Corpus of Electronic Texts Edition

Background details and bibliographic information

Annals of the Four Masters

Author: [unknown]

File Description

Electronic edition compiled by Stephen Beechinor, Eoin Dunford, Beatrix Färber, Philip Irwin, Elva Johnston, Julianne Nyhan, Daithí Ó Corráin

Funded by University College, Cork and
Professor Marianne McDonald via the CELT Project and
Seoirse ó Luasa, An Caifé Liteartha, An Daingean, who donated a copy of the Annals of the Four Masters to the CELT Project.

1. First draft, revised and corrected.

Extent of text: 67 940 words

Publication

CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College, Cork
College Road, Cork, Ireland

(2001)

Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G100005D

Availability [RESTRICTED]

Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.

Notes

[The precise relationship between MSS 1–4 (below) is a matter for scholarly debate. Two views have been put forward, that of Walsh and Mooney (for bibliographical details of their publications, see below). According to Walsh, MSS 1 and 4 are what remains of the set presented to the patron, Ferghal Ó Gadhra; MSS 2 and 3 are the copies forwarded to Louvain for possible printing. According to Mooney, MSS 1 and 3 are the set presented to the patron, Ferghal Ó Gadhra; MSS 2 and 4 are what remains of the set forwarded to Louvain. It is more likely that Walsh's view is correct. For an excellent and fully documented discussion of the problem, see Nollaig Ó Muraíle, The autograph manuscripts of the Annals of the Four Masters, Celtica 19 (1987) 75–95.]

Sources

    Manuscript sources.
  1. (i) Dublin, Royal Irish Academy, MS 1220 olim C iii 3; paper; s. xvii; five hands, including Míchél Ó Cléirigh and Cú Choigcríche Ó Cléirigh; 522 folios. Annals from AM 2242 to AD 1171. Used by Dubhaltach Mac Fir Bhisigh, who refers to it as belonging to Fearghal Ó Gadhra. For a description of the MS, see Kathleen Mulchrone & Elizabeth FitzPatrick, Catalogue of Irish manuscripts in the Royal Irish Academy fasc. 26 (Dublin 1943) 3276-82; Nollaig Ó Muraíle, 'The autograph manuscripts of the Annals of the Four Masters', Celtica 19 (1987) 75–95: 88–92.
  2. (ii) Dublin, University College L, OFM, A 13; paper; s. xvii; an autograph copy but scribal signatures are absent in the body of the text. The hands resemble those of Míchél Ó Cléirigh, but there are other hands including marginal notes by John Colgan. Annals from AM 2242 to AD 1169. For a description of the MS, see Myles Dillon, Canice Mooney, & Pádraig de Brún, Catalogue of Irish manuscripts in the Franciscan Library, Killiney (Dublin 1969) 24–27; Paul Walsh, 'Extracts from the Franciscan manuscripts of the 'Annals of the Four Masters'', Irisleabhar Muighe Nuadhad, 1916, 17-24; Ó Muraíle, op. cit. 94–95.
  3. (iii). Dublin, Royal Irish Academy, 687 and 688 olim 23 P 6 and 23 P 7; paper; s. xvii; the scribes are Míchél Ó Cléirigh, Cú Choigcríche Ó Cléirigh, and Conaire Ó Cléirigh, and two others. Annals from 1170 to 1616. For a description of the MSS, see Lilian Duncan, Catalogue of Irish manuscripts in the Royal Irish Academy fasc. 17 (1936) 2112–2114; Ó Muraíle, op. cit. 95; annals from 1170 to 1616); Paul Walsh, 'Manuscripts of the Four Masters (R.I.A. 23 P 6 and 7 [=MSS 687-8]) Ir Book Lover 24 (1936) 81-3; Ó Muraíle, op. cit. 95.
  4. (iv). Dublin, Trinity College Library, 1301 olim H. 2. 11; paper; s. xvii; the scribes are Conaire Ó Cléirigh; and two other Ó Cléirigh scribes. Annals from 1334 (beginning acephalous) to 1605 in 466 folios. For a description of the MS, see T. K. Abbott and E. J. Gwynn, Catalogue of Irish manuscripts in the library of Trinity College Dublin (Dublin 1921) 82–83; Ó Muraíle, op. cit. 92–94.
  5. (v) Dublin, Trinity College Library, 1300 olim H. 2. 9 and H. 2. 10; paper; s. xviii (1734-5) scribe: Hugh O'Mulloy (Aodh Ó Maolmhuaidh); a transcript of MS (i) made for John O'Fergus. For a description of the MS, see T. K. Abbott and E. J. Gwynn, Catalogue of Irish manuscripts in the library of Trinity College Dublin (Dublin 1921) 82).
  6. (vi) Dublin, Royal Irish Academy, 988 and 989 olim 23 F 2 and 23 F 3; paper; s. xviii; scribe not named; the text was transcribed in the house of Charles O'Conor of Belanagare, and apparently under his supervision. This is a transcript of MS (i). For a description of the MS, see Kathleen Mulchrone, Catalogue of Irish manuscripts in the Royal Irish Academy, fasc. 22 (1940) 2829–30).
    Editions and Translations.
  1. Charles O'Conor (ed.) Rerum Hibernicarum scriptores veteres iii: Quatuor Magistrorum Annales Hibernici usque ad annum M.CLXXII. ex ipso O'Clerii autographo in Biblioteca Stowense servato, nunc primum uersione donati ac notis illustrati (Buckingham, 1826) [O'Conor's edition, though based on MS (i) is seriously defective].
  2. John O'Donovan (ed. & trans.) Annala Rioghachta Eireann: Annals of the kingdom of Ireland by the Four Masters, from the earliest period to the year 1616. Edited from MSS in the Library of the Royal Irish Academy and of Trinity College Dublin with a translation and copious notes, 7 vols. (Dublin 1848-51; repr. Dublin, 1856; repr. Dublin, 1990.) [volumes i-ii: pp v-vi (dedicatory letter of the editor) + pp vii-liv (introductory remarks, including original documents) + pp lv-lxi (epistle dedicatory of Míchél Ó Cléirigh) + pp lxiii-lxxi (contemporary approbations of the work) + pp 2-1187 (text and translation) + pp 1189-93 (addenda and corrigenda); volumes iii-vi: pp 2-2375 (text and translation) + pp 2377-2494 (a genealogical appendix, including original documents) + 2494-8 (addenda et corrigenda); volume vii: pp 405 (indexes). There are three separate paginations: volumes i-ii, volumes iii-vi, and volume vii, each having separate pagination. The edition of volumes i-ii, AM 2242-AD 1171, is made from a corrected copy of Charles O'Conor's edition (Buckingham, 1826). This edition is based on MS (i) which was not available to O'Donovan. O'Donovan collated the text so derived with MS (v) and MS (vi) both eighteenth-century transcripts of MS (i). MS (ii) was not known to O'Conor or O'Donovan. The text of the remainder of the remainder of the Annals (volumes iii-vi) is edited from MS (iii) collated with MS (iv).]
  3. Owen Connellan, The Annals of Ireland, translated from the original Irish of the Four Masters (Dublin, 1846) [Annals from 1171 to 1616].
  4. Henri Lizeray, Le livre des quatre maîtres: Annales du royaume d'Irlande, depuis les origines jusqu'à; l'arrivée de saint Patrice (Leroux, 1882).
    Literature
  1. George Petrie, 'Remarks on the history and authenticity of the Annals of the Four Masters', Trans Roy Ir Acad 16 (1831) 381-93 [repr. O'Donovan, op. cit. i, pp vii-xix].
  2. Sir John T. Gilbert, 'The Celtic records of Ireland', Ir Q Rev 1 (1852) 588-700 [notice of O'Donovan's edition].
  3. Eugene O'Curry, Lectures on the manuscript materials of ancient Irish history (Dublin, 1861; repr. Dublin, 1878) 141-61 [note O'Curry's translation of John Colgan's remarks about Míchél Ó Cléirigh (143-45) and his sardonic comments on the Stowe sale of Irish MSS and the attitude of Lords Macaulay and Ashburnham].
  4. P. Mac Suibhne, 'A great historical work: the Annals of the Four Masters', J Ivernian Soc 7 (1915) 66-93.
  5. Paul Walsh, 'Extracts from the Franciscan manuscripts of the 'Annals of the Four Masters'', Irisleabhar Muighe Nuadhad, 1916, 17-24.
  6. E. J. Gwynn, 'Miscellanea', Ériu 9 (1921-23) 27-30: 27-8 [verse fragments in Annals of the Four Masters].
  7. Paul Walsh, 'Extracts from the Franciscan manuscript of the Annals of the Four Masters', in Paul Walsh, Gleanings from Irish manuscripts, 2nd ed. (Dublin, 1933) 69-85.
  8. Paul Walsh, 'The Four Masters', Ir Book Lover 22 (1934) 128-31.
  9. Paul Walsh, 'The convent of Donegal, 1632-36', Ir Book Lover 23 (1935) 109-15.
  10. Brendan Jennings, Michael O Cleirigh, chief of the Four Masters, and his associates (Dublin, 1936) [an inadequate account of the MSS, otherwise very valuable].
  11. Paul Walsh, 'Manuscripts of the Four Masters (R.I.A. 23 P 6 and 7 [=Dublin, Royal Irish Academy, MSS 687-8])', Ir Book Lover 24 (1936) 81-3 [repr. for the most part in a chapter of his The Four Masters and their work].
  12. Paul Walsh, 'Slips in O'Donovan's Four Masters, vol. V', Ir Book Lover 25 (1937) 100-02.
  13. M. A. O'Brien, 'Miscellanea Hibernica, 5: a wrong entry in AU and FM [A.D. 603], Études Celtiques 3 (1939) 365.
  14. Paul Walsh, 'The dating of Irish annals', Ir Hist Stud 2, (1941) 355-75.
  15. Canice Mooney, 'Irish Franciscan libraries of the past', Ir Ecclesiast Rec, 5th ser., 60 (1942) 223-4.
  16. Colm Ó Lochlainn, 'John O Donovan and the Four Masters', Ir Book Lover 29 (1943-5) 4-8.
  17. Paul Walsh, The Four Masters and their work (Dublin, 1944).
  18. Michael Duignan [notice of Walsh's Four Masters and their work], Éigse 4 (1943-4) 312.
  19. Helena Concannon, 'John O'Donovan and the Annals of the Four Masters', Studies (Dublin) 37 (1948) 300-7.
  20. Colm Ó Lochlainn, 'Annals of the Four Masters', Ir Book Lover 31 (1949-51) 126-8.
  21. Alexander Boyle, 'Fergal Ó Gadhra and the Four Masters', Ir Ecclesiast Rec, 5th ser, 100 (1963) 100-14.
  22. Cathaldus Giblin, 'The Annals of the Four Masters', in Liam de Paor (ed.) Great books of Ireland (Dublin, 1967) 90-103, repr. in Benignus Millett & Anthony Lynch (ed.) Dún Mhuire, Killiney, 1945-95 (Dublin, 1995) 135-43.
  23. David Greene & Frank O'Connor, A golden treasury of Irish poetry (London, 1967; repr. Dingle, 1990) 107-9, 200-01 [edition of restored text and translation of four verse epigrams that occur s. aa. 606, 614, 1022, and 1088].
  24. Pádraig Ó Súilleabháin, 'Nótaí ar thrí fhocal ó na hAnnála', Éigse 15 (1973) 20-22.
  25. Alan Mac an Bhaird, 'Dán díreach agus ranna as na hannála 867-1134', Éigse 17 (1977) 157¨C168.
  26. Breandán Ó Buachalla, 'Annála ríoghachta Éireann is Foras feasa ar Éirinn: an comhthéacs comhaimseartha', Studia Hibernica, 22-3 (1982-3) 59-105.
  27. Nollaig Ó Muraíle, 'The autograph manuscripts of the Annals of the Four Masters', Celtica 19 (1987) 75-95.
  28. Donnchadh Ó Corráin, 'Vikings II: Ross Cam', Peritia 10 (1996) 236.
  29. Nollaig Ó Muraíle, The celebrated antiquary: Dubhaltach Mac Fhirbhisigh (c.1600-71): his lineage life and learning (Maynooth, 1996) 6-10, 100-101, 186-89.
  30. Nollaig Ó Muraíle, 'Cathal Ó Mac Maghnusa: his time, life and legacy', Clogher Rec 16/2 (1998) 45-64.
  31. Donnchadh Ó Corráin, 'Ad Annals of the Four Masters, 823-24', Peritia 13 (1999) 141.
  32. William O'Sullivan, 'The Slane manuscript of the Annals of the Four Masters'. Ríocht na Mídhe [Journal of the County Meath Historical Society] 10 (1999) 78-85.
  33. Daniel P. Mc Carthy, 'The chronology and sources of the early Irish annals', Early Medieval Europe 10:3 (2001) 323¡ª341.
  34. Pádraig A. Breatnach, 'Irish records of the Nine Years' War: a brief survey, with particular notice of the relationship between Beatha Aodha Ruaidh Uí Dhomhnaill and the Annals of the Four Masters'. In Ó Riain, Pádraig (ed.), Beatha Aodha Ruaidh: the life of Red Hugh O'Donnell. Historical and literary contexts (Irish Texts Society, subsidiary series 12) (London 2002) 124-147.
  35. Daniel P. Mc Carthy, on his website at http://www.cs.tcd.ie/misc/kronos/chronology/synchronisms/annals-chron.htm offers comprehensive information on two traditions of dating used in the Irish Annals, together with two ancillary articles, 'Chronological synchronisation of the Irish annals', and 'Collation of the Irish regnal canon'.
  36. Bernadette Cunningham, O'Donnell Histories: Donegal and the Annals of the Four Masters (Rathmullan, 2007).
  37. Edel Bhreatnach and Bernadette Cunningham (eds.), Writing Irish History: the Four Masters and their World (Dublin, 2007).
  38. Bernadette Cunningham, 'The Ó Duibhgeannáin family of historians and the Annals of the Four Masters', Breifne 44 (2008) 557-572.
  39. Bernadette Cunningham, 'John O'Donovan's edition of the Annals of the Four Masters: an Irish classic?' in Dirk van Hulle and Joep Leersen (eds.), Editing the Nation's Memory: Textual Scholarship and Nation-building in Nineteenth-century Europe (Amsterdam, 2008), 129-149.
  40. Daniel P. Mc Carthy, The Irish Annals: their genesis, evolution and history (Dublin 2008).
  41. Nicholas Evans, The present and the past in medieval Irish chronicles, Studies in Celtic History 27 (Woodbridge, 2010).
  42. Bernadette Cunningham, The Annals of the Four Masters (Dublin, 2010).
  43. Pádraig A.Breatnach, The Four Masters and their manuscripts: studies in palaeography and text (Dublin, 2013).
    The edition used in the digital edition
  1. Annala Rioghachta Eireann: Annals of the kingdom of Ireland by the Four Masters, from the earliest period to the year 1616. Edited from MSS in the Library of the Royal Irish Academy and of Trinity College Dublin with a translation and copious notes.. in Volume 4John O'Donovan (ed), First edition [Seven volumes. Volumes i—ii: pp v—vi (dedicatory letter of the editor)+ pp vii—liv (introductory remarks, including original documents) + pp lv—lxi (epistle dedicatory of Mícheál Ó Cléirigh) + pp lxiii—lxxi (contemporary approbations of the work) + pp 2—1187 (text and translation) + pp 1189—93 (addenda and corrigenda); volumes iii—vi: pp 2—2375 (text and translation) + pp 2377—2494 (a genealogical appendix, including original documents) + 2494—98 (addenda et corrigenda); volume vii: pp 405 (indexes). There are three separate paginations: volumes i-ii, volumes iii—vi, and volume vii, each having separate pagination. The whole work extends to 4167 pp.] Hodges & Smith Dublin (1848-51)

Encoding

Project Description

CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling Declaration

The present text represents pages 656–1258 of volume 4, being the years A. D. 1373 to A. D. 1500, in the chronology of the compilers. That chronology deviates from the historical chronology, but it has not been corrected in this edition. All editorial introduction, translation, notes and indexes have been omitted. Editorial corrigenda are integrated into the electronic edition. Missing text supplied by the editor is tagged SUP.

Editorial Declaration

Correction

Text has been checked and proofread 3 times. All corrections and supplied text are tagged. The Annals of the Four Masters is an extremely large and complex work. Any corrections of errors in the original text, as edited by O'Donovan, or in this digital edition are welcome. They will be credited to the scholars who make them.

Normalization

The electronic text represents the edited text. The editor's divisions of words have been silently changed to bring them into accord with CELT practice. All compound personal names are segmented in accordance with CELT practice.

Quotation

Quotation marks are rendered Q.

Hyphenation

Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break, the page-break is marked after the completion of the hyphenated word.

Segmentation

DIV0=the whole work; DIV1=the individual annals (i.e. the annalistic matter gathered under one year); DIV2=the annalistic entry; paragraphs are marked; passages of verse occurring within paragraphs are treated as embedded texts and the stanzas are marked LG and metrical lines are marked L. Page-breaks are marked.

Standard Values

Dates, whether A.M. or A. D., are standardized in the ISO form yyyy-mm-dd. The same applies to Roman calendar dates.

Interpretation

Personal names, place names (kingdoms, lordships, churches, monasteries etc.) and organisational names (kindreds, lineages, dynasties, peoples etc.) have been tagged. Social and professional roles (king, lord, bishop, abbot, priest, scholar, lector, scribe etc.) have been tagged. Technical terms are tagged. Content markup is complete, but subject to revision. All female personal names have been identified as such in the mark-up. Where possible, monastic sites have been identifed and where these are obscure a two-letter code for the Irish counties has been added.

Canonical References

This text uses the DIV1 element to represent the Annal.

Refs: EVENT (<DIV2>)

This text uses the DIV1 element to represent the Annal.

Profile Description

Created: The material for the twelfth century and before is by unknown authors in Irish monastic scriptoria; later medieval material is drawn from the collections of Irish professional learned families; the material for the seventeenth century is drawn from contemporary sources and observations. Date range: c. 550-1616, at various and unknown dates.

Use of language

Language: [GA] More than 98% in Middle Irish and Early Modern Irish.
Language: [LA] Some words and phrases are in Latin.
Language: [EN] Some words are in English.

Revision History

Corpus of Electronic Texts Edition: G100005D

Annals of the Four Masters: Author: [unknown]

p.656

M1373.0

AOIS CRIOST, 1373.

Aois Criost, mile, trí chéd, seachtmoghat, a trí.

M1373.1

Uilliam Mac Carmaic epscop Ardachaidh saoí i n-eccna, & i crabadh do écc.

M1373.2

Adam Ó Cianáin cananach & saoí seanchadha do écc i Lios Gabhail.

M1373.3

Iondsoighidh do tabhoirt do Gallaibh Midhe don Anghoile. Ruaidhri mac Cathoil Uí Ferghoil & a mac do marbhadh dóibh don cur-sin, & sochaidhe dá muintir imailli riú. Donnchadh Ua Feorghoil go lion a thionóil dia lenmhain, & marbhadh mór do dénamh lais orra. Urchor do shoighid do bhuain don áirsidh iar sin, & an maidhm roimhe for Gallaibh, go t-torchair dhe, & gur sraoineadh for a muintir.

M1373.4

Uilliam Dalatún & Sirriam na Midhe do marbhadh le Cenél Fhiachach & lé h-Ua Maoíleachloinn.

M1373.5

Mac An Pearsúm Meic Feorais do marbhadh lá Toirrdhealbhach Ruadh Ua c-Concobhair d'aon-bhuilli cloidhimh i c-Conmaicne Dúna Mhoir tar és fell do

p.658

dénamh doibh air, & sé ag teacht a Conmaicne Cúile & é fén d'imtheacht d'aimdheóin a los a láimhe iar sin ó na easccaraid, & é beó loitidhe.Andrias Mac Cionaoith do marbhadh doibh-siomh as a h-aithle, iarna fágbhail do Toirrdealbhach aca i n-geall re na rogha fuasgailte d'fagháil as an tan ro fheallsad fair fén roimhe.

M1373.6

Barrdubh inghean Uí Ruairc ben Domhnaill Mec Tighernáin do écc.

M1373.7

Seaan Mac Con Mara árd-taoiseach Cloinne Cuiléin & Tadhg Ócc Ó Durnin do écc.

M1373.8

Sadhbh inghen Cathail Uí Choncobhair ben Flaitbertaigh Ui Ruairc do ecc.

M1373.9

Raghnall mac Corbmaic Meg Raghnaill do mharbhadh la mac Meg Naiscídh i fell.

M1373.10

Maoileachloinn Connachtach Ó Néill do écc.

M1373.11

Maighistir Niocól Mag Techeadain oifficel Cluana do écc.

M1373.12

Brian Og mac Briain Ui Dhubhda do mharbhadh la Bairédachaibh.

Annal M1374.

M1374.0

AOIS CRIOST, 1374.

Aois Criost, míle, trí chéd, Seachtmhocchat a cethair.

M1374.1

Senicin Sabhaois do mharbhadh la Mag Aonghusa.

M1374.2

Domhnall Ócc Ó Dochortaigh .i. mac Seaain do écc.

M1374.3

Cu Coiccriche Ócc Mag Eochaccáin taoiseach Cenél Fhiachach do marbhadh i bh-fell ar n-dul dó lé h-espucc na Midhe go h-Áth Luain, & An Sionnach Mac Meráin do muintir Uilliam Dalatún da mharbhadh d'aon-bhuile sleighi, & é fein do tharraing o aroile iar sin & boill bheacca do denamh da corp a c-cionaidh a mhíghniomha.

p.660

M1374.4

Teabóid A Búrc oighre Meic Uilliam do marbhadh d'Uíbh Maine.

M1374.5

Maidhm la Niall Ó Néill for Gallaibh, dar marbhadh an ridire Roidseach, Bocsa na Cairrge, An Sandalach & William Baile Dalat ceann ainbhféle Erionn, & il-iomad nach n-aacute;irimhther.

M1374.6

Tadhc mac Ruaidhri mic Cathail Ruaidh Uí Choncobhair, degh-adhbor Uí Choncobhair do écc.

M1374.7

Maoileachloinn mac Diarmata Uí Fearghail do dul ar coccadh as an Angaile go Muintir Maoil Mordha do chur i n-aghaidh Gall.Tachor trén amhnus do chur eatorra & Goill iar sin dár marbhadh-somh & sochaidhe oile.

M1374.8

Tadhcc Ócc Mag Raghnaill do lot d'orchor do shoighid go n-erbail de, acht nír bh-feas a demhin cia do telcc an t' urchor. Muintir Bhirn dá chur for Cloinn Muirchertaigh, & Clann Muircertaigh dá cur orra-somh mar an c-cédna, uair as etorra baoí iorghal an tan-sin. Coccadh d'erghi tremid-sídhe edir Eolaschaibh & Muintir Bhirn.

M1374.9

Corbmac mac Tomaltaigh Uí Ferghail do mharbhadh.

M1374.10

Fearghal mac Flaithbertaigh Uí Ruairc do marbhadh do Pilib.

M1374.11

Tighernán mac Briain Meg Tighearnáin do écc.

M1374.12

Maoileachloinn Ruadh O Duibhgennan saoi i sinchus, & Mathghamhain an Chind mac Domhnaill mic Muircheartaigh Uí Ruairc do comhthuitim ré aroile.

Annal M1375.

M1375.0

AOIS CRIOST, 1375.

Aois Criost, mile, tri chéd, sechtmogat, a cúig.

M1375.1

Donnchadh Caomanach Mac Murchadha righ Laighen do marbhadh la Gallaibh i bh-fell iar t-tabhoirt díothlaithrighe dó go menic roimhe-sin orra.

p.662

M1375.1

Mathgamain mac Maghnasa Ui Concobhair do écc iar m-buaidh n-einigh, & n-eangnamha.

M1375.2

Caislén Rosa Comáin do tabhoirt do Ruaidhri Ó Concobhair, & Baile an Tobair do tabhoirt do Toirrdhealbhach Ruadh as imaille re comadhaibh oile.

M1375.3

Mac Artain uirrí Cenel Fhaghartoigh do marbhadh i bh-fell da brathair fén mac Gille Térnoind Mec Artain.

M1375.4

Maidhm mór do tabhoirt lá Niall Ó Néll for Gallaibh Dúin Da Lethglas, dú i t-torchoir Sir Semus Bhaile Atha Thíd no Alahid fer ionaid righ Saxan, Burcach Caimlinne, & il-iomad nach n-áirimthear.

M1375.5

Cú Uladh Mag Mathgamna tanoisi Oirghiall d'écc do chuislinn.

M1375.6

Art mac Mecc Uidhir aon bá lán d'eneach & d'féle do écc.

M1375.7

Diarmaid Mag Raghnaill do dul d'ionnsaighidh for Corbmac Ua m-Birn, & Donnchadh mac Concobhair an Copáin do marbhadh don toisc-sin, immaille re h-il-iomat do daoinibh oile imaille ris, & édala mora do denamh do.

M1375.8

Maoileachloinn Ua Domnallan ollamh Síl Muireadhaigh go sainredhach le dán, & ard-shaoí Erionn beós isin ealadhain cédna, d'écc d'fiolún.

M1375.9

Cairbre, & Eoghan, dá mac Mécc Tighearnáin do tabhoirt ionnsaighte for Ghallaibh go líon a t-tionóil. Fer da muintir féin do dhénamh felle orra, & dá c-crec le Gallaibh ariomimhas. Goill do chruinniughadh ina t-timcheal iarna m-brath dóibh; clann Mécc Tighearnáin, & cuiccer ar fhichit do maithibh a muintire do dhícheannadh ar én láthoir annsin do Gallaibh.

M1375.10

Seaffraidh mac Giolla na Naomh Uí Fherghoil degh-adhbhor tigherna na h-Anghoile ar eneach, ar chruth, ar chaoin-bhésaibh, do écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe.

M1375.11

Sir Emann Albanach Mac Uilliam Búrc do écc iar m-buaidh n-aithrighe. Tomás a mhac do gabáil tighearnais tar a és.

p.664

M1375.12

Osccor mac Airt Meg Uidhir do marbhadh do cloinn Donnchaidh Még Uidhir.

M1375.13

Donnchadh mac Taidhg mic Conchobhair an Chopáin do marbhadh la Muintir Birn.

M1375.14

Tomás Mac Feorais tighearna Átha na Rígh, & Seann Mac Lochlainn cenn a fhine fén d'ég.

M1375.15

Cathal Óg mac Cathail Oig mic Cathail Móir mic Domhnaill Uí Chonchobhair do mharbhadh le Cloinn Riocaird, & Lochlainn mac Donnchaidh Uí Dhubhda do ghabhail don cur-sin.

M1375.16

Brian Ó Briain tighearna Tuadhmumhan do indarbadh la Toirrdhealbach mac Muirceartaigh Uí Briain; & le Cloinn Riocaird.

M1375.17

Coccadh eitigh Ruaidhri Ó Choncobair rí Connacht, & Maol Seacloinn Ó Ceallaigh tighearna Ua Maine gur ro ghabh Ua Cocobhair nert for Uibh Maine.

M1375.18

Cathal mac Maghnusa Meic Diarmada d'ég.

Annal M1376.

M1376.0

AOIS CRIOST, 1376.

Aoís Criost, mile, tri chéd, sechtmhocchat, a sé.

M1376.1

Tadhcc Ó Ruairc tigherna Brefne, aon lán d'eneach d'féle, d'alladh, & d'oirdearcus, Bethir na m-Brefneach, & Leómhan Lethe Cuinn d'écc. Tighernán a mac do gabháil tighernais Brefne 'na dheóidh.

M1376.2

Aodh Ó Tuathoil, tigherna Ua Máil do marbhadh do Gallaibh.

M1376.3

Dalbhach mac Maoileachloinn Uí Bhroin, ceann enigh & eangnamha Laighion do ghuin da spor fesin, & a écc fo chedóir.

M1376.4

Aodh mac Seaain Uí Ferghoil do écc, & bá tiopra go t-tobhrúchtadh a fhéle & a fhairsnge do cliaroibh Erionn go coitchionn ó aois a macdhachta go sin.

p.666

M1376.5

Bébinn inghean Domhnaill Uí Duinn, bean Uí Diomasaigh do écc.

M1376.6

Roibeard Ua Ferghail do écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1376.7

Cuaifne Ua Concobhair Failgi, degh-adbor tighearna Uibh Failge do écc.

M1376.8

Concobhar Ua Becháin saoi Shenchadha, Ceallach Mac Cruitín ollamh Tuadhmumhan le senchas, Eóin Ua Ruanadha ollamh Mécc Aongusa lé dán, Maoileachloinn Ó Maoil Mhena ollamh Uí Catháin, Donnchadh Mac Firbhisigh deig-senchaidh, & Ruarcán Ó h-Adhmaill ollamh Uí Anluain i n-dán do écc. Fer tighe caoidheadh coitchionn gan diultadh ré n-aon an Ruarcan-so.

M1376.9

Cu Moighi Ó Catháin tighearna Oireachta Uí Catháin do gabhail do Gallaibh i b-purt Cúile Rathain, & a chur dóibh go Carraicc Feargusa i n-gemhlibh.

M1376.10

Coimthionol Gall Midhe, Uladh, & Laighen dochum na h-Anghoile. Creacha fill do denamh dóibh isin tír. Ua Ferghoil go líon a thionóil dia saighidh-siomh iar sin fo leith, edir Ghallaibh Uladh & Laighean &ca. gur loiscc a m-bruigh & a m-bailte, gur chreach a c-críocha, & a iompúdh as a h-aithle go n-édálaibh aidbli fo bhuaidh & cosccur.

Annal M1377.

M1377.0

AOIS CRIOST, 1377.

Aois Criost, mile, trí céd, seachtmhoghat, a seacht.

M1377.1

An t-espucc Ó Ceallaigh .i. easbacc Cluana Ferta Brénainn, Seaan Ó Rodacháin comhorba Caillín saoi coitchionn, & an Deccánach Mór Mag Muirghiosa do écc. Isin Róimh écc an deccánaigh-si.

M1377.2

Mainistir Eassa Ruaidh do losccadh.

M1377.3

Uater mac Sir Dauith Búrc, Domhnall mac Fergail mic An Manaigh Uí Gallchobair, Seaffraidh Ó Flannaccáin taoiseach Cloinne Cathail, Donnchadh mac Uilliam áloinn; Uí Cherbhaill tighearna Ele, Diarmaid Bacach Mac Branáin

p.668

taoiseach Corc'Achland, Fachtna mac Dauith Uí Mórdha, & Brian Ó Flaithbertaigh do écc.

M1377.4

Sluaigheadh la Riocard A Búrc i Cloind Cuiléin & Cuilenaigh do tionol im, Mac Con Mara .i. mac inghene Uí Dálaigh. Ionnsaigidh do tabhoirt dóibh ar Chloinn Riocaird gur cuirsiod maidm orra, dár marbhadh Teabóid mac Uillicc ceann na cethirne, trí meic Ó n-Edin, & mórán do maithibh Cloinne Riocaird archeana.

M1377.5

Ruaidhrí Ó Concobhair do tabhart madhma i Ros Commain for Mac Uilliam Búrc & for Maoileachloinn Ó Ceallaigh tighearna Ó Maine, dú inar marbhadh Risderd A Búrc .i. dearbhrathair Meic Uilliam, Domnall mac Cathail Óicc Uí Concobhair, Tadhg Óg mac Taidhg Uí Cheallaigh, Ua Maindin .i. taoiseach Sodain, Mac Dubhgaill Galloclaigh, & iomad oile nach n-áirimhthior.

M1377.6

Caislén Leasa Aird Abla do dénamh la Seaan Ó f-Ferghail tighearna na h-Anghoile.

M1377.7

Coccadh edir Mac Diarmata & Ruaidhrí Ó Concobair, go t-tainicc de-sídhe Magh Luirg do milleadh & do losccadh edir gortaibh & foirgneamha. Sochaidhe do marbhadh eatorra leath for leith. Síth do dénamh dóibh fó dheóidh, & comhtha

p.670

d'faghail do Mac Diarmata do chionn na síodha do dénamh, & i n-ionad a d'íoghbhála Ruaidhrí Ó Concobair.

M1377.8

Mathghamhain mac Seaain Meic Con Mara do écc.

M1377.9

An dara Risderd do ghabhail rioghaichte Saxan. .21. Iun.

M1377.10

Gofraidh mac Andaidh Uí Raghallaigh do mharbhadh la Cloinn an Chaoich Uí Raghallaigh.

Annal M1378.

M1378.0

AOIS CRIOST, 1378.

Aois Criost, mile, tri ced, Seachmhoghatt, a h-ocht.

M1378.1

Cairbre Ua Feargoil Espucc Ard Achaidh, ealcuing congbhala an crábhaidh, glún oileamhna na h-eccno, soithech désherce & daonnachta esidhe, a écc isin Róimh iar m-breith bhuadha do deaman & domhan.

M1378.2

Mór inghean Uí Feargail ben Mé Raghnaill .i. Diarmaid, do écc, & a h-adnacul i c-Cluain Conmaicne go h-onórach.

M1378.3

Uater Mac Uilliam Búrc do marbhadh la Muintir Mháille.

M1378.4

Fearghal Mag Raghnaill do marbhadh la Conn mac Muircertaigh Meg Raghnaill.

M1378.5

Giolla Criost Ua Ruairc mac tighearna Breifne do éc.

M1378.6

Toirrdealbhach Mac Suibne ard-consubal Connacht.

M1378.7

Tadcc mac Lochlainn Meg Con Mara taoiseach Cloinne Cuilén do marbhadh la mac inghine, Uí Dhálaigh.

M1378.8

Domhnall Mhág Brádaigh taoiseach Cúile Brighdin, & Teallaigh c-Cerbhaill, saoí coitchionn. Seaan Ó Fialáin degh-fer dána, & Dubh Coblaigh ingen Mecc Raghnaill ben Uí Maoil Miadhaigh do écc.

M1378.9

Iondsoighidh do tabhairt do Mag Raghnaill gona bráithribh & gona oireachtaibh,

p.672

do dá Cloinn Aodha, & d'Ferghal Ó Ruairc ar Cathal Ruadh Mag Raghnaill. Cathal do tionol a com-mbraithreach, & a clemhnadh im Diarmait Mac Diarmata go h-én-ionadh ar a c-cionn-somh. Maidhm do tabhairt doibh for Macc Raghnaill.Ferghal Mág Raghnaill deigh-fear sona saidbir, & Mac Senlaoich, Mac Giolla Duibh, & sochaidhe nach n-áirimhthear do mharbadh don imsearccain-sin.

M1378.10

Giolla CriostÓ Sgingín ollamh cenél c-Conaill i senchus do écc do fhiolún.

M1378.11

Brian Mag Uidhir .i. adbar tighearna Fer Manach, do marbhadh la cloinn Airt Meg Uidhir.

M1378.12

Ferghal Ua Maoíl Miadhaigh taoiseach Muintire Cerbhallain d'ég.

M1378.13

Tadhg Mac Aedhagáin ollamh breitemhan Iochtar Connacht saoí gan imresain gan oirbernaigh, & fer thige n-aoidheadh coitchind da gach aen do ég.

