na h-íttad,
5625] on ghorta shuthain, o chrith for détaib, o gloedaib aduathmair na
5626] n-démna, o gnúsib grannaib na riagaire, o brentaid dofhulachta na
5627] crumi, o thenid cen érdibad, & ó cech ulc nemacside ar-chena.
5628]

Editor omits corresponding Latin passage

Accus oentaigfiter triasin spirut nóeb i n-oentaid uasal-athrach
5629] & fháithe, i n-oentaid noem & noem og in domain, i n-oentaid
5630] deachta & doenachta meic Dé; isin oentaid is uaisle andas cech

p.198


5631] oentaid, i n-oentaid na noem trinoti, athar & meic & spiruta nóib.
5632] Alme trocaire n-Dé, co r-issam uli in oentaid-sin; ro-s-alem, ro-s-attrebam,
5633] in secula seculorum, amen.

{column 56a}

IMDIBE CRIST, in dara baitsed, incipit.


5634] Postquam consummati sunt dies octa ut circumcideretur puer, uocatum
5635] est nomen eius Iesus, quod uocatum est ab angelo priusquam in utero
5636] conciperetur. Lucás suiscelach fer na ler-aisneisen-si, prim-dalta Póil
5637] apstail, liaig togaide cuirp & anma cech oen duine iressaig isin
5638] eclais, is e aisnedes in n-gnim n-adamraigthe forcoemnacair isin
5639] laithe-sea indíu .i. Ísu Crist mac Dé athar iar n-deacht & doendacht,
5640] mac didiu sin .i. noem Muire oige ingeni iar n-doenacht & deacht,
5641] Dia & duine i n-oentaid en persainde, do dhul for recht n-imdibe
5642] amal fír dhuine, isin ochtmad lóo iarna ghenemain, do chomalliud
5643] rechta Móysi. Is e imorro leth is aentudach ind aisneisen-se fri
5644] Lucas, co dú i nd-edpart reme ina shoscela:factum est autem,
5645] dum ibi essent, impleti sunt dies purgationis eius ut pareret, et peperit
5646] filium suum primogenitum; conid for slicht na m-briathar-sin & na
5647] testeman-sin atbert in suiscelach:Et postquam consummati post
5648] dies octo ut circumcidetur puer. Cesnaigter sund, cid dia n-abair
5649] in suiscelach, conid iar n-ocht laib da-rónad in imdibe? uair
5650] isind ochtmad loo fén da-rónad ind imdibe. Mar bad ed atberad
5651] co follus:is iar forba secht laa & iar tíndscetul ind ochtmad lai
5652] tanic aimser ind imdibe. Dochóid Ísu and-sin fo recht n-imdibe,
5653] no is i forbu ind ochtmad lái da-rónad; is aisneis díles cen
5654] fhigurdacht iarma-sin fil and; no donono, i sinechdoig fil i comsuine
5655] sund .i. fuath laburtha sin is gnáth isin scriptúir .i. aisneis rainne
5656] for tóit, no aisneis toite for raind; & combad iarma-sin doneth
5657] Lucás suiscelach ind aisneis-se in tan atbert:Et postquam consummati
5658] sunt dies octo, ut .c.c., & iar n-imdibe in meic iar forba ocht láa.
5659] Circumcissio de qua hic memoratur unum est de generibus babtismi Ueteris
5660] Instrumenti. Genera enim babtismatis sunt sex in Ueteri Testamento,
5661] quibus Noui baptisma figurabatur;— quorum primum genus est quando
5662] spiritus Domini super aquas ferebatur, et diuisit aquas ab aquis;— secundum
5663] genus est diluuium in tempore Noe, quod significat mortificationem


p.199


5664] omnium peccatorum in diluuio baptismi;— tertium genus est aspersio sanguinis
5665] agni in Egipto, quo liberatus est populus Israeliticus de Egiptiaca
5666] seruitute, quod significat corpus et sanguinem Domini nostri .i. Christi,
5667] per quod spiritualis populus de tenebris peccatorum liberatur, unde ipse
5668] ait, qui manducat corpus meum et sanguinem meum bibit, ipse in me
5669] manet et ego in illo;— quartum genus est transitus rubri maris populo
5670] liberate et Faraone submerso, quod significat transitum uniuscuiusque
5671] (per bab)tismum, diabolo suggestionibus [.i. insidiis] suis dimerso;—
5672] quintum genus est sanguis uacce rufe trium annorum, quod significat
5673] sanguinea opera in trino homine mortificata;— sextum genus est ipsa
5674] circumcissio de qua nunc narratur.


5675] Ritus autem et religio circumcissionis, Deo patre iubente, a beato
5676] Abraham patriarcha (sumpsit) exordium; a quo etiam ut die circumcissionis
5677] nomen paruulis aptaretur exortum est, quia et ipse, cum a Deo circumcissionis
5678] testamentum acciperet, eadem die prorsus nominis augmentum
5679] promeruit. Uair cid Abraham fen in tan arroét demin forgell ind
5680] imdibe o Dia, tucad tuilled anma fair .i. Abraham. Uair tri
5681] h-anmunda ro-thecht fair, amal aisnedes Pilisio ic trachtad libair
5682] Ióib .i. Rám & Abram & Abraham; Ram a ainm ria tusmed chlainde
5683] do .i. pater excelsus, —Abram imorro a ainm iar tusmed chlainni do .i.
5684] Pater eccelsus, — Abraham didiu a ainm, in tan dochuaid fo recht
5685] n-imdibe, & ro-chreit do Día in ní is adamraigthe do-rarngered dó
5686] & dia shétig .i. mac do thusmed doib ina senntaid .i. in t-íí
5687] Ísac;— is inund ón & pater multarum .i. athair na cenel n-imda, ar
5688] immad-sin na cland & na cenel ro-geinsetar ó Ísac; & didiu uair
5689] airmither-sum ar athair dona h-uile iressachaib no-s-inntámlaigend
5690] o iris forpthi. Queritur, quare Abraham primus circumcissus est? ideo
5691] scilicet quia promissum est ei de semine eius nasciturum esse saluatorem
5692] qui nos per baptismum ab omni peccato liberaret. Ideo autem Abraham
5693] circumcissus est ut, quia perfecte Deo in mente credidisset, in corpore
5694] signum circumcissionis acciperet, et indicium castigandi eos ab omni
5695] inquinamento carnis et spiritus, qui ad hoc semen et ad hanc fidem
5696] pertinerent. Nonaginta autem et nouem annorum erat Abraham quando
5697] carnem circumcidit prepuíti sui. Accus is aire dochuaid-sium fo
5698] recht n-imdibe isind oes-sin, uair is í-sin aimser in ro-aithin in
5699] coimdiu in timna-sin dó; conid desmberecht sin nach cóir
5700] fuirech na h-esnadud na timna n-diada cena comallad isind aimsir i


p.200


5701] n-aithnigter o Dhia. Congruum erat, ut et eo die quo Deus contra naturam
5702] Isác nasciturum promisit, circumcissionem quod est signum fidei acciperet.
5703] Ismahel autem decimo tertio anno etattis suae circumcissus est, quod etiam
5704] Arabés qui ab eo instituti sunt custodi{column 56b}ebant. Multarum amplius gentium,
5705] et maxime que Iudee Palestineque confines sunt, usque hodie populi circumciduntur;
5706] et precipue Egiptíí Idumei Amoníte et Moabdite et omnis regio
5707] Sarracinorum que habitat in solitudine. Et in eadem die circumcissus
5708] est Abraham et Ismael pilius eius et omnes uiri domus eius, tam uernaculi
5709] quam empticii, pariter circumcissi sunt. Isác autem primus octaua die
5710] circumcissus est: primus enim Abraham post circumcissionis imperium
5711] natus est; et nec immerito, quia non secundum naturam sed secundum mandatum
5712] Domini natus sit, preceptum circumcissionis primus impleuerat;
5713] ipsa autem circumcissio octaua die fierí precipitur, sic enim in lege
5714] scriptum est: infans octa dierum circumcidetur in uobis, masculus
5715] cuius preputii caro circumcissa non fuerit, delebitur anima illa de populo
5716] suo, quia paclum meum irritum fecit. Cesnaigther, cid no-gebed greim
5717] n-imdibe tall dona mnaib? combad ind únascach órdai no-túidmenta
5718] do chluais na n-ingen iarna m-breith focétoir no-gabad gréim
5719] n-imdibe doib; no dano, combad emeltus na fola místa & saethar in
5720] tusmiuda; no dano, uair is e in duine cómlan in fer & in ben, &
5721] co n-gabad greim n-imdibe dib-línaib imdibe in fhir nammá. Tribus
5722] autem modis circumcissio agebatur:primo, ut agnosceretur populus Dei
5723] inter gentes; quando enim soli erant in herimo, circumcissi non erant;—
5724] secundo, ut corpora eorum agnoscerentur in bello;— tertio, propter gratiæ
5725] promissionem in qua erat per castitatem placandum. Uile autem membrum
5726] circumcidi precipitur;— primo, ut libidinis ardorem in ipso etiam
5727] coitu temperar;— secundo, quia quod uelari debet circumcidendo corporis
5728] honestatem non subtrahit.

Editor omits corresponding Latin passage


5729] Acht cesnaigter sund isin timna-sa na h-imdibe, cid fodera do
5730] Moyse, uair is e is mó ro-erdarcaig in timna-sin, & ro-scríb i l-lébraib
5731] in rechta fáthacda, ro-imdib fen, uair ni h-innister nech aile do
5732] imdibe occai acht oen mac dia maccaib namma, ro-imdib in
5733] máthair cu cloich n-géir, uair ro-thomaith in t-aingel bás di, acht
5734] mina imdibed,— acht na h-uli ro-genitar isin dithrub ro-fhacaib dia
5735] n-imdibe ic Isu mac Nuin.

Editor omits corresponding Latin passage

Is demin conid ar-daig rúine ro-t-sechmaill
5736] Moysi fri re in cethrachat m-bliadan ro-búi isin dithrub
5737] in timna, ro-chomaill fri re se m-bliadan ar cethri cetaib remi-sin.

p.201


5738]

Editor omits corresponding Latin passage

Uair cubaid sin fri erláthar & fri ruin na screptra .i. Moyse do
5739] erdarcugud na h-imdibe, Isu imorro dia comailliud; uair is foiscthe
5740] & is fiugra ro-batar isin recht, fírinde imorro & comailliud na
5741] fhiugar-sin isin t-shoscela, amal demniges Eóin sin, co n-apair:
5742]

Editor omits corresponding Latin passage

‘tucad recht in fhorcetail diada tria Moyse mac Ambra, rath imorro
5743] & fírinde a chomaillte tria Ísu Crist mac Dé bíí;’

Editor omits corresponding Latin passage

uair is bec condnanacair
5744] forcetul in rechta do noemad neich & dia fhorpthiugud,
5745] co tucad in spirut nóeb tria Ísu Crist, fri forcetul soiscela.

Editor omits corresponding Latin passage

Co
5746] scenaib & clochaib imorro do-rónad ind imdibe; & is cetfaid combad
5747] do charraic as ro-theprenset na srotha isin díthrub dognethe-side,
5748] & combad aire-sin atberad in t-apstal, ‘in carraic icca thcosscem
5749] cein ro-batar isin díthrub,’ no combad arna srothaib do-theprenset
5750] asin carraic do beith icca fhógnam fri re in cethrachat
5751] m-bliadan, adbertha in carraic dia tochoscem, no combad ar Christ
5752] ro-torned trethe do beth icca fortacht & do beth icca fhollamnas,
5753] atbertha in charrac icca tochoscem; uair is tria Crist a oenur ro-slanaigthea
5754] & slanaigter & slanaigfither inna h-uile iressaig. Iar n-dul
5755] don phopul dar sruth Iordanén, is and ro-n-imdib Ísu isin fherund
5756] dianad ainm Galgala .i. reuelatio .i. follus; uair ro-follsiged do-som
5757] ann-sin aingel Dé forsin gaisced ic diten & ic imdegail in phopuil
5758] ro-noemud ann triasind imdibe. Ideo autem Iesus circumcissus est,{column 57a}
5759] ne legem transgredi uideretur; unde ait: non ueni soluere legem sed
5760] adimplere. Redemptor ergo noster qui ut tolleret peccata mundi sine
5761] peccato uenit in mundum, sicut suo baptismate aquarum aquas subiuit
5762] lauacra consecrauit, ita etiam circumcissione quam suscepit non sua que
5763] nulla erant admissa purgauit, sed uetustatem nostre in se nature docuit
5764] innouandam. Cid didiu ar nach sechend & ar nách inntshamlaigend
5765] ind eclais Crist ic timna na h-imdibe, amal seches isin bathis? Is
5766] he in fáth, uair d'fhoiscthib & do fhíugraib na fetarlaicthe thall
5767] in imdibe, & ro-erchransatar-side o thanic fírinde ina nú-fhiadnaise
5768] icca ra-batar tairchetul; do fhírinde imorro na nú-fhiadnaise icca
5769] ra-bus taircetul and in baithes; conid aire-sin fhédliges do-gres
5770] icond eclais.

Editor omits corresponding Latin passage

[lt ]3[gt ][For the remainder, which is almost entirely in Latin, see Appendix.]

The only further Irish passage occurs at the very end of the homily in {column 59b}; the text in the transcript runs as follows:

Is and fógebthar in onoir-sin .i. in oentaid na noem trinóite uaisle airmitnige uli-chumachtach, athar 7 meic 7 spiruta noíb. Alme trocaire n-Dé uile-cumactaig, co rísum uili in t-oentaid-sin, rosairlem, rosaittrebam in secula seculorum, amen.


p.202

XIV


5771] {column 66b}‘Omnia ergo quequnque uultis ut faciant uobis homines, ita et uos
5772] facite illis. Cech maith didiu is ail lib didiu do dénum duib o dóinib,
5773] comba hamlaid-sin dognéthi-si doib;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is e-sin recht &
5774] faitsine.’


5775] Tairmescthaid cecha sáibe, fuacarthaid & forcetlaid cecha fírinde,
5776] sithaigid Dé & dóine, Ísu Crist mac Dé bíí, slaníccid ind uli domain,
5777] is e ro-raid na briathra-sa do thinchosc a apstal & a descipul, & inna
5778] h-uli eclaisi, im chordus na dérci .i. co n-dernatís na dóine do maith
5779] & do déirc ria comnesom na h-ule no-accobratís doib fén, is dóib-sin
5780] atbeir Isu ‘omnia,

Editor omits corresponding Latin passage


5781] Matha imorro mac Alphi in shui forburach do Ébraidib, in
5782] cethramad fer ro-scríb & atcuaid in soscela comdetta, is e ro-scríb
5783] na briathra-sa i curp shoscela, co n-apair for slicht a maigistrech
5784] Ísu ‘omnia, quaecumque uultis’ Coibnius imorro na cobige-sea, is e leth atóibe la
5785] Matha co dú i n-erbairt ria sund:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ma doberthi-si, ocus sib dóine,
5786] maith dabar clandaib, is móo co mór dobera in t-athair nemdai
5787] maith dia maccaib no-s-guidet;’ conid for slicht na m-briathar-sin
5788] do-rat Ísu in chomairle-seo, ‘omnia,

Editor omits corresponding Latin passage

’ Uair aithnid recht &
5789] fáitsine, grád do thabairt don chomnessom;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is é cléthi & forair
5790] in fhorcetail diada in dearc;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is i in dearc sualaig díles na
5791] Cristaide:

Editor omits corresponding Latin passage

uair na sualchi ar-chena, bit e ic deg-dóinib & ic droch-dóinib;
5792]

Editor omits corresponding Latin passage

ni thechtait imorro in dearc acht dég-dóine nammá;

Editor omits corresponding Latin passage

conid
5793] aire-sin atber Ísu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-fhindfat na h-ule dóine conid do mmo
5794] múintir-se dúib-se, dia cara cách uaib araile;’

Editor omits corresponding Latin passage

& atbeir Ísu beus:
5795]

Editor omits corresponding Latin passage

‘is hí mo chomarli dúib, co ro-chara [cách] uaib araile, mar ro-charus-sa
5796] sib-se.’

Editor omits corresponding Latin passage

Indus imorro is cóir in grad do thabairt, faillsigid
5797] Ísu fén:

Editor omits corresponding Latin passage

is he erailes co menic isin scriptúir inna cardiu do charthain
5798] and, & inna naimtiu do charthain aire;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is é techtus
5799] in deirc iar fhír in t-í charus in cara i n-Dia & in námait ar Dhia.
5800]

Editor omits corresponding Latin passage

Uair sochaide do dóinib carait a comnessu, & ní ar déirc, acht is ar
5801] cóibnes collaide;

Editor omits corresponding Latin passage

carait iarum in fairend-sin a comnessum, & ní ar
5802] déirc, & aráide ni-s-tá fochraicc aire-sin;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ni co forpthi no-s-carait,
5803] acht is co collaide;

Editor omits corresponding Latin passage

conid aire-sin, in tan atbered in coimdiu,
5804] ‘is í mo chomairle dúib, co ro-chara cách uaib araile,’ & ro-thuill

p.203


5805] fochétoir,

Editor omits corresponding Latin passage

‘amal ro-charus-sa sib-se’;

Editor omits corresponding Latin passage

mar bud ed atberead co
5806] follus:

Editor omits corresponding Latin passage

‘carad cách uaib araile, ar in fáith, uair ro-charus-sa sib-se.’
5807]

Editor omits corresponding Latin passage

{column 67a} Ní ar nach fáth aile imorro ro-char Ísu a apstalu, acht ar
5808] chaen-fhuaraige & ar déircc;

Editor omits corresponding Latin passage

amal nách ar fáth aile didiu ro-char Ísu
5809] a desciplu acht ar chaen-fuarraige & ar déircc, bad amlaid-sin carad
5810] cách úainn araile, & ni 43 for coibnius collaide nách ar shoccomul
5811] n-aimserdai, acht ar bóide & ar déircc;

Editor omits corresponding Latin passage

& inna h-uli is áil léind
5812] do denum dúin or cómnessmaib, bid ámlaid-sin dogném doib,
5813]

Editor omits corresponding Latin passage

conid aire-sin atbeir Ísu sund, omnia,

Editor omits corresponding Latin passage

Amal is áil léind didiu ar
5814] fortacht ór comnesaim im cech ní recmait a less .i. dia m-bem
5815] i n-gorta co tardut biad dúin, dia m-bemm i n-ítaid co tardat dig
5816] dúin, dia m-bemm i r-riachtanus a less taige óiged, co tardat oigedecht
5817] dúin, & dia m-bemm i nochhta co tardat étach dúin, dia m-bemm
5818] i n-galur co tísat diar torruma, dia m-bemm i cúibrech co tísat díar
5819] tuaslucad,— bad amlaid-sin doberum-ne co duthrachtach a fortacht
5820] diar comnesaim im cech ní recait a less.

Editor omits corresponding Latin passage

Et amal nách áil léind
5821] ar toccrád o neoch aile for doman, bad ámlaid-sin na toccráidem
5822] nech;

Editor omits corresponding Latin passage

& amal is áil leind dilgad dúin on fhoirind ro-thoccráidsem,
5823] bad ámlaid-[sin] doberam-ne dilgud don fhoirind ro-n-toccráid.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus
5824] tábrad cách úain fortacht di-araile, amal conic:

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í didiu is trén,
5825] nertad in fand;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is laind & is escaid, gresed in lesc;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is
5826] frithairech, dúsced in cotultach;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is áintech, cairiged in craessach;
5827]

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is genmnaid, timairced in n-etradach;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is éirnedach
5828] & is chondirclech, eráiled condercle for nech aile;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is cendais &
5829] is rethinech, tócuired in fergach co mín & co cennais & co h-ailgen & co
5830] dércach;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is láind & is failid don fháilte spirutalta, díchuired in
5831] torsi saegullai on chomnesam;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is cunnail & is cobsaid, erailed
5832] cunnlacht for nech aile;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í traethus and fén dualaig inna maidmige,
5833] traethad máidmige neich aile;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í is umal & is inísel, tairbered
5834] in díumsach co h-inísle.


5835]

Editor omits corresponding Latin passage

In tan iarum dogenum inna h-uli-se o indfhethem craibdig
5836] dar comnesamaib, is ann-sin chomallmít timmna pritchaiter sund
5837] ‘omnia,

Editor omits corresponding Latin passage

’ Ocus is ann beos chomallmit in timna-sa .i. ‘car do
5838] chomnesam amal no-t-cara fén.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus cid uathad in timna-sa i
5839] fhoclaib, aráide is lethan {column 67b} hi ceill & i tinntúd & i n-etarchert;

Editor omits corresponding Latin passage

uair
5840] cia ret etir erailter isin recht diada nách comailter isin timna-sa

p.204


5841] na dérce? amal démniges in t-apstal co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is hí in dércc
5842] iar fhír comlánius in rechta diada;’

Editor omits corresponding Latin passage

conid aire-sin fhomámmaigther
5843] i-fhus: ‘hec est enim lex et prophete,’

Editor omits corresponding Latin passage

mar bud ed atbered, is í in
5844] dércc co fír-epertach cómlanius & forair in rechta diada & inna
5845] fáitsine.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair aithnidir isind recht in timna-sa na déirce, in tan
5846] atberair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘dia fhaccara ech do charat inna laige fo eri, na h-erg
5847] secha, acht ro-tócaib immalle friss’;

Editor omits corresponding Latin passage

aithnider didiu isind fháitsine
5848] in timna-sa na deirce in tan atberar:

Editor omits corresponding Latin passage

‘roind & briss do bargin
5849] frisin accorach, & tabair fáilte & aigidecht don fhoirind recaitt a
5850] less’;

Editor omits corresponding Latin passage

‘dia fhaccara nech cen etach imbe, tabair etach dó, & na
5851] deróilig & na dímicnid he, acht mar da cholaind fadén.’

Editor omits corresponding Latin passage

In í didiu
5852] aithinter thall hi timnaib na fetarlaicthe, iss ed a cetna erailes
5853] Ísu sund ind nú-fhiadnaise, co n-apair ‘omnia’,

Editor omits corresponding Latin passage


5854] Is ic molad imorro na dérci atbeir Solum:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is calma & is
5855] sonairt in dearc amal bás’;

Editor omits corresponding Latin passage

uair amal etarscarus in bás in anmain
5856] on churp, is amlaid deliges in dearc in menmain foirbthe ona
5857] failtib talmandaib cosna failtib nemdaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus atbert Solam beos
5858] ic molad na derci:

Editor omits corresponding Latin passage

‘locharn na derci, locharn tened & lassar.’
5859]

Editor omits corresponding Latin passage

Is iat locharna atberair sund .i. ainimme na noem & na fhirén,
5860] lána eat do sheircc in choimded;

Editor omits corresponding Latin passage

carait imorro a comnesmu mar
5861] no-s-carait fén;—

Editor omits corresponding Latin passage

locharna sin tened & lassar:

Editor omits corresponding Latin passage

locharn tened cetus
5862] isin déirc, o m-bruthnaigit ar medon;

Editor omits corresponding Latin passage

locharn lassar imorro i
5863] n-gnimaib na fírinne, ó taitnet sechtair do chach;

Editor omits corresponding Latin passage

conid aire-sin
5864] atbeir Solam: ‘ni choemsat na h-usqi imdai co ro-airrdíbdat in
5865] déircc.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is iat usci & srotha atbeir Solam súnd .i. tidfhuabarta
5866] na n-ammus, o n-aimsigther na fíreoin co h-aicside no co nemaicside;
5867]

Editor omits corresponding Latin passage

uair aimsigther na fíreoin ona tri modaib-se .i. tria
5868] ingrintidib fállsaib, tria brathrib togoethachaib, tria intledaib
5869] inclethib in námut arsata .i. diabuil;

Editor omits corresponding Latin passage

aráide ni foruaisligter-som o
5870] nach mod díb-sin;— dethfir ón, uair isat lána do bóide & do throcaire,
5871] do sheircc & do uamun in choimded;

Editor omits corresponding Latin passage

conid aire-sin atberat-som
5872] co dána immalle frisind apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

{column 68a} ‘cia rét, ar in t-apstal, no-n-scérad
5873] fri grád Crist? in ro-n-scérai tréblait no cumga no ingréim
5874] no gorta no tróge no nochta no guassacht no claidem’?

Editor omits corresponding Latin passage

‘Cía
5875] dobera duine 'na déirc, ar Solam, a uili indmas do bchtaib in
5876] choimded, is nephní sin uli fiad Día ar mét a déirce.’

Editor omits corresponding Latin passage

Uair ingnad

p.205


5877] imdhai & ingnad mór in dearcc, a derbeoli fiadu fochétoir inna h-indmusa
5878] talmandai;

Editor omits corresponding Latin passage

uair dethbir dímicin dona h-indmassaib talmandaib
5879] arna h-indmusaib nemdaib.


5880]

Editor omits corresponding Latin passage

Is coir imorro conid sochaide i petarlaicc & i n-nu-fhiadnaise
5881] dia ro-gab gréim in dearcc do dénum; —

Editor omits corresponding Latin passage

is ara déirc
5882] & ara chendsa & ara edpartaib roba buidech Dia do Abél,
5883] mac Adaim;

Editor omits corresponding Latin passage

is ara déircc beos ro-saerad Noe ar thonnaib na
5884] dílend;

Editor omits corresponding Latin passage

is ara déircc didiu & ara inísle forpthi ro-saerad Abraham
5885] dona gáibthib fuair in n-ailithriu;

Editor omits corresponding Latin passage

is ara déircc & ara chendsa
5886] ro-saerad Móysi mac Ambrai dona doccumlaib i r-raibe;

Editor omits corresponding Latin passage

is ara
5887] deircc & ar sonairte a hirse ro-saerad Dauid dona h-ingremaib
5888] fuair fora longais:

Editor omits corresponding Latin passage

is ara n-déircc ro-saerad na tri meic asin
5889] súrn tentide in ro-tochuired eat;

Editor omits corresponding Latin passage

is ara déircc ro-cometad
5890] óige Muire & ro-saerad ar choblige fherrdai;

Editor omits corresponding Latin passage

is ara déircc ro-chairig
5891] Pol apstal in n-í Petur apstal;

Editor omits corresponding Latin passage

is ar déircc didiu ro-gab
5892] Petar uad-som a chairiugud;

Editor omits corresponding Latin passage

is ar déircc fhaismít na Cristaide a
5893] peccad don chomdid na n-dúla; is ar déircc didiu logthar & díluigther
5894] doib-sium a pecthai ó Ísu Crist mac Dé bíí.

Editor omits corresponding Latin passage

Ni fagabar imorro in
5895] t-sualaig-sea na déircce o nach mod aile, acht do thindnocul in
5896] spiruta nóib, amal demniges in t-apstal co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-todáiled,
5897] ar in t-apstal, sercc Dé inar craidib, & is triasan spirut noeb
5898] do-ratad dúin in t-shualaig-sin.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is hí-seo in t-shúalaig triasa
5899] lógdar & triasa dílgaither a n-uile pecctha dona dáinib, amal atbert
5900] sin Isu fadéin de Maria Magdállai, ar mét a déirce;

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-dilgad
5901] & ro-logad,’ ol Ísu, ‘a pecctha immdai do Maire Magdallai, ar mét a
5902] trocaire & a déirce’;

Editor omits corresponding Latin passage

& atbert in t-apstal beos ic molad na dérce:
5903] ‘dichelid in dearc inna peccaid immdha.’


5904]

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-seo in sét rigdai triasa roichet na fíreoin in flaith nemdai,
5905] amal atbert in t-apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

‘faillsigimm dúib innossa in sét is uaisle
5906] and’ .i. sét na déirce.

Editor omits corresponding Latin passage

Caraid didiu in coimdid in t-í charus in déirc;
5907]

Editor omits corresponding Latin passage

caraid in déirc in t-í charus in comnessom;

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í imorro nach fil i
5908] n-déirc, ni fil-side i n-Dia, uair is ainmm do Dia dearc.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ic molad na
5909] déirce atbert in t-apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

‘cia labrur-sa o bélraib dóine & o bélraib
5910] aingel, mine ra-b déirc accum, isam cosmail do uma fhógrach no
5911] do chlug bínd;’

Editor omits corresponding Latin passage

{column 68b} nó cia beth fáitsine accum, no cia bo fhessarur-sa uile
5912] rúine & derrite na tódochaide, & cia beth do mét mo hirse corum-
5913] cumscaigiur na slébti, mine raib beos dearcc accum, is bec a tharba

p.206


5914] dam;

Editor omits corresponding Latin passage

& cia fhódlar m'uile indmusa do bochtaib in choimded, & cia
5915] doberur mo chorp i tenid dia loscad, mine raib dearc accum, is
5916] becc beos a tharba-sin dam.

Editor omits corresponding Latin passage

Is foitnech & is caen-fuairrech condirclech
5917] in dearc;

Editor omits corresponding Latin passage

ni formtig, ni gníand nách n-dímáin;

Editor omits corresponding Latin passage

ní díumsach,
5918] ní sanntach hí in dearc;

Editor omits corresponding Latin passage

ni chuindig nach seilb n-dílis di fodéin;

Editor omits corresponding Latin passage

ni
5919] fhergaig fri nech aile; ni gniand, ní immráidend nach n-olc for
5920] domun;

Editor omits corresponding Latin passage

toirsech hí don anfhírinde, láind imorro & subach forbaelid
5921] is e do fhírinne;

Editor omits corresponding Latin passage

fulngid inna h-uli ingremai, cretid inna h-uli
5922] thimnadai, sailid inna h-uile fhochraice.

Editor omits corresponding Latin passage

Maraid dogres in dearc;
5923]

Editor omits corresponding Latin passage

nemshnímach in dearc eter aithisib & immdergthaib & olcaib, caen-dénmach
5924] alaind suairc imorro eter miscenaib;

Editor omits corresponding Latin passage

cendais eter fhergaib,
5925] endac eter inntledaib;

Editor omits corresponding Latin passage

toirsig [& cnedaig & dobrónaig] don
5926] anfírinde do denam ina fiadnaise, subaig imorro don fhírinde.

Editor omits corresponding Latin passage

A
5927] bráithriu inmaine iarum, ar in t-ecnaid, santaigid in dearc do
5928] dénam! [gap: extent: 5 lines]
5929] In fhairend imorro nat carut i-fhus in t-sualaig-se na deirce,
5930] láifithir iar m-bás i fhúdomuin n-iffirn, dia pianad & dia n-dampnad
5931] tria bithu sír;

Editor omits corresponding Latin passage

is and-sin bess dígal cen trocaire don fhoirind ná
5932] dernsat trocaire;

Editor omits corresponding Latin passage

is and-sin daméntar inna h-uile ecraibdig o
5933] chrochdaib & o phianaib & o thodernaib diaisnetib;

Editor omits corresponding Latin passage

is and-sin nach
5934] bia dóib-sium nach cumsanud no nach cómdídnad, acht is pian
5935] t-shuthain bith-buan bias doib-sium.


5936] Qui autem hanc excelsam caritatis uirtutem secuti sunt, in celeste
5937] regnum, ubi indefectiua caritas permanet, uocabuntur; ubi nulla erit
5938] infirmitas, quia omnes in perpetua sanitate erunt; ubi nulla mors, quia
5939] omnes perhenni uita perfruentur; ubi nulla discordia, quia omnes in
5940] summa pace requiescent: ubi nulla pames, quia omnes celesti pane
5941] saturabuntur; ubi consortium nouem graduum celestium non peccantium;
5942] ubi unitas diuinitatis Iesu Christi; ubi summa unitas sancte
5943] trinitatis Patris et Filii et Spiritus Sancti.


5944] Alme trocaire Dé uli-chumachtaig, co r-isam uli in oentaid-sin:
5945] ros airllem, ro-s-aitrebam, in secula seculorum, amen.


p.207

DON ALMSAIN incipit.


5946]

Editor omits corresponding Latin passage

‘In tan didiu dogéna almsain, nacha-s-commáid amal dogniat inna
5947] brécaire i n-dálaib & i nd-airechtaib do chuinchid a n-anoraigthe o
5948] dáinib;

Editor omits corresponding Latin passage

atberim co fír frib, or Ísu, fuarutar in fhairend-sin a
5949] fhochraicc;

Editor omits corresponding Latin passage

tu-ssa imorro, a duine fhíreóin, in tan dogéna almsain,
5950] na findad do lám chlíí {column 69a} an a n-dingne do lám deis;

Editor omits corresponding Latin passage

co raib th'almsu a
5951] n-infholach;

Editor omits corresponding Latin passage

& t'athair nemdai atchí cech n-derrit & cech n-infholuch
5952] dobera duit-siu lóg th'almsaine.’


5953] Ísu Crist mac Dé bí, slaníccid ind uile domain, Dia & duine i
5954] n-oentaid oen persainne, is e ro-ráid na briathra-sa do thincosc a
5955] apstal & a descipul & cech fíreoin isind eclais, im chórdus tabartha
5956] almsaine .i. co na raib máidmige icca h-erfhuaccra, & conarup ar
5957] molad dóenna doberar in almsu, acht corop ar fhochraicc on athair
5958] nemdai atchí derrite & inchlethe in menman doenna,

Editor omits corresponding Latin passage

co n-abair sund
5959]

Editor omits corresponding Latin passage

‘in tan didiu dogéna almsain.’


5960] Matha imorro mac Alphi, in súi airdircc forborach do Ebraib, is
5961] e ro-scríb na briathra-sa i curp shoscela, & ro-fhacaib i cúmni icon
5962] eclais. Oentu imorro & coibnius na h-aisneisen-sa, is e [leth] is aentudach
5963] fri h-Ísu co dú i n-ebairt:

Editor omits corresponding Latin passage

‘a dóine, ar Ísu, tabraid dábar
5964] n-óid na dernaid bar fhírinde fiad dóinib do chuinchid bar moltai
5965] uaidib;’ conid for slicht na m-briathar-sin atbeir in slaníccid so,
5966]

Editor omits corresponding Latin passage

‘in tan didiu dogéna almsain.’


