Corpus of Electronic Texts Edition
Mac Carthaigh's Book (Author: [unknown])

Annal MCB1160

1160

MCB1160.

A.D. Moclx. Sluaighead la Muircheartac mac Neill h- Lochlainn go tuaisceart Erinn & go Mideachaibh & Laig(hnibh) & Gallaibh Atha Cliath, & co roinnsid in Breithne & Connacht uile guro umlaigh Ruairi mac Toirrdealbhaigh h- Concubuir, ri Condacht, do Muircheartac mac Néll h- Lochlainn.

Annal MCB1163

1163

MCB1163.1

1. A.D. Moclxiii. Donncad mac Donncudha mic Cithaigh Mic Carrtaigh, coinneall en(i)gh & eangnumha Cloinne Carrtaigh, do marbhadh do Diarmaid mac Cormaic Muidhe Tamhnach a feall iar n-imurcradh a ceile dóibh anda [...] Mu Cuda, a geann a roibhe do minnaibh ele aturra.

MCB1163.2

2. Cocad do fas itir Somairle Mac Gilla Admanain, ri Indsi Gall do [...] Alban loingeas mor do teacht o Ath Cliath do [...].

MCB1163.3

3.{folio 5:9a} Creach le Toirrdealbach O m-Briain ar Diarmaid mac Cormaic tre Druim Finghin da rug moran bo leis.

Annal MCB1164

1164

MCB1164.1

1. A.D. Moclxiv. Muirceartac mac Toirrdealbach mic Diarmada h- Briain do ceangal re Tuaghmumain a n-aighidh a athar fein & a innarbadh doibh go teach Diarmada mic Cormaic go Lis Mor, go tug braide & oglacus do Diarmaid mac Cormaic do cinn neartaighi leis a n-aighidh Muircheartaigh a mic fein & Ruaidhri mic Toirdealbhaigh h- Concubuir, righ Connacht.


p.44

MCB1164.2

2. Sluaigheadh la Muircheartach mac Toirrdealbach h- Briain & le Ruaidri O Concubuir a n-deaghaid a athar da innarbadh o mac Cormaic dar marbhadh leo Gilla Ailbe O Deaighaigh, & ro inntaighidur gan Toirrdealbach d[apos ]innarbadh & gan sigh re mac Cormaic.

MCB1164.3

3. Sluaigheadh la Muircheartach mac Neill h- Loclainn gu fearaib Fearannmuide & gu Ceinel Conaill & Eoghain a n-Ulltaibh goro millsidar mainistir manach Iubair Cinn Trachta & goro airgsid Saball Padraig a Rinn Moin & Dun Da Leathglas & Aentreabh & Baile Cluig Comaill & Ulaidh uile & Dal n-Araighi acht beacan, & do innarbadur Domnall mac Con Uladh a righi n-Uladh.

MCB1164.4

4. Sluaigheadh la Ruaidhri mac Toirrdealbach h- Concubuir & la Tigearnan O Ruairc an [...] guro argsit muintir Innsi Padraic & na cailleacha, & bloidh mor do losgad.

Annal MCB1165

1165

MCB1165.1

1. K. A.D. Moclxu. Ard Macha guna tri teamplaibh do losgadh acht rigleas Poil & o Daraigh Colaim Cille go Craibh Brigide.

MCB1165.2

2. Muircheartach mac Neil h- Lochlainn, ri Oilidh, do gabhail Eochadha mic Con Uladh Mic Duinn Shleibe, ri Uladh, a cairdis Crist fein, a Camus Cumguill na tigh casga iar m-beith doibh fa aenmeis oidid gonuigi sin, & a breith lais gu h-Inis Aenaigh & a dalladh ann sin tar slanaigacht cumarba Padraic & na Bacla Isa & Cluig an Udhachta & Sosgela Martain {folio 9b} & Misaighi Cairnigh & na tri sgrin a Teampoll na Sgrin go minnaibh tuaisgirt Ereann umpu, & tar slanaigheacht Donncaidh mic Con Caisil h- Cearbuill, ri Uirgiall, go maitibh tuaiscirt Ereann idir Conallaibh & Eoganuib & idir laechaibh cleircibh. Rainig an


p.46

sgel-sin O Cearbuill a t-slanaigheacht do brisidh & a dalta do dalladh. Dorinne sidh re Ruaidhri h- Concubhair, ri Connacht, & re Tigearnan O Ruairc & rug leis Irgialla o Sliabh Beatha h- gheas & Conmaicne & h- Briuin & docuaidh a Tir n-Eoigain. Do bi Muircheartach mac Neil a Tealaigh Og & tainig a coinne h- Cearbuill go Figh h- n-Eatach, & tugadar cath ann goro maidh for Ceinel Eogain gur marbhadh Muircheartach mac Neil h- Lochlainn, ri Oiligh, ann & do beanadh a ceann de a n-eanach Isa & Padraic & h-I Cearrbuill. Docuaidh h- Cearbuill as sin gu Madh n-Imclair & d[apos ]ordaigh Aedh h- Neil a righi for Cenel n-Eogain.

