Corpus of Electronic Texts Edition

Background details and bibliographic information

The Metrical Dindshenchas

Author: Unknown

File Description

Electronic edition compiled by Lisa Boucher , Alf Siewers , Saorla Ó Corráin

Funded by University College, Cork and
The Connacht Project, the Centre for the Study of Human Settlement and Political Change, NUI Galway and
the HEA via the LDT Project

2. Second draft, revised and corrected.

Extent of text: 36 155 words

Publication

Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G106500D

Availability [RESTRICTED]

Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.

Hardcopy copyright lies with the School of Celtic Studies (Dublin Institute for Advanced Studies).

Series

Sources

Manuscript sources
1. Royal Irish Academy Dublin, The Book of Ballymote.
2. Royal Irish Academy Dublin, The Book of Lecan, Royal Irish Academy, 23 P 2.
3. Royal Irish Academy, Dublin, The Book of Ui Maine, Stowe, D II 1.
4. Royal Irish Academy Dublin, Stowe, D II 2.
5. Royal Irish Academy, Stowe, B II 2.
6. Royal Irish Academy, Stowe, B III 1.
7. Royal Irish Academy, Stowe, D IV 2.
8. Royal Irish Academy, Reeves 832.
9. Royal Irish Academy, Transcript of Book of Lismore.
10. Trinity College Dublin, The Book of Leinster.
11. Trinity College Dublin, MS H 3 3 (1322).
12. Trinity College Dublin, MS H 1 15.
13. Trinity College Dublin, MS H 2 4.
14. Bodleian Library Oxford, Laud 610.
15. Bodleian Library Oxford, Rawlinson B 487.
16. British Library London, Harleian 5280.
17. British Library London, Egerton 90 and Egerton 1781.
18. Advocates' Library, Edinburgh, Kilbride V.
19. Advocates' Library, Edinburgh, Kilbride XVI.
20. The Rennes MS.
21. University College Dublin, Franciscan Manuscript (olim Franciscan Library Killiney), Copy of Acallam na Senorach, A 24/25.

Editions/Translations
1. The corresponding prose versions of the poems contained in this file were published in Stokes' edition of the Rennes Dindshenchas, in Revue Celtique 15 and 16.
2. Carl Marstrander, 'Snám dá Én na eóin dia tá' [Dindshenchas from the Book of Leinster, 202b, collated with 23 L 22, , 23 L 34, and , 24 P 5 (RIA)] Ériu 5 (1911) 221-225; 248-249.

Secondary literature: a selection
1. There is an online bibliography on the Royal Historical Society website at http://www.rhs.ac.uk/. Journals devoted to the study of names and place names such as BUPNS, 1st and 2nd series, and Ainm have their own webpages at http://www.ulsterplacenames.org.
2. James Norris Brewer, The beauties of Ireland: being original delineations, topographical, historical, and biographical of each county. 2 vols. 1823-26. [Contains only the province of Leinster and the county of Cork with general introduction. No more published.]
3. G. H. Orpen, 'Ptolemy's map of Ireland'. Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland, 4th series 24 (1894) 115-28.
4. Alexander Bugge, Caithreim Chellachain Chaisil. The victorious career of Cellachan of Cashel or the Wars between the Irishmen and the Norsemen in the middle of the tenth century. With translation and notes. Christiana, 1905.
5. H. Cameron Gillies, The place-names of Argyll, London 1906.
6. Patrick Power, The place names of Decies, London 1907.
7. Edmund Ignatius Hogan, Onomasticon Goedelicum, Locorum et tribuum hiberniae et scotiae. An index, with identifications, to the Gaelic names of places and tribes. Dublin and London 1910. An electronic edition, which was compiled by the Locus Project, na Ranna Gaeilge, University College Cork, is available online at http://minerva.ucc.ie:6336/dynaweb/locus/
8. Patrick Power, Place-names and antiquities of South East Cork, Proceedings of the Royal Irish Academy, vol. 34, section C, nos. 1 and 9, 1917-18.
9. Rudolf Thurneysen, Die irische Helden- und Königsage bis zum siebzehnten Jahrhundert (Halle a. S. 1921), reprinted Hildesheim (Olms) 1980, passim.
10. Paul Walsh, 'The earliest records of Fermanagh', Irish Ecclesiastical Record, 5th series 34 (1924) 344-55.
11. Liam Price, Place names of County Wicklow: the Irish form and meaning of parish, townland, and local names, Wexford 1935.
12. Éamonn O'Tuathail, 'Notes on some Irish place names'. Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland, 67:1 (1937) 77-88.
13. C. Ó Lochlainn, 'Roadways in ancient Ireland', in: Féil-sgríbhinn Eóin Mhic Néill, ed. J. Ryan (Dublin 1940) 465-74.
14. Liam Price, The place-names of County Wicklow. 7 pts. Dublin 1945-67.
15. Thomas F. O'Rahilly, On Ptolemy's geography of Ireland, in: Early Irish History and Mythology, Dublin 1946 (repr. 1999) 1-42; 453-66.
16. Edward O'Toole, Place names of County Carlow, Carlow 1947.
17. Hugh Shearman, Ulster (The County Books series), 1950.
18. Julius Pokorny, Die Geographie Irlands bei Ptolemaios, Zeitschrift für Celtische Philologie 24 (1954) 94-120.
19. Paul Walsh, The place-names of Westmeath, Dublin 1957.
20. James J. Tierney, Ptolemy's map of Scotland, Journal of Hellenic studies 79 (1959) 132-148.
21. Liam Ó Buachalla, 'An early 14th century placename list for Anglo-Norman Cork', Dinnseanchas 2 (1966) 1-12.
22. K. W. Nicholls, 'Some place-names from 'The Red Book of the earls of Kildare''. Dinnseanchas 3 (1968-69) 25-37, 61-62.
23. K. W. Nicholls, 'Some place-names from Pontificia Hibernica'. Dinnseanchas 3:4 (1969) 85-98.
24. T. J. Hughes, 'Town and baile in Irish place-names'. In: Irish geographical studies in honour of E. Estyn Evans, eds. N. Stephens, R.E. Glasscock (Belfast 1970) 244-58.
25. Margaret Gelling, 'The Place-Names of the Isle of Man', Journal of the Manx Museum, 7:87 (1971) 168-75.
26. Charles Thomas, 'The Irish settlements in post-Roman western Britain: A survey of the evidence', Journal of the Royal Institution of Cornwall, ns, 6:4 (1972) 251-74.
27. Éamonn de Hóir, 'The anglicisation of Irish place-names', Onoma, 17 (1972) 192-204.
28. Deirdre Flanagan, 'Settlement terms in Irish place-names', Onoma, 17 (1972) 157-72.
29. Magne Oftedal, 'Scandinavian place-names in Ireland', in: Bo Almquist, David Greene (eds.), Proceedings of the Seventh Viking Congress, Dublin, 15-21 August 1973 (Dublin 1976) 125-33.
30. C. Bowen, 'A historical inventory of the Dindshenchas', Studia Celtica 10 (1975-76) 113-137.
31. Myles Dillon, 'The Irish Settlements in Wales'. Celtica, 12 (1977) 1-11.
32. Breandán Ó Ciobháin, Toponomia Hiberniae 1, Barúntacht Dhún Thuaidh (Barony of Dunkerron North). Dublin 1978.
33. John Field, Place-names of Great Britain and Ireland, Newton Abbot 1980.
34. Tomás Ó Concheanainn, 'The three forms of Dinnshenchas Érenn', Journal of Celtic Studies 3 (1981) 88-131.
35. Thomas Fanning, 'Early Christian sites in the barony of Corkaguiney', in: Donnchadh Ó Corráin, (ed.), Irish antiquity: essays and studies presented to Professor M.J. O'Kelly (Cork 1981) 241-46.
36. Nollaig Ó Muraíle, 'The barony names of Fermanagh and Monaghan', Clogher Record: Journal of the Clogher Historical Society 9 (1984), 387-402; 11:3 (1982-5) 387-402.
37. Deirdre Flanagan, 'The Christian impact on early Ireland: place-names evidence', in: Próinséas Ní Chatháin and Michael Richter (eds.), Irland und Europa — Ireland and Europe. Die Kirche im Frühmittelalter — the early Church (Stuttgart 1984) 25-51.
38. Nollaig Ó Muraíle, Mayo Places: Their Names and Origins. 1985.
39. K. W. Nicholls, 'Medieval Leinster dynasties and families: three topographical notes', Peritia 5 (1986) 409-15.
40. Breandán S. Mac Aodha, 'The element áth/ford in Irish place-names'. Nomina 11 (1987) 115-22.
41. Proinseas Mac Cana, Place-names and mythology in Irish tradition', in: G. W. MacLennan (ed.), Proceedings of the first North-American Congress of Celtic Studies, Ottawa 1988, 319-341.
42. Helmut Jäger, 'Medieval landscape terms of Ireland: the evidence of Latin and English documents', in: John Bradley (ed.), Settlement and society in medieval Ireland: studies presented to F. X. Martin, OSA (Kilkenny 1988) 277-90.
43. Liam Mac Mathúna, 'The topographical vocabulary of Irish: patterns and implications'. Ainm 4 (1989-90) 144-164.
44. Breandán S. Mac Aodha, 'Lake-names on Mercator's map of Ireland'. Nomina, 12 (1989 for 1988/9), 11-16.
45. Dónall Mac Giolla Easpaig, 'The place-names of Rathlin Island'. Ainm 4 (1989-90) 3-89.
46. T. S. Ó Máille, 'Irish place-names in -as, -es, -is, -os, -us'. Ainm 4 (1989-90) 125-143.
47. Diarmuid Ó Murchadha, 'A reconsideration of some place-names from miscellaneous Irish annals', Ainm 4 (1989-90) 180-193.
48. Jeffrey Spittal, John Field, A reader's guide to the place-names of the United Kingdom: a bibliography of publications, 1920-1989, on the place-names of Great Britain and Northern Ireland, The Isle of Man, and the Channel Islands. Stamford, 1990.
49. A. J. Hughes, 'Irish place-names: some perspectives, pitfalls, procedures and potential'. Seanchas Ardmhacha: Journal of the Armagh Diocesan Historical Society, 14:2 (1991) 116-148.
50. Cathal Dallat, 'Townlands: their origin and significance', in: Tony Canavan (ed.), Every stoney acre has a name: a celebration of the townland in Ulster (Belfast 1991) 3-10.
51. A. S. Mac Shamhráin, 'Placenames as indicators of settlement', Archaeology Ireland, 5:3 (1991) 19-21.
52. Alan Mac an Bháird, 'Ptolemy revisited', Ainm 5 (1991-93) 1-20.
53. Diarmuid Ó Murchadha, 'A reconsideration of some placenames from 'The Annals of Innishfallen'', Ainm 5 (1991-93) 21-32.
54. Place-names of Northern Ireland, general editor Gerard Stockman. 6 Vols. [v. 1. County Down I, Newry and South-West Down, eds. Gregory Toner and Mícheál B. Ó Mainnín; v. 2. County Down II, The Ards, eds. A.J. Hughes and R.J. Hannan; v. 3. County Down III, The Mournes, ed. Mícheál B. Ó Mainnín; v. 4. County Antrim I, The baronies of Toome, ed. Patrick McKay; v. 5. County Derry I, The Moyola Valley, ed. Gregory Toner; v. 6. County Down IV, North-West Down, Iveagh, ed. Kay Muhr;.] Belfast: Institute of Irish Studies, The Queen's University of Belfast, 1992-1996.
55. Place-names of Northern Ireland, general editor Nollaig Ó Muraíle. Vol. 7: County Antrim II, Ballycastle and North-East Antrim, ed. Fiachra Mac Gabhann. Belfast: Institute of Irish Studies, The Queen's University of Belfast, 1997.
56. Art Ó Maolfabhail, 'The role of toponymy in the Ordnance Survey of Ireland', Études celtiques 29 (1992) 319-325.
57. Gillian Fellows Jensen, 'Scandinavian place-names of the Irish sea province', in: J. A. Graham-Campbell (ed.), Viking treasure from the north-west: the Cuerdale hoard in its context (National Museums and Galleries on Merseyside Occasional Papers 5) (Liverpool 1992) 31-42.
58. Tomás G. Ó Canann, 'Áth Uí Chanannáin and the toponomy of medieval Mide'. Ríocht na Mídhe [Journal of the County Meath Historical Society] 8:4 (1992-93) 78-83.
59. Michael B. Ó Mainnin, 'The mountain names of County Down'. Nomina 17 (1994) 31-53.
60. Deirdre and Laurence Flanagan, Irish place-names. Dublin 1994.
61. Adrian Room, A dictionary of Irish place-names. Revised edition. Belfast 1994.
62. Dónall Mac Giolla Easpaig, 'Placenames and early settlement in County Donegal', in: William Nolan, Liam Ronayne, Mairead Dunlevy (eds.), Donegal: history and society. Interdisciplinary essays on the history of an Irish county (Dublin 1995) 149-182.
63. Nollaig Ó Muraíle, 'Recent publications relating to Irish place-names', Ainm 6 (1994-95) 115-122.
64. Micheál Ó Braonáin, Príomhshruth Éireann. Luimneach 1994. [A poem by a Roscommon poet on the River Shannon (1794) listing 30 tributaries and over 300 place-names.]
65. Diarmuid Ó Murchadha, 'A reconsideration of some place-names from 'The annals of Connacht'' Ainm 6 (1994-95) 1-31.
66. Dónall Mac Giolla Easpaig, 'Early ecclesiastical settlement names of county Galway', In: Gerard Moran, (ed.) Galway: history and society: interdisciplinary essays on the history of an Irish county (Dublin 1996) 795-815.
67. Simon Taylor, 'Place-names and the early church in eastern Scotland', in: Barbara Elizabeth Crawford, (ed.), Scotland in dark age Britain, (Aberdeen 1996) 93-110.
68. Brian Ó Cuív, 'Dinnshenchas: the literary exploitation of Irish place-names', Ainm 4 (1989-90) 90-106.
69. Tomás Ua Ciarrbhaic, 'North Kerry placenames', The Kerry Magazine 7 (1996) 33-34.
70. Diarmuid Ó Murchadha, 'A reconsideration of some place-names from the Annals of Tigernach', Ainm 7 (1996-97) 1-27.
71. Gregory Toner, 'A reassessment of the element Cuilleann', Ainm 7 (1996-97) 94-101.
72. Gregory Toner, 'The backward nook: Cúil and Cúl in Irish placenames', Ainm 7 (1996-97) 113-117.
73. Kay Muhr, 'The Northern Ireland Placename Project 1987-97', Ainm 7 (1996-97) 118-119.
74. Conleth Manning, 'Daire Mór identified'. Peritia 11 (1997) 359-69.
75. Roibeard Ó Maolalaigh, 'Place-names as a resource for the historical linguist', in Simon Taylor, The uses of place-names (St. John's House Papers, 7) (Edinburgh: Scottish Cultural, 1998) 12-53.
76. Seosamh Ó Dufaigh, 'Medieval Monaghan: the evidence of the placenames'. Clogher Record: Journal of the Clogher Historical Society, 16:3 (1999) 7-28.
77. Patrick McKay, A dictionary of Ulster place-names. Belfast: Queen's University of Belfast, Institute of Irish Studies, 1999.
78. Nollaig Ó Muraíle, 'The place-names of Clare Island', in: Críostóir Mac Cárthaigh, Kevin Whelan, (eds.), New survey of Clare Island, volume I: history and cultural landscape (Dublin 1999) 99-141.
79. Gregory Toner, 'The definite article in Irish place-names'. Nomina, 22 (1999) 5-24.
80. Sharon Arbuthnot, Short cuts to etymology: placenames in Cóir Anmann, Ériu 50 (1999) 79-86.
81. Patrick McKay, A dictionary of Ulster place-names, Belfast 1999.
82. Kevin Murray, 'Fr Edmund Hogan's 'Onomasticon Goedelicum', ninety years on: reviewers and users', Ainm 8 (1998-2000) 65-75.
83. Art Ó Maolfabhail, 'Ar lorg na Breatnaise in Éirinn', Ainm 8 (1998-2000) 76-92.
84. Diarmuid Ó Murchadha, 'A reconsideration of some place-names from 'Fragmentary Annals of Ireland'', Ainm 8 (1998-2000) 41-51.
85. Gregory Toner, 'Settlement and settlement terms in medieval Ireland: Ráth and Lios'. Ainm 8 (1998-2000) 1-40.
86. Michael J. Bowman, Place names and antiquities of the Barony of Duhallow, ed. by Jean J. MacCarthy, Tralee 2000.
87. Eoghan Ó Mórdha, 'The placenames in the Book of Cuanu', in: Alfred P. Smyth (ed.), Seanchas: studies in early and medieval Irish archaeology, history and literature in honour of Francis J. Byrne (Dublin 2000) 189-91.
88. Kay Muhr, 'Territories, people and place names in Co. Armagh', in: A. J. Hughes, William Nolan (eds.), Armagh: history and society: interdisciplinary essays on the history of an Irish county (Dublin: Geography Publications, 2001) 295-332.
89. Kay Muhr, 'The early place-names of County Armagh'. Seanchas Ardmhacha: Journal of the Armagh Diocesan Historical Society, 19:1 (2002) 1-54.
90. Historical Dictionary of Gaelic Placenames/Foclóir Stairiúil Áitainmneacha na Gaeilge, London: Irish Texts Society 2003. [Volume 1 of Hogan's revised Onomasticon.]
91. Pádraig Ó Riain, Diarmuid Ó Murchadha and Kevin Murray, Historical Dictionary of Gaelic Placenames, Fascicle 3 [C-Ceall Fhursa] (London: Irish Texts Society 2008).
92. Whitley Stokes (ed. & tr.), 'The prose tales in the Rennes dindshenchas', Revue Celtique 15 (1894) 272–336, 418–84; 16 (1895) 31–83, 135–67, 269–312.

The edition used in the digital edition
1. The Metrical Dindshenchas. in Volume 4Edward Gwynn (ed), Second reprint [x + 474 pp.] Dublin Institute for Advanced StudiesDublin (1991 [first published 1906; reprinted 1941])

Encoding

Project Description

CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling Declaration

The present text represents even pages 2-370 of the volume. All editorial introduction, apparatus; extensive notes and footnotes have been omitted. The Irish text is available as a separate file.

Editorial Declaration

Correction

Text proofread twice. Text supplied by the editor is tagged sup resp="EG". Corrections are tagged corr sic resp="EG"; where the emendation is tentative, the corresponding 'cert' attribute has been allocated a value of 40 per cent.

Quotation

Direct speech is tagged q.

Hyphenation

The editor's hyphenation was reatined. Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break or line-break, this break is marked after the completion of the hyphenated word.

Segmentation

div0=the Dindshenchas; div1=the volume; div2=the section; div3=the individual text in poetry or prose; page-breaks and line-breaks are marked. The text is based mainly on the Book of Leinster. Folio numbers of the manuscript are not indicated in the printed edition. Passages in verse are marked by poem, stanza and line.

Standard Values

Dates are standardized in the ISO form yyyy-mm-dd.

Interpretation

Names are not tagged.

Canonical References

This text uses the DIV3 element to represent the poem/story.

Profile Description

Created: By one or more unknown authors in Irish monastic scriptoria. Date range: Middle Irish period.

Use of language

Language: [GA] The text is in Old and Middle Irish.

Language: [EN] Corrections contain English.

Language: [LA] Some words are in Latin.

Revision History

• (2010-04-12)

  Beatrix Färber (ed.)

• Conversion script run; header updated; div3 elements re-numbered; new wordcount made; file parsed.
• (2008-09-30)

  Beatrix Färber (ed.)

• Keywords added; file validated.
• (2005-10-05)

  Beatrix Färber (ed.)

• XML header inserted and modified; whole file re-proofed; additions to structural markup made; editorial corrections integrated; list of MSS and witlist inserted; file parsed.
• (2005-08-31)

  Peter Flynn (ed.)

• Converted to XML
• (2005-08)

  Lisa Boucher (ed.)

• File proofed (2).
• (2005-05)

  students at Bucknell University, PA (ed.)

• More proofing of text.
• (2005-04)

  Dr Alf Siewers, Bucknell University, PA (ed.)

• More proofing and editing of text.
• (2004-08-20)

  Saorla Ó Corráin (ed.)

• First proofing of text.
• (2004-08-15)

  Saorla Ó Corráin (data capture)

• Text scanned.

Corpus of Electronic Texts Edition: G106500D

The Metrical Dindshenchas: Author: Unknown

List of witnesses

• B: Royal Irish Academy, Book of Ballymote.
• Lc: Royal Irish Academy, Book of Lecan.
• M: Royal Irish Academy, Book of Ui Maine.
• S: Royal Irish Academy, Stowe D II 2.
• S2: Royal Irish Academy, Stowe B II 2.
• S3: Royal Irish Academy, Stowe B III 1.
• S4: Royal Irish Academy, Stowe D IV 2.
• V: Royal Irish Academy, Reeves 832.
• Lism: Royal Irish Academy, Transcript of Book of Lismore.
• L: Trinity College, Dublin, Book of Leinster.
• H: Trinity College, Dublin, H 3 3.
• H2: Trinity College, Dublin, H 1 15.
• B2: Trinity College, Dublin, H 2 4.
• Ld: Bodleian Library, Oxord, Laud 610.
• Rl: Bodleian Library, Oxord, Rawlinson B 487.
• Hrl: British Library, London, Harleian 5280.
• Egt: British Library, London, Egerton 90 and Egerton 1781.
• K: Advocates' Library, Edinburgh, Kilbride V.
• Ed: Advocates' Library, Edinburgh, Kilbride XVI.
• R: Rennes, Irish MS.
• Ed: University College Dublin, (olim Franciscan Library, Killiney), copy of Agallam na Senorach, A 24/A 25: see Irische Texte iv, p. xi.

Verse

p.2

ESS RUAID I

1. A fhir dodechaid atúaid
   co srethaib is co sáer-búaid,
   innat léir co h-úair fessa
   i sceól réid in rúad-essa?
2. Ess Rúaid, cía Rúad asa h-ess?
   cía roching in cúan comdess?
   in fer nó in ben co m-bríg bailb
   tuc for in síd in sáer-ainm?
3. Áed rúad mac Baduirn in bress,
   úad cen ramuirn in ríg-ess:
   for a ur, ba gním guba,
   fail a shíd, a sáer-duma.
4. Ní chúala ar thír nó ar thuinn tig
   do chlannaib Ír nó Ebir
   rosessed co trían delba
   for Áed fíal na fír-Emna.
5. Rodúsig idu achar
   Aed co n-dúsib deg-athar,
   dia n-dechaid 'sin n-ess n-olor
   dia mess is dia mudugod.
6. Is amlaid sin dochúaid dáil
   éca fhuair úa Argatmáir:
   maraid a ainm ara ess
   in dag-fhir mairb cen mímess.
7. Iarum roclass issin chnucc
   fertán Áeda fo óen-brutt,
   conid é a shíd sáerda sin
   úas aigthib áebda áen-fhir. A.

---

p.4

8. Dorala sund iarsodain
   ingen Máine mil-scothaig:
   súan rodasomairn dia sil:
   Rúad a comainm 'ca cét-fhir. A.
9. Cechaing céim fordail i fat
   ingen ordain adchanat,
   dia tuc in mór-grád mada
   d'Áed shrónmár mac Labrada.
10. A Maig Moeín co mét ága
    dolluid for sét sográda
    ingen Máine mér-sheing múaid,
    a clé fri h-Érinn n-arm-rúaid.
11. Luid dar cech tuind dia tibed
    il-luing Abcáin ard-fhiled
    co táraill in n-inber n-án
    ind ingen álaind imnár.
12. Ní fitir Rúad cía-rraba
    crích ná cúan co n-dosrala,
    acht rochuindig, cruth nad meirb,
    co m-beth in sruth 'na sáer-sheilb.
13. Andsin dorochair 'na súan
    eter srothaib na sáeb-chúan:
    luid im-muduch fo méla
    fora curuch cóem-chréda.
14. Ní roacht coa lennán ind laith
    ingen na ngel-lám glé-maith:
    luid dar bord cen bríg m-bluga
    fri dord síd na sam-guba.
15. Combad úadi, cen dailb n-dét,
    ainm Essa Rúaid co romét:
    a h-aided, cen dúalus n-dil,
    atchúadus duit, a dag-fhir. A.

---

p.6

16. M' anam acut for nim naíb,
    a Choimdiu faílid fír-baíd,
    a Rí na rend is na reb,
    at ferr iná cach Ïn-fher. A.

ESS RUAID II

1. Oclach thainic co h-Æd ruad,
   mad ail do neoch a imluad,
   comlond cet san oclach cain,
   tuaristal ced roriaraid.
2. Cuid enfhir do biud re lind,
   comlond ced re fuair n-imrind:
   oclach thanic co h-Æd la,
   rob iad sin a chomada.
3. Ni suaithnig a senchus sunn,
   oclach meic buidnig Burnd:
   ce dorindi gnim can cleith,
   ni sochaidi rusfider.
4. ‘An afus is rodfia sin,’
   ‘a oclaich find re bliadain:’
   ‘naisc oraind cach ni conaig,’
   ‘ocus comaill a ngellaig.’
5. Cuindgis in t-oclach can on
   a cind bliadna a thuaristol:
   ‘Ni thibar’ ar Aed ‘co brach’
   ‘acht urdail re cach n-oclach.’
6. Mar dabadar ime sin
   aenan la iarsin m-bliadain,
   teit ri na leas is na tor
   isan eas da fhothrucod.
7. Eirgis in t-oclach co garg
   re crandaib a shleag roard:
   greisis a churu na chend
   a fiadnaisi fer n-Erind.

---

p.8

8. ‘Ce cuirthear in muir am ceann,’
   ar aird-ri aebda Ereann,
   ‘nocho bera uaim co brach’
   ‘acht urdail re cach n-oclach.’
9. Cuiris in muir ina cheann
   a fiadnaisi fer n-Ereann,
   cor'baidead Aed ruad 'con gaith,
   a tuaristal in oclaich.
10. Eas Ruaid uirri osin ille
    aran eas, is biaid chaidche:
    Eas nDuind e a h-ainm reme,
    mac Dubain is mac Bile.
11. Is h-e cét-oclach can on
    rogob cor na thuaristol,
    Fiacha mac Nemid sech cach:
    is do Laignib in t-oclach. O.

DRUIM CLÍAB

1. Sunda roboí Caurnán cass,
   oc ergnum churchán comdass;
   blíadain, co leith, láthar n-án,
   díamair im chreich in Caurnán.
2. Caurnán coss-dub, cen gné nglain,
   mac Ré Doirche maic Díbaid,
   fer co rogail ós cach rainn,
   dorigni togail túachail.
3. Trí coícait clíab, comol nglé,
   sund i nDruim Chlíab coidlide,
   d'argain Dúine Bárc bleidig,
   tarclaim Caurnán, corr deibig.
4. Mac Leó Lám-fhata cen locht,
   Áinle aurdairc immétrocht,
   fer tríath cen trácht im thogail,
   flaith Dúine Bárc beó-choraig.

---

p.10

5. Áinle, nírbo glac im gail,
   mac forácaib Leó in lámaid,
   roboí fo dígail co dúr
   cona rígain 'na rodún.
6. ‘Maith cach dál dia tíagat fir’
   atbert Caurnán comdemin:
   ‘rogáet Áinle, lín a ban:’
   ‘atámne sír cen scarad.’
7. Caurnán roforbair ar úail
   d'orgain Dúine Bárc bith-búain:
   roscar ri méla thíar thair
   scéla Dromma Clíab cobsaid.
8. Is desin atá in gairm glan,
   ainm Dromma Clíab na comram:
   is scél búan cen bél-gus m-bla:
   dia shlúag radelbus sunda. S.
9. Mo dá rogain dam, a Rí,
   a dúilim domain dath-bí,
   mo breith lat it ríg-fhlaith trá
   iar m-beith co sír-maith sunda. S.
10. Is desin ita Druim Cliab
    ara druim-sea don taib shiar,
    ona cliabaib co lin nga
    dorinded co sir sunna. S.

---

p.12

LOCH GILE

1. INgen Romra, Gili glan,
   bean darb aithnich cach inber,
   a h-ainm arin loch lebar
   or moch maidm do minugad.
2. Teid an ingen, toisc uabair,
   farcur socht ar saer-sluagaib,
   dia fothrucad sa snigi
   co glan-tobar ngainmidi.
3. Ca nigi don ingin feil
   asa lind-usqi lan-reid,
   dochi sa mag Omra ard,
   mar bad omna mear mor-garg.
4. Dogob nairi an ingen an
   ac faicsin chuici a lennan:
   tuc a ceann fan tobar thall:
   baiter an ingen admall.
5. Tic a buime as cind a cuirp
   cor said thall isa tibraid:
   a cained Gili co h-an
   dobi ar miri mun macan.
6. Mar dasilsead na dera
   on ingin tre athmela,
   doluid tharrso in tobar teann,
   corob loch dreaman dileann.
7. Loch Gili on dail sin ana
   o Gili ingin Romra:
   douair Omra oiged ann
   o Romra romear rothenn.
8. Douair Romra in bas bunaig
   da cumaig sa chaem-thulaig:
   is uaada Carn Romra ran,
   Carn Omra o Omra drech-nar.

---

p.14

9. 
   [gap: extent: one line]
   
   
   [gap: extent: one line]
   
   isa Loch Gili sea ana
   o Gili ingin Romra. INgen.

NEMTHEND

1. Dreco ingen Chalcmaíl chrúaid,
   maic Cartain chaíl, maic Conúaith,
   ander 'cambuí cach bine,
   sech ba druí, ba deg-fhile.
2. Is lé conairnecht, scél ngúr,
   tria ainrecht is tria imthnúth,
   diambaí níth Bregrossa beirg,
   díth mac Fergossa leth-deirg.
3. Cethrur ar fhichit, ní gó,
   dá fher déc sin co ba dó,
   cethri seisir, garga a ngluind,
   romarbtha sin la Drecuinn.
4. Conán, Canán, Máelán mál,
   Sarán, Sáerán, Sáebdercán,
   Uinnsiu, Aillsiu, ard a ngleó,
   Tuinnsiu, Tairrsiu, is Tromcheó,
5. Cuán, Cattán, Cáemán cass,
   Tnuán, Taebán temen-glass,
   Fuither, Fiacc, Failbe, is Flann,
   it iat sín a comanmann.
6. Tuc dóib nemain ocus neim
   in draic dremain, der demin,
   corusmarb i n-óen-fhecht de
   tria sáeb-recht súain serb-díge.

---

p.16

7. Áit i m-bátar mairb co mend,
   is dó-sin is ainm Nemthend:
   dosfuc i n-imned ria n-ail
   fled rohindled oc Drecain. D.
8. Mo chorp, a Rí cháem na cros,
   rop sáer ar olc, ar elgnos,
   is m'anam, cen mímes maill,
   nírop díles do Drecainn. D.

DUBTHIR

1. Dubthir Gúaire, gním dia fail,
   a scél fír co fessabair,
   baí tan nárbo dubthar doss,
   acht crích cruth-glan chomsoloss.
2. Dá mac forácaib Dall dess,
   Gúaire gann, Dáire díless,
   imon crích, co n-duilge de,
   níptar cuibde comrainne.
3. Fillis Gúaire, gním n-espach,
   for Dáire n-dían n-dub-chestach,
   co torchair leis Dáire in daig
   cen gné n-áile n-imthrócair.
4. Ón ló rogáet Dáire dron
   i n-Inis Dam cen díchron
   is fích co m-búaine mothair
   crích Gúaire don chomfhochain.

---

p.18

5. Mairg dogní fingail co h-om
   gním dia ná timgair torud:
   crích Gúaire, cen chosnam de,
   fil 'na dos-mag dubthaire. D.
6. Nomsháer ar fhill is ar olc
   a Chríst, rochind mo cháem-chorp,
   a Rí subach na síne
   nírbam dubach dub-thíre. D.

MAG SLECHT

1. Sund nobíd
   idal ard, co n-immud fhích,
   diarbo chomainm in Cromm Crúaich:
   tuc in cach thúaith beith cen síd.
2. Trúag in rúin,
   nonadraitis Góedil gúir:
   úad nícochuingtis cen cháin
   a n-díl im dáil domuin dúir.
3. Ba h-é a n-día
   in Cromm crín, co n-immud chía;
   in lucht rancreit, ós cach cúan
   in flaithius búan nochosbía.
4. Dó cen búaid
   marbtais a claind toísig trúaig
   con-immud guil ocus gáid
   a fuil do dáil 'mon Cromm Crúaich.

---

p.20

5. Blicht is ith
   uaid nochuingitis for rith
   dar cend trín a sotha sláin:
   ba mór a gráin is a grith.
6. Is dó sain
   nosléchtaitis Gáedil glain:
   is dia adrad, ilar n-écht,
   atá Mag Slécht ar in maig.
7. Tánic and
   Tigernmas, tríath Temra thall,
   aidche Samna, lín a shlóig:
   rosbaí damna bróin don bann.
8. Lúiset olc,
   buailset bassa, brúiset corp:
   ac coí ri demun rosdáer,
   fertais frossa, fáen a folc.
9. Marba fir
   sluaig na Banba cen bríg m-bil
   im Thigernmas taglach thúaid
   d'adrad Chruimm Chrúaich, nímuscin.
10. Uair itgén,
    acht cethraimthe Gaídel ngér,
    fer i m-bethaid, búan in sás,
    ní dechaid cen bás 'na bél.
11. Im Chromm Crúaich
    and nosléchtaitis na slúaig:
    cía dosfuc fo mebail mairb,
    lenaid a n-ainm don maig múaid.