5967]

Editor omits corresponding Latin passage

Uair is í in almsain in tres ernail na fírinde;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is iat tri
5968] h-ernaile na fírinde .i. almsu, & áine & ernaigthe.

Editor omits corresponding Latin passage

Atat didiu dí ernail
5969] for in almsain fadéin;

Editor omits corresponding Latin passage

is inund on & almsu do duine fodéin & almsu
5970] dia chomnessom;

Editor omits corresponding Latin passage

uair cipe dianid sháil do thabairt iar n-urd
5971] dligtech, is uad fén is cóir dó a tínnscetul;

Editor omits corresponding Latin passage

uair in t-í is olc & is
5972] dichondirclech dó fadéin, cia aile diambad maith no diambad
5973] chondirclech he? Atát

Editor omits corresponding Latin passage

didiu dí ernail for almsain in duine fadéin .i.
5974] almsu dia anmmain & almsu dia churp.

Editor omits corresponding Latin passage

Almsu dia anmain cétus,
5975] is inund ón & na ro-dílsige nech a anmain do pecthaib & dúalchib, acht
5976] co ro-thimairge & co ro-thairbere don choimdid tria chomalliud a
5977] thimmna.

Editor omits corresponding Latin passage

Almsu didiu dia churp, is inund ón & na ro-thraetha nech a

p.208


5978] chorp andaas is uilliu téchta, amal demniges Pol apstal sin ina libur,
5979] co n-apair:—

Editor omits corresponding Latin passage

‘is coir, ar in t-apstal, in corp do thairbirt & do thimorcuin,
5980] & aráide ní coir forran no forlond no forbrissiud d'imbirt fair,
5981] acht amal fholínfus, uair is lestar honorach don chomdid in corp i
5982] tarngairther in betha shuthain dona noemaib & dona fírenaib.’


5983]

Editor omits corresponding Latin passage

Atat didiu dí ernail forin almsain doberair don chomnessom .i.
5984] almsu dia anmmain & almsu dia chorp;

Editor omits corresponding Latin passage

amal forchanas nech he
5985] fén, forchanad a chómnessom,

Editor omits corresponding Latin passage

& amal certaiges didiu nech he fén,
5986] corba h-ámlaid-sin certaiges a chomnessom;

Editor omits corresponding Latin passage

& amal chométus nech
5987] a noemdacht fén & a genus, cometad noemdacht & genmmnaidecht &
5988] óige & genus a fhir chumtha & a chomnessaim;

Editor omits corresponding Latin passage

mad ántech didiu
5989] nech fén, eráiled & faslaiged for a chomnessam curap áintech
5990] apstainech he.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus is ferr iar fhír in almsa-sin andaas in almsu don
5991] churp;

Editor omits corresponding Latin passage

{column 69b} uair is ferr co mor do almsain in animm da-rónad iar n-deilb
5992] & iar cosmailius Dé, do shásad o shástaib spirutaltaib in fhorcetail
5993] diadai, a thaithmech didiu ó chúibrigib cinad & peccad & targabal,
5994] andáas in corp da-ronad do chriaid in talman d'fhortacht & do shaerad
5995] dona h-ecentadaib talmandaib i m-mbí;

Editor omits corresponding Latin passage

& is derrscnaigetu co mor
5996] do airliud ind ainimm do shaerad o chintaib & o phianaib & o thodernaib
5997] iffirnd, andaas in corp do shásad & do lessugud o aireraib na
5998] m-biad n-écsamail.

Editor omits corresponding Latin passage

Atat didiu ernaile immda forin almsain doberar
5999] do chorp in chomnessaim.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair atat sé h-ernaile forin almsain-sin;
6000]

Editor omits corresponding Latin passage

is inund ón &—biad do bocht, deog do ítadach, étach do nocht,
6001] cendsa & aigidecht don fhoirind ricfat a less, torruma aesa galair,
6002] umalóit & timthirecht don fhoirind beit hi carcair.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair is díchondircli
6003] mor don brathair cen fortacht in brathar aile, uair is aen
6004] athair techtmait-ne uli ocaind .i. in t-athair nemdai;

Editor omits corresponding Latin passage

conid dia
6005] aithni-sin ro-sgrib Eoin in testemain-se, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘cipe,’ ar in
6006] t-apstal, ‘ica m-bia innmas in domain-si, dia nu-s-faccara dono a
6007] brathair i m-bochta & i n-adilgnige, & mine derna airchissecht de, is
6008] follus nach techtann iar fhír grád Dé.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is don almsain-sin iar fhir
6009] dognither ar-daig chuirp in choimnesaim aithnes Íssa Crist sund, co
6010] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘in tan didiu dogéna almsain,’ is inund ón & in tan no-s-tídnaicfe;
6011]

Editor omits corresponding Latin passage

nochon apair Ísu, cia d'airithe dianad tabartha ind
6012] almsa, acht is do deochainib & do shacartaib dobertís dechmada &
6013] prímite ic aes rechta; dethfir sin, uair is iat no-bitís ic umaloit & ic
6014] timmthirecht isin tempul dar cend in popail.

Editor omits corresponding Latin passage

Mad iar forcetul

p.209


6015] imorro inna nú-fhiadnaise, is dona bochtaib co demin is tabartha
6016] ind almsa;

Editor omits corresponding Latin passage

nárob athchomáiniugud saegulla didiu dobera nech a
6017] almsain. Tabrad dia hóid in ní aithnius Ísu i n-inud aile isin
6018] t-soscela co follus co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘a duine, ar Ísu, in tan dogné cóibfhleid,
6019] na tócuir chucut do chairdiu ná do brathriu na do chomaichiu
6020] sáidbriu, na ro-tochuiret-side tu-su doridise, & narob hi-sin
6021] t'fhochraicc;

Editor omits corresponding Latin passage

acht in tan dogné cóibfhlid, tócuir chucut na bochta
6022] & na h-adelgnid & aes cecha treblaite & doccumlai, & fogebai a
6023] fhochraicc, uair ni thechtait-side ní asa tardat duit athcomainiugud
6024] th'almsaine,—doberthar imorro duit on choimdid na n-dúlai lóg
6025] th'almsaine i n-essérge na fhíren.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus is cen esnadud didiu & cen
6026] nách fuirech is taburtha ind almsu, amal demniges Solam sin co
6027] follus ina liubur co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘a duine, ar Solam, ni ro-erba don
6028] bocht, ‘eirg indnoisse & tair doridisse & dobér-sa iar sin m'almsain
6029] deit,’ {column 70a} acht tabair do focétoir, mad conice.’

Editor omits corresponding Latin passage

Conid co laind didiu & co
6030] h-éscaid as taburtha ind almsu; uair démnigid Iob fechtnach sin ina
6031] liubur co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘nocho ro-díultus, ar Iob, arna bochtaib in
6032] ní conatchitís form, nocho ro-fhuirgius didiu iat hi ciana cen almsain
6033] do thabairt doib.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is coir didiu almsu ara daen-chaire do
6034] thabairt, cid don phecthach dia m-be i m-bochta;

Editor omits corresponding Latin passage

uair cipe dobera
6035] almsain don phectach bocht, minab ara peccad dobera dó, acht
6036] ara doenacht, is demin is derb is airithe conach pectach shásus
6037] and-sin, acht is fíren; dethbir ón, uair nocon ar peccad no-s-carand,
6038] acht is ar in comaicned n-doenda ro-thecht;

Editor omits corresponding Latin passage

& céncob do
6039] bocht etir do-s-berai nech a almsain, aráide fogéba a fhochraicc, acht
6040] corub co cóen-duthrachtach do-s-bera do neoch ecin aile.

Editor omits corresponding Latin passage

Is coir
6041] didiu almsu cid do námait, dia m-be i r-riachtain a lessa, amal aithnes
6042] Solam sin co n-apair co follus:

Editor omits corresponding Latin passage

‘a duine, ar Solam, dia m-bé do
6043] náma hi n-gorta, tabair biad dó; no didiu, dia m-bé a n-ittaid, tabair
6044] dig dó.’

Editor omits corresponding Latin passage

Cubaid sin do thuicsin don t-shasad stairide .i. do
6045] shásad in bííd & in lendai, cubaid sin didiu do thuicsin don shasad
6046] spirutalla in fhorcetail diada.


6047]

Editor omits corresponding Latin passage

In tan dogéna almsain, náchas comáid:

Editor omits corresponding Latin passage

is inund & nacha-t-geibed
6048] miad menman no díumas, cid i t'imradud don deig-gním
6049] dogéna;

Editor omits corresponding Latin passage

mar bad-he seo in ní atberad:

Editor omits corresponding Latin passage

‘na déna comáidem na
6050] diumus aran deg-gním do-rónais.’ Amal dogniat na brecaire:

Editor omits corresponding Latin passage

is
6051] he in brécaire in t-í thadbanus sechtair do dóinib a beith maith, &

p.210


6052] sé olc ar-medón;

Editor omits corresponding Latin passage

uair cibé dianid sháil delb do gabail de sech
6053] amal ata, is brécaire;

Editor omits corresponding Latin passage

uair triallaid-sium a beith maith, cenco fil
6054] amlaid iar fhír; uair is aire dogní a uile deg-gním,—ara molad o
6055] dóinib;

Editor omits corresponding Latin passage

is and dogniat a n-almsanai i n-dálaib & i nd-airechtaib do
6056] chuncid onóri o dóinib;

Editor omits corresponding Latin passage

is as-sin is follus conid brecaire iar fhír,
6057] cipé dogné nach n-deg-gním ara molad o dóinib. Nocon í
6058] didiu in t-shualaig féin is molbthaige ic Dia, acht in indfhethium ara
6059] n-déntar.

Editor omits corresponding Latin passage

Is do thatháir in molta-sin shanntaigit na dóine, ro-scríb
6060] Iob noem in testemain-se ina libur, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is cumair & is
6061] aimserdai molad na n-ecraibdech, fáilte didiu inna m-brécaire tinaid &
6062] erchranaid fri prapud n-oen uaire; cia ro-sia didiu díumus ind ecraibthig
6063] co neolu nime, trascerthar & malartfaither fa-deóid, amal
6064] salchar bís i fhél-tig.’

Editor omits corresponding Latin passage

Atberim-se co fír frib, ar Ísu, fuarutar in
6065] fhairend-sin a fochraicc;

Editor omits corresponding Latin passage

is inund {column 70b} ón & a molad o dóinib, & is
6066] ar-dáig in molta-sin da-rónsat a n-deg-gníma;

Editor omits corresponding Latin passage

is inund ón & a
6067] molad fén fuarutar & ní molad Dé, uair is molad Dé ropud chóir
6068] doib do chuinchid, & ní a molad fén ara n-deg-gním dogéndais;
6069]

Editor omits corresponding Latin passage

uair in slaníccid Ísu, ní a molad fén ro-chuindig, acht is molad
6070] Dé, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘uair ní molud fén, ar Ísu, condaigimm, acht is
6071] molad in athar nemda ro-m-fóid.’

Editor omits corresponding Latin passage

Fuarutar ind fairend-sin a
6072] fhochraicc, is inund ón & ni dernsat in fairend a n-deg-gním ar ní
6073] aile acht ara molad o dóinib.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair nocon ed is olcc and, nech
6074] do molad o dóinib ara deg-gním, acht is ed is olc and cetús, mad
6075] aire dogné nech a deg-gním, ara molad o dóinib, & narop ar
6076] fhochraicc on athair némda;

Editor omits corresponding Latin passage

uair nocon é a molud fén is coir do
6077] neoch do chuinchid, acht is molad Dé arin deg-gním dogéna;
6078] aráide ni fhil pudar and, cia moltar-som o dóinib ara deg-gním,
6079] uair gebdait desmberecht de inna deg-gním ind fairend atchíset na
6080] súalchi dogéna.

Editor omits corresponding Latin passage

Tu-ssu imorro, a duine fhíreoin, in tan dogné
6081] almsain, na findad do chlé a n-a díngne do deis;

Editor omits corresponding Latin passage

is inund ón & na
6082] cumaiscther occut hi coccubus do menman & do dligid santugud
6083] in molta doennai as rúin asin clíí, do indithim in gníma dírig as
6084] rúin assin deis; uair iss ed triallai comalliud in fhorcetail diada
6085] tria thabartus almsaine.

Editor omits corresponding Latin passage

Co raib th'almsa ind infholach:

Editor omits corresponding Latin passage

cia ret
6086] imorro ind almsu do beith ind infholach, acht a beith i coccubus
6087] derrit in menman nachu-s-faillsig sechtair do dóinib o briathraib no
6088] o nach comarthaib ailib?

p.211


6089]

Editor omits corresponding Latin passage

Atat didiu tri h-ernaile forsind almsain .i. almsu doberair sechtair
6090] nammá, amal ata almsu na m-brécaire; almsu aile didiu ár-medón
6091] nammá, amal ata almsu na m-bocht; in tres almsu .i. ind almsu
6092] doberar ar-medon & sechtair, amal almsu na fhírén; & is í-sin almsu
6093] aithnes Ísu sund co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘co raib th'almsu ind infholuch;

Editor omits corresponding Latin passage

&
6094] t'athair atchí cech n-infholuch & cech n-derrit, dobera lóg th'almsaine
6095] duit;’

Editor omits corresponding Latin passage

is inunn ón & dobera duit in flaith nemda iar fuighell brátha.


6096] Is cóir didiu a fhis conid sochaide i petarlaic & i n-nú-fhiadnaise
6097] ro-tholtnaigset don chomdid tria almsanaib & tria edpartaib:

Editor omits corresponding Latin passage

Abél
6098] cétus, in cet fhírén & in cet martír, is ara almsanaib & ara edpartaib
6099] ro-tholtnaig-sium do Dia & don chomdid na n-dúla, amal démniges
6100] [sin] Moysi mac Ambrai meic Cách meic Leuí meic Mechóir, i nn-Genis
6101] ind rechtai co follus, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is ara almsanaib & ara
6102] edpartaib meniccib robo buidech Dia do Ábél mac Adaim’;—

Editor omits corresponding Latin passage

Iob
6103] fechtnach didiu, is triana almsanaib {column 71a} & triana édpartaib immdaib
6104] meniccib ro-tholtnaig do Dia, amal atbeir fén sin ina libur, co
6105] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ond uair robam nóide, ar Iob, bam trócar & bam
6106] cendais fri bochtaib & fri h-aidilgnechaib in choimded; dogniind
6107] didiu a n-dethite & airchisecht dib, mar no-béind athair doib, & no-betis-seom
6108] mec dam-sa’;—

Editor omits corresponding Latin passage

Cornil didiu centúir, is ara almsanaib & ara
6109] edpartaib meniccib ro-airiltnig rath in Spiruta nóib do thaidecht
6110] fair, cid riasíu no-baistide etir;—

Editor omits corresponding Latin passage

Pol apstal didiu, tuc almsana &
6111] édparta leis a tír na Grece co h-Ierusalem, conid aire-sin ro-s-fodail
6112] do bochtaib & do aidilgnechaib in choimded.

Editor omits corresponding Latin passage

Is follus didiu conid
6113] sochaide i fetarlaicc & i n-nu-fhiadnaise, dia ro-gaib gréim almsu do
6114] thabairt.

Editor omits corresponding Latin passage

Cipe imorro duine nach denand desheirc & trocaire
6115] i-fhus arna bochtaib & ar aidilgnechaib in choimded ar-chena,
6116] fuilngebaid piana & todernama tall, amal demniges Iacob apstal sin,
6117] co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘biaid, ar Iacob apstal, dígal cen nach trócar thall
6118] don fairind na denat cendsa no airchisecht i-fhus arna bochtaib.’
6119]

Editor omits corresponding Latin passage

Uair na h-indmasa [doberam-ne] do bochtaib in choimded, ni h-uain
6120] fogabum iat, acht on choimdid na n-dula do-ratait dúin diar
6121] fhulang & diar lessugud fodéin eter chorp & anmain; & didiu, do
6122] shásad bocht & aidilgnech & n-doine tróg díb.

Editor omits corresponding Latin passage

Iss ed didiu is cóir
6123] dúin na ra-gbam accaind ar dhíles na h-indmusa do-ratait dúin uile
6124] co coitchend.

Editor omits corresponding Latin passage

Is dímáin tóimnit a m-beith endga ind fairend gabait
6125] occu ar diles na h-indmusa do-ratad doib-sium o Dia dia fhógnum féin

p.212


6126] & do fhógnum chaich uile ar-chena co coitchend;

Editor omits corresponding Latin passage

uair in tan nach
6127] tídnaicet in fhairend-sin a n-indmassa fodéin dona bochtaib, is and-sin
6128] no-s-marbat;

Editor omits corresponding Latin passage

& is é lín na m-bocht marbait in fhairend-sin cech lái,
6129] in lín do bochtaib conicfatís do shassad & do lessugud do indmusaib
6130] na m-bocht fodéin;

Editor omits corresponding Latin passage

uair in tan tídnaicmit almsana & édparta do bochtaib
6131] & do aidilgnechaib in choimded, ni leind fén na h-indmassa
6132] doberam dóib, acht a n-indmassa dilse fadeissin.

Editor omits corresponding Latin passage

Conad aire-sin
6133] is do índmusaib dílsib in duine fadéin is tabartha ind almsu; uair
6134] démnigid Solam mac Dauida sin, ina liubur co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is
6135] do indmassaib dílsib in duine fodéin, ar Solam, is cóir ind almsu
6136] do thabairt.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ind fairend imorro dogniat cennsa & trocaire i-fhus
6137] arna bochtaib, tabrat dia n-aire aithescc ailgen in t-slanicceda
6138] doib i nd-inud aile isin t-soscela, co n-apair:—

Editor omits corresponding Latin passage

‘mad-génar,’ ar Ísu,
6139] don fhairind dogniat i-fhus desheirc & trocaire arna bochtaib, uair
6140] fogébat dearc & trocaire & airchissecht on choimdid na n-dúla i
6141] fuigiull brátha.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair cipe duine na techtand in desheirc, ni
6142] thechtand nách sualaig; intí imorro techtas in desheirc, techtaid
6143] inna h-uli maithiusa [ocus inna h-uli shuailche] & deg-gníma. {column 71b} Na
6144] gebed imorro nech aicce combad do doberad almsain [.i.] don
6145] bocht a tibred laim;

Editor omits corresponding Latin passage

uair cid he in bocht condig ind almsain,
6146] aráide is e in coimdid no-s-eraimend;

Editor omits corresponding Latin passage

‘a duine didiu, don bocht
6147] doberi th'almsain, acht is e in coimdid [no-s-airimend uait, & is e]
6148] dobera a h-athcomainiugud duit.’

Editor omits corresponding Latin passage

Uair ucht in boicht indiu, is e
6149] sin in t-arg i taiscither seoit & indmassa in choimded thall;

Editor omits corresponding Latin passage

conid
6150] dia foillsiugud-sin ro-scrib Solum in testemain-se ina libur, co
6151] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘don choimdid, ar Solam, do-s-beir a almsain in t-í
6152] do-s-beir don bocht, & is é dobera a l-log dó.’

Editor omits corresponding Latin passage

In fairend didiu
6153] na tabrat almsana & edparta do bochtaib & do aidilgnechaib in
6154] choimded i-fus, tabrat dia n-óid adchossán aigthide accarb in
6155] t-slanícceda Ísu dóib i fhuigiull brátha, co n-epera friu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘uair
6156] ro-badus-sa i n-gorta & ni thardsabair biad dam; ro-badus i r-riachtain
6157] a lessa taige oiged, & ni thardsabair etir aigidecht dam;
6158] ro-badus beos i n-nochta & i tacha n-etaig, & ni thardsubair etach
6159] no tiugnach écin dam ummumm; ro-badus didiu a n-inlobru & i
6160] n-galur, & ni thancubar dom fhiss no dom chumsanud no dom
6161] etarfuarad; ro-badus didiu i carcair, & ni thancabair etir dom thorruma
6162] and no dom thaimniuch ass;’ & iss ed-seo atbera fríu, icca

p.213


6163] n-dlomad & icca n-díulta uad:

Editor omits corresponding Latin passage

‘scúchaid uaim, a mallachtnachu,
6164] isin tenid suthain ro-fúired do diabul cona droch-muintir & dia
6165] doescur-shluag;’

Editor omits corresponding Latin passage

bale i m-bia doib-sium cói & crith for détaib &
6166] tólegad for roscaib;

Editor omits corresponding Latin passage

bale i m-bia dóib-sium comlanius cecha h-uilc &
6167] esbuid cecha maithiusa;

Editor omits corresponding Latin passage

bale i cúinnebar bás ona h-ecraibdechu &
6168] ni faigebar.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed atbera in coimdiu fria noemu & fria fhírenu,
6169] ica tócuired chuige fodéin dochum na flatha nemda: ‘toet, a
6170] bennachtnachu, & taisselbaid flaith m'athar ro-fuiread dúib o thús
6171] domain.’

Editor omits corresponding Latin passage

Betit didiu in fairend-sin .i. lucht na derci & na trocaire
6172] i n-oentaid uas[al]-athrach & fatha;

Editor omits corresponding Latin passage

i n-oentaid óg & noem óg &
6173] ailithrech & aithrigech & noem mairtirech in mor-choimded moir
6174] na n-dula;

Editor omits corresponding Latin passage

i n-oentaid apstal & descipul Ísu Crist meic Dé bíí;

Editor omits corresponding Latin passage

i
6175] n-oentaid na h-eclaisi cechtardai .i. nemdai & talmanda;

Editor omits corresponding Latin passage

i n-oentaid
6176] nói n-grad nime na tairmdechatar;

Editor omits corresponding Latin passage

i n-oentaid diadachta & doenachta
6177] meic Dé, isin oentaid is uaisli andaas cech n-oentaid .i. i
6178] n-oentaid na noem trinoite uaisle airmitnige uli-chumachtaige,
6179] athar & meic & spiruta noim.


6180] Almit trocaire De uli-chumachtaig, cu r-issam uli in oentaid-sin,
6181] cu r-airll, cu r-aittrebam, in secula seculorum, amen.

XVI


6182] {column 72a} ‘Milia miliumm ministrabant ei et decies milies et centena milia
6183] astabant ei, míle do mílib aingel oc timtirecht don choimdid, ocus
6184] do-tharistis na míle deichde ocus na míle cetacha do-gres ina
6185] fhiadnaise.’


6186] In spirut nóeb, in spirut is uaisli andas cech spirut, in tres persu
6187] na deachtu uaisli, is chomshuthain & is comfholbthaide frisin athair &
6188] frisin mac, is e ro-foillsig na ruine-si do Daniél faith;

Editor omits corresponding Latin passage

is don faith
6189] dia ro-fhás briathar ann-sin atbert in coimdid in n-aithesc-sa:
6190]

Editor omits corresponding Latin passage

‘a Danieoil, a fhir in chain-duthrachta, tabair det óid na glanruine
6191] fallsigfet-sa duit.’

Editor omits corresponding Latin passage

Cubaid immorro fer in chain-duthrachta do
6192] rada fri Daniél, ara mét ro-shanntaig co fhessad ruine & derrite
6193] De tria traethad & tria timorcuin a chuirp i n-aine & i n-abstanait.

p.214


6194] Oen didiu dona runib derritib ro-tadbanta do Daniel o Dia an ni pritchaiter
6195] sunn,

Editor omits corresponding Latin passage

‘mile do milib oc timthirecht do Dia.’


6196] Comuaimm & coibnes na h-aisnesen-sa is e leth atóibe la Daniel
6197] ‘co dú i nd-ebert remi ina liubur:

Editor omits corresponding Latin passage

‘tarfa[s]a dam,’ or Daniel,
6198] rig-shuide immda do chorugud im fhiadnaise, ocus dessid senoir
6199] uasal ann fora rig-shuide;

Editor omits corresponding Latin passage

a étach taitnemach amal snechta;

Editor omits corresponding Latin passage

folt
6200] a chind amal olaind n-gil;

Editor omits corresponding Latin passage

a rig-shuidi lassar tened, roith a charpait
6201] didiu for lassad;

Editor omits corresponding Latin passage

no-rethed sruth tenntide ro-dian ina fhiadnaise.’
6202] Conid for slicht na m-briathar-sin atfet Daniel fáith in aithiusc-sa,
6203] co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘da-thimthiritis don rig uasal,’ or Daniel, ‘il-mile
6204] aingel ic follamnacht a dula.’

Editor omits corresponding Latin passage

Do-thairistis didiu na mile deichdo
6205] & na mile cetacha do-gres ina fhiadnaise; is iat-so didiu na mili
6206] & [is iat]-so na (cu)inia dia ro-chan in faith, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is
6207] immda & is diairmite,’ or in faith, ‘immat in t-sloig aingelacda
6208] fháiltniges do-gres imon coimdiud;’ oc aisnes in iumaid-sin
6209] [scribais] Daniel in cobigi nóib-sea, co n-apair,

Editor omits corresponding Latin passage

‘na-thimtiritis don
6210] rig uasal, or Daniel ilmili do ainglib fri follamnacht a dulai’ Nocon aire cumad chinntech airium muntire nime
6211] ro-chind-sium in uimir-sin, acht uair na coemnacair in erlabra doenna
6212] iumad bud lia do aisnes oldas in lín-sin; uair atfet Grigoir noem, fer
6213] in raith diada, ic trachtad na h-indsci-sea in fatha, conid cinntech
6214] fiad Dia airem in t-sloig aingelacda & conid nemchintech fiad
6215] doinib; conid do-sin atbeir Grigoir iarum:supernorum ciuium
6216] numerus infinitus et finitus exprimitur, ut qui est numerabilis Deo esse
6217] conid iat nobis innumerabilis demonstretur, ‘is cinntech & is ecinntech
6218] 44 muntire nime .i. is cinntech i leth fri Dia fri Dia, & ecinntech i leth
6219] fria dainib.’

Editor omits corresponding Latin passage

Atbeir didiu in Grigoir cetna, conid lia co mor in
6220] forend do ainglib dogniat timthirecht & umaloit do Dia (oldas) in
6221] lucht tairisit i frecnarcus gnusi Dé. Ar it e da n-ord filet for
6222] ainglib, stantes et ministrantes .i. forend bis ina tost do-gres, &
6223] forend bit ic umaloit do Dia; ar is iat stantes ann (in lucht) tairisit
6224] fiad gnuis Dé inna noibe & ina fírinne budein (cen iml)uad itir,
6225] acht a n-indfhethium do-gres isin comdid, amal for-t-gella in scriptuir
6226] noem, co n-apair

Editor omits corresponding Latin passage

amal ata isin scriptuir ‘conid he in coimdid nop ail don fhoirind-sin
6227] do shir-décsain.’ Ministrantes imorro, inda aingil tecait do
6228] thimthirecht iter Dia & doinib; in d(ala t)an is do nertad na noeb
6229] & na fhiren tecait, in tan aile (45) do thabairt digla forsna
6230] rigu & forsna tuathaib & forsna cathrachaib bite co cloine ina

p.215


6231] pecthaib exsamlaib; tan aile didiu is do tecait na h-aingil,—do denam
6232] fherta & mirbuili {column 72b} isna noemu & isna fírenu.


6233] Atat didiu noi n-uird & noi n-graid for anglib nime, amal dorime
6234] in scriptúir: saraphin em is e in cetna grad .i. ardentes, diolesedaig,
6235] iars-in-ní diolsigit o sheirc [ a]in choimded tria bithu i frecnarcus
6236] Dé cen tairmesc;—hiruphin didiu in grad tanaise, dianad
6237] tinntúd anma multitudo scientie .i. immad fessa & ecna; ar it e ata
6238] mou atoibet do thopur ecna na deachta;—troni didiu in tres grad,
6239] sedes a n-ainm .i. sosta & ríg-shuide in rig iat; ar is dib beres in
6240] coimdid a briathra fíriana for cech n-oen duine isin t-shaegul;—
6241] dominationes didiu in cethramad grad .i. follamnachta & tigernasa
6242] fri smacht for dóinib, & uair tigernaigit & follamnaigit dona cóic
6243] gradaib na decdamar;—principatus didiu in cóiced grad .i. airichasa
6244] fri h-athi na n-gním, & ar it e ata uasal airchindech inna spirut
6245] n-uasal suidigther fri comus na timthirecht n-diada do a fómamaigthib;—
6246] potestates didiu, cumachtu, iss ed a sessed n-grad fri follamnacht
6247] na n-doine; is e in grad-sin timairges ergala & fochaide & tédmunda
6248] na spirut n-angid .i. na n-démna, cona comarlecet doib frithorcuin
6249] do dóinib, na feochracht friu amal dúthracait;—uirtutes didiu, nerta, a
6250] sechtmad grad; it e-sin na spiruta tresi n-iumfhoilngither firta &
6251] adamraigthe isna noemu & isna firenu;—archangeli, is e in t-ochtmad
6252] grad, dianid etarcert summi nuntii .i. techtaire forórdai, ar
6253] it é indisit na mor adamra & na tásca airegdai dona dóinib;—angeli
6254] in nomad grad .i. aisnetig, iars-in-ní aisnedit toil Dé, & cach caingen
6255] choir do shíl Ádaim iar forcongra in choimded.


6256]

Editor omits corresponding Latin passage

Ní aidilgnigend didiu in comthinol uasal-sin muntire nime o
6257] anmannaib dílsib, uair cid na h-anmand o n-ainmnigther linde na
6258] h-aingil, is ona timthirechtaib frisa fhaiditer dochum na n-doine
6259] fuaratar na h-anmanna-sin sicut est Gabrihel .i. ‘fortitudo Dei,’ amal
6260] ata Gabriel, conid inund & ‘sonairti Dé,’ uair ba nert mor & ba
6261] brig don domun in ní do-rarngert .i. compert Crist & a gein;—
6262] Raphiel didiu, dianad etarcert anma ‘medicina Dei’ .i. leges Dé: is
6263] e do-luid cu Toba fo-bíth na fortacht & na h-ícce do-rat do rosc
6264] Tóba;—Michael didiu, asa lith & asa foraithmet atfiadar in eclais
6265] Dé isin laithe-sin indiu, ‘qui sicut Deus’ interpretatur, as inann ón
6266] & ‘in t-í is cosmail do Dia’; ocus nibu ainm cin tothacht & cin
6267] dethberius do-som sin, uair is cosmail o modaib imdaib do Dia

p.216


6268] Míchael:is don Míchel-sin taisselbther na cóic buada-sa .i. a
6269] beith ina chóraid chalma ic toirnem na n-demna n-diumsach la
6270] brethir in choimded; ocus ica srained a n-ifernd asna sostaib
6271] uachtarachaib cosa saiget; is e didiu cathaiges fri diabul tar cend
6272] anma cech oen duine iressaig in tan teit a curp; is e dobera dliged
6273] i fiadnaise Dé tar cend na noem & na fhiren i l-lou bratha; is e
6274] chathaigfes i n-deriud domain fri h-Ancrist i sleib Sioin, & berus
6275] buaid & coscur leis de; is e follamnaiges immalle frisna noemu cen
6276] crich cen forcend isin laith nemdai iar m-breth buada & coscuir. Is
6277] ann iarum erdercaigther lasna Cristaigib sollamain in tíí noib
6278] Michil i tert Kalaind Octimper ar-ai lathi mís grene, &rl. Isin
6279] inbuid-sin ro-coisecrad eclais don archangel-sa i talmain, i foraithmet
6280] & i cumniugud na mor mirbuili do-rigne isin aimsir-sin. Is
6281] ann iarum ata ind eclais-sin do Michel, amal dorrimet na scribenna,
6282] isin uaim i sléib ‘Gargain’ .i. isin cendathaig dianad ainm
6283] ‘Campania’; remídechatar t(ra a)irde ile coisecrad na h-eclaisi isin
6284] inud-sin; uair is e tossach mortha anma Michil isin bith frecnairc
6285] in chuimleng sonairt do-rigne frisin dracoin isin luc-sin:ro-n-delb
6286] demon i n-deilb dracoine dermaire, & luid co m-boi isin uaim i
6287] n-uachtar shlebi Gargain, co frithorgniged and-sin o plagaib & o
6288] thedmannaib do shilaib & do thorthib & do chethrib na tuath &
6289] na cendadach. Ro-imeclaigset na buirb & na genntlige in ní-sin, &
6290] dorúmenutar ba dea in draicc i m-boi in demon, co tabratís édbairt
6291] & almsana dó. Na h-ecnaide imorro & na Cristaige & na h-iressaig ro-thothlaigset
6292] fortacht o Dia, co n-deraib frisin coimdid, co n-aintib
6293] & co n-ernaigthib; ocus ro-guidset co tissed Michel archaingel dia
6294] cabair. Iar sin tra ro-foillsigead doib (46) ann, co tistais iarna
6295] barach isin sliab. O dachotar iarum isin sleib, do-choncatar an
6296] archangel [Michel], ro-fhodail in dracoin {column 73a} i noi rannaib, & ere deich n-dam in
6297] cech rann dib, in tan ructha dia loscad, cu ra-morad ainm Dé &
6298] Míchil triasan fhirt-sin.


