Corpus of Electronic Texts Edition
Trí Bior-Ghaoithe an Bháis (Author: Geoffrey Keating)

Alt 2

AN DARA HALT

'na bhfiafraighthear cia an dream ar a n-éighmhid na hanaim bhíos i bpurgadóir.

An chéad-ghoin

Atáid sé dronga ar a n-éighmhid na mairbh. Ar dtús, éighmhid siad ar Dhia, agá rádh, do réir Dháibhídh, mar a n-abair, educ de carcere animam meam ‘treóruigh as an gcarcair mh'anam féin.’ Gidh eadh, tuig, a dhuine, go bhfuilid dá
4450] charcair ag Dia, mar atá carcair fá chomhair na ndaoine ndamanta bhíos gan dáil chabhra 'na gcionn, agus carcair oile fá chomhair na druinge bhíos i ngioll ré díol na bhfiach bhíos orra. Is ar an gcéad-charcair se labhras Iob san seachtmhadh caibidil, mar a n-abair, ag labhairt ar an tí théid i n-ifreann
4455] íochtarach, qui descenderit ad inferos non ascendet, nec revertetur ultra in domum suam ‘an tí rachas síos, ní ragha suas, agus ní mó fhillfeas 'na theach féin.’ Dá chor i gcéill nach bí furtacht ná fuasgladh i gcionn an tí chuirthear i gcarcair ifrinn íochtaraigh, do réir mar do cruthuigheadh linn san seachtmhadh caibidil
4460] déag d'Eochair-sgéith an Aifrinn. Agus is ar an dara carcair labhras Isaias san .24. caibidil, mar a n-abair, ag labhairt ar an druing ar a mbí saor-bhroid phurgadóra, claudentur in carcere,

p.141

et post multos dies visitabuntur ‘iadhfaidhear i gcarcair iad, agus tar éis iomad laitheadh rachtar dá bhfios.’ Dá chor i gcéill,
4465] an dream bhíos i bpurgadóir, go mbíd i n-áirithe a bhfuasgailte lá éigin. Agus is 'na fhioghair so atá aní léaghthar ar dháileamh Pharao san .40. caibidil in Genesi, mar do cuireadh i bpríosún é, agus mar do sgaoil Pharao amach 'na dhiaidh sin é, agus mar thug a chion féin arís dó. Mar an gcéadna do-ní Dia réna fhíréanchaibh:
4470] cuiridh i bpríosún purgadóra iad, agus fóiridh as arís iad i gcionn aimsire, ar gcríochnughadh a bpéine.

An dara goin

Is i bhfioghair aneithe céadna atá aní léaghthar ar Ionas san dara caibidil, mar do bhí ag éighmhe ar Dhia, ar mbeith dhó i mbroinn an mhíl mhóir, agus maille ris sin gur fóireadh as
4475] é. Mar an gcéadna don fhíréan bhíos i mbroinn na carcrach úd purgadóra, ré mbeith ag éighmhe ar Dhia, go sgaoiltear aiste é, an mhéid go ndéin Dia gléas réna fhuasgladh. Agus is i bpearsanaibh na marbh so labhraid na Machabaei, san cheathramhadh caibidil don chéid-leabhar dá Leabhraibh, mar
4480] a n-abraid, nunc clamemus in caelum, et miserebitur nostri Deus noster ‘déanam éighmhe anois go neamh, agus do-ghéana ar nDia féin truaighe dhúinn.’ Agus is eadh adeirid, an tan éighmhid:

Pater de caelis, Deus, miserere nobis ‘a Athair do neamh, a Dhé, déana trocaire orainn.’ Fili, Redemptor mundi, Deus,
4485] miserere nobis ‘a Mheic, a Fhuasluightheóir an domhain, a Dhé, déana trócaire orainn.’ Spiritus Sancte, Deus, miserere nobis ‘a Spioraid Naoimh, a Dhé, déana trócaire orainn.’ Tuig, a dhuine, go dtig dona héighmhe laothamhla so do-níd na mairbh i bpurgadóir, croidhe Dé do thoidheacht orra,
4490] ionnus go ngríosann sé na fíréin dá bhfuasgladh.