---

p.22

12. 'Na srethaib
    trí h-ídail chloch fo chethair:
    fri sáebad serb inna slóg
    delb in Chruimm d'ór dodechaid.
13. Ó baí flaith
    Héremóin, ard-fhir in raith,
    adrad robaí for clacha
    co techt Pátraic Macha maith.
14. Ord don Chrumm
    rogab ó bathis coa bunn:
    rodíchuir cen gallacht ngand
    in n-arracht fann robaí sund. S.

CRECHMAEL

1. A drem-sa, nach duairc ic dáil,
   ma thucsaid cuairt i Crechmáil,
   cid dia fail, ós Brega blaid,
   ainm ind fheda i tancabair?
2. Diambaí 'ca cethrai chlethaig
   ingen Bethrai balc-brethaig,
   Sampait garg, cen gním núachair,
   sech ba bard, ba ban-búachail:
3. Dosfánic thuaid oca taig
   drúth Ennai chrúaid Chendselaig:
   is dó ri cach sogairm sáer
   ba comainm comnart Crechmáel.

---

p.24

4. Roduscar in drúth iarsain:
   rongab lúth 'ma lán-aicsin:
   romídair dia thálgud túaid
   a sárgud ica sáer-búaib.
5. Roncúr, roncengail in ben:
   fo rengaib rún rocailled:
   a chend ní thúargaib din troit:
   rothend búaraig 'ma brágait.
6. Is deshin ní senntar sund:
   derb ná celtar in comlund:
   atá Crechmáel arin chaill:
   ní senchas leth-máel labraim.
7. Cía beith i n-don cech mairb maill,
   robrog a gairm in glan-chaill:
   co derb rodelig messe
   scél demin na dreimme-se. A.
8. A Chríst rochés croich corcra,
   co n-dernur grés glé-molta
   duit, a rí búan cach beinne,
   ar lúad cacha láech-dreimme. A drem.

---

p.26

LIA NOTHAIN

1. Atá sund fo choirthe chrúaid
   ben co n-doirche is co n-dimbúaid
   cen gairm a sochair 'masech,
   diarb ainm Nothain nert-buillech.
2. Ingen Chonmaír cen gním nguil,
   inna gorm-daíl gobul-duib:
   furthain cét a cuit prainde,
   i n-dubthair dét deg-caille.
3. Cechaing Conmáer, céim co cend,
   a Crích Bérre na m-bémmenn
   d'fhis na mná, ba h-úathmar blad,
   co Crích Crúachan na curad.
4. Tuc mór cémenn co ngairbe
   ar fut Hérenn imaidble,
   rocaith blíadain fo bine
   oc íarair a ingine.
5. Co fuair in mnaí mothlaig móir
   hi fidbaid chochlaig chleth-chóir:
   dond fhir diarb áil a décsin
   ba lór gráin is garb-déstin.
6. Ed na h-aidche dóib cen gaí,
   dond fhir foirbthe, don deg-mnaí,
   robátar a n-dís 'malle
   ar scís oca scél-baile.

---

p.28

7. Is é cét-ní roráid de
   in ben cen báig m-búan-bréithre:
   ‘indat bí, fri saíre son,’
   ‘for n-daíne ocus for n-derb-chrod?’
8. ‘Mo mumme, mo máthair múad,’
   ‘mo shiur, mo bráthair bith-rúad,’
   ‘óg mo charat ac Druim Chaín,’
   ‘in marat lat, a Chonmaír?’
9. ‘Ina facca thíar 'cot tig,’
   ‘ar Conmáer cíar, 'dot chairdib,’
   ‘ní mair díb i tresse treb’
   ‘acht messe, a móir-ingen!’
10. Andsin atbert in ben búan
    a h-athesc mer co mílúad:
    ‘Trúag in fhochain, doría de’
    ‘ná bía Nothain dia n-ésse!’
11. ‘Trí coícait blíadan, báigid,’
    ‘ní h-iarmar, ní h-imáirim,’
    ‘atú fo dín cach daire:’
    ‘ní facca mín mór-maige.’
12. ‘Tíag-sa imbárach latt immach’
    ‘im-mag n-Árach n-ilchrothach,’
    ‘ní fil m'áige ní bas sía,’
    ‘co rosáide mo láech-lía.’

---

p.30

13. Rosfuc bás, nír bét co m-blaid,
    don sceól adfét a h-athair:
    in ben co n-doirche, nár dúail,
    atá fo choirthe chomchrúaid.
14. Is í sin fochain dia fil
    Lia Nothain cen imbresain:
    a h-ainm inar m-bailib de
    mairid, cid marb atá-se. Atá.
15. Nomshaer ar imned, ar olc,
    a Rí fhind-gel fhír-étrocht!
    nírbam trúag 'sin dáil tall trá
    iar lúad cháich atá sunda. Atá.

CARN FURBAIDE

Cuán Uá Lotchán cecinit
1. Atá sund Carn uí Chathbath
   fors'rimred arm imathlam,
   lechtán láechda laích col-lí,
   fertán fráechda Furbaidi.
2. Furbaide Fer Benn, ba brass,
   mac do Chonchobar chomdass:
   Ethne a máthair, moltait raind,
   siur do Meidb is do Chlothrainn.
3. Luid Ethne sin cóiced cain
   co m-báe h-i fail Chonchobair:
   dia m-bátar and immalle
   de dorónad Furbaide.

---

p.32

4. Iarsin mostic Ethne anair
   dia h-assait i Cruachan-maig:
   dolluid Lugaid ara cend
   co bun síd-maige Silend.
5. Sáeb-écht doróni Lugaid
   for mnaí Conchobair chubaid:
   tuc am-mac tria tóeb immach
   iarna bádud balc-thorrach.
6. Is uaithi ainmnichther de
   ind abann dian ainm Eithne,
   ó mnaí, ní scél cleithe cruind,
   atá Eithne arin abaind.¹
7. Is aire sin, sorcha dend,
   rolen Furbaide Fer Bend:
   dá beinn bátar fora chind
   Fhurbaide fhossaid fhorfind.
8. Secht m-bliadna deëc a áes,
   rosílad Hériu ar gáes,
   robriss bern trí cét, cen chlith,
   issin chath oc Ilgáirich.
9. Dul do dígail a máthar
   romídair tri mór-láthar,
   co torchair leis, láechda in bedg,
   máthair Lugdach trí-ríab-nderg.
10. Dolluid Lugaid, lúad ar chacht,
    aníar ina iarmoracht,
    co torchair leis Fer bláith Bend
    im-mulluch Sléibe Uillend.

---

p.34

11. Cloch cach fhir roraind in fadb,
    is de dorónad in carn:
    bás maic ind ríg tre chin mná,
    is é sin in gním diatá.
12. Rucad in cend selat sair
    dia breith co tech Conchobair,
    co torchair a glaicc Lugaid
    in dét in maicc mór-phudair.
13. Uillend fáebur-derg fosfúair
    mac Find uí Baiscne brat-rúaid:
    tánic di chéin cían im gail
    conid 'sin tshléib tathamair.
14. Rí nime doní cech ní
    uaisle é 'ná cech ard-rí,
    rí corric bráth, bressim nglé,
    is ós chách atá side. A.

---

p.36

²

ÁTH LÍAC FIND I

MAELMURU cecinit
1. Áth Lïac Find, cid diatá,
   cid nách sluinni nach sencha?
   císsi díchumne roddall,
   dia fárgab Find ailig ann?
2. Dia torchair, ba mór in cath,
   coíca la trichait nónbar
   im thrí maccu Cirb co m-búaid
   lotar la sruth anairthúaid.
3. Dia torchratar issind áth
   cethri Conaill, dá Cholmán,
   cethri Suibni, dá mac Bricc,
   cethri Dubthaig, dá Diarmait.
4. Dasuí Flathgus, gilla Find,
   a gnúis ri gáir n-écomlaind,
   docersat laiss, airm ir-ran,
   cethri cethrair, dá nónbar.
5. Da torpart dond áth atuaíth
   Fland mac Finde abrat-ruaíd:
   marbais coíca, comul ngle,
   tri conchend na h-ergaile.
6. Dia n-éccid, foichne a scél,
   foceirt in sluag i trom-nél
   díth maic Connath di Maig Lir
   robí Find in maten sin.
7. Dia n-erbairt Setna iarsin
   a brethir co rath taith
   co m-briste fir fer co ngail
   for mac Umaill di Laignib.

---

p.38

8. Dia tánic Sinand iarsin,
   ingen Mongáin as-sídib,
   dobert líc co slabraid óir
   do Fhind mac Umaill alt-móir.
9. Rigis Find a láim iarsin
   don liicc thrén tréochair
   co tuc a cend buí for muin
   Guairi guill fothroelagair,
10. Ná melta riss, ruathor gargg,
    acht gaí nó chlaidib nó chalg:
    ba óen a gessa iar tain
    comrac a thoíb ri talmain.
11. Danarlaic iarsin sin n-áth,
    tan donnánic a lond-bág,
    Senach, Senchán acus Bran,
    conid de darochratar.
14. Iarsin iarum rogab foss
    issind lind lán lethan-glass,
    conatorchratar for tráig
    dia domnaig im thignáir.
15. Fagaib ingen maten de,
    dianid comainm Bé Thuinne;
    foceird a cois-sliasait cóir,
    arind erdrolam dergg-óir.
16. Ré secht m-blíadna iarsuidiu
    co bruinniu lathi brátha:
    ní fríth buith immerthas:
    issed senchas ind átha.

---

p.40

³

ÁTH LÍAC FIND II

1. Ath Líac Find, cía lía diatá,
   finnat dúinn na senchada:
   cía díchuimne rodondall,
   tan forfácaib a líc and?
2. Imairec catha, céim nglé,
   do mac Cumaill Almaine
   fri mílid in lethe atúaid,
   fri mac Echdach abrat-rúaid.
3. Doluid Sideng sel iarsin,
   ingen Mongáin shaír shídig,
   co tuc líc co slabraid óir
   d' Fhind mac Cumaill maic Thrénmóir.
4. And dorat Find a líc luind
   'sin chath for muin Guairi guill,
   co tairnic airmed a shlóig,
   ó thráth éirge co h-iarnóin.
5. Gáiris asin leith atúaid
   Fland mac Echdach abrat-rúaid:
   roríast a chruth, coraul nglé,
   trén-chonchend na h-irgaile.
6. Sínid Find a láim iarsin
   dia líc tréuill tréochair,
   co tuc in oind baí for muin
   Guairi guill forróeblangair.
7. Adrochratar isin áth
   cethri Conaill, dá Cholmán,
   cethri Suibni, dá mac Bricc,
   cethri Dubthaig, dá Diarmait.

---

p.42

8. Tarlaic Find a lía 'sa n-áth
   ón uair tánic a lond-láth:
   Bran ocus Senach is Sen,
   is deshin dorochratar.
10. Dorochair in lia 'sin lind,
    dia n-dernad enech fíal-Fhind:
    iarum nochonfhagaib nech,
    conach é in sét somaínech?
11. Fongeib ingen, comul nglé,
    dianid comainm Bé Thuinde:
    foceird a coisslíasait cóir
    trena aurdrolam n-derg-óir.
12. Co motarraing súas iarsin
    in lía sin cona drolaib,
    conidfargaib forsin tráig
    dia domnaig isin tiugnáir.
13. Secht m-blíadna iarsin, sásad nglé,
    co tí lathe in mesraigthe,
    conid h-é sin gním diatá
    dindshenchas in deg-átha. Áth.

DRUIM CRIAICH

Cuán Úa Lothcháin cecinit
1. Druim Crïaich, céte cét cúan,
   ciasa díthrub, ní dimbúan:
   cid Druim Crïaich, ba Druim Cró,
   's Druim n-úar n-Airthir i n-óen-ló.
2. Ágmar in t-áth, Áth Commair,
   asar' dáiled deog thonnaid
   dona tri Findaib Emna
   óa n-athair ar óen-berna.

---

p.44

3. Ard cach n-écht dorochair and,
   ard a slondud na sáer-chland,
   ard in coscur, ard in cath,
   dorala do ríg Themrach.
4. A thrí maic táncatar riss
   ri Eochaid fírén fid-liss:
   gním dia tánic dóib díbad,
   a n-deg-athair d'athrígad.
5. A h-Emain éirgset na slúaig
   dar Loch Febail, dar Ess Rúaid,
   dar Duib, dar Drobais, dar Dall,
   dar Slicech, dar sen-Chorann,
6. Dar Segais súas, im-Mag Luirg,
   im-Mag n-Áï erctais fuidb,
   i clár na Crúachna cróda
   na trí catha commóra:
7. Cath im Lothur, cath im Nár,
   cath im Bress, fors' tardad sár:
   trí trichait cét cach catha
   co n-arm-scíathaib il-datha.
8. Andsin dosfarraid Clothru;
   (cía dub-dál, ropo dochlú,)
   siur Breiss is Náir is Lothair,
   ingen Echach il-chrothaig.
9. Co rosbréc dia póic phecda
   do shaigthin a comleptha,
   combad olc a fír catha
   i n-agaid a n-ard-fhlatha.

---

p.46

10. Cingset assin Chrúachain chrúaid
    túathbel n-Érenn dar Áth Lúain:
    lotar ar fut Midi maiss
    dar Áth Féne, dar Findglaiss,
11. Dar Gort Tarsnu, dar Gort Druing,
    dar Glais n-Elta itir dá druimm;
    Druim n-Airthir, imluaitis eich,
    ba h-ainm dó ria nDruim Crïeich.
12. Orru ria techt dar Druing tair
    cunchis ossud on athair
    co cend mís can chreich cen chath,
    ri telcud no ri giallad.
13. Ba gabáil etma don ríg
    immar tharras ina thír:
    acht trí cert-trichait cét cain
    ní fúair tóir ná tessarcain.
14. Tricha cét airech n-arsaid,
    tricha cét do chomamsaig,
    tricha cét ó múr immach
    do cholomnaib na Temrach.
15. Fir na Temrach da leith chlí,
    's é féin ar medón in rí,
    a amais da leith for deis:
    ní thart ócu i n-éisleis.
16. Cechaing Eochaid don chath chass
    óshin co Commar Dá Glass:
    isin chnuc fri h-áth anair
    tarblaing flaith fírén Fabair.
17. Anais re troscud andsin
    rí Hérenn in n-aidchi sin:
    garit ó Chommur co Delt
    re tochell re techtairecht.

---

p.48

18. Rothreissetar a throscud
    a thrí maic co míchostud:
    ráidset friss, faichled in cath
    isin matin imbárach.
19. Atbert in techtairi thair
    ri ríg n-Herenn, re Eochaid:
    ‘A shein, chucaib na firu,’
    ‘na bíd in far marb-ligu.’
20. ‘Bress aness, immar atá,’
    ‘do throit risna colomna,’
    ‘Lothur chucut-su rosaig,’
    ‘ocus Nar cussin n-amsaig.’
21. Nertmar atbert Eochaid and,
    ‘Beti mar tát a n-anmann:’
    ‘Bres, bid bres bréci, cid bras,’
    ‘bid fadb lemm Lothur leth-glas.’
22. ‘Bid nél do Nár, ní ba nert,’
    ‘tíachtain chucum-sa dar cert:’
    ‘sech ní gébat ní ragat’
    ‘in saithe seng sen-lenab.’
23. Lotar sair na slúaig aníar
    co moch mar atracht in grían,
    cor' chomraicset na catha
    i fiadnaisi ind ard-fhlatha.
24. Dorat Eochaid, scíath ri scíath,
    a thrichait cét fer find-líath
    i cert-medón ind átha
    ina thoraind tress-brátha.

---

p.50

25. Rofhích Bress dar in sruth shair:
    raléicset na colomain:
    ba d' imnegud maic in ríg
    cuná romaítis mígním.
26. Maith dochúatar dar sruth síar
    amais Echach, diarbo mían,
    i cend in chatha imbaí Nár
    cor' chursetar a dergg-ár.
27. Soíset síar na slúaig uile
    mar atracht in deg-duine:
    rofhácsat ocht míli mart
    ónd áth cosin n-áth-longphart.
28. Ní deochaid Eochaid dar ár:
    fríth nech dia lenmain co lár:
    acht trí nónbair imma chlaind
    slaittea na slóig co Sinaind.
29. Nónbur díb dar Snám Dá Én,
    im-Mag Find, dar Áth Fir Fén,
    co Dún mBreiss, i torchair Bress,
    fri Loch n-Orbbsen aníardess.
30. Nonbur aile dar Áth Líac
    sech Loch Dechet immatíat,
    cosin tráig ósin tur thrumm,
    co tír in Náir i n-Umull.

---

p.52

31. In tres nónbur dar Ath Lúain,
    ar fut Maige Áï úair,
    dar Cera co Cléith na Cor:
    rolensat na léith Lothor.
32. Dorochratar de na Find,
    robenta díb a trí cind:
    daruacht cach cend díb fo leith
    re n-aidchi co Druim Crïeich. D.
33. Ar n-aicsin dó na trí cend
    trén dorairngert ri Hérend
    bríathar comailter co gnáth,
    cía beith nech dianid ingnáth.
34. Nach gébad nech, gembad gar,
    Temraig dar éis a athar
    can rígad eturru neich
    ón dáil sin Dromma Crïeich. D.
35. Gním da gnímaib da gletin
    Dromma Crïeich iar cretim,
    dar fasaiged Mide mall,
    da roinnarbad Domnall.
36. Dorala buachail Banba,
    ba mac ríg, ba rig-damna,
    ic comét na crích rochar
    ar ndíth a da deg-brathar.
37. Ba dál ri dithrub ndemin,
    ba h-atod ri h-oen-tenid,
    ic comét Mide maic Fhlaind
    do Maelsechnaill mac Domnaill.
38. Randílsigset a charait
    acht Críst can nach cumtabairt,
    cu nad ace rashir crech
    u Dubán o Druim Dairbrech.

---

p.54

39. Tanic i n-díaid a chrechi
    aníar ar slicht na srethi:
    ba comnart cuing dar Herind áin
    comrac in Guill is Gotáin.
40. Goll Temrach a thriúr ra thál,
    Gotán a nónbur, ba tár:
    baí triar i n-agid cech fhír
    do triur Maelsechnaill ard-mir.
41. Bái fer cechtar a da thóeb,
    Gotán 'ca guin, ba gním saéb,
    imon Got, ciar chían ón chaill,
    darochair ra Maelsechnaill.
42. Ratheich cech oen robo beó,
    rofacbad Gotán don gleo:
    meraid co tí bráth don breith
    lecht Ui Duib i nDruim Chrïeich. D.
43. Fír n-Echach Feidlig forúair
    nach gebtha riss comlund crúaid
    uair is do shíl Echach uill
    do Maelsechnaill mac Domnuill.
44. Domnall mac Dondchada déin
    maic Fhlaind maic Melsechnaill fheil
    maic Maelruanaid Ratha in Chraind
    maic Dondchada maic Domnaill.
45. Domnall ba mac maith re lá
    Murchada maic Diarmata:
    Dermait mac Airmedaig ain
    maic Conaill maic Subni maic Colmáin.
46. Colman mac Diarmata duind
    maic Fhergusa maic Conuill
    maic Neill maic Echach na n-ech
    maic Muredaig maic Fhiachach,

---

p.56

47. Maic Carpri Liphechair luind
    maic Cormaic maic Airt maic Cuind
    maic Fheidlimthe, ercad graig,
    maic Thuathail maic Fheradaig.
48. Feradach fechtnach fer bend,
    darbo thuillmech tír n-Herend:
    ni geibtis Gaedil nó Gaill
    ri mac Fiachach maic Crimtaind,
49. Maic Lugdech tri Find Emna
    maic Echach feidlig febda:
    Eocho feidlech rodosfeith,
    roderg dáim Dromma Crïeich. D.
50. Tuatha Temra riss aness,
    ú Fhiachach re chalad-chness,
    Loch Lebind dond ara leith,
    is oibind de Druim Crïeich. D.
51. Rofhás and óc-druth amra
    Lachtna mac Taidg h-ui Gadra
    is áibinniti fo deich
    Druim cáin cath-buadach Crïeich. D.
53. Lonan ocus Fechin find
    Fechín is Lonan don lind
    dáib a n-dís o dreich do dreich
    roerb Dia Druim Crïeich. D.
54. Cuan ua Lothchan na lend
    eolach i n-deccraib Herend
    is é sloindes co suairc sein
    dind-shenchas Dromma Crïeich. D.

---

p.58

TUAG INBER

BARD MAILE cecinit
1. Túag Inber álaind, gáeth glass,
   in eól dúib a dindshenchas?
   in cualabair cen chaire
   senchas Túaige tond-glaine?
2. Túag, ba taitnemach a dath,
   ingen Chonaill Chollomrach:
   rosalt asa ligi shiúil
   Conaire mac Etersciúil.
3. Inmain leis a dalta dron
   la ríg n-Érenn, nírb úabor,
   co tart h-i Temraig na trét
   slúag ingen dia h-imchomét.
4. Áes trí cóic m-blíadna cen brath
   roalt ingin a bráthar:
   ní léictis fir duib ná find
   chuici 'na gríanán glé-grind.
5. Ó rogabsat ríg rige
   tochmarc Túaige tond-gile,
   rochúala Manannán mass,
   co roscar h-i cét-shercas.
6. Cartais Manannán mac Lir
   techta úad dia h-indsaigid
   otá tech Manannáin múaid
   fri Túaig Inbir anairthuaid.
7. Ainm in techtairi 'ca thig
   ba Fer Fí mac Eogabail,
   dalta do mac Lir na lann
   druí de thúathaib Dé Danann.

---

p.60

8. Atnaig in druí, mar rodlecht,
   ir-richt óc-mná for imthecht,
   cor-ránic in gríanán nglan
   i m-bátar ind ingenrad.
9. Anais in druí h-i Temraig thind
   teora aidchi oc Túaig théit-bind,
   fo deilb mná dia muintir mais,
   fo chórus chóir chomthanais.
10. Sin chethramaid tráth, ba tróg,
    canais bricht in druí dímór:
    i n-aidchi lúain, col-lín mod,
    tuc leis Túaig 'na trom-chotlod.
11. Dosrat fora muin, mét chless,
    ocus roseind súan-traiges,
    ó thaig Themra, cen taisse,
    cor-rind Banba barr-glaisse.
12. Fosruirim 'na súan 'sin tráig:
    luid d' iarrair ethair imláin:
    dotháet in tond tuile tig,
    báidis dia éis in n-ingin.

---

p.62

13. Imthús in drúad, cen cor' dess,
    ó 'tchuala in droch-scél díless,
    rosmudaig Manannán mer
    úair nách ríacht leis ind ingen.
14. Inber nGlasgamna na ngním
    rop ed a ainm cen anfhír
    co tánic díth mná meic Lir,
    conid de atá Túag Inbir. T.
15. Dodechaid Conaire cóir
    il-lurg a daltai dímóir:
    oirgis Elle is Lé malle
    i n-dígail tiug-báis Tuaige. T.
16. Trí tonna h-Érenn uile,
    Tonn Chlidna, Tonn Rudraige,
    in Tonn robáid mnaí meic Lir
    tathig tráig ic Túaig Inbir. T.
17. Ba bec Banna, roboí tan,
    dia m-beth nech las' bad chuman:
    noslingtis mná is maic immach
    ria maidm lond locha Echach.
18. Eocho mac Maireda mais
    mac ríg Caisil chomadais
    roléic seirc dó 'na thír thend
    ard-ben a athar Eblend.

---

p.64

19. Eblend, ingen Guairi gil,
    a Brug maic ind Óc adbail,
    is uadi sin iar sine
    atberar slíab n-Ebline.
20. Eocho ocus Eblend ena
    imgabsat maith Maireda,
    élait do lár Chassil Chaiss
    co Brug maic ind Óc amnaiss.
21. Nirb úathad don dédiu dil
    co n-almaib co n-indilib:
    míle fer mór, maídit raind,
    scurset cen brón oc Bóind.
22. Boí fer ara cind cen chess:
    dlomais dóib da thír díless,
    ocus marbais, mór ind neim,
    a m-búar uile in n-aidchi sin.
23. Ansat dar ergaire ind fhir
    fescor d' adaig 'na tigib:
    dotháet chuccu, foceird úail,
    marbais a n-eochu i n-óen-úair.
24. Iarsein atbert athesc n-ard
    ri mac Maireda mór-garg:
    ‘Mani dingbaid dím, chena,’
    ‘mairfet-sa far muintera.’
25. ‘At móra th' uilc rind, a laích,’
    ar mac Maireda mór-gaíth:
    ‘ní rucam lind ar crod cain’
    ‘iar n-díth ar ngrega glomraig.’
26. Co tart dóib Oengus cen fhell
    ech mór, mó d' echaib Érenn,
    dia n-idnacul ón Bóind braiss
    f'a crud, cid cían noragtais.

---

p.66

27. Atbert Óengus ilair ngal
    na roscurthea int ech ingnad
    noco lessed lige líuin
    i n-óen na n-íath-mag n-aníuil.
28. Atbert a chartad for cúl
    ind eich móir cosin mírún
    suil shiled fúal, fechoir ngnás,
    arnach tísad a tiug-bás.
29. Dothiagat dia domnaig dil
    im-mís medóin fhogamair:
    laigis int ech iar n-uide
    fescor lúain il-Líathmuine.
30. Ataig cách a chrod co cert,
    gatsat dind eoch i n-óen-fhecht,
    ní thart nech díb, ba dál borb,
    agaid ind eich 'na athlorg.
31. Uair rofuirged and cen on
    int ech, dogní a immarchor:
    silis accu int ech angbaid
    corbo thipra is' trom-thalmain.
32. Dotháet Eocho, aille dremm,
    dogní tech inna thimchell,
    córaigis comlaid cen chol
    forin tiprait dia bádod.

---

p.68

33. Atnaig Eochu i cocud crúaid
    ri claind Rudraige rorúaid:
    rannais ri Muiredach Menn
    ard-rígi n-Ulad n-Érenn.
34. Airechas n-Echach iarsin
    sáegul noídecdai i n-Emain:
    ataig col-láechraid Line
    úair thánic dó a thairngire.
35. In tipra thall ina thaig,
    óen-ben and 'ca athigid:
    fecht ná rosíad in ben búan
    atracht Lindmuine lind-úar.
36. Ó rolín topor tuile
    lergga lána Líathmuine:
    bádis Eocho cona chlaind,
    acht mac dia ngairthea Conaing.
37. Conid ó Chonaing cen chess
    rocinset in chland chomdess,
    Dál sáer Selle, slúag cor-rath,
    ocus Dál mBúan m-bendachtach.
38. Bennacht for ordan maic Dé,
    rolethnaig ler Líathmuine:
    is desin atá in gáeth glan,
    loch maic Maireda Muman.
39. Maidm locha Echach na n-ess
    cét iar ngein do Día díless
    dorat bríg don Bannai bil
    dar cech tír co Túaig Inbir. T.
40. Rop sen in flaith, fegait raind,
    tairnec i n-Ailiuch oebind,
    Níall, rodnerta Dia de nim
    don táib thíar do Thuaig Inbir. T.

---

p.70

BENN BOGUINE

1. Fil dam aichne áige,
   hi taithme treb Túaige,
   cen bró-guine báire,
   benn Bóguine búaine.
2. Fáth dia fúair in gairm-se
   in cach úair, ní h-insa,
   lúaidfet im láid lebuir,
   dáig is memuir lim-sa.
3. Fecht dia tánic sunda,
   mar cach ngábit ngalla,
   ón mnaí cen lúaig lumma
   bó da búaib dar Banna.
4. Flidais ainm na mná-sin
   ingen Gairb maic Grésaig
   ind fhairenda fhíal-sin,
   ben Ailella fésaig.
5. Co rothóed in bó-sin
   dá lóeg ar in lúth-sin,
   gnó garb, nárbu gnáth-sin,
   bó ocus tarb don túr-sin.
6. Bátar didu denus
   tria selus oc sílad,
   dar cach fán nosfóelad
   tucsat lán is línad.
7. Oen tarb ríabach rempu,
   ba tríallach fri tentu
   oca m-báig ar búaraib
   ar chúanaib ar chentu.
8. Mná blegoin nísbligtis,
   fir dremuin nísbáigtis:
   ciambad shlúaig noslúitis
   nísbrúitis nísbáitis.

---

p.72

9. In géimm garb nogéissed
   in tarb don beinn búain-sin,
   bó ní bíd 'sin tír-sin
   cen rísin in búair-sin.
10. Desin batar marba
    búair Banba ba brogda
    dia chloisin cen aiscin,
    nírbo thaiscid torba.
11. Roboí ben 'sin bruig-sin
    co lín a treb taistil,
    Echtgal ingen Uatha,
    ben brúachda maic Baiscil.
12. Altrom íaram aicce
    ria ríarad cen ruicce,
    mac Néill co neim, agair,
    Fíach cadail is cruitte.
13. Dorat boin 'na beólu
    tresna seónu sóeba:
    Ercc a h-ainm fri h-úara
    secht m-búada rosbróena.
14. Rogab bruth in bó-sa
    im guth in tairb thréin-si,
    corfhácaib fo thíachra
    Fíachra mac ind Néill-si.
15. Roráid rissa muimme
    tria luinne co lonn-báig,
    ‘A Fhíachra co n-il-búaid,’
    ‘notimlúaid fri tromm-dáil.’
16. ‘Éirg h-it rémimm rúathair,’
    ‘sir in n-Érinn n-áthaig,’
    ‘co tí in bó dia bó-threib,’
    ‘gnóthaig as mo gnáthaib.’

---

p.74

17. Dochúaid iarma reime
    Fíachra, fer dar fuile,
    ón dreimm dó diaraile
    co beinn na m-bó m-buide.
18. Ní bíd ní fo díchlith
    dia rusc ó brí brúachaig
    do shídaib nó shamlaib,
    d' almaib ocus d' úathaib.
19. Mar doríacht in m-beinn-si
    in caur cían cen choimse
    inna rith, réim roglach,
    ba toglach cen toirse.
20. Roslecht in rúad ruirech
    buidne na m-búar m-brainech,
    rosmarb dar cech mag-ar,
    ba calad a chlaideb.
21. Is din mart-gail móir-sin
    dorigni 'sind úair-sin
    ón bró-guine báin-sin
    Benn Bóguine in búair-sin.
22. Fíachu, fer na fuirec,
    eter tríathu tairec,
    rostenn cen nach n-amarc:
    tá sund benn i failet. Fil.

---

p.76

SLIAB BETHA

1. Atchíu lecht deóraid do chéin,
   fert fir threóraig fo thrúag-néim,
   diarbo chomainm fo gnoí glain
   Bith mac Noí co neim adbail.
2. Cethracha laithe ri lúad
   doriacht in saithe snéd-búan
   Érinn re n-dílinn n-duilig
   'na n-dírimm, 'na n-derb-chuirib.
3. lle doriacht Bith co m-báig
   ina rith riana romnáib:
   cóic mná fichet tria báig m-bil
   do mnáib ara muiridin.
4. Cid Bith, ní búan in balar,
   rosfuc crith is congalar,
   a mná fodéin claidset clud
   isin tshléib dia adnacul.
5. Conid úad, ós retha rend,
   fail Slíab Betha na m-búaball:
   corp in danair, nárbo diu,
   maraid fon charn adchí-siu. A.
6. A Chríst cen chrith ós cach cúan
   nach arlaic Bith co bith-búan,
   nírbam trúag h-it treib thall trá
   iar lúad cach neich adchíu-sa. A.

---

p.78

ÁTH NGRENCHA

1. Áth nGrencha, coímchlóifid ainm
   do gním Chon, rúanaid rogairb:
   fail sund gabuil cethri m-benn
   do cheist for feraib Érenn.
2. Fail for dá m-beinn, mana n-áig,
   cenn Fraích ocus cenn Fochnáim:
   fail araile for dá m-beinn
   cenn Eirr ocus cenn Innill.
3. Cethrur arad, érimm nglé,
   maic Auraird maic Ainchinne,
   aslúi a fuil fo lerga,
   at ruamnaidi roderga.
4. Ogam fail sin gabuil glúair,
   findat na druíde co h-úain:
   is cía dorat innti in tshain,
   cía lín roscland h-i talmain.
5. ‘In gabul gúr co lín gus’
   ‘adchíu sunda’, ar Fergus,
   ‘rothesc oen-fher, as mo chin,’
   ‘do buille chrithir chlaidib.’
6. ‘Rosfuach is rosfuc ria aiss,’
   ‘cid ed, nírb engnam imthaiss,’
   ‘is dosfarlaic sís iarsin’
   ‘dia gait d' fhir úaib a talmain.’

