AOIS CRIOST, 1463.
Aois Criost, mile, ceithre céd, Sescca, a trí.
Giolla Criost Mac Edigein biocaire tempaill Pattraicc i n-Oil Finn & canánach coradh do ecc.
Concobhar mac Cathail Ruaidh Még Raghnaill tighearna Cloinne Bibsaigh d' écc.
Sémus mac Gearoid iarla Deasmumhan d'écc.
Diarmaid Mor mac Diarmatta Uí Concobhair do marbhadh la cloinn Taidhcc Ui Concobhair occ Eas Da Conna for Búill.
Cuilén Ua Diomusaigh do marbhadh la Gallaibh.
Corbmac Ballach mac Concobair Mec Donnchaidh an mac oirrigh rob' oirderca oineach & engnamh, ba ferr aithne & eolus ar gach n-ealadhain dá raibhe i n-Iochtar Chonnacht d'écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe.
Indsaiccidh la h-Uilliam Burc mac Risdeird for caislen Muilinn Adam i n-eraic a shula gur leanadh é a t-toraigheacht co bord Baile in Motaigh go ro iompaidh-siomh frisin tóraigh & ro marbadh cuicc fir dhécc don toraigh lais fa mac Maghnusa mic Diarmada Mec Donnchaid & fa macaibh h-Uí Neill, do bhen a suil assam fein occ an c-caislen-sin fecht riamh.
Mac Maiu Baired tighearna Thíre h-Amalgaidh, & Siacus Cam mac Fergail tighearna Cloinne h-Amlaoibh Ui Fhergail d'écc.
Grainne ingen Taidhg Ui Ruairc ben Mec Donnchaidh d'ecc.
Tadhg mac Domhnaill Mhóir Mec Donnchaidh tigherna-sidhe for leth Tire h-Oilealla & a écc.
Enri mac Feilim Ui Ragailligh do marbhadh la Donnchadh mac Tomais Óicc Meg Uidhir.
Aodh mac Giolla Pattraicc Meg Uidhir d'écc.
Ri Saxan do chor tiodhlaicedh go h-Ua Neill Enri mac Eoghain, .i. ocht slata & da fichet do sgarláid, & idh oir et cetera.
O Neill do tabhairt tuarasdail do tighearna Tuadhmhumhan do Tadhg mac Toirrdhealbhaigh Ui Briain.
AOIS CRIOST, 1464.
Aois Criost, mile, ceithre ced, Sescatt, a cethair.
Fearsithe Mhág Duibne epscop an da Breifne d'écc.
Diarmaitt Mac Murcadhain sacart toccaidhe d'ecc.
Tadhg Ua Conchobair do ecc an Satarn iar c-ced Fheil Muire & a adlacadh co h-onorach h-i Ros Comain la Sliocht Cathail Croibdeirg tiar & toir & la tuathaibh Sil Muiredhaigh archeana.
Cedach Ua Mordha ticcerna Laoigsi d'ecc do treagait.
Domhnall Ua Ruairc, Seaan mac an Oifisel mic Muirceartaigh Oicc Ui Fergail, Maoileachlainn mac Briain mic Muirceartaigh Óicc Uí Fergail co n-a mhnaoi, Mor inghean t-Sémais Ui Cheinneidigh ben Még Eochaccain co n-a h-ingin & Muirceartach mac Sean Uí Duibhgendain d'écc don treghait cedna.
Muircertach mac Airt Uí Mhoileachleainn & a ben ingen Uí Cobhthaigh, & triar eile amaille friu do dol d'écc in aen lo co n-oidce tre fheghadh eich do-cuaidh do na cnapaibh cedna.
Remann mac an Phríóra mic Lochlainn Uí Ferghail d'ecc don tregait.
Domhnall Cam mac Concobhair Mec Donnchaidh d'ecc.
Mac Diarmata Ruaidh, .i. Diarmait, mac Maoilechluinn, Cathal Bacach mac Corbmaic na Formaoile, & Ben Muman ingen Ui Flannagain d'ecc.
Cond mac Neill Gairbh Uí Domnaill, & Aengus mac Neill Uí Domnaill do marbhadh la h-Eiccneachan mac Nechtain Uí Domnaill h-i Findruim an .8. la Mai.
Creachsluaiccheadh la h-Ua Neill, & la cloinn Neachtain Uí Domnaill i t-Tír Conaill iar marbadh Cuind Uí Domnaill gor loiscset an tir co h-Ath Seanaigh co rugsat groighe, & bú iomdha. Acht cena ní deachaidh gan diogail uair ro fagaib siot luagh a ruccsat, .i. Brian mac Concobhair Oicc mic Concobair Ruaid Meg Uidhir saoi ar eineach, ar engnamh, & fer tighe aoidheadh coitcend co n-ochtar ar fichit don t-sluagh do marbadh maraon ris.
Bresal mac Donnchaidh Ui Cheallaigh & Maoileachlainn mac Uilliam Uí Ceallaigh, bai h-i f-frithbeart fri aroile im tighearnas Ua Maine, d'ecc i n-aoin t-sechtmain i n-dereadh April, ar a dubairt Breasal an tan tainic giolla Maoileachlainn dia fhios i n-galar a bháis, ‘Gabaim coinne le Maoileachloinn h-i f-fiadhnaisi ar t-Tighearna diblinibh ria c-cionn Sechtmaine’ & do fregrattar araon an choinne h-ísin.
Coccadh mor etir cloinn Uilliam Ui Ceallaigh, & clann Donnchaidh Ui Cheallaigh iar n-ecc Bresail & Maoileachlainn.
Mac Risdeird Buitiler an t-aoín fhear bá h-airde clu & oirdearcus do Gallaibh Ereann i n-a re do ecc.
Ir mac Catail Ruaidh Meg Raghnaill ba tanaisi for a duthaigh fein & a díol do tighearna ar iocht & ar firinne d'ecc sechtmain ria f-Feil Míchil, & Ir mac Uilliam Meg Raghnaill do marbhadh la Gilla n-Glas Diolmain isin t-sechtmain cedna d'aen forgamh do ga iar m-beith h-i b-farraidh dearbrathar a mathar dó .i. Uilliam Dalatun.
