{folio 71 a} Laa robói Cond i Temraig íar ndíoth dona rígaib atracht matin moch for rígráith na Temrach ría turcbáil gréine & a trí drúith aróen ris .i. Maol, Bloc, Bluicne, et a trii filid .i. Ethain, Corb, Cesarn . Fodégh attraiged-siom cach día in líon sen do airdéxin arná gabdaois fir síde for Érind cen airiugud dó-som.
In dú dia n-dechaid som dogrés co tarlaic cloich and foa cosaib & saltrais fuirri. Rogés an cloch fo cosaib co clos fo Temraig uili & fo Bregaib .
Is andsin ro-íarfacht Conn dia drúdib cid arusgés an cloch, cia hainm & can do-raladh & no-ragadh & cid ro-taraill Temraigh. Is ed idbert an drái fri Conn ní slondad dó co cend cóicat laithi & a trí . In tan ro-cindiod an áiriom sin, ru-s-íarfacht Conn don draí afrídhisi .
Is ann adbert an drái: ‘Fál anmaim na cloche’ , ‘Inis Foail asa tardad , Temair Tíri Fáil i forromadh , Tír Taillten a n-airisfe co bráth. Et is í an tír sen bus óenach cluiche cén uhes flaithios a Temraig & lá dédinach an aonaigh in flaith nachus fáigfi , bid trú isan bliadain sin. Ro-gés fál foat cosaib-se anniú’, ol in drái, ‘& do-r-airngert. An lín gairm ro-gés an cloch, is ed líon ríg bías dot síol co bráth.’ ‘Ní ba mé nod-sloindfe det,’ ol in drái .
A mbatar íerum co n-acotar ciuich mór immacúairt , co ná fedotar cid do-cotar ar méd an dorchu dus-náinecc, co cólatar trethan in marcaig ara n-amus . ‘Moar mairc dúinn’, ol Conn , ‘diana ruccai a tír n-ainiúil ’. Ier sin do-llécci an marcach trí orchora cucai & is traide dus-náinic in t-orchor dédenach inás 't-orchor tóisech . ‘Is do guin ríg émh’, or in drái, ‘cibé díbraicius Conn a Temraig.’ Anaid íar sin an marcach din díbraccud & tic cuca & ferais fáilti fri Conn et congart les dia treb .
Dus-cótar íarum , condus-rulai isin mag n-álaind co n-acatar an ríghráith isin maig & bili órda ina dorus & co n-acatar tech n-álaind n-ann fo octae findruine . Deich traigid fichit a fod. Lotar íarum isin tech co n-acatar an ingin macdachta isin toig & barr órda for a mullach . Dabach aircit co cerclaib órda impe & sí lán do derglind . Escrai óir for a ur . Copán di ór for a beólai. Co n-acatar
Prisgart side dóib & adbert friu: ‘Nídom scál-sa ém & nídom urtrach & dom uirdercus dúib íar mbás dodeochadus & is do cinél . Ádaim daum. Iss é mo slondad Lug mac Ethlend maic Tigernmais . Is dó dodechadus co n-écius ded-se saogal do flathau fén & cech flathai bías a Temraich .’
Ocus ba sí an ingen bói isin tig for a ciond Flaithi Érenn co práth . Ba sí an ingen do-bert an diched do Cond .i. damasna & torcasnai. Cethri traigid fichet fod an damhasna, ocht traigid itir a tuaim & talmain. .
In tan luid an ingen don dáil, adbert friú: ‘Cía da tibérthar an airdeoch sa ?’ Frisgart an scál . Ó ro-sluind-side cach flaith co bráth , lotar a foscadh an {folio 71b} scáil, co na ra-thaichsetar an rath nach an tech . Forrácbad lia Cond in dabach & in t-escrai órdao & and airdech . Is de sin atá Aisling an Scáil et Egtrai & Targraide Cuind.
‘Cía fora n-dáilfidir an airdech sa cosan derglaith ?’ ol in ingen. ‘Dáil de’, or in scál, ‘for Cond Cétchathach .i. céd cathrái brisfius.’
‘Cóica blíadan namá dodocaith na doibhdhá.’
‘Firfid catha .i. cath Breg, cath Eli, cath Aiche, cath Machai, cath Cind-Tíri, secht cathai Moighi Line, cath Quailgne, secht catha Cláiríne’ & rl.2
[an scál]
- A comrac am Tibraiti,
cet leth —comnart a n-uidhe,
is é gidniter ac dluigi
na slúag bías lassuide .- Dirsan do Chonn Chétchathach
íar n-ár tened tar cech magh,
gontar íar timcell cech ruis
díaa Mairt a Túaith Emruis .
‘Cía forsa ndáilfidir an airairdech sa cusin dergfhlaith?’ or in ingen. ‘Dáil de’, or in scál, ‘for Art mac Cuind , fer trí n-gretha . Firfid cath Fidruis ’
[an scál]
- Matan Maige Mucraime
ima tóetsad mairb ili,
ba dirsan do Art mac Quind
cin mac n-Aililla Auluim.- Dia dardóin fichid cath
a taotus la síl Lugdach,
tricha bliadan namá
in tan nodotibdáa .
