Corpus of Electronic Texts Edition
Annála Connacht (Author: [unknown])

Annal 1315


18]

1315.1

Calann Enair for Cetain & ochtmad x. fuirri, anno Domini
19] m.ccc.xv; v. anno cicli lunaris; xiii. indictionis. Communis. E.


20]

1315.2

Edubard mac Roberd Briuis Iarla Cargi do toidecht
21] dochum Erenn ar orer Ulad bud thuaid, lucht ccc. long a lin,
22] cur combuaidir {folio 28b}& cur crithnaig a idna aig & irgaili
23] Eriu uile co coitchenn etir Gall & Gaidel, & ro aircc a cetoir forcla
24] Ulad & ro loisc Raith Mor Muigi Line & Dun Delgan & do marb
25] a ndaine, & do loisc Ath Fir Diadh meic Daman iar sin & du
26] gab se braigti & tigernus Chuicid Ulad uili cin fresabra, & do
27] deonaigsidur [I] a gairm do thabairt ina Rig Erenn & do aentaigset
28] Gaidil Erenn a tigernus do tabairt do & do goiretar Ri Erenn de.


29]

1315.3

O'tchualaid Risdert a Burc .i. Iarla Ulad Eduuard aca
30] indsoidig do thinoil sluag mor as cech aird ina comdail cu Ros
31] Comman ar tus acus as-side co hAth Luain & ar fiarlaid na Mide
32] & Muige Breag, acus Feidlim h. Conchobair Ri Condacht maille
33] fris acus timchall fhichet cath a comairem; & nir chaicletar
34] Gaill don dulad-sin naem na neimed da neimnige, na cill na
35] tuath na termann, cen cnam & cen commilled ar fiarlait Erenn
36] o Sinaind bu deas co Cul Rathain bud thuaid & co hInis Eogain;
37] acus o rancatar ar aenconair in imricci adbal aensluaiged-sin cu


p.232


1] Bregaib atchondchadur cuco ina comdail [A] Emand Butiller
2] Giustis na hErenn tricha cath comcengailti arna comarem don
3] cur-sin, & ro thormisc int Iarla a tocht-sin ina toichim & ina tinol,
4] ar ba doich leis he fein cona sluag do dichor Alpanach a hErinn;
5] & is ann bai ant Iarla an adaich-sin a nAth Fir Diad re taeb
6] Slebi Breg & Edubard a Briuis mar oen fria hUltaib & Albanachaib
7] [I] ag Inis Cain meic Dega, & dasiacht int Iarla arabarach ina
8] ndiaid & do ghab sosad & longport hic Lugmag, acus docuaid
9] Uilliam Burc d'fagbail eluime ar Edubard cona Albanachaib
10] ann sin & do mmarbad uathad etarru ann sin.


11]

1315.4

Imtusa Etuuard cona fhedain, tre fhurail h. Neill & Ulad
12] arcena do gluais remii arabarach ar uidedaib imthechta co Cul
13] Rathain fo thuaid & co horer Indsie Eogain & ro leagsat droichet
14] Cula Rathain {folio 28c}re hadaig an Iarla, & lenais int Iarla
15] iat & gabais longport a Cul Rathain ar inchib Ulad & Edubart
16] imon abaind, conar facaibset diblinaib coill na machaire na
17] gort na gemur na sosad na saball na cill cin dod & cin loscad.
18] Uair nirbo comsich cummaiscc no cathaigti na sluaig-sin re 'roili,
19] oir do bi an Banna bruthmur borbdomain oca n-etrain; acht
20] aenni, do bitis debtha dermara eturro adiu & anall imon abaind
21] cech lai.


22]

1315.5

Et o'tchuala Edubard febas Feidlim h. Conchobair Rig
23] Connacht do chuir fesa falaig da indsaigid do thaircsin Connacht
24] cin comrainn fora comus & hetlod do on Iarla do cosnam in
25] cuicid cetna, & do eist Fedlim na fuigli-sin co foditnech & ro
26] aentaig re hEdubard.


27]

1315.6

Imtusa Ruaidri meic Cathail Ruaid h. Conchobair, o'tconnairc
28] Connachta arna folmugad do gluais uathad d'agallaim
29] Edubaird co Cul Rathain ar fiarlait Ceneoil Conaill sair & do
30] gell se d'Edubard an tan-sin co ndichuirfed uad Goill o cennus^e
31] onnacht, & do deonaig Edubard do iarsin cagad do denam ar
32] Gallaib & cen fogail ar Feidlim na imthecht a feraind.