---

p.80

7. Aurard, romert isin maig
   i carput Chruain is Chnámraid:
   i Fán Chrúain forsin tshlige
   fofúair bás is bith-bine.
8. Araid Orlaim, arduscíu,
   i combuch i cróligiu
   (mo chin rosmerta), míad ngann.
   eter lechta is láem-anmann.
9. Aurard sund, cid mór a mag,
   rolúaid brón in gabul glan,
   forsa m-batar cind a macc:
   robo thind int athchomarc.
10. Áth nGrencha a ainm, mad cose,
    méraid la cách a chuimne:
    bid Áth nGabla a ainm co bráth
    ón gabuil adchí 'sin áth. A.

COIRE BRECCÁIN

1. Coire Breccáin, bail i fail
   cen ettáil, cen imresain,
   ní rís co m' éc ar mesca
   in coire cét commesta.
2. Cethri mara fo míbal
   cen bara fo bith-línad
   as cech aird ecrait ille,
   teclait isin sáeb-chuithe.
3. Anair aníar, ní h-ettal,
   muir n-Orc is muir n-úar-Brettan
   condrecait im garg-blaid ngrinn
   eter Albain is Érinn.

---

p.82

4. Airm condrecait iar n-uide
   na h-uisci, na h-il-muire,
   cuirit cor n-dúairc, ce bé de,
   cách díb im chúairt a chéile.
5. Fairsing in roth co rige,
   adba troch fo thrúag-bine:
   becc i n-óenfhecht dia lánaib
   slóg sáer-chert síl sen-Ádaim.
6. Ní fhail ar bith, búan in t-ed,
   óen-fher for rith rosroised
   cúairt in choire, cor cen scís,
   a h-ur co h-or ri h-óen-mís.
7. Cech flaith-fher fíal rofánic
   ar cúlu ní comtánic
   assa lár lecc-bán ille,
   ó roching Breccán Bérre.
8. Breccán cen sam-thodáil sláin,
   mac Partholáin in prím-fháith,
   rombáid a choícait long 'le
   ilar tonn in tsháeb-choire. C.
9. Eól dam senchas na sruithe
   for trebthas in trén-chuithe,
   ó fil cech tráth ria thomus
   in gairm gnáth, in glan-fhorus.
10. Atchúala Breccán m-bladach
    dianid lechtán lond-galach:
    d' uíb Néill rothuill cech tellach
    éim il-luing ri lúath-chennach.
11. Breccán mac Maine, mét snúad,
    rombáid in coire cith-rúad,
    co fil fo thráig thruimm thuilltig
    eter luing is láech-muintir.

---

p.84

12. Cía rofalaig Breccán m-búan,
    maraid a ainm ri imlúad,
    cona ethur fo aire,
    fo threthun in tsháeb-chaire. C.
13. Ruibne trí rand in domuin,
    a cur and 'na n-urchomuir
    in tslúaig rosílad cose
    súail do línad in choire. C.
14. Doriacht sunn oígi do chéin
    fer co noíbi d' uíb níam-Néill:
    co rolom rochinge de
    Colum cáid Cille in coire.
15. Dia n-dechaid síar co Cluain cáid
    Colum dían ri dúain Ciaráin,
    búar, eich adair, ór engach,
    ní ragaib 'na rochennach.
16. Acht trí duirn a h-úir deirg déin,
    muirn díamair rúin i rochéin,
    ed rothúir fria serc-bla sláin
    d' úir ligi leptha Cíaráin.
17. Mar fuair Colum ón chill chain
    fíach ná romill a menmain
    doríacht ass ar cúlu aníar
    co Mag n-Úru, nírb imchían.
18. And fuair dreim n-dedgair n-ittich
    do demnaib fo dímiccin,
    slúag teichthech iarna tuba,
    cúan breflech fo brón-guba.

---

p.86

19. Mar atchondairc Colum cáid
    in slúag rolond cen rath-báig,
    dorn úire dia soithib sunn
    rochuir foithib dia tafunn.
20. In dorn aile, ba gním cáid,
    rochuir fo choire mBreccáin:
    a gail co timm rothaisig,
    co fil 'na linn lán-maisig.
21. In tress dorn, cen gním ngalair,
    (mochin dian fonn fír-fhalaig,)
    roscaíl co comláir mo Chía
    i relic Odráin aird-Hía.
22. Rosáerad Mag n-Úru de
    tresna rúnu rodemne,
    in coire co mongáir múir,
    is Mag n-Odráin, don óen-úir.
23. Itge togaim ó Chríst cháid
    ar rath Choluim is Chíaráin
    m' áit ar talmain na trét te
    ri flaith raglain cét cuire. Coire Br.

BENN FOIBNE

1. Eól dam co soirbi sercaig
   Benn Foibni maic Thairceltair,
   in fáth dia fail, gairm cen acht,
   a h-ainm is a h-iarmoracht.
2. Ba nia nochráided cuire,
   ba dáilem, ba deogbaire,
   Foibne, feochair in fethal,
   oc Eochaid ard alt-lethan.

---

p.88

3. Dorigni gním n-dedgair n-dúr,
   romid 'na menmain mírún:
   nírb imfhann i Temraig thair,
   diar' marb Illand mac n-Erclaim.
4. Fer láma ríg Themra thair
   Illand ergna mac Erclaim:
   Erclam mac Doithre géir guirm,
   flaith na soichle a sléib Moduirn.
5. Doluid reime ar fut Breg m-balc:
   rolen cách dia thetarracht:
   dar cach m-beinn fuair a fheithim:
   nírbo greimm in gnó-theichid.
6. Fergna, fer gaí lethain láin,
   fer co srethaib, co sáer-báig,
   rolen cen táth as cach thur
   co ruc ós chách a choscur.
7. Rogab a eill co h-arnaid
   co Beinn Foibni imadbail,
   co torchair in dáilem diss
   la Fergna n-áir-mer n-úair-chiss.
8. Fail a ainm cen doilgi ar daig
   ar Beinn Fhoibni il-bladaig:
   don gním roscaíles im sceól
   cía romaídes, is mór-eól. Eól.
9. A Ísu, sínes cech sín,
   nímthí mímes ná mígním:
   a choimsid 'fhind-bailc na fras
   tindlaicc dom aíb is eólas. Eól.

---

p.90

ARD FOTHAID

1. Ard Fothaid, in fetabair
   in flaith fíal diarbo ferann?
   Fothaid airgthech etamain
   rotecht co cían, ní celam.
2. Mór n-úathbas, mór n-etarnad
   foa tudchaid gleic in gart-nia
   fuair Fothaid, rofetammar,
   mac do Lugdaig mac Maccnia.
3. Mí co leith 'na láech-lige
   roboí sund cen gním nguinech
   Fothaid fo breith báeth-bine
   i n-ingnais ríg is ruirech.
4. Is fria ceól rochotail-sium
   ceirce Boirche na m-búad-arg:
   dia thig ní rothocair-sium
   in Fothaid soirche slúag-ard.
5. Flaithem súairc secht síd-nime
   rí robladach na rind-arg
   nímthuca i súan sír-lige
   in flaith forbarach find-ard. Ard.

MAG N-ÍTHA

1. In mag itám sund 'nar socht,
   Mag n-ard n-Ítha na n-úar-phort,
   ba Mag mBolg, co nítha nirt,
   co bás Ítha imairdirc.
2. Íth mac Breogain, buidnib bann,
   doluid ria ruibnib rochlann:
   co fúair Érinn, immud fhell,
   nír scuir dia rémimm rothenn.

---

p.92

3. Rosíacht co h-Ailech in ail,
   co h-íath na n-airech n-arsaid,
   co rígaib Fótla fata,
   co trí maccaib Cermata.
4. Co n-epirt co saidbri iarsain:
   ‘Dénaid caibni is chomáentaid!’
   ‘maith indse itáid, clú nad cress,’
   ‘imda a h-íasc is a h-ilmess.’
5. ‘Coimsech a h-úacht is a tess’
   ‘mochin rígu dian' ruidless!’
   ‘ní fhúarus féin, fri sním snúad,’
   ‘ferann ná crích a comlúag.’
6. Cechaing úadib, ord nárb olc,
   co ríacht Mag mBolg na m-búar-cholt:
   luid slúag roglan cen robud
   dia marbad, dia mudugud.
7. Íth mac Breogain, búan a blad,
   and rodíth is rodamnad
   im-Maig Bolg búasaig, cía bé;
   nírb ord úasail óen-maige. In.

AILECH I

1. Decid Ailech n-Imchill n-úaib
   sosad slúaig sir-thenn síl Néil
   fert fo dáenai Banbai mbáin
   Aida áin meic Dagda déin.
2. Dagda daith, ba deog de neim,
   flaith for fleid fodla co fuin:
   maraid assíd
   [gap: extent: monosyllabic word]
   céin mair
   is fair rogníd issin Bruig.
3. Ba rí h-Erend ílair gíall,
   ba flaith fial forsheng, ba fáel;
   deg-meicc h-i toebnius ria thoéb
   Cermait caem, Oengus, iss Áed.

---

p.94

4. Aed robíth i mBend Báin Báith
   tre neim ind laich col-láim luaith,
   nodforglem, fo indnu áith;
   ba bidba cáich Corggend Crúaich.
5. Corrgend fo chairib don chin
   i fid na maigib na muir
   connach fúair port fo gréin gil
   cen chorp ind fhir for a muin.
6. Mathi h-Erend imma ríg
   as cach thír tren-sheing co tráig;
   niptar tlaithenaid a thúir
   ó dún meic Fathemain Fáil.
7. Fríth Corrgend co cridi crao;
   ba bráu borb-leng inna bíu;
   dobert ainech ris tre thnú
   dú ita Ailech indiu.
8. Dia do glan-fhert glan rogníth,
   fích inid faderc do chach,
   don Dagdo dil foluig líach
   i n-iath bil Banba co bráth.
9. Ninbói síd na slán ind uilc
   cen chrad a chuirp co níth nert
   on Dagdea, do díth a maic,
   cen marb-lia mairt forsin fert.
10. Fuair lia linne os loch
    fo thinniu throch trait atbath;
    robriss a blaid iss a bruth:
    assbert guth, ba 'hail' co n-'ach'.
11. Ailech cen Chorrcend fo chlói
    ni toirm-thend in graigech glé;
    bói fer tuachill fora thí
    ropo rí do thuathaib Dé. D.

---

p.96

12. Ailech n-Imchill os cech áit
    dia do báirc bir-chinn fri ét
    la tuatha De dremuin dúairc,
    cuaird i m-bái Nemain is Nét.
13. Imchéll casleóir Dagdai dúir
    in múir mas-móir magdai muaid;
    Coblán ua Gairb gaela gráid
    rodfáig im fhert Aeda úaig.
14. Atbath Corrcend co crúais chuirp:
    húais n-uilc nad ordnenn a shercc:
    rodechraig fón ail co h-aircc,
    ind ailt rodechlaid in fert.
15. Cia nosfallsige cech súi
    teora amsera mollé
    o na trenaib dian treb thoí
    cen gói co ngénair mac Dé? D.
16. Ailech Frigrend cid dia m-bói?
    dia n-innlend aí, úais a lí,
    Frigriu cerd Cruthmaige Cé
    i ré Fhubthaire ó Hí.
17. Ubthaire dind Albain óig
    tuc toi Truchmaige o thír,
    co fúair flaith glacc-neme geir
    Fhiachraig réil Roptene in ríg.
18. Rogníth tech 'mo ingin n-áin
    la Frigrind Fáil, ferr cech dín;
    sneid rosamig dar da sál
    leir for lar Ailig na ríg.
19. Rosfhuc Eochu Domlén dían
    gorm-nél na ngíal, ngel a gruad;
    ni saiched siblig dar sál:
    aithed n-án d'a ingin úad.

---

p.98

20. Helech der Fhubthaire fhind
    dar lind Luchraide cen luing,
    mathair mongda, mó cech mainn,
    na tri Conla do chlaind Chuind.
21. Cid airdairc in tairbirt trén,
    tre garg-nert nger glethe slúaig
    ind ríg rothrén ocon rám,
    arsain oc snam aichde n-úar.
22. Is é sin senchas cech shin
    in gais gil, ní grenchas ngair,
    in grin-gen graigech co ngail
    dia fail Ailech Frigrend fair.
23. In fáth fácbait fri cech rím,
    Patric dia tír tic iar céin,
    co toracht cen altu áig
    ina n-dáil co maccu Neil.
24. Eogan dia n-amraib ronecht
    etir anmain ocus chorp,
    fuair ellach ar nóebe nirt:
    in Britt robennach in port.
25. Patric, ni triamain a tlí,
    dia m-bat riaraig i cech ré,
    tellach n-Eogain os cech clói
    rosbennach a deonaib Dé. D.
26. Fuil buaid clérig co ngrád glán
    for gruaid Ailig, án a mod,
    flaith co fáthaib fogaib mid,
    mo brathair cen chin cen chol.
27. Colum Cille do chlaind Néill,
    glan-oll gleir glinne co n-áib,
    sech is áire do Albain óig,
    mind n-óir Daire Chalgaig cáim.

---

p.100

28. Colum co seolaib in súi
    Conaill is Eogain mollé,
    óa ríg Codail congaib Hí,
    tí dom chobair at-taig De. D.

AILECH II

FLAND MANISTBECH cecinit
1. Cía triallaid nech aisneis senchais Ailig eltaig
   d'éis Echdach áin, is gait claidib al-láim Ercail.
2. Ermór neich roiarfaig uli úa Maelcholuim
   Eochaid iar cund rosluind ria sund do druing Dobuill.
3. Derb mar roiarfaig cía sóer doróni Ailech,
   ní cheil Eochaid arm-shlán airech: Garbán graigech.
4. Cía robuí ar cáe 'ca dénam? Imchell fin-fher,
   is Garbán sóer úa Gairb ó gáel fáel nofiged.
5. Fég cía lasa n-dernad iarum in gním glanda?
   in fer las' tucad a damna i n-deil Dagda.
6. Dia n-iarfaigther cíasu fochond ar a n-dernad?
   a maic im lecht cundail rofhecht in fert feb-glan.
7. Fégthar cid dia n-apar Ailech airdairc etir?
   dond ail túargaib Corrgend cicuil torgenn gletin.
8. Geguin Corrgend mac Flathemain ó Chruaich, cluinid,
   Áed ard amra ropo mac don Dagda duilig,

---

p.102

9. Dia n-dechaid Áed co mnaí Corrgind ina lepaid,
   ba h-olc opair, úair nách fer cotaig rochetaig.
10. Cechaing Corrgend iarna chrád for lár a thige;
    co romarb Áed iar n-óeth aire, ba bóeth bine.
11. Bátar óic Érenn 'ca iarair, amra in lucht-sin,
    co ná fúaratar dond fhecht-sin iarsind ulc-sin.
12. ‘Oirrgther,’ or cách, ‘na h-anagar dáig na n-derna.’
    ‘Nítha a díth,’ ol in Dagda, ‘fo bíth Temra;’
13. ‘Acht tócbaid in marb romudaig fora muin-seom,’
    ‘is ferr dún trá trell dia thoil-seom andá a guin-seom.’
14. ‘Co raib fo méla fon marb-sin, cen nach cáemna,’
    ‘co fagba lícc bas bert búada for lecht n-Áeda.’
15. Arigis líc ós loch Fhebail, ba feidm fénned,
    co tórgab súas co crúas chórad, úais int én-fher.
16. Ed asbert oc breith ind eire dar sreith slige,
    ‘Ach ach do ail! is deshin domaid mo chride.’
17. ‘Coir cid Ailech doraga ris,’ ol in Dagda;
    corop ed a ainm in dindgna, airm i tarla.
18. Techtad Néit mac Induí Ailech, bráthair athar,
    ocus Nemain a ben brethach na cned cathach,

---

p.104

19. Corop Ailech Néit asberthar ó cech duine
    gibis glaine, ór is leis ind inis uile.
20. Iarfais nech and cía díne rogab in insi,
    tan dorigned in gním gland-sa ósind lind-si?
21. Lán-memor lim, it Túatha Dé Danann drongaig
    cona ngáib cona scíathaib cona congaib.
22. Cía rí buí for Érinn uile glé-binn glaine,
    acht in Dagda druine? ni chluine nach n-amra n-aile.
23. A n-amm i n-dernad in dindgna, demne dolaid,
    toimsech trebaid, in tres amser toirsech domain.
24. Dorócht mór n-díne do Ailiuch i m-bíd Imchell,
    ailig airmenn co tánic in fairmenn Frigrenn.
25. Frigriu mac Rudi rúaid roglaig co n-úaill ergnaid
    tuc la h-ór a h-Albain armaig óg a ernaig.
26. Ergnaid in cerdd diarbo h-ainder Ailech imgel,
    cíarbo do Fhubthaire fhond-gel ropo h-ingen.
27. I n-athiud dosfuc dar muir mac Rudi rathaig
    iar cnis chlochair, rop fhochaid cen fhis dia h-athair.
28. Atracht Fubthaire dia iarair, cíarbo h-indsa,
    glicc in band-sa, co toracht conici in dind-sa.

---

p.106

29. Deshin bretha isin daingen co nglúair graigech;
    úair ba debech rucad úaid Ailech i n-Ailech.
30. And ba h-úamon ri Fubthaire Frigriu Fothart;
    Fiacha Sroptine rodnanacht noco toracht.
31. Tech dorigned and 'ma mnaí la Frigrinn foglaid,
    ropo ergnaid os roí rebraid ar a roblaid.
32. Rogníth do derg-ibur druimnech iarna dlugu,
    co ngarg-brut glór de arggut de ór de umu.
33. Rohecrad do gemmaib glainib, gním ronglen-ón;
    ba samail trá adaig ocus lá 'na medón.
34. Madngiúil dishein Ailech Frigrenn, fégaid find-chill,
    Ailech Néit ní tréic tre thairthim Ailech Imchill.
35. Ní fil i crí rofessed cach ní acht Día,
    ríagail réa rofitir ó chíanaib cía. C.

AILECH III

1. Ailech Frigrenn, faithche na ríg rígda in domain
   dún cos' roichdis róit fo gregaib tre chóic clodaib.
2. Cnoc arar-chotail in Dagda, derg a scotha,
   imda a thige, terc a chrecha, cert a chlocha.

---

p.108

3. Caislén airard Ailech Frigrenn, ráith in degfhir,
   dún ina scaíltech ar scolaib, aíl-tech emir.
4. Inad aíbind Ailech Gabráin, glas a chráeba,
   fót 'ca fuair in Dagda dúana adba Áeda.
5. Innisim duíb dindshenchas anai Ailig
   nolesaigfed leth in domain tech dia thaigib.
6. Cach fáth óa fríth ainm ar Ailech cona fhailgib
   atá lim duíb, ma's ed chuindgid, fer 'ca faigbid.
7. Eochaid Ollathair roindsaig Érinn uile:
   robo lethiu ná leth maige drech in duine.
8. Trí maic in deg-duine Echach cen úair formait,
   Óengus ocus Áed is Cermait na cáer comraic.
9. Corrgend mac Faithemain fénnid d'fheraib domain
   óclach d' Eochaid rofúaig fedain cen úair n-omain,
10. Géc gillai móir a maig Cruachan co céib ór-glain
    co n-aíb aignig, co n-icht ánraid, co nirt nónbair.
11. Iarna rád riss do ríg Érenn tre réim suirge
    tánic Corrgenn ó Chrúaich Aigle co túaith Tuirbe.
12. Tethra bán-gel ba ben Chorrginn in chuirp shéim-sheing:
    nocharb áille duine iar n-dílinn uile i n-Érinn.
13. Dorat Tethra iar tocht h-i Temraig h-i tig fhleide
    áeb a h-aire ar Áed, cen co raibe reime.

---

p.110

14. Dochúaid Corgenn d' fhis a fherainn, nírb olc léi-se:
    dochar Tethra tre tháem n-drúise Áed dia éise.
15. Dochúaid Aed co céile Corrgenn, cíarb ord ainshéin,
    do fhir Tethra na slúag soréid trúag a thaibéim.
16. Is andsin dorigne Corrgenn, in chleth fhuilech,
    guin in meic romill a enech ind cen fhuirech.
17. Dochúaid Corrgenn d' éis ind échta i n-íarthar Connacht
    iar n-díth Áeda, cen co fríth cáemna ara chomolc.
18. Dochúaid Eochaid d' íarraid Chorrginn i crích n-Umaill
    coros-timairc tre dlúim n-dodaing i cúil cumaing.
19. Gabthar Corrgenn ina chinaid, acht cíar chalma,
    robuí in trén-fher tre tháem n-dogra dáer 'con Dagda.
20. Co n-epirt cách ‘Crochthar Corrgenn, cenn na fénned,’
    ‘ma dorinne úaill ná úabar a grúaid glé-gel.’
21. ‘Nocho dénaim’ ar in Dagda, ‘mar atberar,’
    ‘aní nach dír is nach dliged ní dím dlegar.’
22. ‘Ní dlegar anim is enech i n-íc n-anma:’
    ní h-ed béras ó breith nemda dreich in Dagda.
23. ‘Acht bíd amáin ara muin in mac romudaig’
    ‘nocho fagba cloich bas chubaid ina chomair.’
24. ‘Cuirther in mac ar muin Chorrginn Chnuic na Taíden’
    ‘d' airbríg íaram da phíanad ri gairg-ríg nGaídel.’
25. Dohimcuired Áed la h-Eochaid in áig adbail:
    nocho ruc rí reime a Temraig eire amlaid.

---

p.112

26. Hi cnuc Themra tuargbad in fer forsin fénnid:
    rosuc leis co tech Néit náraig in ngéic nglé-gil.
27. Rogab Corrgenn dar clár medóin maige Senaig:
    rosíacht co rind-moch in rogein find-loch Febail:
28. Febal mac Lotain, lám glé-gel, gúala roboc,
    rolád ón loch dar in lenab cloch a chomfhot.
29. Ó 'tchondairc Corrgenn cloich Febail, rosfég reime,
    rosuc leis tre uinnem uile d' fhuilled eire.
30. Roinnis co derb don Dagda cen deilb n-dúabair
    ‘Ac-so in clach amuig, a mílid! ach ail úabair!’
31. Atrubairt bodéin in Dagda co n-dreich idain,
    (tairm 'na thigib) ‘Bid ón ailig ainm ind inaid.’
32. ‘Bid Ailech bías ar in baile seo don Banba’
    ‘sech cach cnoc mar chnoc taí Temra,’ ar draí in Dagda.
33. Rotuit Corrgenn fon chloich buirb, robris a chride;
    ní bo chaise a chur 'na laige do bun bile.
34. Desin gairther Ailech Áeda na n-ech side,
    ocus Ailech Corrginn Chrúaiche borb-thinn bithe.
35. Iarsin tuctha na dá deg-fher ri dán crithir
    Garbán is Imchell co h-Eochaid find-chenn frithir.
36. Co n-epert riu ráith do dénum 'mon dreim séim-sheing
    combad h-í ráith na n-eng n-álaind bad fherr d' Erinn.

---

p.114

37. Atrubairt riu Néit mac Induí in aicnid doilig
    nocha n-derntais deg-slóg domain ermór Ailig.
38. Rogab Garbán gnímach oc saírse is oc snaide,
    rogab Imchell ara aire timchell taige.
39. Tarnic dénam daingin Ailig, cíarb ord sáethrach,
    mullach tige na ngíall ngáibthech roíad áen-chlach.
40. Tánic Néit mac Induí in allaid, in airm lebair,
    ocus ruc leis in mnaí m-builid robaí i mBregaib:
    nocho rucad i tech n-Ailig nech mar Nemain.
41. Ailech Néit ó Néit mac Induí ainm in baile,
    sul tucad air in t-ainm aile, airm 'ca aire.
42. Ailech Frigrenn fuilled n-anma fúair 'na degaid:
    nocho chuirther i cend Ailig tend acht Temair.
43. Doruacht Frigriu co flaith n-Alban in fhuilt raglain:
    ní chartad ór derg i n-dag-meid cerd óg amlaid.
44. Ubthaire ainm aird-ríg Alban in eich dremain,
    nochassad crann gáid i ngonaib dia láim lebair.
45. Ingen 'con ríg ruc do rígnaib is do romnáib,
    fofúair Frigriu tre aíb n-anbail caín a comráid.
46. Ailech ainm ingine Ubthair, ba ben chaím-fhir
    náirig núa-gil, co rosbúadir grád in Gaídil.
47. Co n-dechaid leis do lár Chinn Tíre i crích n-Ulad
    rogreimm roban imma rolad comling curad.

---

p.116

48. Rochuindig Ubthaire a ingin tre fháth ferda
    nó roloiscfed leth na Banba 'mo thech Temra.
49. Atrubairt ris Eochaid Doimlén co n-dreich raglain
    nach bérad co bráth in ingin tre fháth amlaid.
50. Rogab in cerd comairci ind ríg sin, ríg Themra:
    rochuindig air dún in Dagda nó múr Medba.
51. ‘Cáemain, a rí,’ ar in rígrad ri ríg Femin,
    ‘th' ainech, th' agaid, ocus tabair Ailech d'Ailig.’
52. Iarsin tucad Ailech d' Ailig sech cach n-imdaid,
    don chais glain-gil co ngrúaid roglain co n-úaill ingnaid.
53. Desin gairther Ailech Frigrenn, fríth a bunad,
    d' Ailech in Dagda as cach dliged, adba Ulad.
54. Flaithius Érenn, innister linn isna lebraib,
    iar m-bith i n-Ailiuch Néit nemnig rothréic Temraig.
55. Tánic rí Fáil co fúair Ailig i n-úair fholaig,
    corb í máthair Cholla chridig Dromma in Domain.
56. Is é sinnser sáethar Érenn Ailech Frigrenn:
    molad is mó iná fuilngenn dó ní dignemm.
57. Dá fhichit blíadan acht blíadain, becht dorímed,
    gním glac glé-mer dothéiged le síl mac Míled.
58. Néit mac Induí aird-rí thúaiscirt na túath ngraigech
    cét-fher colach 'car 'tréiced Obach ar Ailech.
59. Noí ríga d' óen-ainm a h-Ailech d' fhine Ádaim,
    ocus Eochaid ainm cech éin-fhir ri gairm ngábaid.

---

p.118

60. Eochaid Ollathair in cét-fher rochoisc dograing,
    Eochaid Ét-gothach fúair ingraimm, ba crúaid comlainn,
61. Eochaid Opthach, Eochaid Feidlech, fer na claideb,
    rí ruc a bethaid do bunad, Eochaid Airem,
62. Eochaid Búadach, Eochaid Mór nomarbad cethra,
    Eochaid Doimlén, find-lúth fromtha, imdlúth debtha,
63. Eochaid Muigmedón mac aird-ríg inse Senaig
    muir ar muirer, duine ar' nár 'muid in debaid.
64. Mac don fhír sin Níall ronert-gab domain dluigthech:
    a máthair mór chaím-sheng cairthech Caírenn Chruithnech.
65. Clanda ro-Néill rígrad Ailig na n-arm n-ágmar
    gillai móra, maicne mér-gel, aicme ánrad.
66. Eogan mac Néill co nert míled ó méit lenaib,
    drech dia ticed indeb enig, find-fher Febail.
67. Indecht fhind, ingen ríg Monaig, máthair Eógain,
    co n-aicniud ríg, co rún trén-fhir, co lúth leómain.
68. Cinél Eogain, úaisle indá fine Temra,
    meóir foa ngabar áinne imda, áille a n-erla,
69. Is íat slúag as úaisle i n-Érinn, airecht Ailig,
    is íat as fherr 'ma n-íad fedain tíar 'ca taigib.
70. Secht n-aird-ríg déc díb ar Érinn d' aicme Eógain,
    nochoseontis cóir in tsháegail dóib a n-deóraid.

---

p.120

71. Is dóib gabthar géill cach thíre tara téigim,
    is úatha atá duine dígainn uile i n-Érinn.
72. Cú Arad eólach roinnis do cach fíadain
    dinnsenchas Ailig in úabair doilig díamair.
73. Darsellus, drech dess ri debaid, tress 'na thaigib,
    issé ba rí ar in domun, gním re graigib,
    tan fríth ac loch adbul Febail adbar Ailig,
74. Sechtmoga ar sé cétaib blíadan, blad do chíana,
    re ngein Críst a cathraig Iúda dath-glain díada.
75. Cethracha ar chét ar cóic mile ósna maigib,
    sé m-blíadna riu, rann 'na comair thall 'na taigib,
    cor' gabad ac mór-shlúag Monaig ór-dúan Ailig.
76. Ísu Crist, coimsid cach thalman is cach threthain,
    rí dia ría ar n-dáin-ne fria deg-thaig, áille fhethail. Ail.

CARRAIC LETHDERG

1. Lethderg, taidbritis ar tuir,
   ingen chadla Chonchobuir,
   doreilic seirc, deilm nád gó,
   do Fhothaid i n-aislingeo.
2. Anmann na fer, fichtib gal,
   bátar mar óen ri Fothad,
   feochra in challait as cach ceird,
   rucsat don charraic Lethdeirg. L.

---

p.122

3. Fethlenn mac Fidruí co feirg,
   Lurgu mac Lúaith lasar-deirg,
   fer nárb imrullach dia shleig
   Irnisech mac Inmaisig.
4. Corr Derce, dag-rí fri tress,
   do Fhothud dogní ard-less:
   romúin eólas, erctha tuir,
   co Tromda mac Calatruim.
5. Tromda in tráth ropo thrú:
   ní gart cailech, ní gart cú,
   tan ránic Fothad ri feirg
   tuc cend in laích la Lethdeirg. L.
6. Briccem mac Tuinde, toirm nglan,
   gliccem doruilli ethar
   do Fhothud fri fallait ferg
   don charraic imboí Lethderg. L.

MAG COBA

1. Amra in mag imríadat fir
   imboí Coba cath-chingid,
   Coba na m-berg co m-braine
   ba cerd is ba cuthchaire.
2. Érimón féin, fichtib sleg,
   tuc do chéin Coba cas-mer:
   d' airniul ar fhíadaib, rofess,
   ar íallaib én ba h-airchess.
3. Dogní cuthig, fo chrú cacht,
   dáig ba trú, dia thetarracht:
   dia fhis in ba doith rosdell
   tuc a chois 'na chomindell.

---

p.124

4. Tindlis a láim, a láraic,
   a chois is a chóel-brágait,
   co torchair Coba cadla
   'na chuthig maith mór-amra. A.

ARD MACHA

1. In mag imríadat ar n-eich,
   do réir Fíadat co fír-breith,
   and roclass fo thacha thig
   in mass, Macha ben Nemid.
2. Nemed riana baile ar blaid
   dá sé maige romór-shlaid:
   ba díb in mag-sa, is maith lemm,
   dara rag-sa im réim rothenn.
3. Macha, robráena cach m-búaid,
   ingen ard Áeda arm-rúaid,
   sund roadnacht badb na m-berg,
   dia rosmarb Rechtaid rig-derg.
4. Hí rochum, cen chúairt cobra,
   do maccaib dúairc Díthorba
   nír gním deólaid, co n-deilg de
   Eómain ós leirg in maige.
5. Dia coíniud, ba bunad bil,
   la slúag n-Ulad cach n-aimsir,
   dogníthe cen tacha thair
   óenach Macha 'sin mór-maig. In.
6. Is cóir dam a rád i fus,
   dáig is dál co n-dánatus,
   scél diamboí cless cen chobair,
   Ulaid h-í cess chomgalair.

---

p.126

7. Laithe doríacht fo glóir glain
   co h-óenach cóir Conchobair
   in fer trétach ón tuind tair,
   Cruind cétach mac Agnomain.
8. And tucait, fri h-érim nglain,
   dá ech, nach fégaim samail,
   i n-ech-thress curad, ná ceil,
   fo ríg Ulad in úair-sein.
9. Cen co raib a samla sin
   ar Maig dá Gabra d' echraid,
   atbert Cruind, in mer mongach,
   ba lúaithiu a ben balc-thorrach.
10. ‘Fastaid acaib in flaith fir,’
    ar Conchobar cath-chingid,
    ‘co tí ben bán in balair’
    ‘do rith rán rem rogabair.’
11. Etha óen-fher ara cend
    ó ríg na fóen-shleg fír-thend
    co toirsed ó thuind tríathaig
    do chosnum Chruinn chrín-bríathraig.
12. Doríacht in ben cen fhuirech
    óenach na reb roguinech:
    a dá h-ainm thíar cen tacha
    Grían gel ocus glan-Macha.
13. A h-athair, nír thréith 'ca thig,
    Midir Brig Léith meic Celtchair
    ina treib thíar cen tuige
    ba h-í sin grían banchuire.

---

p.128

14. Mar doríacht co ngairge im glóir
    rochuindig cairde a chétóir
    co slóg na clann ná claíte,
    ó dosrocht amm asaíte.
15. Tucsat Ulaid bréithir riss
    don mnaí théith-mir thúachail-chniss,
    ná faigbed rath ria rige
    ó chath chlaidbech cloth-Line.
16. Iarum rosnocht in mer mend
    roscaíl a folt 'ma fír-chend,
    doluid cen om-grith n-áine
    don chomrith don chomáine.
17. Tuctha na h-eich dia tóeb thair
    dia m-breith sech in saír samlaid:
    d' Ultaib in braga co búan
    robo clé mana in marc-shlúag.
18. Ciaptar lúatha mairc in máil
    eter thúatha fo thrén-dáil,
    lúaithe in ben cen gním ngainne,
    eich in ríg ba romaille.
19. Mar rosíacht cenn na céite,
    (ba sáer a gell glé-méite,)
    ruc díis cen athbach n-úaire
    fiad shlúag cathrach Cróeb-rúaide.
20. Mac ocus ingen moalle,
    rosalt imned tria áine:
    emon ruc Grían cen gním ngann,
    Fír ocus Fíal a n-anmann.

