655] EXI de terra tua et de
domo patris tua, et uade in terram quam tibi
656] monstrauero
Gen. 12:1
.i. Facoibh do thir & do thalamh & do coibnesom
658] IN Coimdhi fein do-rat an comairle cairdemail
sea do chenn na h- irsi
659] foirphthe & na creitme
comlaine .i. do Abraham mac Thara,
cu ro fhacbad a
660] thir fesin .i. tir Caldea & cu tised dia ailithri isin tir
no fhaillsighfed Dia dho
661] i. Tir Tarrngaire. Moysi, immorro, mac
Amhrai taisech tuaithi De, in fear
662] ro
linad o rath & o deolaidhecht in Spirta Nóimh,
is e ro scribh in coibdhe
663] coisecartha tall i n-Genisis in
Rechta cu ro maradh do gres oc on eclais in
664] chain
chomhairle cairdemail-sea in Coimded fadesin, do
Abraham, do erail
665] ailitre fair, co n-epert fris: Exi de terra
tua
Gen. 12:1
. Facoib do thir & do talmain
667] IS ed scel erdraicighter on Coimdid fein da
irail for Abraham facbáil tire
668] Caldea rop athardha dhiles do
& toidhecht da ailithre i
Tir Tharrngaire
669] ar
daigh in mhaithiusa no bhiath do fein de & dia clainn
& dia cineadh da eisi.
670] IN fer immorro dia tard Dia in comhairle-sea
.i. Abraham, IS esidhe
671] airmither isin scriptur mar athair don a h-uilib iriseachaib, amal
deimnighes
672] in t-apstal co
n-apair: AS iat meic Abraham iar bh-fir, ar
in t-apstal, na
673] h-uili
nos-inntsamhlaighet o iris forbhthi.
674] IN mhaith didiu ro erail Dia sunn for athair na n-irisech .i. for
675] Abraham, dleghar da macuibh na dhiaid .i. dona h-irisechaibh uile a
676] comhall .i. a tir & a talam, a n-innmhus
& a n-airfited saeghulla d' facbail ar
677] in
Coimdid na n-dula, & dul{folio 49vb}
i n-ailithre fhoirbhthi iarna inn
678] t-samail-som.
679] Ó thrí
moduibh immorro to- chuirter na daine co h-aithnius & co
muinnterus
680] in Coimded. IS e in cétna modh, gresacht & adhannadh
na n-daine on
681] rath diadha co tecait do fhoghnam don
Coimdid iar n- deismirecht Phoil &
694] Abraham, didiu, cenn na h-irsi
foirbhthi & na creidmhe comlaine, o
695] ra
greisedh on rath diadha ro comaill an timna ro for-congradh fair on
696]
Coimdid .i. do-chuaid i tir Caldea co rainic airm a n-derbailt a athair, &
697] tainic as-side i
Tir Tarnngaire.
698] Atait immorro tri h-ernaili
o bh-facuibh duine a athardha in tan teit ind
699] ailithri, et ita aen dibh-side arna fagur focraicc o Dhia, & ata a dho ara fagur.
700] Uair
tan ann facaibh nech a athardha o curp namá, & ni
etarscarann a
701] menma ria pecthaibh &
duailchib, & ni sanntaigh sualach na so-ghnimh do
702] denamh. IN ailithri, iarum do-
gniter amlaid sin ni fhasann torad na tarba
703] don
anmuin, acht saethar & imluadh cuirp co dimhain, ár is
suaill a tharba
704] do neoch deirghi a atharda mina derna
maith 'na h-ecmais. Uair cid
705] Abraham
fein{folio 50ra}
is iar bh-facbhail dó a thire dilsi & iar
n-etars(c)arad
706] fris iar curp
do-rat in Coimdi in comairli so co n-debairt: Exi de
707] terra
tua
Gen. 12:1
: Ben do cheill budhesta dot tír & dot talmain, & na bidh do
720] Feacht aili facoibh neach a athardhai cu
comlán o curp & o anmain,
721] feibh ro
fhacsat in da apstal
dec & lucht na h-ailithre foirbhthi dar' tarrngair in
722] Coimmde mor-maith dia n-ebairt isin t-soscél:
Dénuid áirithe dhe so, ár ó
723] uathad co sochaidi ro treicseabhuir orum-sa bar tir
& bar coibhnesa collaidi,
724] bur sealbh
& bar n-aibhnis saegulla co bh-fuighbhidh a cét
coibheis do
725] mhaith uaim-si i bhus isin t-soegul
& in betha shuthain tall iar b-fuighiull
726] bratha
cf. Mt. 19:29
.
727] IS iat so lucht na h-ailithre com- laine iar bh-fír isa
persainn at-beir in faidh:
728] Berim a buidi riut, a Dhe, is ailithre & is deoraidecht dam in
soegul iar
729] n-intsamail na sruithe
remthechtach
cf. Ps. 39:12
.