Annal M1379.

M1379.0

AOIS CRIOST, 1379.

Aois Criost, mile, trí chéd, Seachtmhoccat, a naoí.

M1379.1

Eapscob na Midhe, .i. An Faltach do écc i Saxaibh.

M1379.2

Sémus Ó Conghalaigh prióir Daimhinsi, Flaithbertach Ó Mongáin Airchindeach Ruis Airthir d'écc.

M1379.3

Pilib mac Niocoil, .i. An Dalatúnach tigherna Iarthair Mhidhe d'écc.

M1379.4

Fer Bisigh Mac Fir Bisigh saoi senchadha d'écc.

M1379.5

Dauidh Ua Duinn taoiseach Ua Riagáin do mharbhadh la mac Cearbaill Uí Dhuinn.

M1379.6

Riocard Mac Cathmhaoil do marbhadh la Pilib Mhag Uidhir, tigearna Fear Manach, & la Domhnall Ua Néill.

M1379.7

Maidhm na Dreche do thabhairt d' Ua Néill, .i. do Niall Mhór ar Pilib Mhág

p.674

Uidhir, dú i t-torchair Tadhg Mhág Uídhir, dá mac Meic Maghnusa, Toirrdealbhach mac Donnchaidha Még Uidhir, Brian mac Meic Raith, & Muirchertach Mac Míolchon.

M1379.8

Mac An Chaoích Uí Raighilligh do mharbhadh la mac Andaidh Uí Raghailligh.

M1379.9

Cú Mara Gerr, .i. Mac Con Mara do mharbhadh la a braithribh fein tre fhéill.

M1379.10

Cú Chonnacht mac Pilib Mhég Uidhir adhbhar tigherna Fer Manach ar eineach & ar uaisle, do mharbhadh la Cloinn Domhnaill Cloinne Ceallaigh.

M1379.11

Maol Mordha Óg mac Maoil Mordha Ruaidh Uí Concobair (.i. Failghe) do mharbhadh la Gallaibh.

M1379.12

Fionnghuala inghen Uí Cheallaigh ben Meic Uilliam Búrc do écc.

M1379.M13

Risderd Ua Dubhagain d'écc adbar ollamhan Ó Maine eisidhe.

M1379.14

Uilliam mac An Ghiolla Caoich Meic Cerbaill dearscaightheach Gaoidheal i seinm do écc.

Annal M1380.

M1380.0

AOIS CRIOST, 1380.

Aoís Criost, mile, trí chéd, ochtmhocchat.

M1380.1

An t-abb Mac Diarmata Ruaidh, .i. abb na Trionoide for Loch Cé, & Domhnall Ua Lennáin Prióir Leassa Gobhail do écc.

M1380.2

Seaan mac Conchobhair mic Aedha mic Domhnaill Oicc tighearna Tire Conaill, & na n-imeal c-comhfogus dhi, & ríoghdhamna Uladh uile, & a mhac Maoileachlainn Dubh do mharbhadh i mainistir Eassa Ruaidh, la Toirrdhealbhach mac Néill Uí Domhnaill, la cloinn Cathail Oícc Uí Chonchobhair, & la Muintir Dhuirnín ar ammas aidche ina fhoslongport féin.

M1380.3

Bres-mhaidhm la Mac Uilliam Búrc for Mac Uilliam Uachtarach (Riocard

p.676

Óg) h-i m-Baile Atha Leatrain. Mac Siúrtáin d'Exetra tighearna Atha Lethain, & Seon d'Exetra do mharbhadh ann.

M1380.4

Tadhg mac Muirceartaigh Uí Briain do mharbhadh la Brian Sremach Ua Briain.

M1380.5

Ruaidhri mac Cathail mic Aodha Breifnicch Uí Choncobhair do theacht ar greis ar mhuintir Ruairc, & a marbhadh la Maghnus Ua Ruairc.

M1380.6

Maidhm mór-adhbhal do thabhairt la Mág Aengusa, Art, ar Ghallaibh, & ar Oirtheraibh. O h-Anluain tighearna Oirthear, & sochaidhe mór do Ghallaibh do mharbhadh don chur-sin.

M1380.7

An Moirtimérach do thecht i n-Erinn immaille re mor-chumachtaibh (.i. ina Iustis). Uaisle Gaoidheal do dul ina cend im rioghdhamhna Ereann, .i. Niall Ó Néill, Ó h-Anluain, Ó Fearghail, Ó Raghallaigh, Ó Maoil Muaidh, Mag Eochagain, An Siondach, & aroile saor-chlanna.

M1380.8

Art Mhág Aonghusa tighearna Ua n-Eachdhach Uladh do gabhail tré fheill h-i t-tigh An Moirtimeraigh. Gaoidhil Ereann & moran do Gallaibh fein do ghabail eccla roime iar sin fa beith ara iocht, ionnus gur chuirset rompa gan tataighe do dhenam air.

M1380.9

Art mac Gerailt Caomhanaigh do mharbhadh la Gallaibh.

M1380.10

Maidhm mór do thabairt la h-Ua n-Domhnaill Toirrdhealbhach ar Choncobhar Óg mac Seaain mic Concobhair mic Aedha mic Domnaill Óig, ar Ua n-Dochartaigh, ar Chloinn t-Shuibhne du in ro marbhadh morán dá maithibh. Dias dearbrathar Meic Suibhne do ghabhail ann, .i. Eoin & Murchadh. Edala aidhble do bhuain díobh d'eachaibh, d'arm, & d'éidedh.

p.678

M1380.11

Art mac Gearailt mic Tomáis Finn (.i. do Cloind Murchadha) do mharbhadh la Mac Murchadha rí Laighen.

M1380.12

Sloighead la Cloinn Muircertaigh & la Pilib Ua Raighilligh i m-Brefne Uí Ruairc, & Tomás Macc Dhorchaid do mharbhadh dóibh. Ua Ruairc do-breith orra, & a c-cur dhó as an tír go h-aimhdheonach iar b-fágbáil coda dá n-daoinibh & da n-eachaibh dóibh.

M1380.13

Cian mac Ruaidhri Uí Cherbhaill adbhar degh-thoísigh críche éle do mharbhadh d'Aodh mac Muirceartaigh Uí Maoíl Muaidh d'urchur soighde.

M1380.14

Sloigheadh lasan Moirtemerach go h-Ultoibh gur milleadh dúinte & bailte iomdha don toiscc-sin lais eitir ecclais, & túaith, an Urnaidhe, Domhnach Mór, Aireaccal, & Clochar, et cetera.

M1380.15

Corbmac Óg Mag Carthaigh, Enrí mac Domhnaill Uí Fherghail, Aodh mac Muircertaigh Mhuimhnigh Meg Eochagáin, & Domhnall mac Dauidh Meg Eochagáin d'ég.

M1380.16

Domhnall mac Briain Uí Dhubhda tighearna Ua f-Fiachrach, & Ó n-Amhalgaidh fear cosanta a criche d'aimhdheoin Ghall & Ghaoidheal batar ina aghaidh do ég ina baile budhdhéin an .3. Mai, & a mhac Ruaidhri do ghabhail a ionaid.

p.680

Annal M1381.

M1381.0

AOIS CRIOST, 1381.

Aois Criost, míle, trí chéd, ochtmhocchatt, a h-aon.

M1381.1

Dealb Muire Chille Móire i n-Uibh Briúin do labhairt co h-iongnath.

M1381.2

Uilliam mac Donnchaidh Muimhnigh Uí Cheallaigh tighearna Ó Maine aon-dhuine ro ba mó clú, aireamh, & oirrdearcus don chineadh da m-baoi, & an fear tug gairm coitchionn einigh do chliaraibh Ereann, & do dhíol iad do reir a n-oigréire uile, do écc ina Shenoir chian-aosda iar m-buaidh n-aithrighe, & Maol Sechlainn a mhac do ghabhail a ionaidh.

M1381.3

Tadhg Ruadh Mac Diarmada Gall 'ga m-baoi urlamhus Airtigh do mharbhadh la Cloinn Goisdealbhaigh.

M1381.4

Diarmaitt Mhág Carthaigh adbar tighearna Deasmhumhan do mharbhadh d'Ua Mathgamna.

M1381.5

Ceindeidigh Mac Briain ó c-Cuanach do mharbhadh la Gallaibh.

M1381.6

Clann mic Fedlimidh Uí Concobhair d'ionnradh do Ruaidhri Ó Choncobhair & Baile an Tobair do buain díobh.

M1381.7

Cathal mac Ruaidhri Uí Chonacobhair do ghabhail la Brian m-Ballach iar sin co crodha cosccrach i m-Beól an Tachair, & daoíne maithe immaille ris im Brian Ua m-Birn, & im Lochlainn Ua n-Ainlighe dia m-batar occ filleadh ó Chonmhaicne Dúin Móir, Brian da congbail aige i m-braighdenus co b-fuair a breth fein ó Ua c-Concobhair & go n-dernsat síth as a h-aithle.

p.682

M1381.8

Caislen Atha Luain do gabhail don Iarla (an Moirtemerach) & mac Riocaird an t-Sonnaigh do marbhadh ann.

M1381.9

Caislen Atha Leathain do legadh do Cloinn n-Donnchaidh & a chomh-la do thabhairt doibh go Baile an Mhotaigh.

M1381.10

Ua Duinn do mharbhadh d'Feraibh Ceall dia m-baoi ag denomh creichi orra.

M1381.11

Pilib Ua Cinneidigh tighearna Urmhumhan, & a bean Aine ingean Meic Con Mara do écc.

M1381.12

Slóigheadh la Niall Ó Néill i n-Oirghiallaibh, creacha móra do dhenomh dóibh, & Airghialla dia lenmhain gur briseadar ar deireadh sluaigh Uí Neill, & gur bensat cuid da c-creachaibh dhíobh.Donnchadh mac Maghnusa Mheg Mathgamhna do mharbhadh don tachar-sin.

M1381.13

Sir Émann Mortemer tighearna Gall Ereann d'écc.

M1381.14

Dub Cablaigh inghean Aedha Meic Diarmata ben Chathail Ruaidh Mhég Raghnaill, Lasairfhíona ingen Toirrdealbhaigh Uí Concobair bean Mheg Raghnaill, Fionnghuala inghen Con Maighe Ui Chatháin bean Toirrdhealbhaigh Meic Suibhne, Sadhbh inghen Uillic A Búrc ben Uí Choncobair, Dubh Coblaigh inghen Uí Choncobhair Fhailgigh ben Domnaill mic Teaboid Uí maoíl Mhuaidh, & Laisairfhiona inghen Ferghail Uí Duibhgennáin bean Uí Mithidhéin an Bhealaigh d'écc.

M1381.15

Eoghan Sionnach tanaisi Muintire Tadhgain do mharbhadh do Dalatúnachaibh.

M1381.16

Aodh mac Muircertaigh Mhuimhnigh Mhécc Eochagáin do mharbhadh do Maoilir mac Teaboitt Uí Mhaoil Mhuaidh ar iomruagadh do buille ga.

p.684

M1381.17

Ua Murchadha do mharbhadh la h-Uibh c-Ceinnsealaigh.

M1381.18

Dunghalach Ua Madadhain do mharbhadh i n-iommruaccadh la Cloinn Riocaird.

M1381.19

Raghnailt inghen Mhecc Bradaigh bean Meg Dorchaidh d'écc.

M1381.20

Eoghan Ó Cuinn taoiseach Mhuintire Giollgán do écc.

M1381.21

Domhnall Ó Murchudha tighearna Ó f-Félimedha do marbhadh la h-Uibh c-Ceinnsealaigh.

M1381.22

Pilib mac meic Pilib Uí Ceinnéidigh tighearna Urmhumhan, & Aini inghean Meic Con Mara a bhean do écc ina n-dís.

Annal M1382.

M1382.0

AOIS CRIOST, 1382.

Aois Criost, míle, trí chéd, ochtmhocchat, a dó.

M1382.1

Tomás Ua Carmacain epscop Tuadhmuman, Matha Mag Muireadhaigh prioir Cille Moire d'écc.

p.686

M1382.2

Diarmaid Ó Domhnaill, mac-sidhe Eoghain (.i. mac na h-Inghine Ruaidhe an t-Eogan hi-sin) mic Aodha mic Domhnaill Óig adhbhar tigherna Tire Conaill d'ég.

M1382.3

Labrás Diúid do mharbhadh la cloinn t-Seaain Uí Fhearghail, Murchadh, Corbmac, & Domhnall.

M1382.4

Fearghal Ruadh mac Donnchaidh mic Muircertaigh Mhóir Meg Eochagáin toiseach Chenel Fhiachach do mharbhadh la Fearaibh Ceall tre fheill i c-Cill Mona ó Raith Aodha Meic Bric soir. Ferghal Ó Maoíl Muaidh, & mac Teabóid do-rinne an ionnsoighidh, & Maoilir Maintin ro buail é.

M1382.5

Cuid do thaoiseachaibh Connacht do ghabhail le Ruaidhri O c-Concobair ina oirechtus fén, .i. Ó h-Ainlighe, Ó Birn, & Mac Ceithernaigh tre mar fuair a fhios orra co m-bádar ag dénomh caradra ina aghaidh le cloinn meic Fedlimidh

M1382.6

Rudhraighe mac Seaain Uí Fearghail d'ég.

M1382.7

Clann Muiris d'ionnsoighidh Corco Modha, & creach do denamh dhoibh orra, & Ua Concenainn do dol i t-toraighecht na creiche, & a mharbhadh fo cetoir. Concobar Óg Mac Diarmata cona braithribh d'ionnsoighidh Cloinne Muiris iar sin, &

p.688

ro badh do-rochtain rompa, Clann Muiris cona t-tionól do beith suidighthe ar a c-cionn. Iad-somh do dhul da n-aimhdheóin gusan m-baile, a losccadh doibh eidir foirgneamh & arbar, & daoine dho mharbhadh ina timcheal & imthecht do Chonchobhar gona mhuintir as a h-aithle tre neart a n-engnamha gan dioghbhail do dhenamh d'aon-chuid diobh.

M1382.8

Creach-sluaigheadh la Murchadh Ua m-Briain go Desmumhain gur ro-s-leraircc í.

M1382.9

Domhnall mac Mathgamhna Duinn Ui Cheinneittigh, & Emann Ócc mac Emainn Buitiler do écc.

M1382.10

Muircertach mac Mathgamhna Maon Maighe Uí Briain d'écc h-i b-priosún Bhaile Atha Truim.

M1382.11

Domhnall Ó Briain, Toirrdhealbhach mac Diarmata Uí Briain/, & Brian mac Diarmata Uí Briain do cloinn Briain Ruaidh do écc.

M1382.12

Giolla Brighde Ó Sgingin adbar ollamhan Chinél c-Conaill do écc.

M1382.13

Muircertach Ócc mac Meic Maghnusa Tiré Tuathail do écc.

M1383.0

AOIS CRIOST, 1383.

Aoís Críost, míle, trí chéd, ochtmhoccat a trí.

M1383.1

An t-abb Mac Dauit, .i. abb na Búille Saoi ar dérc & ar daonachtt do écc.

M1383.2

Tadhg Mac Donnchaidh (.i. mac Tomaltaigh mic Donnchaidh o raiter Clann n-Donnchaidh) tighearna Tíre h-Oilealla fear lán d'féle & d'eineach do écc Aine an Chésda & a mhac Tomaltach do gabail a ionaidh.

M1383.3

Sloigheadh mór le Niall Ó Néill cona cloinn, & go maithibh Cenél Eoghain i t-Trian Conghail d'ionnsoighidh for Ghallaibh, gur loisgeadh & gur lomairgeadh iomat da m-bailtibh. Goill na criche do chruinniughadh ar a c-cionn. Aodh Ó Néill,

p.690

& Raibilin Sauaois do thegmhail re aroile i n-iomruagadh marcshluaigh, da forgomh for-nertmara da c-craoíseachaibh do tabairt h-i c-curpaib aroile doibh. Raibilin do dul beoghonta dia thigh & Mac Eoin Biséd da athmarbhadh ann, & Aodh Ua Néill do écc an treas lá iarna lot tria bithin a ghona. & Mac Eoin Bisett do marbhadh la muintir Raibhilín an tres lá iar marbhadh Raibhilín feisin.

M1383.4

Muircertach Ua Flannagain taoiseach Thuaithe Ratha, & Corbmac mac Airt Mhecc Uidhir d'écc.

M1383.5

Seaan Mac Gaffraidh & Maghnus Mac Dauith do mharbhadh in en-ló.

M1383.6

Art mac Tomais Fhinn do Chloinn Murchadha ríoghdhamhna Laighen do mharbhadh do Ghallaibh Condaoí Locha Garman.

M1383.7

Pláigh aidhbhseach anbhfóill go comchoitchinn seachnon Érionn.

M1383.8

Art Mag Aonghusa tighearna Ó n-Eachdhach Uladh én-phost einigh Ereann ina aimsir, d'écc don plaigh i m-Baile Átha Truim, & é i láimh occ Gallaibh.

M1383.9

Murchadh na Raitnighi Ó Briain, Mor inghen Murchadha Uí Madadhain bean Meic Uilliam Cloinne Riocaird (.i. Riocard), Siobhan inghen iarla Urmhumhan ben Taidhg Uí Cherbaill tighearna Éle, d'ég di.

M1383.10

Murchadh mac Briain Uí Chinneidigh, Donnchadh an Chúil Mac Mathghamhna tighearna Corca Bhaiscind, Eoghan mac Donnchaidh mec Ruaidhri Uí Cheallaigh, & Lundrasach Bhaile átha Buidhe d'écc.

M1383.11

Fonntach Tighe Munna, & Inghen Uí Briain ben Uí Chinneidigh do écc.

M1383.12

Onara inghen Uilliam Burc ben Uí Mhechair. Mac Giolla Patraicc tighearna Osraighe, & Mac Ceallaigh Meic Giolla Patraicc tanaisi Osraighe d'écc uile don pláigh cédna.

M1383.13

Diarmait Ó Diomusaigh tighearna Cenel Maoil Ughra do mharbhadh la Gallaibh.

p.692

M1383.14

Donnchadh O Concobhair tighearna Ciarraighe Luachra, & Maoileachlainn Mhag Shamhradain tanaisi Theallaigh Eachdach d'écc.

M1383.15

Seaan mac Domhnaill Uí Fherghail tighearna na h-Angaile d'écc i l-Lios Aird Abla & a adhnacal i mainistir Leath Rátha.

M1383.16

Cathán mac Ruaidhri Uí Chatháin, Seaan Gallda mac an iarla, Uilliam Baróid, & Ruaidhri mac Aedha Óig Uí Maoil Mhuaidh tigherna Fer c-Ceall do écc.

M1383.17

Ruaidhri mac Airt Meg Uídhir do mharbhadh la mac Donnchaidh Meg Uidhir.

M1383.18

Diarmait Mac Diarmata tanaisi Maighe Luircc do écc.

M1383.19

Ferghal mac Tomais Mec Tighearnain,taoíseach Tellaigh Dunchadha do écc.

M1383.20

Murchadh mac Cathaoir Uí Choncobhair Fhailghe do écc.

M1383.21

Milig Mac Oisdelb do marbhadh la cloinn Fhiachra Uí Fhloinn.

M1383.22

Iomhar Ó h-Áinlighe adhbar taoísigh Chenél Dobhtha do mharbhadh la a chineadh fein.

M1383.23

Cathal mac Sefraidh Uí Fherghail do écc.

M1383.24

Diarmaitt Mag Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais do dhénamh creiche ar Ua Ruairc.

Annal M1384.

M1384.0

AOIS CRIOST, 1384.

Aois Criost, mile, tri chéd, ochtmhocchatt, a cethair.

M1384.1

Seon Mac Giolla Coisccli, maighistir, airchindeach, & pearsun Airigh Broscca d'écc.

M1384.2

Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh Uí Choncobhair Rí Connacht d'écc don pláigh chedna aidhche Fhéli Catairiona iar c-caithemh sé m-bliadhan dég & ráithe i láin-ríghe Connacht amail dearbhus an file Maoilin Ua Maoíl Conaire i n-duain an réme riograidhe.

p.694

    1. Fuair Ruaidhri Rioghdha an snaithe,
      A sé décc as degh-ráithe
      Do Chruachain Aoí gan iorghail,
      Mac tacharborb Toirrdhealbhaigh.

Dá thigherna do dhenomh h-i Conachtaibh iar sin, i. Toirrdhealbhach Ócc mac Aodha mic Toirrdhealbhaigh do oirdneadh h-i t-tighernus d'Ua Cheallaigh, do Chloinn Riocaird, do Domhnall mac Muirchertaigh Uí Concobair, & do Chloinn n-Donnchadha archena, & Toirrdhealbhach Ruadh mac Aedha mic Félim mic Aodha mic Eóghain do oirdnedh h-i t-tighernus mar an c-cedna do Mhac Diarmata, do Cloinn Muircertaigh Muimnigh, & do thaoiseachaibh Sil Muireadhaigh archena, gur ro fhás coccadh h-i c-Connachtaibh uile h-i coitcinne iar sin co m-batar ar na c-commbuaidhreadh tremhid.

M1384.3

Mag Raghnaill (.i. Mág Raghnaill Dubh ).i. Diarmait mac Maoileachlainn sár-thaoiseach einigh & engnamha Muintire h-Eólais do mharbhadh tre fheill la cloind Raghnaill Meg Raghnaill i n-dorus tighe Risdet Mecc Raghnaill.

M1384.4

Muircheartach Ó Conchobhair tigherna Ó bh-Failghe d'écc iar c-cian-aois.

M1384.5

Tomaltach Mag Dorchaidh taoiseach Cenél Duachain do mharbhadh la a scín fén, & é ag cur chru.

M1384.6

Comhdhal oirechtais eidir Ua b-Flaithbeartaigh & Ua Máille. Imresain do eirghe etorra da t-torchair Eoghan Ó Máille, Corbmac Ó Máille (.i.Corbmac Cruinn), & sochaidhe immaille friu la muintir Fhlaithbeartaigh.

M1384.7

Carrac Fherghusa do losccadh la Niall Ó Neill, & nert mór do chor ar Ghallaibh dó.

p.696

M1384.8

Cu Connacht Ua Ferghail (.i. mac Aodha) tigherna Mhoighe Treagha, & Seffraidh Ó Ferghail d'écc.

M1384.9

Uilliam mac Sir Émann a Burc, & Riocard mac Maidiucc mic Tomin Baired feichem coitchionn na c-cliar do écc.

M1384.10

Uigistin Ua Duibhgennáin ollamh Chonmhaicne re senchus d'écc.

M1384.11

Ualgharcc Ua Ruairc degh-adhbhar Breifne do bathadh ar Loch Gamhna.

M1384.12

Pilip Ua Raghailligh tigherna Muintire Maoíl Mordha do écc.

M1384.13

Maoilir mac Sir Uilliam Burc do mharbhadh do easccar, Seaan, & Dauit da mhac ele Meic Uilliam Burc do écc don plaigh.

M1384.14

Maghnas mac Maoilechlainn Uí Fherghail, Tomaltach mac Cairpre Uí Fherghail, & Ferghal mac Cathail Uí Fherghail do écc.

M1384.15

Sluaiccheadh la Domhnall mac Muircertaigh gona oirechtaibh i Maigh Luircc go ro lóiscc longport Meic Diarmata.

M1384.16

Donnchadh Ó Dubhda do écc, a mhac Muirceartach do ghabháil a ionaidh.

M1384.17

Domhnall mac Flaithbertaigh Uí Ruairc do écc.

Annal M1385.

M1385.0

AOIS CRIOST, 1385.

Aois Criost, míle, trí chéd, ochtmhocchatt, a cúig.

M1385.1

Dauith mac Emainn mic Hoiberd do ghabhail la h-Ua c-Conchobhair, & a écc iar sin ina braighdenus i m-Baile an Topair.

p.698

M1385.2

Sluaigheadh la h-Ua Ruairc & la mac Donnchaidh gona saor-clannaibh leth ar leth go Magh Luirg, gur loisccset longport Meic Diarmata, & an tír uile i coitchinne, mac Seaain Uí Eaghra do mharbhadh i t-toraigheacht an t-sluaigh-sin, & a brathair oile do ghabháil.

M1385.3

Feidhlimidh Clereach Ó Conchobhair & Conchobhar Óg Mhac Diarmada do dhul ar sluaigheadh co Tír n-Oilella. Raibhthe do-rochtain rómpa, oirchill do dénomh fa c-comhair. Iad-somh do dhul fon tír iaram, daoine, & indile do mharbhadh doibh innti, lucht iomchoimheda na criche do-breith orra iar sin, tachor dhóibh fri aroile. Cathal Cairpreach Mac Donnchaidh do marbhadh, Concobhar Mac Diarmada do ghabhail & Feidlimidh Ó Concobhair do lot.

M1385.4

Ionnsoighidh do thabhairt do Muirchercach mac Cathail, do Corbmac mac Ruaidhri, do Tadhg Mac Diarmata, & do Chathal Mac Diarmata for Mág Raghnaill Ruaidh, & for Aodh Ua c-Concobhair. A n-gabháil diblinibh doibh, & a m-breith go Carraic Locha Cé da c-coimhéd.

M1385.5

Cathal Ua Ferghail degh-adhbhar tigherna na h-Anghaile, & Cú Maighe Ó Cathain tighearna Oirectha Uí Chatháin do écc fo rinn airmhe & oirrdearcais.

M1385.6

Ua Concobhair Ruadh, Mac Diarmata, clann Muircertaigh, & taoisigh Connacht do dhul sluagh lan-mór go h-Uíbh Maine. Baile mic Emainn Uí Cheallaigh do losccadh doibh. Uilliam Buidhe Ó Neachtain do marbhadh don chur-sin.

M1385.7

Fir Bréifne, & muintir Thíre h-Oilella do theacht a c-comhdhail Uí Choncobair

p.700

Duinn. Ionnsoighidh do thabhairt doibh go Corc' Achlann gur loisccedh moran da m-bailtib leo, & gur gerradh iomad da n-gortaibh.

M1385.8

Tír Fiachrach do losccadh do Mhac Uilliam Burc. A dhul go Slicceach as a h-aithle & a losccadh lais mar an c-cedna imaille re Cairpre abus, tachar do thabhairt dó annsin.M' áidecc Maol do mhaithibh a muintire do mharbhadh, & braigde do buain de as a h-aithle.

M1385.9

Tir Amhalgadha do losccadh la Domhnall mac Muircertaigh Uí Choncobhair, sochaidhe do dhaoínibh do marbhadh, édála móra do dhenamh do innte, & braighde dá maithibh do thabhairt dó lais iar sin.

M1385.10

Maidhm do thabhairt la Murchadh Ua c-Concobhair tighearna Ua b-Failghe & la Cenél Fhiachach for Ghallaibh na Midhe i t-Tóchar Cruacháin Brí Éle in ro marbhadh Uinnsionnach na Midhe, An Seomrach, & a mhac, & líon dírímhe immaille friú do mhaithibh Gall, & dá n-daoscur-sluagh.

M1385.11

Tanaidhe Ua Maol Conaire ard-ollamh Connacht i senchus, & i f-filidhecht d'écc (.i. im Lughnasadh) ina tigh féin iar m-buaidh n-ongtha, & n-aithrighe, & a adhnacal i Cluain Choirpthi co h-onorach.

M1385.12

Sith do dhenomh do Connachtaibh re roile, & Síol Muireadhaigh do roinn ar dhó etir an dá Ua Conchobhair.

p.702

M1385.13

Art mac Airt Mhoir Uí Mhaoileachloinn; Dearbforgaill inghean Chathail Óig bean Uí Chonchobhair Ruaidh, & Bean Mhidhe inghen Mécc Mhathgamhna ben Uí Neill d'écc.

M1385.14

Giolla Criost Mac Gille Finnéin taoiseach Mhuintire Pheodachain d'écc.

M1385.15

Creacha mora la Cloinn n-Donnchaidh i c-Cera. Clann Cathail Óig Uí Concobair do-breith orra, Sdondunaigh, & mor-sochaidhe oile immaille friú,Maidhm do thabhairt for Chloinn n-Donnchaidh, moran da n-daoínibh do marbhadh, & iad féin do chor isteach i c-Cill Chonduib as a h-aithle.

p.704

Annal M1386.

M1386.0

AOIS CRIOST, 1386.

Aois Criost, míle, trí chéd, ochtmhocchatt, a sé.

M1386.1

Aine inghen Taidhg Meic Donnchaidh ben Tighernáin Uí Ruairc (tighearna Breifne) aon-rogha ban Leithe Cuinn d'écc i t-Tuaim Seancha acc Loch Fionnmaighe, & a h-adnacal i Slicceach.

M1386.2

Cairbre mac Briain mic Murchadha Ui Fearghail tigherna Calaidh na h-Anghaile, fear tiodhlaictheach tabhartach crodha cosantach d'écc ier m-buaidh n-anma & n-oirrdearcais, ongtha & aithrighe.

M1386.3

Niall mac Con Choiccriche Óig Mhéicc Eochagain adhbhar tigherna a chinidh do mharbhadh la h-Uilliam n-Dalatún, & la a mhac.

M1386.4

Maghnus mac Aedha Meic Diarmada do mharbhadh do Dhalatúnachaibh bheos.

M1386.5

Sloigheadh mór la Domhnall mac Muircertaigh Uí Chonchobhair, la Cloinn n-Donnchaidh, la h-Ua n-Dubhda, & la Muintir Eaghra i c-crich Meic Uaittin. A h-ionnradh, & a h-arguin uile don chur-sin, & morán do daoínibh do mharbhadh im Roiberd Dúin Domhnainn, & im Mac Maoilir an Chorrainn, & im M'Aigeocc Gallda, & caislen Lionoid do gabhail, aball-ghort Caertannain, & aball-gort Insi Cua do gearradh leó.

M1386.6

Ereamhon Ua Maoileachloinn do marbhadh do Mhag Amhalgaidh & do Dalatunachaibh.

M1386.7

Ua Concobair Ruadh cona b-fuair lais do Chonnachtaibh do dhul do chongnamh le Mac Uilliam Búrc i n-aghaidh Domhnaill mic Muircheartaigh & Cloinne

p.706

Donnchaidh. Creacha mora do thabairt a Tír Fiachrach Mhuaidhe dhóibh. A n-dul iar sin for creach-ruathar i Cloinn Riocaird. O Briain do breith orra go mór-sluagh imaille ris, & Mac Uilliam Cloinne Riocaird mar an c-cedna. O Conchobair Ruadh d'iompúdh friú. Maidhm do tabhairt dho forro, & Conchobhar mac Taidhg mic Conchobhair Uí Briain do mharbhadh leo do ruathar-sin.

M1386.8

Sochaidhi do Ghallaibh Osraighe do thuitim la Mac Murchadha rí Laighen.

M1386.9

Domhnall Mhág Cochláin tighearna Delbhna d'écc.

M1386.10

Finghin mac Ruaidhri Mag Eochagain do mharbhadh.

M1386.11

Sith do denumh do Connachtaib re aroile a h-aithle a c-cogaidh, & Mac Uilliam Burc do dhul i teach Meic Uilliam Cloinne Riocaird, & tighearnas do thabhairt dó. Mac Feorais do dul ina theach on mudh c-cetna.

M1386.12

Donnchadh Mac Caba do mharbhadh la cloinn Maghnusa Uí Raghallaigh.

M1386.13

Cathal Ó Nechtain do mharbhadh la h-Ó c-Concobhair Ruadh.

Annal M1387.

M1387.0

AOIS CRIOST, 1387.

Aoís Criost, míle, trí chéd, ochtmocchatt a Seacht.

M1387.1

Teach do dhenom in Eamhain Macha do Niall Ó Néill (do rígh Uladh) do díol dámh Éreann.

p.708

M1387.2

Sadhb inghen Aodha Uí Néill aon-rogha ban slechta Néil Naoíghiallaigh re na linn bean mic Eóin Bised do écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1387.3

Riocard Ócc, .i. Mac Uilliam Cloinne Riocaird d'écc.

M1387.4

Goffraidh Fionn Ó Dalaigh ard-ollamh Ereann le dán & Ruaidhri Ó Cianáin saoi seanchadha, & ollamh Oirghiall eisidhe do écc.

M1387.5

Domhnall mac Donnchadha Docair Mhég Uidhir, & Matha Mac Conlegha do mharbhadh i Cill Naile.

M1387.6

Concobhar mac Briain Carraigh Uí Néill do marbhadh la Gallaibh an t-Sratt-baile.

M1387.7

Uilliam mac Diarmada Meg Raghnaill adbar taoisigh Muintire h-Eolais do marbadh la Muintir Bhirn.

M1387.8

Eoin mac Aenghusa Meic Domhnaill tighearna Insi Gall do écc.

M1387.9

Diarmaitt Ruadh Ó Duirnín do écc.

M1387.10

Teach do denamh i n-Eamhain Mhacha la Niall Ó Neill, ar ni bhuí tegh inti-sidhe fri ré inchein go sin.

p.710

Annal M1388.

M1388.0

AOIS CRIOST, 1388.

Aoís Criost, míle, trí chéd, ochtmocchatt a h-ochtt.

M1388.1

Corbmac Mac Donnchaidh riogh-ghaiscceadhach Thíre h-Oilella, & a tanaisi do dhol ar creich oidhche i Muigh Luirg. Creacha mora do dhénomh lais. Ó Concobhair Ruadh, clann meic Fedhlimidh, clann Chathail Óicc Uí Chonchobhair, & clann Aedha Meic Diarmada .i. Cathal, & Corbmac gona sochraidibh da leanmhain i t-toraighecht na c-creach. Corbmac Mac Donnchaidh do gabáil deireadh for a muintir fein. Chuid do muintir Uí Choncobhair da ionnsoighidh cédus, & a m-beith 'ga ammus gan choigill, Ua Concobhair fein do-breith orra, & do smachtadh ara muintir gan eisiomh do mharbhadh da n-damhadh a ghabháil. Gidh edh nochar fhaomhsomh anacal gur beccen a marbadh fo dheoidh & ní raibhe da chineadh cobéis dó ar eineach, & engnomh go sin. Concobhar Mac Donnchaidh, Murchadh mac Corbmaic Meic Donnchaidh, & Mac Diarmada Ruadh do ghabháil iar sin, & braigde do dhénomh dhíobh. O Concobair Ruadh da leanmain tar sliabh síos iaramh & Clann n-Donnchaidh do thecheadh roimhe fo chúil maile & fó íochtar Tire h-Oilella.

M1388.2

Muircertach mac Domhnaill mic Muirchertaigh Uí Chonchobhair do dhul fo fhoslongphort Uí Domhnaill i c-comfhogus Essa Ruaidh & daoíne iomdha do mharbhadh lais don ionnsoighidh-sin im cloinn Uí Bhaoighill, & im Ua n-Gallcobair cona m-braithribh. Mac Suibne & a mac do ghabail do, & a t-tabhairt lais iaram immaille re h-édáil each arm & eideadh, & Clann Muirchertaigh do iompúdh for Ua n-Domhnaill don chur-sin.

