Corpus of Electronic Texts Edition
Cathréim Cellacháin Caisil (Author: Unknown)
p.1
{folio L 148a1}Section 1
Airdri oirrdhirc airdmhenmnach ro ghabhustar flaithius & forlamus
for dhá coiged Muman dar ainm Airtri
mac Cathail meic Finguine. Is re
linn ro gabatar Lochlannaig nert ar tus for
Eirinn. Acht ro fhuaradar catha & coinblichta o aimsir
Airtri gu caem-aimsir
Cheallachain. Ocus ba h-iat-so na righa ro bhatar for
Chaisiul frisin re sin & fad a bh-flaithiusa & na h-oigeda
ruc iat.
Section 2
- Airtri mac Cathail .XX. bliadain. & ecc at-bath.
- Feidlimid mac Crimthain VII. m-bliadhna XX. for Mhumain & for Eirinn & d' éc do chuaidh tre escaine Chiarain Moir meic in t-Saeir.
- Olchobar mac Cinaedha IIII bliadhna. IS e ro bris cath Sceith Nechtain ar Ghallaibh inar marbad da C. X. dhibh um Thómar Iarla & d' ecc dho chuaidh.
- Maol Guala mac Dunghaile
VII m-bliadhna & Goill do mharbh
h-e.
- Ceann Faeladh mac Mochtigirn
VII m-bliadhna. & d' eg do chuaidh.
- Donnchadh mac Duibh Dha
Boirenn ceathra bliadhna. & d' ecc do
chuaidh a Caiseal.
- Dublachta mac
Mhaeil Guala VII m-bliadhna & a
ecc da thamh ina choirmthigh.
- Finguine mac Laeguire VII m-bliadhna & a
braithre fein da mharbadh tre leath-ol fleghi.
- Cormac mac Cuilennain VII m-bliadhna & Laigin da mharbadh a cath
Leithlinde.
- Flaithbertach mac Inmainein VII m-bliadhna. XXX.
& d' ec do chuaidh.
- Lorcan mac Coinnligain bliadhain gu leith & d' ec do chuaidh.
Section 3
Ba h-iat-so cisa & cana na n-Gall n-grandba o
mhiledaibh Muman .i. ri ar gach tricha & taisech ar gach
tuaith. ab ar gach cill. maer ar gach m-baili suaitreach gacha
tighe. Gan coibeis line ein-chirce ag duine da biadh fein na da digh
gan brat gan blaithedach um righ na um ro-mnai
p.2
acht ath-brait & aith-eduighi na n-Danar & na
n-daer-Lochlannach gan sruithe gan saeir-cleirig gan leabhair
gan lain-minna {folio L 148a2}ar eclais na a mur na a
muintir. acht Danair ina templuibh & ina ceallaibh & ina
caemh-dhuintibh. gan feallsaim gan filid gan oirfidigh ag leanmhain
dlighidh na duthchusa a n-deigh-righ tar grain na
n-garbh-Lochlannach. gan ingin righ na ro-fhlatha na thaisigh
dho lamhachtain druine na dhilsi na dhegh-lamhda. Gan mac righ na
taisigh do lamhachtain luith na lamhachtain na lan-ghaisced do dhenam
na dh' fhoglaim. Gan flegha gan sein-leanna do lamhachtain do
Mhuimhnechaib do thabhairt da cing na dha comharsoin acht
muna bheith tar fuigheall na fir-anflatha sin fria re aein-bliadhna dec & VII. XX. bliadhna doibh amlaid
sin .i. on naemad bliadhain do fhlaithius
Airtri meic Cathail cu h-aimsir
Lorcain meic Conligain.
Section 4
IS annsin do eirig in caemh-ri curata cathbuadach
cosantach do dichur na docraiti-sin & do chosnamh na crich re cathaibh
Lochlannach .i. Ceallachan mac
Buadachain meic Lachtna meic
Artghaile meic Shnedhgusa meic
Donnghaile meic Fhaelghusa meic
Nath Fraeich meic Cholgan meic
Failbhe meic Aedha Duib
meic Creamthaind meic Feilimidh
meic Aengusa meic Nat Fraeich meic
Chuirc meic Luigdech meic
Oiliolla Flann Bic meic
Fiachaig Muilleathain meic Eogain Moir meic Oiliolla Oluim. Doigh o Airtri gu
h-aird-Bhriain nír saerait cuirid nait cricha
na Muman do reir scriptra na scelaige. acht a n-derna in
colg-laemdha Ceallachan da cosnamh. Ór as e an
fer-sin do bhi bliadhain co leith ag iaraidh na
Muman idir choill & chnoc & caeim-ghlenn. Idir linn & loch &
lan-abhuinn idir chuan & chaemh-thraigh & caladphort. idir lis &
laech-dhun & lethan-tuaith gach Lochlannaig ag iaraid
dhérce in gach dun & caisced in gach cathraig cu bocht ara
bhinn-cleircheacht & a thiagh brec ima bragait ag brath gacha baili &
ag deigh-iaraid gacha duin innus gu m-beith eolus a h-iath & a h-es & a
h-ur-choilltedh aigi in uair do-bered air a crich do chosnamh co nar
fhagaibh aen-bhaili brugaid na biattaigh an da coiced Muman
gan tadall gu m-beith ainm gacha baili {folio L 148b1}&
gacha tuaithe & fis gacha flatha feruinn aige. Ocus tainic ar n-iaraid
na crich gu Caisiul or is ann do bhi a mathair & ba ben do
comarba Caisil in
p.3
caeim-righan & tar a chenn do-ronad Ceallachan. Ocus
an bliagain cu leith do bhi
Ceallachan ag cuartugad na crich do bhi sisi ac
tinol airm & eidid & innmais & ag fosdad ceithearn &
caeimh-theglach. Ocus as e lin do bhi luingthi lan-cengailti aici V .C. fer n-armach.