730] Sochaide, tra, do mhoghaibh dilsi in Coimdhed, itir
petarlaic & nu-fhiadnissi,
731] ro comullsat
co forbhthi in comairli caen-dutrachtach-sa &
for-fhacuibhset
732] a tir & a talmain
& a n-athardha & a coibnes collaidi ar in
Coimdid na n-dula,
733] & do-chuatar ind ailithre i tiribh ciana comuighthi. Feibh ro
comuill &
734] ro fhacoibh a duthchus talmanna ar
gradh & uamun in Choimdhedh{folio 50rb}
735]
an t-ard-noebh & in
t-aird- ecnuidh & in mac togaidi
do Dia
736] dia ta lith & foraithmet i n-ecmong na
ree-sea & na h-aimsire .i. uasal-shacart
737] innsi Góidel, in choer com- raic ro
h-ecradh o thaillnibh & o danuibh ecsamla
738] in
Spirta Nóim .i. inti noem
Colum Cille mac Feidhlimid.
739] IS ann ceileabrait na Cristaidi lith
& sollomun eit- sechta Coluim Chilli,
740]
h-i cingtidh Iuin arai laithi
mis grene cacha bliadne isin laithi-sea inniu
741] & rl.
742] INdisit h-ecnaidi na
n-Góidel ind inbaidh-sin cacha
bliadne becan cumair
743] d' foillsiugud shochair
& shoerclanndachta Coluim Cille,
& dona fertuibh &
744] dona mirbhuilibh
diairmhidi do-roine in Coimdhi aire i bhus isin t-soegul,
745] & don fhorbadh & don fhoircenn
shainemail do-rat fadeoidh for a rith
746]
m-buadhai .i. rochtain co a fhír athardhai
& co a dhuthchus fein .i. cu h-aitreibh
747] parrduis i frecnarcus De tre bithu sir.
748] Uasal immorro a ceneol Choluim
Cille i l- leth risin soegul uair do cenel
749] Conaill maic Neill ata-
comnaic. Toich dó righi n-Eirenn iar n-genelach, &
750] tarcas dó mina leiged uad ar Dhia. Follus cu m-ba mac
togha do Dia h-é, ár
751] ro bhatar suithi Eirenn ica
thairchetal ríana gheinemhuin.
752] Do-rairngert cetus sinnser
shacart Eirenn Sen Mochta
Lugbaid inti
753] Colum Cille bliadain riana
gheineamain. Uair fechtus do-lluid a choic,
754] Mac Rith a
ainm, & coadh cno ina laimh, co n-ebairt
Mochta fris: Ni leam-sa,
755] ar
sé, an ferann asa tucad na cno so: taisigh iat co ti
intí asa ferann. Cuin
756] do-rega se? or
in coicc. I cinn cét bliadne, or
Mochta. No gnathaiged
757] dano
Mochta a aigheadh budhtuaid oc ernaigthi. Ro
fhiafraighset a
758] muinter dhe cidh ara n-denad
sin. Ro raidh Mochta:
- 759] Macan gignither atuaidh
760] ic turcabail na m-bithó
761] toirithnighed Ere in breo
762] ocus Alba dhainech dhó.
763] Do-rairngert immorro athair baitsi & forcetuil na n-Goeidel
.i. noem
764] Phatraic, dia m-bui occ bennachad
Conuill a Sidh
Aedha in tan ro fhuirim a
765] dhi
laim for Conull & for a mac, for
Ferghus .i. a lamh dhes for cenn
Ferghusa
766] & a lam chlé
for cenn Conaill. Ro mhachtad
Conall sin, & ro fhiafraig de
767] cidh ar ro shamhuigh a lamha amhlaid sut. Ro gabh{folio 50va}
Patraic in rann-sa:
- 768] Geinfidh macan dia fhine
769] bidh sai, bhidh faidh, bidh file,
770] inmhain lespaire glan gle,
771] na h-ebera imarbhe.- 772] Bidh sui ocus bhidh craibdech,
773] bidh dalbh la righ na righ-rath,
774] bidh buan ocus bidh bith-mhaith,
775] ron-fia in bith-fhlaith dia dhidhnad.
776] Ra thirchan dano Bec mac
De dia n-debairt:
- 777] Macan Eithne Toebhfhota
778] sech is bail is bláthugud,
779] Colum Cillecan cen on
780] nir' bo romh in ráthughadh.
781] Do-rairngert dano esboc Eogan Arda Sreath co n-ebairt:
- 782] Mac beruir do Fhelimid
783] bidh minn for cech cleir,
784] Felimid mac Fergusa,
785] maic Conuill, maic Neill.
786] Do-rairngert
Baide mac Bronaigh a n-uair a
eitsichta inti Colum Cille,
787] co
n-eibirt ria muintir: Ro genair isinn aidhchi-sea innocht mac n-uasal
788] n-airmheitnech fiadh Dia & daine, &
do-ragha sunn i cinn .xxx. bliadne
789] ónnocht. Dá
fher dhec a lín, & is e fhoillsighfes mu
lighi-sea & toirrnebhus
790] mu relec, &
biaidh ar n-aenta in nimh & i
talmain.