Domnall mac Muirceartaigh Bacaigh Uí Concobhair tigearna Cairpri Droma Cliabh (co n-a braithribh acht madh beacc) do marbhadh la cloinn Eoghain Uí Concobhair, & tighearna do denam do Ruaidhri mac Briain Uí Concobhair i n-a ionad.
Feidhlim mac Donnchaidh mic Tighearnain Oicc Ui Ruairc do gabail la h-Ua Ruairc & Aedh mac Taidhcc Uí Ruairc do gabhail la Tighearnan Occ mac Donnchaidh iar sin i n-a diogail.
Tomaltach Occ Ua Gadhra do marbhadh i n-greis oidhche for Sliabh Luga la Muirges mac Corbmaic Mec DiarmadaGall & la h-Emann an Mhachaire Mac Goisdelbhaigh.
Lochlaind mac Mailín Uí Maoil Conaire d'ecc iar t-treblaitt foda & iar m-buaidh n-aithrighe, & a adlacadh i n-Oil Find.
Lochlaind mac Firceirtne Uí Uiccinn d'ecc.
Tomas Greannach & Domnall da mac Duinn Meg Uidhir do marbadh la n-a n-dearbrathair, .i. Ruaidhri Glas.
Creachruathar la cloind Uí Cheallaigh, .i. Colla prioir Tighe Eoin, & Ruaidhri Ua Cellaigh tre forailemh Briain Uí Braoín Breghmuine, & cloinne Rosa mic Muirceartaigh Midhigh Uí Fergail, & tainic a dhomhaoín doibh diblinibh uair do marbhadh da mac Uí Cheallaigh, & se fir decc dia muintir amaille friu.
Brian Ua Brain co n-deichneabar dia muintir, & deichnebar ele do lucht an Chalaidh fa Uilliam mac Donnchaidh mic an Priora Uí Fergail do mharbhadh la Mag Amalgaidh.
O Domnaill, Mac Uilliam Burc, & moran do Ghaoidhelaibh, & do Gallaibh Ereann amaille friu do dhol co h-Ath Cliath Duiblinne h-i c-cenn Tomais iarla Desmumhan iustis na h-Ereann an tan-sa, & rann & cengal do denam doibh fris.
Tir Tuathail do creachadh la h-Aodh Mac Diarmada tighearna Muige Luircc
Naonbar do muintir an Iustis do mharbhadh h-i f-Fine Gall tre comhairle espuicc na Midhe. An Iustis, an t-epscop & an Priostunach do dol co tech an rig d'iomcosaoit for aroile.
Tomas iarla Deasmumhan do theacht for c-cula ó tigh righ Saxan co n-ionatt righ leis i n-Erinn gco t-tiodhlaicthibh mora d'faghbail dhó on rígh.
Feidhlimidh Ua Ruairc & Aedh mac Taidhg Uí Ruairc do leigean amach ar gach taoibh & sidh na Breifne do denamh.
Uilliam mac Maine mic Aedha tighearna sleachta Concobhair Mec Branain d'écc.
Domnall Cam mac Conchobhair Mec Donnchaidh d'écc.
Mainestir .S. Franseis, i n-Ath Dara isin Mumhain i n-epscopoitecht Luimnigh dho denamh ar brú na Máighe la Tomas iarla Cille Dara, & la Siobain ingin t-Semais iarla Deasmumhan, & tumba do denomh doibh innte.
AOIS CRIOST, 1465.
Aois Criost, mile, ceithre ced, Seascca, a cuicc.
Tomas mac Muiris mic Matha abb Lessa Gabhail d'écc.
Gormlaith Caomhanach (ingen Meic Murchadha ri Laighen) ben Uí Neill, do écc.
Aodh mac Conchobair Mec Diarmada tighearna Muicche Luircc do ecc, & Concobar Occ mac Conchobhair Mec Diarmatta do gabhail a ionaid do reir togha sleachta Aodha Mec Diarmata etir cill, & tuaith, acht clann Ruaidhri Mec Diarmada n-amá, & tainic a domhaoín doibh-sein ar do gabadh la coinne leó ar Carn Fraoich, Ua Conchobair Donn, Donnchadh Ua Ceallaigh, & clann Ruaidhri don dara leith, Mac Diarmata & a thir don leith araill. Fasaidh deabaidh etorra gor marbhadh Diarmait mac Ruaidhri Mec Diarmata, & ba h-echt mór ina thir e-sidhe. Ro gabhadh Tadhcc mac Ruaidhri Buidhe, & ro madmaigheadh Ua Concobair Donn.
Sean Dubh mac Donnchaidh mic Aeda Meg Uidhir do mharbhadh la Sean mac Pilib Meg Uidhir.
Eoin mac Alasdrainn mic Eoin Mhóir Mec Domnaill do marbhadh la Conn mac Aedha Buidhe Uí Nell.
Maoilechlainn Ua Birn, taoiseach Tire Briuin na Sionna, & a mac occ .i. an
Mac Con Snamha & a mac do marbhadh la Domnall Ua Ruairc & la a chloinn a meabail & suidhe doibh i n-a tír.
Aodh mac Taidhcc Uí Ruairc d'ecc.
Corbmac Mac Diarmata Gall tighearna Airtigh d'ecc.
Aodh mac Neachtain Uí Domhnaill do écc.
Mainistir Chille Crédhe isin Mumhain i n-epscopóitecht Corcaighe do togbail do Braithribh .S. Franseis la Siol c-Carthaigh, & tumba onorach do dhenomh dhoibh fri h-adhnacal a n-uasal & a n-aireach.
AOIS CRIOST, 1466.
Aois Criost, mile, ceithre ced, Sesccat, a sé.
Brian mac Giolla Pattraicc Meg Uidhir abb Leasa Gabhail, & Domnall Ua Leannan cananach do muintir Leasa Gabail d'écc.
Feidlim mac Briain Meg Mathghamna tighearna Oirghiall d'ecc.