Section 5
IN la do riacht Ceallachan cu
Caisil ar bh-faghail na socraiti-sin do. as e-sin la do bi
mor-shocraite dha choiced Muman a n-Glenndamhuin
Chaisil ag togha righ & dar leo rob e
Ceindeidig mac Lorcain do
righfaitis. Or is e ordugad airdrighi do bhi idir Clainn Eogain
Mhoir & clainn Cormaic Cais . an fer ba
sine dona saer-clannaib in righi dho. Damad do Clainn Eogain
in t-airdri in tanaistecht do clainn Cormaic Cais. Ocus damad do clainn Cormaic in
caem-ri in tanaistecht do Clainn Eogain Mhoir. Gan righi do
neoch dibh acht min bhudh e bhudh fhearr fis & fir-leigenn &
flaith-einech dona fial-churadaibh. Ocus do batar in la-sin ag togha righ
& do raidh a mhathair re Ceallachan. rochtain da
n-indsoigid & cu rachaid fein roime & gu n-indeosad do
Ceindeidig & do caem-Donnchad a
scela-sum & in tan do bhédis maithe Muman na
suidi. e-sium cona muinntir do techt fo ghléri arm & eidid &
gheill & aideri dh' iarraid orro & a radh re
Ceinneidigh in cert do chuimuigud.
Section 6
Taínic an righan roimpi gu Glennamuin
& ar rochtain di and adubairt re maithibh Muman. Cuimnigidh
an comordugad do rinne Cormac Cas &
Fiacha Muilleathan idir a
mor-clannaibh. Ocus ata do Clainn Eogain fear as sine dh' aeis
& dh' fis ina thusa a Cheinnédig & is ri ar
deilbh & ar denam h-e. Ro fiafraig Ceinneidig cuich
e. adubairt an rigan gur bo mac do Buadachan h-e &
do rinne in laidh.
- 1] Cuimnigh a Ceinneidig chais.
2] dail Fhiachach is Cormaic Chais
3] gur fhacsat Mhuman do roinn
4] gu cert idir a caem-chloinn& rl.
O 't-chualatar miledha Muman na moir-briathra-sin & aithesc
na h-ingine adubratar {folio L 148b2} Clann
Eogain in t-oigrí do tabhairt cuca gu righdais
h-e. Facbhais Ceinneidig in chomhdhal or nír
mhiadh & nír mhaisi leis in
p.4
righi d' airimh dh' fhir ele uadha fein. Ocus dono nir mhiadh leis a
bhrathairsi do bhriseadh. Ocus facbhais Donnchad in
duma o' t-connaic taisigh na tuath ic togha
Ceallachain. IS ed do raidset nach troitfidis fris
uair nach cis na cain na caen-tabhuch fo-gebhudh nech dhibh aisdi. acht
a lan-mhaithius do Lochlannachaib. & do chosnaidis fein h-i &
do falmhaiged mar sin.
Section 7
IS andsin ro eirghedar na VII. tuatha
déc gu des-urrlamh do coimrigad
Cheallachain. & tucsad a ghairm righ & ro altaigset
don fhír-Dhia fhurorda a fhaghail. IS iat ba ferr dona flaithib
sin.
- in seingmhilla Suilleaban re g-Cenel
bh-fleagach bh-Fingin.
- Ocus in reabach Ribhordan re Clainn data Donnghaili.
- Ocus in crodha Caellaidi.
- Ocus in laech-milid Laindacan.
- Ocus in dedla Duineachaidh.
- Ocus in calma Cuilen.
- Ocus in t-adhmhar Eigertach.
- Ocus in lainn-ghnimach Lighan.
Rancatar na maithi-sin gu Ceallachan & tucsat a lamh ana laim & ro ghabhsat a mhind righ uma cenn & ro mheduighset a mhenmanna ica mhoir-fheghadh air
ba ri ar ro-dheilbh h-e & ba breithium ar binn-briathraibh & ba
sennchaidh ar fhis & ba leoman ar loind-ghnimhuibh.