MCB1165.3

3. Andsan aimsir-sin rug Diarmaid Mac Murcadha, ri Laigin, Dirboguill, ingean Murcadha Meg Floinn, bean Tigearnain h- Ruairc, ri Breithne & Mighe do reir coda dona leabraibh, ar elogh eir sgath eigni leis. Arna cluinsin sin do Tigearnan do cuir fis gu Roidhri mac Toirdealbhaigh, ri Connacht, & docuadar le ceile gu Gallaibh Atha Cliath & gu Mideachaibh & gu h-Ib Faelain gur loisgidar Fearrna Mor Maedhog guna teampullaibh uile & gu tugsat braighdi leo o Mac Murcuda.

MCB1165.4

4. Sluaigheadh ele la Roidhri O Concubuir gusan muinntir ceadna go Fearrna guro bris teach cloithi Mic Murcuda & guro innarbadur e fein tar muir soir d[apos ]innsaighi righ Saxan annsa Fraingc.

MCB1165.5

5. As e fa ri Saxan ann sin Cing Hannri, Diuic na h-Orumointi {folio 10a} & Aicitainia & Angón, & Tigearna Breatan & Alban do reir leabur na n-Gall. Ar rochtain Mic Murcu cum an righ do chuir failti roime & d[apos ]fosd tamall faris h-e; do leg tar ais a Saxanaibh gu leithiracibh h-e & gu n- innmus; o narb eidir leis fein teacht na a t-sluaigh le Mac Murcadha tug cead da gac duine lenu aill teacht le Mac Murcudha a n-Erinn do gabhail a tiri aris.

MCB1165.6

6. Tainig Mac Murchadha go Brisdo & dorinne cunnrad re Ruisdeard Iarla Sdrangueil Mac Gillbeard, & Aine ingin Mic Murchadha do tabhairt don Iarla, & cuigeadh Laighin o lo Mic Murchadha amach, do cinn teacht a n-Eirinn do gabhail nirtt do Mac Murcuda sa t-samradh dar cinn.


p.48

MCB1165.7

7. D[apos ]fag Mac Murchadha Brisdo & docuaidh aran taeb budh thuaigh do Breathnaibh. As e ba righ Bretan ann sin Ris Mac Gribhfin. Rainic Mac Murcuda da innsaighi & do eagain a cuis fein ris & mar do h-innarbad h-e & do iar cobair aran ri. D[apos ]faem an ri sin dó & do bi go maith ris.

Annal MCB1166

MCB1166.1

Kl. A.D. Moclx6. Sluaigheadh Ereann la Roidri mac Toirrdealbhaigh h- Concubuir gu Macaire Arda Macha, & as sin gu Bealac Greine & do Tigh Damnatan & trid An bFotair tar Sliabh Beatha & a Madh Leamhna & gu Fearrnac na Meabhla toghad. Tangadar maithi an tuaiscirt ana coinne & tugadur ceathra braidi dó, a dó o Sliabh o tuaigh & a dó o Sliabh o geas co n-abuirti ri Ereann re Ruaidri ann sin.

Annal MCB1167

1167

MCB1167.1

1. K. A.D. Moclx7. Do gabh Mac Murcada lam ar ri Breatan fan cungnum do geall dó do cur leis d[apos ]innsaighi Ereann; & is e cungnum tug an ri dó, Robeard Mac Sdiamna do bi a prisun aigi tri bliadhna do tabhairt cuighi, & a dainginiughadh re Mac Murchadha cuinn teacht a n-Eirinn {folio 10b} leis do cinn a leicin amach, & an meid d[apos ]fedfadh do comeirgi. Tainic Mac Murchadha tar muir as sin gu Fearrna & do bi ann ar folach feadh an earraigh.