M1388.3

Seaan Ruadh Ua Tuathail tigherna Ó Muireadhaigh cleithe einigh & engnomha

p.712

a chinidh do mharbhadh do mhoghaidh da mhuintir féin ar lár a longpuirt feisin, & an bodach do mharbhadh inn fo chéttóir.

M1388.4

Clann Uí Chuirrnín, Siodhraidh, Cairpre, & Giolla Patraicc do mharbhadh la Gallaibh Laighen.

M1388.5

Creacha móra do denomh Ua Conchobhair Ruadh & da Mac Diarmada ar Ua c-Concobhair n-Donn & coccadh coitchionn d'eirghe h-i c-Connachtaibh as a loss. Mac Donnchaidh do losgadh Muighe Luirg trias na creachaibh remraite.

M1388.6

Cú Coiccriche Ó Maoíl Mhuaidh tigherna Fer c-Ceall do écc.

M1388.7

Commbuaidhreadh coccaidh eidir Ua Ruairc & Clann n-Donnchaidh.

M1388.8

Domhnall Ua Concobhair do dul ar Machaire Connacht. Ard an Choillín, & Inis Locha Cairrgín do losccadh lais & Domhnall Óg Mac Domhnaill (.i.consabal gallocclach) do mharbhadh don toiscc-sin.

M1388.9

Sluaigheadh la h-Ua n-Domnaill .i. Toirrdhealbhach an Fhiona, ar Cloinn Muirchertaigh go rainic co Sligeach co ro h-indreadh & co ro h-oirgeadh Cairpre Droma Cliabh uile lais & iar marbhadh sochaidhe & iar n-indradh na criche don chur-sin do thaet Domhnall mac Muircertaigh i teagh Uí Dhomhnaill co n-derna sidh fris, & do-bert a oighriar n-dó la taobh na n-giall ro gabhadh ó Chenél c-Conaill riasan tan-sin.

M1388.10

Coccadh eittir Ua Ruairc & Clann n-Donnchaidh, & Domhnall (.i. mac Muirceartaigh) do eirghe le Cloinn n-Donnchaidh.

M1388.11

Maghnas mac Maoileachlainn Meic Maghnusa do mharbhadh la cloinn Meic Donnchaidh, & la Maol Ruanaidh Mac Donnchaidh.

p.714

Annal M1389.

M1389.0

AOIS CRIOST, 1389.

Aois Criost, mile, trí chéd, ochtmoghat, a náoi.

M1389.1

Biocaire Innsi Caín d'écc.

M1389.2

Niall Ócc Ó Neill do ghabhail do Ghalloibh.

M1389.3

Muiris Maol Ua Concobair Failge do marbhadh d'aon-urchor soighde ag tempall Cluana Da Thorc la fer d'Uíbh c-Ceallaigh Legi.

M1389.4

Maoilechlainn Cam Ua Lochlainn tighearna Corc' Modruadh do marbhadh la a derbrathair fein i b-feill.

M1389.5

Eoghan Ó Ruairc & clann Cathoil Óicc do dhul go Caislén an Uabhair. Marcsluagh Muintire h-Éilighi d' eirghe dóibh. Ruaig do thabhairt orra. Maghnus Ó h-Élighi do marbhadh annsin, & daoine oile. Creacha Muintire h-Élighi do denamh doibh iaramh, & Muircertach ó h-Élighi do mharbhadh. Sith do dhenamh d'Ua

p.716

Ruairc, do Dhomhnall mac Muircertaigh, & do Cloinn n-Donnchaidh iar sin re 'roile. Sith do denamh do Mhac Diarmata & do Cloinn n-Donnchaidh beos, & na braighde do benadh do Cloinn n-Donnchaidh roimhe do tabhairt doibh, & Cathal Mac Diarmata baí i m-braighdenus ag Cloinn n-Donnchaidh do leiccen amach iar snadmadh na síodha rémraitte.

M1389.6

Creacha Tíre Conaill do denamh do Domhnall mac Muircertaigh.

M1389.7

Raghnall Mag Ruairc flaith Teallaigh Conmasa d'écc.

M1389.8

Brian mac Domhnaill Oícc Uí Raighilligh do marbhadh do Cloinn Muirceartaigh.

M1389.9

Maghnus Ua Ruairc do gabhail do Corbhmac Ua Ferghail tre tangnacht.

M1389.10

Aiffric inghen Aodha Uí Néill, bein Henri Aimhreidh Uí Néill, do écc.

Annal M1390.

M1390.0

AOIS CRIOST, 1390.

Aois Criost, míle, trí chéd, nochat.

M1390.1

Niall Ó Taichlich canánach coradh Clochair, & comharba Daimhinnsi d'écc.

M1390.2

Petrus Ua h-Eoghain deccánach Locha h-Erne, & Parthalón Ó Conghaile canánach, & sacrista Lesa Gabhail d'écc.

M1390.3

Coccadh mór etir Ua Ruairc & Ó Raighilligh. Anghailigh, & Eolasaigh, &

p.718

Clann Muircertaigh do thocht fo toghairm ar coccaidh isin tré sheoladh Domhnaill mic Muircertaigh, & Tomaltaigh Meic Donnchaidh.

M1390.4

Maghnus Ó Ruairc baí i m-braighdenus ag Ua Raighilligh i c-cloich Locha h-Uachtair d'elodh esde, & tarraing dó go caislén Locha an Sccuir. Clann Muircertaigh d'faghbail bratha air, & a marbhadh doibh ag teacht as coite amach do.

M1390.5

Sith do denam d'Ó Ruairc, & d'Ua Raighilligh, & comtha móra d'faghail d'Ua Raighilligh ar son easccarat Uí Ruairc d'athcur, & d'ionnarbadh uaidh. Eogan Ua Ruairc, & mac Cathail Riabhaigh do tabairt do i n-gioll ris na comhtaibh-sin.

M1390.6

Clann Muircertaigh & Teallach Dunchadha do denamh imerce neirt ar Muintir Ruairc im Fhiodh Ua Fionnoicce, & im Sliabh c-Corrain, & im Cenél Luachain.Iarna fhios sin d'Ua Ruairc (& é i n- Glionn Gaibhle an tan-sin) rucc a imirgedha lais fo bharr Chenél Luachain. Ionnsaighidh do thabhairt dó forro-somh, maidhm forra roimhe, & marbhadh do beith ar a n-ellaigibh & ar a n-daoínibh o Bheal Atha Doire Dubain go mullach na t-Tulach m-Brefnech.

M1390.7

O Raighilligh, .i.Tomás mac Mathgamhna d'écc, & Seaan mac Pilip Uí Raighilligh do gabhail tighearnais.

p.720

M1390.8

Caislén Chille Barrainne do briseadh la Domhnall mac Muircertaigh.

M1390.9

Brian Mac Aodhaccain ollamh na Brefne i m-breithemhnas d'ecc, & Seaan (.i. oifficel Mac Aodhacain) fear ionaid Briain do marbhadh ceitheora h-oidche ria Nodlaic.

M1390.10

Duibhgionn Ua Duibhgionnáin ollamh Conmaicne i senchus d'écc.

M1390.11

Ferghal Ua h-Eghra tigherna Luighne d'ecc.

Annal M1391.

M1391.0

AOIS CRIOST, 1391.

Aois Criost, míle, trí chéd, nochat, a h-aon.

M1391.1

Ua Ruairc, .i. Tigernan do dhul i c-coinne Uí Raighilligh, Sheaain, go Druim Lethain uathadh sochraide. O'd-chualatar Clann Muirceartaigh Uí Choncobhair sin tiaghoid foir-lion roimhe ar Bealach an Chrionaigh. Brisis Ó Ruairc cona beccán buidhne orra, & marbhais Seaan mac Mathgamhna Uí Choncobhair, & Donnchad mac Aodha an Cleitigh da laim budein genmothá ar marbsat a muintir don cuid ele díb.

M1391.2

Domnall Ócc Mág Cárthaigh tigerna Desmumhan d'écc, & a mhac Tadg do ghabhail tigernais na dheoidh.

M1391.3

O h-Anluain taoiseach na n-Oirther do mharbhadh da bhraithribh fein tre fheill.

p.722

M1391.4

Mac Gilli Muire (.i. Cu Uladh Ua Morna) taoiseach Ua n-Erca Cein & Leithe Cathail do mharbhadh da brathair budhein.

M1391.5

Tadg mac Gille Coluim Uí Uiginn, & Be Bhinn inghean Uí Maoil Conaire ollamh dersccaighte i n-dán, & i n-daonnacht d'écc iar n-aithrighe.

M1391.6

Corbmac Maol Ua Ferghail do mharbhadh h-i f-fiull la Gallaibh.

Annal M1392.

M1392.0

AOIS CRIOST, 1392.

Aois Criost, míle, tri céd, nochat, a dó.

M1392.1

Grigoir Ua Mochain aird-easpucc Tuama saoí cráibdheach deshercach do écc. Enrí Aimhreidh mac Neill Móir Uí Néill rioghdamhna Cenél n-Eoghain, & degh-adhbhar aird-righ Erenn do chert, d'uaisle, & d'einech d'écc, fo fhel Brénoinn iar m-buaidh n-ongtha, & n-aithrighe.

M1392.2

Domhnall mac Enrí Uí Néill do gabhail la Toirrdhealbhach an Fhíona Ua n-Domhnaill tigerna Tire Conaill. Creacha, & urtha aidble do dhenamh dó ar mac Enrí cona muintir an la cedna.

M1392.3

Mor-sluaigheadh la Niall Ua Neill Rí Chenel n-Eoghain go maithibh in chuiccidh ime do shoighidh Gall Tragha Baile agus Duini Dealgain, nert do chur orra dó don dul-sin, & Seffín Faoít do thuitim lais iar t-tabhairt tachair doibh du 'roile.

p.724

M1392.4

Sloiccheadh mór do-breith d'Ua c-Concobhair Donn (go n-urmhór maithe Connacht ina fharradh) go h-Uibh Maine. An tír do losccadh & do lomarccain doibh. O Concobhair Ruadh dia lenmain. Cathal mac Aodha Uí Ruairc do bheith ar deiredh slóigh Uí Choncobhair Dhuinn, & a ghabhail la h-Ua c-Concobair Ruadh, & sochaidhe da muintir do marbadh.

M1392.5

Condaois Desmumhan inghen iarla Urmumhan, ben derlaictheach deigh-einigh d'écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1392.6

Toirdhealbhac Mac Briain ó c-Cuanach Ruaidhri mac Donnchaidh Uí Cherbhaill tánaisi Eile, & Fionnghuala inghen Maghnusa mic Cathail Uí Concobhair d'écc.

M1392.7

Diarmaitt Mag Eochagain taoiseach Cenel Fiachach do ecc.

M1392.8

Sloiccheadh mór la h-Ua Neill, Niall, & la cloinn Enrí Uí Néill co n-Ulltoibh uile h-i c-Cenél c-Conuill for Ua n-Domhnaill, Toirrdhealbach. Sloigheadh ele la Domhnall mac Muirchertaigh cona braitribh for Ua n-Domhnaill beós. Creacha an tire do teicheadh fo diamraibh, & fo dhroibhélaibh, & Ó Domhnaill cona shochraitte do beith for cúl a mhuintire. Ni ro h-anadh lasan sluagh c-connachtach go rangatar go Cenn Maghair. Fo gabhaitt édala an dú-sin. Ticc Ua Domhnaill cona sochraitti ina lenmain go raímheadh forra go ro marbaitt sochaidhe diobh im mac Donnchaidh Még Cába. Dála Uí Níill & cloinne Henri cona slogh ro h-aircceadh leo-sidhe críoch Uí Dochartoigh eittir cill & tuaith, & ní ro h-anadh leó-sidhe go rangatar go Fearsaitt Mhoir i n-aireas catha d'Ua Domhnaill. Battar athaidh aghaidh i n-aghaidh amhlaidh-sin. Cona eadh do-ronsat sídh do denamh fo deoidh.

p.726

M1392.9

Crecha la h-Ua n-Domhnaill ar cloinn t-Seain Uí Domhnaill, uair báttar iad-sidhe baí ag tarraing Cloinne Muircertaigh, & d'eolus rempa ar an sluaigheadh remhraite.

M1393.0

AOIS CRIOST, 1393.

Aois Criost, míle, trí céd, nochat, a trí.

M1393.1

Seaan mac Seaffraidh Uí Raighilligh espucc na Breifne d'ecc.

M1393.2

Matha Ua h-Eoghain caibellán Innsi Caín d'écc.

M1393.3

An Sacart Ó Clérigh do écc.

M1393.4

Aodh mac Concobair (.i. mic Tomaltaigh) Meic Diarmada tigerna Moighe Luirg d'écc iar m-buaidh n-einigh & n-aithricche, & Cathal a mhac do bhathadh iaramh.

M1393.5

Maol Ruanaidh mac Ferghail Meic Diarmada do ghabhail tigearnais Moighe Luircc tre nert & tre cuidiuccadh Thomaltaigh Meic Donnchaidh.

M1393.6

Ionnsaighidh do thabhairt do chloinn Aodha Meic Diarmada go Cluain Ó c-Coindén (i c-caladh Locha Techet) ar mhac n-Diarmatta. Iombualadh do thabhairt doibh dia 'roile.Briseadh for chloinn Aodha. Concobhar & Ruaidhri dá mhac Aodha Meic Diarmata do ghabhail. Ferghal mac Donnchaidh Riabhaigh do ghabail imaille riú, & a éludh as a h-aithle. Domhnall Dubh Mac Diarmata & sochaidhe oile do mharbadh don toiscc-sin ina t-timcell.

p.728

M1393.7

Brian mac Maoileachlainn Uí Cheallaigh tanaisi Ua Maine, Ferghal Mag Samhradhain taoíseach Teallaigh Eachdhach, fer go n-úire n-einig do cliaraibh, & Maghnus Ó h-Eaghra tanaisi Luighne d'écc.

M1393.8

Sith do dhénamh d'uaislibh Moighe Luircc re 'roile im roinn a n-domhgnasa, & im chomfuasluccadh a n-giall a geimhlibh.

M1393.9

Raghnailt inghean Aodha mic Feidhlimidh Uí Choncobhair ben deigh-dealbhdha daonnachtach, Muiris Cam mac Ruaidhri Még Eochagain, & Brian mac Uilliam Óicc Mécc Eochaccáin d'eg.

M1393.10

Edaoin inghen Cathail Oícc Uí Concobhair ben Brian mic Maoilechlainn Uí Chellaigh, Domhnall & Emann da mhac Maoileachlainn Uí Cheallaigh, & Diarmait Ua Flannaccain adhbar taoisigh Tuaithe Ratha do écc.

M1393.11

Mainistir Chille h-Achaidh i n-espuccóidecht Chille Dara do dhenomh do braithribh S. Franseis la h-Ua c-Concobhair f-Failge.

Annal M1394.

M1394.0

AOIS CRIOST, 1394.

Aois Criost, mile, trí chéd, nochatt, a cethair.

M1394.1

Richard Ri Saxan do thecht i n-Erinn fo Fheil Michil, & a thecht i t-tír h-i Port Lairge & a dhol asidhe go h-Ath Cliath.

p.730

M1394.2

Giolla Domhnaigh Ua h-eoghain oifficel Locha h-Erne,pearsún & airchinnech Insi Caoín, Matha Mac Giolla Coisccle biocaire Claoininsi, & Lucás Mág Scoloicce biocaire Achaidh Urchair do écc.

M1394.3

Iarla o Mars do thect i n-Erinn.

M1394.4

Tadg mac Giolla Iosa Uí Flannaccáin taoíseach Tuaithe Ratha do mharbhadh la cloinn Dauéd Uí Flannaccain, & la cloinn Muircertaigh Uí Flannaccáin.

M1394.5

Aodh Ó Díomusaigh do marbhadh la Gallaibh i lurg creiche.

M1394.6

Tomás Ua Díomusaigh adbhar tigerna Chloinne Maoil Ighra do marbhadh la Saxanchaibh.

M1394.7

Mac Siurtain Sean mac Maoilir tigherna Bhaile Atha Lethain do mharbhadh da braithribh i f-fell .i. clann t- Seain d'Exetra.

M1394.8

Sluaicceadh la h-Art Mac Murchadha la Rígh Laighen do shaighidh Gall go ro loiscc Ros Mic Triúin cona thighibh & cona chaislenaibh, & do-rad ór & airgett & braighde laiss.

p.732

M1394.9

Iarla Urmumhan do tionol go Laighnibh dá milleadh gur loiscc, & gur mhill Gailine & críoch Uí Cheallaigh Mhaighe Drúchtain i Laoighis, & sóadh do dia thigh iaromh.

M1394.10

Ruaidhri mac Ruaidhri Uí Neill do marbhadh la cloinn Enrí Uí Néill.

M1394.11

Mac Murchadha .i.Art mac Airt do dhenamh coccaidh re Righ Saxan cona muintir go ro marbhadh sochaidhe lais, & a thocht fo dheóidh do thigh an Righ la h-aslach Gall & Gaoidheal Laighen, & ro gabhadh eisidhe tria ionnlach an Iustís .i. Iarla Urmumhan. Ro leicceadh iaramh, & ro congbadh Ó Brain, Ó Mórdha, & Sean Ó Nualláin i l-láimh dia éis.

M1394.12

Mac Uilliam Burc .i. Tomás, do dhul co tech an Righ, & onóir mór d'faghbáil dó, & tigearnus & cennus ar Ghallaibh Connacht.

M1394.13

Toirrdhealbhach mac Murchaidh na Raithnighe Uí Bhriain do cloinn Briain Ruaidh do dhenamh coccaidh ar mhuintir an Righ i Mumhain & i l-Laighnibh & condae Luimnigh do losccadh & do arccain dó.

M1394.14

Cam Cluana Ó Dubhaccáin do mharbhadh la muintir Righ Saxan i n-Áth Cliath.

p.734

M1394.15

Brian mac Maoil Ruanaidh mic Fearghail Meic Diarmada adbar tigearna Maighi Luircc do mharbhadh la Maelsechlainn Clérech Mac Diarmata .i. dearbrathair a athar.

M1394.16

Tadhg Ua h-Eachaidhéin saoí fhir-dhána do mharbhadh la cloinn Con Chonnacht Uí Dálaigh im ollamhnacht Uí Néill.

Annal M1395.

M1395.0

AOIS CRlOST, 1395.

Aoís Criost, mile, tri ced, nochat, a cúicc.

M1395.1

An t-epscop ócc Ó Mocháin d'écc ar slighidh na Romha.

M1395.2

An biocáire Ó Flannghaile, .i. biocáire Sccríne Adamnain do écc.

M1395.3

An t-oifficel Ó Tuathail, & ro ba biocáire in Iomdhaidh Feichin, fer tighe n-aoídedh oirrdeirc do écc.

M1395.4

O Neill Buidhe do écc, & adhnacal in Ard Macha.

M1395.5

Pilip mac Aedha Mhég Uidhir tighearna Fher Manach caithme & chosanta a chriche, fer dar lán Ére dá chlú, & da oirdearcus do écc iar m-buaidh n-aithrighe. Tomás Mág Uidhir .i. An Giolla Dubh mac Pilip do ghabhail tigernais Fher Manach.

M1395.6

Domhnall .i. Ua Maoile Dúin Luircc do ghabhail la cloinn Airt Mhég Uidhir i

p.736

f-fell i t-Termonn Dábheócc, & a chur i m-braighdenus go h-Ua n-Domhnaill, & a écc da és i n-geimhiol.

M1395.7

Concobhar mac Aedha Ruaidh Még Uidhir do ghabhail leis An n-Giolla n-Dubh .i. Tomás, & lena dearbrathair Aodh Mág Uidhir & a éludh iaramh .i. a bhreith lais dia mhac fein.

M1395.8

Drem do mhuintir Righ Saxan do dul ar creich i n-Uíbh Failghe, & Ua Concobhaír dia lenmain go tóchar Cruacháin, & drong mor diobh do marbhadh, & tri fichit each do bhein díobh. Drem ele do mhuintir Righ Saxan im Iarla Maruscal do dhul ar creich in Éilibh, & Ó Cerbaill cona mhuintir do-bhreith forra, & sochaidhe do Ghallaibh do mharbhadh leó, & eich iomdha do bein díobh.

M1395.9

Niall Ócc mac Neill mic Aedha Uí Neill, & O Briain, .i. Brian mac Mathgamhna do dhol i tech Righ Saxan.

M1395.10

Coblaigh Mór inghen Chathail mic Domhnaill Uí Concobair inghen Righ Connacht, ben thoictheach trom-conaich go f-feabhus n-einigh do écc iar m-buaidh n-aithrighe, &

p.738

a h-adhnacal i mainistir na Buille. As di-sidhe do gairthí Port na t-trí namat, uair as í ba ben d'Ua Domhnaill .i. Niall tigerna Tire Conuill, d'Aodh Ua Ruairc tighearna Breifne, & do Chathal mac Aodha Breifnigh Uí Concobhair rioghdamhna Connacht.

M1395.11

Una inghean Taidhg mic Maghnusa Uí Choncobhair ben Még Uidhir do écc.

M1395.12

Sean mac Airt Mhég Uidhir do ghabháil lé Mág Uidhir, & a thiodhnacal d'Uíbh Maoile Dúin Luircc, & a marbhadh dóibh ar Fionntracht Droma Bairr amhail ro thuill uatha roimhe-sin.

M1395.12

Rí Saxan do fháccbáil Ereann im Beltaine iar n-dol druinge moire do Ghallaibh & do Ghaoidhealaibh Erenn ina thech, & An Moirtimérach do fhaccbáil don Rígh ina ionadh i n-Erinn, & ge do-chuaidh Mac Murchadha i tigh in Righ ní ro chreid dó iarttain.

M1395.14

Ard Sratha & Clochar Mhac n-Daimhin do losccadh cona n-uilibh iol-mhaoinibh.

M1395.15

Ruaidhrí Ó Ceallaigh adhbar tighearna Ua Maine do écc.

M1395.16

Mac Siúrtain d'Exter do gabhail la Cloinn Meic Siúrtain, & a thabhairt

p.740

i l-laimh Mheic Uilliam Burc. Sloiccheadh la Domhnall mac Muircertaigh & la Gaoidhealaibh Iochtair Connacht i c-crích Meic Uilliam fo dháigh gabhála Meic Siurtáin, & Mac Siurtáin do leigen, & sidh do shnadhmadh eittir Gallaibh, & Gaoidhelaibh an choiccidh don chur-sin.

M1395.17

Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill, Toirrdhealbhach, i t-Tír n-Eóghain ar cloinn Enrí Uí Néill, & crecha & oirccne aidhble do dhenamh leó isin crích. Clann Enri cona sochraitte do thocht ina lenmain. Do-rala iomairecc eittir na slóghaibh cechtardha go ro sraoineadh fo dheoidh for Chenél n-Eoghain gur ro ládh a n-ár. Ro gabhadh dana, Brian mac Enrí Uí Néill, & tri braighde d'écc do mhaithibh a shlóigh amaille fris.

M1395.18

Sloiccheadh n-aile la h-Ua n-Domhnaill c-cedna co ráinicc co Slicceach tria Chairpre Dromha Cliabh gur ro h-indradh an tír ina n-uir-thimcell leo gur ro millset gach ní gusa rangattar, & do-bearsat creacha & édala iomdha leo dia t-tír, acht namá ro gonaitt uaite do dheiredh an t-slóigh.

M1395.19

Iondsoighidh do dhenamh la Domhnall mac Enrí Uí Neill ar Bhrian mac Uí Neill, & a ghabháil, & crecha aidhble do denamh air. Indsaighidh oile do denamh la Domhnall mac Enri go baile Uí Néill, & ben Uí Neill do-breith lais, & braighde oile immaille fria, & a m-breith lais i n-uct Gall.

M1395.20

Ro triallsat Goill Laighen feall do dhenamh ar Mac Murchadha, ar Art, & a ghabhail. Acht chena nír' bó torbha doibh ar do-chóidh-siumh uaidhibh dia n-aimhdeóin a los a lámh & a ghaisccidh co na ro cumhaingset ní dó.

M1395.21

Domhnall mac Muircertaigh Uí Concobhair tigerna Cairpre & Sliccigh & beós tigherna ó Shliabh sios uile do écc i c-caislén Shliccigh seachtmain ria Nodlaicc.

p.742

M1395.22

Aodh mac Cathail Óicc Uí Concobhair mac inghine Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair, & Muiris mac Póil Ulltaigh ollamh leighis Chenél c-Conuill do écc.

Annal M1396.

M1396.0

AOIS CRIOST, 1396.

Aois Criost, mile, trí ched, nochatt, a sé.

M1396.1

An t-epscop Ó h-Eghra do écc.

M1396.2

Matha Ua Luinín airchinneach na h-Arda, fer il-cerdach, i seanchus, i n-dán, i seinm, & i leighionn do écc.

M1396.3

O Concobhair Ciarraighe do mharbhadh i f-fiul dia fhine fein.

M1396.4

O Ceinneittigh ticcerna Urmumhan do écc.

M1396.5

Irial Ua Lochlainn tighearna Chorc' Modruadh do mharbhadh do Mhac Ghirr an Adhastair dá oirecht fein, i n-díoghail a dherbh-comhalta, .i. Maoilechlainn Ua Lochlainn ro mharbh-somh roimhe-sin.

M1396.6

Concobar mac Eoghain Uí Maille do dhol ar ionnsaighidh i n-Iarthar Connacht

p.744

lucht luinge. An long do líonadh do mhaoinibh & d'édálaibh na h-eachtra-sin, & a m-bathadh uile, acht madh aon-duine eittir Eirinn & Árainn.

M1396.7

Maidhm na crecca le h-Ua c-Concobhair Ruadh cona braithribh, for Ua c-Concobhair n-Donn, & for Aodh Ua c-Concobhair, for Chonn Mhac Branáin, & for Aodh Ua n-áinlighi taoiseach Cheneoil Dobhtha; dú inar marbhadh Conn Mac Branáin taoiseach Chorc' Achlann, Sean Ó Taidhg, mac Seain Uí áinlighi, & sochaidhe ammaille riú.

M1396.8

O Domhnaill do thecht slógh i c-Cairpre, & drong don t-slógh do-breith ar cloinn Maoilechlainn Chaoich Mic Muirceartaigh baí acc foraire, & acc forchoimhétt do Chonnachtaibh go n-dírim móir marcsluaigh amaille friú. Ro sraoineadh forra la h-Ua n-Domhnaill go ró faccaibhsiot urmhór a n-ech, & ro gonadh araill diobh, & térnaiset aroile a l-loss eissiumail. Ro creachadh iaramh Cairpre lásan slogh, & sóaid for c-culaibh cona c-crechaibh.

M1396.9

Maoilechlainn Caoch mac Muircertaigh mic Domhnaill Uí Concobhair do écc.

M1396.10

Maidhm la h-Ua t-Tuathail ar Ghallaibh Laighen & ar Shaxanchaibh, airm i t-tuccadh ár adhbal ar Ghallaibh, & do-radadh se fichit cenn i t-taiselbadh go h- Ua t-Tuathail la taobh il-iomaitt do braighdibh, & d'edálaibh airm, & each, & éittigh.

M1396.11

Cú Uladh Mág Aenghusa adhbar tigerna Ua n-Eachdach do mharbhadh la Gallaibh.

M1396.12

O h-Annluain tigearna Oirthir do mharbhadh i f-fiull la dreim dia fhine fein.

M1396.13

Maire inghen Uí Chatháin ben Uí Dhochartaigh do écc.

p.746

M1396.14

Brian mac Enri Uí Neill do fhuaslaccadh la h-Ua Neill ó Ua n-Domhnaill, & do-rad eich, eitteadha, & ionnmhus iorlardha as, & do-rad Ua Néill eisidhe do mhac eile Enri, .i. do Domhnall a f-fuaslaccadh a mheic fein, .i. Brian mac Neill maille comhthaibh oile.

M1396.15

Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill Toirrdhealbhach mac Neill Ghairbh, & la Tadhg mac Cathail Uí Concobhair go rangattur go Sliccech go ro loisccseat an baile uile eittir chloich & chrann, & ro marbhadh mac Concobhair Maonmaighe go sochaidhibh ele leó don chur-sin. Ba doiligh an baile i-shin do losccadh, ar ba dersccaighte a chumhdaighthe eittir cloich & chrunn.

p.748

Annal M1397.

M1397.0

AOIS CRlOST, 1397.

Aois Criost, mile, tri ced, nochat, a seacht.

M1397.1

Sluaiccheadh mor do thionol la Niall Ó Neíll la Rígh Cenél n-Eoghain do dhul for Ua n-Domhnaill, Toirrdhealbhach, & for chloinn Enri Uí Neíll. O Domhnaill, & clann Enri do chruinniucchadh shloigh oile ina aghaidh. Báttar athaidh amhlaidh-sin aghaidh i n-aghaidh na ro chumhaingsiot ní dia 'roile. O ro scithigedh Ua Neill cona shlogh, ro triallsat for c-cúlaibh dia t-tighibh gan airiuccadh don t-slogh oile. O ro ráthaighset an slógh oile indsin ro leiccsiot sceimhealta ina lenmain go ro marbhadh araill do mhuintir Uí Néill, & co f-farccaibhsiot eich & edala iomdha ag Cenél c-Conuill, & acc cloinn Enrí don chur-sin.

M1397.2

Sluaiccheadh la Toirrdhealbhach Ua n-Domhnaill la tigerna Cheineoil c-Conuill i f-Feraibh Manach, & do-bert ethra iol-ardha lais for Loch Eirne, for oilenaib, & for innsedhaibh an locha gur ro h-oircceadh, & gur ro h-iondradh lais iaid-sidhe uile cenmothát eccailsi, no neimhedha, & do-bhert édala iomdha anffoille lais, & iompaidhis gan nach f-frioth-orgain.

M1397.3

Sluaiccheadh n-aile la h-Ua n-Domhnaill i c-Cairpre do dhíochur chloinne Domhnaill mic Muirceartaigh eiste go ro loisccead an tír go leir lais go Cluain Derg Rátha.

p.750

M1397.4

A Shúile do fhaghbháil doridhisi do Aodh Mag Mathgamhna tria trosccadh do dhenamh ind onóir na croiche naoimh Rátha Both, & in onóir dheilbhe Muire Atha Truim.

M1397.5

Niall Mor mac Aodha Uí Neill Rí Chenél Eoghain, & iomchosnamhaigh Erenn, inneoin órdain, & oirechais an fhlaithemhnais, tuir iomfhulaing gach anfforlainn, diosgaoiltigh Gall, táthaightheóir Gaoidheal, móradh eccailsi & ealadhan na h-Erenn do écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe, & Niall Óg a mhac do ghabháil a ionaid.

M1397.6

Mac Donnchaidh Tire h-Oilella do dhul go Machaire Chonnacht (go lion a thionóil, a mhaoine, & a innile) do chongnamh d'Ua Choncobhair Dhonn, gur ghabhsat foslongport ag Cuirreach Chinn Eitigh eittir daoinibh & airneis mar a m-baoi Ó Concobair. Iarna clos sin d'Ua Concobair Ruadh cruinnighis da gach taoibh go h-én-ionad Mac Uilliam Burc, Tómas mac Sir Emainn Albanaigh, clann Chathail Óicc Uí Choncobair, clann Aodha Meic Diarmata, Mainigh, & clann mhac Feidhlimidh feisin go lión sochraitte gach aoín diobh, & go c-coimhtionol gallócclach ina f-farradh. Triallaitt iar sin do shaighidh an mhachaire, acht cena ni raibe Ua Concobhair Donn i f-farradh Mheic Donnchaidh annsin & nochar airigh Mac Donnchaidh an sluagh no go t-táinicc Ua Concobhair Ruadh sonn mór marshluaigh ina thimcel. Ferthar iomairecc ettorra go díochra duthrachtach cechtar da líona iar sin gur maidhedh for Mac Donnchaidh cona muintir. Lenaid na beithre ler briseadh orra iad gur cuirsiot a n-ár, Marbhthar Mac Donnchaidh annsin, & Aodh Caoch mac Aodh a mic Toirrdhealbhaigh Uí Choncobhair, Mac Suibhne ard-chonsapal Connacht o shliabh síos cona dhias derbhrathar Donnchadh & Donn Slebhe, Cú Aifne mac Con Aifne Uí Concobhair, & Diarmait Mac Donnchaidh tanaisi

p.752

Ua n-Oilealla ammaille le h-iomatt d'uaislibh & d'árd-mhaithibh a m-braithreach & a muintire. Ba dirímh do aisneidh a f-fríth d'édalaibh & maoinibh la h-Ua c-Concobhair Ruadh don turus-sin gan airemh ar eachaibh ar arm, na ar édeadh. Oidhche chéid fhéile Muire foghmair tuccadh an maidhm-sin Chinn Eitigh. Iar c-clos na sccel-sin d'Ua Concobhair Dhonn (an tres lá iar t-tabhairt an mhadhma) tainicc fo bhótháintibh Uí Concobhair Ruaidh, & Cloinne Feidhlimidh, & a m-buailte ar na suidhiucchadh i t-timcheall Liattroma go t-tucc maidhm imirgedh orra da n-goirthi an geal-maidhm go rucc creacha, & édala aidble uatha don dul-sin.

M1397.7

Feidhlimidh mac Cathail Óicc & Dubhghall mac Domhnaill Gallócclach do dhul i c-cenn Í Dhomhnaill d'iarraidh a chonganta i n-aghaidh a n-esccaratt. Ua Domhnaill go maithibh Thíre Conuill do thocht go Cairpre don chur-sin do chuidiucchadh le cloinn Chathail Óicc. Cairbrigh & Oileallaigh do theicheadh fo dhaingnibh, & fo droibhelaibh an duithche roimhe. O Domhnail do rochtain go h-aonach Thíre h-Oilealla, tighe iomdha & arbhanna do losccadh da mhuintir, & crecha do denamh doibh ar mhac Corbmaic mic Ruaidhri. Maol Ruanaidh Mac Donnchaidh tighearna Tire h-Oilealla, Ua Dubhda, & Ua h-Eghra do thabhairt chor, & eidiredh d'Ua Domhnaill & do cloinn Chathail Óicc iar sin le gan cur 'na n-aghaidh go brath. Sith do chengal etorra d'Ua Domhnaill ar an c-coingeall-sin, & e fein d'iompúdh go Tír Conaill fo chédoir. Clann Cathail Óicc, Muintir Duirnin, & Mac Domhnaill Ghallócclach cona cloinn do theacht i c-Cairpre annsin. Suidhe doibh i l-Lios an Doill, & a m-beith ag roinn na críche etorra an oidhche-sin, & roptar imresnaigh impe. Ua Domhnaill do thocht uathadh marcsluagh ina c-comhdháil arabhárach do reidhiucchadh etorra.