6299] Bui didiu araile fer soimm isin t-shleib .i. Garganus a ainm in
6300] fhir-sin, & is uad ro-h-ainmniged in sliab .i. sliab n-Gargan. Is ann
6301] ro-boi-side isin cathraig dianad ainm Seponte; fecht ann testa
6302] tarb do indilib Gargain; dochoid tra [.i. Gargan] cona mogadaib
6303] dia iarraid, co nu-s-fuair i n-dorus na h-uama i n-uachtar in t-shlebi;
6304] focherd iarum Gargan saigit forsin anmunna, uair ba fergach dia


p.217


6305] thesbaid; tanic imorro chuca fen for cúlu a shaigit cu ra-s-geoguin
6306] fodessin, & ni coemnacar ní don anmunna cu-s ro-lad. Ba machtad
6307] mor la coemthechtaidib Gargain in ní-sin. Iar sin tra atcós in
6308] scél-sin do epscop na cathrach; fororcongair side cu ra-ainitis uli
6309] feraib maccaib mnaib, cu ra-foillsige Dia doib cia ardhe forcoemnacair
6310] is-in maigin-sin. O ra-forbad didiu in tredan cusin aine,
6311] do-n-arfaid Michel do uasal epscop na cathrach [.i. Seponte] i fhis,
6312] et dixit Michel frisin epscop, ba he fo-t-[ruair] tidecht don t-saigit
6313] for culu on anmanna co Gargan cusin fher ro-la; & asbert
6314] Míchel, combad attreb dó i talmain in t-inad-sin. Ba bés iarum
6315] do lucht na cathrach, ernaigthe do denum isin luc-sin fri Dia & fri
6316] Míchel. Batar tra da dorus forsin uaim, in dara n-ái sair-des, araile
6317] siar-des; & ni lamtais ina doine inotacht na h-uama, acht no-ernatís
6318] i n-doirsib na h-uama. Ba hí-sin re & aimser tancatar popuil creitmecha
6319] .i. Benepontini a n-anmunna, do chathugud fri genntlidib;
6320] Sepontini didiu a n-anmunna-side. Batar tra na Cristaige i n-aine & i
6321] n-apstanait resin cathúgud, ic attach Dé co tíssed Míchel archangel
6322] dia cobair; in tan tra dochotar na Cristaige do chathugud fria
6323] naimtib, ro-artraig Míchel archaingel doib, & ro-fhochroithed sliab
6324] n-Gargan uli, & tanic dorchatu tairis & toirne & teinnte; conid iar
6325] sin ro-theichset na gennte for culu iar tabairt madma forru, & ba
6326] h-uathad ro-ela dib la febra & tennti & biasta; secht cet tra, iss ed
6327] ro-loisc in saignen dib nammá, cenmotha in ní ro-marbad díb, &
6328] aduatar biasta & ethati. Do-l-lotar tra na Cristaige co coscur & co
6329] n-atlugud buide do Dia, co m-batar i n-uaim Míchil archaingil,
6330] & fuarutar folliuchta beca isin uir ic dorus airther-descert na
6331] h-uama, co nu-s-fetatar combad [he] Míchel archaingel ro-fhoillsig
6332] ardhe & comartha a fhrecnarcusa and.


6333] Iar sin ro-suidiged eclais & altoir isin luc-sin, & ro-edbairset
6334] iar sin edbarta do Dia & do Míchel isin inad-sin: ainm don eclais-sin
6335] didiu Aposania [no Appodonia] .i. costa, fo-bith na folliucht [no na
6336] n-essi] batar inti. Ba cuntabairt imorro leo dús in ba dílmain
6337] doib inotacht in inaid-sin & a chosecrad: is i comarli do-s-gniset
6338] iar sin .i. ro-cúmtaigset eclais do Phetar apstal fri h-uamaid anair,
6339] & ro-suidigset dí altoir inti .i. altoir do Muire & altoir aile d'Eoin
6340] Babtaist. Ro-fóidset tra techta uadib co h-abbaid Róma .i. Silbestar
6341] a ainm-side [.i. in trichatmad abb o Phetar], dus cid dogentais


p.218


6342] im choisecrad na h-eclaisi. Rob i comairli Shiluestair doib, airchindig
6343] na Róma, co ro-áinitis dib-linaib .i. comarba Petair cu
6344] popul na Róma, & aittrebthaide na cathrach Seponte. In adaig
6345] dedinach iarum ina h-aine, ro-artraig Michel do epscop na cathrach
6346] Seponte, co n-epert fris: ‘cid dochanus duib,’ or se, ‘coisecrad na
6347] h-eclaisi? uair ro-choisecras-sa fen chena hí. Ercid inti nama i
6348] m-barach,’or Míchel, ‘co n-oiffrennaib & co n-edbartaib, & guidid in
6349] coimdid im anmaim-sea’; & atbert, co na dernatís cumdaige de
6350] ór no d'argat isin eclais, acht combad glaine cride & menman &
6351] grésche ernaigthe dognethea inti. Do-luid iarum in t-archaingel
6352] inti .i. i n-deilb eoin etrochta, & da-ro-raind fot & lethet & airde ina
6353] h-eclaisi, & forácaib folliucht a mer forsan ailig, & marait beos.
6354] Ocus fororcongart don phopul timmna & forcetul rechta Moysi do
6355] comallud & forcetul soscela. Atat tra teora columna ic fulang na
6356] h-eclaisi-sin, & snidig banna la taeb na columna medonchi in cech
6357] aimser; bid lestar gloinide co slabradaib airgide fon usce-sin, &
6358] fodáilter dona tuathaib fri h-imfhulang n-ícce. Snigid banna aile
6359] la taeb na columan airthirche co línand lestar n-gloinide aile, is e-side
6360] usce fhodáilter fri sacarbaic & fri affriund. Snigid didiu banna
6361] aile la taeb na columan iarthairchi asin telaig, dítnes ind eclais frisin
6362] altoir a-tuaid, & líntar lestar gloinide de; & tiagait in foirend is
6363] craibdige araile isin phopul iar n-airitin chuirp Crist & a fhola, co
6364] m-blaiset in lind somblasta-sin; & iccid in lind-sin {column 73b} cech n-galar & cech
6365] n-aingces. Ata didiu ní aile do adamra ann, .i. cid mor in tepersain
6366] & in fleochad, ni thormaiget na bainde-sin, & cid mor in tartt,
6367] ni-s-dígaib. Ocus ni lamur tra inotacht na h-uamad-sin i n-aidche,
6368] acht is la fuined & la turgabail n-grene tiagar inti dó ernaigthe, co
6369] n-imnaib & co salmaib & co n-edpartaib don choimdid na n-dula.


6370]

Editor omits corresponding Latin passage

Tri h-erdaige dlegar do denum i sollamnaib na noem & na fhíren;
6371]

Editor omits corresponding Latin passage

is e in cetna erddach, celebrad & procept brethri Dé;

Editor omits corresponding Latin passage

is e imorro in
6372] t-erddach tanaise, edpairt chuirp Crist meic Dé bíí & a fhola, de
6373] chind in phopuil Cristaide;

Editor omits corresponding Latin passage

is e in tres erddach, biad & étach do
6374] thabairt do bochtaib & do aidelcnechaib in mor choimded na n-dúla.
6375]

Editor omits corresponding Latin passage

Cipe didiu dogné ina h-erddaige-si, i n-ainmm noem Míchil archangil,
6376] bid fortachtaigthi Míchel dó tria bithu na bethad, & dia lathi
6377] bratha i n-esergi na noem & na fhíren & lucht in domain ar-chena
6378] cu coitchend.

Editor omits corresponding Latin passage

Is e immorro fáth ara n-abar airchindech re Míchel

p.219


6379] archangel; uair in tan do-rígne Dia in domun, ro-choraig airchindech
6380] airithe dona h-ulib dúilib saindredachaib:Lucifer dona
6381] demnaib, grian dona rendaib, sliab Sioin dona slebtib, sruth
6382] n-Iordanen dona srothaib, finemain dona crandaib, colum dona
6383] h-enaib, in leoman dona biastaib, in lebedan dona bratanaib,
6384] Crist uas doinib. Ro-chóraid didiu ann-sin Míchel archaingel i
6385] n-airechus & i n-abdaine for ainglib nime;

Editor omits corresponding Latin passage

is e in t-árchangel-sa
6386] indises i fhiadnaisi Dé ina h-etarguide doberait na nóib fair;

Editor omits corresponding Latin passage

is
6387] e-seo archangel na n-archangel, & in rind uas rendaib, & in tene
6388] tháidlech;

Editor omits corresponding Latin passage

is e-so bis oc cói & oc deprecóit arna h-ainimib
6389] bit a n-iffernd;

Editor omits corresponding Latin passage

uair in tan atchiat munter iffirnd gnúis náem
6390] Míchil archaingil, iss ed-so atberut:

Editor omits corresponding Latin passage

‘a Míchil, is tu ar n-airchindech,
6391] a Míchil, is tu ar rig, a Míchil, is tú shaethraiges tarar
6392] cend do-gres.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-so tra freccra dobeir Míchel forra-sum:
6393]

Editor omits corresponding Latin passage

‘bim-si,’ or Míchel, ‘ic attach in choimded do-gres for animmib na
6394] n-doine.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-so in t-árchangel asa guth resa n-erigfe in cined
6395] doenna do luaithred in talman i l-lo bratha, in tan doberthar do
6396] chach in ni dligfes:

Editor omits corresponding Latin passage

is ann-sin láifither na h-ecraibthig isin tenid
6397] suthain; airmm i m-bia doib pian íttad & gorta, uachda & tessa, &
6398] tened cin erdíbad tria bithu sír;

Editor omits corresponding Latin passage

airm i m-bia doib comláine cecha
6399] h-uilc & esbaid cecha maithiusa;

Editor omits corresponding Latin passage

bid ann-sin didiu thoromfaiter na
6400] h-anfhireoin iar n-il-bliadnaib, & ní do dígbáil a péne, amal domúinet
6401] ecnaide, acht do thormach a pian.

Editor omits corresponding Latin passage

Rechtait imorro na nóib & na
6402] fíreoin isin m-bethad suthain iarna fhortacht tria Míchel archangel,
6403] & taitnigfit amal gréin isin fhlaith nemda;

Editor omits corresponding Latin passage

{column 74a} airm i m-biat i
6404] n-oentaid uasal-athrach & apstal, i n-oentaid aingel & archangel, is
6405] a n-oentaid is uaisle cech n-oentaid, i n-oentaid na noem trinóti
6406] forordhai, athar & meic & spiruta noim.


6407] Ailmit trocaire Dé tria impide noem Míchil archangil; ro-h-isam
6408] uli in oentaid-sin; ro-s-airillem, ro-s-aittrebam, in secula
6409] seculorum, amen!

[For XVII., see Appendix.]

No XVII. is to be found in the translation section presumably referred to in RA's note above; he may have meant to include a homily on the Transfiguration, the only prose piece which occurs between XVI. and XVIII. in the manuscript (107a-b).


p.220

{column/line 107b 27}

Incipit DON AITHRIGE in-so.


6410] Cia cetna ro-forchan aithrige do denam for tús?


6411] Ni 'nsa. Iohan Bauptaist & Ísu Crist & Petar apstal, is iat-sin
6412] in cetna triar ro-s-ordaig ind aithrige ar tús. Eoin Bauptaist,
6413] imorro, is aire ro-s-ordaig-sium aithrige do dénam hi cinaid na
6414] prim-fhaithe noem ro-marbsat in popul Iudaide .i. Danihel & Heremias
6415] & Eziciel & Isaias & Mannases mac Esticia meic Amois, & na
6416] fhaithe noem ar-chena; conid hi cinaid a marbtha-side & a
6417] n-ingremai ro-forchan Eoin aithrige forsin popul do-rigni na h-ulcu-sin.
6418] Crist fessin didiu, ro-forchan in aithrige thanaise for Iruath &
6419] forsin popul n-Iudaide hi cinaid marbtha Eoin Bauptaist; ar is la
6420] Hiruath Tetrachai mac Herotis meic Antipater meic Herotis Asculontai
6421] ro-díchennad Eoin, & ro-n-ces Crist iar-tain, & ro-laad Petar
6422] hi carcair: is e-sin scel foraithmentar hic. Is a cinaid tra marbtha
6423] Eoin ro-forchan Ísu Crist fessin aithrige for chach amal ro-raidsium
6424] romaind. Petrus apstal imorro, is e ro-forchan in tres fecht aithrige
6425] forsin popul n-Iudaide hi cinaid chesta Crist fessin. Ar is iat-sin
6426] triar is togaide ro-forchan aithrige for chach, conid fora slicht
6427] teitt cech eclais hi forchantar aithrige o sin ille.


6428] Atat didiu teora h-ernaile do legius cech pheccaid in duine .i. marttra,
6429] & baithes, & aithrige. Atat tra dí ernail is denta do neoch in
6430] tan do-s-gní aithrige chomlan .i. aithrige da cech ulc do-rígne o bic
6431] co mor; ocus {column 108a} aithrige aile, da cech maith na derna mad conic a
6432] denam. Ar cech olc dogné nech o bic co mor, dollogfaither tria
6433] aithrige n-dichrai, cenmotha ecnach na trinóti nama; ar is dimain
6434] do neoch nach maith dogena mad condic dé ecnach na trinoti. Mad
6435] iar Cirine faith imorro, is e ecnach na trinóti,—ferta & mirbuli
6436] meic Dé do chur i l-leth Belzebúb & for nefní ol-chena. Mad iar
6437] n-Augustin tra, is e ecnach na trinoti,—cen nach n-ernail aithrige
6438] do denam, no cride n-emcraibdech do beth ic neoch, & cen sailechtu
6439] fhocraice Dé no a trocaire do thecht fair, acht airisium ina ulc &
6440] dul i n-dérchained.


p.221


6441] Atat didiu cethri h-ernaile forsin aithrige comlain .i. ecosc na
6442] cinad, & fúisite, & locc, & aimser. Is e imorro inn écosc .i. cride
6443] imthoimnech co n-goirtius nemnech, co n-déraib troma, co lámchomairt
6444] moir & cilicc iar sin. Atat didiu dí ernail forsin fhúisitin
6445] .i. fuisitiu doníther do Dia, & fúisitiu doniter do dainib. Uair iss
6446] ed dlegar do neoch cloechlod inaid do denum in tan do-s-gní
6447] aithrige n-díchra ina phecdaib, amal do-rigne Adam ar sen-athair,
6448] & Petur apstal ar forcetlaid. Ar is a parrdus do-s-gni Adam
6449] immarbus, & ro-díchuirthea asin lucc ina r-pecdaig dochumm inaid
6450] aile .i. hi talmain, do denam aithrige. Petur apstal didiu, i n-Ierusalem
6451] do-s-gní imarbus in tan ro-díult Ísu Crist fo thri, aidche a
6452] chesta, & fo hill-tuathaib in domain do-rígne aithrige isin peccad-sin.
6453] Is fora slicht-side is dénta do neoch aithrige indíu .i. dia
6454] pecdaige nech i l-locc airithe, iss ed is techta dó imgabail in luic-sin,
6455] & dul i l-locc aile do aithrige índ, co fhuisitiu a chinad for tús
6456] .i. in fáth ima n-derna peccad, & in t-inad & in aimser i n-derna, &
6457] aithrige n-díchra do dénam iar sin.


6458] Atat cethri h-ernaile forsin aithrige, do nach buidech Dia, & ní
6459] chabrut corp no anmain .i. aithrige dérchaintech, amal do-rígne
6460] Cáin mac Adaim iar marbad a brathar [.i. Abeil] i fhinghail; ar ní
6461] derna aithrige acht dul i n-derchainiud & cen sailechtu trocaire Dé
6462] dia thairisin. Ocus do-rigne Iudas anfhechtnach iar m-brath Ísu
6463] Crist fessin: dochoid i n-dérchoined, & do-rat fén gosti ima bragait,
6464] co ru-s-croch buden ina mignimaib, & co n-dechaid i n-dérchóiniud,
6465] conid hi a animm cet animm fora r-h-iadad iffern, iar tabairt na
6466] broti esti do Christ mac Dé. Ocus aithrige lesc no mall .i. cena
6467] dénum focetoir, is e-sside in ernail tanaise. Ocus in cethramad
6468] .i. [ut faciamus] aithrige a h-ulc i n-olc aile, no isin olc cetna doridise; ar
6469] mina imgabai nech in n-uli olc in tan do-s-gni aithrige, is dimain
6470] dó aithrige do dénum. Aslach diabuil tra, fodera do nech cen
6471] aithrige do dénum, ar is ed atbeir frisin duine ic aslach uilcc
6472] fair: ‘na déna aithrige indossa,’ or diabul, ‘uair bid fota do
6473] shaegul; ar is suaill in t-olcc do-rígnis, & is sochaide do-róine
6474] ulcu bud móu indatt,’or diabul; ‘uair is dirím méit trocaire Dé, &
6475] íccfaid-side cách dia cintaib,’ ol se. Conid forin aslach-sin
6476] diabuil dogniat cách ní innossa, & nicon dénat aithrige n-dichra fri
6477] Dia do díchor a cinad. Dauid mac Iese imorro, in rig-fhaith amra


p.222


6478] is dech taraill talmain, is fris atbert Crist fessin: ‘fofhuarus
6479] duine amal mo chride hi talum,’ ol se; in tan tra do-rigne Dauid
6480] imarbus, & ro-marbad lais a milid fen imma mnái,—o do-s-gní
6481] aithrige n-dichra ind, ro-n-log Dia athair a uli pecdai dó tresan salm
6482] n-erdraicc .i. Miserere mei, Deus. Ezecias faith imorro, tuctha dó cóic
6483] bliadna déc fora shaegul, in tan do-rigne aithrige n-díchra co Dia.


6484] Maith tra in lóg dobeir Dia don tí do-s-gní aithrige n-díchra .i.
6485] fot saegail i-fhus, & flaith nime cen forcend, & coitsecht fri h-airfitiud
6486] énlaithe parthuis, & cen feirg n-Dé friss i l-lou bratha, in tan
6487] berus a bretha fírenu for cech n-oen. Gairde shaeguil i-fhus
6488] imorro, & iffern tall cen crich, is e log ata da cech oen na dingne
6489] aithrige n-dichra co Dia, &rl.

{column/line 183a 23}

PROCEPT NA MACHAABDAI in-so.


6490]

Editor omits corresponding Latin passage

‘Cathaigid co calma, cobsaigther & cómnertaigther bar cride, a
6491] uli doine isa sailechtú fil isin coimdid.’


6492] In spirut nóeb, in spirut ro-inshorchaid in eclais chechtarda
6493] petarlaice & nua-fhiadnaise o rath ecna & fhátsine, is e in spirut-sin
6494] is augtar don labra-sa tria gin in rig-fatha Dauida meic Iese, co
6495] n-apar,

Editor omits corresponding Latin passage

‘cathaigid co calma.’ Is do molad in Dauida-sin atberar
6496] isin shalm:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-thog in coimdiu Dauid ina muinnterus, &
6497] ro-thócaib cu h-onorach o ingaire choerech in tí Dauid.’ Is e in
6498] Dauid-sin do-s-gní tri coecait moltai do Dia; & is e ro-h-ordnit on
6499] choimdid comba ríg & cumba fáid fír-epertach in cech ernail
6500] fhátsine he.


6501]

Editor omits corresponding Latin passage

In fers áirithi-sea imorro dia ta briathra hic,

Editor omits corresponding Latin passage

‘cathaigid co
6502] calma’: is inand sin & nertatt na maithe [.i.] na sacairt iat fén
6503] tria énerti a colla on dér[der]gud dírech, triasa fhúidbet síd Dé & a
6504] múinnterus.

Editor omits corresponding Latin passage

Bíd féidm ferrda ocaib: is inand ón & na fágubar
6505] nech uaib i n-deathi no i l-laxa, cid i cúimce na tréblaite & na
6506] n-ingremand ra-bthaí.

Editor omits corresponding Latin passage

Ar is e cathaiges co calma in t-í fhédliges
6507] co lán cobsaid isna sualchib & i n-deg-gnímaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus calmaigther

p.223


6508] bar n-indfhethium, a lucht, ídprathi bar cride craibdecha
6509] don choimdid: is inand ón & ni ro-fhergathí fo bés bandai fri
6510] fulang fochaide & tréblati in t-shaegail.

Editor omits corresponding Latin passage

A uile isa sailechtu
6511] fil isin coimdiu: ni don fhoirind shanntaigit & carait in saegul
6512] doberair in comairle-siu, acht is {column 183b} don lucht isa comdidnad & isa
6513] sailechtu fil i n-Dia. Is coitchend tra do fheraib & do mnáib in
6514] forcetul-sa, ar dlegar díb imalle corop ferrda a fheidm fognuma do
6515] Dia: cathaiged tra co calma in t-í shailes i n-Dia. Cathaigit didiu
6516] co calma in lucht carait in coimdiu, & tecait i n-agid na n-ídal & [na]
6517] n-arracht la fóistin martrai, ar choimet & ar chomalliud in rechta
6518] athardai. Sochaide tra i petarlaic & i nu-fiadnaise do noemu & do
6519] fírenu, ro-chathaigset co calma & co sonairt ar Dia fri h-idlu &
6520] arrachtu, & dochótar fo buaid martrai a n-oentaid múinntire nime;
6521] amal ro-chathaigset co fedil & co ferrda oc díten in rechta diada &
6522] timna Dé, co n-dechsat fo buaid martrai, na martíre uaisle airmitnecha
6523] dia ta lith & foraithmet i n-ecmong na ree-sea & na h-aimsire,
6524]

Editor omits corresponding Latin passage

.i. na martíre noemda .i. Machábdai. Is and tra celebrait na Cristaige
6525] lith lathi na martiri-sea .i. hi kalaind Augaist ar-ai lathi mís
6526] grene, isin lathi-si indíu ar-ai sechtmaine isin bliadain hi taumm.


6527] Antiochus Epifanes uero .i. aroli immper do [gap: extent: 4-5 letters] ro-follamnaigestar
6528] oen bliadain déc iar cathaib immda fri h-Egipt & fri cennadachaib
6529] ilib. Ro-gab cen chuimleng Ierusalem, co ro-s-marb sochaide
6530] indi; ro-fhodbaid & ro-fhasaig in tempul, ro-ordaig rechtaire and; is
6531] e-side ro-chomecnigestar lucht na cathrach im chomalliud timnai
6532] & forcetuil ba sain fria fhorcetul fen. Is i n-ecmong na ree-sin &
6533] na h-amsire ro-boi isin fhích dianad ainm Modin aroli fer .i.
6534] .i. Mathias a ainm, mac Eoin meic Shimoin shacairt e-side, do
6535] bab Ierusalemdai. Batar cóic meic ocai .i. Eoin in cetna
6536] mac, diarbo ainm aile Gades; ocus Simon diarbo comainm
6537] Mathathias, & Iúdas frisa n-abar Machabeus, a quo na Machabdai;
6538] & Elizar diarb' ainm Saphus; & Abraam dia r-lil Ionathas.
6539] No-cathaigitis tra in coicer-sa dar cend in rechta athardai. Elizár
6540] didiu, oen do shuidib in rechtai & fer nochat bliadan, fer sochraid
6541] cennais o gnuis, no-comecnigthea he im thomailt fheola mucc; ar
6542] is do thimnaib rechta Moysi nemthomailt fheola mucc & pattan.
6543] Ro-chind imorro in fer-sa ina menmain, na dingned na h-í naptar
6544] dilmain dó do denum, for seircc a bethad; ar ba ferr lais bás


p.224


6545] sochraid do thecht dó oltas beith i m-bethaid miscnig do Dia a-bus.
6546] Do-dechutar iarum chuice fo cleith aroli dóine tria chardine, &
6547] ro-n-aitchiset im thomailt na fheoland ba dilmain dó do chaithium,
6548] & co n-aprad ‘ba h-i in fheoil ima comecnigthea do chaithem no-meled,’
6549] & co saertha a bás triasin m-brec-sin. Ro-imráid imorro
6550] in t-í Elizár, ‘in ní ba cubaid dia ais & dia shendatu & dia
6551] sochenelchi; is e ro-airbert beth asa óitiu fo recht Dé’; & is ed
6552] atbert friu: ‘nocon indraic do fhir m'oesi-sea,’ ol se, ‘brecc no
6553] doilbiud do denam, co ro-midet sochaide dona moeth-oclachu
6554] Elizar, dianad slán nocha bliadan, do thecht co bethaid & co
6555] tesmailt na n-génti, & saebobthar na moeth-oclaig-sin tria mo brecc-si;
6556] & bam cintach-sa de-sen im shendataig; ar cia no-m-saerthar-sa
6557] isin bith fhrecnairc do phein & do thodernam na n-doine, ni
6558] chumcaimm co ro-imgaiber cumachta Dia uli-chumachtaig,’ ol se.
6559] ‘Is aire-sin atbel-sa co h-indraicc am shenndattaig, & lécfet desmbirecht
6560] sonarti & calmachta dona moeth-oclachaib dar m'esi, corbat
6561] erloma do bás ar comalliud rechta Dé.’ In foirenn imorro
6562] roptar cendsa fris ar tus, ro-soitea i fheirg {column 184a} & lonnus iarum fri
6563] h-Elizár forna briathra-sa, & midset conid for dásacht bói. Is ed
6564] tra atbert Elizár: ‘a Dé uli-chumachtaig, tucai-se co fódmaim-se
6565] na piana-sa & na todernuma erut-sa óm thoil & óm dúthracht
6566] fén, ár connigimm mo shaerad uadib.’ O 'tbert Elizar na briathra-sa
6567] co tuilled, ro-fhóid a spirut.


6568] Tarraid imorro in rig iar sin na secht m-brathri cona máthair, &
6569] no-s-comecnig co caithdís feola mucc & ídal-idpurtai; is ed atbert
6570] in cetna fer dib: ‘cid connige, no cid is áil duit, a rig? ar is ferr
6571] lind epilt o bás adétig, oltas tairmthecht in rechta athardai.’
6572] Atbert in rig tra, ‘tengaid in fhir-sea do thescad, & a thócbail i
6573] n-ardi hi fhiadnaise a brathre’; & tucait beos ina bethaid for
6574] lannaib tened dia loscad iarum. In foirend aile imorro, boi cách
6575] dib oc nertad aroli, conid ed atbertsat: ‘atcí Dia in fhírinde, &
6576] comdídantar he ina mogadu & ina múntir fén.’ O ra-fhóid
6577] in cetna fer a spirut on mud-sa, tucad in fer tanaise co pein &
6578] todernum, iar fhendad a chrocind & a fhindfaid dia chind. Iarfaigset
6579] de iar sin: ‘in toméla na feola-sa,’ ol siat, ‘síu no-t-piantar
6580] in cech ball fo-leth fon indus-sa?’ Atbert-som iarum: ‘ni
6581] dingen-sa,’ ol se, ‘tol in rig imme-sin.’ Aire-sin tra forodomair na


p.225


6582] todernuma mora-sa iar-tain, conid ed atbert oc tinfisin imechtraig
6583] a bethad: ‘conice-siu ar malart-ni don bith frecnairc ar comalliud
6584] in rechtai, acht toduscaid rí na n-uli sind a bás isin esergi
6585] n-urdraicc i m-bethaid suthain.’


6586] Tuccad tra in tres fer dochumm na pian. Ro-shín a lamu, & is
6587] ed atbert: ‘do nim asselbaim na bulla-sa, & no-s-dímicnigimm
6588] for recht in choimded, & sáilim co n-géb na bulla cetna doridise;’ &
6589] ba h-e a mét ro-raid so, co n-ingantaigtis in uli menmain shonairt in
6590] oclaich-sin, ar bat nefni fiadu na todernuma & na piana tuctha fair;
6591] & ro-fóid a spirut.


6592] Tuccad in cethramad fer, conid ed atbert fon indus-sa: ‘is
6593] maith,’ ol se, ‘don lucht tidnaicther do bás arin coimdid, uair
6594] hicfaither o Dia doridise; na h-ecraibdig imorro, ni-s-bia esergi doib
6595] isin fhuigell.’ Ocus o ro-fhóid in fer-sa a spirut, ro-piansat in
6596] cóiced fer, conid ed atbert-som oc fégad in rig: ‘conice-siu
6597] ar marbad-ne, & do-s-gní cech ní is tol deit; ni ra-gba-su ocut ar
6598] cenel-ni combad deligthi o Dia, ar is ainmnetach he. Fégaid
6599] a mor chumachtu, indus conic do pianad-sa & pianad cech oein as
6600] dir duit.’


6601] Tuccad in sessed fer chucu iar sin dia pianad; & in tan ro-siacht
6602] cusna dála dédenchu do, ro-ráid frisin rig: ‘na bí for
6603] comrorcain na for ecoir ni as sia, ar forodam-ne na h-ulcu-sa forar
6604] peccad fén, & for imarbus dun hi n-dia; tu-sa imorro no-t-pianfaither
6605] co sír, ar do-chathaigis co dána i n-agaid in choimded.
6606] Sinde tra gebmít cech deg-thairrngiri tairngaires dún ar comalliud
6607] a thimna & a fhorcetuil.’


6608] Is adamraigti trá co mór & is indraicc o foraithmet máthair na
6609] macc-sa; fechtnach imorro noem máthair na macc-sa .i. Machába
6610] a h-ainm, uair cia itconnairc a secht maccu do marbad i n-oen lo ina
6611] fiadnaise, niba bronach de, acht ba subach forbailid, ar do-shail
6612] morfhochraicc d'fhagbail on choimdid aire. Boi iarum menma
6613] fherrda i n-écosc banda aicce, co ro-nert co calma cech macc fo-leth
6614] dia maccaib, co n-epert sí: ‘nico fetur,’ ol si,‘cindus ro-mbabair
6615] im bróind, & ni me-si do-rat tinfed na betha dúib, & ni me ro-comordaig
6616] bulla bar corp, acht duilem na n-uli dul; is e-sin
6617] ro-farcruth{column 184b}aigfe doridisi & dobera tinfed & betha shuthain dúib;
6618] ar ro-bar-dimicnigsebair fen ar comalliud a thimna & a rechtai.’


p.226


6619] Antoich imorro in rig o ro-thuic a chomthainsium fen, ro-dínsig
6620] & ro-dímicnig guth na mná & ro-s-cairig co mor. O ro-boi didiu in
6621] macc ba sou and beos cen pianad, atbert in rig, & ro-thestaig o
6622] luga, co tibred anoir & cátaig n-gradai & muinnterus do dia n-adrad
6623] na h-ídlu; acht ar na cualai & ona r-gab in moeth-oclach na
6624] briathra-sa, ro-gab in ri in máthair, & bíd oca fhaslach forri, co
6625] nu-s-tesairced a macc do lámu na fheol-denmai. Fáitbis tra in
6626] máthair imon córaid crodai n-eccraibdech, co n-epert: ‘a meic,
6627] ol si, is me-si ro-t-imochur im bróind fri ré nói mís, & is duit
6628] do-ratus loimm na cích-sa co cend teora m-bliadan, & ro-n-ailes
6629] conice-so; aitchimm aire-sin co nu-s-féga nem & talmain cusna
6630] h-uli filet indib, co nu-s-dernai in coimdiu do nefni: na h-imeclaid
6631] tra in feol-denmaid-sea, acht geb as do thoil fen bás, co nu-s-tídnaice
6632] Dia duit bethaid suthain ar-oen frit braithrib.’ O tharnic
6633] don bandscail na briathra-sa co tuilled, atbert in moeth-oclach
6634] iarum: ‘a ríg, noco denaim-si ni for h'orcongrai no for h'aslach,
6635] acht erladaigimm & oentadigimm do fhorcetul in rechta do-ratad
6636] dún tria Moysi mac Amrai, dia ro-scrib in coimdiu do dheg-timna in
6637] rechta o meor isna taiblib clochda i sleb Sína; ar ma do-s-gní Dia
6638] feirg fri re m-bicc daig ar cuimbrig, dogena ar comdidnad iarum;
6639] uair mo brathri-siu, ra-pianais-se o péin chumair, ataut i n-gloir &
6640] i n-oibnes na bethad suthaine: me-si tra amal mo brathri tidnacimm
6641] mo chorp & m'anímm arin recht n-athardai; & atchimm in
6642] coimdiu co n-derna boide & trocaire, co soam rianar cenel & rianar
6643] popul, & co ra-t-piantar-sa, a rí cuilech, a choraid is mesa do doinib
6644] domain, o sroiglib & todernama dermáire, & co na ro-imgaba digal
6645] Dé uli-chumachtaig, co fhesara & co fhoisme conid e-sium a oenur
6646] is rig & is cumachtach na n-uli dúl.’ Is ann-sin ro h-adannad in rig
6647] colach eccraibdech o feirg & londus difhulachta frisin fer-sa, co
6648] r-pianad he ni bud ulli oldait a braithre ol-cena. Atbath tra in
6649] fer-sa & ro-thairisnig isin coimdiu co mor riana bás, iar nertad tra
6650] a meic dia máthair & iarna marbad ocin rig .i. Antoich. Tuccad
6651] in máthair fa-deóid dochum na pian & na todernum, co ro-fulaing
6652] uli, & ro-fhoid a spirut dochumm nime.


6653] Atcós don rig corba lán tempul Ierusalem di ór & argat:


p.227


6654] ro-foid ann-sin in fer dianad [ainm] Helodorus, co tuccad uli
6655] indmas na cathrach chuca-sum. O ro-siacht tra Helidorus cona
6656] slog co Ierusalem, tanic isin tempul cona múntir do
6657] tabairt a indmais ass; ro-shín imorro popul na n-Iúdaide a l-lama
6658] dochumm nime, ic dérchoined & oc cuinchid fhurtachta
6659] cusin oen-Dia. Ro-artraigset in tan-sin fochétoir isin tempul da
6660] óclach shochraide thaitnemacha co h-adbul, & sroiglit co mor in
6661] ti Helidórus, co torchar cu l-lar, & se marb acht becc; ro-guid
6662] iarum in t-uasal-shacart in coimdiu aire, co ro-slanaigtea fo-chétoir;
6663] & fogni atlaigthi buide do Dia, & do-rat ídpurta don
6664] chóimdid co h-umal inisel. Do-dechaid iar sin cusin rig, co
6665] n-epert fris: ‘ma thechtai-siu nech is miscais latt, fóid co h-Ierusalem,
6666] & is amlaid ticfa chucat iarna sróigled, ar ata nert Dé isin
6667] inad-sin; ocus in t-í isa aitreb fil a nim, is e is coimetaid & is
6668] furtachtaig don inad-sin, & malartfaid cech oen dogéna midenam
6669] ann.’


6670] Antoich imorro, lintar o díumus & o fheirg co r-thindscan[...]

[lt ]3[gt ][Here ends the fragment.]