MCB1167.2

2. Toirrdealbac mac Diarmada h- Briain, ri h-Ereann acht beac, do ég.

MCB1167.3

3. Muircheartach Duin na Sgiath mac an Toirrdealbhaigh-sin do marbhadh & do losgadh le Concubur mac mic Concubuir h- Briain .i. Slapar Salach. In Concubur-sin, Slapur Salach, do marbhadh la Mael Seachlainn h- Faelain & la a mac a cinn tri la 'na diaigh sin.

MCB1167.4

4. Enna mac Diarmada Mic Murcadha do dalladh la Domnall Mac Gilla Padraig, ri Osraighi.

MCB1167.5

5. Donncadh mac Con Caisil h- Cearrbuill, airdri Uirgiall, an ti do gabh righi Mighi gu Clochan na h-Imirimi & rigi Uladh,


p.50

& dia targas gu minic rigi Cinel Eoghain, ardordan tuaiscirt h-Ereann & cidh na h-Ereann uile ar cruth, ar ceil, ar gaisgeadh, ar baidh, ar braithresi, ar beoghacht ar righ, ar smacht, ar tinacul seoid & bidh & ratha & tuarastuil do laechaibh & do cleircibh, ar m-badhad gac uile uilc & togbhail gac maitisa, ar cumdach cluig & bachall & mainistreach cananach & manach, Solam intamhlaighteac ar sidhamla ina tir fein ar meadhon & fri gac tir ana timcill, iar n-aithrighi & iar timna imad oir & airgid & allaigh & iar catheamh cuirp Crist, d[apos ]fagail bais.

MCB1167.6

6. Robeard Mac Sdiamna do teacht a n-Erinn mar do geall do Mac Murchadha x.ur & xx. do ridiribh & tri xx. sguer & tri c. bobha. Caladh do gabhail sa Banab & a longa do fagbhail doibh & foslongport doibh aran caladh na go tainic Mac Murchadha cucu u. c. do comeirgi. Is iad ridiri as fearr tainic le Roibeard Mac Sdiamna ann sin Muiris Mac Gerailt & Roibeard Di Barra {folio 11a} & Maelairi Mac Hannri & Herbi O Moinmuirti, & as e an t-Eirbi-sin tug mainistir Duine Broith amach. Do aithdaingnidur ara cunnrad & do sgaeilidur a m-bratacha & do ghluaisidur d[apos ]aentoil d[apos ]innsaighi Locha Garman & do gabadur h-e, & arna gabhail tug Mac Murchadha h-e do Roibeard Mac Sdiamna mar do geall & do Muiris Mac Gearailt & an cuntae do taebh toir & don taebh tiar de, & tainic as sin a n-Osraidhi & tug ar ann & do gab braidi Mic Gilla Padraig re beith umhal do.

MCB1167.7

7. Rangadar na sgela-sin go Roidri O Concubuir re n-aburtai ri Ereann an aimsear-sin. Do chruinnidh dha roibh umal dó do sluaighibh Ereann & docuaidh go Fearrna & Mac Murchadha ar dainginacibh coilli a n-aici Fearrna go n-dearrnadur sidh: ingean h- Concubuir do Diarmaid Mac Murcadha mur mnai & Mac Murchadha do cur na ridiri uadha tar ais & gan ni is mo do eachtrannaibh do tabhairt a nh-Erinn na do gabhail re h-ais innti. Tug a minna fein & a mac a laim h- Concubuir ris sin do comhall.

MCB1167.8

8. Began ana diaigh sin do cuir Mac Murchadha leitiracha a Saxanaib ar ceann Roiseard Iarla Sdranguel. Do cuir an t-Iarla Remann Reamur Mac Gearailt x. ur ridiri & x. mbodbha & tri xx. do cobair do Mac Murchadha & dona ridiribh, oir fa mac dearbrathar athar do Roibeard Mac Sdiamna & do Muiris Mac Gearailt h-e do reir leabur na n-Gall.


p.52

MCB1167.9

9. Tainic Remann a tir ceathra mile o Port Lairge sair, & arna fis sin do Mael Seaclainn h- Faelain & do lucht Puirt Lairge docuadur tri mile do dainibh do dul ar Remann annsan daingin ana raibh. An cead duine docuaid tar diic dib{folio 11b} do buail Remann do cloideam sa ceann h-e gur sgoilt ar dó an ceann. Arna faisgin sin don buidhin fa goire do teithadur gu diair a ceann a muinntiri, & o[apos ]dconncadur deireadh an t-sluaig a tosac ag teiteadh 'na ceann do teithadur fein, & do leanadur na Saxanaigh iad & tugadur a n-ar idir badhadh & marbhadh.

