Corpus of Electronic Texts Edition

Background details and bibliographic information

Lebor na Cert

Author: unknown

File Description

Myles Dillon

Electronic edition compiled by Emer Purcell

Funded by University College, Cork and
The HEA via the LDT Project.

Proof corrections by Hilary Lavelle

2. Second draft.

Extent of text: 24880 words

Publication

CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of the Department of History, University College, Cork
College Road, Cork, Ireland—http://www.ucc.ie/celt

(2006) (2008)

Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G102900

Availability [RESTRICTED]

Available with prior consent of the CELT project for purposes of academic research and teaching only.

Copyright for the printed edition rests with the Irish Texts Society. The electronic edition was compiled with the kind permission of the copyright owner.

Notes

You can purchase the book(s) containing this text via the ITS website (http://www.irishtextssociety.org/). Click on the link to the RIA shop.

Sources

    Vellum Manuscript sources
  1. The Book of Hy Many (written 1378–1394) ff. 76 a 1–80 c 29.
  2. The Book of Ballymote (written 1384–1406) ff. 268 a 36–281 b 53.
  3. The Book of Lecan (written 1416–1418) ff. 194 d 12–202 d 26.
  4. The Book of Lismore (late 15th century) ff. 98 d 20–105 b 21.
  5. National Library Gaelic MS. VI (16th century?) ff. 13r 1–19v 18 (f. 20 is misplaced).
    Paper Manuscript sources
  1. None of the following manuscripts are earlier than the eighteenth century: Royal Irish Academy, Dublin, no. 288 p. 251 (19th century).
  2. Royal Irish Academy, Dublin, no. 485 p. 276 (18th century).
  3. Royal Irish Academy, Dublin, no. 689 p. 103 (18th century).
  4. Royal Irish Academy, Dublin, no. 712 f. 43f (18th century).
  5. Royal Irish Academy, Dublin, no. 756 p. 208 (18th century).
  6. Royal Irish Academy, Dublin, no. 757 (copy of 756) p. 319 (18th century).
  7. Royal Irish Academy, Dublin, no. 930 p. 75a (19th century).
  8. Royal Irish Academy, Dublin, no. 1012 p. 119 (19th century).
  9. Royal Irish Academy, Dublin, no. 1195 p. 1 (18th century). These do not include the two manuscripts of Lismore (nos, 261 by O'Curry and 478 by O'Longan) nor the transcript of Lecan (no. 894 by Connellan). Of these nos. 712 and 1195 are the most important. Nos. 288, 485, 689 and 930 contain only fragments concerning Cashel. These paper manuscripts have not been closely examined. Only no. 712 (23 H 28) had been regularly consulted; it usually agrees with Lismore but is not a mere copy. The Abbotsford Irish manuscript contains a good text of the same recension.
    Editions
  1. John O'Donovan (ed. & tr.), Leabhar na gCeart or the Book of Rights (Dublin 1847)
  2. Myles Dillon (ed. & tr.), Lebor na cert: the Book of rights, ITS 46 (Dublin 1962) with introduction and notes.
    Further reading
  1. Eugene O'Curry, Lectures on the manuscript materials of ancient Irish history (Dublin and New York 1861; repr. Dublin 1878; repr. Dublin 1995).
  2. Eugene O'Curry, On the manners and customs of the ancient Irish, ed. W. K. O'Sullivan (3 vols, Dublin 1873; repr. Dublin 1996).
  3. Eoin MacNeill, 'The Book of Rights', New Ireland Rev 25 (1906) 65–80, 206–16, 348–62.
  4. Eoin MacNeill, 'Early Irish population groups: their nomenclature, classification and chronology', Proc Roy Ir Acad (C) 29 (1911–12) 59–114.
  5. Paul Walsh (ed.) Gleanings from Irish manuscripts (Dublin 1918; repr. 1933).
  6. Eoin MacNeill, Celtic Ireland (Dublin 1921; repr. Dublin 1981).
  7. Paul Walsh, Leaves of history (Drogheda 1930) [contains Paul Walsh, 'Ancient Meath according to the Book of Rights', 3–51].
  8. Paul Walsh, 'Connacht in the Book of Rights', J Galway Archaeol Hist Soc 19 (1940) 1–15.
  9. Paul Walsh, 'Meath in the Book of Rights', John Ryan (ed), Féil-sgríbhinn Eóin Mhic Néill: essays and studies (... ) Eoin MacNeill (Dublin 1940) 508–21.
  10. D. A. Binchy (ed), Críth gablach, Mediaeval and Modern Irish Series 11 (Dublin 1941).
  11. Myles Dillon (ed. & tr.), 'The manuscript tradition of the Testament of Cathaír Már', S. O'Brien (ed), Measgra i gcuimhne Mhichíl Uí Chléirigh (Dublin 1944) 201–09.
  12. T. F. O'Rahilly, Early Irish history and mythology (Dublin 1946).
  13. Vernam E. Hull (ed. & tr.), 'Cert ríg Caisil: the right of the king of Cashel', Medieval Studies 11 (1949) 233–38.
  14. Myles Dillon (ed), Early Irish society (Dublin 1954; repr. 1959, 1965; Cork 1969).
  15. D. A. Binchy, 'Secular institutions, Myles Dillon (ed), Early Irish society (Dublin 1954) 52–65.
  16. Gerard Murphy, Early Irish lyrics (Oxford 1956).
  17. Myles Dillon, 'On the date and authorship of the Book of Rights', Celtica 4 (1958) 239–49.
  18. Myles Dillon, 'Three texts related to the Book of Rights', Celtica 6 (1963) 184–92.
  19. James Carney, 'Light on ancient Ireland', Review of Myles Dillon (ed), Lebor na cert, Irish Texts Society 46, 1963. Irish Press, 28 December 1963.
  20. Francis John Byrne (review of Myles Dillon, Lebor na cert), Studia Hibernica 5 (1965) 155–58.
  21. Myles Dillon, 'Ceart Uí Néill', Studia Celtica 1 (1966) 1–18.
  22. Anthony Candon, 'Barefaced effrontery; secular and ecclesiastical politics in early twelfth century Ireland', Seanchas Ardmhacha 14/2 (1991) 1–25.
  23. A. J. Hughes, 'The geographical location of the fortúatha Ulad of Lebor na cert', Ériu 42 (1991) 149–51.
  24. Marie Therese Flanagan, 'Irish and Anglo-Norman warfare in twelfth-century Ireland', T. Bartlett & K. Jeffrey (ed), A military history of Ireland (Cambridge 1996) 52–75.
  25. Swift, Catherine 'Royal fleets in Viking Ireland: the evidence of Lebor na Cert, A.D. 1050–1150', in: John Hines, Alan Lane and Mark Redknap (eds) Land, Sea and Home, Proceedings from a conference on Viking settlement, at Cardiff, July 2001 (Maney 2004) 189–206.
    The edition used in the digital edition
  1. Lebor na Cert. Myles Dillon (ed), First edition [xxv + 194 pp.; ix–xxv Introduction; Text 1–147; Appendix A Timna Chathaír Máir 148–178; Appendix B Table of Stipends and Tributes 179–189; Index of people and places 191–194; Map and notes on Map by Liam Price; 4 pages unnumbered.] The Educational Company of Ireland, for the Irish Texts SocietyDublin (1962) . Irish Texts Society [Cumann na Scríbheann nGaedhilge]. , No. 46

Encoding

Project Description

CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling Declaration

The present text represents even pages 2–146 of the volume. All editorial introduction, notes and indexes have been omitted. Some variant readings proved difficult to intergrate and therefore they have been included as notes. For further clarification those interested are referred to the printed edition.

Editorial Declaration

Correction

Text has been proof-read twice.

Normalization

The electronic text represents the edited text. Text supplied by the editor is tagged sup resp="MD". Editorial expansions are marked ex.

Quotation

There are no quotations.

Hyphenation

The editor's hyphenation has been retained.

Segmentation

div0=the Book of Rights; div1=the section; div2=the subsection; paragraphs are marked p. Poems are treated as embedded texts, with stanzas marked lg and metrical lines tagged l.

Interpretation

Names are not tagged, nor are terms for cultural and social roles.

Canonical References

This text uses the DIV1 element to represent the section.

Profile Description

Created: By one or more unknown author(s). Date range: Old and Middle Irish Period.

Use of language

Language: [GA] The text is in Old and Middle Irish.
Language: [EN] Footnoted and other explanatory text is in English.
Language: [LA] Some words are in Latin.

Revision History

Corpus of Electronic Texts Edition: G102900

Lebor na Cert: Author: unknown

List of witnesses

p.2


Incipit do Libur na Cert. Indister do chísaib & tuarustlaib Éirenn
amal ro ordnaig Benén mac Sescnén, salmchétlaid Pádraic amal
atfét Leabur Glindi Dá Lacha.


Do dligeadaib chirt Chaisil & dia chísaib & dia chánaib ind & ass
5] andso sís, & do thuarastalaib ríg Muman & ríg nÉrind archeana ó
ríg Caisil in tan da-fallna flaithis ind. Caiseal dano cais-ail .i. cloch
forsa fuirmidis géill nó cís-ail iarsand ail chísa do-berthea ó fearaib
Érind dó. Síd-Druim dano ba hed a ainm an inaid sin prius.


Do-rala didiu dá mucaid i n-aimsir Chuirc meic Luigdeach ic
10] tathaigi na tulcha sin fri ré ráithi ic mesrad a muc ar ba druim
fidbaidi . Badur hé a n-anmann na mucaidi .i. Durdru, mucaid ríg
Héle & Cularán mucaid ríg Múscraigi . Co tárfas dóib dealb ba
gilithir gréin & guth ba bindithir meandchrot lais ic beandochad
na tulcha & in baili ic tairrngiri Pátraic, & asbert:

    1. 15] Fó fó fó fear fallnafass
      Caisil coir cémeandach
      i n-anmaim in Ard-Athar
      sceo Meic na hIngine
      la rath Spirut Noíb .
    2. 20] Epscop maiseach mórmaith mech
      bár beatha co mbreitheamnus
      línfas Érind ardainglig
      d'aes cach uird co n-ilgrádaib
      la fognum Críst chaím.

p.4


25] Is hí tra delb bae andsin .i. Uictor aingel Pátraic ic taircheadal
Pádraic & ordain & aireochais Érind do beith do grés isin baili sin.
Cid fil ann didiu acht is cellphort do Phádraic & is prímchathair do
ríg Hérind in baili sin. Acus dlegair cís & fognam fear nÉreand do
ríg in baili sin do grés .i. do ríg Caisil tre beandachtain Pátraic meic
30] Alplaind .

1


At é andso immorro tuaristla na ríg ó ríg Caisil mad rí Hérind
hé & a chuairt seom & a biata som forra dia chind .i. cét corn &
cét claideam & cét n-each & cét n-inar uad do ríg Cruachna &
biathad dá ráithi ó ríg Cruachan dó-som & a dul lais a Tír Chonaill.
35] Fichi falach & fichi fichthell & fichi each do ríg Ceneóil Chonaill &
biathad mís ó Chenél Chonaill dó-som & teacht lais i Tír nEógain.
Caeca corn & caeca claideb & caeca each do ríg Ailig & biathad mís
uada dó-som & a techt lais a Tulaig nÓc . Trícha corn & trícha
{MS page 195a} claideb & trícha each do flaith Thulcha Óc & biathad dá thráth dég
40] lais & a theacht lais a nOirgiallaib. Ocht lúireacha & sesca inar &
sesca each do ríg Airgiall & a biathad ré mís a nEmain & a choimi-
deacht in nUlltaib. Céd cornn & cét matal & cét claideb & cét n-each
& cét long do ríg Ulad, biathad mís dó-som a hUlltaib & Ulaid lais
co Temair. Trícha lúireach & trícha falach & cét n-each & trícha
45] fithchell do ríg Themrach & biathad mís i Temraig fair & ceitheóra
fine Themrach lais co hÁth Cliath. Deich mná , deich n-eich &
deich longa do ríg Átha Cliath & biathad mís ó ríg Átha Cliath
dó-som & a chaemtheacht i lLaignib. Trícha long & trícha each &
trícha cumal & trícha bó do ríg Laigen & biathad dá mís ó Laignib
50] dó-som .i. mí ó Laignib Tuathgabair & mí ó Laignib Deasgabair .
Trícha each & trícha lúireach & cethracha claideb.It iad sin a

p.6

1


tuaristla & a comaideachta conid dóib-side ad-féd int údar buada
.i. Benén mac Sescnéin:

    1. Dligead cach ríg ó ríg Caisil
      55] bid ceist ar bardaib co bráth.
      Fogébthar i taeib na taídean
      ac suíd na nGaeidel co gnáth.
    2. Céd corn, cét claideam a Caisil,
      cét n-each, cét n-inar ria ais,
      60] as a tír co Teillis Tuathail
      don ríg geibis Cruachain cais.
    3. Biathad da ráithi ón ríg-sin
      do churaid Muman ar mil ;
      dul leis ri tresa i Tír Conaill
      65] co ríg Easa Modoirnn mir.
    4. Rí Condacht la curaid Caisil
      co cathaib Bearnais, ní brég ;
      rí Conaill co clandaib Eógain
      tarraid don deóraid las dét .
    5. 70] Fichi falach, fichi fichthill,
      fichi each co ro-Eas Ruaid,
      don ríg donár dealbas doraind ,
      do ríg Bearnais Chonaill chruaid.
    6. Biathad mís ó maithib Conaill
      75] do chúicead Muman a mairg,
      & dia ríg, ní dlug deólaid
      ria ndul a Tír nEógain n-aird.

      7. p.8

    7. Caeca cornn is caeca claideb,
      caeca each glésta co gnáth
      80] d'fir raith ó doirib na ndaigmeas
      do flaith Oilig ainces cách.
    8. Biathad mís do macflaith Muman
      a Muig Muman, ní saeb seach,
      d'fir chúicid Brannduib gan beó-guin
      85] ó chlandaib Eógain na n-each.
    9. Trícha cornn is trícha claideab,
      cert-trícha ruaid-each don ród
      don fir dán maith drumchla duaine,
      do flaith Thulcha uaine Óg.
    10. 90] Biathad dá thráth dég co dédla
      do ríg Muman maídit baird
      ó ríg Thulcha Óg cen dedail
      noco tór co hEmain aird.
    11. Ocht lúirecha do flaith Airgiall
      95] a hoireacht Chaisil cét crech
      don fir forsmbít cesta cinad
      sesca inar, sesca each.
    12. Biathad mís a mullach Eamna
      ó Airgiallaib Átha Móir
      100] do ríg Caisil chais ón chuchtair ;
      dul lais a nUltaib an óir.
    13. Céd corn, cét claideb, cét matal
      do mílid Boirchi, ní baeth,
      cét n-each acht is d'eachaib donda
      105] & deich longa don laech.
    14. Biathad dá aen-mís a hUlltaib
      d'uasal-ríg Caisil ón chill
      dligid ac tulaig chais chernaig ;
      Ulaid lais co Temraig tind.