An treas goin

An dara feacht éighmhid na mairbh, ar na naomhaibh atá i bhflaitheas Dé, ag iarraidh furtachta orra. Agus is 'na fhioghair so atá aní léaghthar san .40. caibidil in Genesi ar Ioseph. Óir an tan do bhí dáileamh Pharao agá bhreith as an bpríosún,

p.142


4495] do ghuidh Ioseph é, agá iarraidh air labhairt ar a shon féin, maille réna impidhe do chur ar an rígh fá shaor-dháil do thabhairt dó. Mar an gcéadna go laothamhail do-níd na mairbh i bpurgadóir ris na naomhaibh théid uatha go flaitheas Dé: bíd agá nguidhe, agá iarraidh orra impidhe do chor ar a son. Bíodh
4500] a fhiadhnaise sin ar aní léaghthar san leadánaibh, mar a n-abraid na mairbh, omnes sancti Dei, orate pro nobis ‘a uile naomha Dé, guidhidh ar ar soin-ne.’

An ceathramhadh goin

An treas drong ar a n-éighmhid na mairbh .i. ar na sagartaibh. Oir bíodh a fhios agat, do réir S. Augustine san naomhadh
4505] caibidil déag in Enchiridio, go dtugaid aifrinn na sagart furtacht dona hanmaibh bhíos i bpurgadóir, mar a n-abair, negandum non est defunctorum animas relevari, cum pro illis sacrificium mediatoris offertur ‘ní séanta go dtugthar saor-dháil d'anmaibh na marbh, an tan offráiltear iodhbairt an eadargánaidhe ar a son.’
4510] Gidh eadh, mo thruaighe, atáid trí dronga do shagartaibh ar a mbí gearán trom ag na marbhaibh bhíos i bpurgadóir.

An chéad-drong dhíobh, na sagairt ghlacas leagáid nó déirc tré ghuidhe orra, agus léigeas tar ceal an ghuidhe sin, nó chuireas dís nó triúr fá aon-aifreann amháin, an tan do
4515] bhiadh d'fhiachaibh orra aifreann do rádh ar son gach aoin díobh.

An dara drong .i. na sagairt ghlacas déirc na marbh, agus téid i bpeacadh mharbhthach do rádh an aifrinn, do bhríogh nach téid aoin-ní dá ndéin sin i sochar don mharbh, acht substaint an
4520] aifrinn amháin, an mhéid ghníomhuigheas sí uaithe féin. Óir do réir Eóin san naomhadh caibidil, mar a n-abair, peccatores non exaudit Deus ‘ní éisteann Dia ris na peacthachaibh.’ Agus dá réir sin measaim gurab leamh éigcríonna don tí do bhiadh i mbroid ag rígh nó ag prionnsa, meirleach ré mbeith easgcáirdeas an
4525] ríogh nó an phrionnsa do chur uaidh d'iarraidh maithmheachais ar an bprionnsa. Óir dobudh dócha dhó barr broide do chur air ioná saor-dháil ar bioth d'fhagháil. Mar an gcéadna don ní thuas do réir Lyra agus Greaghóir naomhtha. Gidh eadh, más