Brian mac Amhlaoibh Meg Uidir cenn a aicme fein, & tighearna Cloinne h-Amlaoibh d'écc.
Aine ingen Megeochagain ben Meg Uidhir d'écc.
Conchobhar mac Ui Concobair Ruaidh d'écc.
Brian Dubh mac Taidhcc Uí Concobhair d'ecc an cuicceadh la dég do Marta.
Riocard mac Emainn Tirial & Tomas Gallda mac Emainn Tirial d'ecc.
Uilliam Burc mac Uateir a Burc, & Uilliam Burc mac Seain mic Mic Uateir d'écc.
Ua Duibgennáin Cille Ronain Fearghal & Muirges cananach mac Conaing Chananaigh Uí Mhaoil Conaire, & Concobar mac Taidhcc Mec Branain d'ecc.
Uaithne mac Feargail Uí Raighilligh d'écc.
Donnchadh mac Muirceartaigh Uí Dhalaigh d'ecc.
Maidhm mor do thabairt for Gallaibh Machaire Airgiall la h-Aedh mac Eoghain Uí Neill.
Sloiccheadh lá Gallaibh Midhe, &
Laighen i n-Uibh Failge, tionoilis Ua
Concobhair
Tadhg Ua Briain, tighearna Tuadhmhuman do dhol sluagh lanmhór tar Sionaind amach isin Samradh do shonnradh go ro creachadh Gaoidhil Desmumhan & Iarmumhan lais, & do-radsat Gaoidhil Laigen
beos a riar dhó. Soais dia tigh iar sin & iar n-gabail criche Cloinne h-Uilliam & Condae Luimnigh, & iar na disliucchadh dhó on iarla do ciond siodha d'faghail do féin & da thír & iar b-faghbhail tri[Footnote: f: This passage is given as follows in the Annals of D.F. from which Dr. Leland has manufactured his account of the transaction: [...] Thady fitz Torly O'Brien, King of Tuamond, marched with an army in this Summer over the Shinan southwards [...] so that the Irish of Desmond and Iarmond all obeyed him; and he bribed the Goills, .i. old Irish of Linster, so that they were working his coming to Tara [...]]
Riocard mac Mec Uilliam Burc mic Riocaird Óig tanaisi Cloinne Ricaird d'éc.
Ua Dubda & a mac do mharbhadh i meabhail la cloinn Maoil Ruanaidh mic Ruaidhri Uí Dhubhda.
Maidhm mor do thabhairt la Gallaibh .i. na Midhe ar Mhág Mathghamna dú inar marbhadh sochaidhe, & in ro gabad Aod Ócc Mag Mathghamna, & Mac Domhnaill Cloinne Ceallaigh.
Eoghan, & Aedh Dubh da mhac Ruaidhri mic Cathail Duibh Ui Concobhair, & Tadhcc mac Briain mic Cathail do marbhadh la Diarmait mac Táidcc Ui Concobhair, & la cloind Diarmatta Ruaidh mic Taidhcc Uí Concobhair Luan Cascc for cuirreach Liathdroma.
Maoileachlainn, & Sean da mhac Eogain Mec Diarmata Ruaidh d'ecc in en caeicdigis.
Eogan mac Seain Mec Donnchaidh, & Muirceartach mac Con Connacht Ui Dhálaigh d'ecc.
Mainistir Oilein na Trinoide .i. for Loch Cé, co n-iomhaighin na Trinoide do losccadh lá coinnil.
AOIS CRIOST, 1467.
Aois Criost, mile, ceithre chéd, Sesccat, a seacht.
Semus Ua Fergail abb Lethratha saoi dhercach deigheinigh d'écc.
Niall mac Mathgamna Meg Craith oificel Locha h-Erne, & pearsún Insi Caoín d'écc.
Eoghan mac Rudhraighe Meg Matgamna tighearna Oirgiall d'écc, & Remann mac Rudhraighe do gabhail tighearnais dia eis.
Toirrdealbhach Ruadh mac Uí Neill (Enri) d'ecc.
O Raighilligh, .i. Cathal mac Eoghain d'ecc.
Mac Cathmaoil Eoghan d'ecc.
Aodh mac Briain Uí Ceallaigh tighearna Ua Maine d'ecc, & a adhlacadh i n-Ath Luain, & Aodh na Coilleadh mac Uilliam Uí Cheallaigh do gabhail a ionaid.
Domhnall Buidhe Ua Feargail ardtaoiseach na h-Angaile, & Laoigseach mac Rosa mic Concobhair mic Cathail Uí Fheargail d'ecc. Irial Ua Feargail i n-ionadh Domnaill, & Sean i n-ionadh Iriail.
Aodh Dubh mac Donnchaidh mic Briain Ballaigh, Tadhg a brathair, Tadhg mac Briain, & Aodh Ruadh mac Diarmada Móir mic Diarmada Ui Chonchubhair do mharbhadh i n-greis la Diarmaid Ua c-Concobhair & la cloinn Diarmata Ruaidh mic Taidg Ui Concobhair, & la Cathal mac Ruaidhri Óicc Uí Concobair.
Colla mac Magnusa Meg Mathghamhna, & aoin fhear decc dia muintir do mharbhadh for lorcc a creiche fein la Breifneachaibh.
Dauidh Mac Goisdelbhaigh do mharbhadh la Tomas Mac Feorais.
Donnchadh mac Seain mic Maoileaclainn Uí Fergail d'ecc for slicchidh na Romha.
Sean mac Emainn mic Feargail Ui Raigilligh do marbhadh.
Mac Mec Uilliam Cloinne Riocaird d'ecc do galar obann, ar ni bhí glóir saogalda nach dubhachus a deiredh.
Criostoir Ploingced, Piarus mac Piarais Dalatun, Semus Ócc mac Semais Dalatun, & mac Peitídigh an Muilinn Cirr .i. prioir an Muilinn Chiorr d'ecc don plaig.
Sean mac an Dalatunaigh do marbhadh la a chenel feissin.