M1397.8

Muircertach Bacach mac Domhnaill mic Muircertaigh Uí Concobhar, & Clann

p.754

t-Suibhne do beith h-i f-fassa choilleadh an tan-sin. Ua h-Eghra iartharach, & sliocht Flaithbertaigh Uí Ruairc do bheith imaille riú. Iondsaighidh do thabhairt doibh a mucha na maidne ar cloinn Chathail Óicc & ar Ua n-Domhnail go Bun Brénóicce ar belaibh Lesa an Doill, siorthae marcsluaigh chloinne Cathail Óicc do dhol tharsa go Slicceach. Bun Brenoige do beith do thaobh díobh-somh & an fhairrge do líonadh don taobh araill diobh go sona sodhánach doibh-siumh conár fédadh a t-tacmang na a t-timcealladh samhlaidh. Do-beiritt tachar tinnesnach dia 'roile as a h-aithle. Maidter for Ua n-Domhnaill, & for cloinn Chathail Óicc, & Marbhtar Marcus Mac Domnaill & Dubhgall a mhac, Eóin Mac Síthigh & sochaidhe mhór oile da n-gallócclachaibh. Crecha & airccne do dhenamh ar chloinn Chathail iaramh, & a n-diochur tar Eirne anonn doridhisi go Dubha, & dhoimenmain im Fheil Muire mór do shonnradh.

p.756

M1397.9

Diarmait mac Iomhair Ui Bheirn do beith i f-fiabhras, & a breith i c-coite for loch ona thigh fein d'ionnsaighidh tighe Mhurchaidh mic Tomáis, & leim do-breith dó gan fhios do chách amach as an c-coite isin loch go ro baidhedh a c-cedóir.

Annal M1398.

M1398.0

AOIS CRIOST, 1398.[gt ]

Aois Criost, mile, tri céd, a h-ocht.

M1398.1

Tomás mac Muirghesa Meic Donnchaidh epscop Achaidh Conaire do ég.

M1398.2

Cogadh mor do eirghe eitir Ua Néll, Niall Óg, & Ó Domhnaill Toirrdhealbhach, & a thaoisigh & a oirecht do thregeadh Uí Dhomhnaill go m-buí i c-cumhga mhoir occ cloinn Enrí Uí Neill ag cloinn t-Seaain Ui Dhomhnaill, ag Ua n-Dochartaigh, & ag Cloinn t-Suibhne. Do-choidh mac Uí Domhnaill Niall Garb, & clann Domhnaill mic Néll Uí Domhnaill for indsoighidh i Fanait gur ro gabhadh leó Eóin mac Maoil Muire Meic Suibne, & co n-dernsat orgain. Goill & Gaoidhil Coigedh Uladh do dhul i teach Uí Neill, & braighde, & umla do thabhairt dó cénmothá Ó Domhnaill a aenar.

M1398.3

Sloicceadh mor la Niall Ócc Ó Neill Ri Chenel Eoghain, & la cloinn Enrí I Neill do shaighidh Uí Domhnaill go rainicc Ess Ruaidh gur airccsiott an mhainistir fo na h-uile ionnmhasaibh, & Tír Aodha go h-uilidhi. Drem do muintir Uí Dhomhnaill do thabhairt tachair doibh. Aodh mac Ferghail Uí Ruairc do ghabháil don turus-sin. Ua Neill d'iompúdh go Tír Eoghain doridhise.

p.758

M1398.4

Sloigheadh la Tomás A Búrc tigearna Gall Connacht, la h-Ua c-Concobhair Ruadh, la cloinn Chathail Óicc, & la cloinn Meic Diarmata go rangatar Tír Oilealla gur leir airccsiot í. Concobhar Ócc mac Aodha Meic Diarmatta, & a bhraithre do thilleadh ón slogh iar sin do cuartughadh Moighi Luircc. Ferghal Mac Diarmata tighearna Moighe Luircc do dhol in oidhche-sin go mainistir na Búille, & a b-fuair do biadh, & do cosdus innte do chur ar in m-baile dar ab ainm an Charrag dó. Lorcc na fedhna do theccmail do cloinn Meic Diarmata, & a lenmain dóibh. O ró rathaighsiot-somh an toraighecht forra, gluaisitt trésan tír go rangattar Eachdruim mic n-Aodha i t-Tir Baiúin na Sionna. Clann Meic Diarmata do losccadh tempail Eachdroma orra. Concobhar Mac Diarmada, .i. mac Ferghail do mharbhadh doibh, & sochaidhe da muintir imaille ris, & Maol Ruanaidh mac Diarmata do ghabail, edail do denamh da n-eachaibh, da n-arm, & da n-eidedh.

M1398.5

Murchadh Bán mac Seaáin mic Domhnaill Uí Fhergail degh-adbar tighearna na h-Anghaile fécce enigh, & oirdearcais, gaile, & gaisccidh slechta Ferghusa d'fior a aoisi, do écc iar m-buaidh n-aithrighe mí ria notlaic, & a adhnacul i mainistir Leathratha i t-tomba a athar, & a shenathor.

M1398.6

Muiris mac Piarais Dalatún do mharbhadh la Muircertach Ócc Mag Eochagáin, & la Brian mac Ui Choncobhair Fhailghe.

M1398.7

Gleann Da Locha do losccadh do Gallaibh.

p.760

M1398.8

Muircertach Ua Concobhair do dhul i t-Tír Aodha, a ionntúdh go h-Ess Ruaidh gan morán édala d'fagail don cuairt-sin. Aodh Ua Duirnín do-breith orra annsin. Iomruaccadh do tabairt doibh fa Bhel Atha Senaigh, each Aodha do lot, e fein do leaccadh, & a marbhadh iaramh.

M1398.9

Gearoitt iarla Desmumhan, fer suairc soibhésach, do dearsccnaigh do Gallaibh Ereann, & do moran da Gaoidealaibh i n-aithne, & i n-eolus Gaoidhelcce, i n-dán, & i senchus amaille re gach foghlaim ele da raibe aicce, & a écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1398.10

Iarla Chille Dara do ghabhail don Chalbhach Ua Concobhair, & do marcsluaigh dhuithche Ó b-Failge, & a chur ar laimh Murchaidh Uí Concobhair.

M1398.11

Sir Seon iarla Deasmumhan do báthadh isin Siuir gar becc iar n-gabhail na h-iarlachta dó. (Vide 1399).

M1398.12

Cath do tabhairt for Ghallaibh d'Ua Bhrain, & d'Ua Tuathail. Iarla ó Mars do mharbhadh isin c-cath-sin, & ár Gall imaille ris.

M1398.13

Fionnghuala ingen Ualghaircc Móir Uí Ruairc ben t-Seaáin Mhóir Uí Eaghra d'ég.

M1398.14

Dauith Ua Duibhgionnain ollamh Cloinne Maoil Ruanaidh i senchus, biatach coitchenn comroghnach, & saoí duine ealadhna do écc.

p.762

M1398.15

Ua Concobhair Ruadh & Mac Diarmata do dhul sluagh lán- mhór ar Cloinn n-Donnchaidh Tire h-Oilealla go rangattar Magh Tuireadh. Creacha móra do denamh doibh. Clann n-Donnchaidh do-breath orra, & Muircertach mac Domhnaill Uí Concobhair cona leirtionol. Iomairecc do chur ettorra. Maidhm for Ua c-Concobhair & Somhairle Buidhe Mac Domnaill cona muintir do mharbhadh ann.

M1398.16

Tomas mac Cathail mic Murchaidh Uí Ferghail tighearna na h-Anghaile ealchuing enigh & oirdercois Cloinne Rosa do marbhadh ina bhaile fein isin c-Coillín c-Crubach la Gallaib na Midhe & la barún Delbhna, iarna thogha i t-tigernus roimhe-sin ar bélaibh a shinsior bhrathar, .i. Seaan Ó Ferghail, & Seaan do oirdneadh iar sin i t-tighearnus na h-Angaile.

M1398.17

Maidhm mór-adhbal la Mág Carthaigh c-Cairpreach for Ua Suilleabhain, & da mhac Uí Shuillebhain, Eoghan & Concobhar do marbhadh isin c-caithgliaidh-sin, & sochaidhe imaille riú.

M1398.18

O Briain Maol do écc don teidhm isin n-Galldacht.

M1398.19

Mac Muiris Buidhe Uí Mhórdha tigherna Slebhe Mairgi, fer cothaighthe dámh, & deoradh Ereann do ecc.

M1398.20

Mac Uilliam Búrc do losccadh Slicigh.

p.764

M1398.21

Cathal mac Ruaidhri Meg Uidhir do marbhadh la h-Eoghan mac Néill Óicc Uí Néill.

M1398.22

Art Cúile mac Pilip Mhég Uidhir do marbadh la Teallach Eachdhach.

M1398.23

Clann Enri Uí Neill, & clann t-Seaain Uí Domhnaill, & Fir Manach do thionol sloigh ind aighid Uí Domhnaill. Ua Domhnaill do cruinmuccadh a shochraitte ina n-aghaidh don leith eile, & a m-beith i n-díbh fhoslongportaibh for aghaidh a chele go ro sccarsat fo deoidh gan nach n-gniomh n-oirdeirc.

Annal M1399.

M1399.0

AOlS CRlOST, 1399.

Aois Criost, mile, trí céd, nochat, a naoí.

M1399.1

Sluaigeadh la h-Ua Neill (Niall Og) for Gallaibh go ro creachoirgedh, & go ro h-ionnarbadh lais a n-ermhor.

M1399.2

Concobar Mag Carmaic espucc Ratha Both d'Uíbh Domnaill Corca Baiscind do écc.

M1399.3

Cu Uladh (.i. Cu Uladh Ruadh) mac Neill Móir mic Aodha Uí Neill d'écc don teidhm.

M1399.4

Brian Ua Briain (.i. mac Matgamhna) tigerna Tuadhmumhan do écc.

M1399.5

Toirrdhealbhach mac Murchaidh (.i. Murchadh na Raithnighe) Uí Briain do écc.

M1399.6

Feidhlimidh mac Cataoír Uí Concobhair tanaisi Ua f-Failge d'ecc (.i. don teidhm) i t-tigh Uí Raighilligh.

M1399.7

Clann Enri Uí Neill do dol ar ionnsaighidh for Ghallaibh Tragha Baile. Ro tionoilsiot Goill ina n-aghaidh go ro rainsiot forra, & go ro gabhadh Domhnall

p.766

mac Enri, & drong mór dia muintir do mharbadh. Domhnall do chor go Saxaibh isin m-bliadhain ar c-cinn iar f-feimdhedh a fhuaslaicthe.

M1399.8

Seaan Ua Ferghail tigerna na h-Angaile, fer eargnaidh, inntleachtach, fesach foghlamta go n-oirdercus n-einigh & n-engnamha do écc.

M1399.9

Aodh Ua Donnchadha tigearna Eoganachta Locha Len, O Broin, (.i.) Geralt mac Taidhg, & Toirrdhealbhach mac Maol Muire Meic Suibhne Fánatt, & Amhlaoibh mac Pilip mic Amhlaoibh mic Duinn Charraigh Még Uidhir, toisech Muintire Feodachain do écc.

M1399.10

Aodh Mag Mathgamhna do écc iar n-dol a súl uadha.

M1399.11

Domhnall mac Giolla íosa Ruaidh Uí Raighilligh do écc.

M1399.12

Mag Aonghusa Muircertach Ócc mac Muircertaigh Moir, tigearna Ua n-Echdhach do mharbhadh dia fhine budhdein.

M1399.13

An cetramadh Henrii do rioghadh os Saxaibh, 29. September.

M1399.14

Baothgalach Mac Aedhagain saoi choitchionn i f-feineachus & i seinm, & fear tighe n-aidheadh n-airdeirc, & Giolla na Naomh mac Concobhair Meic Aedagain ard-ollamh i f-feineachus do écc.

M1399.15

Iarla Deasmumhan Sean mac Gearoitt do bádhadh i n-áth Arda Fionain for Siuir. (Vide 1398).

Annal M1400c.

M1400.0

AOIS CRIOST, 1400.

Aois Criost, mile, cethre chéd.

M1400.1

Aodh Ua Maol Muaidh ticcerna b-Fer c-Cell, Laighneach mac Ferghail Ruaidh mic Donnchaidh Még Eochagain Donnchadh Sionnach tigerna Muintire Tadhgain, &

p.768

taoiseach Tethba, Diarmait & Brian dá mac Catharnaig Mic an t-Sionnaigh do écc.

M1400.2

Caislén Dúin Iomdhain do ghabháil do Mhac an Abaidh Uí Concobhair, & Hoiberd mac Emainn mic Hoiberd a Burc do marbhadh inn, & Mac mic Emainn Uí Cheallaigh do bí i l-laimh ann do leccen amach.

M1400.3

Grigoir mac Tanaidhe Uí Maoil Conaire, saoi foirbthe ina ealadain duthcois, deagh-adbar ollaim Sil Muiredhaigh esidhe do marbhadh go tegmaiseach d'aon-buille ga do láimh Uilliam Gairbh for tochar dúin iomdhain i n-aimhriocht. Sé ba & sé fichitt do thabhairt ina eraic iar sin.

M1400.4

Ruaidhri mac Airt Mhég Aonghusa tighearna Ua n-Eachdhach Uladh do marbhadh la cloinn Con Ulad Ui Neill, & la Cathbarr Mhág Aonghusa a dearbrathair fen.

M1400.5

Sluagh mór la Niall Óg Ua Néill h-i Tír Conaill gur mhill moran do ghortaibh & d'arbannaibh innti. Tangatar Cenél c-Conaill ina aghaidh gur ro ficceadh iomairecc etorra go ro mheabhaidh for Chenél Eoghain, & go ro marbhadh sochaidhe dhíobh, & go ro beanadh ech iomdha dhíobh don chur-sin.

p.770

M1400.6

Mac Maghnasa Mhég Uidhir, .i. Giolla Patraicc da n-goirthi An Giolla Buidhe d'écc ina thigh fein fo-bithin cuislinne do legeadh dhó.

M1400.7

Seaan mac Pilib mic Giolla íosa Ruaidh Uí Raighilligh tighearna Breifne, aon do b-fearr enech, & uaisli da chineadh d'ég do biodhg ina iomdhaidh i t-Tulaigh Mhongáin.

M1400.8

Mac righ Saxan do theacht i n-Erinn.

M1400.9

Maghnus mac Con Connacht Uí Raighilligh adbar tighearna Mhuintire Maoil Mordha do ecc.

M1400.10

Conchobhar mac Domhnaill mic Néill Ghairbh, mic Aodha, mic Domhnaill Óicc Uí Dhomhnaill do dhol ar creich tar sliabh soir i t-Tír Chonaill, & é fein, & Eoccan Ruadh Mac Suibhne do comhtuitim ré aroile.

M1400.11

Clann Flaithbhertaigh Uí Ruairc do ionnarbhadh as an m-Breifne, & a n-dol go Tír Conuill, & araill do Chenél c-Conaill do-breith leo isin m-Breifne co n-dernsat creacha mora for Ua Ruairc & do-radsatt leo i t-Tír Conuill iaid-sidhe.

Annal M1401.

M1401.0

AOIS CRIOST, 1401.

Aóis Criost, míle, ceithre chéd, a h-aon.

M1401.1

Maoíleachlainn Ua Ceallaigh tighearna Ua Maine, fear deig-einigh daonachtach, & Tomás mac Sir Émainn (.i. Emann Albanach) a Burc Mic Uilliam tighearna Gall Connacht do écc iar m-buaidh n-aithrighe. Da mac Mac Uilliam do denom tar éis Tomais A Búrc, .i. Mac Uilliam do denamh d'Uilleacc mac Riocaird Óicc, & Mac Uilliam oile do Uater mac Tomais a Burc, & umhla uaidh do Mac Uilliam Cloinne Riocaird ar sinnsireacht.

M1401.2

Domnall Ua Maille tighearna Umhaill d'écc iar f-forbadh a aoisi.

M1401.3

Cathal Ruadh Mag Ragnaill taoiseach Muintire h-Eolais do marbhadh i n-Druim Chubra la Seafraidh mac Maoileachloinn Még Raghnaill.

p.772

M1401.4

Maol Ruanaidh mac Cathail Ruaidh Meg Ragnaill do mharbhadh la cloinn an Maoileachlainn cettna a t-toraighecht a c-creiche.

M1401.5

Concobhar Anabaidh Ua Ceallaigh do ghabháil tighernais Uíbh Maine déis a athar.

M1401.6

Carrac Locha Cé do gabhail la cloinn Ferghail Meic Diarmata. Daoine iomdha do mharbhadh, & do bathadh 'na timcheal, & lucht a coimheda da tabhairt uatha dar cenn comhadh.

M1401.7

Fedlimidh mac Cathail Óig Uí Concobhair do ghabhail la mac Uí Choncobhar Dhuinn.

M1401.8

Coinne do dhenamh eidir Ó Néill, .i. Niall Óg & Ó Domhnaill Toirrdhealbhach ag Caol Uisge & síth do dhenomh doibh re aroile don chur-sin.

M1401.9

Coccadh d'eirghe eittir Ua n-Domhnaill iaromh & Brian mac Enrí Uí Néill, uair tug Brian slógh lais go Tír Conaill, gur ro ionnsoigh longport Uí Dhomhnaill, & ro marbhadh mac Néill Óig mic Neill Ghairbh mic Aedha mic Domhnaill Óig, & Maoileachloinn mac Flaithbertaigh Uí Ruairc & sochaidhe oile leo. Do deachaidh Ó Domhnaill cona cloinn, & Muintir Duirnín isin ló cedna i l-leanmhain Briain go ruccsat fair, & creac Uí Gairmleadhaigh (.i. Enrí) roimhe iar marbhadh Enrí lais. Ro figheadh iomaireg amhnus eidir Ua n-Domhnaill & Brian Ua Néill, & ro marbhadh Brian lais, & ro sraoineadh for a mhuintir iar b-fágbhail creach Cenél Moain. Ro marbhadh bheos sochaidhe oile imailli fri Brian ar an lathair-sin. Soais Ua Domhnaill slán cona muintir co n-edalaibh aidhblibh iar m-buaidh & cosccor.

M1401.10

Corbmac Mac Branain taoísech Corco Achland do marbhadh la a braithribh i fell, .i. Concobhar mac Seaain Meic Brarain, &c.

M1401.11

Domhnall mac Enrí Uí Néill d'fuasccladh ó Ghallaibh.

Annal M1402.

M1402.0

AOlS CRIOST, 1402.

Aois Criost, mile, ceithre ched, a dó.

M1402.1

Coccadh mor eittir Ua Néill, & clann Enrí Uí Néill, & an tír dho milleadh ar gach taebh etorra.

M1402.2

Muirchertach Ua Flannagain airchideochain Oile Finn d' écc.

p.774

M1402.3

Coccadh eidir iarla Urmhumhan & iarla Deasmhumhan, & an da Mhac Uilliam do dhul do chongnamh la h-iarla Urmhumhan.

M1402.4

Carrac Locha Cé do ghabail la Conchobhar Ócc macc Aedha ar cloinn Ferghail Meic Diarmata.

M1402.5

Ferghal Ua Ruairc adbar tighearna Breifne, fer bruth-mor beodha dealbdha deigh-einigh, do mharbhadh ina thigh fén la Cloinn Cába & (a) adhnacul i mainistir Sligigh.

M1402.6

Niall Óg mac Néill Moir mic Aedha Uí Néill (Ri Cenel n-Eoghain) d'écc iar m-buaidh einigh & oirrdhercais ongtha & aithrighe.

M1402.7

Brian mac Néill Óig d'écc iarttain (.i. don galar bhrec).

M1402.8

Muirchertach mac Donnchaidh Uí Dhubhda saoí- coitchinn i n-uaisle, & i n-eineach d'écc, & a adhnacul i n-Ard na Riagh.

M1402.9

Matha O Scingín do écc don fhiolún.

M1402.10

Pilib mac Briain Mhóir Meg Mathghamhna tigherna Oirgiall d'écc, & Ardgal mac Briain do gabhail tighernais 'na dhéoidh.

M1402.11

Cú Connacht mac Magnusa mic Con Connacht Uí Raighilligh tanaisi Brefne do écc. Una inghen Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair a mathair-sidhe.

M1402.12

Brian mac Domhnaill Uí Fhlaithbhertaigh adbar tighearna Cairn Geccaigh d'écc.

M1402.13

Fedlimidh mac Cathail Óig do legeadh as a braighdenus.

M1402.14

Mainistir Chuinche i t-Tuadhmumhain i n-easpuccoideacht Cille Da Lua do toccbail do braithribh .S. Fronses la Sioda c-Cam Mac Con Mara tigerna Cloinne Cuilein fo dhaigh go madh í badh Roimh adhnaicthe dó fein, & dia chenel.

M1402.15

Aodh Seanchaidh Ó Domhnaill Saoi shenchadha do écc.

M1402.16

Coccadh mór eittir Ua n-Domnaill (Toirrdhealbhach mac Neill) & Ua Cathain (.i. Maghnas) go ro h-indreadh, & go ro creachoirgedh oireacht Uí Chathain la h-Ua n-Domhnaill, & gur ro leirmilleadh an tír uile lais.

p.776

M1403.0

AOIS CRlOST, 1403.

Aois Criost, mile, ceithre ched, a trí.

M1403.1

Domhnall mac Enrí Uí Néill do gabail tighearnais Tíre h-Eóghain.

M1403.2

Tadhg mac Cathail Óicc Uí Choncobhair do mharbhadh la cloinn Toirrdhealbhaigh Óig Uí Chonchobhair, & d'Eoghan mac An Abadh Uí Concobair for Machaire na n-Aileach, & a adhnacol h-i t-tomba Domhnaill mic Cathail a shenathar.

M1403.3

Conchobhar an abaidh mac Maoileachlainn Uí Cheallaigh tighearna Ó Maine, nathair neimhe a chinidh & na n-Gaoidheal ar chena do écc iar n-onccadh & iar n-aithrighe, & a adhnacal i mainistir Eoin Baisde h-i t-Tir Maine.

M1403.4

Fionnghuala inghen Toirrdhealbhaigh mic Aedha mic Eoghain Uí Conchobhair ben Maoileachlainn Uí Ceallaigh (tighearna Ua Maine) do écc iar n-deigh-beathaidh.

M1403.5

Sluaigheadh la h-Ua c-Concochair n-Donn, & la Muircertach Bacach mac Domnaill (tighearna Sligigh) i n-Uachtar Connacht dar ghabhsat neart ar Shiol n-Anmchadha. Tiaghaitt i c-Cloinn Riocaird as a h-aithle do chongnamh le h-Uilleac mac Riocaird i n-aghaidh Mhaineach gur chuirsett a t-trén orra dibhlinibh.

p.778

M1403.6

Muirchertach Bacach mac Domhnaill mic Muircheartaigh tighearna Iochtair Connacht do écc (isin f-foghmar) i c-caislén Sliccigh.

M1403.7

Coccadh d'eirghe eidir Breifneachaibh & Clann n- Donnchaidh dar marbhadh Tomaltach Ócc mac Tomaltaigh Mhég Dorchaidh deodh-fhlaith Cheneóil Duachain don aicme-sin, & Muirchertach Óg Ó h-Élighe c-brughaidh cedach conáich, &c.

M1403.8

Maol Mordha mac Con Condacht mic Giolla íosa Ruaidh Uí Raighilligh do ghabhail tighernais Mhuintire Raigilligh.

M1403.9

Maghnus mac Con Maighe Uí Catháin tighearna Ciannachta do écc.

M1403.10

Felim mac Domhnaill mic Muirceartaigh Uí Choncobhair do écc.

M1403.11

Cú Uladh mac Giolla Patraicc Meic Cathmaoil do marbhadh (.i. i f-fiull) ina oirechtus dá dhaoínibh fein.

M1403.12

Corbmac mac Donnchaidh Meg Cartaigh do écc.

M1403.13

O Ceinneittigh Donn do marbhadh la cloinn Philip Uí Cheinneitigh,

Annal M1404.

M1404.0

AOIS CRIOST, 1404.

Aois Criost, mile, cethre ched, a cethair.

M1404.1

Tomás Baired epscop Oile Find saoí Ereann i n-eaccna & i n-aird-eolus diadha, do écc, & a adnacal in Airigh Locha Con.

M1404.2

Concobar Ócc mac Aedha meic Diarmada tighearna Mhuighe Luirg, beithir ar beodhacht do ecc (.i. isin f-foghmhar), & Tadhg mac Aedha meic Diarmada do gabail tighearnais.

p.780

M1404.3

Corbmac Mac Diarmada do marbhadh ar sluaigheadh i Cloinn Riocaird in iomruaccadh lá marcshluagh Cloinne Riocaird agus Tuadhmhumhan.

M1404.4

Inghean Uí Choncobhair Fhailghigh ben Giolla Patraicc Uí Mhordha do écc

M1404.5

Maidhm Atha Duibh la Giolla Patraicc Ua Mórdha tighearna Laoighisi for Ghallaibh, i t-torcratar daoíne iomdha. Edáil each, arm, & édeadh do denomh orra.

M1404.6

Iarla Urmhumhan ceann crodhachta Gall Ereann do écc.

M1404.7

Donnchadh Bán Ua Maol Chonaire allamh Síl Muireadhaigh i senchas do écc

M1404.8

Giolla Duibin Mac Cruitin ollamh Tuadhmhumhan le senchas, & le seinm d'écc.

M1404.9

Cearball Ó Dálaigh ollamh Corco Modruadh, Domhnall mac Donnchadha Uí Dhalaigh da n-goirthi Bolg an Dana, Flann mac Seaain Uí Domhnallain ollamh Sil Muireadhaigh i n-dán, Uilliam Ua Deoradháin ollamh Laighen i m-breithemhnas, Nualadh inghe Domhnaill mic Muircertaigh Uí Choncobhair bean Fearghail mic Corbmaic Meic Donnchaidh, & Donncathaigh mac Muireadhaigh Mhég Senlaoich brughaidh cédach conáigh do Corco Achlainn, & lain-fhear gradha do Ruaidhri Ó Choncobhair do righ Connacht d'ég.

M1404.10

Eoghan mac Murchadha mic Cathaoir Uí Choncobhair do mharbhadh la h-iarla Chille Dara.

M1404.11

Antriu Baroid do mharbhadh la h-Uibh Murchadha.

M1404.12

Cogadh d'eirghe eidir Mag Cárthaigh & Ua Suillebhan Buidhe. Toirrdhealbhach Meith Mac Mathgamhna do beith ina loingseoir ag Mag Carthaigh an tan-sin. Breith dó ar Ua Súilleabhain ar fairrge, & ar cloind Diarmada Mhég Carthaigh badar ag cuidiugadh les i n-aghaidh Mhég Cárthaigh. Ua Suilleabháin, do bathadh don dul-sin dó, & Domhnall mac Diarmada Mhég Carthaigh do ghabhail.

M1404.13

Mathgamhain Mac Con Mara do écc sor slighidh na Romha.

p.782

M1404.14

Maoileachlainn Mhág Oirechtaigh taoiseach Muintire Rodhuibh do ecc.

M1404.15

Donnchadh Mac Cathmaoil taoiseach an da Cenel Fearadhaigh do marbhadh la Mág Uidhir.Fedhlimidh mac Aedha Uí Tuathail tighearna Ua Muiredhaigh do écc.

M1404.16

Cathal mac Taidhg Meic Donnchaidh adbar tighearna Ua n-Ailealla do écc.

M1404.17

Taichlech mac Donnchaidh Uí Dubhda, & Tuathal mac Maoilechlainn Uí Domhnalláin adbhar ollamhan Shil Muireadhaigh i n-dán, & Tadhg mac Baethgalaigh Meic Aedhagain adhbar ollamhan Iochtair Chonnacht i f-fenechus, Iaid-sidhe ina t-triur do écc.

Annal M1405.

M1405.0

AOIS CRIOST, 1405.

Aoís Criost, mile, ceithre ched, a cúicc.

M1405.1

Slóigheadh la Tadhg mac Aodha Meic Diarmada tigearna Maige Luirg d'iarraidh a tigearnais ar sliocht Concobhair mic Taichligh, & for lucht Airtigh archena, amhail ro budh dual d' fior a ionaid do ghrés. Muintir Airtigh do tharraing Uí Concobair Dhuinn, Cloinne Muirchertaigh Muimhnigh, & cloinne Ferghail Meic Diarmada cuca i n-aghaidh Meic Diarmada. Cruinnighid i c-coinne aroile go Loch Labain i c-crich Airtigh. Ferthar deabhaidh etorra. Brisis Mac Diarmada & Donnchadh mac Meg Domnaill (a Consabal) cona muintir diblinibh i tús an laoí for an c-cumusc-sluagh c-cethardha batar ina aghaidh gur ro marbadh morán da f-fo-dhaoinibh don ruathor-sin. Gidhedh tuc fer eigin d' fianlach an mhadhma agaidh ar an ionadh in ar dhócha lais Mac Diarmata do bheith co t-tug urchor do shoighitt n-duaibhsigh n-doeadrána da ionnsoighidh, gur bheanastair go cert coimh-dhíreach ina braghaid dhó go t-torchair (no gur ecc) Mac Diarmata Tadhg di-sidhe a c-cionn t-sechtmuine ina thigh fein. Ruaidhri mac Aodha Meic Diarmada do ghabhail tighearnais Maighe Luirg iar sin.

M1405.2

Maghnus mac Aedha Uí Uiginn do écc.

M1405.3

Aodh Ua h-Ainlíghi, taoiseach Chenél Dobhtha do écc; & a adhnacal i c-Cluain Coirpthe.

p.784

M1405.4

Risderd Buitiler da n-goirthi Cos Cruaidh do mharbhadh la mac Fachtna Uí Mhórdha.

M1405.5

Cogadh ag Mac Murchadha re Gallaib, go t-tainic de-sidhe an Chontae Riabhach do creachlosgadh lais im Ceithiorlach, & im Diseart Diarmada.

M1405.6

Risdet Mag Raghnaill adhbhar taoisigh na n-Eolasach do écc tre ainmesair óil.

M1405.7

Ua Concobhair Ciarraighe Diarmait mac Donnchadha do mharbhadh la Mac Muiris Ciarroighe.

M1405.8

Inghen Domhnaill Uí Briain, ben Pilib mic Mathghamhna Duinn Uí Chinneidig do écc.

M1405.9

Giolla na Naomh mac Ruaidhri Uí Chianáin ollamh seanchais Fear Manach do

p.786

écc go h-obann i t-tigh mic Neidhe Uí Maoil Conaire, i c-Cairpre Gabra, & a adhnacal i mainistir Leth Ratha.

M1405.10

Fearghal mac Corbmaic Meic Donnchaidh adhbar taoisigh Ua n-Ailealla do écc.

Annal M1406.

M1406.0

AOIS CRIOST, 1406.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, a Sé.

M1406.1

Comarba Caindigh do écc.

M1406.2

Ua Concobair Donn, .i. Toirrdhealbhach Óg mac Aedha mic Toirrdhealbhaigh, et cetera, tuir cothaighthe & cosanta enigh & oirrdearcais Connacht do mharbhadh la Cathal Dubh mac Uí Choncobhair Ruaidh, & la Seaan mac Hoibert mic Emainn mic Hoibert mic Sir Dauith a Burc (dar mathair Bean Mumhan inghean mic Fedhlimidh) i t-tigh Riocaird mic Seaain Buidhe mic Emaind mic Hoiberd isin creaccan la taobh Fidhici i Cloinn Connmhaigh, & Sean mac Hoberd do thuitim lá h-Ua c-Concobhair ar an lathair-sin.

M1406.3

Maol Ruanaidh mac Taidhg Meic Donnchaidh tigherna Tire h-Oilealla do écc ina thigh fein, iar m-buaidh n-aithrighe, & a adhnacal i mainistir na Búille.

M1406.4

Maidhm dermair la Murchadh Ua c-Concobhair tighearna Ua b-Failge (cona mac An Calbach imaille ris, & go c- cloinn Uí Choncobhair Ruaidh, .i. Cathal Dubh, & Tadhg go m-buidhin marcsluaigh immaraon riú iar n-dol ar cuairt dóibh co h-Uibh

p.788

Failghi) for Ghallaibh na Midhe, & for Eoghan mac An Abaidh Uí Choncobhair co c-ceithirn chongbala Connacht immaille fris. Co n-deachadar na sluaigh-sin díbhlinibh i n- uachtar Geisille & co n-deachaidh mac an Abaidh cona corugadh ceithirne budhdéin go Cluain Immurrois go baile An Giolla Bhuidhe Mic Maoil Corra go rucc orra annsin An Calbach mac Murchadha Uí Choncobhair & Cathal mac Uí Concobhair Ruaidh sessear marcach, & Eoghan gona muintir ag denomh édála an bhaile. Baoí oighen ón c-Calbach Ua c-Concobhair ar iasacht ag fer an baile-sin ag denomh lenna, & ar b-faicsin An Chalbhaigh chuige dhó aseadh do-ráidh. Ag sin thoighen acc an c-ceithirn a Calbaigh, & fuagraim duit é. Gabhaim lais isin ionad ina b-fuil sé ol an Calbhach. Baoí in t-oighen annsin for muin óglaoích do lucht saraighthe an bhaile, & tug an Calbhach Ó Concobhair urchor aitheasach do cloich tarla ina láimh docum an óglaoigh gur ro ammais an t-oighen, gur ben fuaimm & fothrom an oighin (iar m-béim na cloice dho) bloisg bedhgadh omnaightheach a croidhe gach aoin daos na foghla gur gabsat briseadh cuca fo chétoir. Leantar go lán-athlamh iad go t-tugadh oirleach & athcumma orra.

p.790

Marbhtar mac An Abbaidh Uí Chonchobhair for an mónaigh alla thuaidh don baile annsin, & nochar lúgha ina trí ched i n-easbhadha eidir Ghallaib, & Gaoidhealaibh, óthá sin go Cluain Aíne i c-Crich na c-Cédach. As don toisc-sin do benadh aird-mhionn Connacht, .i. An Buacach Patraig do biodh i n-Oile Find do Ghallaibh.

M1406.5

Tadhg mac Donnchaidh Ui Birn taoiseach Tire Briuin na Sionna d' écc.

M1406.6

Niall O Gairmleadhaigh adhbar taoisigh Cenél Moein do écc.

M1406.7

Mairgreg inghen Toirrdhelbhaigh, mic Eoghain Meic Suibhne ben t-Seain mic Domhnaill mic Neill Uí Domhnaill do écc.

M1406.8

Aodh mac Donnchaidh mic Muircertaigh Uí Concobhair do mharbhadh la a bhraithribh fein lá Maghnas mac Donnchaidh, & la h-Aodh m-Buidhe Mac Donnchaidh.

M1406.9

Mac Con Mara taoiseach Chloinne Cuiléin do écc.

Annal M1407.

M1407.0

AOIS CRIOST, 1407.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, a Seachtt.

M1407.1

Muirchertach (.i. mac mic Maine) Ua Ceallaigh Airdepscop Connacht, saoí i n-eccna, i n-eineach, & i crabaidh d'ég.

M1407.2

Seaan mac Taidhg Ui Ruairc adbar tigearna Breifne d'eg i Muigh Luirg, & a adhnacal i n-Druimm Leathain.

M1407.3

Mac Taidhg mic Mathgamna Duinn Uí Chinnedigh tighearna Urmhumhan Uachtaraighe do marbhadh la h-Ua c-Cearbhaill.