p.143

maith leat cúram do chur ar neach um Dhia do ghuidhe ar
4530] do shon, déana dícheall ar do chommaoin do chur ar an tí is ionnraice do-ghéabhair, ó's é is mó éistfeas Dia ar do shon, fá mar adeir Cassianus, super Psalmum .16. Exaudi Domine: ipsius est oratio perfecta, cuius et causa clamat, et lingua et actus et sermo et cogitatio ‘ag so an tí agá mbeith a urnaighthe iomlán,
4535] an tí agá mbia a chúis ag éighmhe, agus a theanga agus a ghníomh agus a chomhrádh agus a bheatha agus a smuaineadh.’ Dá chor i gcéill gurab í urnaighthe bhíos tarbhach an urnaighthe do-ní an fíréan ar ní iniarrata. Tig Greaghóir leis aní céadna in Past.: talis requirendus est ad orandum, qui sit idoneus ad placandum; quia,
4540] cum is qui displicet ad intercedendum mittitur, irati animus ad deteriora provocatur ‘a shamhail sin is iniarrtha ré guidhe, bhus iomchubhaidh ré sásadh. Óir an tí chuirthear ré headarghuidhe do dhéanamh, bhíos míothaitneamhach, gríosaidh intinn an fheargaigh lé nísa mhó do dhíbhfeirg do dhéanamh ar an
4545] tí ar a ndéantar an ghuidhe.’ As so is iontuigthe gurab éigeantach don tsagart nó don eadarghuidhtheóir bheith fíréanda ré Dia d'éisteacht réna ghuidhe ar son duine oile. Gidh eadh, ní hionann sin agus dáil na sácramainteadh, agá mbí bríogh ionnta féin, do réir S. Augustine in libro 2o contra Epist. Par.: omnia
4550] sacramenta, cum obsunt indigne tractantibus, prosunt tamen per eos digne sumentibus ‘an tan is éadtarbhach tadhall na sácramainteadh don druing ghlacas go neimhfhiúntach iad, is tarbhach don druing chaitheas go fiúntach iad.’ Dá chor i gcéill, tar a cheann gurab lochtach don tsagart téid i bpeacadh mharbhthach
4555] do thadhall na sácramainteadh, gurab tarbhach don druing téid dá gcaitheamh go hionnraic iad.

An treas drong do shagartaibh ar a ndéinid na mairbh casaoid, na sagairt ghlacas suim airgid tré shuim aifreann do rádh, agus nach abraid na haifrinn go hiomlán, nó chuireas ar
4560] ceal iad ar feadh aimsire, nó chuireas cúram a ráitte ar shagartaibh sgaoilte uatha féin, nó chuireas a chúram ar shagartaibh ar bioth oile, ar shuim is lugha ioná an tsuim do ghlac sé féin ar son a ráitte. Agus cibé sagart don druing se thuillfeas casaoid na marbh, is trom an bhreath bheireas Greaghóir

p.144


4565] naomhtha air, do réir mar chuirthear síos ag Decre. 13.4.2., mar a n-abair, ultima voluntas defuncti modis omnibus observari debet; qui autem secus faciunt, excommunicationem incurrunt ‘dleaghair toil déidheanach an mhairbh do choimhéad ar gach aon-chor; gidh eadh, an dream do-ní a chontrárdha sin, teagmhaid
4570] i gcoinneal-bháthadh.’ As so is iontuigthe gurab daor an dáil theagmhas dona trí drongaibh úd do shagartaibh adubhramair, thuilleas éagcaoine na marbh. Agus ní dona sagartaibh amháin is eagail daor-dháil na breithe úd, acht fós dá gach aon oile thuilleas casaoid na marbh, do réir mar
4575] chuirfeamaoid i gcéill annso síos.

