An seachtmadh bliadhan do ríghi an ceatrumadh Eduard, Ri Saxan. Kl- Ianair for Dardaín. Seacht m-bliadna agus trí ficheit, ceitri chéd agus míle aois Mic De an bliadain sin.
Comairle Gall Eirionn a n-Droiceat Ata an bliadain sin. Tomas mac Semais mic Gearoid, .i. Iarla Deasmuman, do dol cum na comairle sin do neamtoil a charad agus a comairleach do comlinadh aitni an Giusdis t-Saxanaigh, .i. Iarla Uorsester, do denam leasa na Galldachta. Gabus an t-Iarrla do cedneitip a g-ceand an Giusdis go Nás Laighean agus fuair a oigreir uada maille briatraib ailgeana, agus an t-Iarla agus an Giusdis Gallda sin do gluasact le chéili go Droiceat Átha agus a comairle do suidiughad ann sin. Díth anbháil eteachta ar tteacht as an gcomarle sin, .i. Iarla Deasmuman do gabail don Giusdis a b-fill ro-granna a mainisteir an Uird Fpreitsiur agus e ar a icht fein agus ar din San Dominic. Ro gabad maille ris an sin Iarla Cilli Dara, .i. Tomas mac Sean Caim agus roga a n-deacaid lais da cairdip Gall ar ceana. Ro diceannad leis an la san fein dias do leanabaiph oga uaisle gan cinaidh. Ro sraidlead leis Eduard Plaincet do mataib Gallmacam Eirionn tre sraidip an baile amail meirleac nó bitbeanach. Ro boí an tigearna tromdha sin, .i. Iarla Deasmumhan, a laimh o Aoine go Luan agus deimhin a bais aige gach laoí frisin re sin. Ro ullmhaigh an t-Iarla chum bais e fein do reir dligid Dhé agus na heaguilsi seallá.{folio 53v} Ro togaibh iar sin a rosg eattarbuas cum an rítíge. Ro diceandad ann sin an tigearna taidbhseac toirbeartac eagnuige oirbeartac gan adhbar dingbala. Ro lin truaidhe agus tochrad Eire co huilidi agus o Roim síar gach aird anar chlos an scel son.
O Ruairc, .i. Tigearnan mac Taidhg mic Tigearnain, rí Breifní agus ardcodnach Catha Aodho Finn do maitibh rigraige Leite Cuinn co huilidi, creachtoir Cairbri agus O n-Oililla agus Fear Manach, aogaire feithme agus
¶92] uaitne cotaigte a tire duthcasa agus a roinn coigcriche, d' fagbail bais inmoltu ina longfport fein agus a adnacal a Manistir t-Sligigh. Trocaire De go bfagha.
Mac Con Mara, tigearna Cloinne Coilein, .i. Sean mac Mic Con mic t-Sida, ardtaoiseach Dal gCais, roga taoiseach Eireann ina re, saoi tuicseach toirbeartac dercach deaghchuingill, do eg ina tigh fein a Cnapoig agus a adhnacal a Mainistir Cuinnche.
Siubhan inghean Teboitt mic Uaiteir a Búrc, bantigearna Criche Roitseac, feadbh craidbeach inraic firinneach do maitibh ban Eireann ina h-aimsir, ar g-caiteamh a h-aoisi go huilidi re denamh maiteasa agus re neamdenam uilc d' fagbail bais. Ceandsa an Choimde co bfagha.
Cathal mac Catail Ruaidh Meg Raghnaill, taoiseac Muinntire h-Eoluis do deadhdaoinibh Ereann re diol damh agus deorad, d' fagbail bais an bliadain sin.
Domhnall O Mordha, rí Laighisi, d' fagbail bais an bliadain sin.
O Ceindeididh Donn .i. Sean mac Tomais, leitrí Urmuman, do eg isin m-bliadain sin.
Tadhg mac Diarmada I Maille, rí Umhaill, d' eg, tobar{folio 54r} seoid agus saidbreasa iartair Connacht, agus a loige a Mainisteir Buirsge.
Eogan mac Cormbaic mic Eogain, tigearna Buird Mainge, mac righ aitisac oirbeartac croda congaireach suairc sogradach, tulac tuirlinga chliar agus ceitearn Iarmuman, do eg iná tig fein a g-Cill na n-Aogan agus a loide a g-Cill Achaid. Beandacht De ar a anmain.
Mac Meg Carrthaig Cairbrigh .i. Domnall mac Diarmada an Duna mic Domnaill Riapaig, neach fial foígideach a raibe a lordaoitin d' icht agus d' firinne, d' fagbail bais an bliadain sin a Muig Cromtha agus a loige a t-Tigh Mo Loige. Croide De go ttí air.
In manach riabac O Murchada, fiormacamh craidhbeach croidheachair do maithibh a uird fein d' fagbail bais an bliadain sin.
O Maoil Conaire .i. Torna mac Maoilin mic Tanuidhe, ollam Siol Muireadhaig, saoí re seanchas agus re fearacht dána, d' fagbail bais an bliadain sin.