M1407.4

Maidhm la Gallaibh for Gaoidhealaibh na Mumhan dú inar marbhadh Tadhg Ua Cerbhaill tighearna éle, feicheamh coitcenn do cliaraibh Erenn eisidhe.

p.792

M1407.5

Maidhm Chille h-Achaidh la h-Ua c-Concobhair Ruadh la cloinn Maoileachlainn Uí Chellaigh & la Mac Diarmata for Mac Uilliam Cloinne Riocaird, & for Cathal mac Ruaidhri Uí Choncobhair (dia ro goireadh ainm righ Connacht deis Uí Chonchobhair Duinn do mharbhadh) gur briseadh forra diblinibh gur gabhadh Cathal Ó Conchobhair, & Uilliam A Búrc, & Remann Mac Hoiberd, & Ó h-Eidhin iar marbhadh moráin da muintir leth for leth. Ro marbhadh ann Raghnall mac Domhnaill Óicc Mec Domhnaill, & Seaan Ballach mac mec Henri. Ro fhaccaibhsiot eich & éitteadh iomdha isin maidhm-sin.

M1407.6

Brian mac Domhnaill mic Muirceartaigh Uí Conchobhair, & Clann n-Donnchaidh ro ghoirset an ghairm righ-si do Chathal mac Ruaidhri for Carn Fraoích dia t-túdcaidhsett co Machaire Connacht gur ro brissett caislen Tobair Tuillsce.

M1407.7

Eoghan mac Cathail mic Aedha Bréifnigh mic Cathail Ruaidh Uí Concobhair do écc, & a adhnacal i mainistir na Búille.

M1407.8

Conmac Ua Ferghail do écc.

M1407.9

Cathal mac Uí Concobhair Fhailgigh do mharbhadh la Cloinn Fheorais.

M1407.10

Aodh Mag Aengusa tighearna Ua n-Echdhach do mharbhadh da braithribh fein, & dá airect.

M1407.11

Sluaigheadh la h-Ua n-Domhnaill Toirrdealbhach mac Neill i c-Cairpre go ro creachadh crioch Cairpre lais.

M1407.12

Aodh Mág Uidhir do ghabhail la Niall Ua n-Domhnaill, & la Cathal Ua Ruairc, & Maghnus Eoghanach Mhág Uidhir, & a m-breith d'ionnsaighidh Uí Domhnaill, & O Domhnaill do légadh Aodha ar slánaibh Eoghain Uí Neill & Meg Uidhir.

p.794

M1407.13

Aodh mac Airt Mheg Aenghusa tighearna Ua n-Eachdhach do iondarbhadh la cloinn Con Uladh Uí Néill, & la a brathair fein, .i. mac Muirchertaigh Óicc Meg Aonghusa as a thír budhdein i crích Mhec an t-Sabaoísigh, & iatt dia lenmain isin tir-sin go ro sraoíneadh lais-siumh forra, & go ro mharbh Mac Giolla Muire.

M1407.14

Aodh Ua Flaithbertaigh tighearna Iarthair Connacht do écc iar c-cian-aois.

M1407.15

Eoghan Ó Dochartaigh adhbar taoisigh Arda Miodhair do écc.

Annal M1408.

M1408.0

AOIS CRIOST, 1408.

Aoís Críost, míle, cethre chéd, a h-ocht.

M1408.1

Iarla Chille Dara do ghabhail do mac Righ Saxan.

M1408.2

Sluaigheadh la Gallaibh Atha Cliath im mac Righ Saxan go Laignibh. h-It-sin Diúid do mharbhadh for an sluaigheadh-sin, & ba móir-easbaidh eisidhe.

M1408.3

Tomás mac Hoiberd mic Emainn mic Hoiberd do mharbhadh d'aon- urchor fogha la Giolla na Naomh mac Uilliam Gallda Uí Taidhg.

M1408.4

Maghnus Mag Samradháin do marbhadh don Baothán Mac Giolla Ruaidh d'urchar do chuaille.

M1408.5

Milis Dalatún do mharbadh lá a bráithribh budhdéin. A mhac do mharbhadh iar sin la Sliocht Chathail Uí Ferghail, & a chaislen do briseadh.

M1408.6

Fearghal mac Conconnacht Uí Fherghail do écc.

p.796

M1408.7

Conchobhar mac Iomhair Uí Ainlighe do marbhadh la Corcaibh Achlann & la Cenél Dobhtha budhdhéin for monaigh Cluana na c-Cailleach lá na m-bruach n-dubh (& ba cruaidh an la-sin do cloinn Iomhair Uí Áinlighe, & do Chathal Dubh Ua Chonchobhair), & a adhnacal i Ros Commáin.

M1408.8

Eóghan Ó Ruairc, & cland Duinn Mhég Samradháin do dul i Tir Conaill do chogadh for Bréifneachaibh.

M1408.9

Mac Briain Ó c-Cuanach do marbhadh i meabhail la Gallaib, & lasan m-Breicleighech.

M1408.10

Tadhg Ua Gráda taoiseach Chenél Dúnghaile do écc.

M1408.11

Sean Cam Ó Sechnasaigh do marbhadh la Mac Uí Lochlainn ar sugradh ar faithche Cluana Ramfhotta.

M1408.12

O h-Echeidhein do marbhadh do Uibh Dalaigh i Machaire Maonmaighi.

M1408.13

Mac Giolla Muire do marbhadh i meabhail i c-Carraic Ferghusa la cloinn Mec a t-Sabhaoísigh.

M1408.14

Coccadh ag Mac Murchadha re Gallaibh, & as é Mac Murchadha ba cosccrach.

M1408.15

Coccadh mor acc Ua c-Concobair Failghe re Gallaibh go ro aircc, & go ro mhill ile uaidhibh.

M1408.16

Mac an Bhaird Chúile an Urtain ollamh Ua Maine do écc.

M1408.17

Caislen Baile an Dúin do denamh la Concobhar mac Taidhg Mec Donnchaidh.

M1408.18

Caislen Cuile Maoile do dhenamh la Murchadh mac Corbmaic Mec Donnchaidh.

p.798

Annal M1409.

M1409.0

AOIS CRIOST, 1409.

Aoís Criost, míle, cethre ched, a naoí.

M1409.1

Brian mac Seain Ui Eghra epscop Achaidh Conaire do ecc iar m-buaidh ongtha & aithrighe.

M1409.2

Mac rígh Saxan do fhágbhail Ereann, & Iarla Cille Dara do leigean dó riana imtecht.

M1409.3

Athtaoiseach do dhénomh do Maoileachlainn Mor Mhag Eochagain, & Fearghal Ruadh mac Fearghail Ruaidh mic Donnchaidh do óirdneadh ina ionad.

M1409.4

Cos Risdeird A Búrc do briseadh la coin baoí ina rioth do bhuain dó, & a écc treimhid-sidhe.

M1409.5

Creach beoil lece la Tighearnan Ua Ruairc ar Ua n-Domhnaill, & for Chathal Ua Ruairc, & for Eoghan Ua Ruairc. Ua Domhnaill & Cenel Conaill do bheith i foslongport alla tall don eass, Cathal, & Eoghan don taobh abhus don eass cettna go t-tucc-somh an creach uatha diblinibh.

M1409.6

Foslongport do denamh d'Ua c-Concobhair Ruadh & d'Ua c- Ceallaigh i t-timcell Rossa Comaín dia ro mhillsiot arbhanna an bhaile & na mainistire, & ro cuirseat na braithre as in mainistir d'eccla sccel do-rochtain anonn don caislén.

M1409.7

Sluagh mor la Brian mac Domhnaill mic Muircheartaigh Uí Concobhair, & la Mac Donnchaidh Thíre h-Oilealla, & la cloinn Tighernáin Uí Ruairc gur ro chuirset costus & lón i c-caislen Rosa Commain d'aimhdheoin fer c-Connacht ó shliabh suas, & iatt in aoin-tionól ara c-cionn do cois & d'each. Agus tangadar tar a n-ais an oidhce-sin isin Airm, & arna marach dia t-tighibh.

M1409.8

Muintir Chuirnín do denamh marbhtha for aroile, .i. Seaan & Connla do mharbhadh la Diarmaitt mac Muircheartaigh Uí Chuirnín i t-tigh Uí Duibhgionnain Baile Coillte Foghair. Diarmaitt do dul iar sin go teach Chonchobhair Chruimm

p.800

mic Taidhg Uí Ruairc a thigherna & a chomhalta budhdhéin. Conchobhar dá ghabhail fo chettóir i c-cionnaidh a mhighníomha, & a thairbert uaidh do Muintir Ruairc & do Muintir Chuirrnín, & a beith i m-braighdenus asa h-aithle go cenn coícthidhisi & mac Seaain Ui Chuirnín dá marbhadh iaramh.

M1409.9

Muircheartach mac Aedhagáin ollamh breitheamhan fear t-Teathba, saoí fhoirccthi erghna ina ealadhain feisin do écc.

M1409.10

Mael Seclainn mac Mael Ruanaidh Mec Donnchaidh, & Sean Buidhe a brathair do ionnsaighidh Thaidhg mic Maoil Ruanaidh mhic Gilli Crist Mhec Donnchaidh i Maigh Luirg, & Tadg do gabáil doibh. Tionól an tíre do breith forra, & deabhaidh do chor etorra, & saighet do chur i Maoilechlainn mac Mhec Donnchaidh, & a écc as a los.

M1409.11

Coccadh mor eittir Ua m-Briain cona cloinn & clann Bhriain Ui Briain. Do-rala etorra gur ro sraoínedh for Ua m-Briain, & ro gabadh mac Iarla Chille Dara do-rala ina fharradh & Diarmait, & ro h-iondarbadh Ó Briain as in Mumain móir amach la cloinn Uí Briain.

M1409.12

Mag Cárthaigh Cluasach, .i. Domhnall mac Fíngin mic Donnchaidh mic Diarmata Remhair do écc.

M1409.13

Fínghin mac Mec Con mic Fínghin Uí Eidersceoil do ecc.

M1409.14

O h-Eidisscceóil Ócc do écc.

M1409.15

Muircheartach mac Giolla Ulltain saoi shenchadha do ecc.

M1409.16

Eiccneach Ó Duinnín adbar ollaimh Desmumhan do écc don plaigh.

Annal M1410.

M1410.0

AOIS CRIOST, 1410.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, a dech.

M1410.1

Domhnall Ua Néill tighearna Thíre h-Eoghain fear go n-gairin rígh a cheinóil do ghabháil la Brian Mag Mathghamhna mar nar chubaidh, & a thabhairt ar chomhtaibh d'Eoghan Ó Néill, & Eoghan dia chor dia iomchoimhett go Mag Uidhir.

M1410.2

Raghnall Mag Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais do ecc iar n-ongadh &

p.802

iar n-aithrighe, & Cumhscrach Mhág Raghnaill do chur i t-taoisighecht ina dheoidh, & a écc sidhe h-i c-cionn coictighisi iar sin.

M1410.3

Fedhlimidh Cleireach mac Aedha mic Fedhlimidh Uí Choncobhair do écc.

M1410.4

Tadhg Carrach mac Toirrdhealbhaigh Duinn Uí Concobhair do écc.

M1410.5

Maoileachlainn mac Eoghain Uí Ruairc do mharbhadh la Conallchaibh.

M1410.6

Caislén Dhuin c-Cremtannain do blodhadh d'feraibh Cairpre & do Breifneachaibh.

M1410.7

Tomás mac Maol Mhuire Mec Craith ollamh Tuadhmhumhan le dán do écc.

M1410.8

Sadhb inghen Conchobhair Uí Briain ben Uater A Búrc do écc.

M1410.9

Corbmac Óg Mhág Cárthaigh d'ég i n- geimeal Mhég Cártaigh Mhóir ag á brathair.

M1410.10

Tadhg mac Maoileachlainn mic Uilliam mic Donnchaidh Muimhnigh Uí Cheallaigh tighearna Ó Maine, flaith-fhear dearcach daonnachtach do écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1410.11

Tadhg mac Uilliam mic Concobair Mec Branáin taoiseach Corco Achlann do écc lá Samna ina thigh féin i c-Coillidh Móir Cluana Sencha iar n-ongadh & iar n-aithrighe n-diongmhala, & a adhnacal i mainistir na m- brathar i Ross Commain i n-iomdhaidh a athar & a shenathar.

M1410.12

Donnchadh mac Maoileachlainn Uí Cheallaigh do ghabhail tighearnais for Uibh Maine i n-deóidh Taidhg.

M1410.13

Cuig céd bó do breith do cloinn Uí Concobhair Duinn o mhuintir Uí Choncobair Ruaidh (i t-timcheal na Samhna) o Ráith Brenainn.

M1410.14

Toirrdhealbhach & Tadhg da mhac Uí Mhaoil Mhuaidh, & Domnall mac mic Hoibicín Uí Maoil Mhuaidh do mharbhadh la Cloinn Mhaoil Ughra.

M1410.15

Maoileachlainn Mór mac Ferghail mic Ferghail mic Muirchertaigh Móir Mhég Eochagain tighearna Chenél Fiachach do écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe.

M1410.16

Domhnall mac Corbmaic Ui Eaghra adbar tighearna Luighne d'écc.

M1410.17

O Briain do thecht i t-Tuadmumhain iar n-denamh siodha fria a bhraithribh, .i. le cloinn Briain Ui Briain.

M1410.18

Caislen Maighe Brecraighe do ghabhail la Gallaibh Midhe & lasin Iustís ar Ua f-Ferghail.

p.804

M1410.19

Domhnall mac Aedha Ui Flaithbertaigh tighearna Iarthair Connacht do mharbhadh la cloinn Briain Uí Fhlaithbertaigh ina oireachtus fein.

M1410.20

Sluaigheadh la h-Ua n-Domhnaill Toirrdhealbhach i m-Breifne Uí Ruairc go ro creachloiscceadh an tir lais. Ruccsat fir Breifne i t- toraigheacht fair. Ro fighedh erghal etorra go ro sraoíneadh for an tóir dú in ro marbhadh Sean mac Eoghain Uí Ruairc go sochaidhibh ele imaille fris, & ruccsat Cenél c-Conaill an c-creich.

Annal M1411.

M1411.0

AOlS CRIOST, 1411.

Aoís Criost, mile, cethre chéd, a dech, a h-aon.

M1411.1

Croch naomh Ratha Both do tepirsin fola tar a créchtaibh galra. & tedhmanna iomdha do fhóiridhin lasan b-fuil h-i-shin.

M1411.2

Domhnall mac Concobhair Uí Briain tanaisi Tuadmhumhan do mharbhadh lásan m-Barrach Mór.

M1411.3

Eoghan mac Murchadha Uí Madadháin tighearna Shíl n-Anmchadha d'écc.

M1411.4

Maol Mórdha mac Con Connacht mic Giolla íosa Ruaidh Uí Raghallaigh tighearna Breifne do écc.

M1411.5

Cobhthach Ua Madadháin adhbhar tighearna esidhe ar a dhuthaidh fein d'écc.

M1411.6

Muirchertach mac Con Uladh Uí Néill riogdamhna Chenel Eoghain d'écc.

M1411.7

O Suilleabhán Mor do ghabhail & do dhalladh, & a mhac do mharbhadh la Domhnall (.i. Domhnall Dubh) Ua Suillebháin i fell.

M1411.8

Tomás mac Seain iarla Desmhumhan d'indarbadh a h-Erind lá Semus mac Gearóid.

M1411.9

Maol Seachlainn mac Briain Mheg Tighernáin tanaisi Teallaigh Dúnchadha d'écc.

p.806

M1411.10

Conchobhar Ua Cathasaigh airchindeach fearainn Muintire Cathasaigh i n-Daimhinis, & Iohanes Mac Sgoloige aircindeach a fhearainn fein i Ros Airtir d'écc.

M1411.11

Muirceartach Midheach mac Briain Uí Fhearghail tighearna an Chaladh isan Anghaile fear nach ar h-imdeargadh riamh d'écc.

M1411.12

Concobhar mac Giolla Mo Chuda Uí Shuillebain do marbhadh da braithribh fein i f-fiull.

M1411.13

Mainistir Eanaigh Dúin do losccadh.

M1411.14

Domnall Doidhiola O Bechain saoí shenchadha do ecc.

M1411.15

Diarmait mac Giolla Iosa Meg Craith ollamh Tuadhmumhan le dán do écc.

M1411.16

Domhnall mac Cathail Ui Ruairc do ecc.

M1411.17

Taichleach Buidhe Ó h-Eghra do ecc.

M1411.18

Sirriam na Midhe do gabail la h-Ua c-Concobair f-Failge, & fuaslaccadh mór do bein as.

M1411.19

Mág Cárthaigh Mór do iondarbhadh la h-Uíbh Suilleabhain.

M1411.20

Maol Muire Mac Suibhne do ghabhail la h-Ua n-Domhnaill tre ionnlach & edarchosaoítt aroile dia mhuintir.

M1411.21

Tadg (.i. Caoch na Moicheirghe) mac Diarmata Meg Carthaigh adbar tighearna Desmumhan do mharbhadh i f-fiull la Feidhlimidh mac Diarmata Még Cárthaigh.

M1411.22

Mac Maghnasa Tire Tuathail & a mhac do mharbhadh la cloinn Ruaidhri Mec Maghnasa.

p.808

Annal M1412.

M1412.0

AOIS CRIOST, 1412.

Aoís Criost, mile, cetre ched, a dech, a dó.

M1412.1

Dealbh Muire Atha Truim do denamh miorbhal n-iomdha.

M1412.2

Domhnall mac Néill Uí Dhomhnaill d'écc.

M1412.3

Aodh mac Enrí Uí Neill do éludh a h-Ath Cliath iar m-beith dho dech m-bliadhna i l-laimh & tucc fós móran do braighdibh oile lais ar an elúdh-sin fa mhac Még Uidhir, & fa mhac Uí Néill .i. mac a derbhrathar fein, & ba ar son Uí Neill do-coidh-siumh i m-braighdenas, & iar n-élúdh dó ro measccbuaidhreadh an coicceadh uile ag tobach Uí Néill ar Eoghan Ua Neill, & ar Ua n-Domhnaill, & ar Mag Uidhir, & ar Oirghiallaibh.

M1412.4

Tighearnan Ócc mac Tighearnain mhóir-adhbhar tighearna Breifne d'ecc iarsan seiseadh bliadhain triocat a aoisi a mí april do shonradh.

M1412.5

Cú Chondacht Mac Tighearnáin taoiseach Teallaigh Dúnchadha do mharbhadh la Feraibh Manach ina thigh fein h-i c-Cruachain Mec Tighernáin ar greis oidhche, & tucatar ár fer, ban, & lenamh, & ro loisccset an baile uile, & tiaghaitt iaramh tar a n-ais.

M1412.6

Donnchadh mac Domhnaill Mec Gille Findéin d'écc.

M1412.7

Riocard Bairéd do theacht ar crech go Cúil Chernadha, & daoíne uaisle an tíre do breith fair, & a chur gusan Muaidh, & a bathadh fuirre go sochaidhibh dia mhuintir immaille friss do báthadh & do ghabháil.

M1412.8

Eda Léis & mac iarla Cille Dara do comhthuitim ré aroile i c-Cill Mo Cheallóg.

p.810

M1412.9

Coccadh eitir Ua n-Domhnaill & Ua c-Catháin & clann t-Seaain Uí Dhomhnaill, táinicc trá a Catháin & clann t-Seaain cona shochraide h-i t- Tír Chonaill, & ro marbhadh cethri fir dég do mhuintir Uí Dhomhnaill leó im mac Fedlimidh Uí Dhomhnaill & im Cathal mac Raghnaill Uí Bhuighill.

M1412.10

Mór-shluagh lá Brian mac Domhnaill mic Muircheartaigh Uí Choncobhair im Lughnasadh i n-Gailengaibh ar tús. Assidhe i Cloinn Cuain, h-i Cera h-i Conmaicne Chúile Tóladh, & ruc leis Clann Muiris na m-Brígh cona c-caoraigheacht isin crich-sin. Ro thionóilset Clann Uilliam Búrc, Uí Flaithbertaigh, Muintir Mháille, Bairédaigh, Gailenga, & Goisdealbhaigh ara cind, agus ní thuccsat sin uile troid ná tachar dhó, & do loiscc Brian a c-criocha da n-aimhdheóin, cia do mhill a n-guirt, & cia do loisc a longporta, .i. Caislén an Barraigh, Lethinsi, Baile Locha Mescca, & fágbhais Cland Muiris cona c-caoraigheacht ina t-tír fein, & fuair síth o na Gallaibh & ó na Gaoidhelaibh sin don chur-sin, & tainic féin slán dia thigh iar sin.

M1412.11

Sluaigheadh oile lá h-Eoghan mac Domhnaill mic Muircheartaigh Uí Chonchobhair co Machaire Connacht fo toghairm cloinne Toirrdhealbhaigh Uí Conchobhair gur mhillset cuid cloinne mic Fedhlimidh don mhachaire & ruccsat bú, & braighde leó iar sin.

M1412.12

Sadhbh inghen Tighearnáin Uí Ruairc ben Emainn mic Tomáis mic Cathail Uí Ferghail d'écc.

p.812

M1412.13

Ruaidhri mac Cathail Uí Fergail do mharbhadh i Machairi Chuircne d'urchur soighde.

M1412.14

An cuicceadh Henrii do rioghadh os Saxaibh .20. marta.

M1412.15

Sluaigheadh la Brian Ua c-Concobhair i t-Tír n-Aedha, go ro loiscc go Murbhach, & go ro marbh Coilín Mac Coilín i m-Bel Átha Senaigh.

M1412.16

Mág Bradaigh taoiseach Chúile Brighdín, Maghnus Mág Raghnaill, mac Lochlainn Uí Ruairc, & Cuabha Mág Gormáin do écc.

M1413.0

AOIS CRIOST, 1413.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, a dech, a tri.

M1413.1

Henrí Baired do gabháil la Mac Baitin (.i. Roiberd) h-i t-teampall Airigh Locha Con, & a breith ar eccin iar sáruccadh an bhaile. Ní raibhe Mac Baitín én-oidhche nach t-ticceadh naomh an bhaile (Tighearnan Airigh) i n-aislinge chuicce ag iarraidh na braghadh go b-fuair a h-aiseacc fo dhéoidh, & tuc Mac Baitín cethraimhe fearainn do Thighearnán Airigh go brath i n-éraic a sháraighthe.

M1413.2

Conchobhar Ua Dochartaigh taoiseach Arda Miodhair, & tighearna Insi h-Eoghain fer lán d'fhéle & d'eineach coitcenn fri truaghaibh & bochtaibh do écc.

p.814

M1413.3

Tuathal Ó Máille do dhul ar congmháil h-i c-cúicceadh Uladh, & a beith bliadhain innte & ag soadh dia thigh lucht secht long im fhél Cholaim Chille, ro éirigh anfadh na mara thiar dhóibh, & ro fuadaigheadh iad lamh dheas ré h-Albain gur ro báidheadh sé longa cona f-fóirnib díbh-sidhe im dhá mhac Tuathail Uí Mháille, im Dhonnchadh mac Eoghain Connachtaigh Mec Suibhne, im Dhomhnall Bhallach mac Mec Suibhne Girr, & dá fichit ar dhá chéd immaille friú, & Tuathal féin do thecht i t-tir ar eigin i n-Albain.

M1413.4

Cathal mac Eoghain Uí Madadháin tighearna Sil n-Anmchadha d'ég.

M1413.5

Tomás Óg Ua Raghallaigh & clann Chába do dhol ar ionnsoigidh isin Midhe, & loisgthi & airgne do denamh dóibh innte. Goill do breith orra. Mathghamhain Mac Cába, Lochlainn Mac Cába, & drong mhór dia muintir do marbhadh. Ga do bhein h-i c-cois Thomáis Óicc, & a bheith bacach ó sin amach.

M1413.6

Corbmac mac Taidhg mic Ruaidhri Uí Choncobhair d'écc an .ui. Kl. maii.

M1413.7

Toirrdhealbhach mac Uí Chonchobhair Failghigh do ég do easgar.

M1413.8

Bebind inghen Ruaidhri, mic Tomaltaigh, Mec Donnchaidh bean Eoghain, mic Domhnaill Uí Concobhair d'écc.

M1413.9

Luimneach uile eitir chloich & crann do losccadh lá h-aon-mhnaoí.

M1413.10

Maidhm la Mac Murchadha (.i. Art mac Airt Chaomhanaigh) tighearna Laigen ar Ghallaibh na Contae Riabhca, & sochaidhe mór do mharbhadh, & do ghabhail diobh.

M1413.11

Maidm mor la h-Ua m-Brain ar Ghallaibh Atha Cliath mar an c-cédna eittir mharbhadh & gabhail.

M1413.12

Colla mac Taidhg Uí Cheallaigh adbar tighearna Ua Maine, Maoileachlainn mac Maghnasa Mec Domhnaill O Meachair taoiseach Oacute; c-Cairín, & Mac Aedhagain Urmumhan saoí i f-feinechus, iatt-sidhe uile do écc.

M1413.13

O Floinn taoiseach Shil Maoíle Ruain do mharbhadh la mac Muircertaigh Ui Floinn.

p.816

Annal M1414.

M1414.0

AOIS CRIOST, 1414.

Aoís Criost, mile, ceithri chéd, a dech, a cethair.

M1414.1

Domhnall Ua h-Eóghain deganach Locha h-Erne d'eg an .3. non. october.

M1414.2

Mainistir Sliccigh do losccadh lé coindill i n-earrach na bliadhna-so.

M1414.3

Clann Enrí Uí Néill do ionnsoighidh Eoghain mic Neill Óig Uí Néill, & Eoghan do ghabháil dóibh h-i n-geall ris Ua Néill do bhaoí i l-laimh an tan-sin ag Eoghan, & a léigean amach díbhlínibh i n-aghaidh aroile, & a thighearnus fein do ghabháil d'Ua Néill .i. Domhnall.

M1414.4

Maidhm mór lá Murchadh Ua c-Concobhair tighearna Ua f-Failghe & lá Feargal Ruadh Mhag Eochagan tighearna Cenél Fiachach Mic Nell for Ghallaibh Midhe h-i c-Cill Écháin in ro marbhadh barún na Scríne & drong mhór do shaor-chlandaibh & daor-chlannaib immaille fris, & in ro gabhadh mac barúin Sláine as a b-fríth ceithre chéd décc marg, in ro gabhadh dona Dardissech Gan Dlighe & an líon oile as a f-fríth dá céd décc marcc cén mo thá luach lessa & impidhe.

M1414.5

Aodh mac Cathail Uí Conchobhair d'écc.

M1414.6

Mág Cárthaigh Cairbreach .i. Domhnall mac Domhnaill do écc.

M1414.7

Iarla Deasmhumhan do theacht i n-Erinn, & Saxanaigh iomdha do thabhairt lais do milleadh Mumhan.

M1414.8

Iarla Urmumhan do tocht i n-Erinn o Rígh Saxan.

p.818

M1414.9

Iohn Zanlae .i. fer ionaid righ Saxan do theacht i n-Erinn fear na tucc cadhus nó termann do thuaith, ná d'eacclais, ná d'ealadhain an mhéd gusa ráinicc acht a c-cur fri fuacht, faighdhe, & gorta. Asé ro airg Niall mac Aodha Uí Uigind i n-Uisneach Midhe, & ro h-airgeadh Semus Diúit & muintir an rígh la Hanrí Dalatún, & tucc bó sa m-boin dona h-oirgnibh-sin do Mhuintir Uiginn, & ro iodhlaic i c-Connachtaibh iad iar sin. Ro aorsat iaramh Muintir Uiginn im Niall Iohn Zanlae, & ní raibhe beó iarsan aoír-sin acht cúicc seachtmhaine namá an tan fuair bás do neimh na n-aor, & as é sin an dara fiort filidh do-ronadh for Niall Ua n-Uiginn, .i. Clann Condmaigh do lethadh aidhche creiche Néill h-í Cladaind, & Iohn Zanlae do écc.

M1414.10

Concobhar mac Seffraidh Uí Fhlannagáin adhbhar taoisigh Cloinne Cathail d'écc an seiseadh lá ria samhain.

M1414.11

Eochaidh Mhág Mathghamhna tanaisi Oirghiall do ghabháil lá Brian Mag Mathgamhna & la Gallaibh.

M1414.12

Murchadh Na h-Aongusa tighearna Cloinne Colgan d'écc.

M1414.13

Art Caomhánach adhbar ríogh Laighen do écc.

p.820

M1414.14

Maol Ruanaidh mac Ferghail Mec Diarmata tighearna Maighe Luirccdo ecc.

M1414.15

O h-Eidirscceoil Mór do marbhadh la lucht luinge cendaighe i f-fiull.

Annal M1415.

M1415.0

AOIS CRIOST, 1415.

Aois Críost, míle, cethre chéd, a dech a cúicc.

M1415.1

Emann Mag Findbairr prióir Insi Móire Locha Gamhna do ég an 27. April.

M1415.2

Lord Furnumail do thecht ina Iustis i n-Erinn. Laoighis Uí Mhordha do mhilleadh lais, & caislén mic Fachtna Uí Mhórdha do ghabhail lais bheos. Airgne móra do bhuaibh d'eachaibh & d'innilib do bhreith dhó a h-Airghiallaibh, & Meic na m-Brethnach do mhilleadh & do orgain, & Gearóid mac Tomáis Chaoích don fhuil Gearaltaich do crochadh leis. Ro airg bheós drong mhór d'aos dána Ereann, .i. Ua Dálaigh Midhe (Diarmait), Aodh Óg Mag Craith, Dubhthach Mac Eochadha Eolaigh, & Muirgheas Ua Dálaigh. Isan samhradh ar c-cind dna ro aircc Ua Dalaigh

p.822

Chorca Modruadh .i. Ferghal mac Taidhg mic Aonghusa Ruaidh. Ro aircc Bruicchean Dá Cocca i m-Machaire Chuircne, ní h-edh amháin acht ní thucc termann do naomh iná do neimeadh in fad do baoí in Érinn.

M1415.3

Creach mhór do dhenamh d'Ua Mhaille .i. Aedh for Dhiarmaid Ua Mhaille, & Diarmaid do ghabháil oilén Uí Mhaille, & Aodh do dhul i n- iarmhóracht Diarmada, ferthar iomaireg etorra, & ro marbhadh Aodh Ua Máille tighearna Umhaill annsin lá Diarmaid & a mac Concobhar, & mac Tomáis Uí Mhaille. Ro marbhadh ann dna Domhnall mac Diarmada Uí Mhaille. Ro scar oireachas Umhaill ré sliocht Aodha ó sin amach, & gabaidh Diarmaid tighearnas.

M1415.4

Tomaltach Ruadh mac Conchobhair mic Muirghesa d'écc.

M1415.5

An Clasach Ua Cobhthaigh saoí ré dán, & re daonnacht d'écc.

M1415.6

Diarmaid mac Diarmada mic Concobhair mic Tomaltaigh Mec Diarmada do mharbhadh la cloind Uí Chonchobhair Duinn, & a adhnacal i mainistir Atha Da Laarg.

M1415.7

Cathaoír mac Donnchadha Uí Fearghail do écc.

M1415.8

Aedh mac Donnchadha Uí Cheallaigh d'écc.

M1415.9

Tomaltach mac Taidhg Uí Bhirn do mharbhadh i n-greis oidhche la Feargal mac Diarmata Mécc Raghnaill h-i Cluain Síthe i m-Baile Elli h-i tigh Mec an Donnánaigh, & inghen Lochlainn Uí Áinlighi do losccadh ann bheós an .ui. idus ianuari.

M1415.10

Conchobhar mac Briain mic Uilliam Mhég Eochagáin do mharbhadh i c-Cill Cuairsighe.

p.824

M1415.11

Coccadh eittir Luighneachaibh fein, & tochar doibh fri aroile, & briseadh for an lucht soir & daoine do mharbhadh diobh, & Art mac Uí Eghra do ghabháil go ro crochadh leó h-é aga t-tigh.

M1415.12

Clann Diarmata Duibh Uí Fhlaithbertaigh do mharbhadh & do gabháil da m-braithribh fein, & lasin n-Giolla n-Dubh Ua f-Flaithbertaigh.

Annal M1416.

M1416.0

AOIS CRIOST, 1416.

Aoís Criost, mile, ceithre chéd, a dech, a sé.

M1416.1

Adam Lexid epscop Ard Achaidh , brathair Gallda esidhe do losccadh i Ráith Espuicc, & Conchobhar mac Feargail mic Con Chonnacht Uí Ferghail do togha lá coraidh Ard Achaidh ina ionadh.

M1416.2

Deaccanach Cille h-Aladh (.i. Ó h-Ainmche) do écc.

M1416.3

Muirghes Ua Coireóil comarba Droma Cliabh do losccadh 'na tigh fén lá foghladhaibh.

M1416.4

Tomás Mac ind Ócclaich aircindeach Cille h-Oiridh, & ard-maighistir Condacht i n-dlighidh do écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1416.5

Lucás Ua Treabhair airchindeach Chille Fearcca d'écc iar n-deigh-bethaidh.

M1416.6

Mainistir Sliccigh do cumhdach (iarna losccadh feacht riamh) lá Brian brathair mac Diarmada Mec Donnchaidh.

M1416.7

Gormlaidh inghen Néill Mhóir Uí Néill ben Seain Uí Dhomhnaill do ég.

M1416.8

Ardghal mac Briain Mhóir Meg Mathghamna tighearna Airghiall do écc.

M1416.9

Art Caomhánach (Ri Laighen) mac Airt Chaomhánaigh mic Muircheartaigh Caomhanaigh mic Muiris Chaomhánaigh, & ca., aon-rogha Gaoidheal Ereann ind eneach & ind engnomh do écc iar m-buaidh n-athrighe ina longport budhdhéin.

p.826

M1416.10

Cú Meadha mac Seain Mec Con Mara adhbhar taoisig Cloinne Cuiléin do écc.

M1416.11

Ionnsoighidh lá Mac Siúrtain d'Exetra cona braithribh for cloinn Seaain Uí Eghra, Ua h-Eghra fein, & Toirrdhealbhach Carrach mac Domhnaill mic Muircheartaigh Uí Conchobhair, & marcshluagh Cairpre do theaccmháil ré toisseach na fedhna-sin Mhec Siurtáin, & Ua h-Eghra do mharbhadh, & Maghnas mac Donnchaidh mic Muircheartaigh Uí Concobhair, & mac Aodha Mec Donnchaidh, & Toirrdhelbhach Carrach mac Domhnaill do lot. Mac Siurtáin do dhenamh creach na criche iar sin, & an tír uile do thionól, & do dhul 'na t-toraigheacht. Sraointear leo for Mac Siurtáin, & ro marbhadh é, & Aédh Ua Ruadháin, & Ua Ruadháin feisin, da mac Tomais Mec Maoilir, & Mac Duarcain (.i. tighearna Chúla n-Eiridh) do mharbhadh ann bheós co sochaidhibh oile cen mo thátt.