33]

1315.7

Ni hed sin dorone Ruaidri acht ro tinol Condachtaig &
34] Brefnig & galloclaich imdo maille riu & ro indsaig co certlar Sila
35] Muredaig & Connacht arcena, & do loisc a cetoir sratbaili Slicig
36] & Ath Cliath in Coraind & caislen mor Chilli Chalman & Baili
37] Topair Brigti & Dun Imdan cona chaislen & Ros Coman & Rind
38] Duin & Ath Luain mar oen risna huilib tigibh batur in cech
39] conair dar imdig, & ro sir se tend & tigernus ar Mac nDiarmata


p.234


1] iar sin & ni fuair giall na heteri uad, & ro gab geill & braigti Sil
2] Muredaig archena & fos do rigsad he for Carn Fraich meic Fidaig
3] iar sin, & ro bi ac furech etir Sil Muredaig and sein re hed & re
4] hathaig ag cnam {folio 28d}cach comursann ina timchell narbat riaraig do & fos ac furech re fathaib Feidlim & in tsluaig
5] boi i nUlltaib ina fochair.


6]

1315.8

Imtusa Feidlim h. Conchobair Ri Connacht o'tcuala Ruadri
7] 'na rigeing docum Connacht do cosnam rigi do fein, do tuic mar
8] tarla da turus do & do innis don Iarla co ngebad Ruaidri cnaim
9] cocaidh da eisi ina ferann, & fagbais int Iarla co teindesnach
10] [A] & tanicc dochum Connacht da cosnam; & ni socair fuair-sim
11] na sligti reme, uair ni rabi aenla cin creich no can cath fiarlait
12] Ulad & Oirgiall, noco ranaicc co Granard & co Coill na nAmus
13] & co sochraiti Seain h. Fergail .i. derbrathair a mathar, ait ar
14] dithaiged a daine & ar n-etlad a n-etala uada-san cona fedain
15] & do cetaig da taisichaib & da oirrigaib batur ina fochair arin
16] tsluagad tuaithbil-sin a n-inad fein d'indsaigid & dol doib docom
17] rigi Ruaidri resiuu no betis ar aneol ana fochair-sim : ' Uair
18] mad tren dam-sa arithisi beti-se acam; acht aenni, o nach
19] insitha m'oti-si & Ruaidri re'roili bemitt ar aenconair ar ndis re
20] hed ar cocaid.'


21]

1315.9

Imtusa inn Iarla & Uilliam Burcc & na nGall archena. O
22] nach facatur Feidlimid occa furtacht, & a sluag fein ar fainnseol,
23] ro impotur ara n-ais o Cuil Rathain co Caislen Conderi.
24] O'tcondcatur Ultaig & Alpanaig in ni-sin do lensat co tindesnach
25] ant Iarla co Connderi & ar comriachtain doib docum troda do
26] thabairt da cheli do gabad Uilliam Burcc cona ritirib ann sin
27] & da mac Meic in Miled, & ro teith ant Iarla fein cin furich ar
28] uidedaib imthechta otha sin co ranicc a Connachtaib; & ro
29] indsaigseatt a cardi Gall do cech leth int Iarla ar toidecht do a
30] ndochas an Iarla da fortacht & da forigtin, & tancatur a chardi
31] Gaidel a n-aenfecht ina tech an tan-sin {folio 29a}mar in cetna,
32] & is iatt ba ferr tanicc ann .i. Fedlim h. Conchobair Ri Connacht
33] & Murcertach h. Briain ri Tuadmuman & Maelruanaid Mac
34] Diarmata ri Muintiri Maelruanaid & Gillibert h. Cellaig ri h.
35] Mane, iarna ndichur on duthaig uili; & o'tconnaircc Mac
36] Diarmata imat na n-athrig & na n-indarptach i n-aentig do


p.236


1] gab nari e, & tucc da breithir nach aremtha he fein mar athrig
2] a n-aentig doridisi, acht do rachad rea oirbert fein ina tir duthchais
3] amail do torberad in toice do, & tanicc ar inchib Taidc h. Cellaig
4] & doroinne Tadg cosmailes sida do re Ruaidri do cinn a duthaigi
5] & braigti do thabairt do Ruaidri mac Cathail do-som.