---

p.130

21. Fácbaid bréithir co m-búaine
    for cléithib na Cráeb-rúaide,
    a m-beith fri tress fo thirbaid,
    fo chess is fo chomidnaib.
22. In bríathar dorat andsin
    don tshlúag thríathach ba tirbaid:
    roslen, nírbo gnó do gail,
    cosin nómad nó n-arsaid.
23. Ó fhlaith Chonchobair Cherna
    ós trom-thoraib túaid-Emna
    rosbraith tria báig in bine
    co flaith Máil meic Rochraide.
24. Andsin robo marb in ben
    don galur garb, roglinned;
    co roclass fo thacha thair
    i n-Ard Macha mid-adbail.
25. Dia bás, dia bethaid co m-blaid
    eter srethaib síl Ádaim,
    na mná cen bríg m-bailb ós bla
    rolen a h-ainm in mag-sa. In.
26. Co h-Ard Macha, dáltait fir,
    ó thuc Pátraic prím-chretim,
    in túaim cen tacha rothag
    is rúaim ratha, cid romag. In.
27. A rí, thuc Emain co h-úar
    iarna dedail ria deg-shlúag,
    m' anmain ní rop trúag it tig
    iar salmaib súad h-i sáer-maig. In.

---

p.132

LECHT ÓEN-FHIR AÍFE

1. Lechtán sund óen-fhir Aífe
   mac lánamna lán-baíthe:
   noco tart in talam tlacht
   dar mac bad dánu dóennacht.
2. Do maccán bec nírbo thimm,
   dia luid dar fairrgi find-linn,
   suide for brú díthraib Daill
   is chomrac fri Coinculaind.
3. Rafaíd a máthair anair
   ocus rombí a athair:
   olc dóib ar óen díb línaib
   bás a meic a mígnímaib.
4. Dia athair nírbo chíalla
   ferg fri mac noí cert-blíadna:
   nímbuí ní nandénad lond,
   dáig rofitir ba h-écond.
5. Mad comáes nodcorad fris,
   dia rístais, immuserntais,
   ní bérad a oscur slán
   coscur laích isa lechtán. L.
6. Trúag in guba rochachain
   Cúchulaind garg, rognáthaig:
   táncatar Ulaid 'na dáil
   oc caíniud a óen-maccáin.
7. Rosfuc Cúchulaind iarsin
   co h-óenach Airbi Rofhir:
   Airbe Rofhir, cid diatá
   acht a h-airbe in lechtáin-sa? L.

---

p.134

8. Is imda écht ar bith bras
   iarna dénum tria thétnas:
   isat ili ar Banba báin
   a ligi ocus a lechtáin. L.

CARN MÁIL

1. Óebind a tarla ar m' aire,
   nochon eólas óen-baile,
   mo menma oc soillsigud sair,
   ar díamairib in domain.
2. Cid daíb ná h-iarfaig nech úaib,
   diambad áil eólas d' immúaim,
   cid diatá in t-ainm thair nach tan
   ar Charn Máil im-maig Ulad?
3. Lugaid mál, is mór romill,
   rohindarbad a Hérind:
   lucht secht long do mac ind ríg
   a Hérind i n-Alban-tír.
4. Rochossain na tíre thair
   a cathaib 's a congalaib
   ó Letha co Lochlaind láin
   ó indsib Orc co Hespáin.
5. Mar rogab recht ríge rúaid
   tuc leis na sochraite slúaig,
   corbat láin inbir Ulad
   do bárcaib na m-borb-churad.
6. Fúacairther úad cath nó cháin
   ó Lugaid for firu Fáil
   dia m-breith leis i cend catha,
   la h-adbur a n-ard-fhlatha.

---

p.136

7. Iarsin tic anuas co lúath,
   do chur chatha fo chomúath;
   cloch cach óen-fhir tuc 'sin cath,
   de doringned carn Lugdach.
8. Is and roboí Lugaid mál
   isin charn chloch-throm chnes-bán,
   cor-róemid in cath mór mend
   for firu áille Hérend.
9. Rogab Lugaid il-Lius Breg
   gíallu Gall ocus Gáedel:
   rí ris' torgbad in carn cruind
   fail ar maig Ulad óebind. Oe.
10. Secht-mac robaí ac Dáire dess,
    Lugaid ainm cach meic ria mess:
    dáig na fáistine, ferr de,
    rosirmais óen-ainm uile.
11. Lóeg doilbthe ic Dáire mar daig
    ir-richt oss-gamna allaid:
    tarlaic cethrur díb a cúain
    rissin sen-Temraig síar-thúaid.
12. Doluid rempo in lóeg col-laind
    cor-ríacht in sruth oc Sinaind,
    ocus dorochair leó in lóeg,
    a cethrur míadach maccóem.
13. Doringset crandchor can chess
    meic Dáire ó dún na n-Éicess,
    co fessed cách díb a mod
    din lóeg doilbthe cen dochor.

---

p.138

14. Dorala do Lugaid Corbb
    coscrad in loíg, ciarbo borb,
    conid úad sluinter in chland
    Dál Mess Corbb i crích Cúaland.
15. Céin roboí cách ara mod,
    Lugaid Cál ina chotlod,
    conid h-é a chiniud cen chacht
    Cálraige cóicid Chonnacht.
16. Dorat Lugaid dig n-uisce,
    cíarb álaind nírb athbruiste,
    conid h-é a shíl-side arsin
    Corco Oirche i crích Caisil.
17. Lugaid mór-athair Maic Con,
    Hériu dó uile a óenor:
    conid ó Lugaid Lóeg 'le
    sluinter cland Corco Laígde.
18. Mar robátar isin tig
    na fir thall ocon tenid
    dosriacht caillech, gránda ind ail,
    is sí acgarb écosmail.
19. Airdiu ná cach seól-chrand súas,
    mó ná both leptha a leth-chlúas,
    duibe a delb iná cach drech,
    tromm ar cach cride in chaillech.
20. Mó a clár fhíacail, cid bías de,
    iná fían-chlár fidchille:
    a srón fata úaide sair
    sía indás uarchécht arathair.
21. Mó ná clíab co cendaib dés
    cach dorn don mnaí com-míbés:
    mó ná ail borb chloiche ar chlud
    cechtar a dá glún ngarb-dub.

---

p.140

22. Bolg-medón impe, 's eól dam,
    cen asna coa h-achsalaib:
    cend carrach cnocc-remur cíar
    fuirre mar cach n-aittenn-shlíab.
23. Rosfuachtastar is' tech tend
    imbátar meic ríg Hérend:
    trúag in gním, gránna in bloscad
    doringni friu dia roscaib.
24. Rosoí aicned na mac máeth
    risin n-úath n-olair n-abbáeth:
    rap fherr leó ná a silliud sain
    a tabairt beó fon talmain.
25. Roimpó a cíall is a cond,
    ropo léim dar lán-chomlond:
    rosdílsigset meic Dáire
    dochum éca imnáire.
26. Atbert-si friu, aithesc n-olc,
    ‘Fóed nech úaib lemm innocht,’
    ‘nó eter choin is duine n-dron’
    ‘roforníss uili m' óenor.’
27. Ó 'tchondairc in gábud nglé
    atbert riu Lugaid Laígde:
    ‘Faífet-se léi, is lesc in cor:’
    ‘lór duíb m' esbaid-se m' óenor.’
28. Mar rodorchaig in tene
    roslá ir-richt n-ingnad n-aile:
    fuair deilb col-lí molta immach,
    is sí corcra chorr-chíchech.

---

p.142

29. Amlaid robátar a roisc,
    (nírbat berta brath-tecoisc)
    trí gaí gréine cechtar de,
    baile a silled, ba soirche.
30. Roscuch in cúach corcra cain
    dia cíchib sís cen sentaid,
    co m-benfaide frigde friss
    ‘sin tig ar shoillsi a cóem-chniss.’
31. Iarsin roiarfaig di in mac
    ‘A ingen chóem, can tánac?’
    ‘sluind do chenél, innis sund,’
    ‘ráid rium, ná dícheil orumm!’
32. ‘Atbér-sa fritt, a meic mín:’
    ‘limm-sa fóït na h-aird-ríg:’
    ‘is mé ind ingen seta seng,’
    ‘flathius Alban is Hérend.’
33. ‘Duit rotócbus cend innocht,’
    ‘acht sain ní bia diar comrocc:’
    ‘mac bías ocut, óebdu de,’
    ‘issé mac las' fóïm-se.’
34. ‘Atbér ainm do meic, maith mod;’
    ‘Lugaid a ainm ri Mac Con:’
    ‘aire a mét dechraim-se de,’
    ‘bid druí, bid fáith, bid file.’
35. Fástine atbert friu Dáre,
    ri Mac Con cen imnáre:
    ‘Gébaid Mac Con Cnocc mBreg m-bind,’
    ‘Hérind is Albain óebind.’ Óebind.

---

p.144

RÁTH MÓR MAIGE LINE

1. Ráth Rogein a h-ainm riasin,
   hi flaith Bresail formna gil,
   conustánic Mór iar tain,
   ingen Rithir meic Derlaim.
2. Coíca blíadan dí 'sin ráith
   tar éis Bresail áith-rind áith,
   dia luid Bresal fo loch Laíg
   dia ralsatar fíanna faíd.
3. Dia n-epairt in ben 'sin sceól
   ná ticfad Bresal dia eól,
   ba marb Mór ar bélaib cáich:
   is de rolil inm don ráith. R.

BEND BOIRCHE I

1. Boirche búadach, ba búaid fir,
   mac Rossa rúaid, ríg buidnig,
   nogaired búar co m-bennaib,
   in búachall búan bil-tengaid.
2. Othá Inber Cholptha chrúaid
   co Dún Sobairchi sair-thúaid
   notictis fo gairm ind fhir
   as cach airm dia indsaigid.
3. Airm conriced ria búar m-brecc
   ar oman chúan is chonglecc
   notuiled leó cach n-aidche
   a muirech, a mór-Boirche. B.

---

p.146

BEND BOIRCHE II

1. In eól duíb in senchas sen
   mara ris' m-ben Boirche bil?
   glas-mag na rón riss anair,
   in tress asnad mór meic Lir.
2. Bennán brectha, nírbu bláith,
   dorigne berta fir baíth:
   bennán do guin meic meic Lir,
   lennán dond ingin gil gaíth.
3. De roléic dia cride chrád
   Manannán, ba bine báeth,
   Loch Ruide, Loch curchach Cúan,
   in tress lind lúath, Loch Dá Cháech.
4. Atbath Ibel ós muir míl
   dia guin 'con níth, carad ceól;
   ‘sind léim fofuair in mag már’
   ind ingen án inna h-eól. In.

TALTIU

CÚÁN ÚA LOTHCHÁIN cecinit
1. A chóemu críche Cuind chain
   éitsid bic ar bennachtain;
   co n-écius duíb senchas sen.
   suidigthe óenaig Thalten.
2. Trí chét blíadan, fodagaib,
   teora blíadna do blíadnaib
   co gein Críst, coistid rissein,
   ón chét-óenuch i Taltein.
3. Taltiu ingen Magmóir maill,
   ben Echach gairb maic Dúach daill,
   tánic sund ria slúag Fer mBolg
   co Caill Cúan iar cath chomard.

---

p.148

4. Caill Chúan, ropo chlethchor crand
   ó Escir co h-Áth nDrommann,
   ó Mónai Móir, mét n-uide,
   ó Shéil co h-Ard n-Assuide.
5. Assuide, in suide selgga,
   fris'ndáiltis daim drom-dergga,
   gnáth cend carbaig a caill sair,
   in athbéim for brú Chlochair.
6. Commur, Currech, Crích Linni,
   Ard Manai i m-bítis rindi,
   batir coscraig coin Chairpre
   for tír Tiprat Mungairde.
7. Mór in mod dorigned sin
   al-los túagi la Taltin
   athnúd achaid don chaill chóir
   la Taltin ingin Magmóir.
8. Ó thopacht aicce in chaill chain
   cona frémaib as talmain,
   ria cind blíadna ba Bregmag,
   ba mag scothach scoth-shemrach.
9. Scaílis a cride 'na curp
   iarna rige fo ríg-brutt;
   fír nach follán gnúis fri gúal,
   ní ar fheda ná fhid-úal.
10. Fota a cuma, fota a cur
    i tám Thalten iar trom-thur;
    dollotar fir, diamboí i cacht,
    inse h-Érend fria h-edacht.

---

p.150

11. Roráid-si riu 'na galur,
    ciarb énairt nírb amlabur,
    ara n-derntais, díchra in mod,
    cluiche caíntech dia caíniod.
12. Im kalaind Auguist atbath,
    día lúain, Loga Lugnasad;
    imman lecht ón lúan ille
    prím-óenach h-Erend áine.
13. Dorairngert fáitsine fír
    Taltiu tóeb-gel ina tír,
    airet nosfaímad cech flaith
    ná biad h-Ériu cen óg-naith.
14. Óenach co n-ór, co n-argut,
    co cluichib, co ceól charput,
    co cumtuch cuirp is anma
    iar neólus iar n-erlabra.
15. Óenach cen guin, cen gait neich,
    cen cheist, cen changin, cen chreich,
    cen chron, cen aidbriud. cen dáil,
    cen élúd, cen ergabáil.
16. Oenach cen chol, cen chelggad,
    cen aithis, cen imderggad,
    cen imchosnom, cen ellach,
    cen táide, cen taithchennach:
17. Cen techt fer i forud m-ban,
    cen mná i forud fer find-glan.
    acht cách fria chárus ó thaig
    inna árus ard-óenaig.

---

p.152

18. Óen-chairdde in óenaig andsin
    etir h-Érinn is Albain,
    ic techt ind, ic tuidecht ass,
    cen nach n-ecraitius n-amnas.
19. Ith ocus blicht for cach dind,
    síd ocus soinenn dia chind,
    doratad do gentib Gréc
    ar fhírinne do chomét.
20. Ó chaíniud Talten din tShéil
    co flaith Lóegaire maic Néil
    dogníthe la slúag síabra
    óenach cacha h-óen-blíadna,
21. La Firu Bolg, bátar and,
    is la Túatha Dé Danann,
    la maccu Míled iarsin
    co Pátric iar prím-chreitim.
22. Atbert Pátric, ‘Ba búadach,’
    ‘in recht aicnid imúallach:’
    ‘cen cop ar Dia dorónad’
    ‘boí in Coimdiu 'ca chommórad.’
23. Co tánic Pátric iar Críst
    óenach Talten, tróeta tríst,
    mór marb rochaín a chéile
    hi relic na rath-Fhéine.
24. Fert óen-doruis d'fhir co n-aí;
    fert co n-díb dorsib for mnaí;
    ferta cen dorsi drena
    for maccu, for ingena.
25. Aisneis do chorthib fert fadb,
    fulang caindel d' airi marb;
    cnuicc for allmarchaib ánaib
    ocus múir for mór-phlágaib.

---

p.154

26. Maraid múr Tailten cech than,
    in' rohadnacht ilar m-ban,
    ocus múr foluig mór marb,
    in' rohadnacht Eochu garb.
27. For múr Echach úaigthe clach
    fiche forud ríg Temrach;
    ocus for múr mín a mná
    fiche forud a rígna.
28. Ríg-imscing don Mumain múaid
    fri rígu Temrach atúaid;
    teora Connacht, cen nach cacht,
    for forud fer n-Ólnecmacht.
29. Láechrad Lagen, lór do blad,
    eturru is cóiced Ulad;
    innisem don leith andes:
    Ériu, dia ríg ba ruidles,
30. Ulaid ria cretim cruiche
    co carptib don chét-chluiche;
    Lagin ria firu Muman,
    Connachta h-i lurgg lán-chuman.
31. Lia Gruip, lia Gair, lia lobur,
    lia in chlaim i tóeb na forud,
    clocha ríme, roth Fáil Flaind,
    coirthe Colmáin, carn Conaill.
32. Geiss di urchur ná geib greim,
    geiss di tochira cen tairlim,
    geiss oc dul úadi do phraind
    a déscin tar clé-gúalainn.

---

p.156

33. Céti tri deccra rostecht;
    fer cen chend fair 'ca imthecht,
    mac meic secht m-blíadan for meór,
    táim in tshacairt dind aeór.
34. Na teora fogla filte
    asrogart Pátric innte,
    gait dam ar chuing, guin bó m-blicht,
    loscud lés fás, ní prím-shlicht.
35. Pátric pritchais, conid breth,
    nad gébad síd nech doneth,
    céin bes Tailtiu cech thrátha,
    céin marait a ríg-rátha.
36. Ráith airthir, ráith íarthair uilc,
    ráith Lugdach, ráith Lort, ráith Luirc,
    ráith Chon, ráith Chanand, mochen,
    ráith síl Taidcg, tredua Talten.
37. Tredua Talten sech cech tír,
    áitt i troiscitis na ríg,
    láechaib, clérchib, cétaib cenn,
    na tísad teidm tír n-Érenn.
38. Hi tredua Thalten, im theirt,
    rosnír Ísu do Mac Eirc
    na teora plága do breith
    a h-Érinn, ní h-anaichnid.
39. In giallcherd co n-daigthe immach,
    bádud na m-barc ar Bregmag,
    mortlaid mac nÆda Sláine,
    do Mac Eirc ní h-imnáire.

---

p.158

40. Cíambad termond Tailtiu ar thrét
    tuc Dia cairde dia chomét,
    Pátric, Brigit, Becán bán,
    Mac Eirc, Eithni, Adamnán.
41. Imráidem a tánic de
    iar creitim na Trinóite;
    trena Tailten, tuir théite
    oc promad na fían-chéite.
42. Fir ar dún ar tús da tríall;
    fir eter da n-dún 'na n-díad;
    fir iar n-dún dénma ossaid:
    at eat na trí prím-thossaig.
43. Pátric, fortgella cech rí
    iar tochim Thalten fo thrí,
    Mac Eirc, Ciarán Cairn don maig,
    at eat na trí comallaig.
44. Cóic cét óenach immosech,
    cid cintech ar écintech,
    ó óenuch Pátric Macha
    co dub-óenach nDondchada.
45. Dá fhichet ríg rodaacht,
    la cethrur ríg doridnacht,
    ó Níall uile ind rígrad rán
    acht Ailill a óenurán.
46. Óen rí ó Lóegaire ille,
    óen rí ó cheniul Chairpre,
    noí flaithe síl Aéda áin,
    secht flaithe clainne Colmáin.
47. Sé ríg déc ar Mide amach,
    ó Eogan issin óenach,
    ocus deich ríg, doríacht so
    a crích Conaill, a chóemo. A.

---

p.160

48. Cethri fichit, is fír sain,
    do blíadnaib acht óen blíadain,
    taichniud Tailten, tróg a fot,
    céte Cormaic cen charpot.
49. Conostánic 'na chath chass
    mac meic ind ríg mothar-mass,
    ocus mac domeil mid mesc
    ingine ind ríg dodrairmesc.
50. Rí Temra, togaide de,
    Maelsechlainn Slemna slane,
    sruth n-Eufrait eirge i n-ardda
    oen-milid na h-Eorapa.
51. Orddan íarthair domuin duind
    dam chobair, Cormac úa Cuind,
    chucund i forud flatha
    do chlaind Domnaill Dondchada.
52. Tuc gort Gáedel a gábud,
    tuc h-Érinn a h-erbádud,
    tuc óenach Talten a feór,
    cíarb atharda, rop aneól.
53. Bec leis a tard dún do maith,
    bec leis d' ith de bliucht de braich,
    bec leis de sheót de bíud de brut,
    bec leis de ór de argut.
54. Bec leis cacha lúaid diar les,
    bec leis d' iasc do mil do mess,
    bec leis dúnn ri cond crúaiche
    óenach cecha h-óen-túaithe.
55. Bec lais caithmít den bith búan,
    bec leis rígad cech fir úan,
    bec leis cach lucht lán fonlen
    conontuc d' óenuch Thalten.

---

p.162

56. Duthragair, ria techt anonn
    cia bad fota ar saegul sund,
    co nantartad h-i tech nDé
    iar cinned a chomairle.
57. Críst la Máelsechlainn na súad,
    Críst leis ar dothech ar dúad,
    Críst leis ar chocad ar chath,
    dia chomge dia chommórad.
58. Ríg ná tairnechtar ar n-dáil
    ní dlegat ar n-imgabáil,
    Máelrúanaid, Flaithbertach, Fland,
    Áed, Cathal, Dondchad, Domnall.
59. Duthrachta uí Lothchain láin
    duíbsi, a ócu ind óenaig áin;
    mo báide iar sonad so
    cían bas chomad, a chóemo.

SLIAB FÚAIT I

1. Foderc dam fri sellad suairc
   oc Ard Asse imma cúaird
   Fert mná Nemid, níth co ngail
   Med meic ingine Balair,
2. Port cos' tucsat Lugair luing
   i nDesciurt Maige ind Óendhruind,
   Snám in Tuirc trén iar trath tert,
   sech is focus is fodeirc. F.
3. Loch Echtra, loch n-Echach n-án,
   sliab Breg, sliab Bairche bith-bán,
   lecc Suidi Congail na cend,
   sliab n-ard n-airegda n-Ullend,

---

p.164

4. Sliab Slánga, sliab Culind cain,
   sliab Moduirn im-Mugdornaib,
   sliab Cairthind oc Áni án,
   sliab Fóta fetach find-ár.
5. Slebe Ulad alla tuaid
   i crích Araide adruaid,
   sliab Mis magnech, monor ngand,
   sliab caín comramach Calland.
6. Slebe Connacht sund, sliab Tua,
   sliab Cairn, sliab Betha bith-nua,
   sliab Carthind, sliab Bethech bend,
   slebe gann-ardda Galeng.
7. Cenél n-Eogain, crích Ulad,
   fir Breg féta fir-bunad,
   crích na Colla, ni cói ceirt,
   for cech oen-leith is fodeirc. F.
8. Finnaid úaim co segda súairc
   aní dia n-apar sliab Fúait,
   ar domrala sund im thass
   co fessabair a shenchass.
9. Fúat mac Bregoin, bailc a baind,
   ba toirm dar tíre treboind,
   óclách narb uathad 'na loing,
   toísech úa m-buadach mBregoin.
10. Is é a oenur dorell
    oc tascnam tíri h-Erend :
    rosuc ceím gradach nglinne
    co h-inis na Firinne.
11. Tuc leis da lár na h-inse
    fót dar tonna trén-trillse,
    co nofuirim, cadla cuaird,
    sunna for lár sleibe Fúait.

---

p.166

12. In tan ba fíren in rí
    nobid in fót fo chaem-lí:
    mad dia raded gói nach than,
    suas dochured a foescal.
13. Is fair-sin, seol cen timmi,
    do chomét a fírinni,
    dellig iar céin, ceím co m-blait,
    in gerrán buadach Patraic.
14. Atá sunna, sét col-lí,
    fotán tíri tairngirí,
    in-Nemiud nár nithach neirt ;
    duíb ceín co follus is fodeirc. F.

SLIAB FÚAIT II

1. Finnaid úaim, co ségda suairc,
   aní dia n-abar Slíab Fúait,
   ar domrala sund co cas,
   co fesabair a shenchas.
2. [Fúat mac Bili, beóda in fer,
   tuc leis a h-indsib Maigden
   tar cach rót 'na rémimm ráin
   fót co h-Érinn a h-Espáin.]
3. Fúat úa Breogain, bailc a bann,
   ba trén dar tíre trebann,
   óclach nárb úathad 'na luing,
   taísech búadach mac mBreoguinn.
4. Fúat úa Breogain, bailc a bann,
   ba trén dar tíre trebann,
   ruc céim cen gúasacht grinne
   co h-inis na Fírinne.

---

p.168

5. Tuc leis do lár na h-indsi
   fót dar tonna trón-millsi,
   co rofuirim, cadla in chúairt,
   sunna for lár sléibe Fúaitt.
6. [In fer atbeired gaí nglais
   ós chaín in fhóit eochar-glais,
   don fhót ba soblad in sód,
   ní fodmad cen a impód.]
7. In tan ba fírén in rí,
   nobíd in fót fo cháem-lí :
   mad dia ráided goí in cach than,
   súas nochuired a fhaescal.
8. [Maraid in fót 'sin tshléib thúaid,
   co fúair 'sin rót cach robúaid :
   fót ná fuilnged claíne cúac
   tuc fer cen saíbe sáer-Fúat.]
9. Is fair-sin, céim cen timme,
   do chomét na fírinne,
   doluid iar céin móir cen gait
   in t-apstal prímda Pátraic.
10. Atá sunna fót co lí
    fótán tíre tairngiri,
    i maig Náir, níthach a nert,
    dogén co follus foderc.
11. Doáirim úa Duinn duibe
    fót Cinn builid Berraide
    do sheól co becht dar' fuaig lib
    cert sléibe Fúait, is finnaid. F.

---

p.170

SLIAB CALLANN

1. Is eól dam aní dia fail
   ainm sléibe Callann cobsaid:
   Callann ria gairm, cen chor de,
   ainm in chon roboí ac Buide.
2. Buide mac Báin, ba búaid fir,
   roalt coin crúaid 'na cháem-thig,
   cú co romét ós ralaig,
   do chomét a cháem-fhalaid.
3. Dáel-chú Celtchair, crúaid a chor,
   ba h-é thúaid athair in chon:
   and fríth in Dáel, nárbo dis,
   hi cloccunn cháel Chonganchnis.
4. Bátar trí coin ina chind
   Conganchnis, caíme ar cach dind:
   brec, dub, odar, tes a tlacht,
   cirrset mór cnes in chonart.
5. Cú maic Dá Thó, rothuill troit,
   cú na cerda fo chomnoit,
   in cú roboí ac Celtchar chóem,
   ropo rechtmar in ro-Dáel.
6. In cú roboí ac Buide búan,
   cuilén don Dáel ón donn-chúan,
   ba comga cethra ocus cruid.
   co laithe debtha in Duind duib.
7. Dond dub Cúalnge, dígrais dó,
   conort Callann i crú-chró,
   co fil sund 'sin tshléib a mart:
   aige do chéin rocomacht.

---

p.172

8. Is don sceól sin, is fír dam,
   fil Slíab Callann na comram:
   fert Callann h-i fót fo fheór
   dam ósin rót is roeól. Is.

SRUTHAR MATHA

1. Sruthar Matha, maídid lib,
   a shlúag faílid dian fír-dil!
   ma tá lib, cen tacha trell,
   aided Matha mic Roírenn.
2. A Laignib na ferg fuilid
   da bás i crích comaithig
   toisc Matha i m-beól in buinne,
   eól a fhatha acainne.
3. Fid cnúas imda atchúala mé
   i n-íarthur Macha maige,
   ar aí blaide ocus bolaid
   daire ní boí a baramail.
4. Bolad noéirged don fid,
   an táeb le gaeíth noglúaised,
   ní fuigbthe adba folaig
   'sin Banba dia boltanaib.
5. Cach muc nosúiged lia sróin
   bolad in doire dímóir,
   maided a croide re cois
   don doire mani dechdais.
6. Tríallaid tocht fon m-bolad m-búan
   trét Cathaír móir na marc-shlúag:
   nír thús ratha don mór mall,
   Matha dia clód fo chumang.

---

p.174

7. Filled ná sóud 'na sét
   nír fhét Matha don mór-thrét:
   ránic co Cummar fon chás,
   ullam tánic a thig-bás.
8. Maidis a chenn, ba táem troch,
   le tograim is le tesbach:
   téit co cíamair fon sruth súain,
   mar nár guth d' íarraid indúair.
9. Mac Roírenn mic Rogain rúaid,
   ríg-muccid Cathaír Chonlúain,
   torchair sund co sáir-mer sain
   co robáided 'sin tshruthair.
10. De roráid cach fer co fír,
    ‘In sruth tar Matha, is mór-gním:’
    méraid ria gairm, bid gním glan,
    a h-ainm sír corob sruthar. S.
11. Sruth Nencha, nách scaílenn scol,
    ria mac Raírenn na rochor,
    fúarus ós cach rús rorad,
    ba h-ed ar tús in tshruthar. S.

ODBA

1. Sund rohadnacht Odba úais,
   omna co crúais, carad gaís:
   druimm ria gall-echaib rognáis
   cuing tláis, úa Ballethain baís.
2. Mac Blai Ballethain ón Brí
   Odba na chrí romar-cloí,
   in dub dét-bladach, nír duí,
   oc Cunn chét-chathach diamboí.

---

p.176

3. Ba muccaid menmnach ria mess
   in dún dígna, degrach doss,
   fer co solma in slúag-thend sess,
   Odba, oisces úan-chend oss.
4. Airm in' rohailed a úag,
   mór slúag dianid airer án:
   na slóig dia m-bá-som cen brón
   cóir cía thá-som ara lár.
5. A ainm amlaid, ós cach all,
   rolen tall don talmain trumm:
   Odba ass co n-ilar glonn
   nírb idan sonn roslass sund. S.
6. Odba, ben Héremóin, and,
   tall 'na glé-medóin h-i crunn:
   máthair a macc, in maith mall,
   int app thall rostatlaig sund. S.

INBER CÍCHMAINE

1. Inber Cíchmaine, cid cress,
   gáet co líth-baile láech-bress
   Maine ergna, úais ella,
   mac Medba ocus Ailella.
2. Rongáet Fergna fo gaíne,
   fíal-mac fedba Findchaíme,
   co fil a lecht ara lár,
   airm romert in mór-maccán.

---

p.178

3. Adbal in gním cen gaíne
   dorigne mac Findchaíme,
   bás Maine Andoí na n-ech
   ós cach glan-roí glas-lindech.
4. Immon curach, comol nglé,
   ba mudach, ba mór-scele,
   díth Maine múaid, nárbo mer,
   ó fúair a ainm int inber. In.
5. Ba h-and rogáet, garb in scél,
   mac Ailill find frithir-chél,
   Cíchmaine, cing crúaid ar chel,
   dia roling thúaid i n-inber. In.
6. Nó issí a aided féin iar fír
   in fhir do chéin cen chaín-gním,
   marbad fir na mall-shúl mer
   oc tarrúd éisc na n-inber. In.

MÓIN TÍRE NÁIR

1. Mebul lemm inní dia fail
   senchas Móna Náir nertmair:
   ruc Nár for ás a fine
   co fúair bás la h-Étsine.
2. Étsine, ban-fhénnid bress,
   romarb Nár co neim éicess:
   cíarb éicess Nár cosin neim,
   dofuc co bán in ben-sin.
3. Dá én bátar oc in bein
   diarb ainm Cel is Celetir:
   'na n-dígail, ba bán ar bruid,
   Nár fo míbail, fo mebuil. M.

---

p.180

FÍCH MBÚANA

1. Dorat Búan, in ben nár bán,
   ingen Samaír, a sír-grád
   do Choinculaind co m-broí bailc
   diasloí for slicht a charpait,
2. Dia rucsat réim co h-Ess Rúaid
   in triar láechda co lond-búaid,
   Lóegaire, láem ar brú bla,
   Conall cláen, Cú na cerda.
3. Imchosnam in míre mir
   ruc thíar in díne n-daith-gil:
   co Samáer sáersat a sreith,
   dáig rofáemsat a óen-breith.
4. Ruc Samáer, nach sín samail,
   in mír don Choin chath-labair:
   in Cú thúaid, diar bunad blad,
   fuair mír curad cen chosnam.
5. And rongrádaig in grúad glan,
   dianid comainm Búan bladmar,
   co tícht 'na degaid 'na dáil
   co Fích Nemain in núall-gáid.
6. And rochúala a díth 'mon all
   hi Fích Búana na m-búaball:
   ní mucechaing céim h-i fat,
   ní fúair in m-béim dia tarat. D.

---

p.182

LOCH DÁ GABAR

1. Loch Dá Gabar, gním dia fail,
   úaim co fír rofesabair,
   a rígrad ón Bregrus balc,
   ní do shenchus na sen-marc.
2. Sund robáidit, bríg cen blad,
   echrad Echach ríg Muman:
   báeth in fíad rosforaim and,
   Gáeth ocus Grían a n-anmann.
3. Dorucait ria réir don ríg
   ar fheis Temrach do thairb-ríg
   ó Eochaid mairc-cend na mál
   d' Enna fhairtend enech-nár.
4. Rosfúaitgi serrach seng sel
   óthá in glenn imba Glasgen:
   rocingset reime, réim troch,
   cor' lingset léim 'sin láech-loch. Loch.

LUSMAG

1. In eól duíb aní dia fail
   Lusmag cosin lí luchair?
   ria cath Maige Tuired te
   ba Mag Muired Moncaide.
2. Ó chath Maige Tuired túaid
   ainm dó Lusmag co láech-búaid:
   and roben Diancécht cen chair
   lus ra cach crécht dia chobair.