      15. p.10

    15. 110] {MS page 195b}Trícha lúireach do laech Themrach,
      trícha falach, is fír sin,
      cét n-each, ní scíthad a scithfeidm
      la tríchaid fichthill ac fleid.
    16. Biathad mís a mullach Themrach
      115] do thrénfearaib Caisil chruind,
      taidecht lais fine ara furmim
      fir Midi co Duiblind nduind.
    17. Deich mná, deich longa co leapthaib
      ó laech Caisil & Cliach,
      120] deich n-eich a n-uair blátha bladaig
      do ríg Átha cladaig Cliath.
    18. Biathad mís ó maithib Tomair
      do thigerna Chaisil chais:
      rí in Átha díltaig nach daidbir
      125] do thíchtain a Laignib lais.
    19. Trícha long do laechraid Liamna
      láiter trícha deg-each dó ;
      dligid imna crícha im Charmon
      trícha ban-mog , trícha bó.
    20. 130] Biathad dá lán-mís ó Laignib
      do laech Muman a Muig Ráth ;
      cuid mís a muig Brannduib brogda
      ó chlandaib Condla seach cách.
    21. Trícha each, éin-trícha lúireach
      135] do laech Gabrán gloine dath
      nochon eachlacha nos oilead
      ceathracha claideam i cath.

      22. p.12

    22. Ac sin tuaristla ríg nÉrind
      ó ríg Muman moldaid fir,
      140] 's a biathad ón lucht sin uile
      dearb re cach nduine co ndlig .

      23. Dligead.

2


Ceart Caisil acus ríg Caisil ó thuathaib ar meadón in so . Ó Mús-
craigib chéadamus tús na cána sa .i. deich .c. bó & deich .c. torc and
sin ó Múscraigib . Céd mbó & cét muc & cét ndam ó Uaithnib and
145] sin . Dá chét molt & cét torc & cét bó & cét leand uaine a hAraib and
sin . Céd bó & cét dam & cét torc ó Chorco Laígdi sin . Deich cét
dam & deich .c. bó ó Chorco Duibne beos . Deich cét bó & .x. cét
torcc ó Chiarraigi Luachra. Dá chét bó & .x. cét dam ó Chorco
Baiscind. Míli bó & míli dam & míli reithi & míli brat a Boirind.
150] Céd bó & cét dam & céd cránad asin Seachtmod. Dá míli torc &
míli bó ó na Désib. Nochon ar a ndaíri trá ícaid na císa sin acht tar
ceand a tíri & ar saíri chirt Chaisil & ara beandochad do Phádraic
amal adfét Benén :

    1. Ceart Caisil cen chrád dia churaid
      155] ro thaisig dám dligid:
      maith le ríg Gabráin glain groigig
      a fagbáil 'gá filid.
    2. Ó Múscraigib cen faidb n-éithig
      do Chaisil ard uathaib
      160] míle bó sin port X
      míle torc ó thuathaib.

      3. p.14

    3. Céd bó for cnuc fri ham n-asdair
      cét muc thall dia taiscid
      cét ndam dont sluaigthreib do thoirsin
      165] ó Uaithnib a n-aiscid.
    4. Dá chét molt ón dáim adbearaid
      céd torc in cháin chanaid
      céd bó ro theand buaili ac brugaid
      cét leand n-uaine a hAraib.
    5. 170] Ó Chorco Laígde co laechaib
      cét bó ac taidle is tuachail,
      sesca dam ndonn nocho díchaid
      cét torc trom ó thuathaib.
    6. {MS page 195c}Míli dam isí in breath bearma
      175] nír íc creach rem chuimni
      míle bó ní mar bú baidbi
      do brú Dairbri ó Duibni.
    7. Ó Chiarraige cláir na claideb
      deich cét bó, is caín cuman,
      180] deich cét torc uathaib cen anad
      a Luachair na lubar .
    8. Ó Baiscnib dá chét mbó ar baethair
      da rath cró tar críchaib,
      don ríg ro char díne ndúthaig
      185] míle dam, ní díthaig.
    9. Míli dam, míle bó beanaim
      don dún iar ló i lloigim
      míli reithi arna n-at d'olaind
      míli brat a Boirind.
    10. 190] Sloind cáin Seachtmaide na Sindach,
      ní dleachtaidi dreandach ;
      cét crán nochar chró cen cheandach
      cét ndam, cét mbó mbeandach .

      11. p.16

    11. Dá míli torc iarna toga
      195] cusin cnoc mar cheara,
      míli bó 'na n-éisib ana
      ó Désib ci ad-beara .
    12. Cís sin tar ceand tíri ar tosaig
      —saí rími ro thaisig —
      200] ní ar daíre don dáim dia ndeissid
      acht saíri chláir Chaisil.
    13. An cís sin Muman co martaib
      co ria bunad brechtaig ;
      Pádraic in phuirt ósna portaib
      205] a ré Chuirc ro cheartaig. Cert.

3


Is iad so beos tecusca Benén meic Sescnén sailmchétlada Pádraic,
& do Chiandachta Gleanna Gemin do shíl Taidc meic Cén a
Mumain máir dó .i. corab ceand coitchenn cáich comarba Caisil
feib is ed comarba Pádraic, & in tan nába rí for Érind rí Caisil is ed as
210] dír dó forlámus for leith Érind .i. ó Thig Duind iar nÉrind co hÁth
Cliath Laigen. Díles tuaristail & comaideachta ríg Caisil do grés .i.
Síl X Bric .i. Osraige . Dleagaid Laigin ar báig aenlaithi
teacht la báig ríg Caisil i cend Chuind nó allmarach. Dliged didiu
ó Gallaib Átha Cliath & ó deoradaib Érind dula lais i cend catha
215] ar telgud a tír , & dligid aiscid ar coicrích ó Chondachtaib. Is ed dano
foruair sin troscad do naebaib imdaib i Temair & sí ade fa tulach
thigernais do Laignib co cath Droma Dergaidi , ar is and do-bath
forro a cuid do Muig Breg conad díleas Cloindi Néill ó sin i lle.

p.18

3


Iss ead immorro rod báidi flaith Temrach troscad Pádraic cona
220] muinter for Laegairi mac Néill, ocus troscad Ruadán Lothra meic
Aengusa co naebaib Érind for Diarmaid mac Cerbaill & for
ceithri finib na Temrach ; & ro gellsad na naeib sin na biad tech i
Temair ó Laegaire ná ó Síl Néill co mbeith ó Síl nAililla Úlaim.
Trí ríg dano i lLeith Moga nach turgnad cís do ríg Caisil .i. rí
225] Osraigi & rí Raithleand & rí Lacha Léin. De quibus Benén mac
Sescnén in sailmchétlaid:

    1. Benén, beandacht forin ngein,
      do-rad so a Saltair Chaisil{MS page 195d}senchas cach ríg is a rath
      230] is deach im-thét tír Muman.
    2. Rí Caisil do chind os cách
      is ead fil sunn co tí in bráth,
      fuigell beandachtan Dé duind
      altóir Pátraic meic Calpraind .
    3. 235] Caisil do chind ós cach cind
      acht Pádraic is Rí na rind
      Airdrí in domain is Mac Dé,
      acht maid sin dligid uaisle .
    4. An tan nach rí ar Éirinn áin
      240] airdrí Caisil cona cháin
      is leis ferann Ébir uill
      óthá Áth Cliath co Tech nDuinn.
    5. As díleas dia dliged de
      fine álaind Osraige ,
      245] uair tucaid a n-éraic áin
      do ríg Caisil cona cháin.
    6. Dliged do ríg Laigen lond
      eich is cuirn co Caisil corr ,
      ór & indmas tar muir
      250] is ead dleagar ó Laignib.

      7. p.20

    7. Dleagaid Laigin dula leó
      i n-agaid Gall fri gach ngleó ;
      dia tístar chucu co fír
      la ríg Caisil a cor díb .
    8. 255] Dligid féin rí Caisil chain
      trí cét n-édach ar Samain,
      caeca each ndubgorm ndatha
      fo chomair cach prímchatha .
    9. Co feasadur meic is mná
      260] uair is ina leath itá
      dliged do ríg Gall iar fír
      sin ara telcad 'na tír .
    10. An tan fa sídach fris leath
      indsi móiri Mac Mílead,
      265] dligid cáin Connacht cen cleith
      ara telgad 'na trén-leith .
    11. Isí in cháin dligid , ní gó
      caeca dam, trí caecait bó ,
      caeca ech, is amra a faill,
      270] cét mbrat do brataib Umaill.
    12. Ó ra thraisceadur na naím
      for Temair sochluta saír,
      do-riacht do ríg Caisil chruind
      bennacht Phátraic meic Calpraind
    13. 275] Ní bia teach i Temair Fáil
      gid mór ind ail d'Éirinn áin>
      ic Laignib nach ac Síl Chuind
      co ndearntar la Síl nÓluim .
    14. Cid maith in senchas fors tú .1
      280] ní leasaigther la Laigniu ;
      ní coimétar la Leath Cuinn
      seanchas Oilella Óluim .

      15. p.22

    15. Coimédfad-sa i Caisil cháid
      prímthacair ind imarbáig
      285] dá chóicead fail sund for leath
      is a turgnom i n-aenteach .
    16. Is hé in teach sin Mumu mór,
      is é in dá chúiced in slóg ;
      is a Mumain mín, méd geall,
      290] is chóir[sup1 ] ardflaithius Érenn.
    17. Ro bbé ith is meas is maith
      i Mumain mín co méd raith ;
      mid is cuirn is cuirm is ceól
      do fearaib Muman is eól .
    18. 295] Fil trí ríga i Mumain móir
      a cáin do Chaisil ní cóir,
      rí Gabrán ná gabthar géill,
      rí Raithleand, rí Lacha Léin.
    19. No fríth i saltair Dé déin
      300] seach ní thuilliub ní deidél
      ó Init co Cáisc ní chél
      a Caisil ro baí Benén. Benén.
    20. Dál Cais ní robad i llén
      ro gabat fri frais ferén ;
      305] dos-rat co hilarda hér
      tigerna 'cá mbaí in Benén. Benén.
    21. Leasaiged Sealbach in saí2
      & Aengus ar aenchaí
      sochar Muman mar adbér
      310] amal forácaib Benén

      22. B.

p.24

4


Císa Muman ar meadón beos and so do Chaisil & is cach bliadna
do-bearar .i. smacht & biathad & turgnam & faesam. Trí cét mart
chéadamus a Múscraige & trí cét torc & trí cét bó Trí cét torc &
{MS page 196a} trí cét leand & cét lulgach ó Uaithnib and sin . Cét bó &
315] trícha torc & trícha mart & trícha brat a hAraib ind sin .Lx. dam &
.lx. molt & .lx. bó ónt Seachtmad sin . Caeca bó & caeca dam & caeca
mart a hOrbraigib inn sin . Trí chét dam, trí chaeca lulgach ó
Dáirfine beos. Trícha bó & trícha dam & trícha brat a Corco Duibne.
X.c. bó .x.c. dam .x.c. cráin a Ciarraige . Seacht cét brat, seacht cét
320] molt, seacht cét bó, seacht cét cránad ó Chorco Baiscind. Céd
caerach & cét cránad & deich cét dam & deich cét brat a Corcam-
ruad. Míli dam & míli caerach & míli brat & míli lulgach óna Désib.
Céd bó a hOrbraigi & cét brat find & cét cránad. Ní ícat Eóganacht
nach cís ar is leó na fearinda fogniad Caisil. Ní ícat Clanda Cais
325] ná Raithlind ná Glennamain ná Lén ná Huí Figinnti ná Áine
Cliach. Conad airi sin adbeart in bár buada Benén in duain :

    1. Cís Caisil in cualabair
      dá churaid ó chách,
      a buidni co mbuanfodail
      330] cach bliadna co bráth.
    2. Trí cét mart a Múscraigi
      ar gurt nocho gó,
      trí cét torc nach túscbuidi ,
      cét brat is cét bó.
    3. 335] Trí chét torc a trom-Uaithnib
      do Chaisiul can choll,
      trí cét leand, is lomsuaithnid ,
      la cét lulgach lond.

      4. p.26

    4. Trícha torc, ná torgabaid,
      340] trícha mart is mór,
      trícha brat ó borb-Araib,
      cét n-ógbó dia n-ól.
    5. Seasca dam fri daigseachtmain,
      seasca corrmolt ciar,
      345] seasca glanbó ón glan-tSheachtmaid
      do Chaisil na cliar.
    6. Caeca ánbó a hOrbraigi ,
      caeca mart fria mes,
      caeca dam cen dodbuidi
      350] do Chaisil cen ches.
    7. Trí chéd dam ó Dáirfine,
      ón dáim sea dá tor ,
      sé cét lulgach lánbuidi
      ó chlandaib Meic Con.
    8. 355] Trícha casbrat cetluaitte —
      is corcair nos cum,
      trícha dagbó a Duibnechaib,
      trícha dam ó Drung .
    9. Seacht cét cráin a Ciarraigi ,
      360] seacht cét bó, ní brég,
      seacht cét dam gan diamaire
      do Chaisil na cét.
    10. Seacht cét brat ó Baiscneachaib
      seacht cét molt nach mael
      365] seacht cét bó ó baistechaib
      seacht cét cráin nach cael.
    11. Dleagair a crích Corcamruad
      cét caerach, cét crán
      deich cét dam a donn-Boirind
      370] míle brat nach bán.

      12. p.28

    12. Deich cét dam a Déisechaib,
      míli caerach caem,
      míli brat co mbánchosair,
      míli bó ar mbreith laeg.
    13. 375] Cét ó fhearaib Orbraigi
      do buaib berar dó,
      cét brat find co find-Chaisil,
      cét cránad fri cró.
    14. Ní dleagar do Eóganacht
      380] cís ná bés co bras
      air is leó na fearinda
      fogniat Caisil cas.
    15. Do Chlainn Chais ní dlegait-som 3
      cís Caisil na cuan ;
      385] ní dlegar a Glennomain
      ná ó Raithlenn ruad.
    16. Ní dleagar ó laechaib Léin
      nach a Gabair gairg,
      ní dlegar d'Uíb Fidginnti
      390] nach a Áine aird.
    17. Sochar maiseach mór-Chaisil
      meabraig leat cach mís ;
      ní macflaith ar Mór-Mumain
      nech ná coingne cís. Cís.
    18. 395] Mise Benén bindfoclach4
      bár buada mar bís.
      Fuaris atreib ingantaig.
      Do Chaisil a chís.


