Part 25 of The Metrical Dindshenchas

AILECH III

Ailech Frigrenn, faithche na ríg rígda in domain
dún cos' roichdis róit fo gregaib tre chóic clodaib.
Cnoc arar-chotail in Dagda, derg a scotha,
imda a thige, terc a chrecha, cert a chlocha.

Caislén airard Ailech Frigrenn, ráith in degfhir,
dún ina scaíltech ar scolaib, aíl-tech emir.
Inad aíbind Ailech Gabráin, glas a chráeba,
fót 'ca fuair in Dagda dúana adba Áeda.
Innisim duíb dindshenchas anai Ailig
nolesaigfed leth in domain tech dia thaigib.
Cach fáth óa fríth ainm ar Ailech cona fhailgib
atá lim duíb, ma's ed chuindgid, fer 'ca faigbid.
Eochaid Ollathair roindsaig Érinn uile:
robo lethiu ná leth maige drech in duine.
Trí maic in deg-duine Echach cen úair formait,
Óengus ocus Áed is Cermait na cáer comraic.
Corrgend mac Faithemain fénnid d'fheraib domain
óclach d' Eochaid rofúaig fedain cen úair n-omain,
Géc gillai móir a maig Cruachan co céib ór-glain
co n-aíb aignig, co n-icht ánraid, co nirt nónbair.
Iarna rád riss do ríg Érenn tre réim suirge
tánic Corrgenn ó Chrúaich Aigle co túaith Tuirbe.
Tethra bán-gel ba ben Chorrginn in chuirp shéim-sheing:
nocharb áille duine iar n-dílinn uile i n-Érinn.
Dorat Tethra iar tocht h-i Temraig h-i tig fhleide
áeb a h-aire ar Áed, cen co raibe reime.

Dochúaid Corgenn d' fhis a fherainn, nírb olc léi-se:
dochar Tethra tre tháem n-drúise Áed dia éise.
Dochúaid Aed co céile Corrgenn, cíarb ord ainshéin,
do fhir Tethra na slúag soréid trúag a thaibéim.
Is andsin dorigne Corrgenn, in chleth fhuilech,
guin in meic romill a enech ind cen fhuirech.
Dochúaid Corrgenn d' éis ind échta i n-íarthar Connacht
iar n-díth Áeda, cen co fríth cáemna ara chomolc.
Dochúaid Eochaid d' íarraid Chorrginn i crích n-Umaill
coros-timairc tre dlúim n-dodaing i cúil cumaing.
Gabthar Corrgenn ina chinaid, acht cíar chalma,
robuí in trén-fher tre tháem n-dogra dáer 'con Dagda.
Co n-epirt cách ‘Crochthar Corrgenn, cenn na fénned,’
‘ma dorinne úaill ná úabar a grúaid glé-gel.’
‘Nocho dénaim’ ar in Dagda, ‘mar atberar,’
‘aní nach dír is nach dliged ní dím dlegar.’
‘Ní dlegar anim is enech i n-íc n-anma:’
ní h-ed béras ó breith nemda dreich in Dagda.
‘Acht bíd amáin ara muin in mac romudaig’
‘nocho fagba cloich bas chubaid ina chomair.’
‘Cuirther in mac ar muin Chorrginn Chnuic na Taíden’
‘d' airbríg íaram da phíanad ri gairg-ríg nGaídel.’
Dohimcuired Áed la h-Eochaid in áig adbail:
nocho ruc rí reime a Temraig eire amlaid.

Hi cnuc Themra tuargbad in fer forsin fénnid:
rosuc leis co tech Néit náraig in ngéic nglé-gil.
Rogab Corrgenn dar clár medóin maige Senaig:
rosíacht co rind-moch in rogein find-loch Febail:
Febal mac Lotain, lám glé-gel, gúala roboc,
rolád ón loch dar in lenab cloch a chomfhot.
Ó 'tchondairc Corrgenn cloich Febail, rosfég reime,
rosuc leis tre uinnem uile d' fhuilled eire.
Roinnis co derb don Dagda cen deilb n-dúabair
‘Ac-so in clach amuig, a mílid! ach ail úabair!’
Atrubairt bodéin in Dagda co n-dreich idain,
(tairm 'na thigib) ‘Bid ón ailig ainm ind inaid.’
‘Bid Ailech bías ar in baile seo don Banba’
‘sech cach cnoc mar chnoc taí Temra,’ ar draí in Dagda.
Rotuit Corrgenn fon chloich buirb, robris a chride;
ní bo chaise a chur 'na laige do bun bile.
Desin gairther Ailech Áeda na n-ech side,
ocus Ailech Corrginn Chrúaiche borb-thinn bithe.
Iarsin tuctha na dá deg-fher ri dán crithir
Garbán is Imchell co h-Eochaid find-chenn frithir.
Co n-epert riu ráith do dénum 'mon dreim séim-sheing
combad h-í ráith na n-eng n-álaind bad fherr d' Erinn.