Mac Meic I Conmuig an t-Sleibe .i. Murchad mac Tomais, seindsear oitteadh Ereann re seinm ana aimsir, d' fagbail bais an bliadain sin.
Mac Cearbaill .i. Uilliam mac Lochlainn mic Maghnasa Riapaig, ollam na Breifne do saoitiph Eireann risin gceirtt gcedna, do eg isin m-bliadain sin.
Sluaigead le Gearoitt mac an Iarla ar an t-Trian Meadhonach dar loisgeadh lais Fidartt. Sluaigead oile la Gearoitt ar Gallaib Midhe do digailt bais an Iarla orra. Eirgeass lais do mian edala na Midhe Domnall Riabac mac Gearailt Caomhanac agus Tadg mac an Calbaig I Concophair, cosnamuidh O bFailge. Fuair Gearoitt a oigreir do comhtaibh o Gallaib et fuair Iarla Cille Dara do bhí a laimh acú o chein .i. o aimsir an fill anbail do-ronsat.
Logad na n-uile peacudh a n-Oisbidel Aine Cliach an bliadain.{folio 54v} Muimnig agus Laigin agus Connachtuig do freagra an logaid sin. Ar n-eisdeacht t-seanmora dona sluagaiph agus dona poplaib ar cheana teaguib imreassan idir an maresluag Muimneach agus Connachtach gó ttarla buille do cloideamh d' U Donnchada Glinne Fleisge .i. d' Fingin mac Concophair mic Domnaill gor bo marb de.
Damna cogaid uatmair ar n-eirge ittir Dal g-Cais agus Gearaltaig do brigh bais Iarla Deasmuman, ar rob í uga Gaoideal ucht do tapairt ar Gallaib mun n-am sin, oir ní b-fuarattar faill fíri na ath i n-dula orrtuib riam amail fuarattar an uair sin. Rob iatt imorro fuigle Dal Cais an tan sin nar bo seadh leo o Maig go hImleac Iubair, et ro shensatt a c-caruitt Gaoideal cloinn Gearailt re hucht na dala sin geinmotha Corbmac mac Donnchaid mic Domnaill Riapaig, tanuisde O Cairpri. Tainic sein gus an lin fuair a leith Cloinni Gearailt. Ba moitte co mor misneach Cloinni Gearailt in admail sin. Deithfir doib, oir ni b-fuarattar deadhurra do Muimneaehaib da n-admail go n-uige sin.
Sluaigead la Concobhar mac Torrdealbaig I Brian, rí Tuadmuman, tar Sinainn bud dheas ar Cloinn Gearailt có raibhe ag an foslongport a n-Aine Cliach agus gur t-siubail earrund don crioch co neameaglac agus tig slan iar sin.
Sluaigead la Gearoitt mac an Iarla agus la Corbmac mac Donnchaid mic Domnaill Riabaig Meg Carrtaig ar Mag Carrthaig Cairbrich .i. ar Diarmaid an Duna mac Domnaill Riabaig dar imtighseat an tír o Glaislinn go Ros. Sluaigead eile la Gearoitt isin crích cedna ar tarrang Corbmaic gur shuidseat imalle re h-adaid caislein Cille Gobain. Agus nir fettsat ní dho. Insaighe la Cormae ar Cloinn Meg Carrtaig as an foslongport amach co t-tarla dó aniarr (?) {folio 55r} a mucha do lo ar na marach ag Garran an Leamnachta a Ceinel Beice. Ro gabad and sin la Corbmac da mac maithe Meg Carrtaig .i. Fingin agus Donnchad, co n-dreim do mhaitibh a muindtire ompá. Tainic de sin an imteacht do dol d' aontaoib, uair fuair Corbmac caislen Cille Gobain agus an Montin agus Cuil Meine, agus ro chuir a barda fein indtibh. Agus ro toguib tigearnas O Cairbri cuige fein acht urrann beig tucc se do beathudad Meg Carrtaig fein ar m-bein na rige asa laimh.
Sluaigedh fo leith la Gearoitt a t-timcheall Leasa Fingin co rug leiss creacha Coisi Brighde agus muinntire Semuiss agus na Cuntaisi re h-adaid a g-caislein fein do gabail orrá. Ro gabad imorru agus ro loisgead leo Lis Fingin don toisg sin maille re dioth adbal oile do daoinib agus dó maithius. Mor tra na himneadha frith ann sin do dib leitibh, oir do daingnidh an Cuntaois .i. Eilis a Barra risin lion fuair sí d' fearuiph Muman do cosnum a oidreachta da mac .i. do Semas. Ro daingnig ria do ceddaoinibh an Barrac Mor .i. Sean, agus Tadhg mac Domnaill Oig Meg Carrtaig, mac rí Deasmuman, a dearbratair eile, agus Corbmac mae Taidg mic Corbmaic, codnac Sleachta Diarmada Móir, agus Donnchad Og mac Donnchaid mic Cormaic, tigearna Ealla, agus Sean mac Muiris mic Dabhi .i. an Ridire Finn, et Semas mac Nicolais mic Muiris .i. an Ridire Ciaruigheach, et ar oile nach airmigtear. Creachu imda agus airgne agus innsoigthe Cloinni Gearailt agus fhear Muman ar cheana o shin suas ní fhuilitt ar cuimne agus ní h-airmigtear co forbá an tsaogail.