MCB1167.10

10. Domhnall Mor O Briain mac Toirrdealbhaigh mic Diarmada mic Toirrdealbhaigh mic Taidhg mic Briain Boramha do gabhail righi Tuaghmuman & Brian mac Toirrdealbhaigh h-Briain do dalladh leis.

Annal MCB1169

1169

MCB1169.1

1. Kl. A.D. Molxix. Tomas do Canntuiberi, airdeaspoc Candtuberi & primfaigh Saxan uile, do marbhadh ar lar teampaill Canntuiberi do muinntir Hannri mic na Banimperi, ri Saxan.

MCB1169.2

2. Tainic Roisdard Iarla Sdrangueil da c. ridiri & mile bodhba a n-Erinn do cobair Mic Murchadha la le Parrtaloin. Tainig Mac Murchadha guna ridirib ana coinne & tug se Aine ingean Diarmada don Iarla a ingin posta do cinn cur leis do gabhail Eireann, & tugadur aighidh arnamaireach ar Port Lairgi, & do gabhadh leo h-e.

MCB1169.3

3. Arna cluinsin sin do Diarmaid mac Mec Carrthaigh docuaidh fein guna bfuair do Muimneachaib leis go Port Lairgi 'na coinne, & tugadur deabhaidh da ceili ann gur marbhadh Catal mac Amhlaibh Moir h-Í Donnchadha & Ragnall O Rigbardain & mac Imair h- Catail, & ar na Saxanach don taeb eli.

MCB1169.4

4. Mac Murchadha & an t-Iarla gona ridiribh do dul go h-Ath Cliath, & a roibh do Lochlannaibh & do ceannaigibh & d[apos ]aithtreabhaibh ann do innarbadh as, & imad ban & fear & macaem do marbhadh & do badhadh ann, & imad oir & airgid & edaigh do breith as, & an t-Iarla Saxanach d[apos ]fagbhail a coimead & coimead an baile {folio 12a} a h-ucht Diarmada Mic Murchadha


p.54

a n-dighailt a athar do marbhadh go h-olc do lucht Baile Atha Cliath roime sin & madra marbh d[apos ]annlacadh lena corp a talmhain mur fuath & mur tarcisni do.

MCB1169.5

5. Mac Murchadha guna Gallaibh & guna Gaeidhalibh do argain urmoir Midhi & Cluana h-Iraird, & do losgadh Ceanannis & na Breithni.

Annal MCB1171

1171

MCB1171.1

1. K. A.D. Moclxxi. Diarmaid Mac Murchadha, ri Laghean, do eg a Fearrna.

MCB1171.2

2. Iohannes Orcach & Turcaill, da aramann Atha Cliath, do teacht a n-Erinn do dighailt a n-dithi & a n-innarbta a Baile Atha Cliath tri xx. long do Lochlannaibh, & cath do cur dona Lochlannachibh & dona Saxanachibh a timcill Atha Cliath, & an dis armann-sin Atha Cliath fre re do marbhadh ann go n-ar an loingis Loclannaigh.

MCB1171.3

3. Maghnas mac Con Uladh mic Concubhuir, ri Uladh, do marbad le dearbraithir fein le Donn Sleibi.

MCB1171.4

4. Sluaigheadh la Tigearnan O Ruairc go sochraidi h- m-Briuin, & la Domnall mac Mail Seacloinn Crosaigh go n-Oirtir Midhi, & la Murcadh h- Cearbuill go n-Uirgiallaibh & go n-Ibh Meith, do dicur na ridiri a h-Ath Cliath, & na Saxanaigh do dul a coinne na n-Gaeidhel gu Cill Maidneann, & cath do tabhairt da ceile, & do bris arna Gallaibh, & do leanadur na Gaeidhil seoch an m-baille sair & o deas iad gac ní nac deachaidh sa m-baile asteach leisna ridiribh. Do fan O Ruairc ar faithci an baile beacan marcsluaigh, & arna faicsin dona ridirib do buailidur fein asin m-baile amach eir O Ruairc, & do marbadar Aedh mac Tigearnain h- Ruairc, & do maidh ar O Ruairc, & an uair doconncadar na Gaeidil h- Ruairc ag teitead do teitadur fein, & do leanadar {folio 12b} na ridiri iad & do marbadar moran dibh. Maidm an Luaithrigh gunuigi sin.