5

5


{MS page 196b} Tuarastla ríg Caisil do rígaib a thuath: a leathlám chéadus &
400] deich n-eich & deich n-errid & dá falaig & dá fichthill do ríg Dáil
Chais, & tosach lais a crích anechtair & lorg iar cách. Deich n-eich

p.30

5


& deich cuirn & deich claidib & deich scéith & deich sgingi & dá
falaig & dá fithchill do ríg Gabráin ind sin. Deich n-eich & deich
mogaid & deich mná & deich cuirn do ríg Eóganacht in tan nach rí
405] Caisil. Ocht mogaid & ocht mná & ocht claidim & ocht ngabra & ocht
scéith & deich longa do ríg na nDési . Cóic eich & cóic matail & cúic
cuirnn & cúic claidib do ríg Hua Liatháin . Deich n-eich & deich
cuirn & deich scéith & deich claidib & deich lúireacha do ríg Raith-
leand. Seacht n-eich & seacht n-inair & secht coin & secht lúireacha
410] do ríg Múscraigi . Seacht claidim & seacht cuirn & seacht lúireacha &
secht longa & secht n-eich do ríg Dáirfine. Seacht coin & secht n-eich
& seacht cuirn do ríg Dáirfine int sléibi . Seacht n-eich & seacht
cuirn & seacht claidib & secht scéith & seacht coin do ríg Lacha Léin.
Seacht mná & seacht matail co n-ór & seacht cuirn & secht n-eich do
415] ríg Ciarraigi Luachra. Seacht n-eich & secht scéith & secht claidib &
secht longa & secht lúireacha do ríg Léimi in Chon. Deich n-eich do
ríg Hua Conaill Gabra & deich scéith & deich claidib & deich cuirn
& gan giallu uad acht lugu fo láim ríg Caisil. Secht n-eich do ríg Hua
Cairpri & seacht cuirnd & seacht claidim & secht ngilla & secht
420] mogaidh . Ocht cuirnn do churaid Chliach & ocht claidim & ocht
n-eich, dá falaig & dá fithchill. Seacht n-eich & seacht cuirnn & secht
scéith & secht claidim do ríg Gleandamnach. Ocht n-eich & ocht
claidim & ocht cuirn la grádaib flatha & airdríg do ríg na nUaithni.
Ocht n-eich do ríg Éili, ocht scéith & ocht claidim & ocht cuirn &
425] ocht lúireacha . It é sin tuaristal na ríg amal adféd in fili Benén :

6

5

  1. A eólaig Muman móiri
    másat cuimneach canóine,
    éirig is leasaig 'na thig
    cert ríg Caisil ó a chríchaib.
  2. 430] Tosach lais i tír n-aili
    la ríg Dál Cais, ní ceile
    lorg na ríg Dál Cais in cheóil
    ic taidecht a tír aineóil .

    3. p.32

  3. Deich n-eich do ríg Gabráin guirm
    435] ó ríg Dala & deich cuirn
    deich claidim, deich scéith, deich scing,
    dá falaig is dá fichthill.
  4. Deich mogaid , deich mná móra
    & deich cuirn chomóla,
    440] manib leis Caisil na cacht,
    deich n-eich do ríg Eóganacht.
  5. Ocht mogaid , ocht mná donda
    do ríg Dési is deich longa,
    ocht scéith, ocht claidim re guin
    445] is ocht ngabra tar glasmuir.
  6. {MS page 196c}Cúic eich, cúic matail co n-ór
    & cúic cuirn re comól,
    cúic claidim re cor cach áir
    do ríg laechda Hua Liatháin.
  7. 450] Deich n-eich do ríg Raithleand ruaid,
    deich cuirn ó ríg Caisil chruaid,
    deich scéith, deich claidim chalma ,
    deich lúireacha lánbadba .
  8. Seacht n-eich, seacht n-inair derga
    455] secht coin re caithim selga,
    seacht lúireacha i lló gaili
    don fir fá mbiad Múscraigi .
  9. Seacht claidim, secht cuirn chroma ,
    secht lúireacha, secht longa,
    460] seacht n-eich fri fáidfine feirt
    do ríg Dáirfine in deisceirt .
  10. Seacht coin fri corad n-aigi ,
    seacht n-eich int áirem aile app>,
    secht cuirn fri caithem séri
    465] do ríg Dairbre in daigsléibi.

    11. p.34

  11. Seacht n-eich do ríg Lacha Léin,
    secht cuirn, secht claidim do chén
    secht scéith a n-áirem n-uathaid
    seacht coin áille a nIrrluachair.
  12. 470] Seacht matail co mbuindib d'ór
    & seacht cuirnd fri comól,
    seacht n-eich, ní hiarmairi daill,
    do ríg Ciarraigi in chomlaind.
  13. Seacht n-eich do laech in Lémi
    475] seacht scéith co scáth na gréni
    seacht claidmi croma catha,
    seacht longa, seacht lúireacha.
  14. Sé heich do ríg Corcamruad,
    sé claidmi re cirrad sluag,
    480] sé cuirn, sé scéith fo-geba ,
    sé coin áille aengela.
  15. Deich n-eich do ríg Hua nGabra,
    deich scéith, deich claidim chalma,
    deich cuirn 'na dún fo deme
    485] cen géill uad cen eiteri .
  16. Seacht n-eich do ríg Broga Ríg,
    seacht cuirn asa n-eba fín,
    secht claidmi , is cor soraid,
    seacht ngilla, secht mban-mogaid.
  17. 490] Seacht cuirn do churaid Áine,
    seacht claidmi, ní cor táidi,
    secht n-eich don laech sin re lind,
    dá falaig is dá fithchill.
  18. Seacht n-eich, seacht cuirnn don laech luath
    495] do ríg ruireach na Forthuath ;
    seacht scéith, secht claidim i cath
    berar do ríg Gleandamnach.

    19. p.36

  19. Seacht n-eich do ríg na nUaithni
    seacht claidim, is cor tuaichli ,
    500] seacht cuirn dia ndámaib dá ndíl
    beith a ngrádaib in airdríg.
  20. Ocht n-eich do ríg Éle in óir,
    ocht scéith, ocht claidim is cóir,
    ocht cuirn nos congaib ac fleid ,
    505] ocht lúireacha i lló gaiscid.
  21. Ac sin tuaristal cach ríg
    ó ríg Caisil co cét sním:
    lám Beneóin ro thaisig sin,
    leasaig acad , a eólaig. A eólaig Muman.

6


510] Dligead ocus fodail na tuarostal sin beós andso ó ríg Caisil do
rígaib tuath & mór-thuath iar sochar a forba & a ceneóil, a feib
dligid & dúchusa , & ar sochar grád & dílmaine, ar méit a nirt & a
forlámais, ar línmairi a fechta & a slóigid, & ar soirbi & ar sobraidi &
ar sindseri & comairim fond & febsa . Is foithib sin midithir a tuaristla
515] dóib ar slicht suad & senchad amal asbert Benén andso :

    1. {MS page 196d}Atá sund seanchas, suairc sreath,
      bis ainfis minab eólach :
      tuaristal ríg Caisil chóir
      dá rígaib caema a chétóir.
    2. 520] Tráth nach bia rígi ac Dáil Chais
      for clandaib Eógain amnais ,
      leathguala ríg Caisil chain
      leó gid imda d'aigedaib .
    3. Deich cuirn co n-ór cach Samna
      525] trícha claideam, cor amra ,
      trícha each álaind álaind i lle
      do ríg Dáil Chais chúlbuide.

      4. p.38

    4. Dligid rí Osraigi ém
      ó dib rígaib a ro-réir
      530] in cach bliadna dá baile
      dá thuaristal togaide.
    5. Dligid ó ríg Themra tuaid
      rí Osraigi co n-ard-buaid
      deich scéith & deich claidim
      535] is deich n-eich tar mór-moigib .
    6. Dligid ó ríg Caisil chruaid
      rí Osraige co n-ard-uaill
      deich scéith , deich cloidim iar cóir
      & dá falaig derg-óir.
    7. 540] Tuaristal ríg na nDési
      ó ríg Caisil adglé-si
      claideam co n-ór, each co mblad
      & long fa láin-seólad .
    8. Dligid tuaristal can tár
      545] rí lánlaechda Ua Liathán
      sciath ríg Caisil, claideam coin ,
      each is errid tar ard-moir.
    9. Dligid oirrí Muigi Fian
      each o ríg Caisil is srian ;
      550] dligid sciath is cloideam coin
      rí Fear Muigi co mór-goil.
    10. Cland Chairpre Músc, mór a mblad,
      dligid a rí tuaristal,
      sciath ríg Caisil co ndéni
      555] a each 's a chú coin-éilli .
    11. Dligid rí Raithleand co rath,
      is trén-mór in tuaristal,
      deich claidim & deich cuirn,
      deich mbruit chorcra, deich mbruit guirm.

      12. p.40

    12. 560] Dligid rí Dáirfine duind
      ó ríg Caisil in chomlaind
      trí claidmi cosnuid creacha
      trí longa, trí lúireacha.
    13. Tuaristal ríg Druing nach dis
      565] ó ríg Érind, ní dímis ,
      trí cloidmi cama caela
      is trí longa lán-chaema.
    14. Tuaristal ríg Lacha Léin
      ó ríg Érind co n-aird-méin
      570] deich ngabra, donna a ndatha ,
      deich longa, deich lúireacha.
    15. Tuaristal ríg Feórna Floind
      ó huíb Aililla Ólaim,
      deich n-eich arna nglés don graig
      575] 's a chochall seang sróll-étaig.
    16. Tuaristol ríg Lémi in Chon
      ó ríg Caisil, is caem-chor,
      a long dingbála dathach,
      each, claideam, corn comrumach .7
    17. 580] Tuaristol ríg Gabráin gloin
      ó ríg mór Muman medair
      céin foraeli 'na thig thruim
      dligid in rí a leathgualainn.
    18. Isin tráth téid dia thig fén
      585] dligid each is errid éim,
      & in lín do-théid soir
      each is errid cach énfir.
    19. Tuaristol ríg Broga Ríg
      ó ríg Erind can imsním
      590] deich n-inair donna derga
      is deich ngoill can Gaedelga.

      20. p.42

    20. Tuaristol ríg Áine aird
      ó ríg Caisil chlaidim-gairg
      a sciath is a chlaideam glé ,
      595] trícha bó cach Bealltaine.
    21. Tuaristol ríg na nUaithne
      ó ríg Caisil , is tuaichle ,
      sé scéith, is sé claidim chain
      is sé heich ina ragnaib .
    22. 600] Dligid rí Arad co n-aíb
      ó ríg Érind aiged-chaín
      sé cloidim, sé scéith molta
      is sé leanda lán-chorcra.
    23. Tuaristol ríg Éli in óir
      605] ó ríg Caisil in chom-óil{MS page 197a}sé scéth is sé claidim chain,
      sé mogaid , sé ban-mogaid.
    24. Bid saí nó bid ollam án,
      atá fris Mac Cuilindán,
      610] ní fer bec-indmi re lá
      cach aen gá mbia so mar tá . Atá.

7


Do Phortaib ríg Caisil annso .i. Brug Ríg & Muilchead & Seanchua
chaín & Ros Raeda & Cluain Uama & Cathair Chnuis & Cathair
Findabrach, Cathair Thuaigi, Cathair Glennamnach, Cathair
615] Chind Chon, Dún Fir Aencholca, Dún nGair , Cathair Methais,
Teamair Shuba, Airbili , Aenach mBearráin, Mag Cailli, Ard
Conaill, Ard Meic Conaing , Ard Ruidi, Tuaiscert Maigi, Mag
Saíre, Na Trí hÁirne ar muir máir , Aenach Cairpri, Druim Mór,
Druim Caín, Cathair Chuirc, Murbolcan, Geibtine, Grafann, Aill
620] Meic Cuirr , Mag nAí, Mag nEtarbaine , Huachtmag , Caechán

p.44

7


Boirne, Murmag, Mag nEnaig, Tuaim nEtain , Mag nAsail,
Eibliu, Ucht na Rígna, Cuilleann, Cua, Cláiri, Indeoin, Áine, Ordd,
Uilleand Etan, Loch Ceand, Ceand Nathrach, Rafand, Druim
Caín, Druim Fíngin, Treda 8 na Ríg, Ráith Eirc , Ráith Faelad,
625] Ráith Arda, Ráith Droma Deilgi, Benntraigi, Crecraigi , Orbraigi
& Huí Chuirb, conad dóib ro chét in breó Benén:

    1. Ara fesadar a ngair
      éraic Feargusa Scandail
      táthud adbar a fesa
      630] ó Eóraid co Dún nDreasa.
    2. Éric Feargusa in ríg
      itir seóta & tír
      nírbo beg leó ina guin
      Laigin Deasgabair co muir .
    3. 635] Do chirt Chaisil cona bríg
      Brug Ríg & Muilchead már,
      Senchua chaín , Rus Raeda réil
      & leis Cluain Uama án.
    4. Cathair Chnuis, Cathair Findabrach,
      640] Cathair Thuaigi cona bail,
      Cathair Gleandamnach, Cathair Chind Chon,
      Dún Fir Aencholga, Dún nGair.
    5. Cathair Meathais, Temair Suba,
      Airbili mármaíneach ruad,
      645] Aenach mBearrán , Mag Cailli cain,
      Ard Conaill fa chomair chuan .
    6. Ard Meic Conaing la hArd Ruidi,
      Tuaiscert Maigi, muineach clár,
      Mag Saíri ro-segad áirme
      650] la teóra Áirne ar muir már.
    7. Aenach Cairpri, Druim Mór, Druim Caín,
      Cathair Chuirc foraici muir,
      Murbbolcan, Geibtine, Grafand Grafand
      is les uili Aill Meic Cuir .