Toirrdhealbhach mac Cathail Ui Concobhair do marbhadh i Ross Comáin la cloinn Domnaill mic Magnusa Caim Uí Chellaigh.
Sloiccheadh la h-Ua Neill .i. Enri i n-oireacht Ui Cathain & is for an sloigheadh-sin do marbhadh Tomas mac Pilip Meg Uidir fear a aoisi do b-fearr do duthaigh i n-a reimheas.
Maidhm Croisi Moighe Croinn for Ua c-Ceallaigh, & for cloinn Uilliam Burc la Mac Uilliam Cloinne Riocaird & la Siol m-Briain dú in ro marbhadh Uilliam Caech a Burc mac Mec Uilliam, & da mac Uí Cheallaigh, & Aedh Buidhe mac Toirrdelbhaigh Mec Domnaill consapal a n-Gallócclach, & deichnebar d'uaislibh Cloinne Domnaill amaille fris. Torcratar beos ocht f-fichit gallocclach go sochaidhe oile cenmothat-sidhe. Ua Domhnaill .i. Aed Ruadh mac Neill Gairbh do theacht i c-Connachtaibh do dhioghail an madhma-sin ar bá rann carat dhó Mac Uilliam & Ua Ceallaigh, & sith do bhein dó a Cloinn Riocaird & imtecht imshlan dia tigh.
Inis Locha Cairrgin do ghabhail la h-Ua c-Conchobhair n-Donn, & la cloinn mic Feidhlimidh for lucht a coimheda.
Creacha dirimhe la Tadhg Ua Concobhair, la Mag Eochagain, & la Mac Fheórais for mag Tetbha gur airccset an tír ó Impir go Baile Mic Uilliam.
Caislen Chuile Maoile do gabhail la cloinn Corbmaic Ballaigh Mec Donnchaidh for sliocht Corbmaic Mic Donnchaidh.
Iustis Saxanach do techt i n-Erinn, & Tomas d'aithearradh, ní dia t-tainic milleadh Ereann.
AOIS CRIOST, 1468.
Aois Criost, mile,ceithre ched, Sesccat, a h-ocht.
Concobhar Ua Maoileachlainn epscop Oil Finn d'ecc.
Tomas Iarla Desmumhan, & ro ba iustis i n-Erinn mac Semais mic Gearoid dearscaightheach Ereann i n-a aimsir dia cenel feissin ar deilb ar denamh ar
O Ruairc Tighearnan Occ mac Taidhcc tighearna diongmala Ua m-Briuin & Catha Aeda Finn d'ecc iar m-buaidh ó domhan & o demhan, & Domnall mac Taidg Uí Ruairc do oirdneadh i n-a ionad la h-Ua n-Domnaill & la a chairdibh archena. Sliocht Tighearnain mic Tigearnain Moir mic Ualgaircc do eirge i n-a aghaidh go h-eccoir, & Donnchadh Loscc mac Tighearnain Móir do riocchadh dhoibh fein do Cairpreachaibh & do Cloind n-Donnchaidh. O Domhnaill iar na cluinsin-sin dó tocht sluagh dirimh tar Eirne anall & Iochtar Chonnacht do milleadh leis & creacha diairmhe do denamh dhó for airthear Tire Fiachrach Chuile Cnamha & Coillteadh Luighne & a m-breith leis dia tigh iar sin. Mac Uilliam Uachtarach .i. Uillec mac Uillic an Fhiona, & O Concobhair Donn co na sochraide Gall & Gaoidheal diblinibh do dol h-i foiridhin Iochtair Connacht, & baile Ui Ruairc do losccadh leo, & gan do maith do denam acht madh sin, & a t-toidhecht dia t-tigh gan cath gan comha.
Ruaidhri mac Concobair Mec Donnchaidh tighearna Tire h-Oilealla & Baile an Duin d'ecc iar m-breith báire for domhan & demhan.
Toirrdhealbhach mac Seain Ui Ragailligh d'oirdneadh i t-tighearnus na Breifne.
Ua Cathain .i. Magnus d'ecc.
Cathal Occ mac Cathail Ruaidh Meg Ragnaill lan-taoiseach Muintire h-Eolais d'ecc i n-a tigh fein isin ced Domnach don Corgus iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe & taoisech do gairm da mac .i. Tadg Mag Ragnaill, & taíseach ele beos do gairm d'Uilliam Mag Ragnaill la sliocht Maoileachlainn Meg Ragnaill.
Art mac Cuinn Ui Maoileachlainn tighearna Midhe do marbhadh h-í c-Cnoc h-Uí Coscraigh Máirt Chascc do sonnradh.
Ua Mórdha & Mac Giolla Patraicc d'ég don treaghait.
Ben Mumhan inghean Eoghain Uí Concobhair ben Uí Ceallaigh .i. Aedh mac Briain d'ecc.
Emann an Machaire Mac Goisdelbaigh do marbhadh la a dearbrathair Uilliam Mac Goisdelbhaigh.
Concobhar Buidhe mac Corbmaic Mec Branain d'ecc.
Uaithne mac Mec Eochagain do marbhadh d'urcor do saighid h-i c-caislen Cnuic Uí Cosccraigh.
Ruaidhri mac Diarmada Ruaidh mic Taidhg Uí Concobhair, & a ben inghean Cairpre Uí Concobhair d'ég do galar obann.
Tadhg Mac Tighearnain brucchaidh cédach conáicch, & a ben Nuala ingen mec Donnchaidh Riabhaigh .i. Feargal d'ecc.
An Giolla Dubh mac Corbmaic Buidhe Mec Donnchaidh d'écc.
Concobhar mac Emainn mic Maoileachlainn Uí Ainlighi d'ecc Satharn Minchasc.
Torna Ua Maol Chonaire ollamh Shíl Muireadhaigh i sencus & a filidhecht d'ecc i n-a tigh fein i l-Lios Fearbain iar b-Feil Pattraicc iar m-buaid n-aithrighe, & a adnacal i n-Oil Finn. Erard Ua Maol Chonaire i n-ollamnacht dia eise.