6]

1315.10

Aed Ballach mac Magnusa meic Conchobair Ruaid meicc
7] Murcertaig Mumnig do marbad a fill la Cathal mac Domnaill
8] h. Conchobair & Aed mac Airt & Diarmait mac Simoin na Traga
9] do marbad doib beus a ndigail a n-athar do marbad do Diarmaid.


10]

1315.11

Crecha mora do denam do clainn Domnaill ar Clainn
11] Murcertaig arabarach & Magnus mac Magnusa & Domnall mac
12] Magnusa do marbad le clainn Domnaill ar lorg na creichi-sin,
13] & Tomaltach Mac Dondchada do gabail fos don lucht cetna-sin,
14] & imthecht doib a n-ucht Gall d'es na n-echt-sin do commaidem.
15] O'tchuala Feidlim h. Conchobair na hechta mora-sin do gluais
16] uathad da aes grada mar a rabatur clann Domnaill h. Conchobair
17] .i. Ruaidri & Magnus, Cathal & Murcertach, Dondchad & Seoan,
18] meic Domnaill meic Taidc h. Conchobair, mar oen rea mbraithrib
19] archena; & o tharraid a tarisi sin dorone creich moir ar Brian
20] h. Dubda a cetoir, & fos dorone creich moir aile and Artich ar
21] Diarmait nGall mac nDiarmata, & do marb moran da muintir
22] & do loisc a arbanna & a tigi, & fos doroine creich aili a cetoir ar
23] clainn Cathail h. Flannacan; & is i conair a rucad an crech-sin
24] dochum Carad Chula Cuirccc, & nir fedad a himain re maithi
25] na mona & re linmairi & re truime na tora. Oir rucsat{folio 29b}
26] forcla glaslaithi na Tuath & forcla clainni Cathail fuirri &
27] Mathgamain Mag Ragnaill taisech Muintire hEolais cona braithrib
28] & cona tinol. Et o'tconnairc Mac Diarmata comairc na creiche
29] docom na Carad ro len lorg na creichi co Cull Bathur & atconnaircc
30] in creich arna cuitichad & arna fastad, oir ni he sin rop ail leosam
31] acht gan a faccbail oca fiadnaib, & ro fech ara hescardib
32] co hanniarda urbadach & tucc tar & tarcusal forra cerbo huathad
33] ina farrad, & o'tconnairc an laem lethan lasamain lanimda do
34] bai ar comair na troda da thornem. Acht ata ni chena ro marbad


p.238


1] Conchobar Ruadh mac Aeda Brefnig h. Conchobair & Mathgamain
2] Mag Ragnaill toisech Muintire hEolais & h. Mailmiadaig dux
3] Muintire Cerballan & moran do maithib Muintiri hEolais mar
4] oen riu arin lathair-sin, & tucc maidm for cech sochraiti ro bai
5] oc fastad a etala o Fedlimid. Et rucustur fein in creich leis
6] iar sin & nir aisicc da hurradaib hi; & ranicc an odchi-sin co
7] Buill & tanicc arabarach dar Segais siartuaid & as-side co Cuil
8] h. Find & ar fud an Corainn & a crich Lugne, ait a rabi Feidlim
9] cona fedain oca furech.


10]

1315.12

Imtusa Ruaidri o'tcuala na crecha & na hechtasin do
11] denam do Mac Diarmata & a dola ar aenseol rena dalta, dorone
12] tinol co tindesnach & doroine foslongport i mBali Mor h. Flainn,
13] & ro mill cadus Qilli Athrachta & Esa Da Conna & manistrech
14] na Builli & na n-eclais archena fo ellach & arbannaib. Et fos
15] dochuaid Tomaltach mac Murgiusa meic Donnchada meicc
16] Tomaltaich cona oirecht & a muintir docom Feidlim. Et is
17] ann sin dochuaid Diarmait Gall ar Cruachan. Tanicc Tadc h.
18] Cellaig fos in tan-sin cona sochraite hi furtacht Ruaidri meic
19] Cathail do lenmain a slanaigechta ar Mac nDiarmata ar coilled
20] a caingne re Ruaidri, & dochuadar diblinaib i llenmain {folio 29c}
21] Feidlim & Meic Diarmata & na n-oirecht bai ina fochair co Letir
22] Lugne & co slesaib Slebi Gam & co Glend Fathraim do sondrad,
23] ait anar marbadar ilmili do buaib & cairaib & do chaiplib, & do
24] nochtadur mna uasli & do millset lenib beca & mindaine don
25] turus-sin, & nir milled re cumne daine riam in ured-sin d'ellach
26] ar aenlathair cin tarba.