      8. p.46

    8. 655] Mag nAí , Mag nEdarba, Uachtmag ,
      Caechán Boirni, buan don ríg,
      Murmag már, Mag nEnaig Rosa,
      Tuaim nEidin abra do thír.
    9. Asal, Eibleo, Ucht na Rígna,
      660] in muir ima lína lorg,
      Culleand & Cua & Cláiri,
      Indeoin & Áine is Ord.
    10. Huilleand Etan is Loch Cend,
      Ceand Nathrach alta Rafann is fír,
      665] Druim Caín, Druim Fíngin feda,
      is leis cid Treda na Ríg.
    11. Ráith Eirc, Ráith Faelad, Ráith Arda,
      is Ráith Droma Deilge thes,
      Beandtraigi, Crecraigi , Orbraigi
      670] & Uí Chuirp a ro-feas . Ar.9

Do sochar Chondacht andso sís amal ad-féd Benén

10

1


{MS page 197b} Císa acus tuaristla Condacht .i. mór-chís Condacht itir biathad &
coimideacht céadamus co Cruachain. A hUmall dano eirnigther
císa Condacht co Cruachain prius : cóic fichit bó & cóic fichit torc
675] & cóic fichid leand a hUmall sin . Cóic fichit dam & cóic fichit
lulgach & trí fichit muc & .lx. brat ó Cregraigi andsin. Ceathracha ar
dá chéd brat & dá chéd bó ; & fichi ar chéd muc ó Chonmaicnib sin.
Céd bó & cét ndam ó Chiarraigib indsin. Seasca brat dearg & seasca
torc o Chiarraigib beos andsin. Seacht caeca lulgach, trí chaeca torc,
680] trí chaeca brat óna Luignib cacha bealltaine & trí chaeca dam ; & ní

p.48

1


ar daíri na fineadach sin acht ar daíri féir & fearaind. Ceathracha ar
chéd bó & seacht caecait caer iaraind , caeca ar trí cét muc & caeca ar
trí céd dam óna Corcaib indsin. Caeca ar chéd brat nderg & caeca
ar chét torc & caeca ar chét ndam ó na Dealbnaib indsin ara tealgad
685] na tír . Seachtmoga brat, seachtmoga torc a Huíb Maine tar cend a
tíri. Hua Briúin & Síl Muireadaig & Huí Fiachra & Cenél nAeda
saorthuatha indsin & comsaera fri ríg, & ní thiagat feacht na sluaiged
acht ar crod, & ní thiagat i cath la ríg acht ara lóg, & dia mbertar &
curo marbtar, dligid in rí a n-éric do íc ón ríg ; & in tan nách bia
690] rígi la Síl Fiachra, nó ; Aeda nó Guairi, is leó guala deas ríg Condacht
lasin fer is fearr díb. Mádá tegma ar deóraideacht a crích n-aili, is
leó guala ríg Caisil nó ríg Náis nó ríg Emna Maichi . Conad dóib
sin ro chachain in bili buada Benén :

    1. Éistid re seanchas nach suaill
      695] airdríg Condacht claideam-ruaid
      do neoch dliges 'na thír thall
      'na eineach, 'na einiccland .
    2. Mór-chís Condacht co Cruachain
      cen dímeas ó ; deg-thuathaib
      700] cach aen dia ndlig, dílsi smacht,
      biathad & coimideacht.
    3. Cóic fichit bó, buan a mblad,
      cóíc fichit torc taeb-leathan
      cóic fichit leand lígda gart
      705] a hUmall do ríg Condacht.
    4. Airdchís Creagraigi ní chél
      do ríg Condacht, dáig adgén :
      cúic fichid dam cona ndath
      do ríg Condacht is Cruachan .

      5. p.50

    5. 710] Trí fichit muc, mór in smacht,
      & trí fichit ríg-brat,
      cóic fichit loilgeach anall ó Chrecraigi na caemchrand .
    6. Dá fichit déc brat co mbríg,
      715] dá chét bó cen imarrím ,
      sé fichit torc, tenn in ail
      dleagar dona Conmacnib.
    7. Cóic fichit bó mór co mblaid,
      cóic fichit dam do damaib
      720] ó Chiarraigib , cruaid in smacht,
      do thabairt do ríg Condacht.
    8. Trí fichit brat dearg gan dub{MS page 197c}trí fichit torc taeb-lebar
      ó Chiarraigib, cruaid in breath,
      725] 's a tacar uili ar oen-leath .
    9. Dleagar do Luignib cen locht
      a turgnom frisin longphort,
      seacht caeca lulgach i lle
      do thobairt cach belltaine.
    10. 730] Trí chaeca torc, is tarba ,
      a torachtain cach samna,
      trí caeca brat cona mblad
      do ríg Condacht is Cruachan.
    11. Is don cháin chétna ro clos
      735] can ainfír , can ainbflaithus,
      trí caeca dam ar ló i lle
      do fritháileam threbairi.
    12. Cé doberat Luigne i lle
      a cáin tar cend a tíre ,
      740] nochan iad Luigne is daer and
      acht in fér is a ferand.

      13. p.52

    13. Airdchís na Corc cen chruaidi
      do thobairt cach aen-uairi
      do ríg Maigi hAe na n-each,
      745] seacht fichit bó, ní hainbreath .
    14. Seacht caeca do chaeraib iairn
      seacht caeca muc co mór-gliaid ,
      seacht coeca dam, dílsi smacht,
      do-bearar do ríg Condacht .
    15. 750] Trí chaeca brat corcra, ad-clos,
      can ainfír , cen imarbus ,11
      is do Delbnaib dleagar sin
      do ríg Connacht co Cruachain.
    16. Trí chaeca torc cen tacha,
      755] trí chaeca dam ndeg-datha
      ó Dealbnaib amáin, ní brég,
      dlegar a cáin do chomét.
    17. Nochon ar daíri na fear
      menbad hé in fearann férmar :
      760] ní thibraidis cáin i lle
      menbad dar ceand a tíri.
    18. Mór-cháin Ua Maine don Maig
      is mebair le cach senchaid ;
      sechtmoga brat, nocho brég,
      765] sechtmoga torc , is tromthrét.
    19. Gé do-berar in cháin X
      ó hUíb Maine don mór-maig ,
      is tar cend a tíri thall
      dleagur in cháin do chomall .
    20. 770] Saerthuatha Condacht na clann
      ní dleagar díb cáin chomlann ,
      Huí Briúin 'na longaib tar lear
      Síl Muredaig na muinter.

      21. p.54

    21. Huí Fiachrach in moigi móir,
      775] Cenél nAeda, ní hécóir,
      ní dleagar díb cáin ná smacht
      do thobairt do ríg Condacht.
    22. Na clanna sin can chís cain ,
      mad áil sloinded a sochair ,
      780] comdúthaig dóib ima le
      cebé díb dá ró in ríge.
    23. Gebé díb deach lais i cath,
      le ríg Condacht is Cruachan ,
      dia marbthar do gaíb 'san gleic,
      785] dleagar a íc 'sa éreic.
    24. Uair nocho dlig neach díb sin
      dul i cath nó comlondaib
      la ríg Condacht chaíme cruid
      minab ar cend tuaristuil.
    25. 790] An tráth nach bia rígi thuaid
      ac Síl Aedha is Guairi gluair,
      is ead dleagaid, ní gráin gart, leath-guala airdríg Connacht.
    26. Dá tecmad do deigfear díb
      795] a thír d'fácbáil re hainfír,
      guala cach ríg chúicid cain
      dligid cach rí dá rígoib.
      27. 12
    27. Maith foruair Benén co beacht
      int eólus so , ní hégcert:
      800] sloindfed-sa mar atá sin ,
      a daíne ána, éistid . Éistid re senchus.

2


{MS page 197d} Do thuarustlaib tuath Condacht andso ó airdríg Cruachan , ar is
tar cend fearaind & tuaristail ícait seo in cís & nochon ar daíri
cheneóil, ar id bráthair a n-urraid dib línaib i suidiu. . Fo bíth conid

p.56

2


805] de imsaí cach flaithis & cach rígi ón gabail co sétchi mina fallaig fál
fingaili nó forbrecht for naebu nó díultad baisti, conid de imsaí
flaith uaidib & conad íarum fogniat cís & gabaid tuaristol ó thellach
ná fill & ná della Dia.


Dligid dano flaith Síl Mureadaig fail & errid ríg Condacht & a
810] sciath & a chlaideam & a lúireach. Cúic eich & cúic claidim & cúic
longa & cúic lúireacha do ríg Umaill. Sé scéith & sé claidim & sé
heich & sé hinair & sé cuirnd do ríg [Delbna. Sé hairm & sé hinair &
sé mogaid & sé mná & sé lúirecha do ríg] 13 Crecraigi . Dá falaig & dá
fichthill & deich cuirn & deich n-eich do ríg Conmaicne. Seacht
815] mbruit & seacht n-inair & seacht n-eich & seacht coin do ríg Hua
Maine. Deich n-eich & deich mbruit & deich cuirn & deich coin do
ríg Luigne. Cúic eich & cóic matail & cúic claidmi & deich cuirn &
deich mogaid & deich fichthilla do ríg Hua mBriúin. .U. eich,
.u. matail .u. claidim .u. luirecha do rígh na Corc. 14Trí cuirn & trí
820] claidmi & trí heich & deich failgi & deich fichthilla do ríg Hua
Fiachrach in tuaiscirt . Seacht mogaid & seacht mná daera & seacht
cuirn & trí claidmi & trí coin do ríg Ceneóil nAeda. Trí hinair & trí
cuirn & trí heich do ríg Partraigi . Is amlaid sin midigther febsa
ríg tuath Condacht, conid dóib ro chéad in Benén so :

    1. 825] Tuaristlu cúicid Chondacht
      i lliubur chaem atchonnarc ,
      a tabair dia thuathaib tuaid
      rí Condacht, cend in mór-sluaig .
    2. Dligid in fer is fearr díb
      830] do Síl Muireadaig ón ríg
      fail & errid is each,
      sciath, claideam & lúireach.

      3. p.58

    3. Dligid rí Umaill cen acht
      cóic eich 'na thír cen tromdacht,
      835] cúic claidim chorra chatha,
      cúic longa, cúic lúireacha.
    4. Dligid rí Delbna ó Druim Léith
      sé claidim & sé scéth,
      sé heich, sé hinair co n-ór
      840] & sé cuirn fri comól.
    5. Dligid rí Crecraigi cain
      sé hairm & sé hinair ,
      sé mogaid, sé mná daera, sé lúireacha lán-chaema .
    6. 845] Dligid rí Conmaicne cóir
      deich cuirn ar ndul 'na thech n-óil
      deich n-eich luatha fora ling ,
      dá falaig is dá fichthill.
    7. Dligid rí Hua Maine in meand
      850] seacht mbruit, seacht ngabra tar gleann ,
      secht coin fri corad sealga,
      is seacht n-inair urrderga.
    8. Dligid rí Luigne na laech
      deich n-eich, deich mbruit nocho baeth,
      855] deich cuirn fri caithim meada,
      deich coin chaema chnes-gela .
    9. 15 Dligid rí Hua mBriúin co mblaid
      cúic eich & cúic matail, cúic claidim , deich cuirn chama,
      860] deich mogaid, deich fichthella.
    10. Dligid rí na Corc ón choill
      cúic mairc & cóic mataill,
      cúic claidmi nár chlaí fri cnáim,
      cúic lúireacha fri lom-gaíb.

      11. p.60

    11. 865] Dligid rí Partraige in phuirt
      trí cuirn, trí claidmi no chait,{MS page 198a}trí hinair & trí heich
      ó ríg Cruachan cen chain-chleith.
      12. 16
    12. Trí cuirn do ríg Hua Fiachrach,
      870] trí cloidim fri clód cliathach ,
      trí heich i nAidne in lenna ,
      deich failgi, deich fichthilla.
    13. Dligid rí Ceneóil Aeda
      .uii. mogaid, .uii. mná daera,
      875] trí cuirn is trí claidim cain trí coin fria dumha a ndairibh ,
      14. 17
    14. Is ead sin dleagaid tuatha
      chóicid Chondacht is Cruachna
      ó ríg Muigi Hae na n-ag
      880] do neoch dliges tuaristal.

Císsa ríg Ailig acus a thuaristal andso .i. a chísa-son ó thuathaib & a thuaristal -son dóib-seom.

1


Céd caerach & cét brat & cét bó & cét torc dó ó Chuilennraigi .
Trícha torc & trícha bó & trícha molt ó Thuaith Rátha. Trí cét torc,
885] trí cét bó, trí cét molt ó Fearuib Luirg. Trí cét bó, trí cét mart, cét
tinne ó ríg Hua Fiachrach. Cét mart & caeca bó & céd torc & caeca
brat a Huíb Meic Caírthaind. Trí chét torc, trí cét bó, trí cét mart
ó Chiandachta Glenna Gemin . Deich cét lulgach, cét mart , caeca
dam, caeca torc ó Fearaib Lí. Céd lulgach, caeca torc, caeca brat ó
890] Huíb Tuirtri. Céd mart, cét lulgach, caeca brat ó Fearaib Muigi

p.62

1


Ítha. Saerthuatha Ailig .i. Tulach Óg & Craeb & Mag nÍtha & Inis
Eógain & Cenél Conaill, conid dóib ro chachain int eólach .i. Beinén
mac Sescnén:

    1. Ceart ríg Ailig éisdid ris
      895] itir dairib nach dímis:
      dligid crod, ní cís n-uathaid ,
      ó finib, ó forthuathaib.
    2. Céd caerach, céd brat, céd bó
      & céd torc tobair dó
      900] ó Chuilennraige in chocaid
      do ríg Ailig iar n-obair.
    3. Trícha torc a Tuaith Rátha,
      trícha bó co mblicht blátha ,
      trícha molt a mís buidi
      905] dligid ríg Ailig uili.
    4. Trí chét torc ó Fearaib Luirc,
      trí chéd bó, ní bec in chuird,
      trí chéd molt 'na mbeathaid
      do ríg Ailig ailt-leathain .
    5. 910] Dligid do ríg Hua Fiachrach
      trí chét bó, ní bág briathrach,
      céd mart is céd tindi trom
      do ríg Febail na faen-long .
    6. Céd mart a Huíb Meic Caírthaind
      915] & cét torc, ní sáirthim ,
      caeca bó, cid dál dligid ,
      caeca brat co mbán-bilib .
    7. Trí chéd torc fris tuillter thuaid
      trí chéd bó fri biathad sluaig,
      920] trí chéd mart, is maín chocaid
      ó Chiandachta in trom-thocaid .

      8. p.64

    8. Deich cét lulgach ó lucht Lí
      cét mart, is breath fírindi ,
      is caeca dam do damaib
      925] la caeca torc trom-tharaid .
    9. Céd lulgach ó thuathaib Tort,
      caeca tindi, caeca torc,
      la caeca brat ndatha dó
      ó Dún na Huidri a n-aen-ló.
    10. 930] Céd mart ó Fearaib Muigi
      is cét lulgach lán-buidi ,
      caeca brat, is breath chána,
      do ríg Ailig imdána.
    11. Ní dlegur a Tulaig Óg
      935] cáin do ríg Febail na fót,
      dáig gabthar asa tír thend
      rígi for fearaib Érind .
      12. 18
    12. Nocho dleagar asin Chraíb
      cís do ríg Ailig co n-aíb ;
      940] ní dleagar a Muig Ítha
      cáin ná cacht tar caem-chrícha .
    13. Ní dleagur d'Inis Eógain
      cís don aird-ríg nach deólaid ;
      ní dleagar do Chloind Chonaill
      945] cís ná bés ná bán-olaind.
    14. {MS page 198b}Iat so cána ríg Ailig ;
      ní saí neach nachas airig :
      ní dligend rígi ná reacht
      in rí nach coingéba a chert . C.

2


950] At eat and so odra acus tuaristla ríg Ailig dia thuathaib & dia
aicmib ar biathad & ar choimideacht. Dligid didiu rí Ailig fodesin
in tan nach fa rí for Érind leath-láim ríg Érind ac ól & ac aenach &
remimthús ríg Érind i coraib i comairlib & impidib. Dligid ó ríg

p.66


Érind caeca claideam & caeca sciath & caeca mogad & caeca errid &
955] caeca each. Do ríg Ailig in .