An cúigeadh goin

An ceathramhadh drong ar a n-éighmhid na mairbh .i. ar na hoighreadhaibh fhágbhaid dá n-éis, do-bheir faill 'na bhfurtacht. Agus is eadh adeirid riú, aní léaghthar ag Iob san naomhadh caibidil déag, mar a n-abair, miseremini mei, miseremini mei, saltem
4580] vos, amici mei, quia manus Domini tetigit me ‘déanaidh trócaire oram, déanaidh trócaire oram, go háirithe a lucht is caraid damh, óir do bhean lámh an Tighearna riom.’ As na briathraibh se is iontuigthe gurab mór an tsúil bhíos ag na marbhaibh ré furtacht a gcarad agus na druinge ar a gcuirid commaoin, agus go háirithe an
4585] drong agá bhfágbhaid a mbeatha tar a n-éis, mar atáid na hoighreadha. Agus fa-ríor, féadtar a rádh ré druing dhíobh so chailleas ar an marbh chuireas commaoin orra, aní adeir Dáibhídh Rí san .77. Salm ag labhairt go fáthach ar an druing úd, et obliti sunt benefactorum eius ‘agus tugadar i ndearmad a
4590] dhearlaicthe súd.’ Dá chor i gcéill nach tugaid cúitiughadh don mharbh i ndíol a ndearna do tharbha agus do throimleas dóibh ré linn a bheatha. Agus is ar na hoighreadhaibh do-ní faill fá fhuasgladh do thabhairt ar a sinnsearaibh atá an marbh ag éagcaoine go truagh i Leabhar Iob, mar a n-abair, quare persequimini me sicut Deus,
4595] et carnibus meis saturamini ‘créad as a bhfuiltí agam' inghreim amhail Dia, agus sibh aga bhar sásughadh dom fheólmhach?’ Dá chor i gcéill, amhail nach fuasglann Dia a purgadóir iad go déanamh díolaidheachta dhóibh féin nó do dhruing oile ar a

p.145

son, mar an gcéadna nach fuasglaid na hoighreadha úd, do-bheir
4600] faill i nguidhe agus i ndéirc agus i ndeagh-oibreachaibh do dhéanamh ar son a sinnsear, anmanna na sinnsear gcéadna a príosún pheannaideach phurgadóra, tar ceann go mbíd féin go laothamhail agá sásughadh féin go sádhail i ngioll ar na sealbhaibh saoghalta fhágbhaid a n-aithreacha aca; agus do-níd na
4605] hoighreadha agá bhfágbhaid sin seachmall i bhfurtacht do thabhairt dá n-anmannaibh. Agus is maith do-bheir Seneca sin dá aire san .123. Eip., mar a n-abair, quanta dementia, heredis sui res procurare et sibi omnia negare ‘créad é a mhéad do bhaosradh do neoch, neithe do sholáthar dá oighre, agus iad uile
4610] d'éimdheadh air féin.’ As so is iontuigthe gurab leamh éigcríonna an dream do-ní cnuasach agus cruinniughadh ar mhaoinibh saoghalta, agus bhíos ag fulang duaidh agus doghrainge, agus ag cur a n-anma agus a gcuirp i nguais dá saothrughadh i gcomhair a n-oighreadh, agus cheileas orra féin iad, agus gur meinic
4615] nach tugann an t-oighre beannacht ar a anam, agus nach soicheann a lámh don bhocht ar a shon. Agus fós is daor labhras Pól apstal ar na hoighreadhaibh se san chúigeadh caibidil don chéid-Eipistil go Timoteus, mar a n-abair, si quis suorum maxime domesticorum curam non habet, fidem negavit et est infideli deterior
4620] ‘gidh bé ar nach biaidh cúram a mhuinntire féin, go háirithe a lochta éin-tighe, do shéan sé a chreideamh, agus is measa é ioná ainchreidmheach.’ Dá chor i gcéill, an dream do-bheir faill 'na gcáirdibh, agus go háirithe 'na n-aithreachaibh, gan guidhe orra, nach iontaobha iad, agus nach bí iocht ionnta; agus fós go meinic
4625] nach éisteann Dia a nguidhe trés an ainiocht do-níd. Adeir S. Augustine in Ho. de Divite, ideo rogans dives non exauditur in tormentis, quia rogantem pauperem non exaudivit in terris ‘is uime nach éistear ris an saidhbhir 'sna pianaibh, ar mbeith ag guidhe dhó, do chionn nachar éist seisean ris an mbocht dá
4630] ghuidhe ar talmhain.’ Is follus a briathraibh an dlighidh chanónta aní se ag Decre .2. p. causa .13. qu. 2 clerici: Clerici vel saeculares, qui oblationes parentum aut donatas aut testamento relictas retinere praestiterint, aut id quod ipsi donaverint ecclesiis vel monasteriis crediderint offerendum (sicut Sancta)