27]

1315.13

Imtusa Maelruanaig Meic Diarmata o'tchuala Diarmait
28] Gall do suidi a cathair chadusa a cinid & hi Carraicc Lochaa
29] Ce & a cur for Cruachan da rigad, & ar n-orlech a bo fein a nGlind
30] Fathraim, do gluais cona lucht tige & cona teglach budein co
31] Calad na Cairrci, & tucustur druim re Sinainn & ro aircestur o
32] Sinaind co Caraid, ait a rabatur oirechta na Tri Ciarraigi .i.
33] Ciarraigi Iatharach & Ciarraigi Moigi Ai & Ciarraigi Artig cona


p.240


1] n-ellaigib uli & cona n-indilib, & ni doig co ndernadh isin amsir-sin
2] indsaigid bad croda & bad mo edal ina in crech-sin. Uair
3] ro crithnaig an coiced co comlan & bos rucad ben Diarmata
4] Gall i cimidecht isin creich-sin co n-uathad da bantrachtaib
5] amailli ria, & nir gab Diarmait same na sescurecht riam dar es
6] na creichi-sin; & fos do indised d'Feidlimid h. Conchobair &
7] da oiti ba do beith a Moig Luirg tar es na creichi-sin & dochodur
8] da n-iarraid & do aircsid a fuaradur do buaib & d'eachaib i
9] Moig Luirg, & fuair Diarmait Gall robad rompa don chur-sin &
10] nirbo tarba do. Cerbo trom a toir & a tinol aracind nir facaibsed
11] a creich & ba faen falam Mag Luirg uli o sin amach. Uair ni
12] rabi din na diten i termand cilli na tuaithi inti, acht a hellach
13] & a harbar do fuatach ona haltorib & a tabairt do galloclaechaib
14] na ndligtinus.


15]

1315.14

Bali Duna Moir do loscad le Ruaidri h. Conchobair.


16]

1315.15

Echdruim h. Mane do loscad {folio 29d}& a caislen do
17] loscad.


18]

1315.16

Tricha Cet Maenmaigi do arcain & do loscad le Tadc h.
19] Cellaig.


20]

1315.17

Fedlimid h. Conchobair & Mac Diarmata & Tomaltach Mac
21] Dondchada & clann Domnaill h. Conchobair do dol diblinaib a
22] n-ucht Gall Iarthair Condacht & Tir nEna & Tir Nechtain &
23] Muinter Crechan & Conmaicne Duna Moir do milled doib etir
24] deoin & eddeoin.


25]

1315.18

Risderd a Burcc Iarla Ulad ar fut Erenn cin tren cin
26] tresi ri hed na bliadna-sin.


27]

1315.19

Tedmanna imda ar fod Erenn uli .i. dith daine co hulimda
28] inti, gorta & galra imda examla & marbtha daine & donend
29] dofulachta fos inti.


30]

1315.20

Aed h. Domnaill ri Thiri Conaill do techt hi Carpre &
31] crich Cairpri uili do milled leis tria comarli a mna .i. ingine
32] Magnusa h. Conchobair, & dol di fein mar oen re a bfuair do
33] gallocclaechaib & do Clainn Murcertaig fo templaib Droma
34] Cliab & moran do clerchib Droma Cliab do arcain le.


35]

1315.21

Caislen Slicig do lecad la hOed h. Domnaill don toiscsin
36] & eddala mora d'fagbail doib and.


37]

1315.22

Tadg h. hUicind sai chotchend cech cerdi da mbenand re
38] filidecht mortuus est.


p.242


1]

1315.23

Domnall Mag Tigernan dux Tellaig Dunchada, & is fris
2] aderthi an Saitnech, do marbad do Chathal na Taisech h. Ruairc.


3]

1315.24

Amlaib h. Fergail mortuus est.