Fodlaid-seom didiu a thuaristol sic: cóic scéith, cóic claidim &
cóic cuirnd & cóic mná & cóic mogaid & cúic eich do ríg Cairpri
Droma Cliab. Cóic scéith, cóic mogaid, cóic mná, cóic claidim do
ríg Cenéil Aeda Easa Ruaid . Sé heich, sé scéth , sé claidim, sé
960] cuirnn, sé bruit gorma & sé bruit uaine do ríg Chenéil Bógaine.
Cóic eich, cóic scéith , cóic claidim , cúic bruit, cúic lúireacha do
ríg Chenéil nÉnda . Seacht mná, seacht mogaid, seacht n-eich,
secht claidim do ríg Ceneóil Lugdach. Seacht mogaid, seacht mná,
seacht claidmi, seacht cuirn do ríg Indsi Heógain. Sé heich, sé ;
965] cuirn, sé claidim , sé scéith, sé coin do ríg Muigi Ítha. Trí heich,
trí X , trí claidim, trí cuirn do ríg Hua Fiachrach Arda Sratha .
Trí heich, trí scéith, trí claidim, trí cuirn do ríg Fear Luirg. Trí
heich, trí scéith , trí claidim, trí bruit uaine do ríg na Craíbi. Trí
mná, trí matail, trí hinair do ríg Hua Meic Caírthaind . Trí heich,
970] trí scéith , trí cuirn, trí claidmi do ríg Ciannachta Glenna Gemin.
Sé mogaid, sé gabra, sé claidim , sé scéith do ríg Fear Lí. Trí mná,
trí mogaid, trí heich do ríg Hua Turtre. Caeca mogaid & caeca errid
& caeca brat & caeca lúireach do ríg Thulcha Óg. Conad don fodail
sin & don chomroind ro chachain Benén :

    1. 975] A fir dá ndeachais fo thuaid
      tar Mag nÍtha n-imilchruaid,
      indis tuaristal cach aín
      ó ríg Ailig abrad-chaín.
    2. An tan nach rí d'Érind áin
      980] rí Ailig co n-adbal-cháin,
      dligid leath-gualaind cen locht
      ó ríg Érenn na n-ard-phort.
    3. 19Caeca claideam, caeca sciath,
      caeca mogad, is mór-fiach,
      985] caeca errid, caeca each,
      do ríg Ailig na n-ard-breath .

      4. p.68

    4. Dligid a rígrad co rath
      ó ríg Ailig na n-arm-chath
      iar scís cruadastair ro cluin
      990] tuarastail is tidnocail.
    5. {MS page 198c}Cúic scéith, cúic claidim , cúic cuirn,
      cúic eich, cóic mná, mór a muirnn ,
      do ríg Chairpri Droma Cliab
      ó ríg Ailig na n-óir -shrian.
    6. 995] Dligid rí Ceneóil Aeda
      cóic scéith, cóic claidmi caela,
      cóic mogaid tar moing mara,
      cóic mná finda fír-glana.
    7. Rí Ceneóil Bógaine buain,
      1000] dligid sé eochu marc-sluaig,
      sé scéith, sé claidim, sé cuirnd,
      sé bruit uaine, sé bruit guirm.
    8. Dligid rí Ceneóil Énna
      cóic eich áilli im-thréna,
      1005] cóic scéith, cóic cloidim chatha,
      cóic leanna , cóic lúireacha.
    9. Dligid rí Ceneóil Lugdach
      secht claidmi re cruad-urbach ,
      seacht mná, seacht mogaid co moch,
      1010] seacht n-eich ána don ánroth .
    10. Dligid rí Indsi hEógain
      seacht mogaid, ní mór-deólaid
      seacht n-eich, seacht mná tar muir mór
      secht cuirn chaema fri comól.
    11. 1015] Dligid rí Muigi Ítha
      sé heich chaema tar crícha,
      sé cuirn, sé claidim, sé coin, sé scéith finda tar froigthib .

      12. p.70

    12. Dligid rí Hua Fiachrach find
      1020] trí heich áilli 'cá deiglind ,
      trí scéith, trí cuirn, trí claidim
      ó ríg échtach Ard-Ailig.
    13. Dligid rí Fear Luirg, in laech,
      trí heich áilli tar ard-fraech,
      1025] trí scéith, trí cloidim chorra
      & trí cuirn chom-donna .
    14. Dligid rí na Craíbi crod,
      trí heich thenda a thuaristol,
      trí scéith, trí claidmi catha,
      1030] trí bruit uaine aendatha.
    15. Dligid rí Hua Meic Caírthaind
      trí hinair co n-órfáithim,
      trí matail chaema chána,
      trí mná daera dingbála.
    16. 1035] Dligid rí Glindi Gemin
      trí heich donda co demin,
      trí scéith, trí cuirn, trí claidim
      cach bliadna a lláim ríg Ailig.
    17. Dligid rí Fer Lí in lacha
      1040] sé scéith, sé cloidmi catha,
      sé gabra senga sotla
      is sé mogaid mór-obra .
    18. Dligid rí Hua Tuirtre thuaid
      trí gabra mera marc-sluaig,
      1045] trí mná co cendaib caema
      is trí mogaid mór-daera.
    19. Dligid rí tend Tulcha Óg
      caeca mog rathmar ós ród,
      caeca claidem, caeca each,
      1050] caeca leand , caeca lúireach.

      20. p.72

    20. Atá sund senchas Síl Néill
      fácbaim i llibur co lér:
      lám Beneóin cen dímeas ndil
      is sí scríbas ann, a fir.


1055]

Do seanchas Airgiall andso

1


Ní dlegat trá Airgialla acht slóiged trí coícthigis cach treas bliadain
la hairdríg Érind, & ní thiagait and sin mad earrach & mad fogmar &
secht cumala cach fir díb i ndon int slóigid sin, & seachtmad cacha
haithgena uaidib, & ní ícat in gait dogniad acht luga merlig & ní
1060] gabthar a n-eiteri i nglas nó i slabrad acht luga fo láim ríg & má
{MS page 198d} théis ass íarum noco gaib foirb thalman nó nime.


Dleaghait dano trian gach tabhuigh ó rígh Ailigh & trian in trín
sin la Síl Colla Mend & forudh rígh Airgiall fria forudh rígh Taillten
& issed a thomus co ma-rua claidem rígh Airgiall co hind lámha in
1065] dáilimh , & is lais tidnocul gach treas cuirn daró gu rígh Temra. A
ríghan in cumat cédna. Conad dóib ro chéad Benén and so : 20

    1. Éistid cáin cluinebair
      seanchas ad-féidim ,
      aenta ard Airgiallach
      1070] fri rígraid Érind.

      2. p.74

    2. Dleagar ó Airgiallaib
      iar reachtaib riagla
      slógad tri coícthigis
      cind teóra bliadna.
      3. 21
    3. 1075] Ní i n-earrach thiagaid-seom,
      iss ed ro chuala,
      nach ar chind fogamair
      fri bruinne buana .
    4. Seacht cét a tochamlad
      1080] iar ndul ó thuathaib,
      seacht cét dóib atharrach
      do sédaib sluagaid .
    5. Sluagad dar Airgiallu
      can iasacht n-árach,
      1085] seacht cumala dóib-seom
      ind iarna bárach .
    6. Dia marbad indili
      i laithib sluaigid
      seachta cach aithgena
      1090] dobrontar uaidib.
    7. Mad liud líthear -som
      in ngnímaib geimlig ,
      nocho dleagar díb-seom
      acht luigi merlig.
    8. 1095] Aiteri in Airgiallaig
      cia théis as samlaid ,
      acht luigi an aiteri
      cen glas cen tslabraid.
    9. Dia n-éla int aideri,
      1100] feib eolas daerda,
      ní talman togaidi,
      ní nimi naemda.

      10. p.76

    10. Dligid rí Airgialla
      fo Érind n-oraig
      1105] do rígaib reachtmaraib
      trian cacha tobaig .
    11. A thrian in triain -sin
      co fír nís fonna ,
      la Colla Mórmenda
      1110] macflaith na Colla.
    12. Ó theclait Éireannaig
      co forum n-anteam ,
      forad ríg Airgialla
      for deis ríg Tailltean.
    13. 1115] Tomas an foraid-sin,
      co fír ní hainfis ,
      co ria a chruad-chlaideam
      in dáileam daiglis .
    14. Dligid rí Airgialla
      1120] seach cach triath trebdach
      cach threas corn deigleanda
      for deis ríg Temrach.
    15. Dligid a rígan-som
      cen bréic , cen baili
      1125] in cumad cétna-sin
      ón rígain aili.
    16. Aitchem in Dúileamoin
      na n-uili n-éscid,
      int airdrí adamra,
      1130] oirdnidi , éistid. Éistid.

2


Tuarastol ríg Airgiall ó ríg Érind in so & tuaristol tuath Airgiall
ó ríg Airgiall fodesin. Dligid didiu rí Airgiall cédamus ó ríg Érind
{MS page 199a} saergéillsine fora giallaib & a n-aithni i lláim ríg Temrach, & a

p.78

2


n-éited & a mbiathad dóib, & a mbeith a rúinib ríg, & meath dóib-
1135] seom má fos-luíset asa ngéillsine.


Dligid rí Hua Niallán chéadamus trí scéith & trí claidim & trí
cuirnn & trí heich, ó ríg Éirind insin . Cóic bruit chorcra & cóic
claidim & cóic eich do ríg Hua mBreasail. Sé bruit & sé scéith & sé
claidim & sé cuirn & sé heich do ríg Hua nEachach. Ceithri cuirnn
1140] & ceithri claidmi & ceithri scéith, ceithri bruit do ríg Hua Méith. Trí
bruit & trí scéith & trí claidmi & trí lúireacha do ríg Hua nDorthain.
Sé heich, sé mogaid, sé mná do ríg Hua mBriúin ar Choill. Ocht
mbruit & ocht n-eich & ocht scéith & ocht claidim & ocht cuirn & ocht
mogaid do ríg Leamna & Hua Creamthaind & Síl nDuibthíri. Trí
1145] heich, trí scéith, tri claidim, trí bruit, trí lúireacha do ríg Léithreand.
Ceithri heich, ceithri mogaid, ceithri cloidmi, ceithri scéith do ríg
Dartraige . Sé cuirn, sé scéith, sé claidmi, sé mná, sé fichthilla do ríg
Fearnmuigi. Cóic bruit, cóic scéith, cóic claidmi, cóic longa, cóic
lúirecha do ríg Fer Manach. Sé mogaid, sé scéith, sé claidmi, sé
1150] cuirn, dá brat déc do ríg Mugdorn is Ros . Conid do choiméd na
cána sin & int sochair sin ros fig Benén and so :

    1. In cheist sea for chloind Cholla
      for sluag luchair Liathdroma
      can fis a tuarastail tall
      1155] ó ríg Fuaid na find-fearand.
    2. Atá sund, sloindfed-sa daíb
      senchos cloindi Cairpri chaím :
      cluinid , a lucht Fáil na fian,
      tuaristla áilli Airgiall .
    3. Dligid rí Airgiall co n-aíb
      1160] ó ríg Hérind aiged-chaín
      saer-géllsine, saer a chor ,
      tuaristol is tidnocol .

      4. p.80

    4. Nae ngéill do ríg Fótla ar feacht
      1165] do deóin ríg Airgiall aenfeacht:
      a n-aithni ac ríg Thlachtga thair
      cen charcra & cen cheangail .
    5. Errad a ndingbála dóib,
      each, claideam co n-eltaib óir,
      1170] cocor cubaid , cumdaig niam
      d'aitirib áilli Airgiall.
    6. Meath dóib-seom dia n-élad as,
      mesa don ríg gebeas glas ;
      acht sin ní dlig neach ní de
      1175] do ríg Airgiall oirdnide .
    7. Trí scéith, trí claidmi, trí cuirn,
      trí heich, trí mná, mór a muirn,
      do ríg Hua Niallán, niam cloth
      ó ríg Érind na n-uar-loch.
    8. 1180] Tuaristol ríg Hua mBreasail
      cóic bruit chorcra is caemchasair,
      cóic scéith, cóic claidmi catha,
      cóic eich diana deag-datha.
    9. Dligid rí Hua nEachach æib
      1185] sé bruit chorcra chorrtharchæin ,
      sé scéith, sé cloidim, sé cuirn,
      sé eich glasa, gabal-guirm .
    10. Dligid rí Hua Méith in mál
      ó ríg Macha na mór-dál
      1190] ceithri cloidim, ceithri cuirn,
      ceithri heich , ceithri bruit guirm.
    11. Tuaristol ríg Hua nDorthain
      trí bruit chorcra co corrthair ,
      trí scéith, trí claidim chatha,
      1195] trí lenda, trí lúireacha.

      12. p.82

    12. Dligid rí Hua mBriúin ar Choill,
      sé heich bus triúin re togroim, sé mogaid nach caela a gcáin sé mná daera dá ndingbháil. 22
    13. 1200] {MS page 199b}Dligid rí trí tuath 23 is tír
      tuaristol aili don ríg,
      Fir Leamna is Huí Chreamthaind chais,
      Síl Duibthíri triath-amnais.
    14. Ocht n-eich donna dleagar dó,
      1205] ocht mbruit chorcra bus caem-ló,
      ocht scéith, ocht claidim, ocht cuirn,
      ocht mogaid diana deag-duirn.
    15. Dligid rí Léithrind na laech
      trí heich áilli, ní hingaeth,
      1210] trí scéith, trí claidmi catha ,
      trí leanna, trí lúireacha.
    16. Dligid rí Dartraigi , in daig,
      ceithri mogaid mórastair,
      ceithri claidim chruaidi i cléith,
      1215] ceithri heich, ceithri hór-scéith.
    17. Dligid rí Fearnmuigi find
      sé cuirn lánglana im lind,
      sé scéith, sé claidim chama,
      sé findmná, sé fichthilla.
    18. 1220] Dligid rí Fer Manach mór
      cóic bruit co corrtharaib d'ór
      cóic scéith, cóic claidmi catha,
      cóic longa, cóic lúirecha.
    19. Dligid rí Mugdorn is Ros
      1225] sé mogaid co mórdóchos ,
      sé claidim, sé scéith, sé cuirn,
      sé bruit chorcra, sé bruit guirm.

      20. p.84

    20. Atá sund senchas na slóg
      dá tuc grád co bráth Beneón ;
      1230] acht int í bus treórach teist
      ar cach n-eólach is ard-cheist . IN.

Do othraib et do thuaristalaib Ulad inn so

1


Dligid rí Ulad chédamus in tan nach rí for Érind hé féin .i. leathlám
ríg Hérind & corob hé bus túisci beas 'na chocar & chaeimtheachta
1235] in comairead beas i fail ríg Erind. Acus in tan muscérad , caeca
claideam & caeca each & caeca brat & caeca cocholl & caeca sging &
caeca lúireach & trícha falach & dech mílchoin & deich matail & deich
cuirn & deich longa & fichi glac losa & fichi ug faílind do ríg Ulad,
sin uili cach thres bliadan.