M1416.12

Coccadh eittir Fearaib Manach & Fir Breifne fá chios Cathail mic Aodha Uí Ruairc, & Cathal a l-leith Manchach an tan-sin. Tuccadh sraoineadh for mhuintir Aodha Mhég Uidhir & Cathail Uí Ruairc lá Tadhg & lá Domhnall Ua Ruairc in ro marbhadh Tadhg mac Fearghail Uí Ruairc & naonbhar imaille fris, & ro benadh aoín each décc diobh don chur-sin.

M1416.13

Ionnsoighidh oile do thabhairt lá h-Aodh m-Buidhe & lá Tadhg Ua Ruairc & la Mág Caba for Mhuintir Pheodacháin, & Fir Manach o Loch Erne siar do breith forra. Rucc orra din Cathal Ua Ruairc & Eoghan Ua Ruairc, & ro fuilngedor clann Uí Ruairc an t-anbforlann-sin nó go rangattar a c-ceann a n-gallocclach ro fhágaibset a c-ceilcc ina ercomhair. Ro iompaídhset díbhlínibh iaromh fris an tóraigh, & ro marbhadh leó Donnchadh & Sean Ua Ruairc, & dá mhac Maoíleachloinn mic Flaithbeartaigh Uí Ruairc, & ro marbhadh ochtar & da fichit imaille friú do Fearaibh Manach.

M1416.14

Domhnall mac Tighearnain Mhóir Uí Ruairc do ecc do ghalar breac, & ba h-esbaidh mhór do Gairb-trian Connacht oidheadh an fhir hi-sin.

M1416.15

Gráinne inghen Flaithbertaigh Uí Ruairc d' écc.

p.828

M1416.16

Tadhg Ócc mac Taidhg Ruaidh Mec Diarmada Gall tighearna Airtigh do ég i n-diaid fele Michil i t-tig na m-Bratar i Ros Comain, & a adnacal isin mainistir.

M1416.17

Tempall Insi Moir Loch Gile do losccadh, & screptra Uí Chuirnin imon Leabhar n-Gearr Muintire Cuirnín go seódaibh iomdha oile ar cheana.

M1416.18

Semus mac Risdeird Mec Feorais do ecc.

M1416.19

Sean Mac Goisdelb do dhol ar creich for Émann an Mhachaire, creach mór do, & e fein do marbhadh d'aen urchor saighde iar c-cur na creiche for daingen.

M1416.20

Sean Ó Cendubhain Pearsún Tíre Fiachrach Muaidhe do ecc.

M1416.21

Feidhlimidh mac Aodha Uí Concobhair do mharbhadh la cloinn Uí Concobhair Dhuinn.

M1416.22

Creacha mora do denamh la h-Émann a Burc ar Mac Feórais, & Mac Feorais do ghabháil la h-Emann, & a chur go Baile Locha Mescca.

M1416.23

Sith do dhénamh d'Ua Domhnaill & do Bhrian Ó Choncobhair fri aroile.

M1416.24

Maidhm mor do thabhairt la h-Ua c-Concobair f-Failge for Ghallaibh na Midhe, & édala mora do bhein diobh do braighdibh, d'eachaibh, & d'eidedh.

M1416.25

Saxain iomdha do techt i n-Erind.

M1416.26

Maidhm do thabhairt do Mhac Murchadha ar Ghallaibh na Condae Riabhca, & secht fichit d'écc do mharbhadh & do ghabhail diobh, & síth do dhenamh fris ar a bharach, & braighde do tabhairt dó.

p.830

Annal M1417.

M1417.0

AOIS CRIOST, 1417.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, a dech, a Seacht.

M1417.1

Art mac Airt mic Muirceartaigh mic Muiris tighearna Laighen, fer do chosain a chuicceadh d'aimhdheoin Gall & Gaoídheal ó aoís a sé m-bliadhan décc go cenn a thrí fichit bliadhan. Fer lán d'eineach, d'eolas, & d'eangnamh. Fer lán do rath, & do rioghacht, fer médaighthe ceall & mainistreach la a almsanaibh, & edhbartaibh do écc (iar na beith da bliadhain cethrachat i t-tighearnus Laighen) sechtmain iar nottlaicc at-bath. At-berat araile gur bo do digh nimhe tucc ben h-i Ross Mic Triuin dó-samh & d'Ua Dheórán breithemh Laighen dia ro eccsat ina n-dísi. Donnchadh a mac do ghabhail a ionaidh dia éis.

M1417.2

Maigistir Seon Persún Daimhinsi d'écc.

M1417.3

Diarmaid Laimhdhearg mac Airt Chaomhanaigh, mac Righ Laighen, d' écc.

M1417.4

Ruaidhri(.i. Ó Dubhda) mac Domhnaill mic Briain mic Taichligh Uí Dubhda tobar sonusa & saidbriosa Ua f-Fiachrach d'ég ina bhaile fein iar f-fél Bríghde i cind miosa dh'errach, & Tadhg Riabhach a dearbhrathair do gabail a ionaidh.

M1417.5

Ruaidhri mac Murchadha Uí Fhlaithbertaigh, Ruaidhri mac Diarmada Duibh

p.832

Uí Flaithbertaigh, & sé fir dhécc d' Uíbh Flaithbhertaigh imaille friú do bháthadh for Chuan Umhaill.

M1417.6

Tomas mac Mec Muiris Ciarraighe do mharbhadh lá Sémus mac iarla Deasmhuman.

M1417.7

Matha mac Con Connacht Uí Fhergailtighearna Maighe Treagha do écc.

M1417.8

Cormac Ballach mac Ferghail mic Con Connacht Uí Fherghail do mharbhadh lá Gallaibh.

M1417.9

Coccadh mór eitir Ua Neill & Cenel c-Conaill, & indsoighidh do thabhairt d'Ua Néill ar Neachtain Ua Domhnaill dia fhoslongport isin oidche i Carn Glas eitir Ráth Both & Domhnach Mór & breith forra ina c-codladh, & da fhichit each do bein díobh, & edala móra d'éidedh d'arm, & d'edach d'faghbháil dóibh, ein fher décc eitir mharbhadh & ghabhail do bhuain diobh, & Neachtain budhdhein do thérnudh do thoradh a calmatais a engnamha & a eisiomail.

M1417.10

Una inghen Domhnaill Uí Néill bean Néill Óig Uí Néill do écc.

M1417.11

Coccadh mór i Laighnibh eitir Ghallaibh & Ghaoidhealaibh.

Annal M1418.

M1418.0

AOIS CRIOST, 1418.

Aoís Criost, míle, cetre chéd, a dech, a h-ochtt.

M1418.1

An t-epscob Ua h-Eidirsceóil, & Mac Con Ua h-Eidirsceoil (a dearbhrathair) tighearna Corca Laíghe, & Diarmaid mac Mhég Cárthaigh Cluassaigh tanaisi Ua Cairpri d'écc.

p.834

M1418.2

Creacha móra & airgne do dhénamh lá Niall Ua n-Domhnaill ar Ua Néill, & a dhiochur tar Banna sair h-i c-cenn Mhec Uidhilín.

M1418.3

Airghne móra do dhenamh lá Lord Furnumail for Aedh mac Airt Mhég Aonghusa tighearna Ua n- Eachdhach Uladh. Mag Aongusa .i. Aedh, & Mac Uí Nell Bhuidhe do dhol i t-toraigheacht Ghall & a c-creach, ro sraoínsead forra iar b-fágbáil na c-creach. Ro marbhadh & ro gabhadh líon dirimh dona Gallaibh don chur-sin lá Mag Aonghusa.

M1418.4

Brian Ballach mac Aodha mic Fedhlimidh Uí Chonchobhair fer ná ro ér neach riamh im nach ní nó bhiadh ina chumhang d'écc, & a adnacal i Ros Commáin.

M1418.5

Eóghan mac Tighearnáin Mhóir Uí Ruairc tanaisi Breifne do bhathadh iar Notlaicc acc teacht a h-Innsi na t-Torc for Loch Fionnmaigh, & é ag dol for cuairt docom a athar baoí i n-galar a écca an tan-sin.

M1418.6

Tighearnán Mór mac Ualgairg Uí Ruairc tighearna Bréifne fear is crodha & as calma tainicc do chath Ua m-Briúin, fear ro bhen a dhúthaidh ar éccin dá esccairdibh tria nert a laimhe d'écc iar c-cian-aois im fhéil Brighde, & a adhnacal h-i mainistir Sligigh. Aodh Buidhe Ua Ruairc do gabhail ionaid a athar.

M1418.7

Tadhg .i. Mag Flannchadha, mac Cathail mic Taidhg taoíseach Dartraighe d'écc iar n-dul isna manchaibh dhó coíctidhis riasan tan-sin, & a mhac Cathal do ghabhail a ionaidh.

M1418.8

Risderd mac Tomais Uí Raghallaigh tighearna na Breifne Thair do bhathadh for Loch Sílenn, & Eoghan Ua Raghallaigh a mac, Pilib mac Giolla Iosa mhec Gafraidh

p.836

deccanach Droma Letain & biocáire Eanaigh Ghairbh, & sochaidhe oile do degh-dhaoinibh do bhathadh immaille friú. Tearna trá Fionnghuala inghean Mheg Raghnaill ben Uí Raighilligh ón m-badhadh-sin do thoradh a snamha.

M1418.9

An Caislén Becc do dhenamh la h-Uilliam Ua c-Ceallaigh fri ré chóig lá n-dég h-i Ross Commain ar aghaidh an Chaislein Mhóir d'aimdheóin Gall & Gaoidheal Connacht (do neoch bátar ina aghaidh ag congnamh lé cloinn Toirrdhealbaigh Uí Conchobhair) i samhradh na bliadhna-so.

M1418.10

Mor-shluaigheadh la cloinn Domhnaill mic Muirceartaigh Uí Concobhair, & lá Cloinn n-Donnchaidh do thoghail an Chaisléin Bicc, & ní ro aireseadar gur ro ghabsat longport ina timcheall dá gach leith gidh eadh nir' bó tarbha dóibh itir uair ro cosnadh an caislén co fearrda friú, & o nár fhédsat ní dhó, ro cuirset lón isin Caislén Mhór, & ro loiscset ceall Chúile Sílinne don cur-sin.

M1418.11

Lasairfiona ingean Cathail mic Aodha Breifnigh bean Maoileachlainn mic Flaithbhertaigh Uí Ruairc do écc.

M1418.12

Síth do denamh la Cloinn Donnchaidh fri aroile an c-cein nó mhairfeadh Mac Donnchaidh, Conchobhar, ina thigherna aca.

M1418.13

Domhnall mac Maoileachlainn mic Muirghiusa Mec Donnchaidh do écc ina thigh féin.

M1418.14

Coccadh mor eitir Mac Uí Neill Bhuidhe & Albanaigh & Goill Uladh & an Rúta.

Annal M1419.

M1419.0

AOIS CRIOST, 1419.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, a dech, a naoí.

M1419.1

Eoin Mac Carmaic epscop Ratha Both do écc.

M1419.2

Aodh Ua Flannagáin Prióir Lessa Gabhail d'écc.

p.838

M1419.3

Coccadh mór do eirghe eitir Ua Neill, Domhnall mac Enrí Aimhreidh, & Eoghan mac Néill Óicc rioghdhamhna Chenél Eoghain. Tainicc Eoghan i m-báidh Uí Domhnaill, Toirrdhealbhaigh, & do- róine a charadradh d'urnaidhm fris. Tionoilit sluagh lán-mór do dhul i t-Tir Eoghain. Tainicc isin sochraide-sin, Brian Mag Mhathghamhna tighearna Oirghiall, & Tomás Mhág Uidhir tighearna Fear Manach, & iarná t-torrachtain go h-aon-mhaighin co Toirrdhealbhach do deachatar uile i t-Tír Eoghain, & ro h-oirgheadh an tír co léir leo, & ro ionnarbsat Ó Néill fo dhimiadh a Tír Eóghain uile gur ros-cuirset i mesg Gall tar Banna anonn, & Mac Uí Neill Buidhe do dhenamh crech fair isna Glindibh.

M1419.4

Mór-sluaiccheadh lá Brian Ua Concobhair & lá h-Iochtar Connacht uile co n-Gallaibh iomdhaibh leó tria forcongra & toghairm Uí Neill gor ro mhillset Tír Aodha uile otha Ath na n-Gall co h-Ath Seanaigh eitir fhér, arbhar, & foirccnemh, & ro loisccset Murbhach longport Uí Dhomhnaill an c- céin baoí Ó Domhnaill cona shloghaibh i t-Tír Eoghain. Soais Brian mac Domhnaill mic Muirceartaigh gona sochraide dia t-tighibh iarttain.

M1419.5

Aodh Buidhe Ua Ruairc tighearna Breifne fri ré bliadhna co leith do écc, & Tadhg Ua Ruairc do thogha ina ionadh lá Muintir Ruairc[gt ] ó Sliabh an Iairn siar & Art mac Taidhg mic Ualgairg do thogha ina aghaidh o Shliabh an Iairn sair la Muintir Raghallaigh, & lá Teallach n-Dunchadha, & la sliocht Maoileachlainn Mhég Raghnaill gur ro buaidhreadh Gairbh-trian Condacht uile etorra.

M1419.6

Cathal mac Aodha Mhég Uidhir degh-adhbhar tighearna d' Feraibh Manach, fear a aoisi ro ba mó ainm & oirbeart dha raibhe ina thir ina aimsir d'écc.

p.840

M1419.7

Cu Coiccriche mac Néill Uí Maoil Mhuaidh do écc.

M1419.8

Feircheirtne mac Uiginn mic Giolla na Naomh Uí Uigind ceann fine Sleachta Giolla na Naemh Uí Uigind d'écc.

M1419.9

Dauidh mac Tanaidhe Uí Mhaoil Conaire do ecc do plaigh ina thigh fein i c-Coill Mhoir na m-Brethnach iar n-aithrighe & iar n-ongadh, & a adhnacal i mainistir Eoin Baiste i m-Baile Atha Truim. Mac ollaman Síl Muireadhaigh an Dauidh h-í-sin.

M1419.10

Diarmaid Ruadh mac Toirrdhealbhaigh Óicc Uí Concobhair d'écc.

M1419.11

Murchadh mac Briain Uí Fhlaithbeartaigh tighearna Iarthair Connacht d'ég.

M1419.12

O Neill do dhol do thigh Eoghain Uí Neill, & síth charthanach cairdemhail do denamh doibh re 'roile & a thigernas fein do thabhairt d'Ua Neill.

M1419.13

Tadhg mac Domhnaill Uí Ceallaigh tigherna Cloinne Mic n-Eoghain do écc.

M1419.14

O h-Eidirscceoil Mór, & An Ridire Fionn cona mhac do écc.

M1419.15

An Calbhach O Concobair Failge do ghabháil i f-fiull la mac Sir Libiner Prene, & a reic re Lord Furnaual re fer ionaid righ Saxan i n-Érinn, & an oidhche iarna ghabhail an fer do baí ina chomglas do elúdh leis dia thigh fein.

M1419.16

Mac Murchadha tigherna Laighen, .i. Donnchadh mac Airt Chaomhanaigh do ghabháil le Lord Furnaual & fá lén mor do Ghaoidhelaibh eisidhe.

M1419.17

Tomas Bacach mac iarla Urmumhan do dhol do congnamh la Righ Saxan h-i c-coccadh na Frainci, & a écc thoir i f-farradh Righ Saxan, & urmhor a n-deachaidh lais a h-Erinn do écc isin f-Fraingc & h-i Saxoibh on mudh c-cédna.

M1419.18

Feradhach mac Taidg mic Domhnaill Uí Cheallaigh do mharbhadh la mac mic Uilliam Óicc Uí Ceallaigh.

M1419.19

Donnchadh mac Muircertaigh Uí Concobhair do écc do easccar i n-dorus chaisléin Sligigh.

M1419.20

Murchadh Ua Concobair adhbar tigerna Ua f-Failge, Cathal mac Aodha Még

p.842

Uidhir, Diarmait Ruadh mac Uí Concobair Dhuinn, & Mac Muiris na m-Brigh saoí i n-eaccna & i n-eolas do écc.

M1419.21

O Duibhdhíorma & Muircertach mac Cathail mic Aodha Breifnigh do écc.

M1419.22

Giolla na Naomh O Mithidhéin comarba an Bhealaigh do écc.

M1419.23

Tomaltach Mag Flannchaidh do écc.

M1419.24

An Barrach Mor & O Suillebain do écc.

Annal M1420.

M1420.0

AOIS CRIOST, 1420.

Aoís Criost, míle, cethri ched, fiche.

M1420.1

Mainestir .S. Franseis i n-Ess Gephtine isin Mumhain ar brú na Sionna i n-epscopóitteacht Luimnigh do denamh do Braithribh .S. Franseis la h-iarla Deasmhumhan, & do chumhdaigh tumba dhó fein, & dia siol ina deadhaidh innte.

M1420.2

Matha Ua Branáin, maighistir, persún, & aircindeach Doire Mhaoláin d'ecc an .ui. idus Sept.

M1420.3

Caislén Bona Drobhaoisi do thionnsgnadh lá Brian mac Domhnaill mic Muircheartaigh Uí Concobhair. Cenel Conaill do theacht do thoirmesg na h-oibre cona sochraide imaille friú. Brian do cruinnuccadh slóicch oile ina n-aghaidh, .i. a braithri budhéin, Ua Ruairc, .i. Tadhg, & Mac Donnchaidh cona sochraidibh conár lamhsat Cenel c-Conaill dul tar an ursccátha siar don cur-sin. Bator Conallaigh i foslongport fá chuan Eassa Ruaidh. Tangattar clann Uí Domhnaill, Niall Garbh, Domhnall & Neachtain díorma marcsluagh ar an magh. Tangattar

p.844

clann Briain Uí Concobhair marcshluagh ele do dol d' féghain Atha Senaigh conus tarla dóibh aghaidh i n-aghaidh amhlaidh-sin. Tuccsat Conallaigh ruaig do Cairbreachaibh dia ro marbhadh Seaan mac Briain Uí Concobhair Aodh Buidhe Mac Donnchaidh, Cathal mac Diarmada mic Corbmaic mic Ruaidhri, & Eoghan Ó Dubhda, Brian Ua Concobhair iaromh (iar c-cloisteacht na n-droich-sgél-sin do) do thocht cona sochraide for Maigh Eni, Eoghan Ua Concobhair & Toirrdhealbhach Carrach clann Domhnaill mic Muirceartaigh do dol h-i c-ceann cóicc n-oidhche iar sin go marsshluagh mór tar Ess Ruaidh anonn ar ionnsoighidh oidhche, & clann Uí Domhnaill do bheith buidhean marcsluagh ag Port na Long don taobh thall don eas iar n-ól fhíona, & iar b-faghail a fheasa-sin d' Eoghan ro ionnsoigh iatt, & ro marbhadh Domhnall mac Toirrdhealbhaigh Uí Dhomhnaill adhbar tighearna Tíre Conaill don chur-sin leó & daoine ele nách airemhter. Do-chóidh din Niall Ua Domhnaill gusan c-cuan, & do dheachaidh for snamh i luing dona longaibh cendaigh baoí isin c-cuan. Soais Brian Ua Conchobhair dia tigh iarsan c-cosgar-sin.

M1420.4

Eoghan mac Ruaidhri Uí Concobhair d'écc an treas calainn do marta, & a adhnacal i Cluain Mic Nois.

M1420.5

Tadhg mac Feargail Uí Egra tanaisi Luighne d'ecc.

M1420.6

Cathal mac Taidhg Mhég Flannchadha taoiseach Dartraighe do mharbhadh lá a braithribh ina thigh féin im fél Brighde, & Aedh Buidhe Mac Flandchadha do mharbhadh imaille fris. At iatt na braithre Tadhg, Muiris, & Énrí.

M1420.7

Iarla Urmhumhan Iustis na h-Éirenn do beith i c-cogadh fri h-Ultaibh ag gabháil neirt d'Ua Néill gur chuir Mág Aenghusa fo umhla dhó, & co t-tard a bhraighde d'Ua Néill.

M1420.8

Uilliam mac Maoileachlainn mic Uilliam Uí Cheallaigh adhbhar tigherna Ó Maine fer lán do rath & d'engnamh do écc iar m-buaidh ongtha & aithrighe.

p.846

M1420.9

O Neill do indarbhadh a coigeadh Uladh la h-Eóghan Ua Néill & la Mac Ui Neill Buidhe & la Niall n-Garbh Ua n-Domhnaill go maithibh an chuigidh ar cena & tocht dó co Sligeach co teach Bhriain mic Domhnaill mic Muircertaigh tighearna Iochtair Chonnacht.

M1420.10

Cogadh i b-Feraibh Manach eitir Aodh Mhág Uidhir & Mag Uidhir féin, & Mac Aedha, .i. Dómhnall do mharbhadh ar an c-cogadh-sin.

M1420.11

An Barrach Mor, .i. Seaan do écc.

M1420.12

O Follamhain, .i. Aedh Buidhe do ég.

M1420.13

Giolla na Naomh Ó h-Uidhrin saí shenchadha, & Ruaidhri mac Dauidh Ui Duibhgennáin saoí senchadha oile, & Fergal Ó Dálaigh ollamh Corco Modruadh i n-dán do écc.

M1420.14

Epscopoitte Rátha Both do ghnóughadh dochum Uí Ghallchobhair.

M1420.15

Eachmarcach Ruadh Mac Con Midhe saoí fhir dhána do écc.

Annal M1421.

M1421.0

AOIS CRIOST, 1421.

Aois Criost, míle, cethre ched, fiche, a h-aén.

M1421.1

Nicolás Mag Bradaidh epscop na Breifne saoí i n-eccna & a c-crábhaidh i n-óige & i n-indracas d'écc.

M1421.2

Tomas Óg Ó Raghallaigh adhbhar tighearna ba ferr oineach & engnamh tainicc do cath Aedha Finn ina aimsir do écc ina tigh féin.

M1421.3

Ruaidhri mac Aodha Mec Diarmada tighearna Maighe Luirg, féchemh coitcenn gan diúltadh ria n-dreich duine do écc isin c-Carraic an .xi. callainn Maii, &

p.848

a adhnacal h-i mainistir na Buille, & Tomaltach Óc mac Concobhair do gabháil a ionaid.

M1421.4

Murchadh Ua Conchobhair tighearna Ua f-Failghe fear ro bris iol-chatha for Gallaibh & Gaoidhelaibh nó bhíodh ina agaidh iar m-breith bhuadha ó dhomhan & o dhemhan do écc ina dhún-arus féin, & a adhnacal i mainistir Cille h-Achaidh.

M1421.5

Coccadh do eirghe eidir Muintir Ruairc & Clann n-Donnchaidh. Ua Ruairc do theglamadh & do thionól slóigh mhóir go h-aoín-ionadh, & Ua Domhnaill (Toirrdhealbach) cona shocraide do toidheacht dia f-furtacht & neartadh, & Aodh Mhág Uidhir cona thionól, & Ua Ruairc feisin cona mhuintir & iad-sídhe uile do dhol h-i t-Tir n-Oilealla, & an tír do losccadh leo, & Cathal mac Mec Donnchaidh do mharbhadh don cur-sin, & sochaidhe ele bheos.

M1421.6

Niall Ua Domhnaill & a sluagh, & Ua Ruairc cona chaoraighecht lais do thocht go cuan Essa Ruaidh. Clann n- Donnchaidh & Cathal mac Ruaidhri Uí Concobhair do dol co longport Uí Ruairc tar a n-ési, & an baile do losccadh & an caislén do legadh & do briseadh leó, & cenntur na tíre do mhilleadh uile. An sluagh conallach do beith i foslongport i n-Ard Ferna, & Cairprigh do beith fóchaislén Bhona Drobhaoísi, & daoíne iomdha & ech do beith occa marbhadh & ogá lot etorra gach laoí. Muirceartach Buidhe mac An Chosnamhaigh Uí Dhubhda, Ua Maonaigh, & mac Donnchaidh Chaomhanaigh do mharbhadh lá Cenel Conaill don chur-sin, Aedh mac Muiredhaigh Ruaidh Mec Lochlainn do bhathadh for Ath Senaigh. Sith do dhénamh doibh iar sin.

M1421.7

Ionnsoighidh oidhche do thabhairt lá Cathal Ua Ruairc & lá a chloinn for Mág Flannchaidh co h-Inis Caoin for Loch Melghe, & lucht coimheda an locha, .i. Meg

p.850

Gollaigh do thabhairt ethar an locha do Chathal cona chloinn, & Mag Flannchaidh Óg do ghabhail dóibh, & Loch Melghe cona chaislén. Cóccear do mhacaibh Még Flannchaidh, & drong mhor d'Fearaibh Dartraighe do mharbhadh doíbh, & clann Még Flannchaidh do dhul h-i c-Cairpri iar sin.

M1421.8

Mór inghen Briain Uí Bhriain bean Aater A Búrc, & Búrc, & do baoí ina mhnaoí ag Tadhg Ua Chearbhaill én-ben do b-fearr aithne & oineach, ciall & crabhadh do bhaoi in aon-aimsir ria i l-Leth Mogha d'écc. Mór Mumhan na Muimneach at-berthí fria.

M1421.9

Cormac na Coille mac Még Cartaigh (Cairbrigh) mac tigherna ro ba ferr do Mhuimhneachaibh ina ré do mharbhadh lá cloinn Eoghain Még Cárthaigh.

M1421.10

An Giolla Riabhach Ua Clerigh saoi seanchadha d'écc iar n-deigh-bheathaidh.

M1421.11

Eoghan Ua Néill do erghabhail lá Mac Uí Nell Buidhe ag dol i coinde an iarla co Dún Dealgan.

M1421.12

Mac Giolla Phatraicc & mac Libnéd A Frene do Ghallaibh do thocht maille re da fichit décc do amhsaibh leó ar creich i l-Laoighis, & ní ro ansat go rangatar go Mainistir Laoíghisi. Tarla Ua Conchobhair Failghe ar a c-cind isin tír & ro indsaigh Mac Giolla Patraicc & na Gaill gur ro sraoineadh lais forra, & gur ro chuir a n- ár, & fuairset a muintir edála móra d'eidedh, d'arm, & d'faidhb na n-Gall. O Concobhair (.i. Murchadh) do thecht dia thigh iar sin, & galar anbhail dia ghabhail, & a dhul isna bráithribh i c-Cill Achaidh, & aibitt brathar do ghabhail dó uimme, & a brathair fein do fhágbhail iona ionadh ria m-bás .i. Diarmaitt Ó Concobhair, & Ua Conchobhair do beith mí isna braithribh riana écc, & at-bath fo deóidh iar n-degh-bhethaidh.

M1421.13

O Ruairc do dhenamh do Art mac Taidhg Uí Ruairc i n-aghaidh Thaidhg mic Tighearnain.

p.852

Annal M1422.

M1422.0

AOIS CRIOST, 1422.

Aoís Criost, mile, cethri chéd, fiche, a dó.

M1422.1

Toirrdhealbhach mac Neill Ghairbh Uí Domhnaill tighearna Thíre Conaill do dhol i n-aibítt mhanaigh i mainistir Eassa Ruaidh iar m-breith bháire an bhetha freacnairc, & a mac fein, Niall Garbh do oirdneadh ina ionadh.

M1422.2

Rudhraidhe Ua Conchobhair (.i. mac Concobair) tighearna Corca Modhruadh do mharbhadh la a bhraithribh fein la cloinn Fhedhlimidh Uí Conchobhair ina bhaile fein h-i c-Caislén na Dumhcha.

M1422.3

Eoghan Ua Néill do fhuaslaccadh lá a mhnaoí & lá a chloinn fein ó Mhac Uí Neill Bhuidhe.

M1422.4

Diarmaid mac Taidhg Mec Diarmada do mharbhadh.

M1422.5

Domhnall Find Ua Flaithbheartaigh do mharbhadh la cloinn Domhnaill Uí Fhlaithbhertaigh.

M1422.6

Slóighedh lá h-Ua n-Domhnaill .i. Niall, & la h-Ua Nell, la h-Eoghan Ua Néill, & la Mac Ui Néill Bhuidhe go maithibh an chóigidh ar chena. Ro loisccset & ro airccset Cairpre uile co Slicceach. Tionoilidh Eoghan Ua Conchobhair, & Toirrdhealbhach Carrach, & Ua Ruairc a sochraide ar a c-cind i Slicceach, & tugsat deabhaidh don t-sluagh anair, & ro marbhadh móirsheisear dhíbh lá Connachtaibh. Do-chotarais-sidhe h-i d-Tír n-Oilealla, & ro mhillset an tír co léir.

M1422.7

An Cosnamhaigh Óg Mac Aedhagain ollamh Chenel Fhiachach & Uí Chonchobhair

p.854

Fhailghi lé brethemhnas do mharbhadh lá cloinn Uí Maoíleachlainn d'aon urchar do shoighit i n-aimhriocht.

M1422.8

Niall Garbh mac Toirrdhealbhaigh mic Neill Ghairbh Uí Domhnaill do dhol i f-Fearoibh Manach & nert do gabháil dó for Mág Uidhir, & for Mag Mathgamhna, & for Mag Aenghusa, & a m-breith lais i c-ceann Uí Chathain gur bo riarach dó, & a n-dol as sin i c-ceand Mhec í Neill Bhuidhe, & clann Chathain leó, & na Glinne, & Mac Eóin Bisétt do argain go lom, & an tír do losccadh, & a n-dol i c-Cloinn Aodha Bhuidhe, & i Maigh Line, & a c-creacha do breith doibh go Carraicc Fergusa & a t-teacht iarttain dia t-tighibh.

M1422.9

Eoghan Ó Neill do fhuaslaccadh dá mhnaoi & da cloinn ó Ua Neill m-Buidhe d'eallach, do eachaibh, & do comhtaibh ele.

M1422.10

An Seiseadh Henri do rioghadh ós Saxaibh, 31. August.

M1422.11

Sluaigheadh la Niall Ua n-Domhnaill, & la h-Ua Neill, & le maithibh an chuiccidh uile i c-ceand I Neill Bhuidhe. A dhaingnecha & a choillte do imtecht dóibh go ro gabhsat nert fair, & go t-tartt a braighde d'Ua Neill, & ro benadh dhe an uile comha ro bhen-somh a h-Eoghan Ua Neill maille re comhtoibh oile.

M1422.12

An Niall cettna do thiomsachadh maithe an chuiccidh in én- ionadh, .i. O Néill, & clann Enrí Uí Nell, & Eoghan O Neill cona chloinn, & cona braithribh, & clann Chon Uladh Ruaidh Ui Neill, Fir Mhanach & Oirghiall fa Mag Mathgamhna & fa Mág Uidhir, Mag Aenghusa, Ó h-Annluain, & Mac Ui Neill Buidhe cona t-tionol, clann Catháin, & Conallaigh budhdhein cona n-gallocclachaibh, & co n-Gallaibh an chuiccidh do theacht ar sluaigheadh i c-Connachtaibh. Clann Corbmaic Mec Donnchaidh & clann Maol Ruanaidh Mec Donnchaidh do beith aga t-tarraing ar an sluaigheadh-sin iarna c-cur as a n-duthaigh lá Mac Donnchaidh lá dearbhrathair a n-athar, .i. la Concobar Mac Donnchaidh & la a chloinn, & la Tomaltach Occ Mhac Dhonnchaidh,

p.856

óir do-rónadh caislen la Mac Donnchaidh i f-ferann cloinne Maol Ruanaidh Mec Donnchaidh, .i. i c-caiseal Locha Derccáin, a m-bairr & a n-guirt do mhilleadh go lom, & a n-ionnarbadh iarttain i n-ucht Mheic Uilliam Burc, & a m-beith ag tarraing an t-sloigh-sin do mhilleadh Iochtair Connacht.

M1422.13

An sluagh mór sin do theacht i c-Coirpre, & daoíne do lot & do mharbhadh doibh ag caislen Bhona Drobhaoisi, an tír do losccadh & do mhilleadh dhoibh, & a t-teacht go Slicceach. Eoghan mac Domhnaill & Toirrdhealbhach Carrach do breith forra, & ruaicc do thabhairt doibh do dheireadh an t-sluaigh-sin, & moirseisear do mharbhadh diobh, eich, & daoine do lot. An sluagh do beith i c-Cuil Irrae an oidhce-sin, & a n-dol ar a bharach go Tír Fiachrach do milleadh an tíre. O Dubhda do theacht ina c-ceann, & sith do denamh dó re Niall, & braighde do tabhairt tar cenn a tire do Niall, & a n-dol as sin i t-Tír Oilealla & isin Corann, & an tír do losccadh, & do milleadh doibh. Clann Corbmaic & clann Maol Ruanaidh do beith ag losccadh uachtair an tíre. Tomaltach Ócc & clann Mhec Donnchaidh do breith orra laimh le Cluain Gad, & breisim do thabhairt doibh da chéle. Muirghes mac Corbmaic, Diarmait mac Maol Ruanaidh Mec Donnchaidh, & mac Domhnaill mic Aodha na Gaobhcha do marbhadh ann. An sluagh ulltach do beith an oidhche-sin i c-caisiol Locha Deargáin ar milleadh an tíre, & a n-dol as sin i c-cenn Uí Ruairc & O Ruairc do gabáil leó, & a n-dol asidhe tar Eirne tar a n-ais.

M1423.0

AOIS CRIOST, 1423.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, fiche, a trí.

M1423.1

Concobhar O Coineoil epscop do écc.

M1423.2

O Beolláin comarba Droma Cliabh do écc.

p.858

M1423.3

Muiris mhac Matha mec Osgair Mhég Uidhir airchi-deochain Clochair, & pearsún Achaidh Urchair, tighearna Claoíninsi & Rossa Airthir d'eg an. 6. Callainn maii.

M1423.4

Toirrdhealbhach mac Nell Ghairbh Uí Dhomhnaill tighearna Tire Conaill Cenél Moáin & Insi h-Eoghain, fear síothchanta sochonaigh, soineamhail d'écc i n-aibit manaigh i Mainistir Eassa Ruaidh iar m-buaidh ongtha & aithrighe.

M1423.5

Sloighedh lá h-Ua Nell .i. Domhnall, & la h-Ua n-Domhnaill, .i. Niall, & lá h-Eoghan mac Néill co n-Gaoidhealaibh Uladh archena do shoighidh Gall. Aseadh lotar cetus co Traigh Bhaile co Machaire Oirghiall go Lughmagh, & assidhe gusan Midhe. Tucsat deabhaidh d'fior ionait rígh Saxan, & ro marbadh (.i. la Maol Muire Mac Suibhne Connachtach consapal Ui Domhnaill & as laisidhe ro briseadh for Ghallaibh) an ridire ba tuairgnidh catha do Ghallaibh co n-druing mhoir (ced ba seadh lion torcair) imaille fris dia mhuintir, & fuairset édala aidhble don turus-sin. Do-ghniad iaramh sith re Gallaibh, & fagbhaid Traigh Bhaile & a m-baoí ina c-comhfochraibh do Ghallaibh fó chíos doibh as a h-aithle.

M1423.6

Caislén Atha Seanaigh do dhénamh lá Niall mac Toirrdhealbhaigh Uí Dhomhnaill.