791] Amail ro tirchanad o sruithib Eirenn gein Coluim
Cille, is amlaid ro fiugradh
792] i bh-fisibh
& i n-aislingibh feibh ro fiugrad isin taidhbh-sin tarfas dia
793]
máthair .i. dar le
brat mor do tabairt di cu rocht o Indsi Modh co Caeir n-Abrocc,
794] & ni bhui dath nat bui ann: co n-acca
óglach ind étach thaitnemach cu ruc
795] uaithi in brat isin n-aer, & ba toirsech
Eithne dhe sin. Et atar le
tainic in
796] t-oclach cétna a dochum doridisi,
co n-ebairt ria: A ben mhaith, ni rice a leas
797] bron
na toirrse do denam, acht is cora duit subhai &
forbhfailti: uair in
798] brat-sa iss ed do-forne co
m-bera-sa mac, & bid lan Ere & Alba dia forcetul.
799] At-connuic dano a ben imthasi aislingi
eathaite in aeir & na talman atar le
800] do
breith in athair Eithne
fo crichaib Eirenn & Alban. Ruc Ethne
breith
801] na h-aislingi sin: Berat-sa mac, ol si,
& ro- sia a forcetal fo crich Eirenn &
802] Alban.
803] Amal ro tirchanad iarum o sruithib Eirenn & amail it-ces i
bh-fisibh,
804] ro genair Colum Cille
amlaid sin. Gortan dano ainm an inaidh in ro genair.
805]
h-I septit Decimbir dano
arai laithi mis grene, & dardain arai
laithi
806] sechtmhuine.
807] Amra tra in mac ro genair ann sin, mac do righ nimhe & talman. .i.
808] Colum Cille mac
Feilimid meic Fergusa meic
Conuill{folio 50vb}
Gulban
809] meic Neill
Naighiallaig. Do Corpraighi Laigen a máthair .i. Ethne
810] Ollmhar ingen Dimai meic
Naei. Baisdter iarum in mac la
Cruithnechan
811] mac
Ceallaig in t-uasal-shacart, & ros-ail iar- dain arna radh d' ainglib De fris.
812] O tainic tra aimser leiginn dó, luid in
clérech co araili faid bui isin tir
813] da fiarfaigi dhe
cuin bud choir tinnscetal don mhac. O ro fhegh in faidh
814] in nemh is ed ro raidh:
Scribh innosa dho aibghitir. Ro scribad in aibghiter
815] i m-bairgin & is amlaid do-romailt
Colum Cille in bairgen .i. a leth fri h-uisce
816] anair & a leth fria h-uisci aniar. As-bert in
faidh tria rath faitsine: IS
817] amlaid bias ferann in meic-si, a leth fri muir anair
& a leth fri muir aniar .i.
818] ind Eirinn.
819] Nir' chian iarum, luid & a aidi ar notluic gu
Brogach mac Dega cusan
820] esboc do Rathaibh Enuigh
a Tír Enna. Ro h-erbadh ria aidi-sium risin clérech
825] FEACHT aili luid-sium & a aidi do thoruma dhuine galair. Ic dul
doib
826] tria chaillid tuislidh cos in cleirig don carraic, gu torchair co n-erbailt
cu h- obunn.
827] Do-rat-somh a cochull fo cinn in cléirig ár ni fhitir nach
ina chodlud ro bui.
828] Et ro ghabh
for mebhraghadh a aicepta cu cualatur araile caillecha a urleghiunn
829] co rice a
reclés. IS ed do-rimhet ind eolaig, mile co leith do
beth etarra, et
830] cluinti co menic
fogur a ghotha in airet-sin. Tancatar na caillecha iar sin, &
831] fuaratar
in clérech marbh ara cinn,
& ro raidset ris-seomh dúscad in cleirig
832] doibh. Do-cuaidh-sium
acétor docum in clérigh
da dhuscud. At-racht dano
833] in clérech a bas la breitir
Coluim Cille amail bidh 'na chodlud no beth.
834] IS AND sin ro n-edbair Colum
Cille don Coimdid na n-dula & conatuigh teora
835] itghi uadh .i. oighi &
h-ecna & ailithri. Do-ratait do na triur cu comlan.
836] CEILIBRAIS iar sin dia aidi, & do-rat in t-aidi deonuchud & bennachtain do
837]
co dicra. Luidh iar sin d' foghlaim ecna cusan
uasal-shacart .i. cusan esboc,
838] co Finnen
Mhaighi Bile.
839] FEACTUS ann teasta fín &
bairgen ar Fhinnen oc onn oifriunn. Bennachais
840] Colum Cille{folio 51ra}
in t-uisqui cu ro-soidheth i bh-fin cu tart isin cailech
841] n-oiffrinn. Ra morad ainm De & Coluim
Cille tresin bh-firt-sin.
842] CEILIUBRAIS iar sin do Fhinnen
i Maigh Bile ocus luidh cu Gemmán
843] Maighister. FECTUS oc denamh aicepta ac
German co n-accatur ingin 'na n-dochum
844] oc teiched re araili dun-oirgnid, cu torchuir 'na
bh-fiadhnuse gur' bhó
845] marbh. Ro fhuirim
Colum breitir n-escaine fair co n-erbhailt fo
cedoir.