Ua Concobhair Failge Conn do gabhail la Gallaibh.
Caislen Bona Drobaoisi baoí ag Ua n-Domnaill do thabhairt dó doridhisi do sliocht Mhuirceartaigh Bacaigh.
Riocard a Burc do toidhecht h-i Muigh Luircc sidh do dhenamh dhó fri Mac
Clann Connmaigh dna do milleadh la h-Emann mac Uilliam fein co n-a cloinn tre uabhar & diomus.
Creacha diairmhe la Feidhlim f-Fionn for Ua c-Conchobhair n- Donn, & a m-breith leis i Moigh Luircc. Creacha anba leis a h-Uibh Maine. Creach ele leis ó Shliocht Feidlim Cleirigh & creach ó Muintir Birn co Cill Athrachta i c-coinne Riocaird a Burc co n-a sluagh, & ro congaibh sé an sluagh gan sgaoileadh ó 'roile fri ré sechtmaine for a lon fein amhain, & do fhosdfadh iad ní ba sia dia n-andaois aige. Creach mor ele do breith la Feidlimidh ó Ciarraighe Mec Ceithernaigh, & mac mic Aedha Caoich Uí Concobhair do marbhadh leis an la-sin. Emann Mac Uilliam d'eirge dó for Iomaire Uaráin tri fichit gallóglách tri fichit do ceithirn congmala, & marcsluagh a tire féin. Ro loitead moran etorra, & ro benadh an creach d'Feidlim cenmota a capaill.
Moran do milleadh i Mide & h-i Laignibh la Gearoid mac Iarla Desmhumhan a n-díogail Tomais iarla.
Baile Uí Raigilligh & mainistir an Chabhain do losccadh la Gallaibh & leis an Saxanach ler dicendadh Iarla Desmumhan.
Maidm mor do thabhairt la Conn mac Aodha Buidhe Uí Neill h-i m-Beind Uamha for Gallaib Leiti Cathail du in ro gabhadh Muirceartach Ruadh Ua Neill tighearna Cloinne Aedha Buidhe in ro marbhadh Aengus mac Alaxandair Mec Domhnaill, Mac Roberd Sabaoís tighearna Leithe Cathail, & sochaidhe do Gallaibh & do Gaoidelaib cenmotat-sidhe.
Creacha anba la Feilim f-Fionn & la Mac Diarmata, Concobar mac Corbmaic for Baile an Tobair, & Ua Concobair fein co breith forra lion a
Indsaicchidh do dhénamh lá Donnchadh mac Tomais Meg Uidhir ar Philip mac Chon Chonnacht Meg Uidhir i t-Tir Cennfhoda, & creacha mora do tabairt lais. Muintir Donnchaidh do dhol lá a c-creachaibh h-i c-Cloinn Cheallaigh, & Donnchadh d'fágbail doib i n-a uathadh for deireadh na c-creach. Pilip do breith fair isin iarmoirecht. Sodhais Donnchadh la mac Con Connacht co ro marbadh lais é fein & a mac don chur-sin.
Ruaidhri mac Gofraidh Ruaidh Meg Uidhir, & Maoilechlainn mac Donnchaidh mic Gafraidh d'écc.
Drong mor do Cloinn Gafraidh do marbhadh la cloinn Aedha mic Pilip na Tuaighe Meg Uidhir im Mac Gafraidh fein .i. Donnchadh, immo mac Feilim, & imo derbrathair .i. Eóin, & a mac fein dna Diarmait mac Eoin co t-triar ele imaille friu.
AOIS CRIOST, 1469.
Aois Criost, mile, ceithri cett, Seasccatt a naoí.
Sean Buidhe mac Seain Moir Meg Craith comharba Tearmoinn Dabheócc d'ecc, & comarba do dhenamh i n-a ionadh do Dhiarmait mac Marcais mic Muiris Meg Craith.
Mág Cártaigh Mór tighearna Desmumhan d'ecc.
Aodh mac Uilliam Uí Cheallaigh tighearna Ua Maine saoi Ereann ar eineach fear ná ro diult fri dreich n-duine do mharbhadh tre fheill la sliocht Donnchaidh Uí Cheallaigh .i. la cloind Breasail, & Thaidhcc mic Donnchaidh Luan Inite an dara la ria f-Feil Bearaigh & dá Ua Cheallaigh do gairm i n-a n-diaidh .i. Uilliam mac Aedha mic Briain, & Tadhg Caoch mac Uilliam Uí Cheallaigh.
Risderd Occ Ua Raighilligh tanaisi Breifne d'écc.
Domhnall mac Briain mic Pilip mic an Giolla Duibh Meg Uidhir, & Giolla Iosa mac Corbmaic mic Giolla Iosa Uí Flannacain do marbhadh la cloinn Aodha Meg Uidhir, & la Muintir Manchain h-i Port Achaidh Inbhir in .9. Calainn September.
Indsaighidh do dhénamh do cloinn Pilip Meg Uidhir, & do cloinn Tomais Oig for cloinn Aedha Meg Uidhir i Miodhbholcc, & creacha mora do tabairt leo don dul-sin, & Brian Maineach mac Donnchaidh mic Aedha Meg Uidhir do marbhadh leó.
Ionnsaighidh ele dna do denamh do chloinn an Pilip cedna ar cloinn an Aodha remhraite h-i Lorcc. Eoghan mac Aedha Meg Uidhir, & Flaithbeartach a mac do marbhadh leo don turus-sin.
Toirrdhealbhach mac Catail Óicc mic Magnusa Meg Uidhir d' écc.
Tadhg Dubhshúileach mac Mec Craith Meg Uidhir do marbhadh la cloinn Aedha Meg Uidir.
Mairgrecc ingen Pilip mic an Giolla Duibh Meg Uidir ben mec Gille Fhinnein, Thaidcc mic Briain d'écc.
Mac an t-Sábhaísicch .i. Pattraicc Ócc, do ghabail le Faíteachaibh & tighearnas Leithe Cathail do gabhail do Phatraicc Faít imaille le congnamh I Neill .i. Enri, & Mheic Uidhelin, & gach ar mhair do Shabhaoiseachaibh do chor ar ionnarbadh doibh.