XXXI


6671] {column/line 194a 2}

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ocus aithle ocht laa tarrustar na h-apstail doridise ar medon,
6672] Tomas imalle friu.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus tanic Ísu i n-dóchum doirsib foriatta,
6673] & tarrustar eterra ar medón, & is ed ro-raid friu: ‘pax uobis.’
6674]

Editor omits corresponding Latin passage

Atbert iar sin fri Tomas: ‘tuc do mér hille, & fég mo lámu; sín
6675] uait do láim & tabair am thaeb, conarbat ancretmech ho sund
6676] immach.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fhrecair tra Tomas, & is ed atbert fri h-Isu:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is
6677] tu mo choimdiu, is tu mo Dia!’

Editor omits corresponding Latin passage

Is he freccra do-rat Ísu for
6678] Thomas: ‘ar itchonnarcais, is aire ro-m-cretis:

Editor omits corresponding Latin passage

mo-genar don
6679] foirind nacha-m-facatar, & ro-m-cretset.’’


6680] Ioin mac Zepedei brun-dalta Ísu, comorba na h-óige, in dara
6681] apstal déc i n-urd apstalacht, in cethramad suiscelach ro-scrib in
6682] soscela coimdeta, is e atfet in gnim n-uasal n-oirmitnech pritcaither
6683] isin lathi-sea indiu .i. apstail & descipuil Isu do beth i tegdais


p.228


6684] foriatta, & Tomas immalle friu isin ochtmad ló iar n-esergi Crist;
6685] ocus Crist do thidecht i n-dochum doirsib foriata, do demniugud a
6686] n-irse [.i. cretim] imon esergi, co tarrustar eterru ar medon, co
6687] ra-s-bennach; conid aire-sin atbert Eoin, ‘& post dies octa.’


6688] Comuaim imorro & coibnes na liachtana-so, is e leath atoibe [.i.
6689] as dluith] co dú i n-erbairt Eóin, oc aisneis don taidbsin, dia n-ecid
6690] [.i. aisnes] remaind ina soscela:Tomas tra,

Editor omits corresponding Latin passage

óen dona dib
6691] apstalu déc, ni ro-bi imalle frisna apstalu ar-chena, isin taidbsin-sea.
6692]

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed ro-raidset na apstail aile fri Tomas: ‘atconncumar-ni,
6693] ol iat, in coimde.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is e tra freccra do-rat Tomas forra-som:
6694]

Editor omits corresponding Latin passage

‘mine fhacur-sa slicht na cló ina lámu, & mine thardar mo láim
6695] ina thoeb, ní chretiub a esergi.’ Conid for slicht na m-briathar-sin
6696] atber:

Editor omits corresponding Latin passage

‘& a aithle ocht lá .i. isin ochtmad ló iar n-esergi
6697] Crist,

Editor omits corresponding Latin passage

tarustar doridise na apstail ar medón.’


6698]

Editor omits corresponding Latin passage

In sésed taidbsi is di ata briathar sund;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ba cóic tarfaid in
6699] coimdid Isu dia muinntir hi n-dómnach na h-esergi;—

Editor omits corresponding Latin passage

in cetna
6700] taidbsi dib-sen, dona bannscalu noemu, oc dul dochumm in adno-cail;—
6701] in taidbsi tanaise, dona bannscalu cetna, oc tidecht on
6702] adnocul;—

Editor omits corresponding Latin passage

in tres taidbsi do Petar iar n-díultad a thigerna;{column 194b}—

Editor omits corresponding Latin passage

in
6703] cethramad taidbsi, dona desciplu tancatar amach o Ierusalem
6704] conice in fich dianad ainm Himmaus: Lucás & Cleofás iat-side,
6705] amal is cétfaid dona trachtairib;—

Editor omits corresponding Latin passage

in cóiced taidbsi, dona desciplu
6706] immda i n-Ierusalem;

Editor omits corresponding Latin passage

ocus o ro-gabsat-side occu comad spirut
6707] atchitis, is ed atbert Ísu friu:

Editor omits corresponding Latin passage

tabraid da bar n-oid, ol Isu, cona
6708] techtat na spiruta feoil na cnamu amal techtaim-sea;

Editor omits corresponding Latin passage

& o m-batar
6709] beos i cúnntabairt, is ed ro-raid-sim:

Editor omits corresponding Latin passage

in fhil biad ocaib sund, ol
6710] Isu, biad bud chubaid do thomailt?

Editor omits corresponding Latin passage

is ann-sin do-rat indi apstail do
6711] Ísu ordu do bratan fhonaithe & criathar mela;

Editor omits corresponding Latin passage

& o ro-s-caith ina
6712] fhiadnaise ní ba lor lais don bíud-sin, do-rat doib a fhuigell, amal
6713] ba gnath do riam;

Editor omits corresponding Latin passage

ro-s-failtnigset tra na h-apstail cu mor o fhegad
6714] in choimded iar n-esergi.

Editor omits corresponding Latin passage

In sesed taidbsi imalle frisna apstalu,
6715] amal innises Eoin;—

Editor omits corresponding Latin passage

in sechtmad taidbsi imorro, dona apstalu
6716] batar oc iascairecht i m-muir Thibriatis;—

Editor omits corresponding Latin passage

in ochtmad taidbsi dona
6717] h-aen apstalu déc, i sléib na Galilee, amal ro-tharrngir fen doib rena
6718] cesad;—

Editor omits corresponding Latin passage

in nóimad taidbsi dona apstalu cetna, oc tidecht for
6719] cula co h-Ierusalem i l-ló na fresgabala, amal aisnédes Marcus ina
6720] liubar;—-

Editor omits corresponding Latin passage

in dechmad taidbsi, in tan atconncatar ind apstail in slaniccid

p.229


6721] Ísu oc fresgabail dochumm nime.

Editor omits corresponding Latin passage

Ár medon ro-batar i tegdais
6722] foriata, for oman na n-Iúdaide, amal atfét Lucás i n-Actaib Apstal;
6723]

Editor omits corresponding Latin passage

ar rop imecul in trét, uair ni bói a n-oegaire trebur oc a n-imchoimet.
6724]

Editor omits corresponding Latin passage

Roptar snimaig na descipuil, cena maigistir tairise oca
6725] forcetul;

Editor omits corresponding Latin passage

roptar toirsig na meic .i. indí apstail cenaa n-athair bóid
6726] oca furtacht & oca remimthús;—

Editor omits corresponding Latin passage

conid arna fáthaib-sin tra
6727] ro-batar indí apstail i tégdais foriata,

Editor omits corresponding Latin passage

& Tomas immalle friu;

Editor omits corresponding Latin passage

is aire
6728] doberair aisnés fó-leth sund for Thomás, ar is e oen discipul na boi
6729] imalle frisna h-apstalu isin cóiced táidbsi.

Editor omits corresponding Latin passage

{column 195a} Iar toidecht do cusna
6730] h-apstalu, itchuala leo Crist do esergi;

Editor omits corresponding Latin passage

cia atchuala, nirbo áil dó a
6731] chreteam céin co n-aicced, ar is démniu a n-atchíí súil inas a
6732] n-atchluin cluas.

Editor omits corresponding Latin passage

Tanic tra doridise in coimdid Ísu Crist, & do-rat
6733] a thoeb & a lámu dia túr don descipul amairsech .i. do Thomás.
6734]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus ro-shlanaig Ísu crecht na h-aimirse bói hi menmain Tomáis ar
6735] medón tria thaidbsin dó foillshlechta na crécht ro-thecht-sum sechtair
6736] ina churp.

Editor omits corresponding Latin passage

Is mou co mor ro-tharmnaid don eclais faind-ires
6737] & cunntabairt Tomais imon esergi, ina h-ires & credem sonairt
6738] na n-apstal ar-chena;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ro-h-eráiled cretem na h-esergi for
6739] Thomas tria thúr & lamachtad in chuirp choimdetta, ro-shonartnaig
6740] ind-sin ar menma-ne & ar n-indfhethium imon esergi iar n-díchur
6741] uainn cecha cunntabarta & cecha amirsi.


6742]

Editor omits corresponding Latin passage

Tanic Ísu i n-dochum, doirsib foriatta:

Editor omits corresponding Latin passage

cesnaigther, uair is a
6743] fhír-churp a doenachta atracht Crist a bás, cindas dochuaid isin
6744] tegdais, doirsib foriata? uair ni regat cuirp na h-esergi tria churpa
6745] dluthi & tria churpa daingne .i. tria chlochaib & crannu.

Editor omits corresponding Latin passage

Is
6746] demin cetus cuirp na h-esergi combat foille & séime tria imfhulang
6747] in aicnid spirutalda, ba solamachtaige tra iar fhirinde in
6748] aicnid chorpda.

Editor omits corresponding Latin passage

Ar mírbuil didiu as gabtha do churp in choimded
6749] dul isin tegdais foriatta;

Editor omits corresponding Latin passage

cia h-ingnad imorro ro-boi and iar fhír,
6750] cia no-dechsad hi curp nemthruaillnide iar n-esergi isin tégdais,
6751] doirsib foriattaib, in tan ro-genair hi colaind marbda on óig cen
6752] eroslucad n-inne? ocus ro-imthig iar-tain, cossaib tirma, forin
6753] muir;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is riarach cech duil dia duilemain.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus tarustar
6754] eterra ar medon iarum:

Editor omits corresponding Latin passage

sund ro-chomaill Ísu in ní ro-tharrngir
6755] dia apstalu, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

{column 195b} ‘baile a m-bia dias no triar,’ ol Ísu,‘ i
6756] comthinol im anmaim-sea, biat-su fen eterra ar medon.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed
6757] ro-raid Ísu fria apstalu, oc bennachad doib:

Editor omits corresponding Latin passage

‘síd & cain-chomrac

p.230


6758] dúib!’

Editor omits corresponding Latin passage

Cubaid in t-ord forcetail do-rigne Isu sund .i. síd d'errdarcugud
6759] dona h-apstalu, comad laindite leo in forcetul do gabail do
6760] laim.

Editor omits corresponding Latin passage

Alaind tra in ní forcoemnacar ann .i. síd do erdarcugud
6761] don t-shíd .i. do Christ, dianad ainm síd; amal demniges in
6762] t-apstal, co n-abair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is e Crist in síd iar fhír,’ ar in t-apstal; is
6763] e ro-aentadaig petarlaicc & nu-fhiadnaise.

Editor omits corresponding Latin passage

Labraid sund Dia sídamail
6764] na briathra sídamla dona h-apstalu sídamlaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire-sin
6765] ro-raid fria Tomás:

Editor omits corresponding Latin passage

cubaid ciamad for Tomás no-shaided Ísu sech
6766] na h-apstalu ar-chena, ar is dia forcetul & dia sonartugud [.i. a
6767] cretmi] tanic iar n-esergi;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is do tanic in sét .i. Isu, do thabairt
6768] éolais do Thomas boi for aneolas anallana;—

Editor omits corresponding Latin passage

is do tanic in liaig .i.
6769] Crist, do thabairt hicce & fhurtachta don descipul inlabor .i. do
6770] Thomas;—

Editor omits corresponding Latin passage

is aire tra tanic in t-shoillsi .i. in slaniccid, co tartad
6771] sollsi eolais & irse do Thomas, boi i n-dorchuib aineolais & amirsi.
6772]

Editor omits corresponding Latin passage

‘Tuc do mér ille, & fég latt mo láma’

Editor omits corresponding Latin passage

.i. démniget innossa in
6773] ní ima ra-bi do chunntabairt o chianaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Robo bec la h-Ísu a
6774] táidbsin do roscaib Tomais, mine thidnaiced dia thúr & dia
6775] iarraid o lamaib.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Sín uait do láim, & tabair am thoeb; & nirbat
6776] ancretmech ho súnd immach, acht corbat cretmech.’

Editor omits corresponding Latin passage


6777] nama tarfaid Ísu sunn do Thomas folliuchta na cló ro-thecht ina
6778] lamu & ina cossaib, amal indises Lucás, acht tuarcaib do slicht in
6779] gói ro-thecht ina thoeb, amal indises Eoin .i. ina thoeb n-dess co
6780] demin.

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fhrecair Tomas, & is ed adbert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is tu mo choimde,
6781] is tu mo Dia!’

Editor omits corresponding Latin passage

{column 196a} Cubaid dogarar sund on apstal o dib n-anmannaib
6782] in t-íí tairises co h-oentadach o dib n-aicentaib .i. hon doenacht & o
6783] diadacht; & erdarcaither on dib rachtaib .i. ho phetarlaicc & nu-fhiadnaise;
6784] & isa comairle comainsium in t-shaegail, & saint imon
6785] m-biad todochaide.

Editor omits corresponding Latin passage

[Atbert Isu fri Tomas:

Editor omits corresponding Latin passage

‘uair itconnarcais, is
6786] aire ro-m-or’]

Editor omits corresponding Latin passage

.i. uair itconnarcais comartha in chesta, is aire
6787] ro-cretis gloir na h-esergi;

Editor omits corresponding Latin passage

uair atconnarcais mo doenacht, ro-cretis
6788] mo dheacht;

Editor omits corresponding Latin passage

uair itconnarcais o roscaib, ro-chretis o chride.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ma-génar
6789] don foirind nách-um-facatar, & ro-m-cretsit.’

Editor omits corresponding Latin passage

Failtnigid co
6790] mor in t-aithesc-sa in t-shlaníceda na geinnte; ar is díb ro-bói
6791] briathar occa sund, don foirind na ra-batar 'na frecnarcus, & no-chreit
6792] ho iris forpthe, & no-s-inntshamlaigend o chaen-gnimu;

Editor omits corresponding Latin passage

uair
6793] is e iar fhir credes co forpthi in t-íí chomailles in maith cretes ho
6794] menmain.

Editor omits corresponding Latin passage

Tairngirid Isu sund finfed [.i. óibnes] & fochraice

p.231


6795] forordhai don foirind na facutar ho roscaib corpda, & no-s-credet ho
6796] chride ar medón, & no-s-faismet o belaib sechtair.

Editor omits corresponding Latin passage

Ar is i an ires
6797] fhorpthe iar fhír credeam na maithe nemaicside, & coimet na timna
6798] n-diada co sonairt & co dligtech, cu ró nech triasin ires-sin cusin
6799] fhír-gné .i. co fegad De isin fhinfed [.i. is-in fechtnaige] & isin
6800] t-shochraidecht hi ta fiad aingliu.


6801]

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-sin etargna fhollas na liachtan-sa.


6802]

Editor omits corresponding Latin passage

Techtaid tra in liachtu-sa etargna siansaide [.i. rúnda chiallmar],
6803] is cubaid fri Crist & frisin eclais.

Editor omits corresponding Latin passage

Mad iar sians tra [.i.
6804] iar ruin], na h-ocht lathi atberair sund: is ed dofornet sin, ocht
6805] liubair na nú-fhiadnaise; & ainm lathi forru-side ara sollsi & ara
6806] n-etrochta; uair amal inorchaither in corp sechtair ho shollsi grene
6807] & na rend ar-chena, is amlaid-sin inorchaither in animm ar medón ho
6808] shollsi spirutalda na timna diada; amal démniges Ísu fessin, co
6809] n-abair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘cipe imthiges isin ló .i. cipe chomailles mo thimna,
6810] ol Ísu, noco benfa ail-beim.’

Editor omits corresponding Latin passage

{column 196b} Uair imdhigmet-ne cen ail-bém, dia
6811] tóchaithem aimsir ar n-uli bethad do rér na scriptúri nóibe.

Editor omits corresponding Latin passage

Na
6812] descipuil tra ar medon: is ed dofornet iar sians [.i. rúin], in eclais
6813] do chumsanud co sidamail ina nóime & ina h-innracus fodessin, iar
6814] n-dichur uathi Iúdaide & indlaigtaide, eritecda & brathri togaethach,
6815] & cech uilcc ar-chena.

Editor omits corresponding Latin passage

Tomas tra, dianad etarcert anma ‘abisus
6816] scientiae’ .i. abis fessa: is ed doforne, na forcetlaide eolcha na-sechnand
6817] in eclais.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair nach tarba in cend cena deta, ho
6818] mínigther na biada dona ballaib, is amlaid-sin nach tarba in eclais
6819] cena h-ecnaide, mínigit glanrúin na screptra nóibe dona h-iresechu.
6820]

Editor omits corresponding Latin passage

Tanic Ísu chuca doirsib foriata:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed doforne sin iar sians, conid
6821] comartha techta Crist cusna h-irisechaib, dia m-be occu síd
6822] & rethinche, cocridetu & brathardhacht, oentu & dercc, cennsa &
6823] díute.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus tarustar eterra ar medon:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed doforne sin, conid
6824] frecnairc Crist iarna dheacht don eclais nóib, amal ro-thairngir
6825] dia apstalu, co nd-ebairt:

Editor omits corresponding Latin passage

‘biat-sa do-gres,’ ol Ísu, ‘oc furtacht &
6826] oc foiridin na h-eclaisi nóibe.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus is ed ro-raid riu, oc bennachad
6827] doib,

Editor omits corresponding Latin passage

‘sid duib’:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed doforne sin, conid im shíd & im cho-credetaid
6828] chongabar in eclais; amal ro-gell beos dia apstalu, co
6829] nd-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘doberim mo shíd duib,’ ol Ísu; ‘facbaim mo shíd
6830] ocaib’ .i. facbaim in síd n-erchradach, doberim duib in síd suthain.
6831]

Editor omits corresponding Latin passage

Tuc do mér ille:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed doforne sin, in eclais do thocuired co h-iris &

p.232


6832] co cretium tria rath in spiruta nóib, dianad ainm in scriptuir,
6833] ‘degitus Dei’ .i. ‘mér Dé.’ Is aire tra doberair ainmm ‘meoir’ for
6834] in spirut nóeb, uair amal inchoisces fer cumachtach ona meor in
6835] gnim is ail lais do génam dia thimthirib, is amlaid-sin ro-fhaillsig in
6836] t-athair nemdai dona h-irisechaib a rúine & a derrite triasan spirut
6837] nóeb; no amal is tri h-alta atat isin meor, is amlaid-sin is e in spirut
6838] nóeb, in tres persa na deachta uaisle.

Editor omits corresponding Latin passage

Fég latt mo láma:

Editor omits corresponding Latin passage

credit
6839] mo doenacht & in chumachta fuarus on athair nemdai; amal
6840] chomáides Ísu ria apstalu, co n-abair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘tucad dam-sa,’ ol Ísu,
6841] ‘comus cech neich bus maith liumm do denam a nim & hi talmain.’
6842]

Editor omits corresponding Latin passage

Sín {column 197a} uait do láim, & tabair am thaeb

Editor omits corresponding Latin passage

.i. creit isin scriptuir nóib
6843] fhaisnédes glanrúin mo chuirp-si & m'fhola.

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fhrecair Tomas
6844] .i. cretid eclais in nú-fiadnaise cech maith forchanus in scriptúir
6845] diadai.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ed atbert, ‘is tu mo choimdiu, is tu mo Dia’:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed
6846] doforne sin iar sians, na h-iresechu credit co forpthi deacht & doenacht
6847] a n-oentaid oen persaine hi Crist.


6848] Is e-sin etargna shiansaide na liachtan-sa.


6849] Mad iar m-béstataid tra, na h-ocht lathi atberair sund: is ed
6850] dofornet sin, na h-ocht sualchi erechdai triasa roichend cech firen
6851] dochum 47nime.

Editor omits corresponding Latin passage

In cetna sualaig dib-sin, in ires; in tanaise, in
6852] genus; in tress, in umalóit; in cethrumad, in dercc; in cóiced, in
6853] trebaire [.i. amainse]; in sessed, in mesardhacht; in sechtmad, in
6854] t-shonarti; in t-ochtmad, in fhirinde.

Editor omits corresponding Latin passage

Deiscipuil imorro Crist ar
6855] medon: is ed dofornet sin, na dóine foirpthe no-s-fégat fen co
6856] fuirechair, & no-s-deróiliget fen ar inísle; ní midet imorro a coibnestu.
6857]

Editor omits corresponding Latin passage

In t-í ordaiges a bethaid fon indus-sin, is ‘ar medón’ ata, &
6858] is airmide iar fhír eter desciplu Crist.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ann tra thechtmait iar
6859] m-besdataid Tomás, dianad etarchert iar tinntud anmma, ‘abisus
6860] scientiae,’ ‘imad fessa,’ in tan ordaigimit ar n-uli gnimradu iar
6861] comairle in ecnai & na screbtrat nóibe; ar is dorcha cech oen i n-ecmais
6862] ecnai.

Editor omits corresponding Latin passage

Ar is e in ecna no-n-inorchaigend & no-n-ordaigend;
6863] is e didiu erailes oirn miscais in t-shaegail & grád do Dia, biad do
6864] bochta, étach do nochta, dínsem na n-erchraide, & sáint na suthaine.
6865]

Editor omits corresponding Latin passage

Uair na maithe dogniam, is e in ecna erailes ornn a n-dénam; & na
6866] h-ulca imgabamít, is e in ecnai erailes ornn laim do thabairt friu & a
6867] n-imgabail.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus tanic Ísu a n-dóchum, doirsib foriata:

Editor omits corresponding Latin passage

n="6868"[gt ]sin .i. ho dúnmait-ne ar cetfaide fria cech n-olcc & fri cech n-anoirches,

p.233


6869] conic Crist do fhédliugud & do aittreb induind.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair dlegar
6870] dínn ar n-imcaissin do thimorcain, na ro-shanntaigemm indmas in
6871] choibnesaim co h-indilmáin, na ro-n-tairmescthar ho dímaines & o
6872] anoirches in t-shaegail, narup oirfited lind fégad furseori & dáine
6873] dóescaire, acht co nd-ebram in ní atbeir in fáid:

Editor omits corresponding Latin passage

‘mo roisc &
6874] m'índfethium cusin coimdid do-gres,’ ol in fáid.

Editor omits corresponding Latin passage

{column 197b} Dlegar tra
6875] coimet in étsechta, na ro-etsium co h-erfhetech fri h-ecnach na
6876] adchosan; uair is mor is lethreta in cined doenna frisin dualaig-sin
6877] in ecnaig; narop oirfited lind tra etsecht fri briathraib
6878] dimaine, na fri scelaib anoirchessa in t-shaegail.

Editor omits corresponding Latin passage

Is cóir dun tra
6879] srian do thabairt riar m-beol; na ro-luaidemm bréicc no borb
6880] erlabra na briathra doescaire, acht co ro-labrum briathra cundla
6881] craibdecha; na tardum mallachta ar mallachtain, acht co ro-chanumm
6882] in ro-chan in fáid remuind, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘bennachfat
6883] do-gres in coimdid,’ ol in faid.

Editor omits corresponding Latin passage

Ho dúnmait ar cetfadai fon indus-sin
6884] fria cech n-anoirches, ticc Crist chucaind diar noemad & diar
6885] n-aittreb, & dogní síd eter ar corp & ar n-anmain; corup riarach
6886] ar coland diar n-anmain, & ar n-animm do Dia; co n-dergem na
6887] maithe talmandai ar grad Crist, & co n-epram immaille frisin
6888] apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ropad he mo mian, ar in t-apstal, etarscarad mo chuirp
6889] & m'anmma, ar-daig co m-beind immalle re Crist.’


6890]

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-sin etargna besta na liachtana-so.


6891]

Editor omits corresponding Latin passage

Mad iar n-anagoig tra, na h-ocht lathi atberair sunn: is ed do-fornet
6892] sin, ocht n-aimsera in betha doennai.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair iar forba se n-oes
6893] in t-shaegail hi-fhus, & in sechtmad oes hi comshíned friu .i. oes
6894] cumsanta na fhiren iar scarad fria a corp, doraga ind-sin in t-ochtmad
6895] oes .i. oes fhuigill bratha.

Editor omits corresponding Latin passage

Iar fhuigell bratha didiu, bedit
6896] descipuil Crist ar medon .i. in eclas ulide & comthinól coitchend na
6897] fhírian airmither ar chorp do Christ, biaid a n-óibnesaib & i
6898] n-oireraib na flatha nemdai.

Editor omits corresponding Latin passage

Et biaid Tomás imalle friu, ‘immad
6899] fessa’;

Editor omits corresponding Latin passage

uair niba hanfhollas dona fírenu thall cech ní is
6900] anfhollus doib i-fhuss;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ni bia doib nach n-aneolas, in tan
6901] ibdait na fíreoin topur in fhír fessa & in fír ecnai;

Editor omits corresponding Latin passage

ni bia tra dorcha
6902] and, ár bid follus do chach in fhír shollsi.

Editor omits corresponding Latin passage

Is and-sin bus follus
6903] in trinóit dona fírenuib.

Editor omits corresponding Latin passage

Is and-sin arthraigfes doennacht Crist;
6904]

Editor omits corresponding Latin passage

uair dú a m-bia doennacht Crist, is ann bérthar na nóib & na fireóin.
6905]

Editor omits corresponding Latin passage

Dorsib foriattaib:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed dofórne sin, comba dúntai i l-ló brátha

p.234


6906] doras na flatha nemda frisin uli peccthachu;

Editor omits corresponding Latin passage

{column 198a} uair ni raga etradach
6907] na sánntach, fergach na diumsach, formtech na celgach, isin flaith
6908] némdai.

Editor omits corresponding Latin passage

Ni gétar ar nach n-indraicc, ni tídnustar do nach esindraicc.
6909]

Editor omits corresponding Latin passage

Is and-sin bess síd & cumsanud forórda dona noemaib & dona
6910] fírenu;

Editor omits corresponding Latin passage

ni bia doib saeth na galar,

Editor omits corresponding Latin passage

ni bia doib bochtai na senntai,
6911]

Editor omits corresponding Latin passage

ni bia tra doib bás na dorcha,

Editor omits corresponding Latin passage

ni bia didiu mian bíd na dige;

Editor omits corresponding Latin passage

acht
6912] biaid ann frecnarcus deachta & doennachta meic Dé, & frecnarcus
6913] na noeb thrinóti, athar & meic & spiruta nóib.


6914] Alim trocaire Dé uli-cumachtaig, ro-h-isam uli in oentaid-sin, in
6915] secula seculorum, amen.

EPIFANIA DOMINI.


6916] Arroét Iosep in n-i noem Muire dia coimét iar comairle in
6917] aingil fo anmum chomaime, co ro-thusim a mac prim-geni; conid
6918] for slicht na m-briathar-sin aisnedes Matha sund. Is ann tra celebrait
6919] na Cristaide in sollamain-sea na redlainde cecha bliadna, i
6920] n-ochtid Enair, for-ái lathi mís grene,—inand ón & ar-ái lathi
6921] sechtmaine isin bliadain hi tám; acht indissid Eoin Cassión nách
6922] sain sollamain la h-Egeptacdu & la h-eclais in descirt uli .i. sollamain
6923] na gene coimdeta & na redlainne. Is ed fodera sin, uair is forin
6924] cet la ro-arthraig in redlu celebrait na h-Egeptacdu a sollamain, for
6925] octid Enair; for in lo dédinach tra, for octid Enair, celebrus in
6926] eclais Cristaide ár-chena; uair is uide dá mís déc bói dona druidib
6927] o-tha tír Arábia co tir Iuda, acht is tria mirbuil in choimded
6928] tancatar in luas-sa ara fhot in inntig-sin eter muir & tir.


6929] Is e didiu ainm na sollamun-sa lasin eclais ‘theofania’ .i. ‘Dei
6930] aparatio,’—is inand on & ‘arthrugud Dé.’ Dethbir ém sin, uair is
6931] indiu ro-arthraig mac Dé dona dráidib triasin rédlaind; & is a
6932] comainm in loéi cetna ro-arthraig in spirut noem i n-deilb coluimm
6933] fair-sium, i n-uair a baitsi; conid dia chuimniugud-sin tucad in
6934] t-ainm iarsin n-inde thoirnes forin sollamain-si .i. arthrugud Dé.


6935] In Bethil Iúda atberair sund, cathair sin in rig Dauida meic


p.235


6936] Iese, in ro-tusmed Ísu Crist; & ba h-e a ainm for tús .i. Eofratta
6937] frugifer .i. toirthech, uair ba suthach toirthech in tír fen; & didiu, co
6938] ro-thuisim in torad suthach sochraid, in slaníccid, innte: ar is
6939] inand ‘Bethelem’ iar n-etarchert anma & ‘tegdais in t-shásta.’
6940] Cubaid ém, cemad isin cathraig rigdai no-genfed mac in ríg, & comad
6941] hi tégdais in t-shásta no-genfed in sássad suthain .i. Ísu Crist.
6942] Uair dethbir imorro, ro-tuilled Bethil Iúda, ár ata Bethil ele ann .i.
6943] hi treb Zabulóin beos.


6944] Is brecht tra, & is 48nntabartach aisnédit in augtair genelach in
6945] rig-sa & a bunadus .i. Hiruath. Uair mad iar n-Eosifio, prim-shenchaide
6946] na n-Ebraide: as do Hiddomdaib do, iar m-bunad
6947] athardai; do Aráibecdu do tra, iar m-bunad a mathar. In t-Antipater-sin
6948] mac Hiruaith, ro-h-ergabad ina gilla becc he la slataigib
6949] do Hiddomdaib, & ro-h-alt he re cian occu ina mí-besaib fen; uair
6950] boi do {column 198b} dáidbre a athar na coemnacair a fhuasluccad .i. sacart
6951] tempuil Apuill asin Asculóin a athair. O ro-gnathaig tra Antipater in
6952] tír n-Iddomda, no-théged do menicc co h-Ierusalem, conid ann-sin
6953] do-rala a múinnterus frisin sacart, fri Hircán. Ocus don Antipater-sin
6954] is mac in t-Iruath-sa, fo n-génir in slaníccid Ísu Crist; conid
6955] ón chairdes-sin bói dia athair fri Hircán do-rala a oentu fen
6956] fria Rómanchu, co ro-s-cennaig flaithus tíre Iuda uli ho Octauin
6957] August; & boi tri bliadna trichat i r-rige mac n-Israel. Hiruath tra
6958] in fer isa mac Antipater meic Hiruaith Ascolonta e-sen, is ina
6959] aimsir-sium ro-genir Crist & Eoin Bauptaist, & is e ro-t-marb in
6960] maccraid i mm-Bethil Iúda. Hiruath Tetracha a mac-side, is ina
6961] aimsir ro-ces Crist & Eoin. Hiruath tra Agripa, mac side Arcilaus
6962] brathair on Tetracha; is lais-side ro-h-ergabad Petur & ro-ces Iacop
6963] Mor mac Zepedéi.


6964] Senchus na n-Iruath in-sin.—Iarfaigther tra, can a cenel na
6965] n-druad-sa, & cia tír asa tancutar? uair fogabar isin augtarrás
6966] slonnti immda examla forru .i. Caillde, & Persu, & Sabéi, & Arabéi.
6967] Kalldai do ráda friu ar fógluim a n-elathan do beth occu; no is o
6968] chomfocus a n-aittreue atberar Kalldai & Persa dib; Ararabecdai tra,
6969] & Sabecda co díles do gairm dib, iar fherund & ciniud: amal
6970] for-t-gella in scriptuir, co n-abair:roptar dráide rigda na drúide-si
6971] ina tirib fen; & is amal tancatar, co slogu mora & co n-ascadaib
6972] examla leo, do adrad in coimded. Cid dia tancatar do Ierusalem


p.236


6973] sech Bethil Iúda? Is e fáth, uair ro-fhácaib in rédlu iat o
6974] thancatar le co tír Iúda, & do-dechatar-sum isin cathraig is ordarcu
6975] boi isin tir; & ba doig leo combad o Hiruath no-genfed in t-í batar
6976] iarraid; ar is e ba rig for Ierusalem, & is innte boi a bunadus.


6977] Is ceist in cu h-oband ro-gein in rédlu, no in o chéin ro-suidiged
6978] eter na rendu, & sí infhoilige iar trill? Is ed is mou demnigit
6979] augtair, conid co h-oband ro-tusmed hi don t-shollsi etherdai, & co
6980] ro-tuaislaiced focetoir fo aicned na n-dula-sin iarsin timthirecht-sin;
6981] amal is cu h-oband ro-arthraig in spirut noeb for Crist i n-uair a
6982] baitsi, & ro-tuaslaiced iar sin fo aicned na n-dúl dia n-dernad; no
6983] didiu, is aingel Dé nime ro-arthraig isin delb-sin stelle, [amal is cetfaid
6984] sin do Augustin noem]. Cesnaigit augtair do mét & ardi & etrochta
6985] stelle. Atberait aroile comba mou hi oltás escai, & comba sollsi
6986] oldás grian, uair ni díchled sollsi grene hi isin ló amal cech
6987] redlaind. I n-etarmedon tra in aeoir fhuasnadaig ro-arthraig si eter
6988] escai & talmain acht comfhocsi hi do thalmain [indas do esca].

Editor omits corresponding Latin passage

O
6989] ro-genir imorro rig nime for talmain, ro-fuasnaiged in rig talmaide;
6990] uair is énirt cech flaith talmaide i n-aithfégad flaithiusa nemdai.
6991] Et omnis Ierosolima cum eo

Editor omits corresponding Latin passage

: ar apéli dognétis comchetfaid dó;

Editor omits corresponding Latin passage

no is a
6992] miscais iar fhír Crist ro-bui accu; uair is menicc comchetfaigit na
6993] baill chlaena don chind chlaen.