1240] Fodlaid didiu rí Ulad tuaristol dá rígaib .i. fichi corn & fichi
claideam & fichi mílchon & fichi mogaid & fichi each & fichi brat &
fichi matal & fichi cumal ó ríg Ulad do ríg Dál nAraidi. Trí heich,
trí mogaid, trí mná, trí longa do ríg Dál Riata. Ceithri longa,
ceithri mogaid, ceithri heich do ríg in Airrthir. Sé mogaid , sé heich,
1245] sé cuirn, sé claidim do ríg Hua nEarca Chéin . Ocht cuirn , ocht
n-eich , ocht mogaid do ríg Dáil Buinne . Ocht mogaid, ocht n-eich
co n-allaib argaid do ríg Hua mBlaithmeic. Dá falaig & deich longa
& deich n-eich & deich srén & deich scingi do ríg Duibthrín . Ocht
longa & ocht mogaid & ocht n-eich & ocht cuirn & ocht mbruit do
1250] ríg na Harda. Ocht mogaid & ocht mná & ocht n-eich & ocht longa
do ríg Leithi Cathail. Trí heich & trí matail & trí cuirn & trí coin do

p.86

1


ríg Boirchi. Deich cuirn & deich claidim & deich longa & deich
mbruit do ríg Coba. Sé cuirn {MS page 199c}& deich longa & deich n-eich &
deich n-inair do ríg Murthemne. Conid do thaiscid na sochar sin
1255] fogní Benén ann so :

    1. Atá sund sochor Ulad
      cen dochor, cen drochbunad,
      mar ícthair tuaristail thair
      ó ríg Boirchi bennachtaig .
    2. 1260] Tráth nach rí d'Érind uili
      rí Ulad na hurlaidi ,
      dligid i Temraig na treb
      lám ríg Banba na mbuailead .
    3. Caeca claideam, caeca sciath,
      1265] caeca brat, caeca ech liath, caeca cochall, caeca scing is caeca lúireach lángrind.       24
    4. {MS page 199c}Trícha falach, is fír sin,
      deich mílchoin is deich matail,
      1270] deich cuirn drolmacha deasa,
      is deich longa lándeasa .
    5. Fichi ug faílind fearrda,
      fichi glac losa learrda,
      fichi srian sreathach sotal
      1275] do chruan is do charrmogal.
      6. 25
    6. Is hé sin tuaristal tair
      dliges rí Cuailnge chétaig
      cach threas bliadan, ní báig baeth,
      ó ríg Fódla na fiadfraech .
    7. 1280] Fichi cornn, fichi claideam,
      fichi mílchon is murer,
      fichi mogaid, muirn n-uabair,
      fichi gabar gnáth-sluagaid .

      8. p.88

    8. Fichi brat breac, ní bec ní ,
      1285] fichi matal, maeth a llí,
      fichi corn, fichi caili
      do ríg échtach Araidi.
    9. Tuaristal ríg Dáil Riata
      trí heich duba daigriata,
      1290] trí mná, trí mogaid móra is trí longa lánchróda.
    10. Tuaristal ríg an Airthir
      ceithri mogaid nach mairbfit ,
      ceithri heich donda deasa,
      1295] ceithri longa lándeasa .
    11. Dligid rí Hua nEarca Chéin
      sé gabra glana re gréin ,
      sé claidim chocaid, sé cuirn is sé mogaid re mórmuirnd.
    12. 1300] Dligid rí Dáil Buindi báin
      ocht cuirn & ocht copáin ,
      ocht mogaid, ocht mná mesa ,
      is ocht ngabra glantreasa.
    13. Tuaristal ríg Hua mBlaithmic
      1305] ocht mogaid chaema chaithmid ,
      ocht n-eich a sliabaib, ní slat ,
      co srianaib do sean-arcad .
    14. Tuaristol ríg Duibthrín déin
      dá falaig, deich n-eich, deich sréin ,
      1310] deich scingi nach scaitheann sluag
      is deich longa for Loch Cuan .
    15. Tuaristol ríg na hArda
      ocht ngaill, ocht ngabra garga,
      ocht cuirn, ocht mbruit co mbennaib ,
      1315] ocht longa do laidengaib .

      16. p.90

    16. Dligid rí Leithi Cathail
      ocht mogaid can mórfachaid ,
      ocht mná,ocht n-eich donda ac dún,
      ocht cuirn chroma fri caemchlúd .
    17. 1320] Dligid rí Boirchi in bili
      trí gabra móra ar miri,
      trí matail, trí cuirn cheana ,
      trí coin áilli æingeala .
    18. Tuaristol ríg Coba chuib
      1325] deich cuirn, deich claidim othair ,
      deich longa dá leanann slóg,
      deich mbruit cona mbordaib d'ór.
    19. Dligid rí Murthemne in mind
      sé cuirn asa n-eabar lind,
      1330] deich longa do laech elga,
      deich n-eich, deich n-inair dearga.
    20. Seanchas ríg Cuailnge is Boirche
      cuimnig cach lá is cach n-oidche ;
      Benén ro leasaig ria lá
      1335] in sochar sin mar atá. Atá sund sochar.

{MS page 199d}

Biata ocus císa tuath nUlad and so


.i. i rRáith Móir Muigi Line chéadamus a chéd biathad. Trí chét
mart & trí chéd brat a lLine ind sin. Trí chaeca dam a Dál Riata, &
trí chaeca torc & trí chaeca bó & trí chaeca brat a Semne. 26Dá chét
1340] torc & dá chét bó a Lathairnib . Céd bó & cét brat & cét molt a
Crotraige . Céd bó cét molt & cét torc asin Brétaig. Céd mart & céd
molt & cét torc ó Forthuathaib ind sin . Trí chaeca mart & trí chaeca
torc óna Monchaib . Trí chét dam & trí chét bó asin Duibthriun .
Trí chét torc & trí chét brat a Leith Chathail. It é sin a biata ó

p.92


1345] saerthuathaib cenmothát a daerthuatha. Is lais-side immorro
turgnom loma & leanda & uamai can tacha uaidib . Conad dóib sin
ro chachain in suí Benén and so:

    1. Dligid ríg Eamna acus Ulad ,
      ard in scél,
      1350] i Muig Macha fora chatha
      nocho chél.
    2. Sé chaecaid mart a Muig Line,
      ní luad mir,
      sé chaeca bó, breath cean bine ,
      1355] bearar lib.
    3. Trí chaeca dam a Dál Riata
      nos dlig díb,
      & trí chaeca muc mbiata
      can breith síl.
    4. 1360] Trí chaeca sárbrat a Semne,
      sloind do chách,
      is trí chaeca sárbó selbe
      rodath ráth .
    5. Dligid a Lathairnib loma,
      1365] ní luad ngó,
      dá chéd torc co fiaclaib croma ,
      dá chéd bó.
    6. Dleagar a Crotraigi in choblaig,
      cumnig lat,
      1370] céd molt, céd bó , nárbo dograig ,
      is cét brat .
    7. Céd molt, cét bó asin Brédaig,
      borb in scél,
      & cét torc ina trédaib
      1375] mar adbér.

      8. p.94

    8. Céd molt a Forthuathaib arda
      is cét mart
      & cét torc dianos tarda
      la cét mbrat.
    9. 1380] Trí chaeca mart óna Monchaib ,
      nírbo mall,
      trí chaeca caemthorc co corrthair
      nocho cham.
      10. 27
    10. Trí chéd degdam asin Duibthriun
      1385] dleagar díb,
      is trí chét bó cona nuithbriug
      cosin ríg.
    11. Trí chét torc a tuathaibh Cathail,
      nocha cruaidh,
      1390] trí chét degbrat cona ndathaib
      dlegar thuaidh.
    12. Ac sin a chísa dia chobair,
      cluinid lib,
      cenmothát daerchlanda an domain
      1395] ina ndlig. Dligid.

Do dligead ríg Theamrach and so

1


In tan nach rí for Érind rí Temrach, is ed dliges céd claideam & céd
sciath & céd n-ech & céd n-édach ndatha & céd lúireach. Ó ríg Érind
do ríg Themrach ind sin . Ó ríg Themrach dano dá rígaib & do
1400] thuathaib na Midi : fichi corn, fichi claideam, fichi mogad, fichi
mílchon do ríg Breag. Cóic scéith, cóic claidim, & cóic bruit & cóic

p.96

1


eich & cóic coin do ríg Muigi Lacha. Deich n-eich, deich mogaid,
deich mná , deich cuirn do ríg Laegairi. Seacht scéith & seacht
n-eich & seacht mogaid & seacht mná & seacht coin do ríg Ardgail.
1405] Seacht n-eich, seacht claidmi, seacht cuirn, seacht mbruit do ríg
Fear Cell . Sé heich, sé claidim, sé scéith, sé mogaid do ríg Fear
Tulach. Ocht scéith, ocht claidim, ocht cuirn, ocht n-eich do ríg
{MS page 200a} Fer Teathfa. Sé scéith, sé gabra, sé bruit, sé mogaid, sé cuirn do
ríg Cuircne. Cóic eich, cóic claidmi, cóic bruit do ríg Hua mBeccon.
1410] Cóic mná, cóic eich, cóic cuirn, cóic scéith do ríg Chailli Fallamain .
Ocht mogaid & ocht mná & ocht n-eich & ocht scéith & ocht clai-
dim do ríg Dealbna Móiri . Conid dóib sin ro chachain Benén:

    1. Dligid ríg Teamra tuirim,
      ro indis Benén builid ;
      1415] ina ndligend i Temraig
      saí laidne ro lán-meabraig .
    2. Céd claideab & céd sciath
      dliges rí Temra na triath,
      céd n-errad & cét n-each,
      1420] céd leand & céd lúireach.
    3. Dligid find-ríg flatha Breag
      fichi corn, fichi claideam,
      fichi mílchon, fichi mog
      ó ríg Themra i tuaristol.
    4. 1425] Dligid rí Muigi Lacha
      cóic scéith, cóic claidmi catha,
      cóic bruit chasa & cóic eich,
      cóic coin gela 'na nglan-sreith.
    5. Dligid rí Laegairi luaith
      1430] deich n-eich theanda dó 'na thuaith,
      dech mogaid, deich mná móra,
      deich coin , deich cuirn chomóla.
    6. Tuaristal ríg áin Ardgail
      secht scéith, secht n-eich a hAlbain,
      1435] secht mná móra, secht mogaid
      & secht coin do chonaib .

      7. p.98

    7. Dligid rí Cailli Eachach
      secht n-eich tréna don trebthach
      secht claidim re cor catha,
      1440] seacht cuirn, secht mbruit dergdatha .
    8. Dligid tend-ríg Fear Tulach
      sé heich a craesaib curach,
      sé claidim, sé scéith derga,
      is sé gaill cen gaeidealga.
    9. 1445] Tuaristol ríg Fear Teathfa
      ocht scéith, ocht claidmi deabtha ,
      ocht cuirn, ocht leanna 'na láim,
      ocht mná daera dá dingbáil.
    10. Dligid ríg Curcne in chalaid
      1450] sé scéith & sé gabair,
      sé bruit & sé bachlaig ,
      sé cuirn dála dian-athlaim.
    11. Tuaristol ríg Hua mBeccon
      cóic eich luatha re lecon ,
      1455] cóic bruit breaca, buan a ndath ,
      & cóic claidim i cath .
      12. 28
    12. Dligid rí Cailli In Ollaim
      cóic scéith, cóic cuirn nos congaib,
      cúic eich a longaib lána,
      1460] cóic mná daera dingbála.
    13. Dligid ríg Dealbna na ndám
      ocht claidim, ocht scéith tar sál,
      ocht n-eich gu cosaib caela,
      ocht mogaid, ocht mná daera.
    14. 1465] Hé sin senchas ríg Temrach
      ní fidir cach bard belgach ;
      ní dír baird acht dír filead
      fis cach ríg is a dliged. Dligid.

p.100

2


Tuarastla ríg tuath Midi ro ráidseam . Císa didiu & bésa & biata
1470] ríg Temrach ó thuathaib andso feib ro hernit & ro hícait fri Cond
& fri Cormac & fri Cairpri conid díb gabsad rígi iar suidiu. Coimmes
cána & coimíca cen tórmach ar dáig saidbri cen easnam ar daidbri
acht mina theagaim díth for finib nó pláig nó núna nó duinebath.
A thobach iar coimméit & iar comlagat in cach bliadain. Trian
1475] tobaig na cána sin do foirbfinib na Temrach i llón & i llongad dóib
& ar taiscid co huain, a thairic iar n-uain . Conid dóib atbert Benén :

    1. Cís tuath Midi, mór in scél,
      ro indis fili fír-thrén {MS page 200b} mar fognaid do Themair thair
      1480] ó aimseir Chuind Chétchathaig.
    2. Dligid rí Temrach na tuath,
      saí no sealba co sársluag ,
      caeca dam ón dáim Dési,
      caeca crán, caeca céisi.
    3. 1485] Trícha dam a Dáil Máthar ,
      trícha cráin, ní cís bráthar ,
      trícha molt, maith an áirim ,
      do ríg Midi mórfáilid .
    4. Trí chéd dam óna Dealbnaib
      1490] do thorachtain co Temraig ,
      trí chét torc, trí chéd tindi,
      trí chét molt ón mór-fine.
    5. Trí chaecaid leand a Luignib,
      trí chaecaid torc nos tuirmid,
      1495] trí chaeca mart cen mebail
      do thobairt co trom-Themair.

      6. p.102

    6. Céd mart ó Fearaib Arda,
      céd findmolt minas farcba ,
      cét torc, is trom in cumne,
      1500] ó bráithrib na mborb-Luigne .
    7. Cét sárbrat óna Saithnib ,
      céd crána , is crod fírthaicid
      & céd mart ar moigib
      is cét molt dia móroigid .
    8. 1505] Céd torc a Cuircne in chocaid,
      céd mart, is mór an obair,
      & cét lulgach loma
      do ríg láidir Liattroma .
    9. Trí chéd torc a tír Gaileang,
      1510] trí céd molt, trí chét ralenn,
      trí chéd dam, dian in chobair,
      don Chlaenráith do chualabair.
    10. Céd molt a Fearaib Tulach,
      céd torc don dún nach dubach,
      1515] céd lulgach cona laegaib,
      céd dam, nocho beart baegail .
    11. Trícha molt a Muig Lacha
      do ríg Claenrátha in chatha,
      trícha lulgach buidi bláith,
      1520] trícha dam isa deag-ráith       .
    12. Seasca brat a Huíb Beccon,
      seasca mart, mór int egor ,
      la sescaid cránad cubaid,
      seasca molt don mórthulaig.
    13. 1525] Is ead sin dliges do chrua
      rí Midi cen mór-fordul ;
      i Temraig buidi mar bís
      is ead sin uili a ardchís. Cís tuath.

p.104

29

1

    1. Ceart ríg Laigean ro luaid Benén
      1530] a mbreith ugdair uarustar ;
      ina ndligend rí cach thuaithi
      tria thuaichle 'na thuaristol .
    2. An tráth nach rí d'Éirind uili
      airdrí Laigen lind-uaine,
      1535] leis tosach in cach thír thréin-eng
      ó ríg Éirind ind-uaire.
    3. Deich mogaid do laechríg Laigen,
      deich coin tsolma súileacha,
      deich scingi forscibset tonda ,
      1540] deich longa, deich lúireacha.
    4. Trícha falach, coíca claideam,
      cét n-each ndond co ndínbrataib,
      caeca cochall, nírbat athfuidb ,
      deich rachuirn , deich rígmatail.
    5. 1545] Sé cuirn, sé failgi d'Íb Faeláin
      sé leanna arin láthair-si ,
      sé heich luatha cona láithrib,
      gia báigthir ní bráthairsi.
    6. Céd n-each uad-som do thurc Thomair
      1550] céd mbó ar tuilleam tuaristail,
      trícha ban, re méd is muirear,
      céd claideam, is cruad-ascaid.
    7. Ocht longa ón laech do flaith Chualand
      co seólaib co srólbrataib ,
      1555] ocht cuirn, ocht claidim co cinaid,
      ocht n-inair, ocht n-órmatail.