---

p.184

3. Conmelt cach lus, láthar nglé,
   hi fus ar tiprait Sláinge:
   i n-Achud Abla fuilech
   ba cabra ríg robuidech.
4. Cach láech nolaiged fon lind
   atraiged súas co slán-grind,
   cen on cen anim cen olc
   for agid nó for ard-chorp.
5. Is ed sin fodera tan
   Lusmag na lega labar:
   do gnímrad Diancécht na ceól
   drécht co n-dírgud rodag-eól. In.

BENN CODAIL

1. Senchas Codail cuimnig dam
   sund ós ruibnib na rogal:
   cid dia fail, fri dáil n-díthig,
   ainm cáid Codail chorr-chíchig?
2. Codal corr-chíchech roalt
   Érinn ambrit, ilar marc;
   sund forin chnuc cúar atchí
   fo brufc búan ósa bruinni.
3. Cach ás noásad in bein,
   Ériu ágmar, ba h-arm-gein,
   noásad amlaid co h-án
   in cnoc ós talmain tonn-bán.
4. Co n-érbairt ria h-aiti h-í
   cen laici tria léitmigi:
   ‘Ronguin gáeth, rongoir grían grinn,’
   ‘atraig in slíab ós Érinn.’
5. Mani rathaiged in ben
   in cnoc for ás, for indeb,
   nobiad ós Érind uile
   glé-rind Codail chnes-buide.

---

p.186

6. In lá doméla ní de
   ard-rí Bréna ocus Bóinde,
   comaid ar cach tress rothag
   mess Codail do ríg Themrach.
7. Is and roadnacht iar n-úair
   Codal cairpthech claideb-chrúaid
   hi tul-chnuc gurm na ngéc nglas:
   is ed adfét in senchas. S.

TLACHTGA

1. Tlachtga, tulach ordain úais,
   forbaid mór ríg co rochrúais,
   ón chéin rosgab Tlachtga thoich,
   ingen Moga réil ríg-Roith.
2. Mug Roith mac Fergusa Fáil
   mac Rossa rígda ronáir,
   Cacht ingen Chathmind na cles
   a máthair dath-grind díles.
3. Roth mac Riguill roalt h-é;
   de ba Mug Roith rogaide:
   dá mac Moga, Búan is Chorb,
   sona dar slúag a sáer-dord.
4. Ba h-í máthair na mac mass
   Derdraigen dúr dron-amnass,
   ocus máthair chert Cairpri,
   is becht lem ó bláth-bairdni.
5. Ingen Moga, mílib slúag,
   Tlachtga toga, nár tháeb-fhúar,
   luid ria h-athair n-dímór n-dil
   co Símón sáer sechtmisid.

---

p.188

6. Trí meic la Símón, ba sám,
   ba dímór a n-díabul-bág,
   Nero, Carpent is Uetir,
   ba balc-gent co m-beó-gletin.
7. Doratsat na meicc 'malle
   seirc do Thlachtga tri tháide,
   cor' sílsat a broinn, cen bréic,
   do chloinn chomadais chomméit.
8. Tlachtga di thriun, nírbo thimm,
   dorigne in roth rúad rogrinn
   maróen la Mug n-dímór n-dil
   is la Símón sechtmisid.
9. Hí dorat léi in fuidell, fiss,
   forfácaib in roth rochliss,
   lía foirbthe i Forcarthain fainn,
   ocus in coirthe i Cnámchaill.
10. Dall cach óen nodnaicfe sell,
    bodar cach óen nodcluinenn,
    marb risa m-benfa ní de,
    don roth garb-grennach gráinne.
11. Iar tuidecht anair don mnaí
    ruc tri maccu co mór-gnaí:
    atbath dia m-breith in mer menn:
    scél mór cen chleith rocluinemm.
12. Anmann na mac, lúad nad chres,
    Múach is Chuma is Doirb díles:
    in tshlóig ó Thoraig, rostecht,
    dóib (is comaid) a cloistecht.

---

p.190

13. Hi céin béit ós Banba blaid
    anmann na mac ar marthain,
    is scél fír fri sílad sin,
    ní tic díbad dia daínib.
14. In cnoc in rohailed úag
    do mnaí na n-airer n-adúar,
    dar cach sogairm suí sana
    is dó is togairm tuí Tlachtga. T.

MAG BREG

1. Secht maic Breogain, bríg cen brón,
   Brega, Blad, Cúalu cath-mór,
   Cúalnge, Fúat, Murthemne maith,
   ocus íth úasal ard-fhlaith.
2. Slechtsat maige ar maith dia claind
   in cumann daith derb-álaind,
   conid leó iar n-úairib airthir,
   ocus úaidib ainmnigthir.
3. Roslecht Brega, bág cen chleith,
   in mag-sa imríadat ar n-eich,
   co mair ria gairm ngel, roglac,
   a ainm sel mar cach secht-mac.
4. Dochúaid fri senchas nach snéid,
   iar sreith na súad co soréid,
   Brega cen bine blaide
   ainm daim Dile dell-glaine.

---

p.192

5. Aire rochar Dil, nár dúail,
   in dam ba muirech mór-búair,
   dáig i n-óen-fhecht rochin sí
   ocus in dam co n-dath-lí.
6. Tulchinde druí, derbdait máil,
   tuc leis in n-ingin n-óc-náir
   co lóeg búadach na blaide
   co Mag m-búarach mBolcgaide.
7. Rolen ainm in daim duilig
   do Maig Breg co mór-chuirib:
   bréit Breg, in dom-airm cen acht,
   rotréic sogairm na secht-macc. S.

MAG LÉNA I

1. Inmain in fert, fichtib slúag,
   ocus inmain lecht láech-búan:
   inmain marbán cen mire,
   dia tuc banbán bith-lige.
2. Scenb in scél roscaíled ann,
   láech nár laíded nach labrann:
   díth lúath Léna cen logud
   dorat úath is airomun.
3. Léna mac Róeda rathaig
   ailis muic mó cach fachaid:
   rob é sin in torc tigba,
   las' rort Léna in láech-bidba.
4. Is de shin frisngéra thúaid
   Mag lond Léna co láech-búaid,
   ón gas gurm nogaibed gail,
   luid as, aided nárb inmain,

---

p.194

5. Dia lotar 'na tóitib trell
   cóic cóicid áille Érenn
   dia saigid día Samna sair
   áit i m-baí a h-adba inmain.
6. Roalt sab na sír-glec sáer
   Ailbe mín-brec mullach-máel;
   tuc mór slúag fo thalmain tair
   in cú úag arnaid inmain. In.

MAG LÉNA II

1. Muc mic Dá Thó, tlacht-múad torc,
   nocharb í in attrúag imnocht:
   co cend secht m-blíadan, cen brath,
   sesca gamnach dia bíathad.
2. Ba h-airdirc in molbthach mas
   feib sontar triasin senchas,
   cen chleith m-bratha rodusbrú:
   cethracha dam dia fothu.
3. Amra cródaib, for creit chairr
   aire nónbair 'na trom-thairr:
   céin baí oc raind robailc co rath
   dosromailt Conall Cernach.
4. Ci aslúi Ailbe na ngrúad nglan,
   cú dianad caidle in cosnam,
   cé dorairg gressa don phurt,
   nírbo messa de in mór-mucc. M.

---

p.196

5. Mess Gegra, Mess Roída rán,
   dá mac Dá Thó na trom-dám;
   mac Mess Roída fri féth, fuit,
   issé rométh in mór-muic. M.
6. Lotar dó iar tóitib trell
   cóic cóicid ána Hérenn,
   dosfuc a combág cuicce;
   mór in oll-dám óen-muicce. M.

ODRAS

1. Odras, úais ind ingen,
   fris' indlem laíd lúaidme,
   Odornatan airme
   meic Laidne meic Lúaidre.
2. Ban-briugaid ba brígach
   in gnímach glan gúasach,
   céile cáem co cruthacht
   do Buchatt balcc búasach.
3. Bóaire cáid Cormaic
   co roblait in Buchatt,
   dúiscid búar co m-blaitne
   cach maitne for muchacht.
4. Fechtus luid dia ésse
   a ben glésse gasta,
   Odras rúad co romét,
   do chomét búar m-blasta.
5. Moch dia m-boí 'na codlud
   Odras groc-dub gnóach,
   dosrocht ben in Dagda,
   ba samla día sóach.

---

p.198

6. Tuc léi tarb in tnúthach,
   in rígan garb gnáthach,
   baí i Líathmuine láthach,
   in fíachaire fáthach.
7. Dairis boin in búaball,
   tarb túamann 'nar taídenn,
   ó Themraig tric táraill
   co Slemnaib Fraích Oírenn.
8. Slemon ainm in tairb-sin,
   dremon in dóel donn-sin:
   a ainm, mer cen mebsain,
   'sed rolen in fonn-sin.
9. Luid co Crúachain cróda
   iarsind úath-blaid ágda
   in Mórrígan mórda,
   ba slóg-dírmach sámda.
10. Luid Odras 'na h-iarn-gait,
    iarmairt nárbu ada,
    's a gilla dúr dorthain,
    torchair i Cúil Chada.
11. Cada ainm a gilla
    rofinna mór fíche:
    ruc Odras, úair áithe,
    for lurg a búair bíthe.
12. Iarsin, d' éis a gilla,
    luid in ben gléis glanda
    co Síd Crúachan cumma,
    co fríth úath-blad alla.
13. Roléic cotlud chuicce
    in groc-dub cen glicce
    i nDaire úar Fhálgud
    dia fúair sárgud sicce.

---

p.200

14. Dosruacht ina tathum,
    trúag tachur for tulaig,
    in Mórrígan úathmar
    a h-úaim Chrúachan cubaid.
15. Rochan fuirre ind agda
    tria luinde cen logda
    cach bricht dían, ba dalbda,
    fri Slíab mBadbgna m-brogda.
16. Legais in ben brígach
    fri Segais, sreb súanach,
    mar cach linn cen líg-blad:
    nísbaí brígrad búadach.
17. Don tshruthán fháen fhoglas
    is ainm sáer co soblas,
    luid ón mnaí thrúaig thadaill
    cosin abainn Odras. O.

CLEITECH

1. Cleitech in druí díles daith,
   scél cen mímes, ba mór-fhlaith,
   sund roadnacht in fáid fir,
   ó fil comainm cáid Cleitig.
2. Bés ba h-é in tech turcbad and,
   iar ngrés na n-ugdar nemgand,
   dia n-ebrad cen tréithe the
   cléithe tech n-Érend uile.
3. Nó ba cléithe ach n-anbal
   mac Erca do moch-marbad:
   hi Cleitig crúaid cen chrábud
   fúair guin, loscud, lind-bádud.

---

p.202

4. Cléithe ach i n-Erind uill
   díth cáid Cormaic uí chóem-Chuinn
   hi tig Cleitig iar nglíaid glic
   dia lil cnáim íaich 'na brágait.
5. Adchúala mac ac Degaid
   mac Sin meic Rois in rebaig:
   and dorigne thúaid a thech
   fer crúaid dar chomainm Cleitech. C.
6. Iar labrad do fhlaith cach fhir
   co fagbar a maith mór-dil:
   in rí as nóebu ná cach nech
   roscar ria chóemu Cleitech. C.

CERNA

1. Cía bem sund 'nar suidi sel
   hi cnuc Cerna na coinnem,
   atá thall 'sin Cherna chrúaid
   drem, 'sa menma ri mór-úaill.
2. Is and atá Cerna cass,
   mac ruc dar berna búadchas,
   isa athair cert Cairpre,
   tuc mór m-bert ar bláth-bairdne.
3. Is and atá Femen find
   ocus Gemen ón gorm-glind,
   ocus Artán, ard aire,
   is Marcán mac Donngaile.
4. Is and atá Fíngen, feith,
   fer nodírged cech n-dían-breith,
   is Gúaire glan gáesach grinn,
   ocus Báesach mac Tuilchind.

---

p.204

5. Is and atá co bráth m-búan
   días cen táth is cen tár-lúad,
   Find, scaíled cen bedg ri blaid,
   ocus Derg a derbráthair.
6. Is and atá Néide nía
   Géide ocus Garb is Gartnía:
   and atá in slúag-thend cose
   Alduí úan-chend Iarlaithe.
7. Is and atá Cían cen chor,
   ocus Casán cúl-remor,
   Dub Dá Chonn, dul cen daille,
   ocus Bresal Breg-lainde.
8. Is and atát na trí h-Áed,
   Áed úa Temna, nach tár-máeth,
   Áed úa Húaine, in sonn sercach,
   ocus Áed donn dúr-bertach.
9. Is and atá Bennán bind,
   is Loingthe luchair láed-grind,
   ocus Berr mac Eirc uide,
   is Conán cerr cét-guine.
10. Is and atá Détla in dul,
    ocus Cétna cath-labur,
    Alduí nár athben for nech,
    ocus Cathgen cath-maínech.
11. Is and atá cethri Gaírb,
    im Garb nGlinde, im Garb mac Scairb,
    im Garb rige na rúac rot,
    im Garb cúac a slíab sen-Chrot.

---

p.206

12. Is and atá Gúala in gel,
    ocus Goll mac Da Gemned,
    ocus Fíach dar Fálga fraig,
    ocus Slánga mac Dubthaig.
13. Is and atá Túathal tan
    is Tipraite traig-lethan
    ocus Brúach don Brega, is bind,
    ocus Trena mac Loiscind.
14. Is and atá Fúatach fáid,
    ocus Síthchend sochonáig,
    ocus Faidech na fine,
    is Laidech lór lán-fhile.
15. Loingsech mac Óengusa and,
    Eochaid Lemna na láech-land,
    is Níall mac Cernáig cubaid,
    tuc i mBregmaig brón-chumaid.
16. Is and atá Áed Sláine sáer,
    is Conall láeg Breg bronn-cháel,
    ocus Oengus óc Odba
    is Congal cáid cáem-cholma.
17. Is and atá Ailill án,
    Diarmait, Bláthmac nár beó-bán.
    Sechnasach sodaing cose,
    is Conaing mac Congaile.
18. Is and atá Irgalach, aig,
    ocus na dá Amalgaid,
    is Cendfáelad Bregach bind,
    Finnachta fledach fíal-grind.
19. Cináed mac Irgalaig and,
    ocus Flaithbertach fúamann,
    ocus Cernach, cen chur de,
    is Dúnchad delbach Daíle.

---

p.208

20. Is mór ria n-áirim uile
    in slóg fáilid folt-buide,
    fil fon Chernai chruim chétaig
    do síl Chuinn, roscath-métaig.
21. Fil mnaí fo brut cach fhir díb
    hi cnuc Cernai fo chét-bríg,
    don tslúag roáirmius cose,
    co n-áinius, co n-oíbinde.
22. Dobiur bréithir, nach bec blad,
    dia m-beith nech las' m-bad chuman,
    ainm cech fhír bregda, cen bréic,
    fil 'sin Cherna a cét comméit.
23. Is é as tóisech dóib 'na thaig
    Cerna nóisech náimtemail:
    is dó-sin fri foshnaidm fíal
    is comainm cert in Cerníam.
24. Is úad-sin ri togairm thúaid
    comainm Cerna co cét-búaid
    sech cach ngell co nglund guide,
    cía bemm sund 'nar sír-shuide. C.
25. A rí na baíde cen bréic
    ar do naíme co nert-méit
    co rísem nem na ngell nglé,
    cía bemm sund sel 'nar suide. C.

---

p.210

CLÓENLOCH

1. Sund dodechaid Clóen ar chel
   mac Ingoir, dóel nár dinged,
   úa ríg Ala Clúaide, cluin,
   ruc mór n-úaire dar ard-muir.
2. Clóen mac Ingoir, clú rochaith,
   diarbo dú Alba ech-maith,
   is é cét-fher co gnúis grind
   tánic fri dúis co Hérinn.
3. Cía rosir mór n-airer n-úar
   fer na claideb calad-chúar,
   noco tánic a tbáem troch
   co ránic Clóen co Clóenloch.
4. Desin adberar cach airm
   Clóenloch, ná celar comainm;
   flaith rogarbad do gním gá
   romarbad co sír sunda. C.

IRARUS

1. In eól duíb fri derbthas
   in senchas fír fobaid
   fail d' Irarus úasal
   asa chnúasach, comaid?
2. Fechtas diamboí Cairpre
   rí na bairdne beóda,
   ba Lifechair lígda
   in grith-echair gleórda,
3. Hi Ráith Chairpre, atchúala,
   flaith na bairdne bágda
   for cind na n-én n-úagda
   in find slúagda sámda,

---

p.212

4. Cantais ceól trúag taidiúir
   ind eóin ainiúil úagda
   do Chairpre Luirc lígda
   ós chind a chuirp chúanna.
5. Rop iat-so a n-anmann,
   nírb amgann a n-uide,
   Tortha ocus Tortha,
   cóem-días chomtha, atchluine.
6. Ind eóin aile íarma
   don sceóin scíamda scáile
   Tíagu, Tíagu, in tan-sa,
   in días ban-sa báide.
7. I ngalar úais fhota
   tucsat ríg búais buca
   secht coícait óg aidche
   céin baí a caibche chuca.
8. Gairís Cairpre cúanach
   a druíd dúanach dogbaid,
   Bicne a ainm amlaid,
   fer co sam-graid sobraig.
9. Atbert fria druí n-docht-sa
   ‘Ní bam ruí budecht-sa’
   ‘meni dingba in énlaith’
   ‘rothrén-gaib mo nert-sa.’
10. ‘Cissi aird ó ngairet’
    ‘duit eóin gairg notgabat,’
    ‘a chara chóem Cairpre?’
    ‘cía h-alt airgne agat?’
11. ‘Anair iarum agait,’
    ar Cairpre, ‘síar saigit,’
    ‘ó thurcbáil glain gréine,’
    ‘mór a géire gairit.’

---

p.214

12. ‘Tucthar dam-sa iarum’
    ‘in drem-sa cen díbad,’
    ‘crand as cach fhid óg-maith,’
    ‘ball slóg-daith fri sílad.’
13. Cachain in druí détla
    cétla imda oraib,
    sund in cach amm agair:
    ní fúair crand dia cobair.
14. ‘Fid Frosmuine, fégaid,’
    ‘co n-dosmuire dúinid,’
    ar in druí co n-dúanaib,
    ‘túagaid ocus túirid.’
15. Co fríth h-erus chuca
    iar n-denus nárb fhota
    asin muine mesta
    don fhir chnesta atchota.
16. Rochan air cen fhuirech
    in druí buidech bledech
    co roíc cen anad
    a amar, a enech.
17. Tuargabad in crand-sin
    co slúag-balad sinnsir
    co rochoisc na h-eónu
    cosna ceólu, cinn-sin.
18. ‘Ó ronert cech nósad’
    atbert in druí dúasach,
    ‘diar nglé-denus gnásach’
    ‘is Érerus úasal.’
19. Is deshin atbérar
    forainm, fégar, filte
    Irarus na h-airgne
    ó h-íc Cairpre, is cinte.

---

p.216

20. Dorácbad dia apaid,
    scél ná lacaid logad,
    rotucad réil robreth,
    dia tomled a thorad.
21. Is é sin co sobail
    cen fhogail a shenchas
    don sceól na muin min-chas
    in eól duib a derbthas? In.

MAG FINDABRACH

1. Diambad mé nothecmad tair
   arin maig imríadabair,
   ní chélainn ria techta as,
   atbérainn a ban-shenchas.
2. Findabair, ingen Lugdach,
   tathaim sund, tan ba cumthach,
   dia tudchaid aníar ane,
   ós chethaib fían forngaire.
3. Lugaid Láigde doluid and
   la Cormac, cor cen imroll,
   co torchair in gilla glan
   hi cath Chrinna chomadbal.
4. Na trí Ferguis, fichtib bla,
   do láim Lugdach rosleóta:
   dara n-éssi ba cáep chró
   in Lug rosgáet ac Ráith Chró.
5. Ed roglúais in ingin sair
   éc a h-athar úais inmain:
   do derb in sceóil ní roscar,
   conid a beóil bebsatar.

---

p.218

6. ⁴Ruc bás cumad cen chodnach
   a dalta i n-diaid Findabrach:
   ina dúain dlegar a chur,
   is úaid atberar Bréchmag.]
7. Robsam eólach and iarsain
   forsin maig imríadabair:
   airm i fil a lecht cen lag,
   cert diambad mé nothecmad. D.

LIA LINDGADAIN

1. Is eól dam aní dia fil
   Lia Lindgadain láech-labair:
   Lindgadan ria lúad, dar lenn,
   nosmachtad slúag fer n-Érenn.
2. Hi flaith Find meic Findtain úais
   ba rechtaire co rochrúais:
   cíarbo rannaire Osraige
   ba callaire coirmthige.
3. Fecht dia cúala in guth glan,
   in mac alla oc imlabrad,
   isin charraic threthuill te
   dia dígail cechaing cuicce.
4. Dofarraid barr na tuinde,
   rosamaig fri serb-luinde,
   cor' bris in charrac cen cheól
   fer clis na scallac scíth-eól. Eól.

---

p.220

GÁIRECH

1. Baile h-ir-ralsat gáir cen góe
   macrad Emna for óen-chóe,
   ‘mon lecht rosmairn immasech,’
   ‘is dó is comainm cert Gáirech.’
2. Cú na cerda boí i cacht chró,
   ed rosnacht ic sár-gubo,
   dia caínset cen ladna ille
   graige ocus arma is ailche.
3. Grellach Átha, áit roan,
   ar fhiched, ar fhogarbad;
   díth Chon, diarb ord ar n-aire,
   ba scél borb cach beó-baile.

LUIBNECH

1. Sund rocoscrad in cétach
   ba cruthach in cáem-étach,
   dechelt Crimthainn cét cumal,
   súlchar sét na sáer-luban.
2. Trí coícait luban, dar lenn,
   ed is cuman, 'ma thimchell :
   nír chumung fri dímes dóib
   co n-ubull díles derg-óir.
3. Ulaid dosfucsat a céin
   dia rucsat, borb in báeth-réim,
   ó Dún Dá Benn fri sían slat
   ba céim cían co Cend Febrat.
4. Tucsat éc meic ríg Muman
   rucsat sét na sír-luban:
   in cétach co cumma glan
   derb is sunda rocoscrad. S.

---

p.222

LECC THOLLCHIND

1. Lecc Thollchind, túachail in t-ainm,
   ós brúachaib mara mid-gairb,
   is eól dam cen chleith cubaid
   a senchas, feith, fír-bunaid.
2. Tollchend, drúth Echdach ria ail
   meic Énna chrúaid Cheindselaig,
   and rotraserad in drúth dían,
   dia rascrad fri lúth láech-Níall.
3. Airm i torchair féin in fer
   la muintir Néill, nár Gáedel,
   rotescad de co tenn tall
   a chend ocus a chathbarr.
4. Ba gláeta in cathbarr calad
   imon cend cíar cath-labar
   co ríacht frisium slúaig athlaim
   dia brisiud, dia búan-scarthain.
5. Roféimdetar uile n-oll
   ní don chind nó don chathbarr
   ara chúartaib ni chelid,
   do thúarcain ná trom-thenid.
6. ‘Cuirther 'sin muir fo tháth tess’
   ‘in cend,’ ar cách co comdess,
   ‘ar atá do shaidbre ar slúaig:’
   ‘is í-seo ar n-airle in óen-úair.’
7. Iarsin cuirther i muir mall
   in cend cíar isin chathbarr
   co ticht do cach thuinn, nár thé,
   cosin licc luimm lúaidmit-ne.

---

p.224

8. Noí tuill isin chind, ba col,
   tuill a chlúas, tuill a óol,
   tuill srón ocus súil ngér nglass,
   toll fo brón a bél bith-brass.
9. Ó dofuc cach tonn, nár thé,
   in cend lond mar lúath-blede,
   ail forsn-dessid a thairm tricc
   rolen a ainm in aird-licc. L.

INBER BICNE

1. Aided Bicni, báid dia fail,
   gilla Conaill cháid Chernaig:
   Bicne, ba brígda blaide
   deg-mac lígda Lóegaire.
2. Oc tabairt a búair i port,
   is and dochúaid a donn-chorp.
   fon lac lúthach cen labrad
   cor' múchad, cor' moch-marbad.
3. Andsin rochuirset na búair
   a m-benda áille i n-óen-úair,
   cíarbo thenn-chol in cach thig
   Bennchor Ulad a n-aided.

LOCH SÉTA

1. Sund robáided in sét sen
   mind Lóegaire Luirc Lagen
   dianos-tucsat aindre ind
   ingena Faindle féith-grind.

---

p.226

2. Mac Duib Dá Roth, détla in daig,
   doluid éc isin cinaid:
   in sét is in fáel fulla
   atát ar óen issunda.
3. Moncha, Dína, Dalb, ba dú,
   Echen balb ocus Biblu,
   na cóic mná rostachair trá
   mar óen ria n-athair sunda.

TRÁIG THUIRBE

1. Tráig Thuirbe, turcbaid a h-ainm,
   do réir auctair ria imshnaidm:
   Tuirbe trágmar ós cach thráig
   athair grádmar gúr Gobáin.
2. A thúaig notelged iar scur
   in gilla mergech mór-dub
   ó Thulaig Béla buide
   fri cach ména mór-thuile.
3. Cían nodcuired a thúaig the
   in muir ní thuiled tairse:
   cid Tuirbe thess na túag trén,
   ní fess can cúan nó chenél:
4. Manip don tshíl dedgair dub
   luid a Temraig ria láech-Lug,
   ní fess a chan fri dáil de
   fir na cless ó Thráig Thuirbe. T.

---

p.228

BRÍ LÉITH

1. Mebuir lemm aní dia fail
   senchas Brí Léith meic Celtchair
   ocus díach na slúag-bann slan
   for Líath Cúalann na comdál.
2. Líath mac Celtchair Chúalann chóir
   carais ingin Midir móir,
   Brí brúach-bricc búadaig co m-blaid:
   nídusráinic mac Celtchair.
3. Ní baí bad chaíme 'na ré
   bad saíre, bad súlchaire:
   cor' char in didil nár duí
   ingin Midir maic Induí.
4. Cechaing 'na báig Brí in ben
   'na dáil co lín a h-ingen,
   co ríacht Temraig na tríath tair
   d' fháilti fri Líath mac Celtchair.
5. Ní arrlaic Midir Mide
   in Líath dochum a thige
   acht roscaíl in tríath co taí
   in Líath ocus in láech-mnaí.
6. Iarsin dochúaid 'na congaib
   ingen Midir mór-glonnaig,
   co n-érbailt co téith iar tain
   túaid i mBrí Léith meic Celtchair.
7. ‘Cen co foam, clú cen geis,’
   ‘mise ocus tú, a Brí co m-breis,’
   ‘bid h-é do chomainm tréith tall’
   ‘Brí Léith meic Celtchair Chualann.’
8. Rop h-é sin a athesc ard
   in Léith lúaides cach láech-bard
   fri Brí m-brúach-bricc riana scur
   labrad lúath-glicc lán-mebur. M.

---

p.230

TETHBA

1. Dorat Tethba don tír thúaid,
   ná bad sechna dia sár-búaid,
   a comainm clethach, rochar
   ingen Echach Aireman,
2. Dia luid la Noísin anall,
   la mac Nechtain find-gúalann,
   Tethba, rothuille cach tech,
   is a muimme mór-Eitech.
3. Eitech, ingen Lennglais Lúain
   roscar fri dend-mais n-drech-búain:
   áit i ragaib duibe a drech,
   ba h-é a cend uide Eitech.
4. Marait a n-anmann dia n-éis,
   conas-fhagbam fria n-aisnéis,
   na m-ban co m-bríg is co m-blat:
   rotag cách tír dia tarat. Dorat.

LOCH AINDIND

1. Loch n-Aindind ós Mide múad
   sund ar slige na sáer-shlúag:
   Aindind mac Gúmóir gab and
   iar tíachtain tíre h-Érend.
2. Is Loch n-Úair, cía h-Úar 'sa loch?
   cía díb in t-Úar ronúar-chroth?
   ised ráiter fíad cach dáil
   bráthair d' Óengus mac Úmáir.

---

p.232

3. Inann athair ós cach dind
   dorigne Úar is Aindind,
   ocus inann brú rosbert:
   dú dóib a m-beith im chomchert.
4. Inann ben rosnalt malle
   in dá mac co mór-aidble:
   inann finde ocus fégad,
   inann mét is mór-dénam.
5. I n-óen-fhecht rucait a n-dís,
   Aindind is Úar, cen athscís,
   acht is toísciu robreth brú
   Aindind, roleth cach lán-chlú.
6. Ocus rígrad Gúmóir glain,
   lib in clos can dia n-athair,
   acht co Firu Bolg bladmar
   berar a n-ord imadbal?
7. Ac Point robátar dá mac
   Danaus, Grécus na nglac,
   ótát Gréic cen ord n-dubach
   is Fir Bolg na m-borb-churach.
8. Rogab Grécus co ngraimm glan
   rigi for claind a bráthar,
   co m-bátar fo mámus mass
   cen chádus cen chairtechas.
9. Tarrúd úire ar airib
   for leccaib ar láech-maigib
   fognítis clann Danai dil,
   ba gním gann dia nglan-bráithrib.

---

p.234

10. Ní laimtis usce úar d' ól
    acht in muir múad cen mín-glór
    Fir Bolg 'ca m-bráithrib bunaid,
    cíarb ord áith-mer écubaid.
11. Iarsin moslúat immach
    Úar ocus Aindind óach
    fir in chóem-lossa, ba cóir,
    d' éis Óengossa maic Úmóir.
12. Gabsat 'car lochaib lethnaib
    iar scarthain ria mór-ethraib:
    hi flaith Chairpri Níad Fir
    táncatar Temraig taíb-gil.
13. Dochúaid Aindind coa loch lainn;
    luid Úar úad ass cen errainn
    co ríacht in loch n-úar n-aile,
    ó fil lúad a láech-blaide.
14. Is Loch n-Úair óshin amach
    ‘ca ragaib Úar a athach:’
    cid d' éis Aindind, gairb im ga,
    rolen a ainm in loch-sa. Loch.

DRUIM SÚAMAIG I

1. Druim Súamaig, dara saigid,
   co slúagaib, co sídchairib,
   fon druim dúanach co n-duba
   fail Súamach mac Samguba.
2. Ba fáith, ba fili, fír dam,
   ba suí, ba sencha solam,
   Súamach, cen chaite caccaid,
   aite ríam do ríg-maccaib.

---

p.236

3. Ingen Gaimgelta, in glúair glé,
   meic Rodba meic Thúaig Tuile,
   Caindlech, nírb étig ria h-ail,
   ba sí sin sétig Súamaich.
4. Altsat a n-dís immalle
   Cormac, cond na loingse-se,
   mac ríg Ulad co n-úath-bla,
   hi crích curad cáem-Chrúachna.
5. Diar' chechaing Cormac aníar,
   in borr-shlat cosin bláth-níam,
   ó Chrúachain, nach rabáid blad,
   do gabáil ríge n-Ulad;
6. Ó rosíacht bruidin na m-breth
   Cormac, duilig a debech,
   Da Choca, cen tlás temil,
   fúair bas ocus beó-thenid.
7. Cechaing Súamach dar cach sruth
   dia aurgaire, dia astud,
   is a ainder ér arnaid
   co Tulaig nDér n-dron-adbail.
8. Déra in Dagdai, díles dó,
   ic caíniud Áeda ó Áth Nó:
   roscí rí Cuilt, in curaid,
   ina thuirt 'sin trom-thulaig.
9. Ó doríacht cen laice ille
   aite in maic maith 's a muime,
   adcíat in daigid n-duilig
   'na brainig don beó-bruidin.
10. ‘Díaid oirgne Cormaic adciu’,
    ol Súamach, ‘ic serb-laigiu:’
    ‘dalta romdechair cose,’
    ‘ní béo im bethaid dia ésse.’

---

p.238

11. Ronguil Caindlech, cruth rochar
    is roscaíl a folt find-glan:
    fúair a tairnem, a tuirim
    i n-Ard Chaindlech comduilig.
12. Comainm na cnoc, ní celar,
    ó díth na deise atberar:
    réil cen min-dergnas don maig
    dindshenchas Dromma Súamaig. D.

DRUIM SÚAMAIG II

1. Feart Suamaigh sund ara leirg,
   meic Samhdhuba co saer-ceird:
   adbath ara tulaig tric
   gan cath da cumaidh Cormaic.
2. Dia tainic Suamach slatra
   a n-deadhaigh a dheadhealta
   meabais gan ceird ngaisgidh de
   sa leirg ag faicsin bruigne.
3. Tulach Dher a h-ainm ar tus,
   (ader-sa ribh a deadh-rus,)
   da raibi in Dagha data
   and a caineadh Cearmata.
4. Rob e-sin a h-ainm thall
   re reimeas Tuath Dé Danann:
   budh Druim Suamhaigh co brath m-beacht
   a h-ainm la cach on céd-fheart. Feart.

---

p.240

DÚN MAC NECHTAIN SCÉNE

1. Necht Inbir Scéne ro scaíl,
   máthair na mac co mór-aíb,
   anmann dóib 'nar túathaib thall
   Túachail is Foil is Fannall.
2. Ba h-é a n-athair, ard a ech,
   Fer Uillne mac lór Lugdech:
   Cú na Cerda fo bláth becht
   rosort ar áth i n-óen-fhecht. N.