Annal MCB1172

1172

MCB1172.1

1. K. A.D. Moclxxii. Hanri mac na Banimpiri, ri Saxan & Diuic na Normointi & Ecitainie & Angon, do teacht a n-Eirinn 5 c. ridiri & imurcaidh marcsluaigh & coisidhi, & cuan do gabhail a Port Lairgi la San Lucas Easbul.


p.56

MCB1172.2

2. Is e dobo papa an tan-sin an treas Alxsainder, & dob impiri Frediricus, & Loidiuicus 'na ri aran Fraingc. Roidhri mac Toirdhealbhaigh mic Ruaidhri h- Concubhair os cinn Ereann, Aedh h- Neil os cinn Cinel Eoghain & an cuigid uile. Donn Sleibhi mac Con Uladh mic Concubuir os cinn Ulltac. Domhnall Mor mac Toirdealbhaigh mic Diarmada mic Toirdealbhaigh mic Taidhg mic Briain Boramha ar Tuagmumain & aran dara cuigidh don Mumain. Diarmaid mac Cormaic mic Muiridigh Mic Carrthaigh aran cuigidh eli. Donnchadh mac Cein mic Donnchadha Duinn mic Con Mara mic Brodcon mic Mathgamhna mic Cein mic Mail Muaidh ar Ibh Eatac. Lochlainn O Mic Tire ar Ib Mac Caille. Mael Seaclainn O Faelain arna Deisibh. Domhnall h- Gilla Padraig ar Osraidi.Domnall Caemanach mac Mic Murchadha ar Laighnibh. Murcadh mac Donnchadha mic Con Caisil h- Cearbuill ar Uirghialibh & ar fearaib Fearrnmuidhe. Domnall mac Mael Seaclainn Crosaigh eir Oirthear Midhi. Tigearnan O Ruairc ar Garbtrian Connacht, & adertai ri Midhi ris.

MCB1172.3

3. Ni fada do bi ri Saxan a Portt Lairgi an uair tainig Diarmaid Mor cuigi ana teach, & tug braigdi & umla do. Et gu gar 'na diaigh sin docuaid Domnall Mor O Briain & Donnchadh mac Cein h- Matgamhna ana coinne ar boird t-Siure, & tugadar umla dó.

MCB1172.4

4. Docuaidh ri Saxan as sin go h-Ath Cliath, & d[apos ]umlaigidar Laignig do {folio 13a} & Domnall Caemanach dó.

MCB1172.5

5. Tigearnan h- Ruairc & Murcadh mac Donncadha h- Cearbuill & Donn Sleibi, ri Uladh, do teacht gu teach an righ gu Baile Atha Cliath & umhaloid do tabhairt dó.

Annal MCB1173

1173

MCB1173.1

1. K. A.D. Moclxxiii. Ri Saxan d[apos ]fabgail h-Ereann & Hugho Do Lasaigi do fagbail do mur consdabla ana inadh fein maille re neart mor.

MCB1173.2

2. Cealla iumda do milleadh dona Seaxanacaibh d[apos ]eis an righ.


p.58

MCB1173.3

3. Tigearnan h- Ruairc do marbhadh don consdabla do Hugo Lasaighi & do Cloinn Gearailt eir Cnoc h-I Ruairc & h-e ar n-dul cum coinne riu. Muirseiser ridiri dibh do anmuin ara n-echaibh, & an uair fuairadur h- Ruairc ag teacht ar laithair mar a roibe an consdabla do t-saighidur sleagha ann, & do beanadar a ceann de, & do crochadur a colainn a n-diaigh a cos ar an taebh tuaigh do Cill na Truan.

MCB1173.4

4. Domnall mac Gilla na Naem h- Feargail do marbhadh dona Saxanacaibh ceadna.

MCB1173.5

5. Donn Sleibe mac Con Uladh mac Concubuir Mic Duinn Sleibe, ri Uladh, do marbhadh la h-Ib Eatach & la h-Ib Breasail & la h-Ib Nialain, & ar Uladh maille ris, a n-digail Mic Gilla Easpuig do marbadh tar t-slanaigheacht minn & cleireac tuaiscirt Eireann caegis roime sin.

MCB1173.6

6. Ruaidhri mac Con Uladh do gabhail righi n-Uladh, & Nial mac Con Uladh, a dearbraithir fein, do dalladh do.

MCB1173.7

7. Gilla Aedha, easpog Corcaidhi, do ég.