      8. p.106

    8. Seacht scéith, seacht n-eich do ríg Forthuath
      iar n-ól fína an airidig ,
      seacht cuirn cona mid don mairig ,
      1560] seacht claidim ná cairigid .
    9. Sé hinair do ríg an Indbir ,
      sé doim luatha léimnecha ,
      sé lúireacha & sé longa,
      sé heich donna déinmecha.
    10. 1565] Seacht n-eich d'Uíb Feilmeada finda,
      fir diana co ndemnaigi ,
      cóic cuirn chama la cóic brataib,
      cóic matail cia mebraigi .
      11. 30
    11. Céd mbó d'Íb Cendselaig calma
      1570] céd n-each ar tuaith tromaigthear,
      deich longa, deich srén, deich saidle ,
      deich failgi nach folaigthear .
    12. {MS page 201a}Sé failgi a rraind do ríg Raírenn
      is sé ríg-eich rímid-si ,
      1575] sé matail ar cae don churaid,
      sé mugaid don mílid-si .
    13. Ocht claidim, ocht cuirn fri comól
      ó ríg Carman cosnamaig ,
      ocht n-eich cen each díb ar drochfolt
      1580] do ríg Fothart osnadaig .
    14. Ocht n-eich d'Íb Drona ac Dind Gabra
      a glaic ríg co rath-solad ,
      ocht coin re cor áir ar aigib
      ocht claidim re cathugud .
    15. 1585] Ocht n-eich d'Íb Bairrchi ara mbeódacht —
      bec d'feraib a n-engnama —
      ocht cuirn, ocht mná nírus mudaig
      is ocht mugaid meanmara .

      16. p.108

    16. Ocht n-eich d'Uíb Buidi na mbriathar
      1590] borba, bláithi, bircheanda,
      dligid a rí ó ríg Gaibli
      trí failgi, trí fidchealla .
    17. Ocht n-eich dliges laech-rí Laígsi ,
      ocht coin solma súileacha,
      1595] ocht scéith ima scaílid renna,
      ocht leanda, ocht lúireacha.
    18. Sé heich d'Íb Crimthandán cindid,
      sé doim ina ndeagsomal ,
      sé cuirn is beiti 'na nglacaib,
      1600] sé matail cen mearugud.
    19. Deich scéith , deich cuirn is deich claidim,
      deich failgi cen merugud,
      do ríg Hua Failgi meic Cathaír
      cen tathaír, is deagsolad.
    20. 1605] Iat sin tuaristla laech Laigen
      a láim gloin mar geltorad
      ó airdríg Gaibli & Gabrán,
      is comlán in certugud. Ceart.
31

Do chísaib ocus do biataib Laigen andso


1610] For Gallaib céatamus tús na cána sa .i. seacht cét tinne, seacht
cét torc, seacht cét molt, seacht cét dam, seacht cét bó, seacht cét
brat, ó Gallaib inn sin. Dá chéd lulgach & cét torc & cét brat ó
Forthuathaib Laigen. Ní ícad Síl Fiachach ná Síl Rosa Failgi acht
biathad aidchi do ríg Laigen má théis a ndáil fri Gallu sair nó fri
1615] Huí Néill fo thuaid nó fri Mumain fo deas. Cét mart immorro &

p.110


céd bó & céd torc & céd tindi ó daerfinib a ferann . Dá chéd bó & dá
chéd brat & dá chéd dam óna secht Fothartaib. Seacht cét bó &
seacht céd torc & seacht céd molt & seacht céd céd mart, óna seacht céd
Laígsib Laigin ind sin. Dá chéd mart & dá chét bó & dá chét brat
1620] ó Osraigib . Ó soerthuathaib Laigen ind sin.


Néimid & úrad & únach & folcad immorro ó chocartaib na ngrád
Féini ata hísleam leó . Corcair & ruu & snáth dearg & glas & oland
find & blaán & bindén ón lucht ata fearr do chocartaib . Má frepait
nó má theichit ind sin dá chuibeis forro 32


1625] Cach treas bliadan didiu ícthar na císa sin anuas cenmothá
mórchís ríg Érenn ut supra diximus. Conid dóib sin ro chan in suí
.i. Benén:

    1. Coistid , a Laigniu na laech,{MS page 201b}risin seanchas nach sírbaeth
      1630] ara ndlig do chís chalma
      rí Cualann is congabla .
    2. Seacht cét tindi, secht cét torc,
      secht cét dam, seacht céd ndeagmolt,
      seacht cét brat is secht céd bó
      1635] ó thuathaib Gall a n-aenló.
    3. Dligid cét brat, nocha bréc ,
      céd do thorcaib, trom in tréd ,
      & dá chét lulgach luath
      ó foirbfinib na Forthuath.
    4. 1640] Ní dleagar cís, comoll ngloin
      ó Uíb cróda Cendsealaig ;
      acht ó foirbfinib nach fand
      chaithid a fér 's a ferand.

      5. p.112

    5. Cumal & cís is cáin
      1645] ní ícat Uí Failgi in áig
      do ríg Laigen ma laí ar feacht
      acht cuid aidchi ar aigideacht .
    6. Céd mart ó cach thuaith nach díb
      la céd mbó berar don ríg,
      1650] céd torc & cét tindi
      ó dámaib na daerfine .
    7. Óna Fothartaib uili
      dleagar dá chéd bó buidi
      & dá chéd brat cána ,
      1655] dá chéd ngarg dam ngabála.
    8. Dá chéd mart, is mór in slicht ,
      dá chét brat , dá chét bó blicht,
      dá chéd molt, maith in chabair,
      óna Laignib Desgabair.
    9. 1660] Seacht cét bó a lLaígsib luatha,
      seacht céd torc tarna tuatha,
      seacht céd mart co mag Laigen,
      seacht cét molt tar mórgaineam.
    10. Ac sin císa tuath na treab
      1665] ó Laignib do ríg Laigen :
      níba saí nach sloindfea in cert,
      is cóir do chách a choistecht . C.
    11. Na saerchísa , slicht adcuas,
      it é ro ráidsem anuas ;
      1670] ó saerchlandaib dlegar sin
      bíd for fearand anechtair.
    12. Na daerchlanda, díth nach ceas,
      bíd fora fearann díleas,
      daerchís uaidib is é a fír
      1675] do breith co dúinib airdríg.

      13. p.114

    13. Is hé cis dleagar díb sin
      cís duchunn is duibnéimid
      úrad a brat, buan in mod,
      cís d'únaig & d'folcad .
    14. 1680] Dleagar don lucht is fearr díb
      ruu is corcair co caínbríg,
      snáth dearg, oland find, ní chél,
      blaan buidi & bindén.
    15. Na daerchlanda cen deilm n-oll
      1685] teichid re cís a ferond ,
      a dá chuibéis dlegar díb
      na tucsad ón atharthír.
    16. Nocho dligeand cuaird co tend
      ó ríg chóicid na Héirind
      1690] fili nach fiasara sin
      a chísa 's a thuaristail .
    17. Dleagaid cátta is cuairt is crod
      ó gach ríg cusa riacht-som
      fili nos findfa co feib
      1695] tuaristol is cís , coistid . Coistig a Laig.


Benén ro chachain inso do senchus Gall Átha Cliath:

    1. 33Atá sund seanchas suairc seang
      is maith le fearaib Érind,
      sochar Átha Cliath, ní chél,
      1700] amal forfácaib Benén.
    2. Dia táinic thuaid a Temraig
      Hua deochain in deigtheaglaig,
      d'apsdal Breatan & Breag
      nír chreit Laegairi lánmear.

      3. p.116

    3. 1705] Luid deisil Banba buidi
      Hua deochain, in deagduine,
      co toracht dún na nGall ngeal
      do chobair Chland Mac Mílead.
    4. Is hé ba rí a nÁth Chliath chruaid
      1710] dia táinic Pádraic atuaid
      Ailpín mac Aeoil Ádaig 34
      do chloind Domnaill Dubdámaig.
    5. {MS page 201c}In lá táinic co hÁth Cliath
      Pádraic Macha na mórfiach
      1715] is and ros fuc bás bágach
      aenmac Ailpín imnárach.
    6. Adagar co Ua ndeochain
      aenmac ríg Gall gairg-Eochaid ,
      dia chrád & dia chelgad ;
      1720] don apsdal rob imdeargad.
    7. Dia tuca anmain andsin,
      a chléirig cháid chumachtaig,
      sléchtfad duit 'con choill cheanaind,
      sléchtfaid Gaill in glaisferaind.
    8. 1725] Luid ina deisiul fo thrí
      int apsdal is int airdrí
      cora érig 'na beathaid
      féinnid álaind aird-Eachaid.
    9. Ar sin adnagat dó in slóg,
      1730] screpall cach fir, unga d'ór,
      unga cacha sróna ar sin,
      is screball óir cach énfir.
    10. Trí huingi forácbad thall
      don cháin a ngarrdaib na nGall ;
      1735] aircther fo thrí ind Áth Cliath
      ó Gaeidelaib na nglainsciath .

      11. p.118

    11. 'Dianam tora m cach bliadain
      in cháin sea lib ó Liamain
      nochon fétfad fir thalman
      1740] bar ndún-si do díthfaglad .
    12. In dún i táid co dreaman
      nos scér-sa fri duibdeman ;
      bid hé in treas teine nach tim
      bias fa deiread i nÉrind.
    13. 1745] Fácbaim forsan Áth uili
      buaid mban ar a mbanchuri,
      buaid ara nGallaib geala ,
      buaid n-áilli ara n-ingena.
    14. Buaid snáma ar macaib a mban,
      1750] buaid cocaid is buaid comrom,
      buaid dia ndaltaib co nóna,
      im luad chorn is chom-óla.
    15. Buaid ríg chaidchi i nÁth Cliath chruaid
      buaid n-amais, buaid n-óclaig uaig ,
      1755] buaid cádusa 'na chellaib,
      buaid n-árais is naímchendaig .
      16. 35
    16. In dún asa tánac tuaid ,
      ná roib ara ríg robuaid ;
      is mór gallacht a gaili,
      1760] mo mallacht ar Laegairi.'
    17. Is de nach bia síth na nGall
      re ríg Midi na mórland
      itir Theamair is Liamain
      cen debaid cach énbliadain.
    18. 1765] Hé sin senchas Átha Cliath
      indisim daíb tar ceand fiach ;
      biaid i llebraib co bráth mbras
      mar atá sund sa seanchas. Atá sund.

p.120


Patricius benedictionem pro habitatoribus hibernie insule dedit, 36
1770] conid adbeart Pátric and so:


Beandacht Dé foraib uili fearaib Érenn maccaib, mnáib sceo
ingeanaib, flaithbeandacht, balbeandacht, buanbeandacht, slán-
beannacht sárbeandacht sírbeannacht.


Beannacht nime nélbendacht, beandacht mara mescbeandacht,
1775] beandacht thíri toradbennacht, beandacht drúchta, beannacht
daithe , beandacht gaili, beandacht gaiscid, beandacht gotha,
beandacht gníma, beandacht ordan, bennacht áine foraib uili
laechaib cléirchib céin forcongraid beannacht fear nime is mó
ebexirext ós bithbeannacht. Bendacht.


1780] Ní dlig cuaird a cúiced i nÉrinn fili nach fiasara císa & tuarastla
in chóicid sin, amal asbert Dubthach mac Huí Lugair so:

    1. {MS page 201d}37Ní dlig cuairt ná ceandaigeacht
      ar ní fili fíreólach
      i feidm eólais ilchrothaig
      1785] menib co féig feasara
      císa tenda is tuaristla
      corbad uili eirneide
      iar n-urd eólais ilchlandaig
      ó thosach co déid .
    2. 1790] Ní dlig cuairt a caínchóiced
      do chóiceadaib cloth- Banba
      inas imchuairt éntuaithi
      mad dia fégthar fírindi
      fili nach dron deachraigfeas
      1795] sochar dochar dílmaine
      drécht cach thíri thic .
    3. Is and is saí senchada
      in tan légas lérgníma
      indsi Ébir uais.

      p.122


      1800] Is and is ail ollaman
      amail oil cen indscuchad
      in tan tuiceas tuaristla
      la císa cen chunntobairt
      conus uili indisfea
      1805] in cach aireacht ard.
    4. Nárab soitheach seanáruisc
      ar chrod ná ar chairdine
      air ní sluindfea senbretha
      fear co córus coindircle ;
      1810] nírab nárach noísedach
      ar miad ná ar móraicme ;
      menip samlaid sainiges
      a shochar ní dlig. Ní dlig.

38

    1. Temair teach a mbuí mac Cuind
      1815] forad na laech a Liathdruim ;
      atá limsa do mebair
      a díre dá deigfearaib .
    2. Cach rí gébus Teamair theand
      & techtfas iath nÉrenn,
      1820] is é as saíre díb uili
      do sluag Banba barrbuidi .
    3. Mad rí díleas do Theamair
      bus deach dona deigferaib,
      giallad cách co ruici a theach
      1825] don ríg fírén fírbrethach .
    4. Dleagar de-som réir na slóg
      acht co tísad 'na thinól:
      dlegar díb-seom giall cach fir
      do breith dó-som co Temair T.

      5. p.124

    5. 1830] Temair nocho dír do-son
      minba senchaid sár-fosud
      co n-innisea dia ruiri
      tuaristal cach aenduine.
    6. Ná tardad tar cert co neach
      1835] conách ruca féin gúbreath ;
      ná déntar debaid 'na thaig
      dáig is geis mór dá geasaib .
    7. Conách dearna cocad cain
      re slóg chóicid Choncobair ;
      1840] ná falmaigthear Temair the
      do chocad cland Rudraige .
    8. Dligid beith i Temraig thréin
      & cách ica óigréir:
      mene fergna féin re goil
      1845] ad riaraig dó a chúicedaig.
    9. Dligid rí Ulad amra
      flead dó cach sheachtmad Samna
      is a cur dó cen gaindi
      ós brú Lindi Luathgainni .
    10. 1850] Méd na fleidi dlegar and
      do ríg Themra na trén-land
      dá dabaig déc cach leanda
      cona fuireac fír-grema.
    11. Dul co Temraig 'na deagaid
      1855] a thinól do deigfearaib,
      indmos dóib ara n-astar
      co findtais a tuaristal.
    12. Dligid rí Eamna Macha —
      dóig nocho mac minflatha
      1860] gach flaith gébus gart ngaíne —
      nába holc dó a shomaíne .