BILE TORTAN

Ultan

1. Bile Tortan dorochair,
   doruart mór sín dia eochair:
   cian comdatar minnain fris,
   ba amne noscarfaitis.

Mochuma

2. Bile Tortan tarcai tres
   lúadaid fri gáetha graifnes:
   atá sunn ón úair ba glass
   cosin lathe bas n-aithmess.

Mochúa Clúana Dolcan

3. Brónaig fir Thortan uile
   ac caíned in óen-bile:
   annsa dóib aní n-adchíat
   do ní uili nádunbíat.

Cróin Galma

4. Fir Thortan dia fertais dál
   'mon crann n-deligthe n-dermár,
   nícostaidled siled sín
   cosin lathe bad erchrín.

---

p.242

Colum Cille

5. Cía rocrínad nírbo rom,
   cían úad ótá ar domun:
   in Rí dorósat a chrí
   rofuirim afrithisi.

Ultan Tige Túa

6. Coíca ed remet in chrainn
   dercad tar feda fír-druing,
   ocus trí cét, comul nglé,
   hi lán-airde a fhidbaide.

Mochuma

7. Trí dindgna Erenn, doscí,
   roscarsat fri trebairi:
   Eó Rossa, Eó Mugna múad
   ocus Eó Tortan táeb-rúad.

Mochúa

8. Bile Tortan, trom a fhúaim
   fri h-ainciss síne rorúaid:
   rolá sunn mór saithe de
   osnad gáeithe gem-aidche.

Ultán úa Conchobair

9. Rogab foss ós Tortain truimm
   ó ré mac Míled mór-uill
   co torchair, tan rosaí a gné,
   hi ré mac n-Áeda Sláine.

Cróin Galma

10. Gáeth dorascair in bile,
    ní fulaing nach dían cride,
    co foraim trí coícta troch
    do Chonaillib 'na n óenoch.

Sinche ó Chillín Íchtair Thíre

11. Cía nodbena-su, a chaillech,
    brosna dia ind fort tellach,
    is mór do maccaib cóemaib
    conatail foa glan-chróebaib.

---

p.244

Ultán Tige Túa

12. In ben roscaíl a moing find
    roscaíl mór cuarán cóem-grind:
    is cass conatbi a gen
    iar fuirmed Bili Tortan. Bile Tortan.

Cróin Galma

13. Dotuit uile frismbí súil:
    confersat gletin rodúir:
    ní thall in gáeth láma de
    co foraim bága in bile. B.

Mochúa

14. Atá erchra ar gach rét
    cid fir domuin, tíagait éc:
    is úr derg, is crín a chré,
    cach lucht robuí 'mon m-bile. B.

Ultán

15. Mag Tortan, is mag cen chend
    ó doroscar fria chóem-chrand:
    dá trían a shochair luid de
    ó dorochair in bile. B.

Torannán Tulcha

16. Immarmus Adáim anall
    romelt maccu na sáer-chlann:
    is ed díl rontá-ne de
    iar crínad a sár-bile. B.

Colum Cille

17. Fás Ochann is Tlachtga án
    d' éis Ailella na trom-dám,
    mac Nathí, réided Mide,
    ní frithirt is óen-bile. B.

Mochúa

18. Is mé Mochúa, adbiur fri Cróin
    ná dénad toirsi n-dímóir:
    a frémaib in chrainn col-lí
    noásfaitis il-bili. B.

---

p.246

Colum Cille

19. Bá-sa laithe i n-óen na sam
    ocond fhidbaid na n-dlochtan,
    dorignius ní bad toisc dam,
    romdín barr Bili Tortan. B.

Mochuma

20. Nímtha díl cía feraid gen
    gáeithe fri feda fortan:
    indíu óen-banscál conben
    brosna do Bile Tortan. B.

Ultán

21. Cía roben gáeth cluiche friss,
    hi céin ba h-óc ní rombriss:
    do thalmain tairind cach sen:
    tathum do Bile Tortan. Bile Tortan.⁵

LÉGE

1. Senchas Lége, láthar sain
   il-laídib is il-lebraib,
   is léir amail érnid ass
   do réir in légnid légas.
2. Líag ingen Trescait trebair,
   maic Throscaig búain, maic Belaig,
   maic Booz, maic Agaill uird,
   maic Malairn, is maic Licuirb,
3. Maic Siabairt, maic Claraig cuir,
   maic Coltaig, is maic Smirduib,
   maic Mercill, maic Lecduib luind,
   maic Iachduib, is maic Libuirn,

---

p.248

4. Maic Lathairn, ris' lúate uilc,
   maic Soailt, is maic Sibuirt,
   maic Succait, maic Stairn fhíaclaig,
   maic Sailt chláraig crúaid-íachtaig,
5. Maic Cairr, maic Fuit, maic Ifit,
   maic Filist, ba feidm trichait,
   maic Cáim na clóë can scíath,
   maic Nóë, is maic Lamíach.
6. Genelach Lége, is lór dam,
   ó Threscait co Nóe nertmar,
   do réir na n-eólach cáem cass,
   treórach ní sáeb ín senchass.
7. Líag ainm na mná ba mer,
   siur do Morc, mór-mac Deled;
   bráthair don mnaí molamm immaig
   Conand mac fergach Fáebair.
8. Líag ropo lán, dar lib,
   fofúair cánaid ó chardib:
   for Érinn rop fíach fri h-ed,
   trí coícait líag cach thened.
9. Is iat tuc in cánaid cóir
   don mnaí dífhrecra dímóir,
   Conand mac Fáebair na fled
   ocus Morc mór-mac Deled.
10. Is úadib tucad in cháin,
    ó Chlaind Nemid in nert-gáid,
    ó Shemión, ó Fhergus ard,
    ís ó Erglan fhíal fhír-garg.

---

p.250

11. In cháin sin rocummad and
    trí coícait líag, nír lán-gand:
    dá trian d' arbar is imm oll,
    in tres trian linn do lommomm.
12. Ropo throm la Claind Nemid
    in cháin-sin, ba dluig debig,
    cor' fhúacratar cath cen chlód
    for Morc, for Conand cend-mór.
13. Tancatar do chur chatha
    na fir sin, ba réim ratha,
    co fúaratar Léig labair,
    co ruc béim ó bidbadaib.
14. Fergus leth-derg, rosloit sin
    conosfargaib cen anmain,
    mod nárbo thacha dia thig,
    ria cur catha ria cairdib.
15. Rochuindig for Fergus find,
    mar ná beth cend ósa chind,
    co m-beth ria gairm-si, ba glond,
    a h-ainm-si forsin ferond.
16. Arsin rocuired in cath
    do fhúatuch na Fomórach:
    ba rogarb araí in robud
    arin mnaí do mudogud.
17. In cath rolád, leth for leth,
    ba cummasc claideb is cleth,
    i torchair Morc, mór a blad,
    ocus Conand na comram.

---

p.252

18. Diar' marbad Conand 'sin chath
    ocus Morc, ba móti in rath,
    diar' fúabairthe isna h-áraib
    rofúataigthe Fomáraig.
19. Fríth sund in senchas cose
    dia fail Lége for Lége:
    ar nech ná celid co cass:
    is demin a dind-shenchass. S.
FINDTAN doroine
1. Bréfne, cá h-adbar dia fail?
   fíarfaig dona h-ollamnaib:
   caide adbar in anma
   aran tír co trom-tharba?
2. Cá h-adbar dia fuil Slíab Fráech?
   fíarfaigid dam an gním gáeth:
   abair frim an fáth co m-blaid,
   inní diatá Túaim Regain.
3. Cá h-adbar dia fuil Mag Slécht
   ar Mag Senaig na sáer-écht?
   abair leat tre gním ngosa
   senchas Maige h-Indusa.
4. Bréfne, ban-gaisgedach bil,
   ingen Beóáin maic Beothaig,
   rothuit ag tachor fan tír
   le clandaib Cáim co cláen-bríg.
5. Regan do chlaind Cháim cholaig
   do shlúag Balair béimennaig,
   láech co ngaisged is co ngluind
   ris' ná gabtha ceit comluind.

---

p.254

6. Regan anglondach can acht
   is é dorinni an comracc;
   toíseach teaglaig, lín a shlúaig,
   Áenguis meic in Óig arm-rúaid.
7. Luid roime an láech da rírib
   ó domarb in ban-mílid
   d' íarraidh chísa, narbo chert,
   ar slúag nGáedel, gérb anrecht:
8. Conustarla 'na agaid
   mac ríg Gáedel can chabair,
   cor' fhersadar comlunn crúaid
   ós oir Alla meic Asúail.
9. In baile ar' benad de a chend
   don Fhomóir, ba gním rothend,
   ní cheilim ort fáth dia fail,
   is úad atá Túaim Regain.
10. Fráechnat do muintir Chesrach
    ráinic an slíab sáer-thestach:
    dofuil fo duma glan gáeth,
    conad úaithi atá Slíab Fráech.
11. Indusa, ingen Breis búain,
    do Thúaith Dé Danann drech-búain
    dotuit le fer-gním ngosa
    a Muig úathmar Indusa.
12. Deich cét ocus trí míle,
    issé in rád foirbthe fíre,
    dorochradar, líth co m-blaid,
    le sáethar ag Sléchtan-maig.
13. Is aire tucad Mag Slécht
    ar Maig Senaig na sáer-écht,
    ar senaib ná ceilid raind,
    ó ré Odbgen meic Shengainn.

---

p.256

14. Mé Findtan mac Lamíach luind
    bá-sam crúaid a cert chomluind
    isam eólach-sa rem ré
    senchais Bethad is Bréfne. B.

LOCH LAIGLINDE

1. Loch Laiglinde, loch na tonn,
   co fúair ainm tri écomlonn?
   cid h-é a ainm, nírb ed roime
   nocor' báided Laiglinde.
2. Táinic Laiglinde, an láech lir,
   a cáeca láech co longaib,
   co torchair in cáem 'sin glind
   re táeb tobair don dílind.
3. Romaid iman mag amach
   tond asin tipra thiprach,
   co n-derna loch can tráig de
   ocus cor' báid Laiglinde.
4. Tipra Dera meic Scera
   rob é sin a h-ainm chena:
   Tipra Dera, ba h-ainm dí
   nocur' báided Laiglindi.
5. Delgnat ingen Lochtaig luind,
   ben Parrthalóin don phrím-thuind,
   máthair Laiglinde co m-blaid,
   ara tuc tonn trom-dígail.
6. Cáeca ban, ba mór an gním,
   im Delgnait, 'ma mnaí in aird-ríg;
   dochóid 'sin duma ara n-éis:
   romarb guba re n-aisnéis.
7. Is misi Findtan abus:
   ragab isa maithreachus:
   atá lem can cadhus de
   senchus Locha Laiglinde. Loch.

---

p.258

LOCH CENN

1. Loch Cenn, cid na cinn diatá?
   adfíatar a iarmarta,
   ó docher la Cairpri trá
   Colmán mór mac Diarmata.
2. Colmán mac Diarmata gnó
   rogab Érinn cen iargnó:
   dorat a lecht, líth nad gó,
   i Maig Femin dia tig-ló.
3. Cairpre mac Crimthainn co saí
   úa Cuind catha cráeb rochlaí:
   línais in Loch Cenn dia chró
   úa Echdach meic Aengusso.
4. Noí cét cenn, ní comdáil gann,
   im chenn Colmáin na corr-lann,
   Cairpre Caisil, coimnert cing,
   dobert for linn Locha Cenn.
5. Loch Sílenn, rossáer rosmenn
   a ainm ar thús úas dígenn:
   craithfid ela finnaid find
   ós linnib Locha Sílind.
6. Loch Cend
   mairg doimir fora bruach;
   dolin Cairpri do chinnu é
   condad cru é sis isuas.
7. Loch Sílenn ósin anall,
   ar dodrímem línib drong,
   rolín Cairpre cathach cairn
   conid de a ainm Locha Cenn. L. C.

---

p.260

MAG NDUMACH

1. Tír Úa Failge, fót na fían,
   in rót ríam co raibne rán,
   maigen daig-fher dénma dúan,
   in dara slúag Laigen lán,
2. Life, Léige, Lechet lór,
   Réire, Rechet, Ross Mór mín,
   Géisille, im glaine gort ngúr,
   ocus Múr Dá Maige mín,
3. Mag ocus móin, móin is fid,
   fid ocus móin, móin is mag,
   gaible ocus gaí glas dían-gon,
   gaí glas dían-gon, gaible glan.
4. Éremón is Éber úais,
   rosglúais gaisced glé-mer gléis
   imon raind raindset na ríg:
   maraid 'ca síl tara n-éis.
5. Ro thríallsat a rainn 'malle
   Érenn, iar tomus chrainn gaí,
   im thrí druimnib, soillse sét,
   co trichait cét for cach n-aí:
6. Druim Cresaig, cert Maine múaid,
   Druim Bethach fo baile bríg,
   Druira Fingin i Mumain móir,
   fotha bunaid bróin don bríg.
7. Atbert Éber, úair nár fhír,
   co lín a nglond nglé-mer nglúair,
   bec leis áen-druim aige díb
   ocus a dó 'sin tír thúaid,
8. Atbert Éremón cen úath
   do glé-medón Gáedel ngnáth
   coná d' athchlaind mar dochúaid,
   ná bad athraind úaid co bráth.

---

p.262

9. Atbert Éber, úair nár ming,
   ‘Nímba féimed, óir ním fand:’
   ‘mina raindter ar mo rath’
   ‘dobérthar cath tara chend.’
10. ‘Do chath i cind mís ó 'niu’
    ar Éremón, ‘tri chís cró’
    ‘co Tóchar eter Dá Mag’
    ‘co brú Brí Dam, toisc nad gó.’
11. Tinólais Éber andess
    cona thress trén-fher 'na ais,
    co slúagaib in descirt déin
    ó Ath Clíath co Loch Léin lais.
12. Atracht Éremón co n-ír
    do glé-medón Gáedel nglúar
    ó Shrúib Brain co Brig Molt moch,
    ó Chrúaich Aigle co Loch Cúan.
13. Co ráncatar in dá ríg
    'sin tír táncatar na slúaig:
    romebaid in cath fodess
    óir ba trumma in tress atúaid.
14. Tóchar mór itir Dá Mag
    's a chlad fri bóthar anair,
    Éber mac Míled rosmert
    is dia lecht indister sain.
15. Slige fhlatha Lugach lán
    Mag nDumach na n-dám dar dúal,
    at imda and duma n-dúr
    'na múr ar marbad na slúag.
16. Resíu ba Mag nDumach n-dúr
    airm ir-rubad in rí rán
    a ainm Mag Tendais na n-uch
    co n-imad guth ocus gár.

---

p.264

17. Adrochair Palap don glíaid
    mac Éremóin áin cach thír
    la Conmáel mac Ébir uill
    ar taidecht ó thuinn do thír. Tír.

CNUCHA I

1. Cnucha, canas rohainmnighedh? Ní ansa. Dia tangadar cóic meic Deala meic Lóith co h-Erinn, Gann & Genann, Rudraighe & Sengann & Slaine. Doradsad cóic righna leo .i. Fuat ben tShlaíne, a qua nominatur Slíab Fúait & Inis Fuata. Étar ben Gainn, isí adbath a n-Édar, & is uaithi ainmnighther Edar. Anust ben tSengainn, Liber ben Rudraighe, Cnucha ben Genaind, issi conabudh isin tulaigh sin & is innti roadhnacht, conidh uaithi raiter Cnucha frisin tulaigh, dia n-debradh:
2. Coic mna tucsadar ille
   coic meic Deala co n-duilghe:
   da mnái dibh Cnucha co m-bladh
   is Étar étrocht imghlan.
3. Adbath Cnucha sunna trá
   'sin chnuc fria n-abar Cnucha:
   adbath Étar ben Ghaind glúair
   a mBenn Étar fri h-aen-úair.
4. Desin atá Étar án
   is Cnucha cétach comlán
   is Inis Fuada gan ail
   ocus Sliab Fúait co mor-blaigh.

CNUCHA II

1. Cnucha, canus rahainmniged? Ní ansa. Cnucha, ingen Chonnaid a h-iath Luimnigh, buime Chuind chét-chathaig, dochoidh and do tham ina tigh feisin, ocus dohadhnaiceadh la Connad isin chnuc ugad .i. Cnucha. Unde Cnucha dicitur.

---

p.266

2. Cnucha, cnoc ós lind Life
   roboí úair ba h-airithe:
   ba dún oíged, roboí tan,
   dia rabi ac Túathal techtmar.
3. Fert in Drúad a ainm reme
   ri cét-remes Ugaine
   co remis Cuinn i Cnuc Brain,
   co tánic ingen Chonnaid.
4. Muime Chuinn, nocharad raind,
   ba h-í Cnucha chenn-álaind:
   roboí 'sin dún fo dathaib
   ri remis Cuinn chét-chathaig.
5. Cnucha, ingen Chonnaid chais,
   a h-íath Luimnig lethan-glais,
   dochúaid écc do thám 'na tig:
   robo gád la Gáedelaib.
6. Adnacht in ben, cíarbo brón,
   isin chnuc 'na chert-medón,
   conid Cnucha óshin immach
   a chomainm co bráth m-brethach.
7. Is é sin, a lucht nad gann,
   a rús fír óshin anall,
   senchas na tulcha-sa ana
   ria n-apar co cert Cnucha. Cnucha.

---

p.268

Prose

CODAL

¶1] Codhal cidh díatá? Ní ansa. Aird-rí rogabastair for Erind .i. Eochaidh Ollathar a ainm, ainm anaill dó an Daghdha. Rofhoghail-sidhe Erind etir thúaith De Danann. Dorat Magh Fliuchrois día mac .i. do Aedh. Bái óclach laissién forsin fearand-sin, Codhal corr-chíchach. Bái ben rochaem laissidhe .i. Eachradh ingen Garainn glúnmháir. Dorat Aedh mac in Dagdha grad dissidhe. Faidhis Aedh a draidh dia h-edarguidhe. Asbert an ben nach treicfedh a fer fesin for aird-rígh n-Erend. Indister d' Aedh éra do tabairt don mnaí fair. Luidh-sidhe d' acallaimh an Dagdha & adféd dó a éra do inghin Garaind & adbert na bíadh co coír meni chomraicedh fría. ‘Bentar ar éicin de h-í’, for an Dagdha. ‘Egail lím-sa coimérghe thúaithe Dé Danann do bith imón ngnim-sin, & a n-impodh fort-sa, & olc mór do beth dhe.’ ‘Assu lem-sa gach ní bías de’, ol an Dagdha, ‘indás do mugugad-su tríana gradh, & gan a rochtain. Gabar Codhal acod’, for sé, ‘& faí la mhnaí íarsuidhiu.’ Dognither samlaidh. Gabar Codhal la h-Aedh, saigthin, & faighis lé. Berair Codhal & trí nonbair leis día coiméd. Rosoich an fis co Garaind & co Danaind & co Guirm ingin Danaind & co Sen mac Senghaind. Is and rouatar-sidhe, ac fleghugud a tigh Garainn. Rofhagsad a fleghugad & lotar a n-díaidh Aedha, & gabsatt tech fair, & curthar ár a muintire, & eolóidh fen ass. Doberait leó in mnái co Garaind & co Gruadh cóa mac. Tinolaidh an Dagdha a muinter & a maicne .i. Aedh & Cermad caem & Aenghus & Midir aite Aenghusa & Bodb Derg. Eirghit clanda Eoghain Inbir im Gharann & im Codhal. Fobairther cath aturra. Doghníad corai íaromh do réir Elcmaire an brethiman. Is í breth ruc-sidhe, an ferann in rosáraighedh Codhal a dílsiugad dó 'na enech, & a cinta a sharaigthe, & can ingrem Aedha 'na chind tría bithu sír. Doberthair rátha dho-sum indsin ím dílsiughadh an feraind, & scaraid amlaidh. Conidh desin rolen Codhal don

---

p.270

tulaigh íarom, ar Chodhal a ferannus furre. Codhlín imorro mac Codhail & Eachraidhe, is úaidhibh-sidhe ainmnighther Codhlín din tulaigh aile, día n-ebradh andso ut sequitur.

1. Tug mac an Dagdha dhimoír
   serc gan tarba fri h-anbaíl
   do mnaí Chodhail a charad,
   d' Echraidh con n-amharc n-anbail.
2. Torchair an dún a n-dernadh
   do Chodhal na rún rind-mer:
   esce Aedha is cned Chodhail
   adaigh n-adhaigh rohíndledh.
3. ‘Meltair lem an barc bleidhech’
   ‘a rí na rend n-imrebach:’
   ‘uaim-si ainm forsin tulaig,’
   ‘for Chodhal chubhaigh chnedhach.’

SLÁINE

¶1] Slaine, cidh díatá? Ní ansa. Slaíne rí Fher mBolg, & a m-brethem, is les roslechtadh a caíll din Bruigh. Atbath íarom a nDruím Fhúar frisa n-aparthar Dumha Slaíne, & rohadhnacht ann, conidh uadh raiter Slaine din tulaigh, día n-ebradh:

1. Adbath sund Sláine na slogh:
   fair atá in duma dímór,
   conidh Slaíne is ainm don chnuc
   a n-dechaidh bás sin prim-purt.

DUBAD

¶1] Dubadh, cidh díatá? Ní ansa. Rí rogabustar for Erinn, Bressal bo-díbadh a ainm. Taínic díth do buaibh Erenn fría linn, cona rabatar acht secht m-ba & tarb indti. Rothinolaid fir Erenn as gach aird chuice do genam thuir occa fo chosmuilis thuir Neamhruaidh, comadh de nodigsitis dochum nime. Taínic a shiúr

---

p.272

dia saigthin, & adrubairt rofhosaighfedh an ngréin a clethib nime cen rith, comadh lá shir doib fri dénam a saethar. Luidh inn ingen for leth do dhénam a draidechta. Luidh Bresal 'na díaidh & comraicidh fría, conidh ón chul doronadh and raiter Ferta Chuile don inadh. Taínic adhaidh doib íarsin, ar romilledh a draighecht mon n-inghin. ‘Tiagham as dono’ oldad fir Erenn, ‘ar nír gheallsom acht bith aen-lá oc denamh an chnuic-si, & ó rodubadh fornn ar ngnímh & o thaínic adhaidh, & dochóidh an lá ass, tíat cách día n-inad.’ ‘Ba Dubadh a ainm co brath an inaigh-si’, ol an ingen. Conidh de atá Dubadh & Cnoc Dubadha.

RÁITH CHRINNA

¶1] Raith Crinna, cidh díatá? Ní ansa: ó Chrinda mac Cuind chét-chathaig, romarbadh and la h-Eochaidh find Fúathnairt, rohainmnighedh. Co rug Eochaidh a chend leis a teach Theamrach co rochuir for cleith cháerthaind, ar ulc fría h-Art mac Cuind, ar ba ges dó anní sin. Conidh desin rohindarbadh Eochaidh il-Laighnibh, conidh de atáitt Fotharta indtiu aniu.

1. Crinna mac Cuinn, crúaidh a gaí,
   do robo dún Dún Crinnaí:
   cidh é a ainm-siumh gairther dhe
   ann robo bec a buaine.

UMALL

¶1] Umhall, cidh díatá? Ní ansa. Umall gilla Finntain meic Bochra itorchair ann la Tuaith Dé Danand, in tan tucadh cét-chath Muighe Tuiredh atorru & Fir Bolcc. Rohadhnacht íarom a Muigh Réidh, ar rob é sin a ainm ría n-Umhall: día n-debradh:

1. Umall gilla Fíntain fhél
   rohadhnaicedh a Muigh Réidh:
   na celidh for buidhnibh clann
   inní sin díatá Umhall.

---

p.274

¶2] No dano Umall .i. all umha darat Manandán mac Lir ime ann fría h-edh cían tria druídhecht, & comadh ón all umha sin adberthaí Umall fris.

MAG METHLUACHRA

¶1] Mag Leathluachra, cidh díatá? Ní ansa. Leathluachair & Furu-drán, dá óclach gradha do Fhínn mac Cumhaill, robadar isin maighin sin. Dá dún acco a Muigh Léthluachra, Dún Furudhráin & Dún Lethluachra. Anand fhind, ben Fhurudhráin isin dún medhonach, conidh de raiter Dún Anainne finne. Dorat Anand gradh do Lethluachair, co n-dernsad aentaigh, co feas forro a m-béd. Conidhromarb Furudrán Lethluachair ina míghnímh, co roadhnacht isin muigh sin, conidh de raiter Magh Leathluachra, ut dicitur:

1. Leathluachair mór-óglach Finn
   gilla is úallcha baí a n-Erinn,
   is é robai sunda ana
   is uadh sloindter an mag-sa.

CONACHAIL

¶1] Conachail, cidh díatá? Ní ansa. Corann ingen Daíl doróne sealcc and for mucaibh allta co romarbsat na muca nái coin da conaibh, co roadhnacht lei-si íat acus co n-dernad duma úasa. Conadh desin atá Conachail, día n-debradh:

1. Corann, robo ben co céill,
   ingen Dail, is domhna fhél:
   dorighne selg for an muigh,
   conadh de atá Conachail.
2. Marbaid na muca móra
   nái coin da conaib crodha:
   a fert roclaidhedh cen ail,
   conidh de atá Conachail.
3. Cidh Corann a ainm aníu
   ac na h-ócaibh fír-Fochlíu
   in caille, etar slíabh is chaill,
   dob ainm do riamh ría Corann. C.

---

p.276

ATH CROCHA

¶1] Ath Crocha, cidh diatá? Ní ansa. Croch mór mac Daíre dornnmaír do Chlandaib Deadhadh atorchar ann la Coinculaind mac Sualtaimh for cath Finnchoradh, a quo Ath Crócha nominatur. Nó Crochán cenn-derg romarbsat Maic Morna ann, día n-debradh:

1. Atorchair leo na h-inis
   a siúr budhén Maighinis:
   atorchair ann Cróch na celc
   's a ingen Cróchu cenn-derg.

¶2] Et Maighinis ingen Garaigh glún-mháir romarbadh a Maighinis, conidh uaithe roghab ainmniugadh, & Cróch cenn-derg, & a ingen Crócha forsin áth út, conidh uaidhibh roghabh a n-ainm Ath Crócha.

MAG N-ÚRA

¶1] Mag n-Úra, cidh diátá? Ní ansa. Colum Cille dorighne moladh do Chiarán mac an tShaír íarna écc. Énna macu Laíghsi, issé robáei for cínd Cholaim Chille. Bearchán a farrudh Cholaim Chille, air issé rob aite dó, & is uadh fuaír irmhór a fháitsine. Is ann rorecadh an t-immond, aít a fuil Cros Cholaim Chille forsin faichthi. Tarcas lán tíre na manchán do búaib do Cholaim Chille, nó. xx. cét uinge d'argat, & nír gab Colum Cille sin, acht a trí mámanna do úraibh Cíaráin. Tucadh dosum sin, & rucc leis co Magh n-Uatha. Rocraith-sim a thri mhám isin muigh-sin, cor'chuir na deamna ass, ar robo lán do dheamhnaib conice sin é. Conidh óna h-uraib Cíaráin rolen Magh n-Úra dhe. Mag nDerg a ainm ar tús, ó Derg mac Dolair, dorochair and. Mag n-Uatha a ainm íarsin, ó Uath échtach mac Feradhaigh, dorochair and for cath Muighe Deirg, tucsat Connachta do Chormac Conloinges in lá ría toghail Bruighne Dá Choga. Magh n-Úra imorro a ainm iar tain óna h-úraibh Cíaráin do chrothadh fair.

---

p.278

MAG MANDACHTA

¶1] Magh Mandachta, cidh diatá? Ní ansa. Mand Muirisce mac Daíre brathair Damháin meic Daíre atorchair and la Coinculaind mac Sualtaigh for Táin Bó Cúailnge, conidh de raiter Magh Mandachta .i. Mand-echta .i. écht Mainn and. Nó comadh ona mnaibh romarb Cúchulaind and a cinta Derborgaill mná Lughdach sríab-nderg, romarbsad-som tría fhormud, nóraite Magh Mandachta de .i. Magh in Bain-échta, & Ath Bannleachta forsin ath .i. o ban-lechtaibh ban Uladh ann.

LOCH LUGBORTA

¶1] Loch Lughborta, cidh diatá? Ní ansa. Mór-dál robaí ac trí maccaibh Cermada meic in Daghda annsin a Cáendruim frisa raiter Uisnech, fri Lugh mac n-Eithne, do dhenamh chóra fris a lus a n-athar .i. Chermuda, rosmarb-som ic éd 'ma mhnaí. Rococradh Lugh dino la maccaibh Cermuda .i. Mac Cuill, Mac Cécht, Mac Gréne, Lugh do marbadh. Saidhis Mac Cuill sleigh inna thraigid an fir. Doluidh-sim íarom uaidhibh a n-eisimul cusin loch ucut. Marbthair & baiter andsin h-é, & issed adberad-som, conidh fair rogníadh in carn fil isin phurt frisa n-abur in Sidhán, Conidh Lecht Logha in carnn-sin, & conidh Loch Lughborta & Carnd Lughdhach íarom desin.

¶2] Nó comadh o Lughaidh mac Táil frisa n-aparthaí Delb Aedh rohainmnighedh. Uair in tan taínic Delb Aedh mac Táil aness a Mumain cona chóig maccaibh, íarna fogra día inghin fesin dó a fherann d' fhagbáil disi & día fir .i. do Thrad mac Tasaigh, is é port rogab-som in crích út, co n-derna-som tene druidhechta íar sin, cor' muighsed cóic sruama eisti, & cur' lái-sium mac fri gach sruaim díbh .i. dá mac fri h-Oirbsen aníar .i. Gnó beg & Gnó mór, Baetan i mBeathra, Andiledh a nDelbna móir, Anlenn a nDelbna

---

p.280

Bethra, Andiled at Nuadhat. Anais fen icon inadh úd, & comadh uadh nógabadh an loch ainmniugad & an port .i. Loch Lughborta .i. Lughaidh a ainm-sim connici sin: Delb Aedh a ainm osin amach .i. Dolb-aedh .i. don tenidh doilbthe. ⁶

CRÚACHÁN AIGLE

¶1] Cruachán Oighle, cid diatá? Ní ansa. Aighle mac Deirg meic Condrach dorochair and lá Cromderg mac Connrach uaír[gap: extent: some words]Clíara cedach romarbh Aighle for comairce Chromdeirg. Cruachán Garbrois a ainm reme-sin. Crúachán Oighle imorro a ainm ósin ille, ut dicitur in sequenti.

1. Oighle mac Deirg, derg a dhrech,
   romarb Cromderg mac Connrach:
   don gnim-sin co ngairge ngus
   as de atá Oighle ar Gharbrus.
2. Crúachán Garbrois gairmdís de
   lucht eólais in tiri-si:
   Cruachán Aighle ósin amach
   a ainm co tí ia bráth brethach.
3. Cidh díatá Clíara cétach?
   finnad senchadha Olnécmacht:
   ann robíth ingen in Scáil
   isa clíar ótha Espáin.
4. Is Druímne, cidh díatá an t-ainm?
   ann ba Luat mac in Scáil Bhailb:
   ann robíth Bairend a ben
   dár' bhris a druim trén-galar.
5. Ecaill atá for an linn
   an feas duibh cidh díatá in dínd?
   Ecaill ingen Aedha deirg
   and robíth, meic in Leth-deirg.

---

p.282

SLIAB BADBGNA

¶1] Sliab Badhna, cidh díatá? Ní ansa. Día tangadar Fomóraigh a tochosal chatha Muighi Turedh, tangadar ann na cethri righ-fheinnigh .i. Goll & Irgholl, Omna & Badhgna, ceithri meic Innigh meic Tuire thort-builligh. O romebaigh in cath íarom for Fomoraibh rolen cach a toghraím asin cath. Dorochair Goll & Irgholl fora sleib, conidh úaidhibh raiter Slíab nGuill & Slíab n-Irghuill. Docher Omna fora áth, conidh uadh Ath Omna for Buíll. Robith Badhghna ina sleib i n-airrthiur in tshlebe, conidh uadh raiter Slíab Baghna. Dorochair dono Fer Dá Laarc oc Buill, conidh uadh raiter Ath Dá Laarg for Buíll. La Lugh lámh-fhada atorchradar. Atorchair Clárach a Corann, conidh uadh raiter Clárach. Cnamha a Cuil Cnamha.

TULACH EOGAIN

¶1] Tulach Eoghain a n-Uaib Failghe, cidh diatá? Ní ansa. Eogan Bruighne Dá Chocca roadhnacht innti. Is aire imorro adberthe Eogan Bruighne de, air is a mBruighin Dá Chocca rucadh & ro-hoileadh h-é .i. Eogan Bruighne mac Nathí meic Rossa Failghe meic Cathaír móir, & is uadh ainmnighther Tulach Eogain, día n-ebradh:

1. Fuil sunn lecht Eogain Bruighne
   ní leacht deoradh cen duilghe,
   fer gan tath[a]ír na thír thair
   úa Cathaír móir meic Eoghain.