846] CEILIBRAIDH iar sin do
German & luid co Finnen
Clúana h-Eraird.
847] Ro fiafraig-sium d'
Finnen cia airm i n- dingned a
bhoith. Denaid a n-dorus na
848] cille, ar
Finnen. Do-ghní-sium a bhoith, &
nir' bó dorus na cilli in uair sin.
849] At-bert-sum cena ro bud h-e dorus na cathrach
iardain. Et iss ed ón ro comhailled.
850] FEACHTUS do-mheiled broin gach fer dona
h-espocaib arnuair. Aingeal
851] do nim immorro no mheiled
do-raith Coluim Cille. Ba h-i sin anoir
do-bereadh
852] in Coimdi do-sum ara shochenelaigi
seoch cach.
853] TAIDBSI tarfas fechtus do
Finden .i. da esca do turcbhail
o Cluain
854] Iraird .i. esca órdhuidhi & esca
aircdidi. Luid in t-esca orduidi i tuaiscert
855] na
h-indsi .i. cu ro las Ere &
Alba de. Luidh an t-esca aircdidi
gu ro ghabh
858] CEILEABRAIS iar sin Colum
Cille do Finden & luidh co Glais Naiden, ár
859] ro bui
coeca oc foghlaim isinn inadh-sin ac Mo Bhi im Chainnech
& im
860] Comgall, & im
Ciaran. A m-botha fria h-uisqui aniar. Adhaig ann ro beanad
861] in cloc im
iarmérghi. Luid Colum Cille don
eclais. Lia mor isinn abuinn.
862] Luidh araidhi
Colum Cille cona étach trethe. IS
calma tecar annsin inocht,
863] a h-uai Neill! ar
Mo Bhi. IS tualang Dia, ol
Colum Cille, in soetar do
864] dingbáil dinne. Icc tiachtuin doib didiu isin
eclais co n-acatar na botha fria
865] h-uisqui anair re
comhfhocraibh na h-ecclaisi.
866] FECHTUS ann do-ronad eclas mhor ac
Mo Bí. Batar na cleirig ica imradh
867] cia lan bud
maith la cach dibh do beth acu isinn eclais. Robo maith
leam-sa,
868] ol Ciaran, a lan do
macuib ecalsa{folio 51rb}
do tathaighid na trath.
869] Robo maith leam-sa, ar
Cainnech, a lan do leabhruibh ocum do foghnam
870]
do macuibh bethad. Robo maith leam-sa, ar
Comgall, a lan do shoeth &
871] do ghalar do beth am curp fadesin dom traethad
& dom timargain.
872] Do-raega dano Colum Cille a lan do
ór & argut do chumhdach minn &
873] mainisdrech. Ad-rubhairt Mo
Bhi na bhudh shamlaid, acht ro bhudh saidbre
874] sámhud
Coluim Cille inas cech sámud etir Eirinn & Albain.
875] ADUBHUIRT Mo Bhi
re dhaltuibh derge ann inaid i
r-rabhutar, ár don- icfad
876] teidm anaithnid ann
.i. in Buidhe Conaill. Adubairt dano ra Colum
Cille
877] na ro ghabadh ferann cu ro
deonuige-som.
878] LUIDH Colum Cille a Cenel Conaill. Do-chuaid tar an abhuinn dianad
ainm
879] Biur. Annsin adubairt-sium:
Bir fri fochaide; & ni luid in
teidhm secha
880] sin, et is firt
bithbeo beous sin, ar cech teidhm acht co tiagur tairis ní
lean
881] secha sin tre breithir Coluim
Cille.
882] LUID iar sin do Daire
re dun Aeda meic Ainmirech: as
eside ba rí for
883] Eirinn in tan sin. Ro idhbair in ri in dun-sin do Colum
Cille. Roob-side fo bith
884] timna
Mo Bhi. Ac toidecht immorro dó
as in dun amach con-ric fria dís
885] do muntir Mo Bhi,
& criss Mo Bhi acu
dho-som, & deonugud ferainn do ghabáil
886] iar n-ec Mo Bhi. IS ann
adub- huirt Colum:
- 887] Cris Mo Bhi
888] nipdar simne imm lo:
889] nír' h-osglad um shaith,
890] nír' h-iadhadh im ghó.
891] Gabais Colum
Cille iar sin dún Aeda &
fothaighis eclais ann co bh-fertuibh
892] imdha do denum
innti.
893] FEACHTUS ann ro fhaidh-sium a manchu isin chaillid do bein caelaig do
894] cumhdach eclasi acu i n-Daire. IS ann ro boingedh, a bh-ferunn araili
oglaich
895] ba comhfhocraibh don eclais. Ba tocradh
do-sidhe in fidhach do bein ina
896] fherann cin deonugud dó fein. O ra-chuala
Colum Cille inní-sin do-raidh re
897] mhuinntir: Beridh lógh a fhidhaich dó do gran eorna, &
cuirid isin talmain.
898] Do-chuaidh immorro tar
medhon samhraid in tan sin. Rucad iar sin in gran
899] don
oclach. Ro lai-side isin talmain. Ro fhas cur' bó abuidh am
lugnasadh.