M1423.7

O Ceinnéittigh Find tighearna Urmumhan do ecc.

M1423.8

Faolán Mac an Gobhann saoí senchadha do écc.

p.860

Annal M1424.

M1424.0

AOIS CRIOST, 1424.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, fiche, a cethair.

M1424.1

Concobhar O Ferghail easpucc Conmaicne fer co n-airmittin, & co n-onoir, go n-aithne, go n-eolas go n-deserc, & go n-donnacht do écc.

M1424.2

Giolla Iosa mac Briain Még Tighearnáin adhbhar taoisigh Teallaigh Eachdhach fear thighe n-aoidheadh coitceinn d'écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1424.3

Donnchadh mac Maoíleachlainn Uí Cheallaigh tighearna Ua Maine do mharbhadh d'urchor do soighit occ ettráin a mhuintire fein for aroile.

M1424.4

Coccadh mór eitir Muintir Ruairc i n-diaidh Aodha Buidhe Uí Ruairc. Tadhg mac Tighearnáin Uí Ruairc do dhenamh síodha le Muintir Raghallaigh & re h-Eoghan mac Seaain Uí Raighailligh, & tighearnus na Breifne do thabhairt co h-iomlan do Tadhg iar t-tabhairt ionnsoighidh dhó ar Art co Magh Argaidhe gur ro loisgeadh an baile lais, & Art do thabhairt úmhla dhó iar m-beith i frithbheart fri aroile fri ré ceithre m-bliadhan gó sin.

M1424.5

Maoileachlainn Mac Caba consabal an da Breifne & Fer Manach, & Oirghiall d'écc don phláigh.

M1424.6

Saxanaigh iomdha do thecht i n-Erinn la h-iarla Urmumhan, & nert mor do techt i n-Gallaibh de-sidhe. Crecha mora do denamh lasin iarla, la a Saxanchoibh, & la Gallaibh na Midhe ar Mhachaire Arda Macha, & ar Mhachaire Mucnamha. Indsaigidh

p.862

ele do denamh leó ar Mág Aenghusa. Caislén Locha Bricrenn, caislén Még Aengusa do briseadh lesan iarla, & lasna Gallaibh remráite & consabal gallóglach Mhég Aenghusa do mharbhadh leó, & lucht iomchoimheda an chaisléin uile d'urmhór. Cogadh & combuaidhreadh mór do beith i c-coigeadh Uladh ó Ghallaibh don chur-sin. Maithe an choigidh im Ua Néill, & im Ua n-Domhnaill Niall, & im Eoghan Ua Néill eitir tigearna & urrigh & taoiseach do thionól re h-aghaidh Gall. Sochaidhe do maithibh an choiccidh do dhol i c-cléith Gall ar an c-coccadh-sin, .i. Mac Uí Neill Bhuidhe, Ó h-Annluain, & Maghnus Mág Mathgamhna. Mag Aenghusa do indarbadh as a thír la Mac Uí Neill Bhuidhe & la Gallaibh, & a theacht i c-cend Ghaoidhel an choiccidh.

M1424.7

Mag Aenghusa .i. Aodh do ecc don teidhm, & a mhac Ruaidhri d'oirdneadh ina ionadh.

M1424.8

Mac Uilliam Cloinne Riocaird, Uillecc A Búrc, do écc ina tigh fein iar m-buaidh o dhemhan & domhan.

M1424.9

O Ceallaigh tighearna Ua Maine, .i. Donnchadh mac Maoilechlainn, mic Uilliam, mic Donnchaidh Mhuimhnigh do marbhadh la cloinn Uilliam Ui Cheallaigh le cloinn a dherbhrathar fein ag tabhach a tighearnais forra.

M1424.10

Maol Muire Mac Suibhne Consapal Tire Conaill, rinn chosanta & chalmachta an chóiccidh do écc.

M1424.11

Giolla Iosa mac Briain Mec Tighearnain taoiseach Theallaigh Dunchadha do écc.

M1424.12

Iarla of Mars .i. fer ionaid an Righ do theacht ind Erinn fo fhéil Michil, & Goill Ereann ag freccra dó.

M1424.13

Ruaidhri Mhac Suibhne mac Meic Suibhne Connachtaigh do marbhadh le Cathal

p.864

n-Dubh Ó c-Concobhair & Gallocclaigh eile genmothá-somh. Concobhar mac Muirceartaigh mic Cathail mic Aodha Breifnigh Uí Choncobhair do marbhadh don chur-sin.

Annal M1425.

M1425.0

AOIS CRlOST, 1425.

Aoís Criost, mile, cethre chéd, fiche, a cúicc.

M1425.1

An t-epscop Toimíneach, .i. Tomas mac Uilliam Duibh mic Maigeog do écc seachtmain ria f-feil Brighde fer lan d'eccna & d'eolas & d'aithne isidhe.

M1425.2

Iarla of Mars, fer ionaidh Righ Saxan i n-Erinn do écc don plaigh im Fheil Brighde.

M1425.3

O Neill & Eoghan O Neill, Neachtain O Domhnaill, & Mac Uí Neill Buidhe, Mac Uidhilin, Mac Domhnaill Gallocclach, & O Meallán maor Cluicc an Udhachta Phatraicc do-rala i t-tigh an iarla do gabhail la Lord Furnaual .i. iarla Saxanach iar n-ecc iarla of Mars, & na maithe-sin do breith lais i l-laimh go h-Ath Cliath.

M1425.4

O Maoíl Muaidh .i. Niall mac Ruaidhri, tighearna Fer c- Ceall do ecc.

M1425.5

Ri Alban .i. Muiredhach Stiuard, & a mhac .i. Ualtar Stiuard, & Murmóir

p.866

Lemhna do mharbhadh le Righ Alban .i. mac An Righ Bhacaigh, & mac ele an Righ .i. Sémus Stiuard & Clann Murmoir Lemhna da ionnarbadh-somh ind Erinn.

M1425.6

Eoghan O Neill do fhuaslaccadh o Ghallaibh.

M1425.7

Brian Ballach mac Uí Nell Bhuidhe, aein-fhear ro ba fearr eineach & tiodhlacadh, aithne & eolus i n-ealadhnaibh examhlaibh dá raibhe a c-comhaimsir fris do mharbhadh la bachlachaibh na Cairrcce, & Seaan mac Enrí Uí Nell do mharbhadh imaille fris.

M1425.8

Gormlaidh ingen Domhnaill Uí Concobhair ben Tighearnáin Uí Ruairc d'ég iar n-aithrighe.

M1425.9

Tadhg Ua Fallamhain taoíseach Cloinne h-Uadach do mharbhadh i fell ina caislén fein dia bhraithribh.

M1425.10

Ruaidhri Ruadh Ua h-Uiginn saoí fhir dhana esidhe d' écc.

M1425.11

Mag Craith, .i. mac Floinn Meg Craith ollam Tuadmumhan le dan saoí shona shaidhbir do écc.

M1425.12

Mac A Ghobhann na Sccél ollamh Uí Lochlainn Chorcu Mruadh le seanchus, .i. Tomas mac Giolla na Naomh Mic A Gobhann do écc.

M1425.13

Brian Garbh & Maghnas da mhac Mhec Dhonnchaidh Thíre h-Oilella .i. Maol Ruanaidh mac Taidcc Mec Donnchaid do marbhadh la cloinn Catail Mec Donnchaidh .i. clann derbrathar a n-athar.

Annal M1426.

M1426.0

AOIS CRIOST, 1426.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, fiche, a Sé.

M1426.1

Neachtain O Domhnaill bai i l-láimh ag Gallaibh d'fuaslaccadh d'Ua Domhnaill dia dhearbhrathair .i. Niall. Nír' bó h-urusa a riomh no a áiremh a t-tuccadh d'ionnmus as la taobh braghat ele do fagbhail dia éis.

p.868

Toirrdhealbhach O Domhnaill do faccbadh in ionad Neachtain do éludh o Ghallaibh, & cethrar do braigdibh ele amaille friss.

M1426.2

O Conchobair Ruadh, Toirrdhealbhach mac Aodha mic Felim, fear millte & cosanta Connacht saoí ar aithne & ar eolus gacha h-ealadhan do écc iar m-buaidh n-aithrighe iar m-breith buadha o doman & ó dheamhan.

M1426.3

Fedhlimidh mac Muirceartaigh mic Domhnaill mic Muircertaigh Uí Concobhair do écc. Adbar tighearna Iochtair Connacht eisidhe.

M1426.4

Conchobhar O Briain tighearna Tuadhmuman d'écc iar sendataidh satharn casg, & Tadhg mac Briain Uí Bhriain do oirdneadh ina ionad.

M1426.5

Toirrdhealbhach mac Mathghamhna Buidhir tighearna Corca Baisscinn do mharbhadh & do losccadh lá a braithribh fein ar greis aidhche, & é cian-aosda.

M1426.6

Conchobhar Crom mac Taidhg Uí Ruairc d'écc.

M1426.7

Ruaidhri (.i. Mag Aengusa) mac Aodha Meg Aongusa do mharbhadh ina tigh fén lá Brian Mag Aonghusa.

M1426.8

Enri .i. Caoch, mac Uí Néill Bhuidhe do dhalladh la a bhraithribh .i. clann Briain Bhallaigh mic Uí Neill Buidhe.

M1426.9

Tadhg Mac Gille Finnén & a mhac do mharbhadh, .i. Aodh lá h-Art mac Eoghain Uí Nell.

M1426.10

Ua Duibhgennáin Cille Ronain, .i. Pilib mac Dauidh d' écc, ollamh Cloinne Maol Ruanaidh le senchas eisidhe.

M1426.11

O h-Eilidhe Mór, .i. Concobhar Caoch O h-Eilidhe do écc.

M1426.12

Sith do denamh do Clandaibh Neill re 'roile, .i. d'Eoghan & d'Ua Neill, & Eoghan do dhol i t-tegh Uí Neill, & gach ferann da m-baoi ina n-eccmais re fedh a n-aimhreitigh do beith aga tabach aca.

M1426.13

Cian mac Giolla Oilbhe Mhicc A Gabhann saoí shenchadha, & fear tighe n-aoídheadh coitcinn do marbadh do preip eich.

M1426.14

Bebhinn inghen Tigernain Ui Ruairc ticcerna Breifne do ecc.

M1426.15

Risdeard Mac Siurtain na Coille do gabháil la h-Eoghan mac Uí Fhlaithbeartaigh, & a thiodhlacadh do Mhac Siurtáin Duibh go ro milleadh lais.

p.870

M1426.16

Feradhach mac Briain Uí Ceallaigh do écc don plaigh.

M1426.17

Seaan mac Mec Feorais do marbhadh le Tomas mac a dherbrathar fein.

Annal M1427.

M1427.0

AOIS CRIOST, 1427.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, fiche, a seacht.

M1427.1

O Maoil Muaidh, Ferghal, tighearna Fher c-Ceall do écc, & Ruaidhri mac Neill Uí Maoíl Muaidh do oirdnedh ina ionadh.

M1427.2

Ruaidhri Ua Duinn taoiseach Ua Riaccain do ecc.

M1427.3

Domhnall mac Airt mic Giolla Crist Ui Ruairc do ecc.

M1427.4

Murchadh mac Toirrdhealbhaigh mic Murchaidh na Raithnighe Uí Bhriain do mharbhadh lá a dhearbhrathair fen.

M1427.5

Diarmait Ua Mathghamhna tighearna an Fhuinn Iartharaigh saoí dheigh-einigh nar ér neach im ní d'écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1427.6

Corbmac Ócc Mac Diarmada d'écc.

M1427.7

Catairíona ingen Ardghail Mhég Mhathghamhna ben Uí Neill .i. Eoghain mic Néill Óicc d'écc.

M1427.8

Una inghen Aedha Meg Uidhir ben Uí Ruairc, .i. Taidhg ben bá fearr oineach derc & crabhaidh do baoí i n-Iochtar Connacht ina h-aimsir d'écc i n-deireadh an chorguis.

M1427.9

Ferghal Mac Tighearnáin adhbar taoisigh Teallaigh Dúnchadha d'écc.

M1427.10

Brian mac Ferghail Mec Samhradhain mac taoisigh Teallaigh Eachdhach d'ecc.

M1427.11

Brian Ua Daimhin taoiseach Tire Ceannfhoda d'écc.

M1427.12

Aine inghen Uí Bhirn bean Meg Raghnaill (.i. Sefraidh) d'écc.

M1427.13

Mac Domnaill mic Mathgamhna Duinn Uí Ceinneittig tighearna Urmumhan Uachtaraighe do mharbhadh do Ualtar Topín d'aon urchor gae.

M1427.14

Sluaigheadh la Niall O n-Domnaill .i. Ó Domhnaill tighearna Tíre Conuill i t-Trian Conghail i n-aghaidh Uí Néill do corgnam la cloinn Mheic Uí Neill Bhuidhe. Maidhm do thabhairt la h-Ua n-Domnaill ar Mac Uidhilin don dul-sin, & sochaidhe

p.872

mor dia mhuintir do mharbhadh ann, & da mhac Donnchaidh Mec Suibhne baoi ag congnamh la Mac Uídilin do gabhail la h-Ua n-Domnaill. Crecha mora & edala aidble do beith ag muintir Ui Domhnaill & ag muintir cloinne Mheic Uí Neill Bhuidhe isin ló-sin.

M1427.15

Sluaigheadh la h-iarla Urmumhan i Muintir Maoil Mordha, baile Uí Raghailligh do losccadh lais, & an caislén do brissedh.

M1427.16

Aodh O Maille .i. mac Diarmata, adbar tighearna Umhaill do dhol ar loinges i t-Tír Conuill, & a marbhadh d'aon urchor saighde ar deireadh a mhuintire ag teacht dochum a luinge.

Annal M1428.

M1428.0

AOIS CRIOST, 1428.

Aois Criost, míle, ceithre ched, fiche a h-ocht.

M1428.1

Mac Murchadha .i. tighearna Laighen .i. Donnchadh mac Airt Chaomhanaigh baoi i l-láimh i Saxoibh fri ré naoí m-bliadhan do fhuaslaccadh dia chúiccedh fein, & ba sccél sochair do Ghaoidhealaibh indsin.

M1428.2

Diarmait Ua Cathain tighearna Ciannachta & na Craoibhe fer lán do rath & do onoir do écc.

M1428.3

Roibeard comhorba Caillin d'écc.

M1428.4

Aodh an Einigh mac Pilib Meg Uidhir fer ro badh mó clú & oirdearcus einigh dá m-baoí h-i comhaimsir fris d'ecc h-i c-Cind Sáile an chéd oidche táinic i n-Erinn iar n-denamh turais S. Sem an treas idus augusti iar n-aithrighe diocra ina pheacthaibh. Tomás Ócc Mag Uidhir baoí ina fharradh do thabhairt a chuirp lais co Corcaigh, & a adhnacal innte.

M1428.5

Ma Con Mara taoíseach Cloinne Cuiléin saoí dercach deigh-einigh fear ro choisc merle & goid, & tucc sidh & sáimhe ina dhuthaidh d'écc.

M1428.6

Corbmac Ua Birn taoíseach Tíre Briúin d'écc

M1428.7

Aodh Og Mhag Uidhir .i. mac Aodha do mharbhadh lá Mac Gille Finnéin & lá cloinn Donnchaidh Bhallaigh Mhég Samhradháin.

M1428.8

Caislen cloinne Aodha Mhég Uidhir do gabháil la Mág Uidhir & la a chloinn, & clann Aodha do chur as in tír amach, & a muintir do argain go lom.

p.874

M1428.9

Seaan mac Tomáis Uí Raighilligh do mharbhadh i meabhail la a chlannmaicne fein.

M1428.10

Gillibeart Ua Flannagain adbhar taoisigh Tuaithe Rátha do écc.

M1428.11

Indsaighidh do denamh la Mac Siurtain d'Extra, & la Seaan Mac Oisdelbh i t-Tir n-Amhalgaidh ar Thomás Barett, & ar chloinn Meic Baitin, & creacha do denamh doibh, Risderd Barett do marbhadh i t-tóraighecht na creiche-sin, & Sean Fionn Mac Oisdelbh do mharbhadh don chur cedna.

M1428.12

Henri Barett Mac Baitin do écc.

M1428.13

Iomhar mac Emainn Meg Raghnaill adhbar taoisigh Muintire h-Eolais do marbhadh la Cathal mac Meg Raghnaill.

Annal M1429.

M1429.0

AOIS CRIOST, 1429.

Aóis Criost, míle, ceithre chéd, fiche a naoí.

M1429.1

Semus Stiuard Mac Rígh Alban, & rioghdhamhna Alban beos iarna indarbadh a h-Albain i n-Erinn do écc, iar t-techt loingis ó fheraibh Alban for a chend dia Ríoghadh.

M1429.2

Niall O Dochartaigh taoíseach Arda Miodhair do écc.

M1429.3

Grainne inghen Neill Mhóir Uí Neill ben Uí Dhomhnaill .i. Toirrdhealbhach an Fhiona, do écc.

M1429.4

Ua Flannagan Tuaithe Ratha .i. Giolla Iosa do mharbhadh la cloinn Aodha Még Uidhir ina thigh fein ar greis oidhche.

M1429.5

Coccadh eitir Ua Ruairc, Tadhg, & Ua Raighilligh .i. Eoghan. Clann Mathghamhna Uí Raighilligh & Gaill na Midhe do eirghe i n-aghaidh Uí Raighilligh la h-Ua Ruairc, & baile Uí Raighilligh do losccadh leó. Ua Raighilligh do thabhairt Uí Neill chuicce dia chomhfhurtacht. Airghialla & Fir Mhanach & a chaoraighecht do chor dhó la h-Ua Neill & lásna maithibh-sin co h-Achadh Cille Móire. Ua Ruairc, & Mág Mathghamhna, & barún Dealbna, & Mac Caba do tocht sluagh mór

p.876

ina lenmain co h-Achadh Cille Móire. Ua Néill, a chlann, a ghallocclacha, Fir Mhanach, Ua Raighilligh, & a brathair da n-ionnsoighidh annsin & maidhm Achaidh Cille Móire do briseadh forra. Barún Dealbhna, Mac Caba, Enrí Mac Caba, Diarmaitt Ua Ruairc, & sochaidhe oile do ghabhail & do marbhadh don chur-sin lá h-Ua Néill.

M1429.6

Donnchadh Mac Gille Finnein d'écc.

M1429.7

Aodh Direach O Domhnaill .i. mac Toirrdhealbhaigh an Fhíona & a mhac do mharbhadh la Toirrdhealbhach mac Neill Ghairbh Uí Domhnaill .8. febru.

Rudraighe Ua Dochartaigh d'ecc an raithe cedna h-i f-Fathain Mura Othna.

M1429.8

Díth mhór daoine do thabhairt ar feraibh Breifne uile eitir lethadh & mharbhadh la Muintir Feódachán ar Tulaigh Odra ar Sliabh da Chon conar lugha ina dá fhichit i n-easbaidh im Concobhar mac Domhnaill Mec Suibhne ar n-dul dó tria bhaoís & óige for an siobhal-sin, cuid do Dartraighibh & cuid oile do muintir Cloinne Aedha Mhég Uidhir do mharbhadh ann.

M1429.9

Murchadh mac Ui Brain do écc.

M1429.10

Maoil Seachloinn mac Concobhair Anabaidh Uí Cheallaigh mac tighearna Ó Maine do mharbhadh d'aon urchor do gha la Seaan cam Ó t-Taidhg do muintir Uí Choncobhair.

M1429.11

Maoileaclainn Ó Máille adhbhar tighearna Umaill do marbhadh la cloinn Uí Mháille.

M1429.12

Matha mac Tomais Uí Chuirrnín ollamh na Breifne, saoi coitchenn i sencus & h-i seinm do écc ina tigh féin.

M1429.13

O Cobhthaigh .i. Maoileachlainn mac An Chlassaigh Uí Chobhthaigh do mharbhadh la h-Émann mac Hoiberd Dalatún.

p.878

Annal M1430.

M1430.0

AOIS CRIOST, 1430.

Aoís Criost, míle, cethri chéd triocat.

M1430.1

Giolla na Naomh Ua Lennáin canánach & Sacrita Lesa Gabhail d'écc.

M1430.2

Slóigeadh mhor la h-Eóghan mac Neill Óicc Ui Neill go Gallaibh Machaire Oirghiall. Ro h-aircceadh imorro & ro lomradh & ro loiscceadh Galldacht Machaire Airghiall uile leis. Ro loiscc bheos dúnadh Tragha Baile, & ro chuir aitreabha an bhaile fó chíos & fó umhla dhó, & tainicc dia tigh co m-buaidh & cosgar.

M1430.3

Sloigheadh mór oile lá h-Eoghan co maithibh an chuiccidh uime isin Anghaile, & a dhul dna gusan Sen-longphort do-chóidh iaromh aisidhe co Caill Salaigh, & ro bhaoí sealat ann 'na chomhnaidhe, do-chuaidh iar sin co Frémhainn Mhidhe. Tangattar din Gaoidhil an deisceirt Ua Concobhair Failgigh, .i. an Calbhach, Ua Maol Mhuaidh, & Ua Madadháin, Mag Eochagán & Ua Maoíleachlainn i c-coinne Eóghain do ghabhail a thuarusdail. Ro loiscceadh Iarthar Midhe uile lásna sluacchaibh-sin im Chill Biccsighi. Táinicc barún Dealbna, Ploingcédaigh, Oirebertaigh, & Goill Iarthair Mhidhe co coitcheann i c-coinne Eoghain Ui Neill do thabhairt a riara dhó dar cend a t-tíre. Do-bertsatt iaromh & do-rónsat sidh. Soais Eoghan dia thigh iar m-buaidh & cosgar, & rug mac Uí Fherghail .i. mac Domhnaill Bhuidhe lais go Dún n-Genainn mar braghaid tar cenn tighearnais Uí Fherghail.

M1430.4

Mág Uidhir Tomas (.i. An Giolla Dubh) tighearna Fer Manach fri ré sé m-bliadhan dég ar fichit fear einigh coitchinn fri truaghaibh & trénaibh, fer cumhdaighthe mainistreach, ceall, & reglés, & dealbh n-iomdha, fer siodhaighthe tuath & taoiseach, & cosanta a criche ar a chomharsain, fer ro charsat tuath & ecclais

p.880

ar fheabus a fhollamhnaighthi d'écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe. Ro h-oirdneadh a mhac Tomas Óg ina ionadh do réir togha tuaithe & eccailsi.

M1430.5

Niall mac Enrí Uí Neill d'écc.

M1430.6

Coccadh mor eitir Mág Cárthaigh Riabhach & an t-iarla, .i. Sémus, & caislen Cille Britain do ghabhail lasan iarla ar Mag Cártaigh, & a thabhairt do Donnchadh Mhág Cartaigh dearbrathair esidhe do Mac Carthaigh do bhaoí ina fharradh ag toghail an caislein.

M1430.7

Slóiccheadh lá Mac Uilliam Cloinne Riocaird, & lá Mac Donnchaidh Tíre Oilealla, & lá Mac Domhnaill .i. Brian mic Muirchertaigh Ui Conchobhair h-i Conmaicne Chúile, loiscthe móra do dhenamh leó, & Aedh mac Uí Concobhair Ruaidh, & Cairpre mac Briain Ui Birn do mharbhadh leó, & a t-teacht dia t-tighibh iar c-cosgar.

M1430.8

Caislén Tuillsgi go ghabháil la Cathal mac Ui Concobhair Ruaidh ar cloinn Toirrdhealbhaigh óig mic Aedha mic Toirrdhealbhaigh Ui Concobair.

M1430.9

Brian mac Tighernáin Óicc Ui Ruairc do mharbhadh lá chloinn Mhaoíleachlainn Még Ragnaill h-i Maothail Mancháin & Donnchadh Mac Tighearnáin do cur don ruaig-sin i Mainistir Maotla. Donnchadh fein do thecht amach tar cenn a muintire, ar ionnchaibh Mhég Raghnaill, & síth do dhénomh eatorra, & éraic Briain do dhíol iar sin la h-Ua Ruairc.

M1430.10

Art Ua Ruairc adbar tighearna na Breifne do mharbhadh ina thigh fein i meabhail la mac a dherbrathar, .i. Maghnas mac Concobhair Ui Ruairc seachtmhain ria c-cáiscc do shonradh.

M1430.11

Tadhg mac Donnchaidh mic Muirceartaigh do écc.

M1430.12

Mac Lochlainn Ui Ruairc, .i. Uilliam Ruadh do écc.

M1430.13

Donnchadh Ócc mac Mec Lochlainn do écc.

M1430.14

Ferghal mac Baothgalaigh mic Taidhg Mec Aedhaccain ollamh Iochtair Connacht

p.882

i f-feinechas saoi coitchend in gach ceirtt, & fear tighe n-aoidheadh da gach aen no thigedh dia shaighidh do ecc iar n-deigh-bethaidh.

Annal M1431.

M1431.0

AOIS CRIOST, 1431.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, triochatt, a h-aon.

M1431.1

An t-epscop O Martain, .i. epscop Clochair do ecc.

M1431.2

An t-epscop O Maol Accain, .i. epscop Leithglinne do ecc.

M1431.3

Tadhg Ua h-Eoghain oifficel Locha h-Erne saoí leigind d'écc.

M1431.4

Siomón Mhág Garacháin cananach do mhuintir Leasa Gabhail d'écc.

M1431.5

Ua Concobhair Corca Modruadh, .i. Muirchertach do mharbhadh lá cloinn a dearbhrathar féin.

M1431.6

Conn Ua Maoíleachlainn rioghdamhna Midhe do mharbhadh lá muintir na h-Angaile & lá Gallaibh Iarthair Mhidhe, & a brathair Corc do ghabhail.

M1431.7

Gearalt Caomhanach rioghdamhna Laighen saoí einigh & engnamha eisidhe d'écc.

M1431.8

Mag Raghnaill, .i. Sefraidh, fer dearscaighthe, & cenn a cheneoil feisin d'ecc.

M1431.9

Seaan mac Con Connacht mic Pilib Mhég Uidhir do mharbhadh lá Teallach Eachdhach, iar n-dul dia soicchidh ar a n-iocht fein dia t-tir, Brian Caoch mac Mhecc Samhradháin as é ro fheall fair, & nír bhó torbha do Brian sin uair torcair-sídhe & drong dia mhuintir imaille fris. Ni raibhe Seaan cenmotha móirsheiser & ro bháttar an lucht oile cethrachat ina aghaidh, & ro fortamhlaigh an t-anfhorlann fair gur ro marbhadh samhlaidh.

M1431.10

Mag Uidhir, .i. Tomás do dhul sluagh mór i t-Teallach Eachdhach do dhioghail a brathar forra. Ro h-indread, ro creachad, & ro h-airccead an tir leis gur ro mharbh sochaidhe dia maithibh. Ro loisg dno baile Mhég Samhradháin, & táinicc dia thigh iar c-cosgar.

M1431.11

Crecha móra do dhénamh, & daoíne iomdha do mharbhadh la Maghnus Mag Mathghamhna ar Ghallaibh.

p.884

M1431.12

Sloigheadh mór la h-Eoghan Ua Neill, lá Mag Uidhir, & lá h-Ua Raghallaigh go Mac Uidhilín, & a thír do creachadh & do mhilleadh leó. Eoghan cona shlogh & cona caoraigheacht do beith leth ráithe isin tír ag milleadh arbhann, & ag losccadh foirgneamh, & iompudh dhó h-i t-Tír Eoghain iarttain.

M1431.13

Enrí mac Eoghain mic Neill Óicc Ui Néill do ghabháil lá Neachtain Ua n-Domhnaill. Coinne do dhénamh d'Eoghan Ua Neill & do Neachtain fri aroile, & sidh do dénamh dhóibh ina n-imreasain fri aroile, & esrí do leigean amach.

M1431.14

Neachtain Ó Domhnaill do dhol for ionnsoighidh co caislén Locha Laoghaire, & a ghabháil dó for Toirrdhealbhach Ua n-Domhnaill, & a b-fuair ann d' edáil do breith lais.

M1431.15

Marcsluagh mór Gall do thocht for creich h-i c-Cloinn An Chaoich Uí Raigilligh. Magnus mac Ardghail Meg Mathghamhna do dhol an lá cédna ar creich i n-Gallaibh, & iar b-fios sgel na n-Gall dó do-chóidh ina n-deadhaidh co tinneasnach, & fuair iatt ag forchoimhéd a c-creche. Ro ionnsoigh fothaibh, ro ben a c-creacha dhíobh, do gabhadh lais a maithe, & do marbhadh drong oile bheós, & tainicc dia thigh iar m-breith bhuadha.

M1431.16

Domhnall Mac Giolla Pattraicc mac tighearna Osraighe d'écc.

M1431.17

Barrdubh ingen Uí Ruairc bean craibhdeach deig-einigh d'écc.

M1431.18

Aine inghen Uí Ruairc ben Ui Fherghail d'écc.

M1431.19

Mag Carmaic Fear Manach .i. Giolla Patraic & Muirceartach mac Pilib do mharbhadh lá Donnchadh Mac Carmaic cona muintir.

M1431.20

Moein mac Enri Uí Gairmleadhaigh do marbhadh la Domhnall mac Taidhg mic Cathail Óicc, & la h-Ó n- Duirnín.

M1431.21

Gillebert Ua Duibgennáin & Eoghan Ua Fialáin saoí le dan d'écc.

M1431.22

Domhnall mac Dauid Ui Thuathail d'écc.

M1431.23

Conall mac Neachtain Uí Domhnaill do thocht for creich i t-Tír Aodha for Mhac an Ulltaigh, & Muintir Gallcubhair & clann Mhec an Ulltaigh do breith fair, & Conall do mharbhadh d'aon urchor do shaighit.

p.886

M1431.24

Mac Murchadha tighearna Laighen .i. Donnchadh mac Airt Chaomhánaigh do dhol ar ionnsaighidh i c-Condae Bhaile Atha Cliath, & na Goill do eirghe amach, & maidhm do thabhairt la Mac Murchadha ar Ghallaibh i t-tús laí, & sochaidhe díobh do mharbhadh, & édail iomdha do bhein diobh. Goill do aithtionol sa ló cédna iar sin, & breit doibh ar mhuintir Mec Murchadha deireadh laí, & édala mora aca, brisseadh forra la Gallaibh, & drong da n-amhsaibh do marbhadh fa Mhac an Mhidhigh mic Taidg do Siol m-Briain, & fa dá mhac Uí Concobhair Ciarraighe, & Ó Tuathail do gabhail ann.

Annal M1432.

M1432.0

AOIS CRIOST, 1432.

Aoís Criost, mile, cethre chéd, triochat, a dó.

M1432.1

Art Mac Cathmhaoíl epscop Clochair saoí craibhdheach, fear thighe aoidheadh coitchind do bochtaibh & d'aidelgneachaibh an Choimdheadh d'écc iar n-aithrighe.

M1432.2

Ua Néill, .i. Domnall Bocc mac Enri Aimhreidh do mharbhadh i n-oirecht Ui Cathain lá da mac Diarmada Ui Cathain .i. Domhnall & Aibhne, & la Cathanchaibh archena iar n-gabhail tighe fair. Ro marbadh dna, Domhnall mac Uí Neill, & Patraicc Ó Maoil Callainn, & mac Uí Meallain. Eoghan mac Néill Óigh Ui Néill do oirdneadh ina ionadh ar Leic na Riogh i t-Tulaigh Occ.

M1432.3

Coinne do dhenamh lá h-Ua Néill (Eoghan) ar Caol Uiscce ré cloinn Domhnaill Mic Muirchertaig .i. Eoghan & Toirrdhealbhach Carrach, do chengal dóibh ré aroile

p.888

i n-aghaidh Uí Dhomhnaill. Ceithre fichit marcach aseadh lion do-chottar-sidhe & clann Mec Donnchaidh isin c-coinne-sin. Ua Domhnaill, .i. Niall do chor a mhuintire do choimhéd an chaoil do thoirrmeascc na coinne. O Neill & Mag Uidhir do tocht ar an c-caol, & muintir Ui Dhomhnaill do thegmháil friú iar t-tocht do sochraide Mhég Uidhir h-i t-tír. Sraointear forra ar fhud Mhiodhbuilg. Ro marbhadh, & ro loiteadh daoíne iomdha la Cenel c-Conaill don cur-sin. Ar a aoi tangattar clann Domhnaill mic Muircheartaigh airm i raibhe Ua Neill, & do-bertsat a lamha di aroile fri comall a c-cataidh & a c-caradraidh.

M1432.4

Coccadh mór do eirghe eidir Ua Neill & Ua Domhnaill, & Énrí mac Ui Néill do dol go Slicceach ar cenn cloinne Domhnaill mic Muircertaigh. O Domhnaill, & O Ruairc .i. Tadhg, & clann Aodha Mheg Uidhir do beith i foraire rempa an c-cein baoi Énrí thiar, Enri & Cairprigh do thocht ar Maigh Ene. Mag Uidhir, .i. Tomas Ócc do thabhairt choblaigh lais for Caol Uiscce i c-coinne Énri & Cairbreach, & a m-breith slán lais dia tigh.

M1432.5

Slóiccheadh mór lá h-Ua Néill, lá Mag Uidhir, & lá Mac Ui Néill Bhuidhe h-i c- Cenél Moain fri h-ucht Ui Dhomhnaill co m-batar ó Fhél Cross go lughnasadh h-i-suidhe aghaidh i n-aghaidh. Ro gonadh & ro marbhadh daoíne iomdha etorra an airet-sin. Ro loiscceadh baile Uí Dhomhnaill & baile Neachtain don chur-sin, & tiaghaid dia t-tighibh dibhlinibh gan sídh gan ossadh.

M1432.6

Creacha mora minci ar Ghallaibh, & daoíne iomdha do mharbhadh lá Maghnas Mhág Mathghamhna dona Gallaibh cédna, & ro tógbait a c-cionna for cuaillibh gharrdha Baile na Lurgan, .i. dún-arus Magnusa budhéin combó gráin & adhuath lá lucht a b-fairccsena a silleadh.

p.890

M1432.7

Eoghan mac Mhég Cárthaigh Riabhaigh do dol ar creich go Cind Saile, & a marbhadh d'aon urchor.

M1432.8

Mág Mathghamhna Brian mac Ardghail do dhol i n-aghaidh Ui Neill, & i n-aghaidh a braithreach fein, Rúdhraighe & Maghnus, & a chaoraigheacht do breith lais i c-cleith Gall.

M1432.9

Sluagh Gall do thionol, & a techt lá Mág Mathghamhna i n-Airghiallaibh, Dartraighi Coininsi do losccadh leo. Lotar ais-síde co Machaire Arda Macha, & tucsat a raibhe do bhiadh isna teamplaibh estibh & ro loiscset é ar faithche an bhaile. Do-bhensat comhadha móra do sruithibh & do mhacaibh eccalsa an bhaile dar cenn a n-ecclas d'anacal ar losccadh. Tiagaid Gaill & Mag Matgamhna dia t-tigibh iaramh.