p.146


4635] (Synodus constituit) vel ut necatores pauperum, quousque reddant, ab ecclesiis exludantur ‘cibé cliar nó daoine saoghalta chuireas rompa leagáide nó tabhartais, nó aní fhágthar lé tiomna, nó aní bhronntar don eaglais, nó do mhainistreachaibh, nó chuirthear ar iocht druinge oile dá bhronnadh dhóibh (mar do orduigh
4640] an Naomh-chomhairle), fuagarthar ón eaglais iad mar lucht dún-mharbhtha na mbocht, go ndáilid na neithe adubhramar.’ As so is iontuigthe gurab trom an choir don druing nach déanann díolaidheacht i leagáidibh agus i dtiodhlaicthibh na marbh fhágthar ar a n-iocht.

An seiseadh goin


4645] An cúigeadh drong ar a n-éighmhid na mairbh .i. ar na seiceadúiribh nach díolann go cóir an leagáid fhágbhaid ré a tabhairt ar a n-anmaibh. Agus fós, is iomdha modh ar a ndéinid faill. Óir bí cuid díobh nach tabhair déirc ar chor ar bioth uatha, agus drong oile nach tabhair acht cuid don déirc
4650] uatha, agus drong nach déin acht droich-dhíol fiach, maille ré droich-earraidh do thabhairt uatha. Óir dá bhfágbhadh an marbh buiséal cruithneachta ré a thabhairt ar a anmain, ní thabhair an droich-sheiceadúir uaidh acht cruithneacht chaoch nó gheinte, nó bhíos lán do chogal nó do phiséan nó do shalchar
4655] oile. Ní thabhair i ndíol an leanna uaidh acht súghán nó iair-lionn; nó ní thabhair i ndíol na caorach uaidh acht an splíonach is measa don tréad; agus mar sin dó ris gach ní oile. Agus bí dream oile dhíobh chuireas an leagáid ar cáirde, agus nach díolann í do láthair, do réir thoile an mhairbh. Gidh eadh, is daor an
4660] bhreath bheireas an dlighe canónta ar na ceithre drongaibh se do réir mar léaghthar san .95. Canóin do Chomhairle Choitchinn na Carthago, mar a n-abarthar, qui oblationes defunctorum aut negant ecclesiis aut cum difficultate reddunt, tanquam egentium necatores excommunicentur ‘an dream shéanas ar an eaglais
4665] offrála nó tiodhlaicthe na marbh, nó réna deacair a dtabhairt uatha, déantar a gcoinneal-bháthadh mar lucht dún-mharbhtha na druinge bhíos easbadhach.’ As na briathraibh se is iontuigthe gurab díol coinneal-bháitte agus malluighthe an dream chailleas ar