900] FEACHT do-sum a n-Daire do-breth leanamh bec cuigi da bhaisded{folio 51va}
.
901]
Ni raibhi uisce i comhfhocus do, co tard-som sigin na
croiche tarsin carraic
902] bai na fhiadhnaisi, cu ro mhuidh tobar uisce eisdi & gur'
baisded in leanamh as.
903] FECHTUS do-sum n-Daire, no imraideth dula do Roimh & do Iarusalem.
904] Luidh-sium fechtus iar
sin a Daire cu Toirinis
Martain, co tuc in soiscél bai for
905] Martain cét
bliadne i talmain, co nus-facaib i n-Dairi.
906] MOR, tra, do fertuibh & do
mhirbhuilib do-roine Dia ar Cholum i n-Dairi.
907] Ro char-som cu mor in
cathraig sin, co n-ebairt:
- 908] IS aire caraim Dairi,
909] ara reidhi, ara ghlaini,
910] ár is lomlan aingeal bh-finn
911] on chinn co ric araile.
912] Fothaigidh iar sin Raith
m-Botha. Annsin ro thodhuisc-seomh in soer
913] iarna bhadhadh a linn in
muilinn.
914] FEACHT ann i Raith
Bhoth, teasta socc ona mhuinntir, cu ro bennach-som
915] lama in meic bhic boi 'na fharrad, Ferghna
a ainm, co n-derna sidhe in soc; &
916] ba
h-eoluch n-gaibnechta h-e o sin amach trena bennachad-som.
917] LUID iar sin for cuairt co righ Tefa, co tard sein do
an t-inad danad ainm
918] Dermach
iniu, et do- roine recles ann. A n-Dermhuigh dano tuctha ubla serbha
919] dho-som, cu ro bhennach iat comdar soimhillsi.
920] IS o Dermhaig ructha
uadha-som claidhiub senta do
Cholman Mor
921] mac
Diarmada. IS e rath ro bui fair na h- apladh nech
ina freacnarcus, con-atuich
922] iarum araili duine bui a
n-galar in claideb. Tucad do cu m-boi oca.
923] Bliadain tra don claideb oca sech
nír' bó beo, nír' bo bó marbh in
airet-sin.
924] Co rucadh in claideb uadh iar sin co
n-erbailt fo cétoir. IArsinní tra ro bheannach-som
927] LUID-SIUMH iar sin co h-Aed
Slaine mac n- Diarmada. Taraill cusin
maighin
928] risa raitter Cenannus
inniu. Dún rig Eirenn
eisein in tan sin .i. dun Diarmada
929] meic Cerbhuill. O ra fhuirig didiu
Colum Cille in dorus in duine do-ghabh
930] for tairchetul in neich do-biad
don baili iardain,{folio 51vb}
co n-ebairt iar sin
931] fria Bec mac
n-De .i. faidh
Diarmada meic Cerbaill:
932]
- A Bhicc an, innisi dhamh, & rl.
933] Ro raidh Bec:
934]
- Cleirigh fileat for ar lar, & rl.
935] Toirnidh iarum in
cathraig, & bennachais h-i do leir, et adubairt ro bad h-i
936] congbhail budh
airdi no bhiadh aca isna talmandaibh gen gub innte no beth
937] a eiseirghi. Oc denam na faitsine sin do-som do-rat a agaid
siardhes, &
938] ro fhaitbeasdar cu mor. Ro
fhiafraig Baithin fath na foilti. L. mac bethad,
939] ar Colum
Cille, gheinfes i n-aen-oidhchi don Coimdhi isinn imarach so thiar.
940]
Grafann Cille
Scire ro thircan annsin feib ro comuilled iardain. Dair mhor
941]
immorro foa raibhi Colum Cille cein
ro bai isin maigin sin ro mhair cusna
942] h-aimsera déidhincha cu tor- chair tria dheilm
n-gaeithe moire, co ruc araile
943] duine ní dia
rúsc do coirtedh chuaran. O ra ghabh immorro na cuaranu uime
944]
ro benadh o claime o bhonn co a bhaithis.
945] LUID-SIUMH iarum co h-Oedh
Slaine co n-derna faitsine do, co n-ebairt fris
946] ro bad slan saeghlach acht munbhat finghalach. Da n-derna
finghal ní bhia
947] acht ceathra
bliadni i m-bethaid. Ro shenastar dano cochall do, &
do-raidh
948] nat gonfaithi cein no beth in cochall
uime. Do-roine immorro Aed Slani
949] finghal tar breitir Coluim Cille for
Suibne mac Colmain i cinn cethra m-bliadan.
950] Luid-sium for fecht: dermatus a chochull: marbhtar
isin lo-sin.