O Gadhra .i. Eocchan mac Tomaltaigh Óicc mic Tomaltaigh Mhoir tighearna Chúile Ua f-Finn d'écc eittir da Fhéil Muire isin f-foghmar, & a mac diongmala Eoghan d'écc do galar obann iar t-tain. Diarmaitt a mhac n-aile do ghabháil tighearnais i n-ionad a athar.
Tadhcc mac Maghnusa mic Seain Mec Branain ticcerna Corc' Athclann do mharbhadh a meabhail la a dearbrathair budéin, & la cloinn a dearbrathar sechtmain iar b-Feil Michíl & da taoisech do gabhail a ionaidh, .i. Domhnall mac Corbmaic las ro marbhadh-somh & Uilliam mac Aedha mac mic Aedha.
Ua Floinn tighearna Siol Maol Ruain co n-a dearbrathair amaille fris do marbhadh lá Maoileachlainn Ua f-Floinn & Maoileachloinn do gabail toisigechta iaromh.
Mac Dubhgaill Eoghan mac Eoghain ele do marbhadh ina tigh fein a meabhail la cloinn Colla Mec Dubhgaill.
Aodh mac Uaithne Uí Ainlighi, & Tadhcc mac Muircheartaicch mic mic Tomaltaigh Uí Áinlighi d'ecc. Tadhcc mac Briain mic Tomaltaigh do ghabhail toisighechta.
Eoghan mac Aedha Buidhe Mhég Eochagain tánaisi Cenél Fiachach do mharbhadh la Cloinn Colmáin.
Risderd mac Tomáis a Burc do threcceadh a thigearnais, & Ricard mac Emainn a Burc d'oirdneadh i n-a ionadh.
Morsluaiccheadh tra leis Ó n-Domnaill (Aedh Ruadh) co maithibh Cenel c-Conaill & co n-eirghe amach Iochtair Connacht, & ní ro airis co rainic do saicchidh Mec Uilliam Burc Riocard mac Emainn, & tainic-sidhe maille lé h-umhla h-i c-cend Uí Domnaill, & isseadh ro cinnset na maithe-sin i n-a c-comhairle iaromh dol ar Mac Uilliam Cloinne Riocaird (Uillecc mac Uillicc an Fhiona) do dhioghail a
AOIS CRIOST, 1470.
Aoís Criost, mile, cethre céd, Sechtmoghat.
Pilip mac Tomas mic Pilip mic Aedha Ruaidh Még Uidhir adhbhar tighearna Fer Mhanach mac oirrigh do b-fearr deirc, & daonnacht, & ba ferr d'fior
Slóiccheadh mor leis Ó Neill .i. Enri mac Eoghain h-i c-Cloinn Aodha Buidhe i c-cenn Mhec Uidhelín sa Duibhtrian, & Mac Uí Néill Buidhe co socraite Cloinne Aodha Buide do dhol ar creich ar Mhac Uidhelín. O Neill, & Mac Uidhelín do bhreith forrae. Troid do thabhairt doibh dia 'roile, & brisseadh for Chloinn Aodha Buidhe. Aodh Ócc mac Aodha Buidhe do ghabhail. Mac Suibhne na Coilleadh, & Eoin Ruadh Mac Suibhne do gabhail bheós. Art mac Domhnaill Chaoíl Uí Neill, & Caislén Sgath Deircce do gabhail la h-Ua Neill don turus-sin, & a thabhairt ar laimh Mhec Uidhelín dia coimhéd.
Brian mac Taidhcc Mec Donnchaidh tighearna Átha Cliath an Chorainn do mharbhadh la Tadhg mac Briain Mec Donnchaidh, & a chaoraighecht do bhein de, & drong mór diá mhuintir do mharbhadh a maille fris. Agus Mac Mhec Donnchaidh Toir do marbhadh ar iomruaccadh an la cedna.
Ruaidhri Bacach mac Ui Neill do mharbhadh la cloinn Airt Uí Néill & la sliocht Enri Aimhreidh. Enri & Brian da mhac Airt Ui Neill .i. Ó Néill, & cethrar do sliocht Enri do marbhadh la Conn mhac Uí Néill i n-a dhioghail sen i n-aon ló. O Neill co n-a chloinn do dhol fha caislen cloinne Airt .i. caislen na h-Oghmaighe.
Eoghan Ua Domhnaill & clann Neachtain do ghabháil & do denamh rainn le cloinn Airt i n-aghaidh Uí Neill.
Sean mac Domhnaill Bhallaigh Mhég Uidhir do mharbhadh le Ruaidhri mac Briain mic Pilip Meg Uidhir.
Domhnall & Donnchadh da mhac Eóghain mic Uí Concobhair Ruaidh do marbadh la Ruaidhri mac Uí Choncobhair Dhuinn. Conn mac Taidhg Uí Concobhair, & Cathal mac Feidhlimidh Fhinn do gabail lais beós.
Connla mac Aodha Buidhe Meg Eochaccáin taoiseach Chenél Fhiachach do mharbhadh for an Achadh m-Buidhe acc tigh Brighde Bhaile Atha an Urchoir la mac
Caislen Sliccigh do ghabháil la h-Ua n-Domhnaill for Domhnall mac Eoghain Uí Concobhair iar m-beith athaidh fhoda in iomsuidhe fair, & a breth fein d'fághail dó chomhtoibh d'Ua Domhnaill don chur-sin la taobh umhla, & cios chána o Iochtar Connacht. Bá don chur-sin do-radadh dó an Leabhar Gerr, & Leabhar na h-Uidhri, & cathaoíreacha Domhnaill Óicc ruccadh siar re linn Sheain mic Concobhair mic Aodha mic Domhnaill Óicc Uí Domhnaill.