Atrubairt riu Néit mac Induí in aicnid doilig
nocha n-derntais deg-slóg domain ermór Ailig.
Rogab Garbán gnímach oc saírse is oc snaide,
rogab Imchell ara aire timchell taige.
Tarnic dénam daingin Ailig, cíarb ord sáethrach,
mullach tige na ngíall ngáibthech roíad áen-chlach.
Tánic Néit mac Induí in allaid, in airm lebair,
ocus ruc leis in mnaí m-builid robaí i mBregaib:
nocho rucad i tech n-Ailig nech mar Nemain.
Ailech Néit ó Néit mac Induí ainm in baile,
sul tucad air in t-ainm aile, airm 'ca aire.
Ailech Frigrenn fuilled n-anma fúair 'na degaid:
nocho chuirther i cend Ailig tend acht Temair.
Doruacht Frigriu co flaith n-Alban in fhuilt raglain:
ní chartad ór derg i n-dag-meid cerd óg amlaid.
Ubthaire ainm aird-ríg Alban in eich dremain,
nochassad crann gáid i ngonaib dia láim lebair.
Ingen 'con ríg ruc do rígnaib is do romnáib,
fofúair Frigriu tre aíb n-anbail caín a comráid.
Ailech ainm ingine Ubthair, ba ben chaím-fhir
náirig núa-gil, co rosbúadir grád in Gaídil.
Co n-dechaid leis do lár Chinn Tíre i crích n-Ulad
rogreimm roban imma rolad comling curad.

Rochuindig Ubthaire a ingin tre fháth ferda
nó roloiscfed leth na Banba 'mo thech Temra.
Atrubairt ris Eochaid Doimlén co n-dreich raglain
nach bérad co bráth in ingin tre fháth amlaid.
Rogab in cerd comairci ind ríg sin, ríg Themra:
rochuindig air dún in Dagda nó múr Medba.
‘Cáemain, a rí,’ ar in rígrad ri ríg Femin,
‘th' ainech, th' agaid, ocus tabair Ailech d'Ailig.’
Iarsin tucad Ailech d' Ailig sech cach n-imdaid,
don chais glain-gil co ngrúaid roglain co n-úaill ingnaid.
Desin gairther Ailech Frigrenn, fríth a bunad,
d' Ailech in Dagda as cach dliged, adba Ulad.
Flaithius Érenn, innister linn isna lebraib,
iar m-bith i n-Ailiuch Néit nemnig rothréic Temraig.
Tánic rí Fáil co fúair Ailig i n-úair fholaig,
corb í máthair Cholla chridig Dromma in Domain.
Is é sinnser sáethar Érenn Ailech Frigrenn:
molad is mó iná fuilngenn dó ní dignemm.
Dá fhichit blíadan acht blíadain, becht dorímed,
gním glac glé-mer dothéiged le síl mac Míled.
Néit mac Induí aird-rí thúaiscirt na túath ngraigech
cét-fher colach 'car 'tréiced Obach ar Ailech.
Noí ríga d' óen-ainm a h-Ailech d' fhine Ádaim,
ocus Eochaid ainm cech éin-fhir ri gairm ngábaid.

Eochaid Ollathair in cét-fher rochoisc dograing,
Eochaid Ét-gothach fúair ingraimm, ba crúaid comlainn,
Eochaid Opthach, Eochaid Feidlech, fer na claideb,
rí ruc a bethaid do bunad, Eochaid Airem,
Eochaid Búadach, Eochaid Mór nomarbad cethra,
Eochaid Doimlén, find-lúth fromtha, imdlúth debtha,
Eochaid Muigmedón mac aird-ríg inse Senaig
muir ar muirer, duine ar' nár 'muid in debaid.
Mac don fhír sin Níall ronert-gab domain dluigthech:
a máthair mór chaím-sheng cairthech Caírenn Chruithnech.
Clanda ro-Néill rígrad Ailig na n-arm n-ágmar
gillai móra, maicne mér-gel, aicme ánrad.
Eogan mac Néill co nert míled ó méit lenaib,
drech dia ticed indeb enig, find-fher Febail.
Indecht fhind, ingen ríg Monaig, máthair Eógain,
co n-aicniud ríg, co rún trén-fhir, co lúth leómain.
Cinél Eogain, úaisle indá fine Temra,
meóir foa ngabar áinne imda, áille a n-erla,
Is íat slúag as úaisle i n-Érinn, airecht Ailig,
is íat as fherr 'ma n-íad fedain tíar 'ca taigib.
Secht n-aird-ríg déc díb ar Érinn d' aicme Eógain,
nochoseontis cóir in tsháegail dóib a n-deóraid.

Is dóib gabthar géill cach thíre tara téigim,
is úatha atá duine dígainn uile i n-Érinn.
Cú Arad eólach roinnis do cach fíadain
dinnsenchas Ailig in úabair doilig díamair.
Darsellus, drech dess ri debaid, tress 'na thaigib,
issé ba rí ar in domun, gním re graigib,
tan fríth ac loch adbul Febail adbar Ailig,
Sechtmoga ar sé cétaib blíadan, blad do chíana,
re ngein Críst a cathraig Iúda dath-glain díada.
Cethracha ar chét ar cóic mile ósna maigib,
sé m-blíadna riu, rann 'na comair thall 'na taigib,
cor' gabad ac mór-shlúag Monaig ór-dúan Ailig.
Ísu Crist, coimsid cach thalman is cach threthain,
rí dia ría ar n-dáin-ne fria deg-thaig, áille fhethail. Ail.