951] FOTHUIGIUS Colum Cille
cealla imda i m-Breaghaibh, &
facbhus sruithi &
952] minna imda inntibh. Facbus Ossene mac
Ceallaig i Cluain Mor
bh-Fer
953] n-Ardai. Luidh iar sin do
Mainistir. IS ann sin ro ben a
bachall-som risinn
954] arradh n-glainidhi fris ro
freasghabh Bóiti docum nime, cu clos a foghar
955]
fon cill uili, et ro fhoillsigh lighi
m- Boiti & do-rinne amail do-rarngert
Báide
956] fadhesin i l-lo a
eitseachta. Ba mor, tra, do cheallaib do- thorainn-sium &
do
957] leabraibh ro scribh .i. ccc.
ceall & .ccc. lebur. IN leabur
ro scribhadh a
958] lamh, cidh foda no beth fo uisce ni
báitte cid aen-liter ann.
959] Fothaighis eclais i Recrainn airthir Breagh,
& facbais Colman deochan
960] innti. Fechtus{folio 52ra}
batar isin eclais sin Colum Cille & Comghall &
961] Cainnech. As-bert
Comgall co n-dernad Colum Cille idhpairt cuirp Crist &
a
962] fola 'na fhiadnusi. Do-roine Colum
umuloid doibh ime sin. IS ann at-connaic
963] Caindech colomna teinntidhi os cinn Coluim
Cille cein ro bai oc onn
964] edhpairt. Ro indis
Cainnech do Comgall sin,
& at-conncatar diblinaibh in
965] colomna. Fothaighis eclais isin inad ita Sord inniu, & facbus fear sruith
966] dia muintir ann .i. Finan Lobur,
& facbus an soiscél ro scribh a lamh fadesin.
967]
Toirneas dano an tiprait danad ainm Sord
.i. glan, & senais crois. Uair ba
968] bes do-som
crosa & polaire & tiagha leabur & aidhme
eclusdai arcena do
969] denum. Senais
immorro ccc. cros
& .ccc. tiprat & .c. polaire & .c.
bachall &
970] .c. tiagh.
971] LAA n-oen bui Colum Cille
& Cainnech for bru mara. Bui anfadh mor
972]
forsin fairrce. As-bert Cainnech fri
Colum: cid chanus in tonn? As-bert
973] Colum: Do munter-sa bai i n-gabhudh
anallana forsin bh-fairge co n-erbhailt
974] aen dibh, & dos-bera in Coimdi cucainne isin
maduin imarach isin purt-sa
975] i tam.
976] FEACHT do Bhrighid oc
imthecht Churrig Life. O 't-connaic in noemh-ogh
977] in magh aluinn
scoit-shemrach 'na fiadhnuse, is ed ro raid aice 'na
menmain,
978] da mad le comus in muighi co n-idhberad
don Coimdid na n-dula. Ra foillsiged
979] do
Cholom Cille & se 'na recles i Surd, co n-ebairt o ghuth mhor:
980] As inann di oc on Coimdid & comad le fein do
dilius an ferann do
981] idbair dhó.
982] LUID Colum iar sin cu Laighnib co farcaibh cealla imda iarna
bh-fothugud
983] leo im Druim Monach
& im Maen & cealla imda aile.
984] LUID iar sin cu Cluain Mac
Nois cusinn imainn do Chiaran lais, uair
985] do-ríni molta imda do muntir Dhé, amail ro
raid an file:
- 986] Soer tri coecca uaisli ina gach apstal,
987] at lin ferta fér,
988] aill tri Laidin dobasoebail,
989] aill tri Gaeideilg, cain in scel.
990] IS a Cluain immorro
do-luidh mac bec 'na dhocum-somh cur' thall
991] brotairne
beg da etach cen airiugud dó. Ra foillsiged{folio 52rb}
o Dhia
992] do Cholum inni-sin, &
do-rarrngair don mac cu m-ba sui &
comad craibhdech.
993] Et iss e
Eirnin Cluana Deocra
insin.
994] LUID Colum iar
sin i crich Connacht for cuairt procepta
gur' fhothaig
995] cealla ile & congbala isin
coiced sin im Es Meic Eirc & im Druim Cliabh,
996] & facbhais acu
in bachaill do-rine fesin.
997] LUID Colum dar Es
Ruaid, & fothaigis cealla ilarda la Conall & la
998] h-Eogan, & fothaigis eclais a Toraigh, & facbais fer sruth
dia muintir innti
999] .i. Ernine.
1000] O ROLA Colum cuairt Eirenn uili, & ro shilasdar
iris creidmhe, & ro baisd
1001] sloigh imda,
& ro fhothaig cealla & con- gbala, & ro
fhacaibh sruithi & minda &
1002]
mairtire inntibh, tainic iar sin for a menmain an
cinnedh ro cinn o thosach a
1003] bethad, techd a n-ailithri. Ro imraith iarum dul tar muir do
procept bréthre
1004] De do Albanchaib. Luidh iarum for fect .xlu. bliadne do inn Alpain .lxxuii.
1005]
m-bliadne a aeis comhlan. IS e immorro lin do-chuaidh
.i. xx. espoc, .xl. sacart,
1006] .xxx. deochan, .l. mac leighind.