p.147

na marbhaibh ag congbháil a ndéirce nó a leagáide aca féin,
4670] gan a tabhairt don eaglais nó do bhochtaibh. Dearbhthar aní céadna ag Decre. .13. q.2. circa oblationes, mar a n-abair, multum delinquunt qui differunt exsequi mortis testamentum ‘is ciontach go mór an dream chuireas ar cairde críochnughadh udhachta an bháis.’ As so is iontuigthe gurab saobh an dáil don druing do-ní
4675] moill gan udhacht an mhairbh do choimhlíonadh. Léaghthar san áit chéadna ní thig leis aní se, mar a n-abair, debita suffragia pro mortuis non reddentes, fures sunt et excommunicandi ‘an drong nach dáileann ar son na marbh na tiodhlaicthe dhleaghair dhíobh, is bithbhinigh agus is díol coinneal-bháitte iad.’ As na briathraibh
4680] se is iontuigthe a mhéad do dhochar agus do dhamnadh don druing do-ní moill ar thoil an mhairbh do choimhlíonadh; agus go háirithe i ndíol gach déirce agus gach almsana fhágbhas ar a anmain ag bochtaibh agus ag deibhléanaibh Dé. Agus is eagail don druing mhíothrócairigh se go dteigéamhaidh dhóibh amhail tarla do
4685] dhearbhráithribh Ioseph. Óir do dheónuigh Dia dhóibh teagmháil i bpríosún Pharao san Éigipt, trés an ainiocht do-rónsad ar a ndearbhráthair .i. Ioseph, an tan do fhuilngeadar a bheith tarnocht san uaimh thalmhan, agus é ag éighmhe orra ag iarraidh furtachta, agus nacharbh áil leó a fhóirithin, acht a thabhairt i
4690] mbroid agus i ndaoirse d'allmharchaibh, do réir mar léaghthar san .42. caibidil in Genesi. Agus ar dteagmháil dóibh-sean i bpríosún Pharao is eadh adeirdís, amhail léaghthar san chaibidil chéadna, merito haec patimur, quia peccavimus in fratrem nostrum, videntes angustiam animae illius, dum deprecaretur nos,
4695] et non audivimus ‘is maith an díol orainne na dochair se do theagmháil dúinn, do bhríogh gur pheacuigheamar i n-aghaidh ar mbráthar, ag faigsin an chumhgaigh anma 'na raibhe, an tan do bhí agar nguidhe ag iarraidh anacail, agus nachar éisteamar ris.’ Mar an gcéadna adéaraid na seiceadúirí ainiochtacha chailleas
4700] ar a gcommbráithribh Críostaidheadh fhágbhas cúram a n-anmann orra. Biaidh siad ag iomaithbhear orra féin i n-antráth i n-ifreann agá n-ilphianadh, agus iad ag reic agus ag faisnéis a n-ainiochta féin, agá rádh, merito haec patimur, et reliqua, ‘is maith an díol orainne bheith san daoirse se, agus nachar éisteamar rénar gcommbráithribh

p.148


4705] Críostaidheadh an tan dobhádar ag éighmhe orainn.’ Agus is ar na marbhaibh se go fáthach labhras Dáibhídh san .87. Salm, mar a n-abair, sicut vulnerati dormientes in sepulcris, quorum non est memor amplius ‘amhail chréachtacha 'na gcodladh 'na bhfuar-fhalchaibh ar nach bí cuimhne ó shin amach.’ Dá chor
4710] i gcéill nach bí an beó go meinic cuimhneach ar an marbh do chuir cumaoin ré linn a bheatha féin air. Gidh eadh, a dhuine, tuig as an tsompla thuas, gur beitte dhuit bheith cúramach friochnamhach timcheall anma an mhairbh chuireas ar th'iocht é. Óir an drong do-ní feall nó ainiocht ar na marbhaibh, is
4715] daor labhras Solamh orra san cheathramhadh caibidil do Leabhar na hEagna, mar a n-abair, et erunt post haec discedentes sine honore et in contumelia inter mortuos in perpetuum ‘beid 'na dhiaidh so ag imtheacht gan onóir agus go n-aithis idir na marbhaibh go síordhaidhe.’ Dá chor i gcéill, an dream do-ní an t-athmharbhadh
4720] gráineamhail úd ar na marbhaibh, gurab meinic theagmhas dóibh gráin do bheith ag Dia agus ag daoinibh orra ré linn an bháis, agus a gcur ainn-séin go masla agus go n-easonóir mhóir i n-aigian ifrinn dá n-ilphianadh go síordhaidhe.

An seachtmhadh goin


4725] An seiseadh drong ar a n-éighid na mairbh .i. ar na Críostaidhthibh i gcoitchinne. Agus is iad na mairbh do-ní na héighmhe se, na mairbh dhíocháirdeacha atá i bpurgadóir, ris nach ráinig a gcommaoin do chur ar an druing oile, agus ag nach bí caraid speisialta ar bioth do ghuidhfeadh orra. Agus is i bhfioghair an mhairbh dhíocháirdigh se atá aní
4730] léaghthar san chúigeadh caibidil ag Eóin, mar do shlánuigh Críost an parailiseach do bhí coimh-díocháirdeach soin nach fuair ar feadh .38. mbliadhan aoin-neach do chuirfeadh a lámh faoi dá chur san tobar shláin-íce. Agus is ag éagcaoine an díocháirdeasa soin adubhairt ré Críost, Domine, hominem non habeo
4735] ‘a Thighearna, ní fhuil duine agam do-bhéaradh lámh liom.’ Mar an gcéadna adeir an marbh díocháirdeach do ghníomh, nach bí neach ag tabhairt láimhe leis féin. Agus is ar an anam so labhras Ieremias san chéad-chaibidil do Leabhar na