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire ro-thinolit leo-sum súid &
6994] airchindig in phopuil, co fessed indus bui a n-indfhethem imon rig
6995] ro-tairngered doib dia cenel fen, & co ro-fhóglainded uathib in
6996] cathraig in ro-génair: comad de-sside no-fhúided na dráide do
6997] thaiscélad uad for Ísu. At illi dixerunt, ‘in Bethel Iúdae.’ Is follus
6998] conid mor dlegaitt na h-Iúdaide dammain forru ó Dia, uair ni
6999] namá ro-fhetutar fota ria n-genemain Crist co n-genfed, cia ro-díultsat.
7000] Tunc Herodes clam uocatis magis: is aire imorro ro-gairm-sium
7001] na drúide fo chleith, comad gné n-onore leó an n-acallam
7002] don rig hi coccur, & didiu na festais {page 199} Iúdaide in indethium ro-boi
7003] acca don mac, & na ro-thairmesctís imme o nach mud écin a r-rig
7004] díles do marbad. Et mittens eos in Bethlem dicit: ‘ite et interrogate
7005] diligenter de puero, id est, in ciuitate an extra ciuitatem, qua die
7006] vel qua hora et quibus parentibus natus sit;

Editor omits corresponding Latin passage

& ho fo-n-gébaid, indissid
7007] dam-sa, co n-dech-sa lib dia adrad.’ Is sain in ní atbert-som
7008] sechtair ind-sin o briathraib & ro-imráid o menmain; uair iss ed
7009] ro-gell sechtair, co n-aidérad in coimdid, & is ed imorro ro-chind o

p.237


7010] menmain, a marbad. Qui cum audissent regem, abierunt, et ecce stella
7011] quam uiderant in oriente antecedebat eos, &rl. Is aire imorro testa in
7012] rédlu ona drúidib, cu ra-erdarcaigitís do chach in mírbuil ro-foillsiged
7013] doib, & didiu comtis failtisgide d'facbail stelli a h-esbaid uathib;
7014] amal is follus sin o thochoscemtaige inna liachtan fén, in tan atbeir:—
7015] uidentes autem stellam, gauisi sunt gaudio magno ualde, et intrantes
7016] domum inuenerunt puerum cum Maria matre eius;

Editor omits corresponding Latin passage

& o ro-oslaicset a
7017] n-árccu, tucsat na tri máine-sea dó .i. ór & tuss & mirr. r do, a
7018] dualcus a rígdatta, uair doróisce in t-ór cech tinde, amal doróisce in
7019] rig inna h-uli;—túis imorro dó, a dualcus a diadachta, uair athascnaid
7020] a de-side iarna h-adandad i n-uaislib nime: cubaid sin fri
7021] h-uaisle na deachta;—mirr didiu dó, a dualcus a doenachta, uair is
7022] gnáth mirr do thabairt im chorpaib dóine i n-ádnocul, conid
7023] maillite thinaid, amal do-ratad iar-tain ima chorp-som fén.


7024] Nomina et habitus et munera magorum Augustus Aurilius sic ait:
7025] primus eorum, Melcha nomine, senior canus cum barba prolixa et capillis
7026] prolixis et tunicca i49achintina .i. ulcha immlebur fair & folt fota & tonach
7027] uaine imme, sagoque millenio .i. lend buide, et calciamentis iachintinis,
7028] aurum quasi regi obtulit. Secundus nomine Caspar, iuuenis imberbis
7029] et rubicundus cum millenia tunicca sagóque rubeo et calciamentis & iachitinis,
7030] .i. óclach amulchach derg, & tonach buide imme, per thus Deum
7031] cognouit. Tertius Patifarsa, adólescens fuscus integre barbatus .i. óclach
7032] témnide lán-ulchach, rubeta tunicca, sagoque albo et uario, cum calciamentis
7033] millenis [.i. budio], per mirram filium hominis agnóuit. Omnia
7034] eorum uestimenta Sirica erant.


7035] Et responso accepto in sompnis ne redirent ad Herodem, per aliam
7036] uiam reuersi sunt in regionem suam. Ni h-e in sét iarsa tancatar o
7037] Ierusalem do Bethil dochuatar; no didiu, ni h-inund sét etir tancatar
7038] asin airthiur & dochuatar doridise do fora cúlu; uair iar tír
7039] dochuatar, iar muir imorro tancatar, co ro-gabsat port i comfhocus
7040] tíre Iudae, co nu-s-tanic anbthine mor ann-sin, co ro-bris a longa
7041] do chomailliud in neich do-rarngert in fáith co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘tuaircfet-sa
7042] o anbthine dermáir longa in mara’; & is aire ro-chomarléic
7043] Dia in no-chombadud-sa, combad derb-airithe do Iúdaidib do
7044] chretium Crist .i. tria chomailliud na fáitsine ro-terchanad de,
7045] & conabud inann sét tiastais na drúid dia tír & tancatar ar-daig
7046] runi imchuibde.

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fiugrad em do chéin mair anall ona sruthib

p.238


7047] arsataib in mirbuil-sea stelle: ro-fiugrad chetus isin columain tenntide
7048] ro-boi ic remtechtus in popuil Israel a tír Egipt co tír tharngiri,
7049] hi fhiguir-sin & i tóraind inna rédlainde-sea ic remtechtus na
7050] n-druad do tír cetna; & dano ro-fiugrad isna taisceltaib noemaib
7051] ro-faitea o phopul Dé co h-Erechó do fhegad tíre tairngiri, & da
7052] r-tharchuirset for sét aile coa múintir, ar imgabail na h-etarnaide
7053] ro-h-indlit ara cind, o ro-h-airigthe iat icon taiscelad. Ro-terchan
7054] didiu in faith uasal Isaias, dicens:

Editor omits corresponding Latin passage

‘doragut slóig immda a tír na
7055] h-Arábe, ór & tuis & mírr leo i n-edpart do Dia, & doberut gloir
7056] & molad do Dia trena n-edpartaib.’ Ro-terchan didiu Dauid mac
7057] Iesé, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘doberthar ascaid do Christ, de ór na h-Arábe.’
7058] Hec iuxta litteram dicta sunt; ceterum iuxta spiritualem intelligentiam.
7059]

Editor omits corresponding Latin passage

Na tri draid tancatar do adrad Crist: iss ed dofornet sin, na h-uli
7060] chenela ro-genset o thri maccu Noe, do chreitem Crist & dia adrad.
7061]

Editor omits corresponding Latin passage

On airthiur tancatar: iss ed doforne sin, na h-uli iresechu tancatar
7062] do adrad in choimded as cech aird; uair tuarcaib grian na fírinde
7063] dóib dá cech leith, & ro-inorchaid ind uli domun: is si na fuinend
7064] cid is-in áidche dona fírenaib,—funid imorro i m-medon-lai dona
7065] pechdachaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Co h-Ierusalem tancatar .i. co fégad síth, uair is ainmm
7066] do Christ síth;

Editor omits corresponding Latin passage

‘uair is e Crist ar síth-ne, is é ro-accomail in eclais
7067] cechtardai’ .i. muinnter nime & talman.

Editor omits corresponding Latin passage

In redlu resna draide:
7068] iss ed doforne sin, etrochta in t-shoscela, no-s-beir co h-aithentus Crist
7069] & cóa chretium. Audiens autem rex turbatus est: iss ed doforne sin,
7070] diabul ica ra-bi ab50ainecht & rigi in domain-sea, d'ubtad & do sharugud
7071] tria chomailliud Crist; uair amal ro-shuidig diabul tre format
7072] bás do dóinib, is amlaid-sin ro-suidigestar in m-bethaid suthain tria
7073] deirc. Et mittens eos in Bethlem:

Editor omits corresponding Latin passage

iss ed doforne sin, na h-iresachu, o
7074] dergeit in domun co n-aithigit co gresach in m-bethaid rúnda .i.
7075] ind eclais, do thomailt in t-shásta suthain .i. chuirp Crist & a fholai.
7076]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus o dachótar isin tegdais, fuaratar in mac i n-ucht a máthar: is
7077] ed doforne sin, Crist fodéin do gabail isind eclais don lucht chraibdech
7078] no-s-aithig; ut dicit in salm-chetláid:

Editor omits corresponding Latin passage

‘aithigid dom thegdais,
7079] a choimdiu, & dodén t'adrad isin tempul nóeb i n-attreba.’ Et
7080] apertis tesauris suis: iss ed doforne sin .i. na tri h-etargna fogeib ind
7081] eclais isin scriptúir noib; is inand ón & stair & sians & anagoig;
7082] no didiu, na trí dána édbras ind eclais do Christ .i. óige & aithrigi
7083] & lanamnus dligtech.

Editor omits corresponding Latin passage

Dochotar iar sét aile dochumm a tíre: iss

p.239


7084] ed doforne sin, na h-iresechu, o ro-laiset díb tigernas diabuil dia
7085] ra-fhogainset anallana i sét na h-indirge, co n-adrat innosa i sét na
7086] h-irse cathalacda ind fír Dia, chretir i nd-oendacht aicnid & i trédacht
7087] persainde, conid do a aenor fhognait, amal aithnes in scriptúir,
7088] co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘adair don choimdid & do Dia, & fad dó a aenur
7089] fógna.’ Hic est spiritualis sensus huius lectionis.


7090] Moraliter uero,

Editor omits corresponding Latin passage

na tri dráid tancatar on airthiur: iss ed dofornet
7091] sin iar m-bestataid, in duine threda tairises o churp & o anmain & o
7092] spirut, iarna inorchugud o shoillsi in fhorcetail diada, co n-érnend
7093] na dana trédai, iris & frescisciu & déircc do Dia trédai .i. don trinoit.
7094]

Editor omits corresponding Latin passage

In redlu resna draidib: iss ed doforne sin, trócaire Dé do fhortacht
7095] in duine, conid áil leis cech maith do dénam, & co sánntaid adrad
7096] in choimded tria h-edpartaib; amal for-t-gella in faith, co n-apair:
7097]

Editor omits corresponding Latin passage

‘trócair Dé fodéin fhaslaiges form cech maith dogníu.’

Editor omits corresponding Latin passage

Hiruath do
7098] fhuasnad: iss ed doforne sin, in diumus do thairnem tria inísli tria
7099] umalóit isin duine dogní toil Dé; ut dixit Solam:

Editor omits corresponding Latin passage

‘dichuirid in
7100] coimdid uainn dúalaig in díumais tria rath umalóiti.’ Apertis tesauris
7101] suis, &rl.

Editor omits corresponding Latin passage

.i. o d'fhéchas in fíren brechtrad na sualach i n-arg a
7102] anma, togaid in sualaig is sochraidiu fiad Dia and, & no-n-edpair
7103] do Dia.

Editor omits corresponding Latin passage

Uair idpraid in n-ór do Dia in t-í dia fhoillsig Dia ecnai,
7104] & o tharmnaigid do chach ina fhorcetul, amal ata isin scriptúir
7105] diadai:

Editor omits corresponding Latin passage

{page 200} ‘cid mor fháiltnigit ciúil & cóibleda menmain in duine, is
7106] mou co mór fháiltniges ind ecna diadai.’

Editor omits corresponding Latin passage

Édpraid didiu túis don
7107] choimdid in t-í no-s-aitchend o chride glan ina ernaigthe, ut dicit
7108] in fáith:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-athascná m'ernaigthe co dírech chucat, a Dé, amal
7109] diaid thúsi adantar i n-edpairt duit.’

Editor omits corresponding Latin passage

Édpraid em in morail don
7110] choimdid in t-í traethus dualchi a cholla tria apstanait, amal atbeir
7111] in t-apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

‘troethaid bar colaind tria óine, co n-erbalat ón
7112] mud-sain a h-accobrai.’ Na draid tancatar do adrad Crist co
7113] n-dánaib examla i n-oesaib examlai .i. oclach & moeth-oclach &
7114] senoir: iss ed dofornet sin iar m-bestataid, conid ed is téchta dun,
7115] co ro-fhógnam do Dia in cech áis, & cu ra-edpram dó na dána
7116] logmara-sa .i. deig-imrád & deig-briathra & deig-gním.

Editor omits corresponding Latin passage

Dochuatar
7117] na dráid iar sét aile dochum a tíre: iss ed dofornet sin iar m-bestataid,
7118] na h-iresechu, impait o sheircc in domain-sea fora b' airchindech
7119] diabul, co n-imthiget i toil Dé iar sét dírech na fíren .i. i Crist;
7120] uair is ainmm do Christ sét, amal atbeir fen:ego sum uia et ueritas

p.240


7121] et uita. Is e-so in sét,—uair is iarma athascnáit na fíreoin dia
7122] n-atharda fén .i. don fhlaith nemda; fírinde didiu he,—uair is bréc
7123] cech maith i-fus, i fégad na mathi tídnaicther uad-som thall dona
7124] fírenaib; betho imorro he,—uair fédligit na nóib accu isna hinataib-sin,
7125] cen ais, cen forcend, cen erchra. Hic est moralis sensus huius
7126] lectionis.


7127] Dies ergo uenerabilis est in ecclesia celi et terre hic dies; quam multa
7128] sunt mirabilia huius diei teofaníe! .i. Dei apparitionis per dominicam
7129] stellam! hodie stella Christum querentibus [.i. magis]monstrauit; hodie babtizatus
7130] est Dominus noster Iesus Christus ab Iohanne Iordanis flumine; hodie
7131] consecrati sunt omnes fontes, hodie spiritus sanctus in columbae specie
7132] super Christum descendit; hodie de quinque panibus quinque milia
7133] hominum saturauit; hodie aquas in uinum conuertit, i pan- Galilee.
7134] Et idem Dominus noster Iesus Christus qui in hac die magis et gentibus
7135] apparuit, in die iudicí iustís et peccatoribus apparebit: iustís ad gloriam,
7136] impíís ad penam. Tunc stupa collecta .i. sinagoga peccantium, in
7137] tenebras tradetur exteriores; ubi erit pena famis, pena sitis, pena
7138] frigoris, pene caloris, horride tenebre, facies demonum, uoces tortorum.
7139] Iusti autem ibunt in uitam eternam; ubi iuuentus sine senectute, uita
7140] sine morte, Christus cum patriarchis, Christus cum martiribus et cum
7141] uirginibus; isin oentaid is uasli andas cech n-oentaid, i n-oentaid na
7142] noem trinoti airmitnigi, athar & meic & spiruta noim.


7143] Alme trocaire n-Dé, co r-ísam uli in oentaid-sin, ro-s-airillem,
7144] ro-s-aittrebam, in secula, 51.

XXXIII


7145] {column 201a} Angelis suis mandauit de té Deus, ut custodiant te in omnibus uíís
7146] tuis. Dauid mac Iesé, ard-rig clainni Israel, in prim-fháid amra,
7147] is e ro-faillsig ina shaltair nóib conid aingil is timthireda
7148] do Dia oc stiúrad & oc follamnugud in chinedu doenna isna h-ulib
7149] shétaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Noi n-uird aingel filet a nim .i. Angeli, Archangeli, Uirtutes,
7150] Principatus, Potestates, Dominationes, Troni, Hirophin, Sarophin.
7151]

Editor omits corresponding Latin passage

Aingil, is inand iar n-etarchert fhocuil & ‘techtaireda’; archaingil
7152] tra, inann & ‘uasal techtaireda.’ Aingil infhuiter o Dia d'erail na

p.241


7153] n-gnim coitchend maith n-adamrai forna dóinib; uair in tan ticc
7154] imrádud maith hi menmain duine,—im oidigecht do duine bocht, no
7155] im thorruma na n-galarach, no imm dig don tróg, no im cech maith
7156] eli is cosmail friu-sin,—aingil erailes sin. In tan tra teit oen dia
7157] oilithre, no in tan postar, no teit fo gradaib in choimded, no in tan
7158] gabus altrom Dé, no in tan dogní tempul i n-anoir in choimded, no
7159] maith mor ele is cosmail friu-sin,—archaingel erailes sin. Nói
7160] n-grada aingel filet a nim, & in dechmad grad talman, id est, Michael
7161] archangelus, isa l-líth & isa foraithmet chelebarthar isin lathi-sea
7162] indiu i n-eclaisib na Cristaige.

Editor omits corresponding Latin passage

Is inann Michael iar n-etarchert,
7163] & ‘cia amal Dia.’ Is do tucad stiurad & follamnus na n-anmand
7164] dochum parrthuis;

Editor omits corresponding Latin passage

‘is tu,’ ol Dia fri Michael, ‘airchindech & cend &
7165] oirchindech, ro-ordaiges forsna h-ulib anmannaib, dia stiurad & dia
7166] follamnugud dochum parrduis.’ Mo-n-genar dogní a charatrad co
7167] cairdemail frisin Mícahel-sin, hi n-áine, i n-érnaigthe, i n-almsanib!
7168] Mo-n-genar anmain fogabar co glan dia stiurad on Míchael-sin,
7169] dia deliugud ó demnaib!—Ar tri fáthaib celebarthar sollamain
7170] do Michael sech cech n-archaingel aile .i. for saerad in tairb bói i
7171] n-dorus na h-uama, & ar marbad na biasta i sleib Gargáin, & ar díten
7172] na Cristaige hi cath muige Campain for Sharristínib.

Editor omits corresponding Latin passage

Is coir dún
7173] aisnes cumair dona tri mor mírbulib-sea.

Editor omits corresponding Latin passage

Ata araile cathir i
7174] crichaib na Campáne, dianad ainm Sepontina; is innte bói aroli
7175] fer saidbir sochinelach, dianad ainm Gargan.

Editor omits corresponding Latin passage

Is ón Ghargán-sin
7176] do-rata ainmm forin sliab, conid sliab n-Gargán ó sin ille. Boi
7177] do sháidbre in Gargán-sin, comba lán in sliab uli dia indilib. Boi
7178] didiu tarb gle-gel eter cethraib Gargán, & ba mó a grad fri Gargán
7179] oldait a uli cethra; acht do-rala tan co m-bói in tarb for sechrán &
7180] iarrair, co n-dechsat na h-oegaireda dia indisi do Gargán, co m-bói
7181] in tarb for iarrair. Atracht Gargán co tindesnach, co ro-shir
7182] diamra in t-shlebi don tarb, & nocon fhuair; acht do-rala co frith
7183] in tarb i n-dorus aroli uamad narbo aichnid do dóinib có sin. Ro-gab
7184] tra ferg mor Gargán, co nu-s-léic soigit i n-diaid in toirb; & ní
7185] dernai erchoit don tarb, acht ro-soud in soigit for cúlu co Gargán
7186] fen, co ru-s-ledair co mor he; conid iatt {column 201b} a múinnter ro-s-imorchur
7187] he cóa thech; & ba ingnad frisna h-ulib in mírbuil-sea.

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-ordaiged
7188] [didiu] ho epscop na cathrach trédenus do lucht na h-eclaisi
7189] & na cathrach ol-chena, co fhoillsiged Dia doib in ní ima ra-butar.

p.242


7190] Faillsigis aingel Dé i n-aislingthi di-aroile senoir, co n-epert fris:
7191] ‘is maith a n-dernsabair.’ ol se ‘.i. a shiriud ó Dia in ní bís i
7192] n-aneolas do dóinib.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-s-frecair in senoir & atbert:

Editor omits corresponding Latin passage

ces ol se cia
7193] thu-sa, a óclaich thaitnemaig?’

Editor omits corresponding Latin passage

Atbert in t-aingel: ‘me-si,
7194] ol se, Míchael archangel; is mé bís i fhiadnaise in duilemun co
7195] sír. Ocus ro-thogus dam fén in locc m-becc nemélnide út sech
7196] inad du in talmain; cumdaigid tempul anórach dam isin lucc
7197] út, dia thorruma o oilithrechaib in domain a cethar aird na
7198] cruinde.’ Ro-comailled amlaid-sin, conid prim oilithre fós sancte
7199] Micháel de monte Gargano. Gar d'aimsir iarum co n-dechad Gargán
7200] isin sliab do thorruma & d'fhethium a thrét, amal boi ann,
7201] co fhacca béstín m-bicc m-buide is áille bói do béstib domain, co
7202] m-boccótib gela amal snechta, condergi amal chorcair. Tócbaid do
7203] thalmain hi, conid ed atbert: ‘Ata én ingen cruthach ocumm,
7204] ol se, & sochaide oca cunchid; & is étáil liumm in béist bec-so
7205] d'fháguail dia tabairt don ingen-sin, co n-dernai petta di.’ Teit
7206] remi dia thig, & ruc in béist lais, co tarut dia ingen. Atbert a
7207] ingen fris: ‘A athair inmain,’si, ‘is mó lium so d'fháguail
7208] oldás mor d'innmas & d'argut.’ Oilis in ingen iarum in daltan
7209] m-becc-sin. Garit tra don béist and, in tan ro-dhorchaid & ro-forruamnig;
7210] ro-métaig co mor beos conarba luga hí hi cind mis
7211] oltás orcc cránai. Ni-s-téged nech do muintir Gargán secci do
7212] leith, dona tabrad sceim némnig co letrad feóil & lethar on chnáim
7213] immach. Geranaigit in muinter uli sin, conid ed atbertís:
7214] ‘marbthar,’ ol siat, ‘in béist démnach!’ Ro-fháslaig Gargán tra a
7215] marbad. Ro-díult a ingen, & is ed atbert: ‘ropud ferr lium,’ ol
7216] si, ‘bás d'fhaguail dam buden oldás mo dalta do marbad.’ Métaigis
7217] in béist iarum, conarba luga hí hi cind teora mís oltás
7218] torcc n-allta teora m-bliadan. Iar sin ro-marb sí triur mor do
7219] muintir Gargán, & sluicid as a cind; iar sin folmaiged leth na
7220] cathrach di. Hi cind bliadna tra ro-forbair conaba luga hí oltás
7221] dam dílend. Fásaigther in baile uli di fá-deoid, & dochótar catharda
7222] in baile hi comairle, dús cid dogéndáis fria.

Editor omits corresponding Latin passage

Cathaigset i n-agaid
7223] na biasta iarum, & ni boi poind doib ann, uair ro-s-taifnit & ro-marbait
7224] sochaide dib. Iar sin lécit in catharda uli di, co n-dechsat
7225] lucht na cathrach isin t-shléib. In béist tra, o na fuair-side ní
7226] no-chocnad isin cathraig, ro-s-len folliuchta in t-shlóig & ina cetri

p.243


7227] isin t-shleib. Teit didiu fo thrédu Gargán, & ro-marb dímór dib.
7228] Tinolsit iarum lucht na cathrach uli, & lécset cathugud don béist,
7229] & do tharb Gargán: ni ro-s-tarmnaig ní, acht becc na ro-nithaiged
7230] in tarb isin n-gleo-sin.

Editor omits corresponding Latin passage

In ám-sin tra, ro-thatin óc milid armach
7231] co n-etach taitnemach, co laind n-ordai, {column 202a} co r-thatin eter na slógu ar
7232] medon, & atbert: ‘Cret dobérad sib don tí no-dingebad in béist
7233] díb?’ Atbertsat uli o aen bel fris: ‘Dobermais,’ ol siat, ‘sínn
7234] fen i n-dílsi & ar n-uli máine.’ Atracht in mílid frisin m-béist.
7235] Ro-frecratar srotha tened a srónu & a belu na biasta; ro-dérg &
7236] ro-ruthnig in mílid, & a chloidem tenntige ina láim. Ro-lingestar
7237] in béist eteruas i n-aeor, co ro-artraig in slog demun ina smút
7238] chéo immpe; ro-thatin in slog aingel imón mílid, co m-batar ina
7239] niúl gel imme. Ro-bruthnaig in milid i n-agaid na biasta, co
7240] tarut béim cloidim di & ro-thescc hi i n-díb rannu. Lingid isin
7241] t-shléib in dara leth na biasta dar tri mile cemend; ro-ling in mílid
7242] ina diaid, co ru-s-athmarb hí;—& ata tempul anorach ind-sin i
7243] comartha in choscair-sin. Tanic in mílid iar marbad na biasta do
7244] acallaim lochta na cathrach, & is ed atbert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘Mé-si,’ ol se,‘Michel
7245] archangel .i. bar [car]a bunaid-si; uair is mor bar n-dethitiu lium.
7246] Demun tra tanic chucaib i n-deilb na biasta dabar n-discailed .i.
7247] mín alaind socharthanach ticc diabul do mellad chaich: serb & goirt
7248] iarum. No-discailfed in béist út in cruinne ho thurcbail co fuined,
7249] mine discailte hí fén for tus.

Editor omits corresponding Latin passage

Acht is ed-so thothlaigim,’ ol Michel
7250] ‘i persain in choimded fesin .i. co ra-b grad caich 'ga chele ocaib.
7251]

Editor omits corresponding Latin passage

Ernid dechmada na n-uli filet ocaib do fhulang na n-eclais; tidnacid
7252] bar n-almsana [cu trocar] do bochtu & do deblenu Dé;

Editor omits corresponding Latin passage

ernid étaige
7253] do bochtu.’

Editor omits corresponding Latin passage

Iarsna labarthaib-sin & iar labarthaib immda aile,
7254] ro-fhresgab Míchael i fhiadnaise in uli shlóg batar inn-sin dochum
7255] nime.—[Scéla na biasta co-sin.]


7256] Ro-erig cathugud mor eter lucht Sepontína & lucht Neapolis:
7257] Cristaide lucht Sepontína, Págándai didiu in drem aile. Uathad na
7258] Cristaide, at ile na Págándai. Ro-throiscset na Cristaide fria Dia &
7259] Míchel ima fhurtacht. Ro-artraig Michel doib, & atbert friu:
7260] ‘Ercid a m-barach do chur in chatha, & do-icfam-ne inar n-aingliu
7261] mar caeraib tened do marbad na Págandai inbar fhiadnaise.’ Iar
7262] sin atrachtsat na Cristaide dochumm in catha. Ro-ergetar na
7263] caera tened & na sóignena asin aeor, co ro-s-marbsat hil-míle na


p.244


7264] Págándai.

Editor omits corresponding Latin passage

Is dia rér-sin atberair isin saltair nóim .i. ‘is tu
7265] th'oenur, a Dé, dogní th'aingliu spirutaldai, & dogní do thimtirige
7266] condat tene loiscdech.’ Ro-mebaid iar sin dona Págánda, & ro-cretset
7267] do Dia triasin mírbuil moir-sin.—

Editor omits corresponding Latin passage

[Scela in chatha co-sin.]


7268] Bid a fhis ocaib co ticfa Michael doridise do chobair in chineda
7269] doendai. Ancrist imorro, duine e-side genfes i n-deriud domain.
7270] Derb-shiúr dó budén a mathair. Tomm liath hi cert-medón a
7271] édain; oen shuil asa chind i m-medon in tuimm-sin. Oen mhala
7272] fair, & ro-sia tra on chluais co 'raill allathís dia shúil. Oen chlar
7273] a chorp {column 202b} uli; oen chlar a thraigthi. Tairrngid na crunna asa
7274] prému; sáidid a m-bairr i talmain & a m-bonai suas, & do-s-beir
7275] duille la torad for préma & for bonu na crand. Dogéna ór & arcut
7276] do indebar & do otraigib na n-ech & na cámall & da cech étarba
7277] ol-chena, & sílfaid anchretem fón m-bith. Ni báid usce he, & ni
7278] loisc tene & ni geba iarn. Helíí & Enóc tra, atat i m-bethaid fós i
7279] parthus; gebid étt mor iat, co ticfat do chath fri Ancrist; ni bia
7280] poind doib ann, uair marbthar eat. Iar sin tic Michael do nim, & a
7281] cloidem derg tenntige ina láim, & muirbfid Ancrist. Dingebaid
7282] Michael in plág-sin amlaid-sin; comfhocsigfid lathi brátha iar sin.
7283]

Editor omits corresponding Latin passage

Sendfid Michael a stocc co nd-eracht in uli asa n-ádnacthib.
7284] Doraga in brethem bratha do mess forin cined n-doenda. Do-s-bera
7285] na maccu mallachtu dia clíí isin tenid suthain; do-s-bera a
7286] noemu & a fhírenu dia deiss .i. lucht na dérci & na trócaire,
7287] do ascnám flatha Dé, do thochaithem na fledi ro-fúired doib o thús
7288] domain, i n-oentaid na trinoti uaisle uli-chumachtaige, athar &
7289] meic & spiruta noib.


7290] Alme trocaire Dé tria impide Michil archangil; ro-h-isum uli
7291] in oentaid-sin, ro-s-airillem, ro-s-aittreuam, in secula seculorum,
7292] amen.


p.245

XXXIV


7293] {column 243a} Atberair isin naemad caibdel fichet do lebar Matha, co tanic
7294] araile fer dochumm in athar nemdai, dia fiarfaide de, cindas dogébad-se
7295] a chuit don flaith nemdai. Ba h-i freccra chumair tuc-sum
7296] air ind-sin: ‘mad ail duit,’ ol Dia fessin, ‘dul dochumm na bethad
7297] suthaine, coimet na h-aithneda do-fhácsam ac Moysi mac Amra iter
7298] da claraib;’ & ata cuit dib díultadach & araile daingnighthe; & a n-as
7299] diultadach dib, is écen a sír-choimet, & is lór in dara cuit do
7300] choimet in tan tic amm a coimeta; & is amlaid thuicit na h-eolaig in
7301] fhreccra-sa tuc in t-aen Dia, .i. cech aen na coingéba a aithneda, comba
7302] h-iffernd a adba bunaid, & combat mallaigthe o Dia, amal atbeir
7303] Dauid: ‘is mallaigthe na dáine claenus ot aithnib.’ Ocus ata
7304] annsa cethrumad caibdel fichet do lebar Moysi, co r-aithin Dia do
7305] Moysi mallachad luchta sáraigthe na n-aithned co h-aduathmar; &
7306] ata annsa lebar cétna in bendachad thuc Dia for lucht coimeta
7307] na n-aithned, & cech ní ro-géll Dia doib hi-fhus, & flaith nime
7308] iarum. ‘Mass ed, coimet na h-aithne,’ ol Dia fessin, & ‘coimetfaid
7309] siat tú.’


7310] In chet aithne dib-so: ‘na h-adair dee bréci, acht me féin
7311] m'aenur’; creid mé, & dam, & indam, & cuir mo grad ós cind cech
7312] aein; & tabair grád dot chomarsain amal tú fodén. Ocus aderait
7313] ind eolaig co filet na deich n-aithneda isin da aithne-si: uair damad
7314] dil la nech a chomursa, ni choillfed se én aithne dona secht
7315] n-aithnedaib benas frisin chomarsain; & ata 'san aithne-si gan
7316] credium do chrandchuraib, na d'upthaib ban, no do glór en, no
7317] d'aislingthib, no d'aimmsir escai, no do la chrosta, no d'fháistine
7318] duine d'a marand indíu.


7319] In dala aithne tra: ‘na glacc ainmm do Dia co dimain’;
7320] & saraigther in aithne-si o thri modaib; .i. in cet mod dib in
7321] tan doberar luige fíre cen ádbar no le h-adbhar ata 'na peccad
7322] marbtha and fén; & ata in chuit-se don luige ina éthech oca
7323] thabairt, & ni dlegar a chomall;—in dara mod le m-brister hi .i. in
7324] uair doberair luige, ce raib se ina fhír, ‘ba chnedaib Crist’ no ‘bá
7325] ballaib Crist’ beos; & is mó so ina in cet peccad, uair doberait-sium
7326] aithis do Dia oc ainmniugud a ball for leith, mar nach indénta;


p.246


7327] & ata figuir aige-seo isin lebar re n-abar Leuiticum, amal
7328] do-s-furail Dia fen er Moysi, ‘in bean do-rinde a shamail-seo do
7329] clochad,’ & ni fetar arím ca mence & ca med ro-s-ordaig Dia pian
7330] adbul annsa peccad-sa. Ocus is bec in da modh-sa atrúbramar oc
7331] fechain in tress mod, .i. na brégi re tabar luige, uair is i is pian choir
7332] do lucht in ethig, a cuirp a-bhus do crochad & a n-anmunda do
7333] riagad tall a n-iffernn; & ata so hi cuis in ethig, in t-i tuc lebar
7334] aiffrind no dealb Dia no naeim dia naemuib i n-esliss, corab í-so
7335] ciall a luige, .i. ‘doberim,’ ol se, ‘maitheam & dilsiugud forna
7336] h-aifrendaib & for furtacht na naem & fora n-glóir, & gabaim chucam
7337] mo chuit don phein t-shuthain; & ni h-ed amain, acht cech ball
7338] d'a n-gluaisimm cusin luige-sin, dilsigimm cech maith dia n-derna
7339] riam lesin m-ball-sin, gach paiter d'a r-gabus riam lesin m-bel-sin,
7340] & cech maith d'a n-dubairt, doberim sin uli i l-laim n-diabail.’ Ocus
7341] amal do-s-beir pax don lebar d'eis a éthig, bid oc gabail 52eda o
7342] Dhia cumm degulta ris; mass ed, bíd adbar acut luige oca
7343] thabairt, & bíd i n-adbar choir & in-a fírinde, no bi gana thabairt.


7344] In tress aithne: ‘cúimnig na dómnaige do naemad,’ .i.
7345] oibrigthe fechtnacha do denum ínntib, amal aderair in Apocolipsi, &
7346] amal atbeir Solam in Eclesiastico isin nomad capdel déc .i. dena ní
7347] maith isind lo maith, & na dena bec d'olc ann; uair is i-sin congbail
7348] is uaisle ocin aithne-si, & is annsa do brissed, .i. na peccaid
7349] marbtha do shechna and; & ata a fhiguir-so annsa cóiced caipdel
7350] fichet do lebar na Nuimre, .i. co r-chuir Moysi & Árón in duine
7351] fuaratar oc tinol a aire [.i. connaid] air isin t-shabóit, .i. co r-chuirset
7352] hi prísún he, co fhindais cia breth do-s-berad Dia fair; & is i breth
7353] ruc Dia dó, a clochad fochetoir. Is he immaircess in t-ere-si co
7354] spirutalda, amal adeir Augustin, in t-ínach sechnann peccad
7355] marbtha dia domnaig d'airithe, uair is e-sin in t-ere trom beress in
7356] animm leis a n-ichtar iffirn; & is don ere-sin labras Heremías fáid
7357] isin sechtmad caipdel fichet, .i. ‘na h-imarcraid ereda isin t-shaboit,’
7358] .i. peccad; & is don ere {column 243b} cetna labras Dauid isin t-shalm:
7359]

Editor omits corresponding Latin passage

‘atat mo pheccaid ina n-eri throm formo muin.’ Sechnum na
7360] peccaid dia domnaig saindrud, ceincob denta la ele iat, uair ata
7361] brissed na h-aithne d'imarcraid ina n-denum dia domnaig maille re
7362] a cin fén; & ni h-ed as inntrecthi in peccad ann, acht ni dlegar
7363] umla ele ann do-roissed i peccad, acht onórugud sollamnach; uair

p.247


7364] aderair in libro Exódi isin fichetmad cáipdel, ‘dena h'obrigthe fén,
7365] .i. obrigthe na colla, isna se la ele, & na dena obair dómnaig.’ Ocus
7366] ina fhigair-so do-rinde Dia in t-oibriugud sé lathi annsna lathib
7367] ele, & bói hi tost isin t-shaboit. Mass ed, os e in t-anumm is
7368] úaisle, & ni h-ed amain, acht is uaisle én anim ina a tanic & a ticfa
7369] do chorpaib,—o thucad se la d'fógnam na collai, in t-én la tuccad
7370] don animm, ni dlegar ann acht oibrigthe na h-anma, .i. oiffrind &
7371] urnaigthe & diadacht do legud & do scríbad, & almsana do bochtaib
7372] & oibrigthe na trócaire ol-chena; & gab fon aithne-si gach lá saire
7373] era fhuil cengul on eclais, a onorugud mar in dómnach.