1007] LUIDH iarum fo sheol shoinmech cu rocht
an t-inad danad ainm h-Í
1008] Choluim Cille aníu. Adaig cingcdise is i immorro
ro-siacht. Tangadar da
1009] espoc batar isin tir do ghabhail a lamha
ass. Acht ro fhaillsigh Dia do
1010] Colum
Cille napdar esbaic iar bh-fir,
conad aire sin for-fhacoibhset an indsi
1011] o ro indis a
tinnrum n-dilius & a tuirthecht. Adubhairt
Colum Cille rea
1012] muintir: IS
maith dhun ar fremha do dul fon talmain sunn, & do-raidh:
1013]
As cead duib nech eicin uaibh do dul fon talmain
sunn, no fo h-uir na
1014] h-innsi-sea, dia
coisecrad. Ad-racht suas Odran erlathad,
& is ed adubairt:
1015] Diam-gabthasa, ol
se. As errlam leam sin, a Odhrain, ar
Colum Cille.
1016] Rat-fia a logh. Ni
tibirter idge do neoch icom lighi-se minab fort-sa iarfaigter
1017]
ar tos. Luid iarum Odran docum
nime. Fothaigis Colum eclais aice iar sin.
1018]
Tri .l. ri teoir a máinchine aici-sium in h-I, & .lx.
ri achtail, amail adubairt
1019] in file:
- 1020] Amhra ocbhudh bai in h-I,
1021] tri cóicait a mainchini,
1022] ima curchaibh iar sin ler,
1023] oc imram tri fichit fer.
1024] O ro fothaig Colum Cille{folio 52va}
h-Íí, luidh for
cuairt proicipta fo
1025] Albain & Bretnu & Saxanu, & dos-fuc docum n-irsi
& creidme iar bh-fertuibh
1026] ile & iar
toduscud marb a bás. Bai immorro araili duine isin tir dia
1027]
ro pritcha Colum Cille co ra creit
cona muintir uili don Coimdid. Ba formut
1028] la
Demon inni-sin, cu ro ben-se mac in duine út o galar
thromm, co n-erbhailt de.
1031] DIA m-BAI Colum i n-araili
laithi ic procept dona sloghuibh, luid arali
1032] duine
tar an abhuinn bui i comfhocus doibh, ria m-beith oc eisdecht re
1033]
m-breitir n-De. Nos-benann in naithir h-e isinn
usqui & nos-marbhunn fo cétoir.
1034] Do-beruir in mac i bh-fiadnusi
Choluim. Dos-beir-sein crois dia bhachaill
dara
1035] bruinne co n-erracht fo chedair.
1036] GALAR trom tainic dia thimtirid-seom
.i. Diarmait a ainm, co n-erbailt,
1037] co n-derna-som ernaighthi leis cu ro thodhuisc a
bas. Et ni nama acht ro chuinigh
1038] soegul .uii. m-bliadne do dara eis
bud- hesin.
1039] FEACHT ann tainic
Cainnech uadha-somh a h- I. Dermatais a bhachaill tair.
1040] In tan tainic ille fuair a bachaill ara chinn abhus,
& léne Coluim Cille maille
1041] ria .i. cuid Cainnigh sin dia rachall-som
i, et is airi do-righne-sium sin ár
1042] ro-fhitir cur' bho comfhocraibh dia eitsecht.
1043] LOISE mor tainic do-sum fecht an h-I. Ro fiarfocht de-sium fath na loisi.
1044]
Tene Dhe do nim, ar eisium, tainic for teora catracha isin Etail, cu
1045] ro marbh teora mili d' feruibh cenmotat mna &
macu & inghena.
1046] GAIRM ro-chuala sum fechtus a purt h-I. Ann sin at-bert-sum:
- 1047] Bachlach 'san purt
1048] cona bachaill 'na chrob,
1049] do-aidhlebha mh' adhaircín,
1050] do dhoirtfe mo dhubh.- 1051] Tairnfidh-som sis
1052] d' innsaiged mu pháx,
1053] is benuidh fria mh' adhaircin,
1054] nos-faicebha fass.
1055] FEACHT n-aill do Colum
for-facbhudh h-e ag bruith mairt do mheithil.
1056] Bui
athlaech d' feruibh Eirenn .i. Mael
Umha mac Baedain. Ro fiafraig
1057] Colum Cille cia meit a loingthi in tan ba oclaech? In tan baam oglach, ol
1058] Mael Umha, no chaithinn mart meth am
shaith. Ro for-congair Colum Cille
1059] fair cu ro thoimled a shaith{folio 52vb}
.
Do-roine Mael Umha airesium sin.
1060] Ro
chaith in mart uile. Tainic Báithin iardain
& ro fiafraig in ba h-errlamh
1061] in esair. Ro
fhor-congair Colum for Mael Umha
cnamha in mairt uile do
1062] timarcan ind
oen-bhaile. Do-ronad amlaid. Bennachais
Colum na cnamha,
1063] & ro bai a
n-uili fheoil impuibh co rucad don mheithil.
1064] FEACHT do Cholum
Cille i mís Mái luidh d' fios scel na
n-airemhon
1065] i tuaisciurt na h-indsi. Ro bhui ica
comdhidnad & ica forcetul. Maith, ol se,
1066] fon caisc do-chuaidh i mís Aipril, is ann sin
do-bail dam-sa thecht docum nime.