Sloiccheadh la h-Ua n-Domhnaill & la h-Ua Ruairc do dhol for Cruachain Ó Cuprain do rioghadh Uí Ruairc. Ua Raghailligh, & Goill, & Teallach Dunchadha ar a c-cionn diblínibh ag Bél Atha Conaill, & Emann mac Aodha Uí Raghailligh, & mac an Easpuicc Uí Ghallcubhair do mharbhadh etorra, & eich & daoine do lot. Ua Domhnaill & a sluagh d'iompúdh, & gan a leiccen for Cruachain don chur-sin.
Cethramhna do dhenamh la h-Iarla o Uaric & la Diuice Clarens d'fuigheall mallacht fher n-Ereann .i. don Iustis Saxanach lér milleadh Tomas iarla & as
Sidh do dhenamh d'Feidhlimidh Fhionn Ó Concobhair fri sliocht Ui Concobhair Ruaidh, & fri cách a c-coitchinne.
Mainistir .S. Fronseis i Lios Laichtnín isin Mumhain i n-epscopóidecht Arda Fearta do toccbail la h-Ua Concobhair Ciarraighe, & a thogha fein innte.
AOIS CRIOST, 1471.
Aois Criost, mile, ceithre ched, Seachtmogatt, a h-aon.
Do tiondsgnadh mainistir la braithribh .S. Fronseis isin n-Gallbhaile Etharlach i n-epscopóitecht Imligh isin Mumhain, & do scriosadh an bliadhain ier sin.
Ua Concobair Corc Mo Druadh (Concobar mac Briain Oicc) do mharbhadh isin Leithinnsi la cloinn a dearbrathar fein, .i. le cloinn Donnchaidh Uí Conchobhair.
Tadhcc mac Uí Concobhair Fhailgi, .i. an Calbhach, & Mairgreicce an Einigh Uí Chearbhaill ionnraighteach Gall & Gaoidheal d'ecc don treghait.
Tadhcc Mac Diarmada Ruaidh tighearna Coillteadh Concobhair d'écc.
Aodh mac Domhnaill mic Muirceartaigh Ui Conchobair do marbhadh lá sluagh Riocaird a Burc tainicc ar tarraing Ruaidhri mic Briain Uí Conchobhair.
Domhnall mac Cormaic mic Maghnusa Mec Branain do marbhadh i Lios Ua n-Dubhthaigh a meabhail tar slánaibh tighearnadh & taoiseach Shíl Muiredhaigh
Diarmaitt mac Muirceartaigh mic Aodha Uí Concobhair do mharbhadh lá Feidhlimidh mac Uí Concobhair Dhuinn.
Aodh mac Toirrdelbhaigh mic Ruaidhri mic Cathail Uí Concobhair do marbhadh a meabhail la sliocht Eoghain mic Ruaidhri.
Ionnsaighidh do dhenamh lá Brian mac Feilim Uí Raghailligh h-i c-Cloinn an Chaoich ar Fherghal mac Seain Uí Raighilligh. Creacha do chur rompa dhoibh. Feargal do breith forra, & iomruaccadh do beith etorra, & Cathal mac Iriail mic Feidlim Uí Raghailligh do mharbhadh ann. Feargal do gabhail on lucht n-aile.
Creacha anba la h-Ua n-Domhnaill & la cloinn Eoghain Uí Concobhair for chaoraighecht Cairpre & Cloinne Donnchaidh allaníos do Shligeach. Sloiccheadh mór lá Mac Uilliam Burc i n-Iochtar Chonnacht do congnamh le Ruaidhri mac Briain Uí Concobhair, & dol dóibh fa chaislén Sliccigh. Clann Eoghain Uí Concobhair do beith a b-farradh Uí Domhnaill an tan-sin. Domhnall mac Eoghain do dhol san chaislén & tor an dorais do briseadh la Mac Uilliam & sidh do denamh dóibh iar sin.
Iarla do ghairm do mac Tomais Iarla, & a gabhail lá Cloinn Charthaigh.
Ceatha cloichsnechta d'fearthain i m-Beltaine maille lé tinntech & le toirneach gur mill blatha & toirthe. No biodh da ordlach nó a tri a c-cloich dibh, & do gnidis cneadha & crechta móra ar na daoinibh da m-bendaois.
Sloiccheadh la h-Ua n-Domnaill i n-Iochtar Connacht co ro creachloisc cuid mic an Cosnamhaigh Ui Dubda do Thír Fiachrach.
Creach la cloinn Uí Concobhair Fhailge ó Chenél Fhiachach, & Uaitne mac Meg Echagáin & mac Neill Mic an t-Siondaigh go n-druing ele amaille friu do marbadh leo.
Caislen na h-Oghmaighe do ghabhail leis Ó Neill Enri mac Eoghain. As amhlaidh ro gabhadh cumascc do tabhairt do cloinn Uí Neill & do cloinn Airt dá 'roile
Trian Conghail uile do gabhail le Conn mac Aedha Buidhe, & a maite do teacht cuige, .i. Mac Uí Neill, Mac Uidhilin & Enri mac Briain Ballaicch.
Coccadh mor i n-Uíbh Failge etir Ua c-Concobhair & Tadhg Ua Conchobhair. Tadg do dhol i c-ceand Gall, & sluagh Gall do breith leis i n-Uibh Failghe, & an tir do milleadh leo co leir.
Iarla Cille Dara & Goill na Midhe do dhol ar sloiccheadh h-i Fearn Maigh, & creacha mora do dhenamh ar Mag Mathghamna. Mag Mathgamhna do tionol a tire iar sin. Airgthe mora, loisccthi & ár daoíne do thabhairt dó ar Ghallaibh a n-diogail na c-creach-sin.
Ruaidhri mac Donnchaidh mic Aodha Meg Uidir do marbhadh la
Colla mac Aodha Meg Uidhir & la a cloinn acc teach Meg Craith
i n-Allt Ruaidhri h-i Tearmonn
Sloiccheadh lá h-Ua Neill h-i t-Tír Breasail, & a losccadh leis. Meic riogh Tire Conaill uile, & clann Airt Uí Neill do breith forra, & O Neill do shoadh dia tigh don turas-sin.