p.149

hEólchaire, mar a n-abair, non est qui consoletur eum ex omnibus caris
4740] eius ‘ní fhuil neach dá uile cháirdibh do-bhéaradh comhfhurtacht dó.’ Dá chor i gcéill go dtabhraid na daoine i ndearmad fuaslagadh ar a gcáirdibh Críostaidheadh bhíos i ngéibheann péine purgadóra. Gidh eadh, tug Críost féin dá aire leigheas do dhéanamh ar an mbocht ndíocháirdeach úd do bhí i bpairilis.
4745] Mar an gcéadna dhligheas an Críostaidhe fíréanta leigheas agus furtacht do thabhairt don mharbh dhíocháirdeach atá i bpairilis péine purgadóra. Agus measaim gurab somholta an gnáthughadh do-níd drong do dhaoinibh diadha déarcacha, ghnáthuigheas commaoin speisialta do chur ar na cáirdibh bhíos uatha féin
4750] i bpurgadóir, agus commaoin choitcheann ar na marbhaibh oile díocháirdeacha bhíos ann. Agus mar go n-abair Dia gurab cóir lámh do thabhairt fán asal bhíos ar lár, dá thógbháil, amhail léaghthar san .22. caibidil in Deuteronomio, is mó sa chách dhleaghair lámh do thabhairt fán marbh ndiócháirdeach bhíos
4755] i bpurgadóir, dá fhóirithin as. Agus is córaide dona daoinibh i gcoitchinne truaighe do bheith aca don mharbh dhiócháirdeach úd, a fhoiréignighe éigheas sé orra ag ceisneamh agus ag casaoid a dhoilgheasa agus a dhochair féin, do réir mar léaghthar ag Ieremias san chéad-chaibidil do Leabhar na hEólchaire, mar a n-abair,
4760] O vos omnes qui transitis per viam, attendite, et videte si est dolor sicut dolor meus ‘sibhse, a uile dhaoine thriallas san tslighidh, tabhraidh dábhar n-aire agus féachaidh an bhfuil doilgheas mar mo dhoilgheas-sa!’ Dá chor i gcéill nach fuil pian ar bioth is coimmeas do phéin an mhairbh i bpurgadóir. Meas mar an
4765] gcéadna, a dhuine, nach éigcneasta commaoin do chur ar mhac ríogh do bhiadh ar leattrom, do bhríogh gomadh cosmhail do mhac an ríogh cúitiughadh do thabhairt san gcommaoin do cuirfidhe air, an tan do roichfeadh 'na fhlaitheas féin. Mar an gcéadna ní héigcneasta commaoin do chur ar an marbh bhíos
4770] i ndaoirse phurgadóra, do bhríogh gurab mac Ríogh ro-uasail é, fá mar adeir an scrioptúir, filii Dei nominamur et sumus ‘goirthear clann Dé dhínn, agus is clann dó sinn;’ agus gurab cosmhail dó, an tan roicheas 'na fhlaitheas féin .i. go flaitheas Dé, cúitiughadh do thabhairt don druing chuireas a gcommaoin air,

p.150


4775] ré linn bheith fá leattrom péine purgadóra dhó. Tig an file Gaoidhealach leis so, mar a n-abair:
    1. Síol Ádhaimh, gion gur thréig tnúdh,
      léig id ghrádhaibh ar a ngaol:
      clann deit gach duine don tsíol,
      4780] is meic Ríogh uile gach aon.