1067] Acht nir' ail dam
bron na toirrse duibh-si iar bhur soethar, conadh aire sin
1068] ro anass acuibh o caisc gu quingcigis. O ro
chualatar na manuigh na briathra-sin,
1069] roptar toirrsigh co mor.
1070] RO-SSOI tra iar sin a agaid siar, &
at-bert, Ro bhennacha in Coimdhe
1071] an innsi cona
h-aitreabhthaib, & ro innarbu loiscinn &
natracha aisdi. O ra bennach
1072] immorro an innsi,
tainic da recles. Nir' bó cian iarum tancatar
1073] cricha na saboidi & tosach in domnaig, et o ro thocuibh a rosc a n-airdi táinic
1074] loisi mor dia ghnúis & agaid, &
at- conncatar na braithre sin. Aingel De
1075] immorro tarasair ann
sin os a cinn.
1076] LUID-SIUMH iar sin do bennachad in t-sabhaill
et at-bert fria Diarmuid co
1077]
n-escomluifedh adhaig domnuigh docum nime. Ro shuidh iar sin an
senoir
1078] airmitnech .i. Colum Cille
for or na conaire; air tainic scis do, ger' bhó gairit
1079]
a uidhe, áir .lxxuii.
m-bliadne a aes in inbhaid sin.
1080] LUID a dhochum in gerran do-bui occ na manchuibh annsa n-inis, & cíidh
1081] a n-ucht in cleirig cor' bo
fliuch a etach. Ro triall in fos .i. Diarmuid
1082] innarba in gerrain uadh. Leicc dhó, a
Diarmait, ol Colum Cille,
gu
1083] n-derna a dhaethain der & toirrse acom
cháinedh-sa.
1084] IS LIA tra tuirium & aisneis a
n-do-roine Dia do fhertuibh & do mirbuilibh
1085] isna talmannaibh ar Colum Cille, uair
ni fil nech co n-icfedh a thuirium co leir
1086] acht mina
thisadh a ainim fein, no aingel do nimh
dia n-aisneis. Conadh lor,
1087] didiu, duin so do thabairt
ar dheismerecht.
1088] Ní ro geinir tra do Goidelaib gein bud uaislea, na bud
eaccnaide,
1089] na bud soiceineilce inás. Ni tainicc
dib araile bud bec- cda, na bu umla, na bu
1090] inisle. Mor eim an inisle do Colom Cille
conad é fein do-benad a n-iallacranna
1091] da manchuib, & conad e do- indmad
doib. Do-beiread a cuid arba go menic ara
1092] muin don
muilend & no meiled, & do-beired lais dia toig
é. Ni geibed lin na
1093] olonn ria cnes. No comruicced
a taeb ria h-úir nocht. Coirthe cloiche
1094] no bid fo
a cind do fhrithadart, & ni denad cid do codlad eitir acht
airet no bidh
1095] Diarmait a dalta ag rádh tri
caibdel don Biaid. Atraiged fo cedoir iar
sin,
1096] & do-gnith gol & basgaire amail
máthair buid ag cained a
h-aein-mic. No geibed
1097] na tri
coécta a n-gainem na traga ria-siu no turccbad
grian. ISin lo immorro
1098] no athaiged na tratha. No
idhbrudh corp Crist & a fhuil. No
pritchadh
1101] O THAINICC gusna déidhenchuibh do Colum
Cille, et o ro benadh clocc
1102] iarmerghi adhaigh domnaigh
cingcdhighisi, luid-siumh ria cach docum
1103] na h-ecailsi,
& do-roine slechtain & ernaighthi dhicra iconn
altóir. Ro lín
1104] in tan sin soillsi
ainglecdha in eaclais uime da gach leith, & ro fhaidh ann
sin
1105] in sruith airmhitnech a
spirut dochum nime i subhai & i bh-failte mhuinteri
1106] nimhe. Ata immorro a chorp i talmain abhus cu n-anoir
& cu n-airmhitin
1107] o Dia & o dhainibh,
co bh-fertuibh & co mirbhuilibh cech laithi. Et gidh mor
1108] a anoir coleic bidh mo a
n-dail bratha in tan taitnebhus amail ghrein
1109] nemh-thruailnidi a chorp & a anum.
1110] IS ann, immorro, bias in mor-ghloir sin
& in mor- innocbhail do-somh,
1111] a n-aontuidh naoi n-gradh nimhe na tairmdhechatar, i n-aontuidh apstal
&
1112] deiscibul
Íssu Crisd, i n-aontuidh deeachta & daenachta
Mheic Dé{folio 53rb}
1113]
isin n-aentuidh is uaisli cech aentaidh, i n-aentaid na naemh-trinoidi uaisli
1114] airmhitnighi .i. Athair & Mac & Spirut
Noemh.
1115] Ailim trocuire Dhe uilechumachtuigh tre impidhe
noemh Choluim, co rosium
1116] uile in aentaid sin. Roissem, ro
aitreabhum, in saecula saeculorum! Amen.