¶2] Cormac úa Cuind, issé roalt Eogan. Eiched imorro ingen Dén rodnalt. Is eissiumh dorat in magh fris n-abar Mag Riched disi a ferannus, & comadh uaithe nóghabhadh ainmniughadh. Isin

---

p.284

tulaigh sin dano roadhnacht Cathaír mór & Rossa Failghe & Nathí & Eogan Bruighne, día n-ebradh:

1. Tathum domna bróin ar beirt
   for ligib láech ós lom-deirc:
   ní fil adféta co fír
   ingnais éca na n-ard-ríg.
2. Missi sund ós lepthaib trá
   fri serc-maid, fri sír-guba:
   iat-som fo brón bethad cé
   cen sód is cen sóinmige.
3. Failet sund cethrur calma
   i n-óen-áit i n-óen-adba:
   bith for lepaid nal-láech lond
   is deccair, is díchumung.
4. Cethair, is rúss, rúamdais gail,
   Nathí úais athair Eogain,
   Eogan Nathí, Ross na rath,
   Cathaír cóir in cethramad.
5. Sé meic Rosa Falge fheil,
   bítis Lagnig dia lán-réir,
   fir allaid ar cach achud
   co nostarraid trom-thathum: T.
6. Oengus find, Oengus dub dían,
   Brenaind, Dalán, daig dar sliab,
   Eochaid, ba airech achaid,
   is Nathí, co trom-thathaim. T.
7. Maclocc, Fergus, Cetach cruaid,
   Currech, Furudran find-gluair,
   aithellach da Ailill ail,
   Oengus, Coelan, Conamail,
8. Deich meic sin do Chathair cruaid
   ocus sé h-úi 'sind oen-uaig:
   ba sluag leoman cen lacad
   sund im Eogan tamthata. T.

---

p.286

9. Siat sain a meice sa h-úi
   ind ard-ríg Cathair cleth-núi:
   i Carmun na rig ir-rag
   adbul in gnim a tatham. T.
10. Éber mac Miled, meit gal,
    leat líath Lugna luath-mongach
    'sin Bothur eter Da Mag
    tát sin tóchur 'na tatham. T.
11. Secht fir secht fichit secht cét
    secht ríg-fhir co soilse dét:
    mac Heiris iar coll a chor
    tá sund co tromm na thathom. T.
12. Ainm in chnuicc maith as cach mud,
    fo fail cach flaith 'na foluch,
    ruc leis in leoman mar Lug:
    fotá Eogan na thathum. T.
13. Mór láech, mór lige, mór lecht,
    mór fine ocus mór n-airecht,
    dars' tic túr ocus tachud
    noco rún in ríg-thathum. T.
14. Cormac úa Cuind, cen chur de,
    roalt sund Eogan Bruidne:
    ainm a muimme cen mafad
    Rechet, ruc in ríg-thatham. T.
15. ⁷An tEogan-sa, as i do oil,
    Rechet, inghean Dein dírmaigh:
    dorad roinn dia muime maith
    gan coing uirre acht an t-ard-fhlaith.
16. Dobherainn eol gan dailbh daith
    go ttug duthaigh di an dath-maith:
    fonn glan gan doméin rodet
    conadh Magh roréidh Reichet.

---

p.288

17. An lo tall a dalta di
    do Reichet an magh mín-si
    gan chárait gun mnaoi mun magh
    búi, go ttáinig a tathamh. T.

GLAISSE BULGA

¶1] Glaissi Bulga, cidh díatá? Ní ansa. Glas ingen Deirg meic Deaghadh roalt Osgur mac Oisín meic Find. Co romarb Cairpre mac Cormaic uí Chuinn intí Oscur a cath Gabhra. Et tánic Glas aníar al-Luachair Deadhadh do chaínedh a dalta co tech a h-athar. O 'tconnairc an tech úaithe & in muintear & na comaltadha batar ím Oscur, dorochair faen tara h-ais, co n-abadh cen anmain, co n-ebairt cách ‘Glais bolc faen sund, & bidh é a h-ainm folilfe an ferand-sa co brath.’ Conidh de asbert in file:

1. Glais-ben, ingen Deadhadh Deirg
   roalt Oscur, aidble uird:
   robris a cridhe gan cheilg
   forsin leirrc a nGlassa Builcc.

LOCH SEMTIDE

¶1] Loch Semdidhe, cidh díatá? Ní ansa. Semtell mac Saibhce, tren-fher Airt mhic Cuind chét-chathaig robaighed and, íar marbadh dhó Becloingis meic Eiris tría ímthrascrad. Becloinges íaromh tanic a h-Espáin co h-Erind, & conatecht comrac aínfhir for Art mac Cuind, nó ben Airt do thabairt dó .i. Aenmaiche ingen Aedha mic Aiche rígh Connacht. Roghab Semdeall imorro an comlonn dar ceand Airt, & docer Begloingseach leis, & taínic día thig, & rosfothraic isin loch, & rosbaighedh ann iarom. Conidh uadh ainmnighther Loch Semtille.

INIS SAMER

¶1] Inis Samér, cidh díatá? Ní ansa. Díambaí Partholón isinn indsi sin & a ben .i. Delgnatt, & a ghilla .i. Toba, & a chú .i. Samér, doluidh Parrtholón a aenur immach do chúartughudh an feraind. Aentaighid imorro día éis a ben & a gilla, & ebhait digh ceachtar

---

p.290

n-aí a cúach robaí ac Parrtholón. Doroich Párrtholón íarsin día thigh, & conaitecht digh, & doberar dó a chúach, & ibis digh tríasin cuslind órdha baí as, & airighis fair an días do ól as, & foreitir andsidhe co n-derndsad míchostudh. Tic an chú chuice íarsin, & dobeir-sium bem dia bhois do, conadhromarb. Conidh é sin céd-éd Erenn. Conadh ón choin-sin raiter Inis Samér frissin n-insi & Samhér frisin n-abaind, conidh e sin ced-éd Erenn & cedna drúis Erenn. Luidh an gilla ass íarsin for baí chaí, & noseathat coin & eathaide h-é. Sé bliadna .x. imorro do Párrtholón íarsin conisfuair bass.

DÚN RUISSARACH

¶1] Dun Ruissarach, cid diatá? Ní ansa. Garach mac Fomhuir do Domhnannchaibh las' rocumdaighedh h-e, & is í a aittreabh robaí ann. Iss íat a thrí mic sin robítha for tana la Coinchulaind .i. Lon & Diliu & Uala a n-anmanna.

¶2] No dano Sarach sáer dorighne do Phadraicc a chumdach fa deoidh. Ata comla fris, & atá sab forin comlaidh sin ó ré Padraic cosaníu, & nidad críne achach, & ní fes cía cinél crainn íad. Atá dano a tairrngire don dún-sin a brith a tír tairrngire cona lán daíne & inndile leiss .i. secht lán faicthi an dúine, & atá radharc isin faicthi. Itá dano a m-briathraib Patraic cach úair bus écen, cidh mór do bhuaib berthair chuice, co taillfe ann, co n-abra mac ban-treabthaighe ‘Ní thalla and’; & cibedh úair adbérthar sin and, raghaidh Dún Roissárach ass. Lan in dune do buaib máela odhra tugadh don tsháer fora dhenamh, acht testa aen-bó de: & is é logh tucadh don tsháer innti-sidhe, a ainm forsin dún .i. Dún Rois Sárach. Dun Trí Líag imorro a ainm ó chéin anall.⁸

---

p.292

DÚN CLÚANA ITHAIR

Dun Cluana h-Ithair cidh diatá? Ní ansa. Ithar mac Édgaíth an fhennedha robáighedh annsin forsin linde 'na comair amach for Sinaind. Robaighedh annsin dono a chethri cornnaire, conidh de raiter Línd na Cornnairedh.

1. Bás Dubthaigh duind icá thaigh,
   bass Lughdach a Muighen-muigh,
   Cormac a mBruidhin, báss laeích,
   badhugh Ithair mic Édgaíth.

SÍD DUMA

¶1] Sith Duba, cidh díatá? Ní ansa. Duma ingen righ Sidhi Fher Femin dodheachaidh a coinde Labradha lendánaigh do Feruibh Bolcc, co torchair codladh furre, co rofáss ceó uímpe, & co n-dechaidh for merugud isin sidh, & co bfhuil ann beóus. Conidh desin atá Sith Dumha.

MAG CORAINN

¶1] Magh Coraind, cidh diatá? Ní ansa. Corann cruitire do Dhían Cécht mac in Dagdha, rogairm-sidhe asa chruit Cáelchés do mucuib Dreibrinne, & roreith-sidhe fothúaidh íar nirt a cnámh, & roreth cúanart Olnécmacht & al-laechradh ina díaidh conice Céis Chorainn, & is desin atá Céis Chorainn & Magh Coraind.

TRÁIG EBA

¶1] Traigh Eaba, cidh diatá? Ní ansa. Día tanic Cesair ingen Betha mic Naoí lucht curaigh co h-Erinn. Tainic Eaba in ban-líaidh léi, cho rocodail isin trácht, co robáidh in tonn iarom. Conidh de raiter Rind Eaba & Traigh Eaba dona h-inadhaibh sin osin ille.

---

p.294

ÚAIG BÚANA

¶1] Uaigh Buana, cidh diatá? Ní ansa. Búan inghen Saméra dodhechaidh a n-deghaidh Chonculainn, dia n-deachatar triúr do chosnam an míre curadh .i. Laeghaire & Conall & Cúchulainn. Forfemdhes breth uime doib a n-Emain Macha, co túdchadar a fuighellaibh Cruachan. Foréimidh-sidhe dano, co ronerb co Samér do Eas Ruaidh, condacertsidhe iarom dóib, & dolotar fo chórai uadh. Luidh fer dib for Ess Ruaidh .i. Laeghaire. Luidh fer ele for Snamh Rathaind .i. Conall, & a ara Rathann is ann conapadh for Líg Rathain. Luidh ingen Saméra for lorcc na trí carpad. Athgeóin slicht fonnaigh Chonculainn, fódaigh nach sed cumang notheigedh. Rochlaidhedh na múra, & nofhairsingedh & nolingedh da gach thelaigh for araile. Roleblaing sí lem n-úathmar ina dhíaidh-seom, co n-ecmaing a tul imón all dofuiris in carpat. Conidh desin ainmnighther Uaigh Búana.

MAG MUIRTHEMNE

¶1] Magh Muirtemne, cidh diatá? Ní ansa. Tricha blíadan íar n-dilind baí muir thairis, conidh de adberar Murthemne de. .i. temhe (?) in mara, nó fo scemil mara h-é. Nó mur draidhechta baí fair co muir-selche ann co n-aicnedh suightheach lais. Consuighedh in fer cona armgaiscedh chuige, co m-bidh for lár a ustudh-builg. Co táinic in Dagdha & a lorg anfaidh 'na laim & rothom uadh for an muir-tshelche & rochan na bríathra-sa. ‘Taí do chenn cúasachtach. Taí do chorp císachtach. Toí do thul toghuidhe. Báig thúaigh.’ Co rothraigh an muir-tshelche desin cosin muir n-druidhechta & comadh desin adbertha Mag Murthemne de.

---

p.296

LIND FÉIC

¶1] Línd Fec, cidh diatá? Ní ansa. Féc mac Follamhain mac Conchobair dorochair ann for cath Ruis na Righ .i. a badhugh andsin, et cetera.

DRUIM TAIRLEIME

¶1] Druim Thairleme, cidh diatá? Ní ansa. Lía labar robaí and ó aímsir Thúaithe Dé Danann, & demun doberedh fregartha dó ass. Co n-apradh fri cach n-áen tairisem oca dia adhradh. Co tairb-lingedh cach aen nótheighedh seacha oca co m-bidís icá adhradh. Co rofhás desin coná téd neach ósin ille isin telaigh cen tairlem innte, amail budh ges dóib techt sece cen airisim ínnte. Conidh ón tairlem-sin rofhás Druim Thairléme do radh frisin tulaig osin ille.

BRÍ GRAIGE

¶1] Brí Graidhe, cidh diatá? Ní ansa. Día luidh Laegaire mac Néill rí Erenn co Ferta Fher Fécce d' innsaighe Patraicc, día tánic do shiladh chredme a n-Erinn. Tangadar toirne & saighnéna móra andsin tría mírbaile Patraic co rolái scuru Erenn for fúascur. Conidh and fríth acon tslíabh amne, conidh de dogarar Brí Graighe .i. tulach nó ard na n-ech nam brí ard no tulach dicitur.

SLEMAIN MIDE

¶1] Sleamain Midhe, cidh diatá? Ní ansa. An tan dogairthe cách do fheis Teamhrach la righ Erenn, nochommórtha feis la righ Midhe isin tulaig amne, ar ba ges do righ Midhe cen fhes na

---

p.298

Samhna do dhenom isin tulaig út an tan dogníthe fes Teamra lá righ Erenn. Bá coll geisi dono do righ Temrach cen fes Slemna do commóradh lá righ Midhe an tan dogníthe fes Teamhrach lais. Conidh desin raíter Slemain .i. sliab maíne, ar ba mór an main do rígh Midhe seach cach righ a n-Erinn cen imthuilled fessi Teamrach, ⁹et reliqua.

¶2] Slemain .i. Sliab Main .i. Maein aidhi Moraind mic Cairbre Cind Cait boi and, in tan boi nert aithech-tuath for Erinn.

ATHAIS MIDE

¶1] Athais Midhe, cidh díatá? Ní ansa. Una (.i. gorta) mór dodheachaidh a n-Érinn uile, co n-derna cach áen forar' thoill a n-Erinn domun-chuiledha daingne acu ic taiscidh a m-bidh & ica choigill. Dorónadh teach n-daingen ac righ Midhe a Tulaig an Comlaind. Dodheachaidh araili duine & rotholl in teach & roshín a láim tresin aidherbi d' íarraidh bídh. Roairighsit an lucht robaí isin tigh sin & rotescadh a lamh thall de. Rosín-siumh dano an laim sláin tríasin aidhérbe cédna. Roghabsad an lucht robai thall issidhe, & tangus día shaighidh & rogabadh h-é. ‘Cidh 'mo tarrdais do laím,’ ar íad, ‘a n-diaidh na laímhe aile día beim dhít?’ ‘Baí dom ocaraighe’, ar sé, ‘& do saint bídh ocom, corbo cuma lím cach ball ar úair do bem dim, acht co bhfaghbainn bíadh.’ ‘Is mór in athais do feruibh Erenn anní conraidhe’, for cách. ‘Bidh de dano bías Athais forsin tilaig a n-dernadh co brath’, for an druí. Conidh de rodngiúil ósin an t-ainm sin cnuc .i. Athais Midhe.

Misi Muiris Ó Clérigh, & am tríamhain ódie.

SLÍAB SLANGA

¶1] Sliab Slangha, cidh díata? Ní ansa. Selg dorónadh la Rudhraighe, trí coícta laech, ba h-edh a lín. Dúiscther torc allaidh oco. Marbaidh-sidhe cóicait don tshluagh & brisis da ghaí Rudhraighe.

---

p.300

Tic Rossa mac Rudhraighe a foírithin a athar & desela an torc & térnaid, a ghaí slána leis. ‘Rob buana do rei’, for an rí, ‘as slan-ghaítheach tice on torc.’ Conidh desin atá Slíab Slangha fair.

¶2] No Slangha mac Partholáin an cethramadh aire Erenn rohadhnaiced ann la Partholán, unde Slíab Slangha nominatur: & is é cétna liaigh Erenn é, amail adberar sunn:

1. Slanga, mac Pártholáin grínd,
   leighis doróne a n-Erind
   Laighlind rogaed ina blai
   i cath mór Muighe h-Ithaí.

MAG ETRIGE

¶1] Magh n-Etrighe, cidh diatá? Ní ansa. An tan robás icá reidhiugud la Párrtholón, & ica threbad, is ann adbath in ceth-ramadh dam robaí icá trebadh occa la méd a fedhma. Etrighe a ainm: is uadh raiter Mag n-Etrighe don muigh, ut poeta dixit:

1. Líag is Lecmagh cona lí
   Imaire & Etrighí
   in ceathar-dham co n-dír dám
   rothrebsad tír Parrthalán.

TIPRA BROTHLAIGE

¶1] Tipra Brothlaighe, cidh diatá? Ní ansa. Día romarbsad Maic Mórna Dorunmár & Indascland & Imdán do muintir Fhínn uí Baíscne, co roláiset a trí cindu isin tibrait, conidh ón brothlach sin adberar Tibra Brothlaige.

1. Tucsad cend Dornmáir dhaltaidh
   is Innasclaind imfhartail
   & lmgáin ar sene
   ar lár Thipra Brothlaige.

---

p.302

GRELLACH DOLLUID

¶1] Grellach Dulluidh, cidh diatá? Ní ansa. Dolludh mac Cairpre Nía Fer dorochair innti lá Coinculaind. Amrún Fer nDea a ainm ó chéin, fobith ba h-ann ceda-ímraidhedh tochestol chatha Muighe Tuiredh lá Deo Danand.

OIN AUB

¶1] Oin Aub, cidh diata? Ní ansa. Baí óglach amra la Gaidhela ir-righi. Alais dá each for áes Sidhe Earcmon, h-i scaitib Auae Cenindáin. Nemedh mac Namha ainm an rígh. Doleicthea dó íarom an da each asin tsídh. Domeabaidh sruaim ina n-deghaidh asin tshidh, & baí aúan már forsin tsrúaim sin ina n-deghaidh, & lethais tarsan tír an t-úan romór, & baí samlaidh co cenn m-bliadna, conidh aire sin asrubradh Úanob don uisce sin, & conidh aire atrubairt Cúchulaind, ‘For úan da each n-Emna tánic’ .i. an tan tánic do thochmurc Eímire. Unde Oin ub dicitur.

GLENN BREOGAIN

¶1] Glend mBreoghain, cidh diatá? Ní ansa. O Breoghan, o sinnser mac Míledh ainmnighther Magh mBregh & Glend mBreoghain, & as fris adberar Glend an Már-daimh .i. damh Smirgaill mic Teathrach, ba rí for Erinn. Adbath dino an dam sin ó thoidin mná Futae oc esradh Muighe Bregh síar co beólo dúin, & as frisin magh sin adberar Druím na Már-mhuice .i. ar ba delb muice tarfás do macaibh Míledh for cach tilaig & for cach n-dingna a n-Erinn, annsin immerensat & adcobarsat gabáil in tire.

---

p.304

AILÉN COBTHAIG

¶1] Ailén Cobthaig cid diatá? Ní ansa. Dubthach dornmár mac Eogain rí Muman. Ben ambrit leis: mór imorro a túaithe na mná. Nobíd dano in ben oca chomét col-léir, conna comairsed fri mnaí n-aile. Bátar fir Muman oca chairigud cen chlannugud do dénum. Docúas uad do chungid ingine as áillem nobeth la Mumain dó. Fofríth dó iarsuidiu Fedelm fholt-buide ingen Dínil ó Chum Dínil i crích Chorco Duibne ir-Ros Túascirt. Tic in techta aníar co n-ebert frisseom. Dolluid-seom iarom do fheiss lassin n-ingin. Dollotar co m-batar issind fhaithchi uile a munter. Dolluid in ben immach cor-rala cor impu for túathbiul conna cungnétar nem na talmain. Ité clama bodra. Issed ruc a ech inní Dubthach, co tech a ingine búi issind fhaithchi .i. Ethne thóeb-fhota, ingen Dubthaig. ‘Olc ón imorro’, ar sí, ‘soífet-sa uile: úam-se rucad in t-eolas di.’ Imthéit-side impu, conidrala díb acht in buidre nammá. ‘Ní h-uaim-se rucad ón’, or sí. Ní rolá díb iarom. Gaibthi síar. ‘Táet Dínel’ ar se ‘ar mo chend dom shénad.’ Druí side. Noséna-side, condarala de. Do tháet ind ingen immach do fherthain fháilte frisin ríg. ‘Is cóir duit’, ar Dínel, ‘ferthain fáilte fris: is tú doroacht do maith ocus do líth duíb.’ ‘Ba maith ón ám, a Díneil’, ar ind ingen, ‘dia m-beth iartaige de.’ ‘Bíaid’, or Dínel. ‘Cíd bías de?’ or ind ingen. Is and asbert Dínel:

Dínel

1. A Fedelm, a fholt-buide,
   béra mac do Dubthach de:
   bid fer innraic in cech airm,
   Carpre cend-chotut a ainm.
2. Genfid i n-inis iar nglind,
   rofestar Ériu imrind:
   gébaid ríge, regtait fir
   for Clanna Dedad meic Shin.

---

p.306

3. Bíaid cét m-blíadna i flaithius,
   bid airdirc a mór-maithius:
   genfit adamra 'na ré,
   nad co tancatar cose.
4. Finnai cid lethan al-loch,
   ocus cid mór a anfod,
   tráigfid, ní bia banna fair,
   i flaith meic Dubthaig dornmair.
5. A tír fil la tóeb Cláre,
   otá Cnámchaill co h-Áne,
   ní nad raibe fair cose,
   donicfa immed dáme.
6. Bairend, cid soréid uile,
   ásfaid comba Cloch Daire:
   bíaid immad aittin ann
   i tírib áillib Érann.
7. Femen cid sescand cose,
   ocus cid rota Raigne,
   dorega scoth-shemmor ind
   i flaith Chairpri chotut-chind.
8. Báidfidir iarora túaid Buí,
   is and atbeir Dinél druí
   díth meic Dubthaig, trúag n-élang,
   caínfitit túatha Érann.
9. Ásfaid carrac for a druim
   issind aicén oc Taig Duinn,
   comba fadirc ós ler lán
   in charrac cach leth for snám.
10. Rafáid iarom timchell sair
    ecna do thir ocus muir
    la toíb n-Érenn, érim nglé,
    condaben fri Bentraige.

---

p.308

11. Ó docomce Corpre clí
    colla for crích mBentraigi
    nícon bia senchas iarsin
    do mac Dubthaig meic Eogain.
12. Regthair etarru ocus tír
    oc buain míanna, mór in bríg;
    it é dogénat in m-brú
    síl mBuinne do Bentraigiu.
13. Ticfa rí rúnda aile,
    Cobthach dít h-uíb tarraige:
    is leis bérthar aittreb ind
    for Druim Corpri chotut-chind.
14. Bíaid caín lind
    condaticfat in Tálchind:
    fíal étrocht, aille sretha,
    bid leó tria bithu betha.

EMAIN MACHA

¶1] Eamhain Macha, cidh diatá? Ní ansa. Macha mong-ruadh, ingen Aedha rúaidh meic Badhuirnn, dorad for macaibh Díthorba in ráith do chlaidhe. Día m-batar for indarba i fothribh Bairne luidh-si ir-richt chlaimsighe chuco día m-batar ac fuine thuirc allaidh isin chaille. Berigh gach fer ar úair les h-í do aentughudh fría, & nochengladh-si iarom. Beridh-si iarom lei co h-Emain fon chruth sin cóic meic Dithorba .i. Baeth & Brass & Bétach, Uallach & Borbchass a n-anmand-sidhe. Fororchongairt-sidhe dino in ráith do chlaidhe, ar bá fearr lei moghsaine forro andá a marbudh. Rothoraind doibh ímpi 'ma cúairt día dealg íarsin in ratha, & rosclaidhset-som. Unde dicitur Eamain .i. eomhuin .i. eo imma mhuin Mhacha .i. delg ímmá braighit. Acht chena fégh in Réim Rigraidhi, si desideras inuenire prolixius, & causa breuitatis hic praetermito.

¶2] Nó dano is de Eamhuin Macha. Dia luidh Macha ingen Sainrith

---

p.310

meic Inboith do choimling fri dha ghabair an righ Choncobair isin aenach, íarna radh do Chrunnchoin ba luaithi a ben andate eich an righ. Asbert in rí fri Crundchoin, foghebadh báss mene thísad a ben don coimling. Tanic iarom Macha do sháeradh a fir, & si alachta, & roreith an cend m-blai frisna h-eocho, & ba luaithe dhi anda dona h-echaibh. Arsisbis iarom mac & ingen d'aen-tairbert, & scredsad in noidhin, co rolai Ullta ina cess, co m-ba coimneart fria mnai siúil cach fear, conidh o sin rolen an cess, & conidh on Macha sin & don eamon rosfuc ata Magh Macha & Eamain Macha.

TECH NDUINN

¶1] Teach nDuind, cidh diatá? Ní ansa. In tan dolotar meic Miled aniar don Erinn, asbert a n-druí fríu: ‘Fear raghas isin crand siúil’, for se, ‘& madh é chanus ar tus dichedla for Tuathaib Dei, maighfidh in cath forro, & lindi íarsin co brath a tír: & bebais in fer cuirfes in m-bricht.’ Fochres crandchor forro, & tachraidh do Dhonn taidhecht isin seól. Dogníther íarom samlaid, & luidh Dond isin seól, & canaidh tinchetla fríu, & doluidh sís iarsin, & asbert: ‘Tonga na deo’ ol sé, ‘cona didhemthar cert no cóir duib festa.’ Canaid-seom dano di thír tinchedla forro-som dia fregra. Iar mallachadh Duinn íarom do Thuaith De dofáinic crith-ghalar fo chétóir isin luing. Asbert Amarghen: ‘Bidh marb Dond’, for se, ‘& ní seghdha dund congbail im athgabail an ghalair. Ar día ructhar Dond i tír, bíaidh an galar-sa co brath a n-Erinn.’ Asbert Dond: ‘Berar mo choland-sa’, for sé, ‘a n-oen na n-ínnsi, & dobéra mo chinél bendachtain form co brath.’ Ticc íarom ainbhtine doibh tria thinchedlaibh na n-drúadh, & báiter an bárc a m-bái Dond. ‘Berar a choland isin carraic n-aird thall’, ol Aimhirghen: conidh de dogarar Teach nDuind. ‘Ticfad a munnter an maighin sin’, ol Amhirghen. Is aire sin adellad na h-anmanda peccacha co teach nDuind ría techt a n-ifearn, do reír na ngennti, cédus, co tabraid a m-bendachtain for anmain Duinn. Madh anum fírén imorro fir aithrighe is di chéin adcí-sidhe, & ní berar fordul. As i sin tra cédfaidh na ngénnti. Conid desin dogarar Tech nDuind.

---

p.312

The poems which follow are found in L and in no other copy of the Dindshenchas

---

p.314

DÚN MÁSC

1. Iarfaigid dím, comul ngle,
   mad áil dúib eolas d' aichne:
   ni triamain intí notairg
   eter Liamain is laech-Mairg.
2. Cethri meic ic Sétnu sheng,
   ba díb Nuadu Necht nar-thend,
   Mess Delmond, Oengus Ochach,
   Ugen urgnaid il-chrothach.
3. Se meicc ic Ugen cen ail,
   ba rún-mer im cach rogail,
   tumsat
   [gap: extent: one or two words]
   cen tacha trá,
   cumsat ratha is rodindgna.
4. Ladru, Noë, Finteng fert,
   Luad cúar, is Alb na n-airbert;
   fuair fasc cecha fini in fer,
   Másc, ba sini is ba sessed.
5. Tindabrais Ladru na land
   i-nArd lind-amnais Ladrand:
   Finteng os mur Muadall na m-bress
   crichi Cualand contuiless.
6. Noe i n-iarthur Rechet cen fhell
   fuair cach ndechelt ndag-fheraind:
   Másc cen mannur, ba mó gá,
   ina dangon dithogla.
7. Atchuala treib is' tír thair
   ic Nóe mac Ugein aurgnaid:
   olc fath dia m-bái, borb in col,
   Rath Núi i crichaib Garrchon.
8. Dibaid a chland aichri alt,
   gnímaig os aichthi ecrat:
   rosmucha in rí rechta thor,
   acht mád Ucha, oen-chethror.

---

p.316

9. Luad oc Dún Chuair, cumnig lat,
   co rubnib is co rigdacht:
   fuair Alb, cen min-dergnas de,
   dindshenchas forAlbine.
10. Clanna Ugein láth ngaile
    batar rúinig rath-maige:
    ni síl deoraid ar daigid
    am eolach na n-iarfaigid. Iarfaigid.

DUMA OENA, DUMA ILIA, ÁTH EGONE

1. Egone, Oena, Ilia,
   tri meic Ross, rétis Brega,
   otát da charn, na celtar
   lat, immoserntar sleaga.
2. Segda ath, aidble tola,
   cach trath fri fadli fela
   o róet cach doenech imraig
   noco teit inbaid d' ega. E.

DRUIM FÍNGIN I

1. A éicse Banba co m-blaid
   in fagbaid nó in fetabair
   cid ima n-dernsat cath crón
   Éber ocus Eremón?
2. Atbér-sa rib co súairc sain,
   inní 'ma n-dernsat fingail,
   im thrí drommaib cona n-dreimm,
   is ferr bátar i n-Érinn.
3. Druim Fíngin, Druim Classaig cain,
   Druim Bethaig i Connachtaib,
   is impo sin, ní slán so,
   rolád a n-ár, a éicseo. A.

---

p.318

DESCERT

1. Athair Cailte, comul ngle,
   Goscen cerd do Chorpraige:
   ainm a mathar, moltais raind,
   Finnigu ingen Umaill.
2. .F. Ar a grésaib co nguire
   rorog fóir fri fir-suide
   Goscen na nglan-grés cach dú,
   foirb narb amdes do cherdu.
3. .F. Fid ocus uisce ocus moin
   cuinchset fria coir . . r coméin,
   scel na celair, uar ni celg,
   conid de atberar Descerd.
4. Dorat Find ar-rogain raind
   d' Finnigin ingin Umaill:
   sund fríth failti cen tachail
   do Chailti is dia deg-athair. A.
5. Cach fuither dia fríth cose
   gairm cen dith ara deise:
   nolen and fir ind fhachain
   cen cop dír do deg-athair. A.

CEND FINICHAIR

¶1] Cend Finichair, unde nominatur? Ní ansa. Finichair mac Gollain meic Gainmedaig brithem ocus fath-liaig ocus bard Find meic Cumaill ocus úa Echach Find Fuath n-Airt é, ocus Find mac Cumaill rodnalt. Co tuc grad do mnai Chathniad chongnaid, conostarraid Cathnia i n-oentaid dormaine, coromarb cách díb araile, ocus dorat Cathnia cend Finichair forsin tshleib út, ocus a quo mons nominatur. Murend mor-ainech, ingen Echach Find Fuath n-Airt a máthair. Et Tuirend Tamnaige a ben, ocus atbathadar dia chumaid. Coica blíadna a aes ocus coíca

---

p.320

traiged a arddi, ocus coíca mac romúin, ocus coíca laech ara chur, coíca ban ocus coíca con imma thenid. Unde Find cecinit Inmain in faid, et cetera.

1. Inmain in fáid Finichair,
   ba h-aigni cáid cridichair
   in gil gluair nar grith-ecail,
   ind fhir lúaith o Lifechair.
2. Dual do Chormac caurata
   in borr-shlatt cen bith-ecla,
   brithem bind, ba bunata,
   faith-liaig Find, ba fileta.
3. Hi Cabraid a chomnaide,
   i talmain a thig-laige,
   coica traiged talmaide,
   amgaire cen inmaine. In.
4. Romarb Cathnia congbaide
   a aithgne ba h-ibraide,
   ic ét moa mnai mong-buide,
   dormaine cen inmaine. In.
5. Dith dessi tria dormaine,
   a treisse rostimgaire:
   ba bét ar bruc Bregmaige,
   éc rosfuc cen inmaine. In.
6. Mo chara ba congbaide,
   a bara ba bidbaide,
   Finichair, fáid fornaidi,
   fer oll-blaide inmaine. In.
7. Missi Find in flaith-ruire,
   ni mathmuine midlaige,
   ni thucus do duni ar lár
   a grád nach a inmaine. In.

---

p.322

8. Fuair forran i fornaide
   mac Gollain cen imduibe:
   ba bili bán Bregmaigi
   cride dam ar inmaine. In.
9. Finichair, géc omnaide,
   rodail éc cen irnaide
   dond fhiur maith romarb-side
   almsaine cen inmaine. In.
10. Fer na fil im fhiadnaise
    im triamain-se timgaire:
    ruc fath-brithem Almaine
    adgaire cen inmaine. In.
11. Mac Murinni Mornaige
    fer Turinni tim-chraide,
    brithem ard cen amgaire,
    bard Almaine inmaine. In.
12. Mac Gollain meic Gainmedaig,
    glan-medair fir h-il-maine
    truag in teidm a throm-laige
    buan formaide a inmaine. In.
13. Find Fuath n-Airt a shen-athair,
    fuair eladaine il-maine,
    cosindiu ni roscáilius
    ni romaidius a inmaine. In.
14. Coica miled mong-buide
    moan ríg cen ríg-duibe,
    cóica ban, chor comnaide,
    coica con co n-inmaine. In.
15. Cóica mac romúnestar
    ro seilgg is ro siblaige
    cóica cen báes mband-gaile
    ina aís co n-inmaine. In.