‘Cía fora n-dáilfidir in airdech-sa cusan derclaith?’ ‘Dáil de’, ol in scál, ‘for Lugdaig mac Con. Cinfid do síl Cuind . Doaidleba cóic bliadna fichet namá docaith nodoibdá. A longus co h-íath n-Alpan. Forbrisfi cethri mórcatha for túatha Orca.’
‘Día domnaich fordusri hi dianaitbi fiacail fidbi.’
‘Dáil de for an móirbrethach, for Cormac ó Cuind. Trí bliadna namá docaith nododibdá.’
[an scál]
- Síth n-oll co rían ina ré
bíaid trí fichet bliadnae.
Bid rí Temrach comba trí,
arambebad síabrai .
Tuili torad ina ré,
bid aon do nirt na flaithe.
Fornaidm m-boraime n-Érenn la Cormac fri Fergus airdrí n-Ulad. Do-tóed Fergus scéo Énda dia m-bía slúag dérach dubach ad-cumbec. Bid marb día mairt i toaibh Cletig .
‘Dáil de fo fer ilar nglonn , for Cairpri Lifechar. Tricha cath ina ré. Trí bl[macr ]iadna fichit a flaithius3.’
‘In mairt a Lifi arambebais an rígnia . Trí maic Coirpri Lifechair .i. Eochu & Eochu Doimlen & Fiachu Raibtine la Laighne. Atorcratar a cath Tuamruis la Bresal m-Bélach mac Fiachrach Baicedha maic Catháir. Cóica ar trí mílib an líon do Laignib do-tuit ann a frithghuin.’
‘Dáil de fri Fiachraig Raibtine. Maidion Mide la saide & dá cath les.’
[an scál]
- Cóic blíadna fichet a ré
oc saigid na boruime:
cétáin a Cnámros, bid glé,
a tóeth Fiachu Sroibtine.
‘Dáil de for Muiredach . Cethracha blíadan do caith no doibhdha.’
[an scál]
- Cath a Mórmuig firfid glé
fri Ulltu, fri h-Araide:
for brú Dabaill isan cath
do-taoth Muiredach T&írech.
‘Dáil de for Eochaig Muidmedhón , tóebfoda Temrach, dúnadach Femin , fostadach Móenmaighi, airmidne armar, airsid Life . Cóic blíadna docaith no doibdá.’
‘Forus’ ‘for Eochaig . Is úad gignitir co bráth bunad na flatha.’
[an scál]
- Guin Glúnmair , bid mór an t-écht
guin Concobuir, guin Maic Cécht.
[an scál]
- A n-Úib Conchobuir fria ré
bíaid fotha la suide :
na trí Colla glanfid ár an
taoth Eochu Muigmedán.
‘Cía forsa n-dáilfidir?’ ol in ingen. ‘Dáil de for Níall Nóigíallach. Noafidhir tuir, mórfaidir maigi, indsaigfidir géill, firfidir catha . Secht m-blíadna fichet docaith. Totaim n-Óthaili les antúaidh, bíet ile a gluinn ar Druim n-Alpuind . Bid adbor mairc truim am íarnóin ddía SatSathuirnd.’
‘Dáil de
[...]
.’
‘Dáil de for Laogairi4, fer ilar n-glond . Roaichfi Libthi & iltíre. Cóic blíadna a flaith. Tascor dían. Secht m-blíadna docaith nodoibhda.’
[an scál]
- Scarfaid fri hardflaith, scél nglé,
do dénumh na finghaile.
{folio 72a}‘Ticfa Táilcend .i. Pátraic, fer gráid móir, nóifidius Día, mór breó atandafa, línfus Érinn cota muir. Bebaid Lóigire for brú Caisi, flaith im bachla, mór caur cicharda dofortat Táilcend .’
‘Dáil de for Ailill Molt mac Nathi maic Fíachrach, fer n-úallach, fer attcuinti sochuide. Fiche blíadan namá dodacich.’
[an scál]
- Catha iliu ina flaith,
ar bid hé an rí maith.
‘Cuiclidhi Temra, cumuscach Tailltin . Cath Átha Talmaigh. Diubertach Seli, noicech Aichi. Cath Rátha Crúachan. Céim for Sabruldai, céim for Elpa. Togail an tuiri . Céim for Eolaorcau. Cath Sratha Clúaidi . Fortuhi Gennedh . Céim dar moir n-Icht dochum n-Elpa. Cichsett Érennmaigh réim dían, atacumbat eachtraind secht m-bél fri firu Gáidel for
‘Dáil de for Túathal Móelgarb .i. mac Cormaic maic Coirpri maic Néill. Fiche blíadan. Cath Lúachrai Ailue, cath Détnai, toitim n-Ardgail, cath Légi, cath Dromma Arbélaig, cath Bregainn, fornaidm gíall n-Gáidel. Íar sin, ba scél in cech moig, bebuid aonguine namá Túathal h-oc Grellaig Elti, gentoir Móelmór día dígail hi túaith Imrois.’