7374] Ocus is iat-sin na tri h-aithne benus re Dia; & frisin comarsain
7375] benait na secht n-aithne-so sís.


7376] In cethramad aithne: ‘tabair onoir dot athair & dot
7377] máthair,’ chollaide & spirutaldai; & is immda fáth o n-ab'égen
7378] a n-onórugud .i. do shíned do saegail for tús; uair do-gell Dia féin
7379] saegal fotai do chách dia chind-sin; amal ata in libro Exodi, isin
7380] fichetmad cáipdel, & atbert-se isin tress cáipdel do liubur Sholaim,
7381] ‘cipé do-s-bera in onóir-sin, méraid se co fota.’ In dara h-adbar,
7382] chuind beth fordha shlicht; uair ro-gell Dia 'sa lebar cetna, ‘cibe
7383] do-s-berad in onoir-si, co m-beth clann aibind aige.’ Adbar ele,
7384] amal atbert Dia 'sa lebar cetna, ‘tabair onoir dot athair,’ ol se, &
7385] ‘dogeba bendacht in athar nemdai isin lo deidinach.’ Adbar ele,
7386] uair adeir isin inad cetna, ‘is glóir don mac,’ ol se, ‘in t-athair
7387] d'onórugud, & is mí-maise mór a beth fa essanóir.’ Adbar ele,
7388] amal adeir Tóbias annsa cethramad cáipdel, ‘cúimnig mar do-immchur
7389] do máthair tú ina broind er fead nói mís, & a fhuair
7390] do galar acut breith, & a fuair do shaethar & do shalchar acut
7391] oilemain,’ nó ber fén ina ghill, & cuimnig in uair na raibe árach
7392] agut fén ort. Mass ed, in tan ata do nert acut, tabair dáib mar
7393] thucsat duit, uair ata in nádúir fén ica furail-so, cenco cenglad
7394] Dia dítt he, ar gáel na fola, & er co ra-mian leisin nádúir maith do
7395] dénum i n-adaig maithiusa. Mass ed, o da-forcomail Crist so ort,
7396] & do-rinne fen romut he, mar aderar isin dara caipdel 53
7397] do lebar Lúcais, co m-bói Crist fen oc mogsaine do Muire & do Iosep;
7398] & atbeir lebar na Ríg, 'co n-dechaid Solam i coinde a máthar fen dia
7399] h-onórugud; & adeir Ambróis in Exameron, ‘co cuirend in chorr-grian
7400] a clúm & a h-etti fa h-athair in tan bís arsaid;’—tabair dot


p.248


7401] úid in anoir-si do thabairt uaitt gan immdergad; & gach umla
7402] & gach ní ele rig a chorp a less, a n-dénum dó; & da faicea ainfhis
7403] no mí-bésa ann, a múnad & a chertugud gan scandail; uair ro-dligfithéa
7404] dítt so do denum re nech ele i n-aimsir na h-écne.
7405] Mass ed, is mó co mór dliges tú t'athair d'furtacht .i. t'athair
7406] collaide & t'athair spirutulda ina m-bethaid-sin; & iar n-ég doib,
7407] aiffrind & almsana & guide do dénum, & do chendach doib dia
7408] tabairt a purgadóir chumm flaithémnais, uair is uaisle so na cech
7409] anóir, & is cora frichnam immpe na fa anóir na colla; & mina dérna
7410] tú sin, dogéntar ritt mar dho-rinned re h-Apstalón, nech d-innarb a
7411] athair fén .i. Dauid asa flaithius .i. dogéba tú betha garit a-bus &
7412] bás suthain tall. Ni h-ead amáin, acht ni fhuil [maith] dogeba ar
7413] chongbail na h-aithne-si, na fúidbe a chontrardai-sin asa brissed,
7414] uair ní ré dáinib shamlaid na doctúraig cech aen na cóimlet in
7415] aithne-si, acht re madraib, uair in comfhat bís in madrad ina
7416] chuilén, atmaid-se a máthair & is inmhain leis hí, & amal médaiges,
7417] ni aithnend-se a athair no a máthair sech na conu ele,—is amlaid-sin
7418] don duine-si; acht is messa he, uair theit animm in madraid
7419] leis fén, & maraid animm in droch-duine a n-iffernn, comfhat re
7420] glóir Dia.


7421] In coiced aithne: ‘na déna adaltrass’; & ata cech uli
7422] gné allamuíg don posad fon aithne-si; gé tat gnethi is trumma
7423] ina' cheli dib, & iss ed is cóir so do shechna ar cúissib immda.
7424] In cet adbar dib, ata essanóir do Dia ann, .i. a thempul fén & a
7425] thégdais tairise, .i. cridhe & corp na mna no in fhir do-ch{column 244a}endaig
7426] se & do-glan fa chomair fén, in uair da-ordaig tond baitsi do chur
7427] on eclais air, sin do thruailled & do shalchad ón drúis, & diabul do
7428] liged ina inad fén ann, amal adeir in sálm:

Editor omits corresponding Latin passage

‘do-loiscset do
7429] thenid na drúissi tempul Dia’ [.i. corp in duine]. Fath ele, bán
7430] cóir a sechna, ata sí ina dubachus d'ainglib nime, amal adeir libró
7431] Ysaíe, ‘co n-éigit na h-aingil co sérb in uair dogníther in drúis triamar
7432] dho-míllset na dáine in gáel glaine do-bí doib ríu’; uair do rér
7433] Augustín, as inann nadúir don duine & don aingel; & o dha-peccaid
7434] in duine, dochóid se i n-athardacht ón aingel. In tres
7435] adbar bá n-dlegar a sechna .i. a beith ina glóir ac diablaib, uair
7436] as inmain lesin spirut inglain in peccad némglan; & adeir Ambrós,
7437] ‘cid inmain la diabul cech peccad, is é-so in dara peccad is annsa

p.249


7438] lais for bith, & in peccad ele .i. ídpairt dona deib;’ uair salchair
7439] corp & animm leo-so, & scristair duine asa fhlaithemnus leo; &
7440] adeir Augustín ‘co ra-b sailche in duine ina diabul, ór techid in
7441] diabul furailes in drúis rempi cein bither oca denam.’ In cethramad
7442] cúis, ata peccad na drúisi ina dígbáil don chomarsain, amal
7443] adeir Pól apstal ad Corinthios: ‘na denamm drúis amal dognít
7444] daine ele’; & adeir in gluais, ‘co fuaratar tri míle fichet do dáinib
7445] bás tré mnaib na Madianta, & co tanic tria drúis én aidche do-rinned
7446] fri mnái in deochain bás cóic míle déc for fichit míle do
7447] dáinib.’ Máss ed, tabair dot úid do shechna co glan forin olc-sa,
7448] o ta do nádúir aige a dhescad do thecht dona dáinib na dénann h-e,
7449] dia ra-but 'na comarsain dó; & cúimnig gana fhulang dot
7450] chomarsain no dot chompanach drúis do dénum, da fhétair a
7451] bascad immpu; uair dia fhuilngir, biaid t'animm ina gill co sír;
7452] & is dóig a descad do thecht dot chorp mar thanic remi. Adbur
7453] ele fana sechanta peccadh na drúisi,—ar a dochraidecht; uair
7454] robad olc la nech salchar do buain fria édach amuig; mass ed,
7455] is doilge co mór, édach na h-anma do shalchad, .i. in choland; & da
7456] derbad co ru-bí amal adubairt Íob isin dechmad caipdel: ‘do-chuir
7457] tú feoil & lethar mar étach umam’; & ader Solam, 'cona fil fógnam
7458] d'imarcraid do Dia icon duine drúth sech na h-ainmigib brúidemla,
7459] uair ithit & ibit, collait & comriachtait na h-ainmige, & ní denat
7460] na dáine-si acht amlaid-sin. Is truag in turus don duine, techt
7461] annsa saegul do riar thrualli na h-anma, & in t-animm glan résúnta
7462] do-chruthaig Dia fa chosmailius fén do thrégen uirre; & ader
7463] in t-apstal, ‘in lucht da ra betha a colann fona míanaib [do frestal],
7464] is é in bás bus betha doib iar n-éc .i. iffernn,’ re'n-dubairt Iob, mar a
7465] fhuil bás gan bás & crich gan crich & esbuid gan esbuid .i. bíd
7466] in bás beo ind-sin, & in crich oc tinnscna, & nach aithnend in esbuid
7467] indus do beth esbuid uirri ann. Mass ed, is olc in cendaige in t-í
7468] do-s-beir in glóir, icna fil deriud na tossach, do chind na glóri
7469] erchraide-sea in pheccaid marbtha & do chind péinne co sír.


7470] In sessed aithne: ‘na dena duine-marbad’; & atat cóic
7471] gnethi icon duine-marbad: in chet gné díb-sin .i. droch-esimplair.
7472] Is hí-so tra in gné duine-marbtha dogniat na preláti, in tan doberait
7473] droch-shómpla do gním no do bréthir no do mhaitnechtaige tre díth
7474] certaigthi in phopuil; uair is í esimplair & gním & tecosc na preláti


p.250


7475] is betha spirutalda do chách bís futhib. Mass ed, in tan na
7476] fádbait a m-biad díles, is écen dia n-anmannaib bás d'fhaghbail,
7477] amal atbeir Grigóir: ‘cech animm téit do díth a thecaisg, is e a
7478] prelait fén ro-s-marb he’; & is mo so co mór iná 'n corp do marbad,
7479] uair in tan marbthar in corp, ni dentar ind acht scarad cuirp
7480] & anma, & ni lugaite marus in t-anumm; in tan tra marbthar in
7481] animm, scarthar fri Dia hi fochetóir, uair is e-sin in bas fíre. In
7482] dara gné don duine-marbad .i. fuath; da derbad-sin, amal atberair
7483] i l-liubur Eóin, isin tres caipdel: ‘is duine-marbthach in t-íí
7484] dobeir fuath’; ór do-marb sé a animm fén; amal adeir Pól apstal
7485] oca derbad-sin: ‘da tucaind a fhuigind don t-shaegul do déiblénu
7486] Dé, & mo chorp beos do loscad ar grád Dé, & dia n-dérnaind
7487] cech maith fhédus cride do smuaintiugud, da m-beth fuath duine
7488] ina chómnaide am chride, & bás d'fhagbail fái-sin cen aithrige,—
7489] dobeind a n-iffern cen crich.’ In tress gné don duine-marbad .i.
7490] marbad na tengad; is don gné-sin in t-athimrád, & dochomairle
7491] beos do thabairt do marbad duine, amal do-marbatar Iudaide Crist
7492] mac De, & amal do-marb Dauid Húrias, & amal do-marb sétig
7493] Hiruaith Eoin Bauptaist. In cethramad gné, in marbad dogní
7494] lám, amal do-marb Cáin mac Ádaim a bráthair .i. Abél.


7495] Is doilig in gním-sa re dénum, ge ead do{column 244b}gníther cu cóir he,
7496] amal adeir Hieronimus: ‘cibe dán bés duine-marbad & droch-gnímradu
7497] .i. gaid & égen & éthech co sír, ni duine-marbad a fhuil-sin
7498] do thogail, acht umalóit do Día & don recht.’ Ocus da n-derntar
7499] duine-marbad, acht amlaid-so, atat nethi immda ina agaid; a h-aen
7500] díb, ata in náduir ina agaid, uair is clann én athar & én máthar
7501] sínd .i. Adaim & Eua; én athair & en máthair spirutalta acaind .i.
7502] Crist & in eclais; mass ed, is mí-nádurdhai dúinn o nach fil nech
7503] ar slicht Ádaim acht braithre dúbalta a cheli do marbad. Ata in
7504] duine-marbad beos i n-agaid in résúin; uair adeir in résún, ‘nach
7505] dénta duit do nech aile in ní na bud maith leat do dénum duit fén,’
7506] amal adeir Tóbiás isin cethramad caipdel: ‘ó 's follus co fuil
7507] fuath in báis acut fén os cínd cech fhuatha, na sanntaig bás
7508] d'imbert for nech aile.’ Ádbar aile do chongbail na h-aithne-si,
7509] amal adeir i m-Malicia .i. isin cethramad caipdel, ‘co n-dénand
7510] in duine-marbthach náimdenus for leith fria cech persain don
7511] trinóit,’ .i. do-chuir se a n-ádaig in athar .i. a mac do marbad, uair


p.251


7512] is mac do Dia cech Cristaige; do-chuir sé a n-ádaig in meic .i.
7513] tresan duine do-chennaig se, & nach d'ór no d'argat truallnigthe,
7514] acht dia fhuil fén & dia fheoil .i. in duine-sin do marbad co h-ecóir;
7515] do-chuir i n-agaid in spiruta nóim .i. in tan do-baitsed in duine,
7516] do-cuired ola choisrectha air amuig, asa tuicther comartha in
7517] spiruta náeim do beith suidigthe ina chride. Mass ed, cibe
7518] duine do-marb he, tuc sé essanoir don spirut nóem .i. do-sháraig a
7519] chomartha. Dia derbad-sin atbert in t-ecnaid: ‘uch, cad dogéna
7520] in bocht dana h-égen dul fó breith na tri persan bias i n-aen
7521] persain in lá-sin oc dénam in brethémnais, gen áigne ic nech 'na
7522] agaid, acht estecht re ráda .i. ‘ércid, a l-lucht na mallachtan isin
7523] tenid suthain!’’ Ocus adeir lebar na Rig, ‘co ticfa sédiud fa lucht
7524] in duine-marbtha i n-agaid shétid na fergi, asa tanic in duine-marbad,
7525] & co scuaibeobthar amal míltóga a n-iffern iat.’ In sessed
7526] gné don duine-marbad .i. in spreid le n-díngned nech a bethugud a
7527] bein de, & is í-so in gné duine-marbtha dognít na tigernada tuathi
7528] & eclaisi, bít oc dénum adbair do argain na n-óglach, d'fhaghail in
7529] gné chóra, & ni d'grad a certaigthi, acht do mian édala; & in uair
7530] na denat fén sin, bíd gadaige ina oclaechaib occu;—is e codlad in
7531] leomain dogniat in fhoirend-sa .i. a súli oslacthi, a máir & a
7532] fhedmannaig oc crechad cháich, & iat fén ina suan. Do-tharngair
7533] Dia foden so i m-beol Dauida, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘do-shluigetar mo
7534] thuath amal biad in aráin’ .i. amal bís arán ina thús da cech
7535] caithem da n-déntar; mar sin, cech féidm dá n-érgend era tigerna,
7536] caiter máin na n-oclach ris. Ata didiu da chin isin ngním-sa .i.
7537] ata hicc anma in duine ort da r-benais a betha, & cin na h-ecni; &
7538] is ecen co n-icthar cech ní da fhuigir amlaid-so, sul dechair i
7539] flaithius Dé.


7540] In sechtmad aithne: ‘na dena gait.’ Ata cech uli glacad
7541] nemchetaigthi da n-dingir ar chomaigthech can chead do thigerna
7542] in raeta fén fon aithne-sí; acht mona derna i n-dochus co ra-cead
7543] leis se; & d'fhéchair ann-sin in fhuil gáel no munterus duit risin
7544] tii for' ghlaccais, fá bud chasmail fris in cet-sin do thabairt; & mina
7545] fhuil, is gadaige thu ba glaccad, gé do-sháilis combad cead leis
7546] he; uair do-sháilis ní ecasmail; & ma ta in gael ann chena, & gan
7547] rún droch-gníma acut-sa, ní gadaige thu, uair ni dentar gait gan
7548] rún gaite, & is on chúis cetna-sin is diles don duine in n-ám bias


p.252


7549] a chorp a n-gill ris biad bec beras ó ghorta in tráth-sin he, a buain
7550] do duine chonaich, no étach dá ra-bi 'na gill, & nách ot mí-bésaib
7551] fén tanic do bochtacht, acht dot deóin, no Dia da tabairt chucat,
7552] & cen buaidred ardo béssaib uathi, ór do-fhacaib Dia cech maithius
7553] cómdíles do chách i n-aimsir na h-écne. Mass ed, in uair ata i
7554] riachtanus a leass ort, is leat fén in ní choingebas tú do máinib in
7555] duine út .i. don imarcraid fil aice; & osa let fén he, ní gadaige thu
7556] ica glaccad, & gan rún gaite acut, acht úmla doní tú don recht, o
7557] nách ail laisin fher conáich a thabairt da deoin.—Ní h-ead amáin
7558] ata in goit fan aithne-si, acht ata in égen; uair is mo co mor in
7559] écen iná 'n goit; & is moo na sínte láime dogniat lucht na crech
7560] oldáit na gadaige; on ló is mó is móu a résún a-bus & tall,—uair
7561] atat tri h-urdail & aithgen in t-sheoit fén o fhir na h-écni do réir léx &
7562] chanóine, & ni fhil acht da urdail & aithgen on ghadaige, mona
7563] berar air oc dénum na gaide; mar sin, amal is mo pian in chuirp
7564] i-bhus on écin ná on gait, bid mou pian na h-anma thall iar
7565] n-écaib.—In tres gné don gait .i. usaracht édáil 'ca dénum do díth
7566] do chomarsan: ata so i n-agaid aithne in ghráda, uair ro-dligfithi
7567] dítt riachtanus a less do chomarsan do fhórithin, {column 245a} & airlegud can
7568] édail do denum air, acht mina fhása bisech náddúrda duit fén do
7569] thorad do chunnartha; & dá derbad, corab gadaige cech oen
7570] dogní úsairecht, amal atbeir soscela Matha, in uair ro-díchuir
7571] Crist na cendaigeda a tempul Ierusalem, co n-ebert sé friu:
7572] ‘goirfither tech na h-urnaigthe dom thech-sa,

Editor omits corresponding Latin passage

do-rinnebair-si tégdais
7573] n-gadaige de.’ Ocus is messa in usaracht na 'n gadaigecht;
7574] uair ni berend in gadaige leis acht a m-beir cen fhis, & o chomichib
7575] is mo bereas,—berid fer na h-usarachta ní cosaird & cen fhis ona
7576] comarsannaib & óna nemchomarsannaib; & is aire-sin do-thecaisc
7577] Dia fén a persainn Heremías fáid .i. ‘coimétad cech duine he fén era
7578] chomarsainn,’ & na bíd tairise aige asa bráthair i cúis na h-usarachta,
7579] & ná gab mar édail seo, a duine; uair adeir Augustin; ‘is dammainte
7580] in édáil asa fhuaruis t'indmus & fora r-trégis do thigerna’;
7581] ‘& damad he in bith uli dogebtha maille re díth t'anma,
7582] atbeir Lucás, cá bud fherrde do-sin?’ & cá bud mesti, in doman
7583] do dhul a n-díth air, & a animm do lesugud? Mass ed, os asa
7584] chennaigecht dob áil le fer na h-usarachta dul a m-bisech, mairg dó,
7585] mélltar isin cuit-si don chennaigecht .i. in ní buan uasal do reicc

p.253


7586] fri diabul tar cend in neith nach anand aige; amal atbeir Solam i
7587] n-Eclaisiastach, ‘co m-bia triur óigred oc fir na h-usarachta .i. bésti &
7588] nathracha & cruma’: beit a máine ocna piastaib .i. ag cairdib na
7589] colla; biaid a animm oc nathrachaib neime .i. ac diablaib; & biaid
7590] ag crumaib a chorp; ni thibre nechtar dib-so a chuid fen arin dá
7591] chuid ele.—Ocus ni h-ed amáin ata égen & gait & úsaracht fon
7592] aithne-si, acht ata in t-shímóntacht .i. cech ní dogebthar do chind
7593] na h-eclaisi, no neich spirutalda ele, no in bethugud dogabar do
7594] chind máine; uair ata d'ulc arin símontacht sech in úsaracht,
7595] co m-bí in t-í dobeir hí ina shímontaig amal in t-í gabus,—ni
7596] bi tra i n-úsaracht acht in t-í gabus namá.—Ata fós fón aithne-si
7597] in imbirt; uair is gadaige in t-í immres, & is mo co mór he
7598] na 'n gadaige. Dia derbad-sin, glaccaid sé in ní nach leis fén
7599] cen baranta aige acht titul ata crosta o dligud eclaisi Dé .i. o lex & o
7600] chanóin. Dogní so gadaige de for tus, & fer éicne he iarum; uair is
7601] d'aindeoin chride in tii dia m-bentar tóibgither hí: ac sin brissed na
7602] h-aithne-si fa dó innte.—Ocus ata in t-sháint beos innte .i. in fhrém
7603] o fhás in uli olc: ata sáint máine do chomarsan aithne ele oca
7604] brissed; ata ethech & bréga & luigeda dímaine cen áirem: ac sin
7605] brissed na cet [aithne]; ata ferg & torsi & fuath; ata dortad fola co
7606] menic; ata tregen cech deg-obri; ata caitheam na h-aimsire, tuccad
7607] d'fhógnam duit, re droch-ceird. Is mairg mairg, ol in t-ecnaid,
7608] gabus in athgairit-si dochumm n-iffirn .i. en olc do dénum i n-a fil
7609] cech uli olc!—Ocus ata bán aithne-si fós cech ní dogabar er leth-fhiadnaise
7610] & er cheilg .i. scél brégi do dheilb bá m-benfa ní de nach
7611] tíbre duit indas ele, & cu forlethan cech ní da fhuidhbe do chínd
7612] neich ata ina peccad ann fén. Ata sin fon aithne-si, & teit accra
7613] ann [.i. d'á oigir] isin t-saegul do reir dligid don tí da r-benad
7614] cech ní ro-raidsium anuasana; & da n-gaba aithrechus in t-íí fuair
7615] iat, caithfid a n-aisec ina shaegul, no ina phurgadoir do breith a
7616] anm-charut; & mina fhaga se aithrechus a pheccaid re n-ég, bid
7617] iffern a crich, & biaid pian for leith er son cech peccaid air, airet bes
7618] Dia ina glóir fén.


7619] In t-ochtmad aithne: ‘na dena leth-fhiadnaise.’ Is he
7620] dogní leth-fhiadnaise, in t-íí da legar fiadnaise a n-dóchus a indracuis,
7621] & doní brég don fhír, & chuires luige mar shéla forri; amal
7622] atbeir Béit isin t-shessed caipdel fichet de lebar Matha .i. ‘co


p.254


7623] lenand fer na leth-fiadnaise lorg Iúdais,’ uair do-recc se Crist .i. in
7624] fhírinde do chind na brégi. Tug in duine-si fós aithis do Dia, uair
7625] do-shalaig se ainmm Dia in airet do-fhét sé; uair adeir Leuitico:
7626] ‘na salaig ainmm do Dia féin’ .i. na tabair d'éthech he. Is
7627] nemthrócar i n-Dia in duine-si .i. dobregnaid se séla Dé; & do-chuir
7628] fós er Dia, co ru-brégach he; amal atbeir in dialago ‘gurab é ainim
7629] do Dia fén bus luige duit,’ & da-ordaig Dia in t-ainm-si do chur mar
7630] shéla era fhírinde. Mass ed, cibé do-chuir in {column 245b} séla-sa erin
7631] m-bréig, do-derb se gur brecach Dia; & ni fhuil báll do ballaib fhir
7632] na leth-fhiadnaise nach dénand naimdenus er leith fri Dia; & ni
7633] h-ead amáin, acht tuc se bás do fén, ór ata isin chet chaipdel do
7634] lebar na h-Ecna, ‘co marbann in bél brégach in animm.’ Mass ed,
7635] o marbus in brég in animm, ro-marbad in brég fora r-cuired séla
7636] Dé iarna goid uada in luige thuccad fó ainmm Dia, no fó
7637] chreatúir coisrechta écin, dia fhuil aige; uair ni dlegar luige do
7638] thabairt fona creatúirib nemchosricthe .i. dar duine, no talum, no
7639] aer, no a samail-sin; & minab lór lett a n-abair ann-so for cúis in
7640] éthig, d'féch thuas isin dara aithne, & dogebar tuilled ann. Dogní
7641] fós fer na leth-fiadnaise aindliged dia chomarsain, amal atbeir in
7642] libro Prouerbiorum: ‘urchar do shaigit nemi & cloidem gér don
7643] chomarsain, fer na leth-fiadnaise;’ & peccad dolegis hí, amal atbeir
7644] Solam, ‘conach étir in chned cen fis a doimne do legius, noco
7645] festar hí;’ is mar sin ni fétar in chned dobeir in leth-fiadnaise
7646] forin animm do lesugud fri Dia, noco lesáigther a tanic esti d'ulc;
7647] & ni h-urusa a fhis-sin d'fhádbail, má tucais cuit in fhir-se don
7648] fhir aile do thorad [do] brégi, & ni bia in ní-sin oc nech cóidche acht
7649] co h-écoir, & biaid cin peccaid cech duine díb-sin ort-su. Mass ed,
7650] is dolegis hí, & atbeir Isaias fáid, 'corab casmail fer na leth-fhiadnaise
7651] frisin béist re n-abar locusta (& brucus a h-ainm, co
7652] fhásait sciathana forri, & mar fhásait, is locusta, quasi longa lasta
7653] atberar fria): & is í-so in t-ochtmad plág lé 'r-buail Día Faró rig
7654] Égepti cona phopul in uair do-chongaib sé ina agaid fen iat, co
7655] tug deich plaga éxamla orra; & is í in cet phlág dib-sin .i. fuil do
7656] dénum don usce uli, acht atat anmunna na plág-sa i l-libro Exodi;
7657] & tuc-som tra na deich n-aithne do Moysi & do clainn Israel i n-agaid
7658] na n-deich plág-sa; & is í plág fhreccras d'aithne na leth-fiadnaise
7659] díb .i. locusta, uair atat tri nadúire icon péist-si, & samailter fria

p.255


7660] duine iat: in cet náduir, is urchoitech a fiacla, uair gerraid sí 'na
7661] cínd toraid & guirt & fínemain dia fiaclaib, is amlaid-sin dogní
7662] in duine-si .i. benaid se na dáine asa frému da thengaid ic buain a
7663] n-oigrechta díb;—in dara náduir, fora n-iumat in uair thecait, is
7664] mar sin is línta in doman do lucht na m-brég;—in tress náduir fil
7665] icon péist-si .i. doní leimnech isin t-shámrad, & bíd si i comnaige i
7666] n-gémrad, is mar sin dogniat lucht na leth-fiadnaise leimnech on
7667] peccad co araile er fead na bethad-sa, & mar thic in gémrad .i. in
7668] bás, scuirid se da shúgrad, uair ni-s-fil súgrad, bail a m-biat .i. a
7669] n-iffern. Is demin [didiu],in t-apstal, cibé bus casmail frisin béist-si
7670] isin t-shaegul, bíd dia phianaib a n-iffern na pésti-sin fesin ic
7671] cocnam a fhola & a fheola do gnath, comfhat fri Dia er nim.—Atat
7672] didiu da dhruing aile do lucht na leth-fiadnaise .i. lucht in uilc brégi &
7673] locht na maithiusa brégi;—in cet drong dib .i. lucht in athimráid
7674] fria cosmailend in scriptúir na h-ainmhidea bréna .i. in nathair nemi
7675] ré n-abar serpens, & in aspa, & in sindach, & in mucc; uair is í is náduir
7676] doib-so: in t-inad & in biad is sailche d'innsaigid & d'ithe, na h-inaid
7677] & na biada glana do shechna; is mar sin do lucht in athimráid, dia
7678] fhaicet sualtaige no gním maith i n-duine, fácbait sin cen luad,
7679] & indsaigit cech locht & cech anib dia fhaicet ínntib, & ní da
7680] certugud acht dá táthair; & tábrat lucht in athimráid da n-úid co
7681] n-dénat aindliged do Dia, & dia comarsain, & doib fén .i. dogniat
7682] gait er Dhia in tan berit a óclach fén uada .i. in uair aderait gurab
7683] droch-duine in duine maith, tucatar do diabul he amal do-fhédsat;
7684] dognít fós aindliged dia comarsain, in tan gadait clú na comarsan,
7685] uair [is uaisli] in clú ina 'n t-ór; dognít fós aindliged doib fén, uair
7686] doberait a n-animm fén do diabul. Ata figair aige-so in Leuitico
7687] isin nómad caipdel déc, amal atbert Crist fessin: ‘na mallaig
7688] do duine bodar;’ uair is inand mallachad dó & don tí na fil er lathair.
7689] Ocus bíd a fhiss acut fós, nách saer lucht estechta in athimraid
7690] forin comarli-si, uair atbert Iohannés Cristosomus, ‘gurab inand a
7691] dénum & a estecht’ .i. is peccad duit, in duine-si fén [d'fhulang] oc
7692] dénum a áimlessa, & is peccad fós a fhulang oc buain a chlú do nech
7693] aile. Amal brisit lucht ind immolta bregi {column 246a} in aithne-si, is mar sin
7694] brisit lucht in molta dímáin hí; uair atbeir in t-ecnaid, ‘is cosmail
7695] fria h-Iúdás in t-íí doní molad brégi’ .i. beith ica molad [& ic pócad]
7696] in duine, & 'ga thídnocul dia náimdib .i. do diablaib. Is direch

p.256


7697] tuicther so tre Iob, tug póic dia brathair fen .i. do Massan; do-chuir
7698] a lám dess timchell a chínd da pógad, & da-chongaib in claideb
7699] ina láim clíí da bualad.—Samail ele beos d'fir in molta bregi .i.
7700] lucht cantairechta in diabuil, oc cantain ciúil dona pectachaib dia
7701] cur ina codlad; uair atbeir Iasasiás fáid, ‘is truag dona dáinib
7702] adeir corub olc in maith, & gurab maith in t-olc;’ & goirther fós
7703] coin in diabuil díb, gherrus leth iarthair in duine & dogní munterus
7704] fria n-aichthib, & atbert Isaias fós, ‘gach duine a dubairt conid
7705] maith tú, no in gním dogénta, do-méllsat tú, uair do-chongbatar thu
7706] isin olc cetna.’ Cipé nech tra molfas gním ata ina peccad ann
7707] fén, inand sin & a molad do beth i n-agaid Dia; uair do-gabais
7708] a l-lín diabuil ann-sin he; más ed, do-marb tú he cu spirutalta, &
7709] do-marb se thu beos. Sechain de sin er grad Dia beth ic fédmandus
7710] don diabul.


7711] In nómad aithne: ‘na sanntaig ni do chomarsan;’ &
7712] tuig na millend a smuaintiugud-so thú, no smuaintiugud eli da
7713] olcus, mina chuire do chomairle & t'aenta leis; amal atbert Bernard
7714] naem ina shermóin, ‘nach damnann droch-shaint duine do muntir
7715] Crist ganin aenta.’ Mass ed, is e is brissed don aithne-si do
7716] chomairle & do smuaintiugud le cheli chum neith d'fhágbail co
7717] h-olc; no saint immarcradach do beth acut hi cuirfe do chride, &
7718] do thoirméscad umat fógnum do Dia, gé dofhagtha cu coir hí.
7719] Ocus atat da chúis icon toirmesc-sa: in cet cúis dib, atbeir Daniél,
7720] ‘co n-duiscend se ferg Dia’ .i. do-rindetar dímáin do Dia lena
7721] mianaib fén do-threicset he .i. fer pósta na h-anma nach dénand
7722] siubal uathi, mina scuire in duine fen uadha he; amal atbert Dia
7723] tra i persain Matha: ‘mi-se do gnáth maille rib.’ Mass ed, in
7724] uair thréices in duine he er lennán utmall m-brégach .i. er máinib
7725] in t-shaegail, cá h-ingnad ét & ferg do dúscad air-sium? & adeir in
7726] t-ecnaid, ‘gurab lenmaige in cundrad-sin,’ uair is í náduir in
7727] lenib, an ní is messa do shanntugud; is mar sin dogní fer na
7728] sáinnte: lingther do smuaintigib éxamla a chride ar tus, indus
7729] do-fhetfad ní d'fhágbail; & iarna fhagbail, cindus do-choingébad
7730] sin aice, & cindus do-chuirfed tuilled ina chend; indas co salchand
7731] se lebaid in spiruta náeim ona smuaintigib-sin;—& mar nách
7732] mothaig in lenab urchóit in airm no na tened thogras, noco
7733] loiscther noco n-gerrthar hé, is mar sin nach airig in sánntach


p.257


7734] urchóit na sprédi nógo tuitenn se i n-uamaid in báis; amal atbeir
7735] Solam:

Editor omits corresponding Latin passage

‘in t-í dobeir grád don guasacht, dogéba sé bás ann.’
7736] Ocus is é a indshamail-so do grád dobeir in t-én don ghoiste no
7737] don chliabán er mian in bic bíd bís fúthib; & amal charas in luch
7738] biad in fhidchait, & nach tuigit a n-guasacht nogo tecat lucht innill
7739] na sás-sin ina cend. Is mar sin bít in lucht shanntaigit in saegul:
7740] ni aithnit gurab diabul do indill he nóco fhaicit chuca he iar
7741] n-éc da m-buain as a phainntér. In dara h-ádbar ar nách molta in
7742] t-sáint, amal atberait ind ecnaid, co n-ullmaigend fer na sainte inad
7743] do dhiabul; uair is annsna crannaib a m-bí co cuas o loscad no o
7744] brenad donít sindaig a n-ádba, & donít préchain nit: is mar sin don
7745] t-shanntach arna loscad & arna brénad on t-saint, & nit icna diablaib
7746] ina uachtar oca chur i peccad na sáinnte, & uamanna accu ina
7747] h-íchtar ica chur i peccad na colla. Mas ead, in ní do-thoigébad
7748] ferg Dé & d-uillmechad inad don diabul, is cin gana toirmesc,
7749] amal atbeir in t-apstal:—

Editor omits corresponding Latin passage

‘na tabraid inad don diabul’ .i. na dénaid
7750] sáint .i. grád Dia a thabairt don t-shalchar saegulta; or ni h-e a
7751] beith agut is olc duit, acht co fhagthar hí co cóir, & a cor ar díl
7752] maith. Ni mar sin d'iumarcraid na sprédi, acht doní si dáine do
7753] dhallad; uair amal nach fedand in dáll oibriugud no sibal do
7754] dénam, is mar sin ni fedand in t-íí era m-bí esbuid na n-grás; or ni
7755] aithnend se olc sech maith, & osa dáll a chride, berid diabul leis ina
7756] eolas fen he. Mass ed, in t-íí is dáll mar seo, da m-bacann
7757] grad in t-saegail úmla na h-anma do denum .i. deirc & urnaigthi;
7758] adeir Matha {column 246b} ina shoscela: ‘is i a phian diles, a chur — iar
7759] cengul a lám & a choss—isin dorchatu ichtarach,’ mar na faicfea
7760] solus co bráth no iar m-bráth; & a shuile oc sír-chái, & a déta for
7761] crith hi cinaid miana a shúl & a beoil; & er grád Dé riut, a duine,
7762] cuir rét bethaid fén er obair dligthech, no ót gael, no ar déirc, no
7763] bi cen ní d'fhágbail cu h-olc.