      13. p.126

    13. Dligid 39 leath in tigi te
      in slóg sin Eamna Maichi
      & gabaid, ní claen lind,
      1865] ceirt-leath araen re Héirind.
    14. Fín do dáil forro i Teamraig
      co médaiged a menmain ,
      cuirn breca cona mbeandaib
      foirni cona fichthillaib .
    15. 1870] Coimlethid a haigthi d'ór
      don ríg díreagra dímór,
      dá chét bó & dá chéd ech,
      dá chéd carbad, ní claen-breth.
    16. {MS page 202a}Dá luing déc ar choblach cain
      1875] ó ríg Themra co treasaib,
      a cur do macaib flatha
      dóig is congaib indlatha .
    17. Dá sleig déc ara mbia nem,
      dá chlaideam dég mar ealtain ,
      1880] dá édach déc cach datha
      fa chomair mac n-ardflatha.
    18. Roga tochmairc a Temraig
      do rígnaib co ro-menmain
      a tobairt dó 'sa toga
      1885] mad dá roib a n-aentuma.
    19. Comairci gaei deirg dámaig
      do ríg Ulad ilbágaig,
      dá roib a Temraig na tor,
      ná lam neach a shárugud.40
    20. 1890] Gaileanga fo chís a each
      Fir Breag fa foirnib 'ma seach ,
      dá roib a Temraig thuathaig ,
      ro feas is dá fírthuathaib .

      21. p.128

    21. A chuibrind a tig Themra ,
      1895] córaidi dó mórmenma ,
      trí fichit mart, fichi muc,
      fichi tindi co trén-lucht .
    22. Fichi glac losa dar lim,
      fichi ug faílind forfind ,
      1900] fichi cliab i mbítis beich,
      is a tobairt dó ar én-leith.
    23. Ní dligend acht mad sine
      ó ríg Themra toinngile
      & aderim fo dí
      1905] ní hinand sin is nemthní .
    24. Iar sin téid roime dia thoig
      rí Cuailgni cosna cathaib,
      iar n-airisim dia astar ,
      do fodail a thuarastal.
    25. 1910] Do ríg Rátha Móir Muigi
      dligid ro-chrud rígraidi
      dáig is é is uaisle astar
      is as túsca tuaristol.
    26. Dligid , ce iarfaigid sin,
      1915] minba hé bus rí ar Ultaib
      ocht mbruit datha & dá luing
      co sciath ngel ar gach ngualaind.
    27. Fidchell & brandub bán,
      ocht cuirn & ocht copán ,
      1920] ocht mílchoin & ocht n-eich
      & ocht sleaga ar éinleith .
    28. Dligid rí Muigi Coba
      na n-arm n-édrom n-imthana
      secht mílchoin & secht n-eich
      1925] & secht slega for aeinleith .

      29. p.130

    29. Dligid Eógan sluaiged leis,
      dligid Conall cen éisleis ;
      fair nochon fellaid a ndáil ,
      is ed dleagaid beith d'aenláim.
    30. 1930] Dligid rí Airgiall a each
      tar cend a giall, ní gú-breath,
      & dligid Conall cain
      suidi cach dú ara bélaib.
    31. Dligid rí Hua mBriúin miadach
      1935] a each frangcach fírmiadach :
      dligid rí Conmaicne coin,
      each & roga n-édaig.
      32. 41
    32. Is airi do-beir sin dóib
      rí Ulad an airm thrénmóir
      1940] co mbet a tresi 'na thoig
      co tecat leis co Temair . T.
    33. Geasa ríg Ulad Eamna
      & a land lánmeabra
      dula dó a cend doiri thuirc
      1945] aenfeacht d'aicsin dá fuabairt:
    34. Éitseacht re hénlaith nglindi
      Lacha Saileach saerlinne ,
      fothrucad belltaine thair
      ar findloch álaind Febail.
    35. 1950] Ac sin a gesa cruaidi airdríg cóicid Chraebruaidi;
      mádá ndearna co gnáth sin
      ní géba co bráth Temair. T.
      36. 42
    36. Do buadaib ríg Ulad uill
      1955] coindmead a chásc a Caendruim,
      a maír i Tailltin tredoig ,
      Eamain imma ingenaib .

      37. p.132

    37. Coblach aici for Loch Cuan
      cleamnas re ríg Gall glanuar ,
      1960] Eanach Caín do beith fa blaid
      & a maír a Temair .43 T.
    38. Dligid rí Náis anosa
      flead adbal nach urusa ,
      fichi dabach do cach lind
      1965] cona fuireac ósa cind.
    39. Tuaristal ríg Laigen Luirc
      ó ríg Themrach in trénphuirt ,
      a dream sa atáid in bar taig ,
      atá leam-sa do meabair:
    40. {MS page 292b}Céd mac uirríg is buan blad
      1971] lesiun co tua na Temrach,
      ingen aentuma cach fir
      édach taebthana i Temair. T.
    41. Seacht carbaid ara mbia ór
      1975] neach beireas leis co comól,
      seacht fichit édach ndatha
      fo chomair mac n-ardflatha.
    42. Ar sin téid roime dá thig
      rí Laigen cusna laechaib 44,
      1980] co roich dún Náis iar n-astar
      co fodail a thuarastal .
    43. Mad ac Ceindsealaib cróda
      bes in flaithis fírmóra ,
      is leó fodail a cruid chain
      1985] dá macaib ríg 's dá rígaib.
    44. Dligid rí Hua Faelán find
      seacht mbruit datha im cach deiglind
      & ceithri longa ar loch
      co mbed a corra i coblach

      45. p.134

    45. 1990] Dligid rí Húa Failgi fuar
      ceithri scéith datha, is deagluag ,
      ceithri cuirn cacha datha ,
      ceithri claidim chruad-chatha .
    46. Dligid rí Osraigi án
      1995] dá mílchoin déc co ndegál .
      Dá each déc dó cen aife
      co carbadaib deagmaithe .
    47. Rí Hua Cendsealaig na creach
      2000] is é seo a fír in cach than
      uair is é teach ríg Laigen.
    48. Dligid rí Hua nGabla ngér
      fáindi óir im cach n-én-mér,
      & fail óir ón geal gual
      2005] dligid rí find na Forthuath.
    49. Geasa ríg Laigen adchím,
      cath do uagra fair 'na thír ,
      & Goill d'aimréir im rind
      & a géill co Duiblind.
    50. 2010] Rí ar aíde cen fégad ,
      Caeimgin cana choimégad,
      cen teacht co Nás re lind láin
      do gesaib in ríg ro-náir.
    51. Brigid do réir ima rath
      2015] do buadaib na ríg Laigneach ;
      beth dó fo chís ina thaig
      dola cach mís co Temair . T.
    52. Dligid rí Caisil na creach
      dula co tua Temrach
      2020] da fichit cairptheach 'ma le
      do thaisbénad a flede.

      53. p.136

    53. Dligid rí Temrach na tor
      dul a choimlín sin leiseon
      & cen mac athaig and
      2025] do chaitheam fleidi Érann.
    54. Dligid a Temair Luachra
      rí Muman 's a mórthuatha
      deich ndabcha fichead ro feas
      cona furec , is fír-leas .
    55. 2030] Dligid sechtmain tiar istaig
      i Temair Luachra Deagaid ,
      & can dula ar astar
      noco fodla a thuaristal.
    56. Is hé seo in tuaristol tend
      2035] dleagar ó airdríg Éreand,
      ocht n-eich , ocht carbaid fo chuing ,
      ocht failgi & ocht caemchuirn.
    57. Ocht fichid brat do brataib,
      ocht scéith gela ós glan-glacaib ,
      2040] seacht sesrecha 'na sreith sláin
      is seacht fichit bó bennáin .
    58. Coiri uad do ríg Caisil ó ríg Themra in trén-taisic ,
      a tabairt mar dlegur thrá
      2045] 's a breith i Temair Luachra.
    59. Ar sin fodlaid rí Muman
      na cath is na cét curad
      do lucht a gníma co ngail
      itir ríg & rígain .
    60. 2050] Ocht n-eich maithi ara mbia grád
      dligid rí na nDési nár,45
      is ocht mbruit uaine 'ma le
      co n-ocht ndeilgib findroine.

      61. p.138

    61. Dligid ríg Hua Liathán lir
      2055] ocht cuirn & ocht claidim
      & ocht n-eich maithi dó
      ó ríg Caisil can chlaechló ;
    62. {MS page 202c}Dligid rí Hua nEachach n-oll
      lúireach & ga i comlonn,
      2060] & dá falaig d'ór dearg
      & dá each nach droch-beadc .
    63. Dligid rí Dáirine duind
      ó ríg Caisil in chomlaind
      ocht claidim chorra chatha,
      2065] ocht longa is ocht lúireacha.
    64. Do ríg Lacha Léin lebair
      dligid cumaín chairdeamail ,
      fichi bó & fichi each,
      fichi long dó, ní droch-breath.
    65. 2070] Dligid rí Ciarraigi m chnuic
      fichi each, ní fáth ard-uilc,
      & trí fichid bó bán
      & trí fichit copán .
    66. Dligid rí Hua Conaill chain
      2075] errid cásc ó ríg Caisil,
      a llann lígda co lí ngloin
      & a gaí 'na deagaid .
    67. Dligid rí Éile mar tá
      a thír saer co Sliab Bladma
      2080] acht mina theachta cath cain
      gan eachtra fair seach rígraid .
    68. Is aire dobeir sin dóib
      rí Muman an aignid móir ;
      is de bus buideach na fir
      2085] can a fuireach i Temair . T.

      69. p.140

    69. Trí buada ríg Caisil cain
      rígan aici i Condachtaib,
      loingeas aici ar Sinaind sláin
      & Caisill do chongbáil.
    70. 2090] A thrí dimbuada iar sin
      cath d'fuagra uad ar Laignib,
      a choinmed a Caisil chain
      & gan dul co Temair .
    71. Dligid ó flaith Luimnig lir
      2095] flead aireagda forbaílig,
      deich ndabcha fiched ro feas,
      cona fuireac re fír-leas.
      72. 46
    72. Rí Tuadmuman in toraid
      dligid cumaín chairdeamail,
      2100] trí deich mbó & dá chét each,
      trí failgi d'ór , ní droch-breath.
    73. Ceithri longa re laíding,
      gid ead ní hord anaíbinn,
      dá sciath im cach luing díb sin,
      2105] dá laind & dá lúirig.
    74. Ní dligend acht mad saine
      flaith Luimnig a Liathmune,
      is é seo a fír imach ,
      & ingen ríg Temrach. T.
    75. 2110] Dligid rí Chorco Baiscind
      ó ríg Thuadmuman taistill
      corn & dá fichit each,
      édach in ríg , ní gú-breath.
    76. Dligid uirrí Chorca Mruad
      2115] ó ríg Thuadmuman na tuath
      a roga luingi ar ló ar feacht ,
      dá chét bó & a beandacht.

      77. p.142

    77. Ingen ríg Tuadmuman tinn
      do ríg Chorco Mruad beirim
      2120] coma hí a bean ar cach leath
      ar tocht a tig ríg Temrach. t.
    78. Geasa ríg Luimnig leathain
      amimair ós airdeachaib
      beith triur ina chocar chain
      2125] & a rún re rígain.
    79. As iad a buada in ríg raith
      nónbar 'na chocar chomaith ,
      raga ndelba air iar tain
      & a menma a Temair. t.
    80. 2130] Dligid flaith Cruachan , ná ceil ,
      dá fichid dabach ac fleid
      & can dul uathad ann
      ó ríg uasal na Hérind.
    81. Dligid rí Gaela in gosa
      2135] a chomaín uad anosa,
      trí fichid bó, dá chéd each,
      ceithri failgi, ní droch-breath.
    82. Ceithri cuirn ima mbí ór
      neach beireas leis co comól,
      2140] is a fágbáil tiar 'na thig
      do flaith Chruachan in chinid .
    83. Ceithri scéith dearga datha,
      ceithri cathbairr chomdatha,
      ceithri lúireacha 'na ndiaid,
      2145] ceithri sleaga ri sár-gliaid.
    84. Geis dó Cruachu d'fás fo thrí
      buaid dó loingeas for Loch Rí
      mad dia ndearna seach cách sin
      gébaid sé co gnáth Temair. T.

      85. p.144

    85. {MS page 202d}Dligid rí Hua Maine mór
      2151] ceithri cuirn díb re comól ,
      fichi bó & fichi each,
      édach dá chét, ní gú-breath.
    86. Dligid rí Hua Fiachrach find
      2155] ceithri longa re laíding,
      deich mná fichet, aidbli duir,
      & trí cuirn do chornaib.
    87. Dligid rí na Tuath Teórach
      gen gu fetir aneólach47
      2160] fichi mart is fichi muc
      fichi tindi co trén-lucht .
    88. Dligid rí Luigni lagaid
      ceithri scéith co comramaib ,
      ceithri hinair co n-ór derg ,
      2165] ceithri longa, ní droch-beadg.
    89. Ní dligend acht mad sine
      ó flaith Chruachna cnesgile
      dleagaid dó cach dáil mar sin & a ndáil co Temair. T. 48
    90. 2170] Dligid rí Midi in marcaid
      ó ríg Érind co n-ardblaid
      seacht seisreacha threbus tír
      & seacht fichit ailbín.
    91. Dligid rí Breag in muirir
      2175] fichi each, ní hardpudair,
      & ní cóir a séna,
      co n-édaigib n-imthréna.

      92. p.146

    92. Dligid rí na Saidne só
      each & dá fichit bó,
      2180] uair ní lugu a ngoiri amach,
      a choiri & a dabach.
    93. Dligid rí na nDési anocht
      fichi mart is fichi molt ,
      is dligid rí Luigni ar sin
      2185] fichi each co sadallaib.
    94. Dligid rí Gaileanga gaí
      cona hindsma d'órcheardai
      & fichi srian sotal
      do chruan is do charrmogal.
    95. 2190] Is amlaid sin dleagar de
      tuaristol maithi Mide,
      & gan a cleith re gail
      & a mbreith co Temair. T.
    96. Geasa ríg Eógain 'na thig
      2195] rígan aici a Condachtaib,
      a síth re hAraidi anall
      & cacad re Conall.
    97. 'Na aenar théid soir ó thig
      rí Laisi cusna laechaib ;
      2200] fichi ech dó ara astur,
      is é sin a thuaristol.
    98. Rí nime & talman tréin ,
      co ndearnom uili a óigréir,
      co robam co trén 'na thig
      2205] dáigh is aíbhni ná Temair. Teamair. Finit.