‘Dáil de for Lugdaig mac Lóegiri. XXVI co toitim dóu do qhúairt for Érinn tré díultad Táilcind inn-Escir Forcha.’
‘Dáil de for Muircertach mac Ercoi, id est ingen Loairn. Rí cathach coscrach, attcuinti sochuidi. Fonen Érind, fir & mná. Ar bid comurbo Temrai. Cath Átha Sidhi . Íer sin línfus co h-Érind airbiu. Benuid dubuirt hi mairt in cairb coscrach col-Laigniu. Mór atbai . Beabaid Murcertach écc atbai mairt Cletigh.’
‘Dáil de for Ainmirig. Timgéra gíalla Gáidel cech moigi íartir cinip tair truimm do-foethsat ardaig rúad firfitir catha. Cethri blíadna nammá.’
‘Dáil de for Bóetán & Eochaig. Cethri blíadna namá dodacich notaibha.’
‘Dáil de for Díarmait .i. mac Fearccusa Cerrbéoil, dubartach Tailltin , tairngertaich Temrai. Cénmair ina flaith, ar bid hé in rí maith. Día secht m-blíadan íar sin cath fóebrach for Díarmait Dremne.’
‘Berthair a cathbúaidh.’
[an scál]
- In slógh dosía antúaith
glanfaid in rói co h-Athlúain.
‘Fiche blíadan namá dodacich notaiobá.’
[an scál]
- Ind-óinditin a Ráith Bicc
díth Díarmata immarricc.
‘Dáil de for Fercus & Domnall, dá mac Muircertaig maic Erca .i. Brannam mac Echach romarb. Díblínuib a comflaith . ’.5
‘Dáil de for Óed Úaridhnech mac Domnaill,
‘Secht m-blíadna namá.’
‘Dáil de for Óett Sláine. Síth n-oll, flaith Góidiul Cáin erni fini fuata lia mná.’
‘Secht m-blíadna namá dodacich notaibhá .i. coirm catha prosompni ut dicebat.’
[an scál]
- Do-tóet íar sin Aod Sláni
íar lín catha ina ré.
‘Dáil de for Óed Olldán. Secht m-blíadna dodacich notaibha. Dubartach Fálmoigi. Gébaid for Lifimoigh, arnenai gíalla Gáidil, mór marb, mór , mór ail cáinfit Gáidhil.’
‘Dáil de for Domnall Mend Ulad. Nói m-blíadna déac namá. Dracc ilair band.’
‘Ocus dergmatin Cruithne. Firfid cath Dúine Cethirn lia cath Rátha Almoichi. Cichis íoarum a réim, mór ail at-bath inn ríg.’
[an scál]
- Firfius dá cath a Moig Roth,
mairt is ann tóeth an rígroth.
‘Dáil de for Suibni Menn, dracc ilair bann. Blíattain coa secht bías i flaith. Fonena gíalla gach rois. Cath Daithi firfid in rii.’
[an scál]
- Is ann do-tóet, ní ba góu,
Colmán Mór mac Díarmottou.
{folio 72b}‘Dáil for Blathmac mac Aoda Sláine. Iss é notaioba cóic blíadna ar a derbflaith.’
‘Dáil de for in rúanaidh (.i. hi ruidioth hoc gabáil láma Mocutta), [for] Díarmait Daithi. A chétchath Sénchua. Cath Rois Corcoi Búain, cath Osruidi, cath Eli, cath Slébi itir dá inda. Firfid secht catha Aithne la cath Selgi íar ló nó nóin arataat dergmaitne Cruichne, bíd crúais cuimnech
‘Dáil de for Findachta .i. mac Dunchada maic Aoda Sláine. Consaidfie for Mumain móir. Firfid cath Cúlie Cóiláin scith i tóib Cithamrae fer mochtaiti . At-baild fingail móir ind-óindidin for Dollud. Duthoin a recht. Ní ba rí Aod íarum .i. mac Dlúthaigh. Fiche blíadna.’
‘Dáil de for Sechnusach mac Blathmaic. Uno anno dotacaith. At-beuba écc at-bai isin Imbliuch ós Bóinn.’
‘Dáil de for Cendfóelad. Secht m-blíadna i flaith. Íar sin an cath i Temuirmaigh. Do-tóith Cendfóelad an domnach Cúili Cóelain.’
‘Dáil de for Loingsech .i. mac Aongussa maic Domnaill, cobra for Fálmoigh, cosdaduch Lifi, buignech Bérriu .
.i. ría Celluch Locha Cimbe.
.i. fath Corainn Unsen . Aonblíadain déac namá dodacich nodaiobha.’
[an scál]
- Díe sathuirn cichis ar cel
itir dá Corann uindsen
‘Dáil de for Fogartach n-án & for Congal Cindmagair mac Fergusa Fanad . Cethri blíadna déac namá. Do-tóit idna isin lúan íer samain, inddalanae hi tosach in laithi & alaili ina deriod. Hi Clúain Iraird sepulti sunt.’
‘Dáil de’, for in scál, ‘for Feargal’ 6 ‘.i. a n-aondittin hi cath Almaine. Clethblugaid Érenn, armach Line, airsid Ái.’