---

p.324

16. Da cét laech rolamair-sium
    damair-sium a n-dimdaige:
    dosfuc fo éc omnaide
    comnaide cen inmaine. IN.

MAG DÁ GÉSI

FIND MAC CUMAILL cecinit
1. In lia notheilginn do grés
   dar Maig Da Gés co Druim Suain.
   ba fota m' irchor din chloich:
   mad indiu, noco roich uaim.
2. Ni thoirchet mo dáil adiu
   dí ingin buid, buan-ban gleó,
   Iuchdelb ocus Lecco Dub:
   mór in glond dia m-betis beo.
3. Mas é mo sáigul rosiacht,
   domriacht cech baegul, cach bét:
   aire na toirchet mo dáil,
   menip áil mo shechna ar éc.
4. Bid Mag Da Gési co bráth
   dia n-esi cach trath, cid truag:
   bid maigen dedail cen dil
   on tshil roselaig rosúan.
5. Robith mór láech ar cach ló
   sin maig maith co n-ilur chia
   dar Mag Da Gés in cach dú
   on dú do grés teilcind lia. In.

---

p.326

LECHT HÉILE

1. Is eol dam-sa in dluig diatá
   Lecht Heile cen immargá:
   fuair bás braiti brí na m-breg
   do sceol Raitte co romer,
2. Diar' cechaing fri fiansa fecht
   Fergal, flaith feidil find-chert,
   co h-Ailill co Cruachain crúaid
   co rig Connacht claideb-rúaid.
3. Da shiair occu dib linaib,
   Héile is Medb co mór-gnimaib,
   grinn-gela im garg-bríg rosgell,
   ingena d' ard-rig h-Erenn.
4. Dolluid atuaid a tír Breg
   Herc mac Echach na n-inber
   dar eis Fergail na foga,
   cen ergail áig imgona.
5. Ni thormailt bíad no bronnud
   no caemna no comlongud
   ic fir thiri no thalman
   icon díni dam-adbal.
6. Nogairthi a shiur 'na dochum,
   ni d' ág no d' h-ulc no d' fhochua
   cor' thoimled fiadach feda:
   ba miannach a aiscena.
7. Bith i fothrib co ferda
   dognítis co comfhedma,
   longud fiadaig a fedaib
   co diamair os dairedaib.
8. Cartais Raitte, reim co docht,
   fis co Fergal fír-etrocht,
   fail Heile inn óir is na n-ech
   ic céile chóir chomaithech.

---

p.328

9. ‘Teine tulcha taircther di,’
   ar Fergal cen fhirinni,
   ‘ar-rochur ind dia h-arggain’
   ‘corop tind in timmargain.’
10. Doringned amlaid uile
    ic damraid na n-duluige:
    truag in garg-dil rogníd and
    for ingin ard-rig h-Erend.
11. De sin dorochair Fergal
    dia cumaid, linib ler-gal,
    dia tudchaid aniar ane
    co Caillin fial Fergaile.
12. Doel ainm am-mathar moalle
    ruc d' Eochaid Herc is Eile:
    in bás rosfuc as cach eól
    fail sund dune dan dag-eol. Is.

LUMMAN TIGE SRAFÁIN

¶1] Lumman Tigi Srafain canas roainmniged? Ní ansa Lumman ainm do cach scíath .i. leoman, ar ni bíd scíath cen deilb leomain and .i. co m-bad fhuillite a gráin & a fhurfhuath, ar is feochair amnas in leo & is cathach congalach, & tri brictu & tecusca dognítis insin. Bóe dano scíath la Corbb mac Cinain, & ni gaibthi cath nó comlund fris ic secht rígaib do rígaib h-Erenn.

¶2] Baí cath-milid in tan sin, & ba faid & ba fili é .i. Fer Bern mac Regamna, brathair do Fhind mac Regamna, et oca-saide bói Teite ingen Meic Nia, a quo Oenach Teite nominatur. Inund mathair .i. Fainchi tre-chichech ingen Airmora do Aradaib Cliach la Currech mac Cathair & la Fothad Cananne & la Teiti, la mnái Find meic Regamna, & inund athair la Fer Bern & la Find mac Regamna. Luid dano Fer Bern & duan leis do athchungid in scéith co Corbb mac Cinain, & rob é ainm in sceith la Corbb .i. Dubgilla. Tucad dano in sciath do Fhir Bern & ba fálid de Fer Bern. Ocus issí sin amser robás oc fúr chatha Cerna eter Art mac

---

p.330

Cuind & firu na n-Insi et Cruithnecho Daíl Araide. Documlái dino Fer Bern o Brius Bérre do fhromad a scéith co Cerna i mBregaib. Ronimber iarum issin chath, co n-ecmaic tri choícait álad and, & atbered cách ba leth catha la Cond (.i. la h-Art mac Cuind) Fer Bern a oenur. Imsói ar culu da thaig do iarair a leigis, co toracht Tech Strafáin, & forrgither andsin é ó chnedaib. A gai gér 'na láim, a scíath moa bragit, a chlaideb cona thruaill uma fora chriss, co torchair, co n-epert fria gilla a úag do chlaidi. Túr dano a ainm-side. Rochlaided ind úag. A shleg dia thóeb. A chlaideb don taeib aile. A lummán .i. a sciath taris. & atbert ‘Bid ainm din magin-se Lumman co brath. & i cind .ccc. bliadna o 'nocht dorosset dias sund & adnaicfiter form-sa, & fogeb-sa failti leo ic Dia, cid mór coscor rochurius’. Unde Lumman Tige Stafain.

1. Dubgilla dub-airm n-aisse,
   eo ruisse, roen sleg snaisse,
   sluindfe dún diupa deinne
   do chungid leinne glaisse.
2. Comairle Dé dom thuus,
   ciped tráth no ré rosius:
   cia beit bruit oc mac Cinain,
   ni da tinail consius,
3. Acht lend na daim a diablad,
   na gaib culend no craebrad,
   ditiu della fri lummain,
   celtar cunnail co n-dael-dath.
4. Dligid aíl, nirbo uabur,
   fri daíl iar n-áine faebur,
   bratt cona srengat nóidin,
   forbbaid oen-fhir a oenur.
5. Etiud gnathach cuirp rethi
   nad reith snathat nó snathe,
   tugan martra, mind naire,
   bratt nad ralad dar fathe.

---

p.332

6. Doeim fossad fot rea,
   cona ceil cossar class fua:
   cen co tarla mong fria
   méraid a lomm fria nua.
7. Ni taiss arricht, reim n-ellach,
   dar' na tarla slicht slinned:
   rofess am-maig ní mongach,
   ci atchess cen dlúth cen indech,
8. Cen garmna cruind co n-druine,
   cen chlaidbe adma fige,
   cen lamda deg-mná deimne,
   cen deilg n-eirrgi dia rige.
9. Reidfid Dubgilla delbda,
   dín mo debra, mind ngaible,
   in bratt condaig Fer Berna,
   acht ni trebrad ní coimge.
10. Ni find, ní liath, ni lachtna,
    ni derg, ní gorm, ni corcra,
    ni breccan raenach riabach,
    ni h-etgud srianach soccra.
11. Sossad n-aidche, secc lige,
    fossad fri gaethaib gubae,
    cumthach brunni, barr feibi,
    fot aidche daille dube. D.
12. Mo duan ni dub, ni dous:
    dlug don tshluag cosnaius
    slicht mo lám, niptar slemna:
    is me Fer Berna, ó Brius.
13. Missi is mo lumman lomda,
    sund donrubad, tor tedma:
    iar ngním fri gliaid ngáithi
    biaid fóithi Fer Berna.

---

p.334

14. Torsat sund, bid slicht sona,
    dias dond cen bricht cen bluga:
    laigfit form-sa, maith mana,
    is roga raith in ruba:
    legfait sain oc Dia delbda,
    bertait uaim demna duba. D.
15. Tri cét blíadna iar saine,
    ni siabrat sét consuide,
    conambeir mac Dé nime
    i ngné ngile cen duibe. D.
16. Buan in breth iarna broga:
    is tech truag cen nach tuga:
    ni comga in cél, ni coma,
    is domna der co n-duba. D.
17. Sluindfe in crich-se cen chaire
    cia theis fri toirse tuile:
    aní fogeir mo menma
    dombeir fri degra duibe. D.
18. Mo daig-fher, in dual díriuch,
    ni laimed slúag a shargud:
    rop é m' ainm i cath Cherna,
    ar m-brath Fer Berna in brá-dub.
19. Crúaid in sét sund ar saine,
    mo cholg na thruaill uimi,
    is lumman chiar nar chained,
    tríar rodáled co dubi.
20. In oenecht baidmis braine
    is nochraidmis cech cuire:
    innar cethrur chrúaid chetna
    i n-úaig fri det-bla dubi. D.
21. A Thuír tabair dot aire,
    dond úir nofalaig uile,
    lessaig mo laid im lige,
    dail 'com díne co n-duibe. D.

---

p.336

DÚN CUIRC

1. Dún Cuirc, cia lín uaib dan eol,
   tan rolínad corbo lán
   coire ar berbad, cuit in phuirt
   cetadaig Cuirc ara lar?
2. Is lé rolinad, ni gó,
   ri Laithrind ingin Da Thó:
   is í raorddaig in lucht
   trí cét mucc is tri cét bó.
3. Is í rochumsig iar fír
   ar cind meicc in rig co run:
   is h-í rodáil dóib in flaith
   diambái in fer maith issin dún. D.

DRUIM FÍNGIN II

1. Rop h-é-seo Druim n-Elgga n-oll
   co Fingin fergga fráech-dond:
   Rothniam sund a sídib slóg
   taithiged Fingin find-mór.
2. Tictis sund cecha samna
   ind rigan 's in rig-damna:
   scartais ria slóg co soilse,
   co cantais ceól con bith toirse.
3. Ba derb la mac Luchta ille,
   feib docuchta celmuine,
   atberad tria chabra a cind
   co ngebad Banba m-barr-fhind.
4. Sed noráided Rothníam rán
   nodailfed cu Fotla Fáil:
   ba siat a samla iar saine
   buada Banba barr-glaine.

---

p.338

5. Is é sein ba sonshnaidm slecht
   o fail in comainm comchert,
   Druim Fingin co ngarb-shin gle
   issind amsir ir-raibe.
6. Sund rognid in graibre gel
   airne i n-deochaid Fingen:
   Druim n-Elgga cen elgnus ngle
   dosail senchas dia rabe. R.

SLÍAB CÚA

1. Tanic tam, truag ind airle,
   do buar Banba barr-aidble,
   rosmarb cen timme na teist,
   acht tarb Glinni 's a samaisc.
2. Ser-mac Rudraigi rigda
   Bresal bladach bo-dibda
   ba flaith os chuan cach curaich
   fobái slúag in bo-chumaid.
3. Aice robui duanach drui
   diarb ainm Buadach mac Birchlúi:
   is do nogairthe cen fhell
   in sen-Bodb Bairchi bél-cherr.
4. Do Budb tuc Bresal na m-breth
   a boin is a tharb maeth-mer
   ar rath féile in rig cor-rath
   do chosc aithgeire a druäd.
5. Fuacrais in drúi dia daltaib
   comét in buair bec-lachtaig,
   fer díb cech lái fri seirc sét
   dia ngeilt is dia lan-chomét.
6. Rosaich co Cua cendmar cain
   comét bend-glan in buair sain
   ar fhogail sluaig co seirge,
   ar chonaib, ar chuan-meirle.

---

p.340

7. Luid lasin seilb co saine
   in fer meirb cen min-gaire
   conostuc i m-brothlaig buair
   forsin tshleib chochlaig cith-ruaid.
8. Desin atá in caem-sliab Cua,
   nocon é in saeb-niam sar-nua:
   fair fogní fulucht n-ambal
   diarbhí in muducht mor-adbal.
9. Rodelbus gleri cen gua
   do shenchus Sleibe sen-Chua,
   drong rand raglan im gnim nglicc:
   oll in t-adbar trias' tanic. T.

CELL CHORBBÁIN

1. Cell Chorbbain, clár cen chreidim,
   cus' tathig dám is dirim,
   la Pátric Macha a mór-raind,
   toraind nar tacha tirim.
2. Failet náem, dam cen dimblad,
   nonbur 'sa m-bág ri Bregmag:
   céin beit a m-buada ar bruidnib
   turmid sluag trúana ar tend-blaid.
3. Molling dia lluid a Breg-dáil
   dessid 'sin chill chaid chomláin
   Sraphan, Lucan is Lugná . d,
   Muadán, Cerbban is Chonlaid.
4. Corbbán, rochind for crábud,
   fail sain chill fo chraibaib:
   Baetán, nar brónach álaig,
   in nomad naem da naemaib.
5. Failet nói ríg, reím n-ága,
   i Cill Náis fo neim niamda,
   Murícan moen cen merball,
   Cerball is Cellach cialla,

---

p.342

6. Colmán, Broen, is Bran beoda,
   Find, Faelán, Dunchad dana,
   i Cill Chorbbain, rochuala,
   roclaitti a n-uaga ága.
7. Failet nói mná co massi
   thall a taissi i tóeb chroisse,
   Sadb is Etáin cen uissi,
   Medb is Deccair Deir Choisse.
8. Aillend is Aíne i n-oen-úaig,
   Ailbi ocus Aife fhir-fhíal,
   Uasal oen-gel, ben Fhaelain,
   mór saer-fher diarbu fhir-mian.
9. Nonbur ríg, nonbur rígan
   tucsat sir-blad da sámud,
   is nonbur náem bud naemdu,
   bad oebdu cin ó Adum.
10. Imdai ríg ocus rignai
    is gillai gribdai grada
    aes uird is cheóil fri córgud
    la toeb tri nonbur n-dana.
11. Inmain cathir is chlith-rúaim
    cos' tictis maith-fhir mochrad:
    alaind in senud seng-thaeb,
    cuiri cend-caem dar clochan.
12. Cech erraig, uair cen fhaille.
    tictis sluaig luaith, dar linne,
    co Cerball daith cen dognus:
    ba maith a corgus cille. C.
13. Gormlaith glórda cen gainni,
    rígan ríg Fómna finni,
    doringni gnímu grána,
    ingen ríg Traga Tinni:
    Aillend is Chellach Carmain
    dosfuc i talmain cilli. C.

---

p.344

14. Ni raibi duini daidbir,
    crech no chuire no chend-gail,
    ni rabi dám cen deg-raind
    i flathius Cherbaill chend-glain.
15. Cerball, nir dúi ciar dót-mer,
    diar' chlúi ar Cormac in chetail
    tri fichit cet is coicfhiur
    tuitset ria n-óc-fhiur Etair.
16. Coic ríg trichat cen chreidim
    rogabsat h-Erinn n-alaind
    o Lagnib na cath cétach
    otá Etar co h-Araind.
17. Cóic rig déc, cen daidbri dám,
    gabsat rám os Raigni rúad
    o Fhaelan, cen daidbri dál,
    cosin n-ár i n-Albe úar.
18. Nir shamla Cherball ri nech
    hi cein bess Bregrand ar bith:
    nir chumma nech ris im chath
    nir chumma a chrech nach a chath.
19. Ni raibi ríam a chomfhíal,
    ni tharat biad do bran-eon,
    reme nir chin a chom-chaem:
    scele a moch-thaeb fho fain-eor.
20. Iar n-ól a fhled ba forlond,
    tri fichit med ba med-rand;
    tri fichit rig, reím n-deccair
    leis dia lepaid la Cerball.
21. Ba h-ollom berla Féne,
    ba leignid leire mebra,
    ba faid, ba fili forba,
    ba suí solma na senma.

---

p.346

22. Ba gaisgedach cen gainne,
    rí taistelach cen timme,
    marcach os echaib ána,
    nia craiti cana cille. C.
23. Iar n-dola i n-debaid n-deg-theind
    notheilged foga frithgrind,
    ba gnáth a h-aithle affrind
    co tabrad fath ar fithchill.
24. A secht fo thrí cen daidbre
    rothecht ar Laigne linne
    flathius Cerbaill cuir Carmain,
    col-luid i talmain cille. C.
25. Triar ic dul dar Banba m-bind,
    cath Liamna, labrad lan-grind,
    Caemgen in dag-fher nosding,
    Brigit Lagen dia lar-chill. C.

DRUIM N-ASSAIL

1. Druim n-Assail, iarfaigther dam
   cid diatá in tilach thond-glan?
   dund fir rothreb fora fhoír
   diatá Assal mac Umóir.
2. Acus meic Umoir uile,
   cade a slonnud ar suide?
   cade a craeb choibniusa immach,
   acht mad fine Fomorach?
3. Fer díb-side, Assal ard,
   dessid uasin druim dron-ard
   im-medón Muman, miad ngle,
   uas Chliu Máil meic Úgaine.
4. Adaig luid Fergus mac Róig
   do thig Assail meic Umóir:
   ferais Assal failte fris,
   ‘Muchen duit, dia caemsimmis.’

---

p.348

5. ‘Cid’, ar Fergus, ‘cid diatái?’
   ‘du menma cid araclóe?’
   ‘Innocht,’ ar Assal,‘mu brath,’
   ‘itá i tucthin mo marbath.’
6. ‘Ni rag-sa’, ar Fergus, ‘istech:’
   ‘ní maith aíge anairech:’
   ‘rout, a gillai, dar druim sair,’
   ‘scuir in carpat iar sodain.’
7. Áth Carpait Fergusa itá
   aness do tháib na tulcha:
   dessid and ed bec ón rót:
   bai fer ocon fhorcomeót.
8. Im-medón aidchi tic dám
   assin tír dianid ainm Espán:
   suil dressed súas, fír raclos,
   bái tricha gae i Fergos.
9. Atnaig Fergus na ferga
   imna rennaib roderga,
   marbais tricha díb didu,
   rofacaib 'na chró-ligu.
10. Tiagait ass na slóig iar sain,
    gabait tall im thech n-Assail,
    co rucsat cend Assail áin
    ó h-Érind co h-Espáin.
11. Othrais Fergus ilair ngal
    i tig Conchind meic Dedad:
    tanic Cú Rúi d' fhis scél
    otá tír Franc cu fortrén.
12. Accaínis a imned fris
    Fergus fri mál Maige Mis,
    co n-deochatar dib línaib
    ir-rocheín dia rodigail.

---

p.350

13. Cathir in ríg ruc in cend
    tanic dias trén 'na thimchell,
    muchsat marbsat immon ríg
    in slóg direcra dírim.
14. Co tucsat leo na da cend
    ó h-Espáin co tír nh-Erend,
    cend in ríg ronert innair,
    cend n-Assail co Druim n-Assail. D.

SNÁM DÁ ÉN

¶1] Snámh Dá Én cidh día tá? Ní ansa. Nar mac Feic meic Imcadha meic Conaill cernaigh robáei i cóicedh Olnécmacht. Esten ban-fhénidh is sí bá ban-chéle. Ba lendán di-sidhe Buidhe mac Derc a Crúachán Duibthíre. Nothathaighedh iarom Buidhi ocus a chomalta .i. Luán mac Lughair meic Luigheach ir-richt dá én co h-Estin ocus nochantaís céol sirrechtach don tshluagh, conoscuiredh a suán. In tan iarom ba codludh dóibh notheightis ina rechtaib fén andsidhe, ocus nocodladh Buidhe fri h-Estin. Rofhíarfacht Nar día drúidh can asa tigtis na h-eono út co h-Éstin. Roinnis in drái do corb íat bái ir-rechtaibh na n-én .i. Buidhe ocus Luan. Tancadar iaromh arnamarach for Sinaind co m-batar oc snám fuirre. Luidh Estin 'na comdháil. Tic Nár fora culo ocus nosdibraic na h-eona, condaromarb d' áen-urchur. Conidh on tshnamh sin dorónsat na h-eóin fair raiter Snam Dá Én de. Fágaibhther dano betha bec a Luán ocus luidh-sidhe lam fri sruth conérbailt oc Áth Luán, conidh uadh ainmnighther an t-áth. Luidh dano Estin co Magh n-Estin co n-apadh ann, conidh uaidhe raiter Magh n-Eistin. Marb dano Nar do cumaigh a mhná oc Móin Tíre Náir, conidh desin asbert an senchaidh:

1. Is de sin atá Áth Lúain
   is Snamh Da Én fri h-aen-uair,
   is Móin Tire Nair, niamhdha an dal,
   is Mag n-Estin re imradh.

¶2] No dano as de ata Snamh Dá Én fair .i. dia n-derna Conán mil-bél mac an Daghdha ocus Ferdoman mac Ronáin, ocus Aedh

---

p.352

rind ainm ele dó, comruc and im Chelg ingin Fherrdomain rochuindigh Conán ocus dobreth Ferrdomhan éra fair. Ar isedh rotairrngiredh dó bass d' fhagbail an tan rofáifedh a ingen fria fear, conidh uime sin na tabradh-sam a ingin d' fhir. Rofogair dano Conán comruc for Fherrdomhun ar dorad eiteach fair ma ingen. Tangadar iarom a dha chomalta do shaidhthin Chonáin ir-rechtaib da én o Sídh Ban Fínd do chongnam leis .i. Remur ocus Cael a n-anmann. Robatar íarom ic snamh na linne na fiadhnaise, ocus comadh on tshnamh-sin adbertha Snamh Dá Én dhe. Lotar a sidhe ir-rechtaibh dá chon. Dorónadh iarom an comruc, ocus dorochradar a cethrar comthoitim ann. Conidh desin adberar Snamh Da Én ocus Ailén an Comraic ocus Inber Cháil.

1. Snám Da Én, na éoin diatá
   sloindfet duib can immarga,
   senchas sár confeith in slúag
   inní datá in Snam sir-buad.
2. Nár mac Feíc meic Conaill chais,
   nírsat briathra fir anbais,
   rob í a cheile, cáem in ben,
   Estiu in ban-fhennid bith-gel.
3. Buidi mac Deirg co nníri
   a Cruachánaib Dubthiri
   ba lennan d' Estin amra
   Budi mac Deirg dath-calma.
4. Budi mac Deirg dian-garta
   ocus Lúan a chomalta
   ir-richt da én, aebda sin,
   tictis co h-Estin imglain.
5. Andsin dochantais don tshlúag
   ceol seng sírechtach sir-búan
   co cotlad in slúag uile
   risin ceol na síd-chuire.

---

p.354

6. Trath nachotlad cáth do chéin
   tictis 'na rechtaib fadéin:
   dobid Buide, nir deccair,
   is Estiu i n-oenlepaid.
7. Andsin rosiarfaigend Nár
   dia druid, ba dichra in comrád,
   ca bale assa tecat na h-eóin
   co h-Estin alaind ard-móir?
8. Is andsin atbert in drúi:
   ‘ni chélam-ni ort a rí;’
   is iat na h-eoin dothaet and,
   ‘Bude ocus Lúan nach lán-mall.’
9. Andsin tecait forsin n-áth,
   immar nathictis co gnáth:
   ní-ma-tancatar 'na n-dáil:
   luid Estiu issin comdail.
10. Téit mac meic Conaill Cernaig
    ara n-druim, ba mór d' erbaid,
    co rodibairg, trén a cur,
    corosmarb do en-urchur.
11. Facthair bethu bec il-Lúan,
    cor-ránic in n-ath n-induar,
    ocus 'conn áth túas atbath
    Lúan mac Lugair meic Lugdach.
12. Luid Estiu lám frisin sruth
    ocus nir garit in ruth:
    is úadi sluinter in mag,
    bail is marb im-maig Eisten.
13. Luid Nár co Tír innaír
    ar cinniud ara comdáil;
    is marb do chumaid a mná
    Nár mac Feic, fer ná terna.

---

p.356

14. Is desin ata Áth Lúain
    is Snám Da Én ri h-oen-úair,
    is Móin Tíri Náir, niamda in dál,
    is Mag n-Esten Sinna na snám. S.
15. Ata senchas aile dó,
    cia 'dera ní h-imargó,
    ocus is fír cechtar de,
    cia bether 'ca innise.
16. Aed mac Rónain cor-rathaib
    Find romarb a deg-athair:
    desin ba foglaid dond Fheín
    Aed rind mac Rónain rogéir.
17. Aed mac Rónáin meic Aeda
    meic Imchada, ba h-aebda,
    is meic Laigsig, láthar n-dil,
    meic Conaill meic Amairgin:
18. Cét n-armach n-álaind n-argda
    im thrí rígaib rogarga
    i torchair leis, mod cose,
    co cath Masten mór-gairge.
19. Trath romemaid in cath
    ar Aed am-Mastin immach,
    focraid comrac oen-fhir úad,
    forin Feín, ba feidm fír-búan.
20. Aed is Fiachu is Cu Lagen
    rosmarb ar galaib dag-fher,
    ocus nír thairind a laím
    Aed mac Rónáin co rograín.
21. Da m-bet co bráth forin chnucc
    Aed rind, ropo rigda a chucht,
    nocon fhuair fer 'na agaid
    Áed mac Ronáin rorebaig.

---

p.358

22. Is and roerig Find féin
    in trath rofhemmid in Féin:
    rogab a armu uile
    Find mac Cumaill Almaine.
23. Is and asbert Cailti cáid
    ‘a Fhind tairind do throm-gáir!’
    ‘comrac oen-fhir, aidblib ngleo,’
    ‘nitricfa céin beor-sa beó.’
24. Is andsin atrubairt Find
    fri Cáilte ait bai asa chind,
    ‘ni ferr lim-sa th' ascin marb’
    ‘inna me féin tria chruad-arm.’
25. Asbert Cailti, cruaid a chrí;
    ‘na geib-siu acut, a rí,’
    ‘a chend for Áed co h-ellam,’
    ‘is missi do dichennad.’
26. Asbert Aedán mac Deirg dein,
    asbert Aed cul-dub cen chéill,
    rodingebtáis díb Aed rind;
    is friu thanic a imchimm.
27. ‘Ciar maith Aedán, ciar maith Aed,’
    ‘ciarb inmain let iat ar óen,’
    ‘im ferr-sa re h-uair ngaile’
    ‘oc ascin na h-irgaile.’
28. ‘Nach facci na tri curaid?’
    ‘dar lem is mor romudaig,’
    ‘ni thanic im Fhein cose’
    ‘triar aile bud ágmaire.’
29. ‘Na h-apair-siu sein, a rí!’
    ‘ciarbtar inmain let-su th' úi;’
    ‘im ferr-sa uair cinnim cath’
    ‘indá ind ócbad amulchach.’

---

p.360

30. ‘Narb aichnid duit Nechtain nár?’
    ‘narb aichnid duit lúas a da lám?’
    ‘ba comlund cét cirthi cráeb,’
    ‘arapa raforraig Áed.’
31. ‘Dard laim-siu, a Fhind aidblib níad,’
    ‘darm gae, darm chlaideb, darm scíath,’
    ‘noco geib armu fri fecht’
    ‘láech frisimbia mo thig-lecht.’
32. Berid Cailte ceím neime
    ina stuaig thruim tentide,
    co tarla dó forsin maig
    ocus mac Eónain raglain.
33. Is and atrubairt Cailte
    ‘ina n-dernais ní maítte,’
    ‘rofaethais féin innossa’
    ‘ma darónais erndmossa.’
34. Is and atrubairt Aed rind
    ‘ni maith cath can choma tind:’
    ‘gebat síd is erge de’
    ‘da fagtha dam, a Chailte!’
35. Atrubairt fris Cailte cáid
    ‘cuir uait t' armu, tair im dáil,’
    ‘tairchi arm fhoesum, mad maith latt,’
    ‘co raccillem in n-airecht.’
36. Andsin nostecat ar óen
    Cailte coscrach ocus Aed:
    rop ingnad ri fiannaib Find
    damthain d' Áed d' fhir in h-Erind.
37. Is and atrubairt Find Fáil
    ‘im fáilid frib cen rograín;’
    ‘fota atáthi for sessam,’
    ‘ní maith aicned anfossad.’

---

p.362

38. ‘Ní shuidiub,’ ar Cailte cáem,
    ‘ocus noco suidfe Áed,’
    ‘Noco tartar a fherand do Áed,’
    ‘co fagba tuilled ré táeb.’
39. Dorat a laim il-laím Find,
    is nir doraid dó, dar lind;
    is fuair a fherand uile
    Aed mac Rónáin in ruire.
40. Selat dó 'sin tshíd rodnalt;
    sel dó ic Find i comaitecht;
    cor' fher eter dá domon,
    corb ainm dó feín Ferdomon.
41. Masc ingen Maigni míadaig
    robúi oc Aed isna Fiannaib;
    di ba cland, ba cáem in ben,
    Énán ocus Celg caem-gel.
42. Cach fer nochunged Cheilg cáemi
    ba dó féin a domaeni:
    an-nirt oen-fhir cen omun
    rothuitted la Ferdomún.
43. Caraid Ossin mac Find
    Ceilg ingin Aeda alaind;
    ocus nocor lam a lúad,
    rop ecal leis Aed arm-ruad.
44. Conán mac in Dagdai déin,
    atrubairt riss Ossin fodéin
    ‘Cunnig Ceilg, ársit cara,’
    ‘na rabais i n-oentama.’
45. And sin érgis is' tig óil
    Conán mil-bél, mó cech glóir,
    Cor chunnig co tend Ceilg
    [gap: extent: monosyllablic word]
    
    for Aed aít imbái in mor-shluag.

---

p.364

46. ‘Dober-sa duit,’ ar Aed rind,
    ‘comrac oenfhír innisim,’
    ‘ocus nocon fhaigbe mnái’
    ‘a Chonaín meic in Dagdái.’
47. Noscoisc Find ba ferr san tshlúag,
    con-nacharlaimed a lúad,
    con-narchumnig nechtar de
    úair baeth briathra brócoite.
48. Bliadain i Formáil na Fían
    d' Ossín cen dul sair no síar:
    issed nasfast, forom [dot ]grind,
    serc ingini Aeda rind.
49. Tecaiscid Ossín co h-án
    ar in curaid, ar Chonán,
    co tanic a ferg co trén
    do Chonan molbthach mil-bél.
50. Atbert riss Ossín mac Find:
    ‘córu duit ferg fri Aed rind,’
    ‘rofhócair fhort ina thig,’
    ‘rotérastar mo ingin.’
51. Luid Conán, ba crúaid in fis,
    co fuair Aed rind ina liss,
    corochunnig fair cert claidib
    no ingin co imdemin.
52. Lotar bale ir-rabi ind Fhían
    ocus Find féin i nGarbdfhíad:
    leicid-sium dóib, feib ba gnath,
    comrac oen-fhir forsinn áth.
53. Remur is Cáel, na da cranna,
    da mac Medbi is Ailella
    oen-ben rostuargaib cen tár
    's in caur comramach Conán.

---

p.366

54. Tancatar as Síd Ban Find
    ir-richt da én os cach dind;
    snaït in sruth, súairc in dál,
    is on tshnám atá in Snám. S.
55. Ir-rechtaib da chon co Áed
    dolluid Remur ocus Cáel,
    co rabatar 'ca mescad
    is Conan 'ca chruad-tescad.
56. Nocor chomrac oen-fhir d' Áed
    Remur is Conán is Cáel:
    atrochratar a cethrur,
    rop h-í inn irgal imathlum.
57. Conan is Aed rind nar-ríad
    rohadnaccit i nGargdiad;
    ic Áth Chind Gargden cen gád
    etarru siar issin Snám. S.

FERT MEDBA

1. Fegaid fert, forum nglinni,
   Medbi fáeli folt-fhinni:
   baí lá ni lecfaitis eich
   ar ingin Echach feidlig.
2. Robaí d' allatas Medba
   ocus d' fhebas a delba
   co traethad da trian a gal
   im cech fer ica fégad.
3. Dofaíd Medb, dofaíd a slúag,
   is fata a ail, is cían¹⁰
   apraid in fail de sin,¹¹
   rádid fír ocus fegaid. F.

---

p.368

ARD RUIDE

¶1] Eochaid mór mac Luigdech meic Laisre meic Troitha meic Deirgthened cona brathrib, is acco bái int airechas mór i n-Ard Ruide, dia roráid Find:

1. Trí tuili
   bít i n-dún Ardda Ruidi,
   tuile ócán, tuile ech,
   tuile mílchon meic Luigdech.
2. Trí ceóla
   bít 'ca ríg, ségda sodain,
   ceól crott, ceól timpán, comaig,
   dord Fir Thuinne meic Throgain.
3. Trí gáire
   bít ann cen úair do therca,
   gáir chetnata da fhaithche,
   gáir graifne, ocus gáir erca.
4. Trí gáire,
   gáir a mucc n-dronnmar n-dega,
   gáir a shlúaig ós blai bruidne,
   gáir muirne ocus gáir meda.
5. Trí cnúasa
   bítis ann úasa shlattaib,
   cnúas ic tuitim, foram ngnáth,
   cnúas fo bláth is cnúas abbaig.
6. Trí meic rofhácaib Lugaid
   cársat rulaid a febda,
   Ruide mac Luigdech lethain,
   Eochaid is Fíacho ferda.

---

p.370

7. Dobér-sa teist ar Ruidi
   cus' tecat na trí tuili,
   nech ní rér Ruide im ní ríam,
   ocus ní ríarr ní ar duine.
8. Dobér-sa teist ar Eochaid
   ná deochaid traigid madma,
   nad epert ríam ní bad gó,
   ná baí bad mó bad amra.
9. Dobér-sa teist ar Fhíacho,
   cársat rulaid a fhebda,
   ná baí cen airfitiud gnáth,
   ná baí tráth cen ól corma.
11. Tricha ruirech, tricha níad,
    tricha tríath, ba foram rí:
    ba h-é lín a shlúaig thrétaig
    tricha do chétaib fo thrí. Trí.