7764] In dechmad aithne: ‘na sanntaig ben pósta do chomarsan’;
7765] & adeir in gluais in-so, co fil toil in pheccaid-sin fon aithne-si;
7766] uair is crosta duit beth for tíí mna do chomarsan, cinco derna
7767] gním; & is ar gráin in pheccaid-sin docuired aithne ar leith fair
7768] fén, sech gnéthib ele na drúisi. Uair ata tuaruscbail tróm erin
7769] peccad-sa ic Solam isin tres caipdel fichet in Eclesiastico. Cetamus,
7770] cipe duine do-bris so, do-neimchreit se do recht Dé, uair is


p.258


7771] e ord in phósta ord Dé co dírech, acht cid leis cech én ord; uair is
7772] e fén do-rinne pósad er tús iter Adám & Eua; & is e locc a n-dérnad
7773] .i. i pardhus; & is í aimser ina n-dernad .i. i stait na nemurchoite
7774] .i. roim peccad. In dara h-olc dogní duine .i. brissed móti, in uair
7775] doníther pósad, dobeir in fer & in ben móit ina tost, cona deleochar
7776] nechtar dib re cheli co bás. In tres olc dogní in t-íí brises pósad
7777] .i. adhaltras; uair is inand & goid .i. glaccad leptha in duine ele
7778] dia salchar. Mass ed, os olc bó no capull do ghoit, is messa
7779] co mor duine do goit; amal atbeir in t-apstal .i. ‘ni lesin mnái
7780] fén na lesin fher pósta cumachta a corp budén, acht lesin persain
7781] út ele.’ Mass ed, in ní nach leis fén itir, is gadaige thu-sa ona
7782] ghabail uada; & iss ed e-sium ona thabairt duit. Ni h-ed sin tra,
7783] acht tecait uilcc immda ele assin adaltras .i. tic díchor óigrechta ona
7784] h-óigrib dílsi co bráth; uair in trath sháiles duine mac díles do
7785] beth aige, is de dogní oighir; & in tan nach mac dó he, & dogní oigir
7786] de, is ro-mor in guasacht, in óigrecht-sa do gnáth do beth for
7787] sechrán ona h-óigrib dílsi; & o nach fétar fiss dígbala in uilc-sin
7788] d'fhaisnés, is mar sin nach étir a leigess. Tecaim asin pheccad-sa
7789] fós cumasc na fola fén fora cheli; uair pósaid fer ben i n-dóchus
7790] gan in gael ann; & tan ann, is í a ben gáeil fen phósas; & atbeir in
7791] t-ecnaid, ‘is mairg [thic] annsa saegul-sa, & na h-uilc-si do thecht
7792] trit;’ amal atbeir in soscela, ‘is mairg tre' tig in scannal, & dobad
7793] fherr dó can techt na techt mar sin.’ Mass ed, o tharla in
7794] gráin-si erin adaltras, is cóir duit aderait na h-eolaig na nethe-si as
7795] bud doig algus a dénma do shechna co maith .i. silled na súl;
7796] uair atbeir in fellsam, ‘is í in t-shúil comla in báis;’ & dia
7797] n-oscailter in chomla-sa & diabul do ligad istech ann, cuirfid se in
7798] cride druim tar ais .i. tempul in spiruta noim, & gebaid se nert forin
7799] longphort-sa uli .i. forin corp, & cuirfid na boill d'fhognum do
7800] fén uli ó sin amach. Is aire-sin atbert Iób: ‘do-rinnes caingen
7801] rem shúilib’ .i. rem doirseoir .i. na súile, dia coimét fén arna
7802] drochfhechsanaib, & in cride da choimet arna drochsmuaintigib;
7803] & atbert Solam beos: ‘do-rinde mo shúil crech mh' anma.’ Ocus
7804] is e faicsin craind an imarbais do-rinne Eua for tús; & atbert Heremiás
7805] fáid beós: ‘tanic in bás tar doirsib mo chuirp is-tech, & tara
7806] fhuindeocaib’ .i. tarmo shúilib, & tarmo chluasaib; & do-gab sé
7807] nert ormm as-tig. Mass ed, os iat na céimenda asi n-déntar in

p.259


7808] t-adaltras .i. silled, & comrád iarum, tadall na lám iar sin, in gním
7809] fen fa-deoid; & bid a fhis acut co fhil cech céim díb-sin maille re
7810] run céna ina peccad marbtha. Ocus is í pian diles in peccaid
7811] marbtha-sa .i. brissed in phosta .i. bás in ched-duine clainde isin
7812] t-shaegul, & bás sír tall don anmain. Uair is iat na h-obrigthi
7813] glana cland na h-anma; & os é in credem oibriugud is túsca dib,
7814] dogeib sé bás on adaltras; amal atbeir in t-ecnaid, ‘nach déntar
7815] adaltras gan brissed in chredim’; & o brister in credem, ni bí
7816] fognum er ni da n-dentar cen fúndamit fái; & a dhuine, na beir th'
7817] aimsir ass do réir mian do cholla, uair da m-bera, adeir Solam isin
7818] ochtmad caipdel fichet in Ecclesiastico, ‘co tíbre in cholann t'animm
7819] do chur a coscair dia naimtib’ .i. do diablaib iffirn, bail a n-duiseochar
7820] hit agaid do chomrag cech ní da tucais toil écoir .i. do cóic cetfada
7821] corparda, amal atbeir in Ezetsiele; ‘ecce ego suscitabo omnes amatores
7822] tuos contra [lt ]3[gt ]te,’ & cetera. Finit, amen.

XXXV


7823] {column/line 248a 45}

Editor omits corresponding Latin passage

‘Bud amlaid-so didiu dognéthi ernaigthe:

Editor omits corresponding Latin passage

a athair fil hi nimib,
7824] noemthar th'ainm;

Editor omits corresponding Latin passage

toet do flaithius;

Editor omits corresponding Latin passage

bid do toil i talmain, amal
7825] ata i n-nim;

Editor omits corresponding Latin passage

tabair dún indíu ar sásad cechlathi;

Editor omits corresponding Latin passage

ocus log dun ar
7826] fiachu, amal logmait-ne diar fhéchemnaib;

Editor omits corresponding Latin passage

ocus ni r-lecea sind i
7827] n-amus n-dofulachtai;

Editor omits corresponding Latin passage

acht ro-n-sóer ó cech ulc; amen, ro-p fír.’


7828] Aircthid cecha maithiusa, sidaigthig Dé & dóine, Isu Crist mac
7829] Dé bíí, [is e] is augdar na h-ernaigthi-sea, do thincosc a apstal & a
7830] descipul & na n-irisech ar-chena co forcend in t-soegail, imm chordus
7831] dénma ernaigthi, co n-apair sund:

Editor omits corresponding Latin passage

‘bud amlaid-so dognethi
7832] ernaigthi.’


7833] Matha, imorro, mac Alphei, in súi erdraicc do Ebraidib, is e
7834] ro-scrib in ernaigti-se i curp soscela, ar na ro-dermaited ind eclais
7835] ord denmai ernaigthi, co n-apair sund for slicht a maigistrech Isu
7836] Crist:

Editor omits corresponding Latin passage

‘bud amlaid-so dognéthi ernaigthi.’ Comuaim imorro &
7837] cóibnies ciallaide na cobigi-sea, is e leth atóibe la Isu, co dú i
7838] n-epert ria sund, ic forcetul a apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

‘in tan imorro dognéthi
7839] ernaigthi, na bíd immad erlabrai ocaib ica dénum, amal is bés do

p.260


7840] génntib;

Editor omits corresponding Latin passage

{column 248b} uair iss ed is doig leo-side, conid móti éstither riu,
7841] immad erlabra do denam;

Editor omits corresponding Latin passage

na h-inntshamlaid-si didiu in foirend-sin;
7842]

Editor omits corresponding Latin passage

uair ro-fhitir chena bar n-athair, .i. in t-athair nemdai in ní ricthi
7843] a less uad, cid riasíu dognéthi itir a atach & a etarghudi’; conid
7844] for slicht na m-briathar-sin atbert Isu na briathra-sa:

Editor omits corresponding Latin passage

‘bid amlaid-so
7845] didiu dognéthi ernaigthe.’


7846]

Editor omits corresponding Latin passage

Cesnaigther, uair ro-fhitir in coimdiu cech ní recmait a less
7847] uad, cid riasíu donemm a etarghuide, cid ara n-erailend Isu
7848] foirn sund ernnaigti etir do dénum? Is e a freccra-sin, cumad
7849] duthrachtaigite dobermais-ne ar menmain & ar n-índfhethium inar
7850] n-ernnaigthi cusin coimdid, is erlum do-gres do thabairt cecha
7851] maithiusa connagum dún; & didiu, co ro-fhásad noemad & coiseccrad
7852] don duine inmedonach .i. don anmain dligthig asin ernaigthi-sin;
7853]

Editor omits corresponding Latin passage

conid aire-sin erailes Isu foirn sund ernaigthe do denum, in tan
7854] atbeir:

Editor omits corresponding Latin passage

‘bud amlaid-so didiu dognethi ernaigthe.’

Editor omits corresponding Latin passage

Amal bud ead
7855] atberad Isu ria apstalu: ‘o ra-thairmiscius-sa imuib nuall &
7856] immad erlabrai do dénum in uair ernaigthe, cindimm díb innossa
7857] glón-shnáthi ernaigthe cumbri do denum; & curab ed atberthí oca
7858] denum,

Editor omits corresponding Latin passage

‘a athair,’’ Et supra.


7859]

Editor omits corresponding Latin passage

Ar tri fáthaib imorro ro-s-cumbrig Isu in ernaigthe-sea .i. in
7860] ‘pater’: is e in cetna fáth, .i. na ro-thairmisced in ernaigthe emilt
7861] na h-apstalu do urd a proceptai & denma firt & mirbuli;—is e in
7862] fáth tánaise, combad erusaite do chách a mebrugud a beth cummair;—
7863] is e in tres fáth, uair noco recar a less immad erlabrai ic
7864] attach in choimded, amal démniges Isu fén, in tan atbeir:

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-fhitir
7865] chena bar n-athair, .i. in t-athair nemdai, ar Isu, in maith
7866] ricthí a less uad, cid riasíu dognéthi a athchunchid’; conid aire-sin
7867] ro-eráil Isu foirn ernaigthe, & curab ed atberum oca denum
7868]

Editor omits corresponding Latin passage

‘a athair,’ etc.

Editor omits corresponding Latin passage

In tan atberum ic ernaigthe ‘a athair’ frisin
7869] coimdid, fúismimít ann-sin, conid 'nar mec don choimdid & do
7870] Dia, & conid athair dún in t-athair nemdai.

Editor omits corresponding Latin passage

Ni fhuaratar tra
7871] sruthi na petarlaicthi, .i. Abram & Isác & Iacop in ro-miad slónnte-si
7872] on choimdid: dethbir sin, uair is mou is ara uamun no-fhógnatis
7873] dó thall, inás ara grad & ara inmainecht.

Editor omits corresponding Latin passage

Do phopul
7874] didiu na nu-fhiadnaise, dianad erlam fochraicc & inottacht na flatha
7875] nemdai, tuc Dia in ro-miad sloinnti-sea, co n-apair ica attach
7876] & ica etargudi,

Editor omits corresponding Latin passage

‘a athair.’ Forchanaid didiu Isu sund somataig &

p.261


7877] sochenelchi in t-shoegail, na dernat uaill na uabur forsna bochtaib
7878] & forsna dochenélchib; uair is inunn athair aiditit occu dib-línib,
7879] in tan atberaitt ica n-ernaigthe

Editor omits corresponding Latin passage

‘a athair;’ uair ní fhetait na
7880] somataig nach na sochenelchi in ernaigthe-sea do chantain co fíren
7881] na co cráibdech, manip iris leo a m-brathirsi do aiditin frisna
7882] bochtaib & frisna dochenelchaib.

Editor omits corresponding Latin passage

Córaigium didiu uile ord ar
7883] m-bethad i sualchib & i sobésaib, dáig co ro-n-gabthar inar
7884] m-braithrib do Christ & inar maccaib togai don athair nemdai;
7885]

Editor omits corresponding Latin passage

uair cindus is dána leis ‘a athair’ do rád frisin coimdid, in t-íí
7886] sharaiges co follus a thimnai & a fhorcetul?

Editor omits corresponding Latin passage

Uair in t-athair
7887] nemdai, is ed connaig mec noemu do beth aice ic a fhógnam.
7888]

Editor omits corresponding Latin passage

Cid didiu is córu dona macaib cona ra-b nech is moo grad occu
7889] inas a n-athair bóid?

Editor omits corresponding Latin passage

uair cia maith na tibre in t-athair dia maccu
7890] no-s-guidet, {column 249a} .i. dona h-irisechaib, in tan do-rat doib a comáirem ar
7891] maccaib do fén, & co n-aprat fris ica etarguide ‘pater noster.’

Editor omits corresponding Latin passage

Is tú
7892] ata tria bithu cen tosach, cen forcend, amal aisnedes in fáid, co
7893] n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘is tú th'oenur, a chóimdiu, or in fáid, fhédligius do-gres
7894] cen crich cen forcend fordo fhlaithius.’

Editor omits corresponding Latin passage

‘Isna nimib atái,’ .i.
7895] isna noemaib & isna fírenaib chomallit do thimmna & do fhorcetul;
7896] & ainmm nime forru-side, ara sollsi & ara n-etrochta.


7897]

Editor omits corresponding Latin passage

Noemthar th'ainm: —

Editor omits corresponding Latin passage

ni h-indut fén connagum noemad
7898] th'anma, a Dé, uair is noem do-gres, acht induind fén écin, .i. co
7899] ra-bum-ne co noem & co nem-elhélnide fot anmum-su.

Editor omits corresponding Latin passage

Is é imorro
7900] noemad anma Dé iar fhír indin-ne ar m-beth-ne cu forpthe fora
7901] scáth-som céin bemm i-fhus; amal eráiles Isu forsna h-irisechu,
7902] a n-inud aile isin soscela, co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘bad amlaid-so,’ or Ísu,
7903] bus follus do chách sollsi bar sualach & bar sogním, .i. co ro-fhása
7904] molad & adamrugud don athair nemdai trébar coen-gnimaib-se.


7905]

Editor omits corresponding Latin passage

Toet do fhlaithius:.i. fuigell brátha; uair is ann-sin
7906] fogébat na nóib & na fíreoin cech maith chomlán on choimdid.

Editor omits corresponding Latin passage

Is
7907] dánutus mor don pecdach cuinchid flaithiusa Dé do thuidecht,
7908] .i. fuigell brátha, & cen uamun fair na pian & na todérnum doberthar
7909] forsna pecdachu isin fhuigell-sin,

Editor omits corresponding Latin passage

ar is ed didiu connagum 'nar
7910] n-ernaigthe lathi brátha do thidecht écin; is ed is coir dún, co
7911] ro-ímgabumm feib ar cumaing na pianna ra-móra fodémut na
7912] pecthaig isin lóo-sin.


7913]

Editor omits corresponding Latin passage

Bíd do thol hi talmain amal ata i n-nim:

Editor omits corresponding Latin passage

.i. amal atat

p.262


7914] aingil nime dot rér cen peccad cen imarbus, tabair dona dóinib,
7915] cu ra-fhógnat duitt co noem & co nem-hélnide hi talum;

Editor omits corresponding Latin passage

no, amal
7916] ata do thoil isna noemu & isna fírenu chomallit do thimnai &
7917] t'fhorcetul, tabair rath comshóthi dona pecthachaib cu ra-fhógnat
7918] duit fón indus-sin;

Editor omits corresponding Latin passage

no, amal ro-bói cend na h-eclaisi, .i. in coimdiu
7919] Isu Crist dot réir ó cech mud, sorthig rabar n-ernastaid, .i. risin
7920] eclais fognam duit co firian & co forbthi iarna inntshamail-seom.


7921]

Editor omits corresponding Latin passage

Tabair dún indíu ar sássad cechlaithide;

Editor omits corresponding Latin passage

comad
7922] aire dobertha ainm sásta cechláthide sund, for cech ní o fhulangar
7923] betha aimserdai na n-dóine i-fhus isin t-shoegul;

Editor omits corresponding Latin passage

no, cumad aire
7924] dobertha ainm sásta cechlathide and, for glanrúin chuirp Crist & a
7925] fhola domélut na h-iresaig cech dia do mhéis in choimded, .i. don
7926] altoir nóim:

Editor omits corresponding Latin passage

conid ica aithne-sin atbeir Ísu a n-inud aile isin
7927] t-soscela:

Editor omits corresponding Latin passage

‘mine chaithi-se feoil meic Dé bíí, & mina ebthái a
7928] fhuil, ar Ísu, .i. mine thoimeltái co h-iresech glanrúin mo chuirp-sea
7929] & m'fholai, ni fhóigbithi in m-bethaid suthain dabar sássad;’
7930]

Editor omits corresponding Latin passage

no didiu co demin, is aire doberar ainm cechlathide sund, arin airfitiud
7931] spirutalla bís do nimib na noem & na fhírén do chomailliud
7932] thimna Dé & a fhorcetail.

Editor omits corresponding Latin passage

Tabair dún indíu:

Editor omits corresponding Latin passage

indíu didiu connagut in
7933] sássad fororda-sin, uair ni cuincithea anallana céin batar na dóine
7934] i n-dorchaib chinad & targabal, acht is indíu écin connagar, .i. i
7935] sollsi fhessa & fhóisiten, & i frecnarcus gréni na fírinde, .i. in
7936] cóimded, Isu Crist, meic Dé bí.


7937]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus log dún ar fhiachu, amal logmait-ne d'ar
7938] fechemnaib.

Editor omits corresponding Latin passage

In tan connagum cech lái dilgud o Dia, is follus co
7939] n-denum cech lái peccad, recmait a less dilgud omain;

Editor omits corresponding Latin passage

ocus connagum
7940] cech lái dilgud dún o Dia, bid amlaid-sin doberum cech lái dilgud
7941] don fhoirind ro-n-tocraidet;

Editor omits corresponding Latin passage

dlegar imorro da cech duine cu coitchend
7942] dilgud do chuinchid, uair ni ruibend nech hi-fhus cen peccad
7943] écin ina chomitecht, cid nóidiu oen lóei no oen áidche he, amal
7944] atbeir Eoin apstal:

Editor omits corresponding Latin passage

‘mad ed atberum, ar Ióin, co na fil peccad
7945] ocaind, is imaind féin doberum bréicc and-sin, & ni fír dún ar m-beith
7946] amlaid.’

Editor omits corresponding Latin passage

‘Log dún ar fhiachu,’

Editor omits corresponding Latin passage

is iat féich connagum {column 249b} do logud dún,
7947] feich ar cinad & ar targabal;

Editor omits corresponding Latin passage

in tan didiu atberum inar n-ernaigthe
7948]

Editor omits corresponding Latin passage

‘a Dé, tabair dilgud dún,’ fóismemít ann-sin condar pecthaig & co
7949] n-eplemar inar pecdaib & inar n-dúalchib;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is bás do neoch etir
7950] iar fír a scarad o Dia tria imarbus, is betha imorro comshód chucai

p.263


7951] tria choen-gnímaib;

Editor omits corresponding Latin passage

ar is e dul o Día nemchomall a fhorcetuil, is e
7952] imorro tidecht chuca, na timnadu diada do comalliud.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Amal
7953] logmait-ne diar fhechemnaib;

Editor omits corresponding Latin passage

’ is ed tic ó Ísu sund, co nach
7954] fóigbem-ni fén dilgud o Dia, acht mina thardam ar tús dílgud don
7955] fhoirind ro-n-tocráid; amal démniges i m-baile aile isin t-shoscela
7956] co n-apair:

Editor omits corresponding Latin passage

‘mine lógthai-se co cáin-duthrachtach,’ or Ísu,‘don
7957] fhoirind ro-n-tocráidet, ni thibre in t-athair nemda dúib-si dilgud
7958] fhar cinad & fhar targabal:’

Editor omits corresponding Latin passage

cipe imorro na logfa o cride & o
7959] menmain don chomnesom, ní dilgud chuinches do fén and-sin o
7960] Día, acht pian & todernum.


7961]

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus nach-ar-léic i n-amus;

Editor omits corresponding Latin passage

.i. ni ro-lécea índ i n-dérchoined
7962] no i nd-amus n-dofulachta na coemsam d'fulang.

Editor omits corresponding Latin passage

Ni h-ed didiu is cóir
7963] dún do chuinchid ar Dia, na tartar aimse forind itir, uair fásaid in
7964] maith-se dib co menic, .i. díchor dualach & forbairt sualach, acht is
7965] córu dún corub ed connesum fair in ní ro-chuinnig in fáith
7966] romaind, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘déna mo fhromud & mo derbud, a Dé,’ or in
7967] fáith,‘o amus t-shofulachta.’'

Editor omits corresponding Latin passage

In tan didiu atberum isin ernaigthi
7968] choimdetta

Editor omits corresponding Latin passage

‘a Dé nach-ar-léic i n-amus,’ ni h-ed chuinchemít and-sin,
7969] na [ro]-tartaither aimse foraind, acht is ed, na tartaither oirn
7970] aimse dofhulachta no-n-scarut fri forpthecht & fri fírinde.


7971]

Editor omits corresponding Latin passage

Acht déna ar soerad ó cech ulc.

Editor omits corresponding Latin passage

Ni h-ed is lor dún do
7972] chuinchid sund, ar soerad arin olc nach dernsamar, acht co
7973] ro-n-soerthar cid on ulc do-rónsamar;

Editor omits corresponding Latin passage

uair ó dogéna Dia foraind
7974] in cechtarda-sin, ni bia gábud na guasacht dún and iar sin.

Editor omits corresponding Latin passage

In tan
7975] atberum inar n-ernaigthi

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-n-soer a Dé,’ tocarmít ann-sin chucaind
7976] Dia diar soerad & diar n-díten, & aititmít co h-umal inísel ar
7977] m-beith fén a n-doire arar pecthaib & arar n-dualchib;

Editor omits corresponding Latin passage

uair cia
7978] connesed a shoerad & a fhuaslucud, mine áiriged a beith o mud
7979] écin i nn-dóire & i nn-docraite? ‘Ro-n-soer, a Dé, o ulc’ .i. o peccad,
7980] o diabul, o iffernd, o amus dofulachta.


7981] Amen .i. ro-p fír:

Editor omits corresponding Latin passage

glass sin & foriadud na h-ernaigthe coimdetta,
7982] & is é a etarchert ic Aquil ‘fideliter’ .i. ‘co tairise;’ is e imorro a
7983] etarchert oc Cirine ‘uere,’ .i. ‘co fír’; ar is fír & is tairise co-n-érnither
7984] o Día don irisech na h-uli maithiusa chuinches co forbthi
7985] isin paitir.


7986]

Editor omits corresponding Latin passage

Is coir imorro so do fhis, cid mor do ernaigthi aile donemm
7987] timchell na paitri conach araill connagum ínntib acht a fhil isin

p.264


7988] patir;

Editor omits corresponding Latin passage

cipe didiu atbera oc dé54nam a ernaigthe, ‘a choimdiu, tabair
7989] dam imad cruid & airiltne, feib do-ratais don fhir-sa aile, métaig m'
7990] onoir & mo chadus & mo chumachtu isin t-shoegul;’ ocus mad aire
7991] chuinces sin ara mían & ara áilces fén, & manip ar-daig lessa
7992] chaide, ni-s-fagaib isin patir ní risi cúibdigthea na h-itgi-sea;
7993]

Editor omits corresponding Latin passage

cipe didiu dogné ernaigthi fon indus-sin, ni buidech itir Día dia
7994] ernaigthi.


7995]

Editor omits corresponding Latin passage

Ar se fáthaib imorro gabar in pater i sanais;—

Editor omits corresponding Latin passage

in cetna fáth, do
7996] chomalliud na comairle do-rat Ísu da apstalu, co n-epert,

Editor omits corresponding Latin passage

‘a duine
7997] iresaig,’ or Ísu,‘in tan dogné ernaigthi, eirg {column 250a} a n-inad n-derrit, & dún
7998] tar th'éis, & attaig ann-sin in coimdiu in infholuch;'—

Editor omits corresponding Latin passage

in fáth
7999] tanaise, .i. ar shaine fri h-ernaigthi na m-brécaire;—

Editor omits corresponding Latin passage

in tres fáth, ar
8000] anóir & ar dethitin na h-ernaigthi fodessin; ar is comlánti bís i céill
8001] & menmain chaich a gabail i sanais;—

Editor omits corresponding Latin passage

cethramud fáth, dia fhis conid
8002] comfhocus in comdiu don fhoirind no-s-aitchet co h-irisech,’
8003] cid i sanas donet a etargudi;—

Editor omits corresponding Latin passage

in cóiced fath, o bés cecha comairli;
8004]

Editor omits corresponding Latin passage

uair cech comairli derrit bis eterna cairdib, is a sanais is coir a
8005] dénum;—

Editor omits corresponding Latin passage

in sessed fáth, fo brath;

Editor omits corresponding Latin passage

uair is ed is gnáth in náma do
8006] brath i sanais;

Editor omits corresponding Latin passage

i sanais didiu mairnit sund na nóim & na fíreoin in
8007] námait n-arsata .i. diabul don athair nemdai, in tan atberat fris ica
8008] etarguide,

Editor omits corresponding Latin passage

‘ro-n-soer on ulc,’ .i. o diabul.


8009]

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-fiugrad tra in ernaigthe-sea, .i. in pater, i táidbsenaib imdaib
8010] sruthi na fetarlaice; feib ro-fiugrad isin árud secht-ceimnech tarfas
8011] do Iacob eter neam & talam, i fhigur-sin na patri secht-ernaligthi
8012] triasa n-athascnat na h-iresaig dochumm nime;—

Editor omits corresponding Latin passage

ro-fiugrad didiu in
8013] pater hi secht senmannaib ro-sheindset na sacairt táll i n-Ericcó, di-a
8014] torcratar do raith secht múir na cathrach, & dia ro-benad in
8015] t-ochtmad múr, i fhigur sin & i toraind na h-ernaigthe-sea triasa
8016] trascairther secht múir cathrach diabuil .i. na secht caire cenna, &
8017] tresa fuaslaicther in t-ochtmad múr, .i. dúalaig in chráis;—

Editor omits corresponding Latin passage

amal
8018] ro-fiugrad didiu in ernaigthe-si i n-uasal-athrachaib ro-terchanad o
8019] fháithib, feib ro-thirchan Iasias mac Amóis, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘dogéna
8020] in coimdiu,’ or in fáith, ‘ernaigthe chumair triasa logfaiter a n-uile
8021] pecda & dualchi dona dóinib’.


8022]

Editor omits corresponding Latin passage

Is e-so in t-ord iarnaide o traetar cumachtu diabuil, amal atbeir
8023] Iob i persaind in choimded,

Editor omits corresponding Latin passage

‘tuaircfet-sa do chumachta-su a
8024] diabuil, ar in coimdiu, o urd iarnaide,’ .i. on patir.

Editor omits corresponding Latin passage

Is hi iarum

p.265


8025] ernaigthe in coimded fadein;

Editor omits corresponding Latin passage

is i iarum ernaigthe díles na Cristaidi;
8026]

Editor omits corresponding Latin passage

is hi didiu ernaigthe thairises ó'n airem rúnda, .i. ón airem sechta is
8027] gnáth isin scriptúir, ic toraind rúine & siansa comláine;

Editor omits corresponding Latin passage

is i-so
8028] ernaigthe doróisce cech ernaigthe;—

Editor omits corresponding Latin passage

uair is secht n-dana airæigegda
8029] airmither don spirut noem; hi secht lathib no-bithea oc celebrad
8030] na cásc ic sruthib na phetarlacci;

Editor omits corresponding Latin passage

is secht sechtmaine shollumanda
8031] didiu o cháisc co cengcidis.


8032]

Editor omits corresponding Latin passage

Is ona secht n-ernailib-sea na patri cusin remlíne coitchend fil
8033] rempu díchuirthar na h-ocht coire chenna, .i. díumus, etrad, sant,
8034] uabar, inócbail craes, ferg, toirsi, snimche;—

Editor omits corresponding Latin passage

uair attach inísel in
8035] athar uasail tairnid in díumus;

Editor omits corresponding Latin passage

noemad anma Dé induind tre genus
8036] díchurid in etrad;

Editor omits corresponding Latin passage

sir-attach flatha Dé do thuidecht díchurid in
8037] sáint;

Editor omits corresponding Latin passage

{column 250b} is inunn ón & mian toli Dé do chomalliud tairnid in máimide;

Editor omits corresponding Latin passage

cuinchid in
8038] t-shasta cechlathide coiscid in craes;

Editor omits corresponding Latin passage

slan-dilgud na cinud cin
8039] choimet n-écraite traethaid in fheirg;

Editor omits corresponding Latin passage

rethinche & cobsaidecht fri
8040] fulang n-ingrema [& amus] láid uainn dúalaig na toirsi saegulla;

Editor omits corresponding Latin passage

in
8041] t-shoire etaide on choimdid díchurid in snimche.


8042]

Editor omits corresponding Latin passage

Sochaide imorro i fetarlaic & i n-nú-fhiadn[ais]e dia ro-gab greim
8043] ernaigthe do denum;—

Editor omits corresponding Latin passage

ro-tharmnaig cetus do Móysi mac Amra, do
8044] thaisech tuathi Dé, dia ro-s-clái tuath Amalech, & ní o nirt góei no
8045] chlaidim, acht o nirt ernaigthe;—

Editor omits corresponding Latin passage

rí craibdech didiu, innister isin
8046] scriptuir, .i. Ezecias mac Achaist, dia m-bói forbaise for Ierusalem,
8047] do-rígne ernaigthe n-díchra co Dia, cu ro-marb in t-aingel i n-oen
8048] aidche cóic míle ochtmogat ar cet míle do shlog na n-Asardha in
8049] oidche-sin;—

Editor omits corresponding Latin passage

in fer cetna beos Ezecias, dia m-boi i n-galor dofholachtu
8050] comba comfhocus bás dó, do-rígne ernaigthe & aithrige
8051] n-díchra, & ro-thuill in coimdiu cóic déc do ara shaegul;—

Editor omits corresponding Latin passage

in banscal
8052] craibdech didiu indister i l-lebraib Rig .i. Anna, o do-rigne áine &
8053] ernaigthe n-dúthrachtaig co Día, tucad di in mac erdraicc, .i.
8054] Samuél fáith;—

Editor omits corresponding Latin passage

in puplican didiu, taithmetus Ísu i parabail in
8055] t-soscela do thuidecht i tempul Ierusalem, ro-buail a ucht co h-umal
8056] & co h-inísel, & is ed atbered ic dénum a ernaigthe,

Editor omits corresponding Latin passage

‘a chóimdiu,
8057] airchis dímm, & tabair dilgud dam do mo peccthaib & do mo
8058] dualchib,’

Editor omits corresponding Latin passage

ocus tucad slán-dilgud a chinad & a thargabal dó arin
8059] ernaigthe-sin. Is follus asna desmirechtaib-sin conid sochaide
8060] i fetarlaicc & i n-nú-fhiadnaise, dia ro-gab greim ernaigthe do
8061] denam.

Editor omits corresponding Latin passage

A braithre inmhaine, or in t-ecnaid, mad áil leind slándilgud

p.266


8062] dúin o Dia, denam ernaigthe co díchra & co dúthrachtach fri
8063] Dia, amal eráiles in t-apstal oirnd, co n-apair,

Editor omits corresponding Latin passage

‘denaid ernaigthe cen
8064] etarfhuarud;’

Editor omits corresponding Latin passage

uair gebe gnathaiges ernaigthe do dénam co forbthe,
8065] immgabad na h-erchraide, santaiged na suthaine, mianaiged gréin
8066] na fírinde, .i. in coimdiu Ísu Crist do fhégad i nd-nim, uair nach
8067] cumaing colléic a fhégud i talmain.