Section 8
Cid tra acht ro agaill Ceallachan
Clainn Eogain & adubairt friu cogad calma do dhenamh leis &
adubratar gu n-dingnidis. Ocus ad-bertsat innsaigid co
Luimnech da loscad X. C. fer a
lín & o rangadar do chuirset fis uathaibh co
laech-Amhlaibh Luimnig & gu clannaibh
Connra .i. gu Morann & gu
Maghnus & gu mor-Lochlainn da radh
riu Luimnech do luath-fhacbail no braighdi do thabairt
doibh-sium.
O ro siachtadar na techta cu laechrad Luimnig ro ghabsad
ag fochuitbed & is ed ro shailedar nach coisenta Muma na
Luimnech amhain friu gu brach. Ocus adubratar no bhertais in
cath.
Section 9
O at-chualatar Clanna Eogain sin ro agaill in
saer-shluagach Suilleban iat & adubairt friu calma &
cruaid-irghal do denum {folio L 149a1} re
Loclannchaibh & a righ do ro-coimhet isin ruathar-sin &
adubairt re h-uaislib na n-Eoganacht: Na cluinet Clann Cormaic Cais comthaighi an bhar comhraidhtib
& na cluinet Clann Eachach anfainne an bar n-airecaibh &
coiminnsaighidh in chaith-irghal & tabhraidh
p.5
bur céd-chath gu calma ag
cosnum bur tire duthaig re Danaraibh. Madh romuibh bhus raen
& bhus ruathar catha arna curadhuibh budh libh fein bhar lesa & bar
litha & bar laithraca. biaidh Luimnech an bhar laim &
Caisiul an bar comorbus & Muma 'ga bar maithibh mad
lib coscur in catha-so aniugh & min bhadh libh ni fhaicim-si iath na inad arais ica bhur
maithibh madh maidm ar bar miledaibh & madh leonad ar bhar laechraid
isin laithi-so inniugh. IS uime-sin is coir dhaibh-si cosnum &
curutacht fria laecraid Lochlainn. Ocus do-ronad in laidh ica
n-greassacht.
Section 10
- 1] Ticidh cu Luimnech na long.
2] a Clainn Eogain na n-ardglonn.
3] a timceall Cheallachain cain.
4] gu Luimnech na cloch cengail.
- 1] Cosnaidh bhur crich dileas dil.
2] a Clainn Oiliolla inmuin
3] ag cath Luimnig na long luath.
4] saeraid Mhumain na mor-thuath.
- 1] Cosnaidh Ceallachan gu cruaidh.
2] ri bar tire saer bhar sluaig.
3] na leicidh tosach catha.
4] do a n-agaid na h-anflatha.
- 1] Ticedh Ribordan reachach.
2] romuinn san chath chomhramhach.
3] ticedh Caellaidi crodha.
4] ticeadh Lighanlain-bheodha.
- 1] Ticedh Duinechaid dathach.
2] is Fogartach arm-dhathach.
3] ticedh Lainneachan na leas.
4] romuinn san chath cruaidh choimhdheas.
- 1] Ticedh Donnchad ruadhas rann.
2] romainn cu laecraid Lochlann.
3] ocus Cuilen na cath cruaid
4] ua Eoghain bereas blath-bhuaigh.
p.6
- 1] Aedh mac Cuill cara na cliar
2] ticedh romhuinn re n-guin gliagh.
3] is Aedh mac Ailghinain fhinn.
4] ticedh in ri reidh romhuind.
- 1] Raghat fein tri coecait colg.
2] romhaibh gu Morand mor-borb.
3] is muirbfet daibh laech na land
4] ua righ fleagach Fuarlochlann.
- 1] Eirghidh a dream data dhes.
2] dan dual Muma na moir-leas
3] cosnaidh Caisiul gu n-dene.
4] re sluagh Lochlann lainn-gheire.
- 1] Na cluinedh Ceinneidig cas.
2] mac {folio L 149a2} Lorcain na lann nua-ghlas.
3] bur n-irghala gu tlaith tim.
4] a shluagh Caisil cleath-aluind.
- 1] Na cluineadh Donnchad 'ga thoigh.
2] mac caeimh h-i Caeim comhramhoigh.
3] sraeinedh catha gu claen cam
4] orainn o laechraid Lochlann.
- 1] Secht tuatha dec desa dhuid.
2] a mheic Buadachain blath-bhuig.
3] trein-fer gach tuaithe tinne.
4] do Clainn Eogain again-ne.
- 1] Cuirther libh in cath gu cruaidh.
2] a fhiann Muman gu mor-uail.
3] bentar libh bur n-iath a braid.
4] a fhian Mhuman as dibh thic.Ticidh gu Luimnech na
long.