Mag Uidhir, .i. Tomas Occ mac Tomais do chor a tighearnais de ar c-caithemh urmhóir a aoisi le deirc, le h-eineach, & le h-uaisle, & tighearnas do tabhairt da mac (Émann), & a mac ele d'fáccbháil i n-a tanaisde, an treas mac, Rossa i n-espuccóide Clochair.
Muircertach mac Eoghain Uí Neill d'ecc.
Aodh mac Briain mic Pilip na Tuaighe Meg Uidhir d'ecc .16. calainn Marta.
AOIS CRIOST, 1472.
Aois Criost, mile, ceitre céd, Sechtmoghadh, a dó.
Mathghamhain mac Toirrdhealbhaigh Uí Briain tanaisi Tuadhmuman d'écc.
O Catháin Ruaidhri Ainshesccar do mharbhadh a f-fiull la Mac Uidhelín .i. Seinicin Carrach. Conn mac Aodha Buidhe Uí Neill do thionol a sochraitte & Goffraidh Ua Catháin dearbrathair don Ruaidhri chedna do dol gus an ruta do dhioghail Ruaidhri ar Mac Uidhelín. Feachar iomairecc etorra co t-torchair Goffraidh Ua Catháin (fer lan do dheirc, d'eineach, & d'uaisle), la Rudhraighe Mac Uidhilín d'aon urchor gae. Indsaighidh do dhenamh ar n-a marach don Conn cedna ar an rúta, & maidhm mor do thabairt forra, & Mac Uidhilín fein Corbmac do
Donnchadh mac Tomais Óicc Meg Uidhir do gabhail le n-a dearbhrathair féin Emand, .i. Mag Uidhir, i n-a bhaile feisin, & fuasccladh mór do bhuain as.
Mac Suibhne Fanad Maol Muire do mharbhadh i maidhm an Tapadain, & Domhnall mac Félim Uí Dochartaicch, la cloinn Neachtain Uí Domhnaill, & la h-Ua Neill, & a mac Ruaidhri Meic Suibhne do ghabhail a ionaid.
Brian mac Feilim mic Duinn mic Con Chonnacht Meg Uidhir do marbhadh la cloind t-Seain Bhuidhe Meg Mathghamhna, & la Cloinn n-Domnaill Cloinne Ceallaigh.
O h-Eidirsceoil Mór, Fingin mac Mheiccon mic Fingin mic Donnchaidh Guitt d'écc i n-a thigh féin iar n-denamh oilithre San Sem, & a mhac Tadhcc mac Finghin d'écc go h-aithriccheach a c-cionn mhís iar n-écc a athar iar t-teacht ón oilithre chédna.
Clann Még Raghnaill Conchobhar, & Maoilechlainn da mac taoisigh do b-ferr oineach & uaisle do bhi i c-Connachtaibh i n-a ré do mharbhadh i n-aon lo la sliocht Mhaoileachlainn Még Ragnaill tri seachtmhaine ria Nodlaicc iar marbhadh mheic Conmhaic mec Seoinin leo iar c-cor an tíre futhaibh co Sliabh Cairpre, & iar m-breith buadha gacha teccmhála gus an ló-sin.
Eocchan mac Concobhair Mec Diarmada d'écc an Aoine ria b-Féil Bearaigh.
Muirchertach mac Tomaltaigh mic Iomair Uí Áinnlighi d'écc.
Diarmaitt mac Seaain mic Maoileachlainn Uí Ferghail do mharbhadh la cloinn t-Seain mic Domnaill Ui Fherghail.
Tomaltach mac Concobhair Mec Diarmada do marbhadh la cloinn Diarmada mic Ruaidhri Mec Diarmata Domhnach na Paisi i m-Béol Atha Chaisil Bracain.
Uilliam mac Taidhcc Chaoich mic Uilliam Uí Ceallaigh do marbhadh lá mac Taidhcc mic Donnchaidh Uí Cheallaigh.
Móir-ionnsaicchidh la h-Ua c-Ceallaigh for an Muine Liath. Goill Iarthair Mhidhe do breith fair, Diúidicch, Peitidigh, Tirialaigh, Dairsighigh & Dalatúnaigh. Briseadh for Ua c-Ceallaigh. Donnchadh Ua Ceallaigh co sochaidhe amaille fris do ergabhail, & drong dá c-coisidhibh, & da c-ceithearnaibh do mharbhadh.
Anmann iongantach do theacht i n-Eirinn o righ Saxan .i. ionnsamhail bhaineich, dath buidhe fuirre, ingne bó aice, braighe fhoda, ceann ro-mor, earball imleabhar osé granna teircfionnfadhach, & díollait di fein fuirre, cruithneacht, & salann aseadh nó caithedh. No thairrngedh gach slaod eire dá mhéd as a h-erball. Do leicceadh for a gluinibh fo gach dorus da airde, & acc dol dia marcach fuirre.
Iarla ócc Desmumhan do leiccenn la Cloinn Cárthaigh, & Gearoitt mac an iarla d'einirtniucchadh lais.
Maine Sionnach tighearna Muintire Tadhgain do mharbhadh, & Tadhcc mac Maine do gabhail a ionaid.
Ualgarcc mac Cathail Bhallaigh Uí Ruairc do marbhadh la muintir Eócchain mic Lochlainn Ui Ruairc.
Sloiccheadh la Mac Uilliam Burc i n-Uibh Maine do chongnamh la Tadg c-Caoch Ua c-Ceallaigh & iar n-gabhail neirt for Maineachaibh o Shuca siar, & iar b-faghbhail bragat uatha do-ronadh dioghbail mhór dho fo dheoidh uair ro éla seisear ar fichit as an sluagh im mac Mic Uater a Burc, im cloinn Mec Muiris, im cloinn Mec Siurtain, & im mac Mec an Mileadh, et cetera. Ro gabaitt, & ro marbhait uile la Maineachaibh cenmota Mac Siúrtáin a aonar terna ar eiccin beóghonta allos a lamha, & Mac Uilliam do shoadh fo mhela.
An Giolla Glas mac Uí Uiccinn d'ecc a f-focchmhar na bliadhna-so.