Editor omits corresponding Latin passage

Tabram didiu co duthrachtach ar
8068] roisc & ar indfhethium co Dia, mad ail leind fedliugud i tír na
8069] m-beo, .i. is-in fhlaith nemdai;

Editor omits corresponding Latin passage

uair da tardum ar n-indfhethium
8070] & ar menmain co duthrachtach i-fhus cusin coimdid, ro-sesium
8071] nach tan cusin fhailte fhorordai fil cen crich cen forcend:

Editor omits corresponding Latin passage

is ann-sin
8072] betit dúin na maithe-sea .i. sollamain suthain, sith cen debaid,
8073] cumsanud cen fhuasnud, i n-oentaid uasal-athrach & fhátha in
8074] domain, i n-oentaid mairtirech & apstal in choimded, i n-oentaid
8075] nóem & nóem og muntire nime, isin oentaid is uaisle andás cech
8076] oentaid, i n-oentaid na noem trinóti uaisli oirmitnaige, athar & meic
8077] & spiruta noim.


8078] Ailem trocaire n-Dé uli-cumachtaig, co r-ísam uli in oentaid-sin,
8079] co r-álem, co r-attrebamm, in secula seculorum, amen.

XXXVI


8080] {column/line 251b 38}Domine, quis habitabit in tabernaculo tuo, aut quis requiescat in
8081] monte sancto tuo? Ro-iarfaid didiu Dauid mac Iese .i. in rig & in
8082] fáith amrai tresin spirut noem inshorchaidius & fhoillsigius dána
8083] & derritus inna ngním n-diada, co n-epert:

Editor omits corresponding Latin passage

‘A thigerna,’ ol se,
8084] ‘cúich itir aittrebus isin tabernacul íchtaraig fil acut? Ocus didiu
8085] cúich cúmsanfus i n-airdde do fhlaithiusai forordai iter do noem
8086] aingliu?’ Frecairter tresin spirut noem e-sium, co n-epert:
8087]

Editor omits corresponding Latin passage

in t-í genmnaidess cen locht [.i. cen peccad] ina lenmain, & in t-í
8088] chomaillfes in fírinde do-gres, & in t-í dogéna cech maith co
8089] cumaing, & in t-í labrus in fírinde ina cride cen cheilg cen
8090] elathain, & didiu in t-í nach déni olc fria chomfhochraib, & in t-í leis
8091] nach áil maith do fén, acht comchoitchend maithiusa don chiniud
8092] doenna, & in t-í náchu-s-tocráid na braithre i n-ernail cech uilc. Conid
8093] dia chomalliud-sin atbert Ísu ina shoscela, dicens, ‘amen,

p.267


8094] amen dico uobis, nisi conuersi fueritis, et effeciaminí sicut paruuli, non
8095] intrabitis in regnum celorum.’ Uair is dreimm doccomal lesin
8096] anmain dreimm na secht nime:

Editor omits corresponding Latin passage

is ed atfét Augustín noem, co
8097] tecat da shlog hi comdáil cecha h-anma iar scarud di fria curp .i. slóg
8098] díreccra dofhulachta taitnemach, co n-etrochta grene, co soillse
8099] ruthnig, co m-binde ceoil, co claiscetul aingel, co fhailti n-difhaisnethi
8100] do ainglib nime, hi comdail na h-anma, mad fechtnach fíren hí;—
8101] mad pecdach anfechtnach imorro, tic slog mor dub dorcha il-brén
8102] il-bruthach debthach trotach tuaircnech tindesnach forbrén folum
8103] fergach feochair foloiscthi scretach gothach goirt gér gubudach
8104] ámnus etrocar maithnech marbthach malurtach arnaid aindseirg
8105] aduathmar niatta néimnech naimtige nemmoerdai tuath-bil tairm-glicc
8106] trén-chalma olcach ainmech imres[nach] do démnaib, i comdáil
8107] anma cech peccthaig: aslaigthech cecha uilc in slóg-sin, &
8108] tairmesctaid cecha maithiusa. Ocus didiu is amlaid tecait na sloig-sin,
8109] & pluicc thenntige for lassad ina lamaib, & berai dergai tenntige
8110] leo, forchadai troma iarnaide, lecca 55 loisctecha, clóthi géra
8111] rind-áthi, gaei ruada ro-garba leo, clóidme teanda tenntige, tuaga
8112] troma foebracha, sústa sénta sen-garba, & na h-airm démnacda ar-chena.
8113] Do thuarcain tra & do phianad anma cech pheccthaig tic
8114] in slog mor-sin na n-demna cusna h-armaib-sin leo, ut dixit fria:
8115]

Editor omits corresponding Latin passage

‘a animm anfhechtnach, a anim ararb urusa aslach cech uilc,
8116] & ná ro-{column 252a}fhóem in maith itir;

Editor omits corresponding Latin passage

cáit i tái innossa .i. in fhile it churp?
8117] & ma tái, esti frin-ne, co n-aicillem thú coléic’; uair ní tharraid in
8118] animm asin curp ann-sin.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Crét tái cen diumus do denum
8119] inossa? uair ni r-anais riam cus-indíu ica dénum;

Editor omits corresponding Latin passage

cret tái cen
8120] ecnach & cen athchomsán & cen feirg & cen saint & cen accobar cech
8121] uilc? uair ni ra-badais riam cen na h-uilc-sin do dénum; & cret duit
8122] innossa cena n-denum?

Editor omits corresponding Latin passage

Ro-charais in doman anallana co mor, &
8123] is e in domun ro-t-méll, is e thidlaices tú innosa inar lamaib-ne
8124] tra;’ ol na diabuil frisin animm tróig peccthaig.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Cia tast itir
8125] a-tái? acht erig suas cusin doman robo tend fort anallana, ica
8126] chosnam ar mét a sherci latt;

Editor omits corresponding Latin passage

cid [no cret] tái innossa cen grád don
8127] bíud, dia tucais grád mor anallana?

Editor omits corresponding Latin passage

cret tái cen fleda d'ól & cen
8128] biada examla d'iarraid? uair ní r-anais anallana ica n-iarraid.

Editor omits corresponding Latin passage

Cia
8129] h-impód sin doniat do shuile it chind, & cret nochtas do shúile
8130] innossa?

Editor omits corresponding Latin passage

Cia siabrad sin fil fordo bel? uair dochiam-ne h'fhiacla

p.268


8131] uile nochta;

Editor omits corresponding Latin passage

cia bánait & dúb-glasait do beoil, & cid ma fhuarait &
8132] dubait do chossa i-trasta?

Editor omits corresponding Latin passage

cia tast ata for do chride celcach, cen
8133] scrutain & cen bréca do denum anossa, amal dognithe riam cus-indiu?
8134]

Editor omits corresponding Latin passage

cret tái cen t'anál do lécud immach anossa? uair is menic
8135] ro-thelcis anallana hí iar n-denum do tholi fén i n-ernail cech
8136] pheccaid.’


8137]

Editor omits corresponding Latin passage

Is aire-sin didiu chanait sloig díreccra dímora duba dorcha na
8138] n-démna claiscetul diabulda & oirfitiud serb-goirt cen cheol cen
8139] áinius dona pectachaib, [.i. don anmain], ic escómlad di asin churp,
8140] uair is ann bís in anim in airet-sin ina curp, ut dixit fria:
8141] ‘ercid, a demnu,’ ol siat, & ‘gabaid bar n-armu cathaigthe, & tuaircid
8142] in corp n-ainfechtnach-sa, asa n-dérnad nemthoil Dé anallana &
8143] toil ar máigistrech-ne .i. Lúcifer, cona dóescur-sluag; & didiu, brisid
8144] & gonaid in anmain, ro-aentaig frisin corp-sin i colaib & i pectaib,
8145] & na ro-aentaig fria a duilem ina maithiusaib & ina sognímaib; &
8146] tairrngid lib hi iarna tuarcain i fhúdomain ifirnd, for leccaib lomma
8147] loiscthecha, for beraib derga iarnaigib, for srothaib adfhuara derga
8148] trom-thened, & for il-phianaib examla ifirnd ar-chena.’ Iar sin tra
8149] gabait na demna na h-armu examlu-sin, do phianad na h-anma
8150] anfechtnaige.

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin tra téit in animm cusin m-bél, dia fhis in
8151] fhétfad dul trit imach:

Editor omits corresponding Latin passage

atbert in bás frisin anmain: ‘na tair in
8152] conair-sea, uair atú-sa ann.’

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin teit in animm cusin sróin
8153] dia h-inotacht, & tic in bás fora cínd, conid ed atbert fria: ‘ni
8154] h-í seo do chonair, uair atú-sa ann.’

Editor omits corresponding Latin passage

Teit cusin rosc, daig dula
8155] trempu imach;

Editor omits corresponding Latin passage

atbert in bás fria: ‘eirg cu loc aile, ar ni thicfa
8156] súnd.’

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin téit in animm cu tollaib na cluas, dia fhétad an
8157] inotacht; et dixit mors:

Editor omits corresponding Latin passage

‘na tair tra form, ar atú fort chind.’
8158]

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin téit in animm tria mullaig in chínd súas, & toirnid fair immuig;
8159] & is ed atbert ar ingantus lee in bruitt aeoir gabus uimpe:
8160]

Editor omits corresponding Latin passage

‘coich itir,’ ol sí, ‘in brat-sa fil umum-sa? & cia thuc dam he? .i. bratt
8161] in aeoir fhuasnadaig fil imum; acht ni ro-aithnius anallana he, &
8162] ni h-e m'étach féin seo itir; & cáit i fhil m'étach? .i. in n-étach
8163] taitnemach alaind ro-gabus imumm ar tús in tan tanuc cusin corp
8164] truailliche-seo.’ Ocus ciarbo alaind taitnemach co sollsi grene, co
8165] taitnem na sollsi suthaine [.i. in caelum], o tánic ann ar tus in n-étach-sa, is gorm
8166] salach nemthaitnemach étig aduathmar i-trasta he; & is trom gné a
8167] pheccaid fair anosa. ‘Ocus didiu, cuich itir ro-benustar dímm m'étach

p.269


8168] bunaid,’ ol in anim, ‘no cia ro-lamustar mo nochtad uime, no cia
8169] h-airm i fil, co ngabaind umum he?’

Editor omits corresponding Latin passage

Frecrait na démna di-sse, oc
8170] imchained fria, & is ed atbertsat: ‘a ainimm anfhechtnach, a
8171] aite diabuil, a chiste na fergi, a choimét na sainte, a ailcius in
8172] molta dímáin, a muime na n-demna neimnech-sa, a chuimniugud
8173] cecha h-uilc, a dermat cecha maithiusa, a chuile brén na n-uli
8174] peccad, a fhír-indilltech na n-il-chelg n-exsamail, a dorus ifirn, a
8175] cliath fri nem, a ban-cheli díngbala diabuil, a irnas56taid muinntire
8176] ifirn, a oirfitid na n-demna n-dub-sa, a frescisiu in t-slóig dórcha, {column 252b} a
8177] fhastud na n-drong n-demnach, a shechmallach for slánícid in
8178] chinedu doenna, a adamaint ar dhúire fri forcetul bréthri Dé do
8179] choitsecht, a shantach na sét saegullai, a némderlaicthech díb iar
8180] sin, a némdércach fri déblenaib Dé, a il-geranach imchosaitech il-brethach,
8181] a bil-laburthach il-chlesach il-bras, a diumsach nem-opthach
8182] fri h-ernail cech uilc, costi frinde colléic co n-acaillium thú,’
8183] ol na démna frisin animm tróig peccthaig.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Uain-ne tra,’ ol diabul,
8184] ‘tucad duit-se in n-étach-sin fil imut, a animm thróg .i. étach in báis
8185] & in pheccaid, is e-sin ro-n-dubustar fén amal atái.’


8186]

Editor omits corresponding Latin passage

‘Dethbir ón duit-siu cia no-gaba in n-étach-sin imut,’ ol na
8187] démna frisin animm;‘ uair is sochaide romut ro-t-gab, cid aithrech
8188] leo he. Ro-gab didiu Adam ar tús uime hé iar peccad in imarbois
8189] dó;—ro-gab iar sin Cáin mac Ádaim imme he, iar marbad a brathar
8190] .i. Abél meic Ádaim tria format;—ro-gab didiu Iúdas Scarióth
8191] in n-étach cetna imme, in tan ro-braithestar slániccid in chinedu
8192] doenna .i. Ísu Crist mac Dé bí;—-ro-gab didiu Choephás oirchindech
8193] na sacart n-Iúdaide imme he, in tan bói ic crochad Crist.

Editor omits corresponding Latin passage

Cia cúis
8194] tra dún a thuba it agaid-sea th'oenur a gabail immut? acht ro-gabsat
8195] in ciniud doennai acht bec in n-étach-sin immpu .i. étach in
8196] peccaid.’

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin ráidit na demna fria: ‘a anim anfhechtnach!
8197] tenc lett do chorp anosa, & fég lett in teglach dub dorcha duaibsech,
8198] ina r-aittrebais anallana .i. in baile asa tanacais chucainde inar
8199] coinde.’


8200]

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin dogní in animm aithrige n-díchra truaig toirsig, co
8201] nuall-guba n-dermáir, & co n-imaithrechus nach fógnand di; & is
8202] e ainm na h-aithrige-sin isin scriptúir nóib .i. sera pen

RA does not however indicate that he is supplying matter here

iten
tia .i.
8203] mall aithrige, nach fógnand do neoch a dénum.

Editor omits corresponding Latin passage

Ocus atbert in
8204] animm: ‘donímm anosa aithrige chucut, a Dé uli-chumachtaig,

p.270


8205] tar cénd mo pheccad n-imdai; & is aithrech lemm anosa iat, cerba
8206] mían liumm ica n-denum.’

Editor omits corresponding Latin passage

Ar sin lecaitt na démnu in animm
8207] dochumm nime lasin aithrige-sin, dáig fhochuitbid impe; & teit sí
8208] tra dochumm nime, uair lecar di dula.

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin tecait na démna co
8209] h-aithige aduathmar & co h-agarb etrócar, co luinde laburtha, co n-accobar
8210] pianta na h-anmma ina frithagaid, dia fastud & dia
8211] toirmesc, cona tísad dochumm nime; ut dixit fria: ‘is follus
8212] dún comad maith latt dula dochumm nime anosa, acht chena ni
8213] ro-airigsium fort anallana .i. fordo gnímrad, na fordo choen-duthracht,
8214] na fordho braithirse, na for h'úmla, na for h'inísle, na
8215] for h'ernail dochum maithiusa, áilcius dula dochúm nime ocut, in
8216] tan ro-bádais oc sánntugud indmais in t-shaegail. Cia leth tra tégi,
8217] a ro-thruag, no cindus lamai dula, no cia maith fil acut in tan tégi
8218] dochumm nime, amal is tol deit? Impód fort chúlu coléic, a
8219] animm thróg,’ ol na démnu.

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin impais in anim frisin corp,
8220] & ercid a ferg fria, co m-bói oc imcháined frisin corp, dicens:—
8221]

Editor omits corresponding Latin passage

‘a choland chruaid, a thempuil diabuil, a tégdais dub dorcha dona
8222] diabulda, a thopur brén, a chuli chrum, a chiste comthinoil cech
8223] pheccaid, a thraite choinde & chómraid na n-drong n-demnacdai, a
8224] fhaill & a lesci áine & ernaigthi & estechta forcetail Dé, a maigen
8225] toltanaiges do diabul cona doescar-shluag, a dergud na n-uli
8226] procept & forcetul, a uli chocraid & glóir dímain, a thaiscid sen-pheccaid,
8227] a thuilled nua-pheccaid, a agaid fria lochtaib, a druimm
8228] fri sognímaib, a náire fri maith, a nemnáire fri h-olc!’ ol in animm
8229] frisin corp.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Ni bia dom fhuirech-sa anosa mar-oen frit,’ ol in
8230] animm frisin corp, ‘acht bec bet oc tuba h'uilc & t'anchredim & do
8231] pheccaid it agaid; & co ro-chasáiter tu anosa i fhiadnaise na n-drong
8232] n-démnach-sa;’ et dixit:—

Editor omits corresponding Latin passage

‘a choland chruaid, a dúrda fri comull
8233] forcetail brethri Dé, a riar nemcharut .i. diabuil, a nemriar carut .i.
8234] Ísu Crist, a rig trócar ailgen ar maithem h'uilc fen, a iúdic angid
8235] etrocair fri logud a pheccaid do neoch aile, a adamaint fri comairlib
8236] diada Dé & fri riar tusmigti collaide, a choland brén, a luaithred
8237] salach, a chré chír-dhub fri truma na peccad n-éxamail, a chiste na
8238] brén-fola, a thibriucht na n-uli nuallach, a uaibrech inchlanda in
8239] étraid, a loc tairisme in chráeis hi cinaid bóegail na h-anma, a
8240] díumus cen fuirech cen adbur a dénma, a thégdais díngbala diabuil,
8241] {column 253a} a choimet na fergi, a dermat in dilghudai, is menicc ro-thaidlis

p.271


8242] anallana ar immud na peccad,’ ol in anímm frisin corp. ‘Eirg
8243] tra,’ ol in animm, ‘dochumm do máigistrech .i. diabuil; uair is dó
8244] ro-fhógnais cus-indíu, co ruca lais cusin adbai n-erlaim fil aice duit
8245] .i. i clúsalaib duba dóimne dorcha detfadach maichnig marbthaig
8246] malartaig íchtair ifirnd,’ ol si; ‘a ochlai dorchai na sinnach sír-chelgach
8247] .i. a indshamail t-shinnaig for imad do chelg & t'elathan,
8248] ic mellad cháich; a fhetán néimnech na nathrach, a orghán
8249] dingbala diabuil, a shútrall adanta o thenid na peccad .i. amal bís
8250] sútrall for lassad co sír, is amlaid-[sin] ná r-baithestar hernail cecha
8251] forcetail immad & adandad lasardai na peccad n-éxamail batar it
8252] lenmain-siu cus-indíu, conid de-sin ro-m-baithestar-sa anosa i
8253] fúdomain íchtair ifirn; a choimét na fergi, a lesugud in díumais, a
8254] nemshechna na sáinte, a nemdermatach in chróeis co n-accobar in
8255] etraid, a charna crum, a buaili biast, a thulach cómdala in diabuil,
8256] a ádbai na n-doel n-dúb-gorm,’ ol in animm frisin corp;

Editor omits corresponding Latin passage

‘uch, uch,
8257] tra,’ ol si, ‘mairg dam-sa, tánic hit aittreb, uair is ed no-m-baithend
8258] anosa i fúdomain pheinne ifirn; uair mina báitea-su mé hi cin do
8259] pheccaid, ni-s-bíad pian form itir;

Editor omits corresponding Latin passage

ocus didiu,’ ol sí, ‘is uime ro-m-crochthar-sa
8260] for immud h'uilc-si; & is uime ro-m-castur, & ro-m-piantar,
8261] & ro-m-báiter & ro-m-riagthar hi n-glaccaib na n-drong n-demnach-sa
8262] for iumad do peccad-sa,’ ol si.

Editor omits corresponding Latin passage

‘Cid,’ ol si, ‘acht maillechut-sa
8263] tú co sír,’ ol in animm frisin corp; & ‘bid he mo dán iter drungu
8264] démnu, baile a m-bíu 'com pianad, beth icot mallachad-sa, & oc rád
8265] uilc fritt, & ica thuba it agaid amal ro-sáraigis in coimdiu cumachtach,’
8266] ol in animm frisin corp.


8267]

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin tra frecrais in corp don anmain, et dixit fria:

Editor omits corresponding Latin passage

‘a
8268] animm cruaid,’ ol in corp, ‘a dúrda dub dorcha dochinelach, a
8269] charrac ar dúire fri forcetul brethri Dé do gabail, a thirimm thróg
8270] shecdai shendai, a chuithem dub dorcha ina fothraictís na demnu
8271] iar n-denam a toli deit co menicc, a lathach brén, a gosti cúibrig in
8272] chuirp o aslach diabuil, a thulach bocásaig na n-démnu n-aduathmar
8273] n-dub-sa, a chnocc coinde & comdála na n-uli nuallach, a aite
8274] áiniusa na n-uli démnu, a thopur híttad na n-démna neimnech, a
8275] indshamail talman cen usce, uair in slaide iairnn bís hi talam cen
8276] usce ni fétar a aittrebad ar imud piast n-examail and, is amlaid-sin
8277] na r-fétustar forcetul brethri Dé airisium innut, ar imad na n-demna
8278] n-duaibsech, iar n-denum ádbai indat, oc furail uilc fort, & oc toirmesc

p.272


8279] cecha maithiusa imut conice-so, & oc tidecht it coinde dot
8280] pianad anosa i fúdomain ifirn,’ ol in corp frisin anmain. ‘A duil
8281] is mesa dona h-ulib dúilib, ro-chomaillis & ro-chuimnigis forcetul dúr
8282] diabuil, ro-shechmallis forcetul trocar ailgen in choimded chumachtaig;
8283] olc tra do chomáin orm-sa i-trasta, a animm inglan,’ ol in
8284] corp;

Editor omits corresponding Latin passage

‘uair no-beind-si cen pianad cen riagud, amal cech talam no
8285] cloich no crand n-aprisc, mani gabaind tu-su chucumm am oentaid;
8286] & is tú ro-m-tídlaicend anossa i n-glaicc n-diabuil dom pianad
8287] tria bith sír, a anim anfhiren,’ ol in corp.


8288] Iar sin teit in animm on churp la drungu démnu, & facbaid
8289] mallachtain aice, & berid mallachtain uada; et dixit in corp frisin
8290] anmain ind-sin: ‘eirg tra i l-lámaib na demnu & diabuil cona
8291] doescar-sluag; áitt i m-bia comlántius cech uilc & esbuid cecha
8292] maithiusa, i frecnarcus múnntire diabuil .i. for leccaib lomma
8293] loiscthecha, for glenntaib dóimnib tenntigib, for beraib ruadaib ro-garbaib,
8294] for clóithib dergaib tentigib, for srothaib neime némnechaib,
8295] for carrcib cruadib casracha, for lochaib tiugaib téchtaigib, for
8296] crandaib camma corracha, for slegaib remra rind-aithi, for forbaid
8297] aduair adétig; hi tégdais tirimm tenntige il-brein aduair imthruim
8298] usquide salach maichnech marbthach malartach dub dorcha detfadach
8299] mosach muchna mallachtnach, co n-iumad piast n-éxamail
8300] oc pianad na peccdach, for na múraib tiuga troma téchtaige bréna
8301] bruth-loscthi, for srothaib troma tened, for srothaib na n-usqui
8302] n-dub n-dorcha n-domilis, for lochaib bréna biastaige, for innsib tolla
8303] tenntigi, for gáib géra rind-aithi iarnaide, for slebtib tenda garba
8304] gímacha, co clóthib nemi muchnai marbthaig, co cloidmib uaraib
8305] aigthigib, co n-gol-gaire n-aduathmair, co scretaib & égmib luardaib,
8306] co n-iachtad n-díchumaing, co cói n-étarbaig ic anmannaib na peccdach,
8307] ica pianad, ica riagad, ica loscad, ica lethrad, ocna slogaib
8308] dubaib doeraib na n-demna n-duaibsech, oc tarraing na n-anmand
8309] pecdach leo, for pianaib examlu ifirn íchtaraig; co slabradu derga
8310] troma tentigi, co fharchaib dergai iarnaidib, co sústaib troma
8311] foebracha, co srothaib fota fír-dóimne, co n-imat piast n-éxamail
8312] inntib-side, co mellaib dergaib umaide leo ina lámaib, oc tuarcain
8313] na n-anmand [na] peccdach díb-sin. Is and-sin dogniat na h-anmunda
8314] pecdachu nuall-guba n-dermáir n-dofhulachta n-dichumaing
8315] n-dochraid n-difaisnesi n-étrocair némnig náimtigi nemmoerdai 57


p.273


8316] n-écomlaind os aird, ica pianad, ica riagad la drungu
8317] demnu, oc sechna gnúsi Dé tria bith {column 253b} sír, & ic dul la múnntir
8318] n-diabuil a n-ifern cen crich cen forcend.’


8319]

Editor omits corresponding Latin passage

Iar sin tra tic slog mor solustai taitnemach toethinech alaind
8320] étrocht examail cennais bulid bendachtnach salm-glicc set-glan
8321] suairc sochraid socharthanach, co n-oirfitiud n-éxamail, co m-binne
8322] ceoil, co claiscetul aingelacda, co n-imud na soillsi suthaine, co
8323] n-aithescaib somillsi, co m-briathraib oentudacha, co n-diadacht
8324] cáttamail ón t-soillsi suthain .i. ona nimib do anglib etrochtai, hi
8325] coinde & i comdáil anmma in fíreóin, et dixit fria:

Editor omits corresponding Latin passage

‘a anim noem,
8326] a anim aittrebus iter noemu do-gres, a chroch saegulta, a fhochraicc
8327] irlam, a thigerna in rig-thige nemda, a ban-námu diabuil, a ban-chara
8328] taitnemach in choimded cumachtaig, a derb-siúr ro-thairisi
8329] rig na n-uli, a chuli in chrábuid, a chiste na m-bendacht m-bith-buan,
8330] a dermaitech na n-uili nuallach, a failtech erlum múntire
8331] nime, a ban-taiscthid tairisi rig na n-uli n-dúl, a chomarli nem-chinntech
8332] fri Dia, a thulach cómdala na n-aingel, a díultad diabuil
8333] cona aslaigib, a maisi fororda in pardais aingelacda, a ban-chometaid
8334] na rún n-diada cen éliugud, a ingen dingbala ríg na n-uli,
8335] a grad tairisi na n-aingel nemdai, a fhuath nemchoimsi & a thain-sium
8336] diabuil, a chride tairise do rúnaib derritib Dé, a chatháir
8337] chomnaide rig nime!

Editor omits corresponding Latin passage

Can bic din séis m-bínd la filidecht & oirfitiud
8338] n-amrai & ceol combind comaentadach comchubaid bár-oen frinde
8339] anosa co sír-sír dot ríg díles dingbala budén .i. in ríg fora r-thrécis
8340] cech n-olc, & fora n-dernais cech maith .i. Ísu Crist mac Dé bíí, rig
8341] nime & talman & ifirn.

Editor omits corresponding Latin passage

Na ndémnu tra ni lémut tidecht isin baile
8342] i m-bia, & ni érchoitigfet duit do-gres, ara mét ro-imgabais iat isin
8343] t-saegul.

Editor omits corresponding Latin passage

Tair bic anossa i l-lamaib aingel & árchaingel, dáig co
8344] n-dechsum mar-oen cusin fhlaith solusta suthain fil icon choimdid,
8345] dia noemaib & dia fírenaib, i frecnarcus gnúsi Dé uli-chumachtaig;
8346] i n-oentaid nói n-grad nime na tairmdechatar, i n-oentaid uasal-athrach
8347] & fátha, i n-oentaid apstal & descipul meic Dé; isin oentaid
8348] is uaisle oltás cech oentaid, i n-oentaid na trinóti uli-chumachtaige,
8349] athar & meic & spiruta noim.’


8350] Alme trocaire Dé uli-cumachtaig, tria immpide na n-uli noem;
8351] ro-ísumm uli in oentaid-sin, ro-s-airillem, ro-s-aittrebam, in secula
8352] seculorum, amen.


p.274

XXXVII


8353] {column/line 258a 11} Slaníccid in cheniuil doenna, Ísu Crist, mac Dé athar iar
8354] n-deacht, mac Muiri ingine iar n-doenacht, Dia & duine i n-oentaid
8355] oen persainde, is e ro-raid na briathra-sa, do tinchosc & d'forcetul
8356] lochta na h-eclaisi, co festais indas bud chóir dóib áine do denum .i.
8357] co na ro-thadbatis gné m-broin na droch-fétha forru sechtair, in tan
8358] dodendais áine, amal dogniat na brecaire, do chuinchid a n-admolta
8359] o dainib; acht corab gné chiuin fháilid do-adbatís sechtair forru,
8360] & co n-dernatís in áine i n-derritius a cride & a menman don athair
8361] nemda fil a n-infoluch; conid do-sin atfét Isu in coibige choisecartha-sa.
8362] Matha imorro mac Alphei, in súi Ebraide, is e ro-scríb i
8363] cairt soscela, co r-fhacaib i cumni lasin eclais, co n-apair for slicht
8364] a maigistrech .i. Ísu: ‘in tan tra dogéna áine, na bí cosmail frisin
8365] m-brecaire itir.’ Ar atat ocht n-áine na tuillet fochraicc .i. [i] áine
8366] écni, in tan na fagaib nech ni ro-melad no na lecar dó cia fhagbad,
8367] & duthracair a thomailt dia coemsad no dia fagbad;—[ii] áine
8368] uaille, ar chuncid molta o dóinib, amal dogniat na brecaire;—
8369] [iii] áine sainte, ar chuncid indmais no domain uasail;—[iv] áine do
8370] chroes, in tan chaithius nech forcraid rempi no iarum, no in tan
8371] taisces a chuid budéin in ní no-chaithfed i n-amsir a áine; noco buidech
8372] Dia don tí do-s-gní in áine-sin, ar ni do Dia dogní duine so, acht
8373] dó buden, in tan na tidnaicc do bochtaib a chuit áine;—[v] áine oc
8374] tomailt chuirp Crist & a fhola; is triasin áine-sin etarscarthar nech
8375] frisin m-bethaid suthain, ut Christus dixit: ‘acht mine chaití
8376] feóil meic in duine, & mine ebthai a fhuil, ni fhúigbithí in m-bethaid
8377] suthain’;—[vi] áine didiu o fhoglaimm ecna Dé, ni thulli fochraicc
8378] do neoch, acht dofairce péin & digal for nech; ar is truma in t-aneolus
8379] oldas cech n-olc;—[vii] áine didiu o brethir forcetail Dé, cena
8380] h-estecht & cena comall; ni thuille fochraicc acht do-s-lí péin &
8381] todernam, amal aderar isin t-soscela .i. ‘in t-í nach sástar o
8382] brethir Dé, ní mairend se .i. duine marb hi curp beo .i. betha in
8383] chuirp in anim, betha na h-anma Dia; amal is marb in corp i
8384] nd-ecmais in anma, is amlaid is marb in animm cen Dia;—[viii] áine
8385] didiu cen almsain do thidnocul; ni thairce tarba na somáin do nech.’


8386] Atat didiu cóic duailche 58 co
8387] trebar .i. immradud ina m-biad i n-ámsir áine, & deinmne impu, &


p.275


8388] ferg, & brón, & uaill. Is ead is mó hicthar tria áine .i. etrad & croes,
8389] ut dixit Ieronimus faith .i. conid tria áine is mou gabus omun
8390] diabul. Atat didiu trédi indarbus démnu in étraid o neoch .i. lubair,
8391] díthreb, áine. Atat didiu cethri lína, dona dlegar áine .i. mec beca,
8392] & oes galair, & oes umalóti, & senóri sruthi. Atat didiu da ní is mou
8393] dobáidet fochraicc oltás áine: & ro-chairig in fáid noem .i. Esias
8394] iat: debtha, & cosnuma i n-amsir áine. Is áine mesraigthi didiu in
8395] áine dofuaslaicthe locc no inad uasal & uighid sruthi & sollamain Dé
8396] & aimser domnaig. Is do molad na h-áine mesraigthi-sin & dligthige,
8397] a m-bi nech, áine in chuirp ona biadaib talmanda, & áine na h-anma ona
8398] pecdaib raiter sund. Sochaid tra ó thus domain, ro-s-malairt
8399] deinmne & croes: ar is tria chroes ro-milled Adám & ro-h-indarbad a
8400] parthus. Is tria áine didiu ro-t-míll Esáu a prímgentecht, co ru-s-recc
8401] fria a brathair .i. re h-Iacop arin crúibechan m-bec itchonnairc aice;
8402] is tria áine didiu thomailt m-bíd hi tig in t-shaeb fátha tar sarugud Dé,
8403] ro-h-oirced ón leomun, Addo .i. in faith uasal; is tria áine didiu ro-malarta
8404] sochaide aile la toeb na foirni-sea. Sochaide tra i petarlaic &
8405] i n-nú-fiadnaise, dia ro-tharmnaig in áine dligthech; ar is tria áine
8406] do-r-idnacht Dia recht do Moysi mac Amrai; is tria áine didiu ro-ss-uc
8407] popul Dé coscar do Amalechdaib; is tria áine ro-fast Iésu mac
8408] Nuin gréin uas talmain, co tairsed dó dilcend a namut; is tria áine
8409] ro-logtha a pecda do lucht Ninúe, co ro-saerait for digail Dé; is
8410] tria áine aroét Helíí fáith rath faitsine, co n-derna ferta h-ile &
8411] mirbuli mora hi talmain; is tria áine do-s-gní Dauid aithrige, co
8412] ro-log Dia dó a phecda; is tria áine & irnaigthi in popuil Iúdaide
8413] ro-saerad Ierusalem i n-amsir Ezechie rí Iúda do lamaib na
8414] n-Asarda batar a n-imshuidi impe: & do-rat aingel Dé, tanic do
8415] díten na cathrach, tenid námut & bás & dóire & plaig for Asardu, co
8416] ro-marb cóic mile ochtmogat ar cet míle dib; is tria áine tra
8417] ro-saerad Petur apstal don charcair & don chombadud a m-búi-sium;
8418] {column 258b} is tria áine & irnaigthi & almsain ro-airiltnig Cornil cenntúir
8419] rath in spiruta nóim fair, riana baithis: is tria áine do-ratad
8420] baithis do Pól apstal & ro-diligthea a thorgabala dó; is tria áine
8421] ro-foillsigthea ruine nime do Eoin bruinde, dalta Isu. It e-sin didiu
8422] ratha & dimmbuada na h-áine; ocus at imda a buada ar-chena.
8423] Mo-n-genar don chach do-s-gní co cóir in áine, ar is neam a
8424] n-iarbaige.