Sluaigeadh lasan m-Barrach Mór agus la Corbmac mac Taidhg re hagaid Cairrge Rubacain gur gabad an baile leo ar bharda Gearoitt agus ro fagbad e a laim Corbmaic{folio 55v} do ceatt Shemuis agus a comairleach.
Sluaigeadh la Gearoid ar an m-Barrach Mor a n-Oilen Mor Arda Neimidh co raibhe urmor laoí co n-oidhche ann ag millead gach neith ar ar coimseach h-e. FINIS.
An t-octmad bliadain do rige an ceatramad Eduard .i. rí Saxan. Kl- Ienair for Aoine. Ocht m-bliadna agus tri fichit, ceatra ced agus mile aois Mic De an bliadain-sin.
Mag Carrtaig Mor, rí Deasmuman, .i. Domnall mac Taidg mic Domnaill Oig, urrad sidha agus cogaid Siol Eogain, soidtich lan do glicas agus do shen, d' eagna agus d' aithne, neach nar fillead a bratach et ar nar briseadh bearna a cleit na a g-cathudad riam, do eg co suaimneach isin b-Pailis ina longport fein et a loige isin mainistir tuc se fein do Dia agus do t-Sain Proinsias a n-Oirbealac.
Ingean Mic Uilliam Cloinni Ricairtt .i. Sadhb ingean Uilleag mic Ricaird Oig, bean Meg Carrtaig Móir, in bainntigearna caomh crutach mear morcraideach inraic umal urnaigteach dearcach daonnachtach ar nar leir do cach teimel o Dia na on t-saogal, do eg ria g-cinn mis iar m-bas a fir isin m-baile cedna agus á loighe isin mainistir cedna a n-Oirbealach.
Insaige creiche lá rí Musgtroige a g-Ceinel m-Beice. Rug air Corbmac mac Donnchaid mic Domnaill Riabaig, rí O Cairpri, go n-droing móir don tír ime ag Ceim Calatruim. Fuaruttar an sluag toruideacht trom an
Sluaigead la Murchad mac Toirrdealbaig I Briain do cabhair do t-Semas mac Tomaiss mic Semuis, d'oidri na hiarlachta, agus tainic maith mór do th-Semas don t-sluaigeadh sin, ar ro aduimseat imatt carutt é, ar tainic Mag Carrtaig Mor .i. Tadg mac Domhnaill mic Corbmaic mic Domnaill Oig iná foiridhin agus an Barrac Mor .i. Sean mac Uilliam, et an Ridire Finn .i. Sean mac Muiris mic Dabhi. Ro suidseat an caor carad sin re h-adaid caislein Leasa Fingin, agus nír faguibseat gan gabail é do gar na d'amgar da b-fuaruttar uime, agus fuaruttar imutt ettalá ann. Ro gabsat as sin Eochaill agus Ua Mic Caille agus Ceall Mo Cúa agus Cnoc Muirne agus Ath an Cairn et a roibe a laim Gearoitt o Abhuinn Moir siar d'urmor. Et an tan dob ail laisin sluag leatadh iar b-fagbail c-cach neith cum a ranguttar rob iatt imraite Murchaid Í Briain nac soifead a t-Tuadmumain co n-goirthí iarla do t-Semas. O rainicc sin an sluag rob í a g-comairle dol imaille re Semas co Corcaig día chur a seilbh a oidrichta, agus ro goiread iarla de ann sin la meraa Corcaige agus la maitibh a roinn agus a charutt ar cheanu co t-toil do thuaith agus d' eagluis.
O Ceallaig, rí O Maine, .i. Aodh mac Uilliam mic Maoil Seachlainn fear caitfeach congaireach muirearach morthigheis, ar ar lia muirir mac gin atair agus ingin gin matair agus mná cin ceile, do baoí ar an leit d' Eirinn a raibe, do marbad co míghaolmar le Donnchad mac Bresail mic Donnchaid .i. fear da fuil fein. A Día, foir orm. Mísi Criomhthann.
{folio 56v}Isan m-bliadain só do tinnsgain Iarla o Uaruyc imteacht cogaid a n-aghaid Cing Eduard, agus ro tarraing d'aoinleith fris fein ar an b-freasabra sin Diuice Clarens, dearbratair don Righ, agus airdeasbac Yorc et Mareas Montacuite, a dias dearbratar oile fein. Do cuaidh an t-Iarla remraite sin agus Diuice Clairens go Cailís, bhail ar phós an t-Iarla nó an Diuice ingean an Iarla. Isan m-bliadain cedna so ró tinnsgainsit aitreabaig an tire díanadh ainm Yorc cogad la comheirghe Iarla Uaruic agus a aosa comaonta, agus do ronsat caiptein forra diar bo h-ainm Roibin Ridestal. Agus a b-fogas don inadh dianadh ainm Banburí do rala doibh Tigearna Hairbert agus Iarla Pembroc agus a brathair Sir Risderd Harbert, maille 7000 Breathnach, et ro fearad imaireac amhnas eattara,