M1432.10

Maoileachlainn Maineach Mac Con Mara taoiseach Cloinne Cuilén d'écc.

M1432.11

Tadhg Ua Mathghamhna adhbhar tighearna Corca Baiscind, & Maol Mórdha Ua Raghallaigh d'ecc.

M1432.12

Toirrdhealbhach mac Seaain Ui Raghallaigh d'écc.

M1432.13

Cathal mac Tomáis Ui Fherghail d'écc.

M1432.14

Ua Duibhgeannáin Cille Rónáin .i. Matha Glas saoí ollamhan lé senchus d'écc.

M1432.15

Gregoir mac Seaain Ui Mhaoil Conaire adhbhar suadh lé senchus d'écc.

M1432.16

Tadhg mac Domhnaill mic Briain Ui Dubhda tighearna Ua f-Fiachrach fear tucc a duthcus da gach n-duine ina thír eittir cill & tuaith, fear congmála cadhais d'éiccsibh & d' filedhaibh do écc 16. Ianuarii.

M1432.17

Niall Ruadh mac Enri Uí Neill do écc.

M1432.18

Uatér A Búrc mac meic iarla Uladh fer dercach daonnachtach do écc.

p.892

M1432.19

Creacha mora do denamh d'Ua Domhnaill ar Ua Neill.

Creach ele bheós do dhenamh la Brian Occ ó Neill ar Ua Néill an lá cédna.

M1432.20

Coccadh mor eitir ó c-Cerbaill tighearna Éle & Iarla Urmumhan. An t-Iarla do thecht i n-Élibh go sluagh mór imaille fris. An tír do mhilleadh, & da chaislén Ui Cearbaill do briseadh lais.

M1432.21

Mac Murchadha tighearna Laighen do milleadh na Galldacht co mór. Indsaighidh do dhenamh do Ghallaibh ar Mac Murchadha, & ruaig do thabhairt do Ghallaibh, & Ualtar Toibin do gabhail ar an ruaig-sin, & daoine iomdha do lot do marbhadh, & do gabail diobh.

M1433.0

AOIS CRIOST, 1433.

Aoís Críost, míle, cethre chéd triochatt a tri.

M1433.1

Coccadh mór eitir Chenél c-Conaill & Eoghain. Ua Domhnaill, Niall Garbh mac Toirrdhealbhaigh an Fhíona cona shochraide do dhul isin Duibh-trian do chongnamh lá Mac Uidhilín. Ua Néill .i. Eoghan do dhul sluagh mor i l- lenmain Ui Domnaill, & Mic Uidhlín. Tainic dna Mac Domhnaill na h-Alban co c-cobhlach mór h-i c-comhdail Uí Neill do chongnamh lais. Do-chóidhset na h-Albanaigh fo chaoruighecht Mic Uidhilín & Roiberd Sabhaoís go rabhsat for a c-comas, & tuacadar ár dearmhair & díth daoine for Mac Uidhilín & for Roiberd, & a t-tearna dia muintir as an Duibh-trian torchrattar uile d'urmhór ag fersait an Chaisléin Nui.

M1433.2

Do-chuaidh O Neill as a h-aithle, Enrí a mhac, & Mac Domhnaill cona slocchaibh go h-Aird Glais, & ro loiscceadh í leó. Do-dheachaidh iaromh Mac Domnaill cona Albanchaibh ina longaibh ó Áird Glais go h-Inis Eoghain, & Ó Neill cona shlocchaibh sor tír ina c-coinne do iondradh Tíre Conaill. Neachtain Ua Domnaill dna, & inghen Uí Concobhair Fhailghigh ben Uí Dhomhnaill, & meic tighearnadh Conallach do thocht ina c-comdail go h-Inis Eoghain, & do-righensat síth lá h-Ua Néill gan ched d'Ua n-Domhnaill.

p.894

M1433.3

Ua Domhnaill imorro & Mac Uidhilín do-chóttar- sidhe go Gallaibh Mide do dhénamh cengail & caradraidh riú & ré fer ionaid an rígh, & tuccsat sluagh mor leó go Machaire Arda Macha, & do-chóidhset na Goill fón mainistir. Ro iompaidhsed iaromh gan neart do ghabháil don turus-sin. O Domhnaill do dhul timcheall na Midhe siar go h-Áth Luain aissidhe i n-Uíbh Maine iar sin tarsna Machaire Connacht i Muigh Luircc go Mac Diarmada & go h-Ua Ruairc .i. Tadhg mac Tighearnain, & Ua Ruairc do dol lais tar Eirne, Ua Neill, & Mág Uidhir do thocht co Caol Uisce h-i c-coinne Uí Dhomhnaill, & síth carthanach do dhénamh dóibh fri aroile. Mac Uidhilín do choinnmhedh etorra do Ghallaibh Machaire Airghiall ar ná indarbadh d'Ua Nell.

M1433.4

Eccneachán Ua Domhnaill .i. mac Toirrdhealbhaigh, do dhol ar crech ar a dearbhrathair ar Donnchadh .i. Donnchadh na Coilleadh, Ua n-Domhnaill & Donnchadh do lenmain a chreche & Éccnechan do mharbhadh lais a m-Bel Átha Caoláin.

M1433.5

Coimheirge choccadh do beith eitir Mhág Raghnaill an Magha & clann Mhaoíleachlainn Mhég Raghnaill. Cland Maoíleachloinn do tabhairt cloinne Mathghamhna Mhéc Caba ar buannacht cuca do chongnamh leó. Do-choidhsiod ar ionnsoighidh isin magh, & ro loisgset baile Cathail Meg Raghnaill. Rug tóir mhór orra ag fágbháil an baile dhóibh. Airisit an clann-sin Mathghamhna ar deireadh, ro marbhadh triur do chloinn Mathghamhna ar an lathair-sin, Ross, Donnchadh & Brian co sochaidhibh oile immaille friú. Ro gabhadh beós Ruaidhrí a sinnsear osé leth-mharbh. Teárna an cúicceadh mac, Toirrdhealbhach Ballach. Una inghean Seaain Ui Raghailligh a m-mathair-sidhe.

M1433.6

Mac Maghnusa Mhég Uidhir, .i. Cathal fear tighe aoidheadh coitchinn d'écc, & a mhac, .i. Cathal do oirdneadh ina ionadh lá h-Ua Neill & lá Mag Uidhir.

M1433.7

Cathal Dubh mac Ui Conchobair Ruaidh d'écc.

p.896

M1433.8

Da ghairm choitchenna einigh do thabhairt do Mairghréicc inghen Uí Cerbhaill ben Ui Conchobhair Fhailghigh (an Calbhach) do dhamhaibh & do chliaraibh.

M1433.9

Samhradh gortach isin m-bliadhain si dá n-goirthí (aimsir imchian iaromh) Samhradh na Mear-Aithne uair ní aithnigheadh neach caomh ná caradh la méd na gorta.

M1433.10

Ua Cathain, .i. Goffraidh mac Con Muighe Uí Chathain do écc.

M1433.11

Mac Con Mara, .i. Mac Con Cendmhór taoiseach Cloinne Cuiléin do écc.

M1433.12

Mac Uidhilín do indarbadh as a thír féin la cloinn Mec Ui Neill Bhuidhe, & a chur i n-Aird Uladh i c- cend Meic an t-Sábhaísigh.

Annal M1434.

M1434.0

AOIS CRIOST, 1434.

Aoís Criost, mile, ceithre ched, triochat a cethair.

M1434.1

Feilim mac Mathghamhna Uí Lochlainn easpucc Cille Fionnabhrach do écc.

M1434.2

Coccadh ar n-eirghe eittir Ua n-Domnaill .i. Niall, & a dherbhrathair Neachtain fo daigh marbhta Eiccnechain Uí Domhnaill. Crecha & marbtha iomdha do denamh etorra. Neachtain do thocht i c-cléth cloinne Domhnaill mic Muircertaigh. Crech do denamh la h-Ua n-Domnaill ar an Magh & i c-Cairpre ar cloinn Domnaill mic Muircertaigh & ar Neachtain. Nechtain & Brian mac Domhnaill & clann Domhnaill arcena do dhol ar in Magh & i t-Tír Aedha do dhioghail na c-crech-sin foirgnéamha do losccadh leó, mairbh-édala & fo chrodh do foghbháil doibh. Neachtain do dhol i t-Tír Conuill doridhisi, & crecha do denamh dó ar Choncobhar mac Uí Dhomhnaill. Concobhar do dhol i c-Cairpre go ro creachadh lais crioch Chairpre uile.

M1434.3

An coccadh cédna bheos eittir Ua n-Domhnaill & Nechtain & Neachtain do dhol i c-cend Meic Uidhilín & Briain Óicc Uí Neill do choccadh ar Ua n-Domhnaill. Ua

p.898

Domhnaill & Ó Neill do shuidhi a t-timceall chaisléin Neachtain, .i. Caislen na Finne. Battar cian isin iomshuidhe, ar aoi nir fhéadsat an baile do ghabhail.

M1434.4

Lucas Ua Leannáin prióir Leasa Gabhail, & Matha Ua Congaile aircindeach Rossa Airthir d'écc.

M1434.5

Ua Neill .i. Eoghain, & Ua Domhnaill .i. Niall, do léirthionol an chuíccidh immaille friú do dhul do mhilleadh & do orccain Gall Midhe. Tangadar Goill Tragha Baile h-i c-coinne Uí Neill, & tucsat a chios dó, & seóid iomdha archena. Do- chóidhsed iaromh gura ro loisccset Machaire Oirghiall.

M1434.6

Tiad do na clann Uí Neill do losccadh na n-daingen badar lá druing dona Gallaibh. An tan badar occ an f-forlosccadh h-ísin ní ro ráthaighset ní go riacht fear ionait an righ cona shochraide ina n-dócum. Do-radsat clann Ui Neill Enrí, & Aodh a muintir rempa, & do-bertsat sciath tar lorcc dia n-eis go t-ternáttar as gan mharbhadh gan mudhughadh nech uaidhibh.

M1434.7

Luidh doni Ua Domhnaill & a mhac Toirrdhealbhach adhbhar tighearna Thíri Conaill & Mac Cathmhaoil an lá cédna do chuingeadh oirgne & édala h-i conair n-aile. Aseadh du-s-fucc a n-ainshén i c-ceann marcshluaigh adhbhail do Ghallaibh. Ro iadhsat ina t-timcheall. Battar-somh occ iomchosnamh friú frí ré fada gur' ro marbhadh Toirrdhealbhac Ua Domhnaill .i. an lá iar f-feil Michil, & Mac Cathmhaoil, & Aodh mac An Epscoip Meic Cathmaoil, & sochaidhe ele. Ro gabhadh Ua Domhnaill iar marbhadh a mhuintire, & tuccadh d'fior ionaid an Rígh ar t-teacht i n-Erinn, .i. Mac Seon

p.900

Stanlaii, & ro cuireadh é iar sin i láimh go h-Ath Cliath. Ro gabhadh dona mac Maghnasa Caoich Ui Domhnail araon la h-Ua n-Domhnaill don chur-sin.

M1434.8

O Ruairc .i. Tadhg mac Tighearnáin d'écc.

M1434.9

Donn Cathanach Mág Uidhir d'écc.

M1434.10

O Broin .i. Donnchadh do écc.

M1434.11

Mac Con Midhe (Maoil Iosa) ollamh Uí Néill le dán, & Mac Cruitín .i. Sencha Mac Cruitín ollamh Tuadhmumhan i senchus saoi choitcenn in gach ceird do écc.

M1434.12

Diarmait mac Muirceartaigh Gairbh Uí Sechnasaigh do mharbhadh dia eoch fein ag cor crú fuirre.

M1434.13

O Ceallaigh, & Mac Diarmata, & Tadhg mac Ui Choncobhair Ruaidh do dhol ar ionnsaighidh go Baile an Topair. Deabhaidh do beith etorra, & lucht an baile, sochaidhe do lot imuigh & istigh uadhaibh & fer don muintir amuigh do bhein chasnaighe do bhun bonnsaighe boí ina laimh, & teine do chor isin c-casnaigh i m-bun na bonnsaighi cédna, & an bhonnsach do theilgionn isteach isin m-badhb-dún, & a buain i t-taobh tighe baoi ann, an tech-sin do losccadh, & an tech eile ba coimhnesa dó & urmhor an bhaile, & an badhb-dhún do losccadh, & il-iomat da gach maith baoí isin m-baile do mhilleadh & do losccadh don chur-sin.

Annal M1435.

M1435.0

AOIS CRIOST, 1435.

Aoís Criost, mile, ceithre ched, triochatt a cúicc.

M1435.1

An t-epscop Ruadh ó h-Eghra, epscop Achaidh Conaire do ecc.

M1435.2

O Domhnaill .i. Niall Garbh do bhreith i Saxoibh.

M1435.3

Reodh & aigh anacnata isin m-bliadhain-si go n-imtiaghdais cach locha & aibhne Ereann ar na lecaibh eaghha.

p.902

M1435.4

O Ferghail Domhnall mac Seaain taoiseach Muintire h-Anghaile do écc.

M1435.5

Bran O Broin adbar tighearna Criche Branach do ecc.

M1435.6

O Néll do dhul sluagh i b-Fearaibh Manach, & longport do ghabháil dó ag Craoibh Ua f-Fuadachain, & baoi ainn-sidhe co cenn theora n-oidhche cona láibh. Fir Mhanach do chor a c-cethra & a n-imirgedh uile tar Loch Eirne siar, & nochar bhó i n-ethraibh itir oct bá for leic oighreadh baoí fór an loch ar nó imthighdís eich & capaill fo a n-eiredhaibh an loch lá méd an reóidh. Iar t-tionol a shlóigh do Mag Uidhir ré h-acchaidh Ui Néill do-rinne sith ris, & do-choidh ina chend iarttain. Asedh luidh O Néill cona shochraide h-i t-Tir Chonaill gur ro loiscc & gur ro indir blaidh móir dhi, & ro marbhadh lais Sean mac Domhnaill Ui Domhnaill d'urchur do soighid. Soais dia thigh iar c-cosgar.

M1435.7

Domhnall mac Eoghain Meg Carthaigh féchemh coitcent do bochtaibh, & d'aidhilgneachaibh do mharbhadh lá Tadhg mac Corbmaic mic Diarmada Még Cárthaigh.

M1435.8

Donn mac Con Connacht Még Uidhir d'écc i n-urd cananach i c-Cluain eoais iar m-buaidh n-aithrighe & iar c-cor an t- saogail de ar ghradh an Choimdheadh rias an tan-sin.

M1435.9

Comhaonta choccaidh do dhénamh lá Brian Ócc Ó Néill & lá Neachtain Ua n-Domhnaill i n-aghaidh Ui Neill (Eoghan), & a chloinne (Enrí, & Eoghan). Ua Néill & a chlann do breith a c-caoraigheacht leó do dul i c-Cenel Moáin h-i c-coinne Neachtain & Bhriain. Ní ro airis Ua Neill gur ro ghabh longport isna Rasaibh. O'd-chuala Neachtain & Brian Óg indsin tionóilit a slógha co tinnesnach i n-en-ionadh ar dhaigh amais longpairt do thabhairt for Ua Neill, & ní ro ansat dia rémim go riachtattar an longport i m-baoi Ua Néill. Do- gniad deabhaidh gur ro ionnarbsat Ua Néill as a longport, & airisit fein airm i m-baoi Ua Neill.

M1435.10

Bá h-adhnair & bá h-athais lá h-Ua Neill cona chloinn, & lá Mac Domhnaill Galloglach a n- díochur as in maighin i raghbhaiset conidh í comairle do-righénsat ammas longpairt do thabhairt for an sluagh tria forailemh Enrí Ui Neill baoi oga forcongra forra. Acht chena ro gabh greim an greassadh laoidheadh-sin

p.904

do na h-ógaibh ar ro ionnsoighsead co n-eimhlesc, & go taoi toitenach an longport, & Enri h-i remhthus rempa go rangador lár medhon a namhad. Do-rala eitir Mac Domhnaill Gallocclach & Mac Suibne Fanat co m-bátar laoích agá ledradh & agá luathairleach eatorra adiú & anall. Ní aithnigheadh cara ná namha aroile annsin lá dorchacht na h-aidhche & lá dlús na laochraidhe for aroile. Nó sgeindís dna aoibhle teneadh do cheinnbhertaibh na c-curadh & do lúireachaibh na laochraidhe. Imá c-comhráinic d'Aodh Ua Néill & do Brian Ua Neill fri aroile go t-tarat Aodh forgamh do shleigh for Brian gur ro crechtnaigh é go mor. At-laoi iaromh Brian & Neachtain as in iomaireacc, & fágbhait a n-galloglaigh dia n-eis. O ro airigh Mac Suibhne Neachtain & Brian Ócc dia fhagbáil aseadh do-róine sciath tar lorg do thabhairt i n-deóidh a mhuintire, & an lathair-sin d'fágbháil gan ráthuccadh d'Ua Néill. O ro-fhidir Enrí cona braithribh indsin, ro lensat Mac Suibhne co Sliabh Truim, & ro sraoineadh fair. Ro gabhadh é dna go sochaidhibh dia mhuintir imaille fris. Ro ba cosgrach Ua Neill don turus-sin.

M1435.11

Neachtain Ua Domhnaill do thabhairt chaisléin Atha Seanaigh do Brian Ócc Ua Néill ar chomhaontadh choccadh fris i n-aghaidh Ui Néill. Ro fheall Brian iarttain for Neachtain & do-chóidh do soighidh Ui Neill gan cead do Neachtain, & ro fagaibh a bhardadha h-i c-caislén Atha Senaigh. Iar n-dul h-i c-cenn Ui Neill do Brian ro gabadh é lais, & ro scaitheadh cos & lamh de, & ro ciorrbadh a dhias mac fon c-cumma cetna, & at-bath fear diobh fo cédóir.

M1435.12

O Gadhra do mharbhadh la a bhraithribh fein i n-Inis Bolcc ar Loch Techett.

M1435.13

Domhnall mac Ferghail Chaoich Uí Eghra do mharbhadh la MacMaghnusa mic Diarmata Meic Donnchaidh.

M1435.14

Caislén Ui Ruairc do ghabháil la Donnchadh m-Bacach Ua Ruairc for cloinn

p.906

Taidhg Ui Ruairc. Crecha do denam iar sin la cloinn Ticcernain Ui Ruairc ar Dhonnchadh m-Bacach i c-Coill an Anma.

M1435.15

O Ruairc do gairm do Lochlainn Ua Ruairc .i. mac Taidhg Ui Ruairc.

M1435.16

Creacha mora do denamh la Neachtain Ua n-Domhnaill ar Ua Neill.

M1435.17

Mac Briain Óicc mic Enri Uí Neill do dhol ar creich i t-Tír Aedha, & cuid do lucht tighe Uí Domhnaill (Neill) do breith fair. A chrech do bhein de & é fein do ghabhail & drong mór da mhuintir do mharbadh.

M1435.18

O Domhnalláin, Corbmac mac Maoilechlainn, O h-Uiccinn Domhnall Bacach, & Cairpri O Cuirnín do écc.

M1435.19

Mac Baitin, .i. Roibertt Bairéd tighearna Thíre h-Amalgadha, fer dércach daonachtach deigh-einigh & fear do chosain a chrioch duithche d'aimdeóin Gall Connacht do écc.

Annal M1436.

M1436.0

AOIS CRIOST, 1436.

Aoís Criost, mile, cethre chéd, triochat, a Sé.

M1436.1

Coccadh mór do loisccthibh, do chreachaibh, & do mharbhthaibh ag Ua c-Concobair f-Failghe fri Gallaibh i n-dioghail Ui Dhomhnaill a clemhna baoí i l-láimh aca.

M1436.2

Niall mac Eoghain Ui Néill do mharbhadh ar greis ina thigh féin lá Cloinn Cionaíth an Triúcha, la cloinn Enri Uí Neill, & la h-Oirghiallaibh, & sochaidhe dia mhuintir imaille fris.

M1436.3

Concobhar mac Seaain Ui Raghailligh mac tighearna na Breifne saoí deag-einigh d'ég.

M1436.4

Crannócc Locha Laoghaire do ghabháil lá cloinn Briain Óicc Ui Néill. Ua Neill & Enrí do thocht gusan loch, & teachta do chor uatha ar cenn Mhég Uidhir Tomás Og, & iarna rochtain ro triallsat arthraighe do denamh do dhul forsan c-crannóicc a m-battar clann Briain Óig, as í comairle do-ronsad clann Briain an crannócc do thabairt d'Ua Neill, & sith do dhenamh fris. O Néill & Mag Uidhir

p.908

iar sin do dhol ar ionnsoighidh h-i t-Tír Aodha creacha iomdha, edala, & echta do dhenamh leó, & a t-techt iar sin dia t-tighibh.

M1436.5

Murchadh mac Corbmaic Mec Donnchaidh adhbhar tighearna Thire h-Oilealla do ég.

M1436.6

Indsoighidh do dhenamh la cloinn Meic Dhonnchaidh & la cloinn Tomaltaigh Óig Mec Dhonnchaidh h-i c-Cúil Ó f-Find ar Ó n-Gadhra, & ar Tadhg Mac Donnchaidh. Ruaig do thabhairt ar cloinn Meic Donnchaidh, & móirsheiser do mharbhadh dhíobh im Conchobhar Camm Ó n-Gadhra, & ba h-eisidhe ro mharbh Ó Gadhra a dearbhrathair féin i f-fiull riasan tan-sin.

M1436.7

Maghnus Ruadh mac Maoileachlainn mic Flaithbertaigh Ui Ruairc do écc.

M1436.8

Giolla íosa Mac Aedhagáin ollamh Meic Baitin i féineachus fear diadha déarcach daonachtach, & oide scol i féineachus & filidheacht do écc.

M1436.9

GeanannMhac Cruitín adhbar ollamhan Tuadhmhumhan h-i senchus do bhathadh, ni bhaoí i Leith Mogha ina ré adhbhar senchadha ro ba ferr inás.

Annal M1437.

M1437.0

AOIS CRIOST, 1437.

Aoís Criost, míle, ceithre ched, triochat, a Seacht.

M1437.1

Aird-espucc Connacht, do écc. Do Chloinn Feorais eisidhe.

M1437.2

Sith do dhénamh d'Ua Neill, & do Nechtain Ua n- Domnaill.

M1437.3

Indsaicchidh do dhenamh la Concobhar Ua n-Domnaill ar mhac Nechtain Ui Domhnaill, & dá mhac Eoghain Ruaidh Mec Suibhne go sochaidhibh ele do marbhadh don chur-sin.

M1437.4

Coccadh etir Cathaoir Ua c-Conchobhair Failge [bráthair Ui Chonchobhair] & Ua Concobhair budhein, & Cathaoir do dhol i c-cléth Gall, & a dhol iar sin co n-Gallaibh lais i n-Uibh Failge, & baile Diarmata Uí Concobhair do losccadh lais co m- bailtibh eile genmotha, daoini iomdha do lot & do mharbhadh lais.

p.910

M1437.5

Coccadh mór bheos ag Ua c-Concobhair f-Failge re Gallaibh na Midhe do creachaibh & do mharbhthaibh daoine.

M1437.6

Hanraoi O Riain tigerna Ua n-Dróna do ecc.

M1437.7

Mac Oisdelb .i. Emann an Mhachaire do ecc.

M1437.8

Coccadh mór ag Mag Mathgamhna & ag Maghnus Mag Mathgamhna re aroile. Maghnus do dhol i c-cend Uí Neill & a chloinne, & Mág Mathgamhna do dhol h-i c-cleith Gall.

1437.9

Coccadh mor eittir Ua Neill & Brian Ócc O Neill.

1437.10

Maoíleachlainn Ua Maol Chonaire d'écc.

1437.11

Giolla Padraicc mac Conchobhair Uí Charmaic d'écc.

Annal 1438.

1438.0

AOIS CRIOST, 1438.

Aoís Criost, míle ceithre chéd, triochatt, a h-ocht.

1438.1

An t-eapscob Ó Gallchobair .i. Lochlainn d'écc. Epscop Ratha Both esidhe.

1438.2

Prioir Chille Maighneann d'écc. Mac meic d'iarla Chille Dara eisidhe.

1438.3

Abb Chille na Manach, & Niocól Ó Maonaigh biocaire Chaislein mic Concobhair do écc ina n-dis don plaigh.

1438.4

Dondchadh na Coilleadh O Domhnaill do mharbhadh la Concobar n-Donn Ó n-Domhnaill h-i t-Tír Enda iarna creachadh don chur chéttna.

1438.5

Cathaoir O Dochartaigh d'écc.

1438.6

Pilip Mág Uidhir do ghabhail la Mag Uidhir.

p.912

1438.7

Concobhar mac Muirceartaigh Ui Dubhda tighearna Cloinne Donnchaidh Ui Dubhda do marbhadh la a braithribh fein i f-fiull .i. la Taicleach mac Corbmaic mic Donnchaidh Ui Dhubhda, & la Ruaidhri mac Taichligh, la Lochlainn mac mic Lochlainn Ui Dubhda, & la Hanrai Bairett, & triur mac do chloinn Concobhair do marbhadh in oidhche-sin amaille friss.

1438.8

Uilliam mac Ruaidhri Uí Dhubhda do écc.

1438.9

Coccadh ag Ua c-Concobhair f-Failghe re Gallaibh na Midhe i n-dioghail Ui Dhomhnaill bheos.

1438.10

Mac Meg Flannchaidh .i. Enri Ballach do mharbhadh la dreim do Feraibh Manach i m-baile Briain Ui Uiginn ar Magh Ene.

1438.11

Seaan mac Emainn a Burc do ecc don galar bhrec.

1438.12

Uilliam Bairéd, .i. mac Mhec Baidin do ecc.

1438.13

Uilliam mac Seain a Burc do ecc ina thigh fein.

1438.14

Sith do dhenamh d'Ua Concobhair Failghe & do Chathaoir Ó Choncobair dia derbrathair fri aroile.

1438.15

O Briain .i. Tadhg mac Briain Ui Briain do aithriocchadh la a dhearbratair .i. la Mathgamain, & Ó Briain do ghairm do Mhathghamain.

1438.16

Mac Mhec Feorais, .i. Risderd do écc.

1438.17

Siurtan mac Seain Mec Oisdeilbh do écc.

1438.18

O Clumháin ollamh Uí Eghra i n-dán do écc.

1438.19

Donnchadh mac Siodhraidh Ui Chuirnín saoí le seanchus; O Dálaigh Bréifne, .i. Aédh ollamh Ui Raighilligh le dán, Conchobhar Mac Aedhagáin ollamh Cloinne Riocaird le breithemhnus d'écc.

Annal 1439.

1439.0

AOIS CRIOST, 1439.

Aoís Criost, mile, ceithre chéd, triochatt, a Naoí.

1439.1

Iustis .i. fear ionaid Rig Saxan do thecht i n-Erinn, & a gabhail iar sin la Cathaoir mac Ui Concobhair Fhailghe, & iar m-beith athaidh occa ro fhuaslaicsiot Goill Atha Cliath an Iustis, & tucsat mac an Phloingcedaigh do Cathaoir dar a éisi.

p.914

1439.2

O Domhnaill Niall do breith go Manainn da fhuaslaccadh o Ghallaibh, & céd marcc do thabairt a fios a fhuaslaicthe.

1439.3

O Domhnaill Niall Garbh d'écc i m-braighdenas h-i Manaind, ba h-esidhe aon-bhrágha gill Chenel c-Conuill & Eoghain & an tuaisceirt ar chena, & aon lán beoil Leithe Cuinn ina aimsir, fer millte & mi-imbeartha Gall go ro dhioghailsiot fair fo deóidh ina n-deirgéne forra, fer chaomhanta & cosanta cheirt a cheneoil i n-aghaidh Gall & Gaoidheal bátar ina aghaidh ria t-tighearnas & iar t-tigernus do gabháil do, Neachtain Ua Domnaill a dherbhrathair do oirdneadh ina ionadh.

1439.4

Mág Uidhir do ghabhail la Domhnall Ballach Mhág Uidhir i m-baile Mhég Uidhir fén, & Pilib Mhág Uidhir do léigen amach an lá cedna lá Domhnall, & an geimheal baoi for Pilip do chor la Domhnall for Mág Uidhir i t-tigh Még Uidhir fadhéin. An tan at-clos la Hénrí Ua Néill Mág Uidhir do ghabháil ro tionoil-sidhe a shluagha & do-riacht co Port Abla Faoláin i c-coinne Pilib & Domhnaill, & Mag Uidhir i l-láimh aca. Léccther Mag Uidhir amach, & ro gabhadh braighde oile ass .i. Emann Mhág Uidhir a mac féin, & inghen Még Eochagáin ben Még Uidhir & braighde oile cenmóthátt-somh, & do-radadh Caislén Insi Ceithlenn do Dhomhnall Ballach Mhág Uidhir an tan-sin.

1439.5

Tadhg Caoch mac Aedha mic Pilib na Tuaighe Meg Uidir d'écc.

1439.6

Feradhach mac Duinn mic Con Condacht Meg Uidir do mharbhadh lá h-Oirghiallaibh.

1439.7

Enrí Ruadh mac Briain Mec Gille Finnén, taoiseach Muintire Peódachain d'écc.

1439.8

Mór inghen Aedha Mec Samradain ben mic Briain Mec Maghnusa d'écc.

1439.9

O Concobair Connacht, .i. Ri Connacht Cathal mac Ruaidhri dó écc, 19. do mhárta, & coccadh ar n-eirghe i Macaire Connacht trid-sin, .i. eittir chloinn meic Feilimidh, & Clann Toirrdhealbhaigh oir do goireadh Ua Concobhair do Thadhg mac Ui Choncobhair Ruaidh lá cloinn meic Feidhlimidh, & ro goireadh Ó Concobhair

p.916

do Aodh mac Uí Concobair Duinn la Brian mac Domhnaill mic Muircertaigh cona bhraithribh, & la cloinn n-Donnchaidh.

M1439.10

O Dochartaigh taoíseach Arda Miodhair .i. Sean Balbh mac Concobhair do écc, & a dearbrathair .i. Domhnall do ghabháil a ionaid.

M1439.11

Diarmait O Dubhda (.i. Mac Ui Dhubhda Domhnall) adhbar tighearna Ua f-Fiachrach do écc.

M1439.12

O h-Eghra Dubh Donnchadh mac Seain Ui eghra do dhul is na braithribh i Mainistir an Bheann-fhoda, & a thighearnus do thabhairt da dherbhrathair .i. do Chorbmac mac Seain, & O h-Eghra do ghairm dhe, & ionad Chorbmaic do thabhairt do Shean Mac an Espuicc Uí Eghra.

M1439.13

Mac Ui Eaghra an Mhachaire .i. Corbmac mac Taidhg do écc.

M1439.14

Aodh mac Diarmata Mec Donnchaidh do écc.

M1439.15

Mac Neill Riabhaigh Ui Choncobhair do mharbhadh la Domhnall Mac Muircertaigh mic Domhnaill.

M1439.16

An Plaigh go h-anffoill i n-Ath Cliath go ro éccsat teora mile ann eittir fhior & mnaoi eittir biug & mór o thossach earraigh go deireadh mís Mái. Donnchadh mac Ui Dhubhda .i. Mac Taidhg, Concobhar mac Domhnaill mic Corbmaic Mhec Donnchaidh, & a bhen .i. inghen Taidhg Mec Donnchaidh, & biocaire Imligh Isill Donnchadh mac Tomaltaigh Uí Beolláin, Emann A Búrc mac Mec Uilliam Cloinne Riocaird adbar tighearna Cloinne Riocaird, iaid-sidhe uile do écc don pláigh.

M1439.17

Eoghan O Flaithbertaigh do mharbhadh ar a leabaidh isin oidhche i f-fiull la sgoloicc dia mhuintir fein.

M1439.18

Domhnall mac Ruaidhri mic Taichligh Uí Dhubhda do dhalladh, & do crochadh la Donnchad mac Muirceartaigh Ui Dhubhda.

M1439.19

Cathal mac Corbmaic Ui Dhubda & a mhac do mharbhadh la Tadhg Ruadh mac Muircertaigh Ui Dubhda isin ló cédna tre comhairle an Donnchaidh remraite.

M1439.20

Crech do dhenamh d'Ua Chonchobhair .i. d'Aodh mac Ui Concobhair Duinn ar Mhac Oisdelb Ruaidh.

M1439.21

O Mithidhein an Bhealaigh comhorba Molaisi do écc.

p.918

Annal M1440.

M1440.0

AOIS CRIOST, 1440.

Aoís Criost, mile, ceithre chéd, cethrachatt.

M1440.1

Mac Uilliam Burc .i. Uatér mac Tomais mic Sir Emainn Albanaigh tigearna Gall Connacht, & móráin do Ghaoidhealaibh do écc donn plaigh sechtmain ria f-Feil na Croiche isin f-fogmhar, & Mac Uilliam do ghairm d'Émann A Búrc i n-ionadh a dherbhrathar.

M1440.2

Sith do dhenamh d'Ua Domhnaill Neachtain, & d'Ua Neill Eoghan re aroile.

M1440.3

O Dochartaigh Domhnall mac Concobhair taoiseach Arda Miodhair do écc, & dá Ua n-Dochartaigh do gairm ina ionad .i. Emann mac Concobhair, & Aodh mac Seain.

M1440.4

Mag Craith, Matha mac Marcais comarba Termainn Da Beócc d'écc & Seaan Buidhe do oirdnedh ina ionadh.

M1440.5

Brian mac Domhnaill mic Muirchertaigh Ui Concobhair tigherna Iochtair Connacht, rédla ghaile & ghaisccidh Gaoidheal a aimsire d'écc an dara la ria f-Feil Eoin iar m-beith 37 m-bliadhna i t-tighernas.

M1440.6

Maghnus Eóghanach Mhág Uidhir, mac-sidhe Pilip, & Catairiona ingen Duinn mic Con Connacht Mhég Uidhir bean Mec Maghnusa Mhég Uidhir d'écc.

M1440.7

Ross mac Seaain Mhég Uidhir, & Fedhlimidh Ruadh mac Donnchaidh Ruaidh Mhég Uidhir do mharbhadh.

M1440.8

Domhnall Ua Breislén saoí breithemhan, & adhbhar ollamhan Fear Manach d'ég.

M1440.9

Duibhgenn Gruamdha Ó Duibgendáin saoí senchadha d'écc.

M1440.10

Maghnas Ó Domhnaill (.i. mac Domhnaill) do mharbhadh i m-Bun Lecaigh la cloinn Mec Suibhne Connachtaigh, & Concobhar Mhac Eoin Epscoip .i. Mac an Epscoip Conallaigh, & Diarmait mac Donnchaidha mec Aedha Senchadha Uí Dhomhnaill

p.920

do mharbhadh isin ló cettna. Mac aile Domhnaill Ui Domhnaill & drong do Conallchaibh do mharbhadh mic Meic Suibhni Concobhar Mac Suibhne i n-dioghail a bhrathar.

M1440.11

Graine inghen Ui Cheallaigh bean Taidhg Ui Bhriain do écc.

M1440.12

Caislén Baile Ui Baoighill do ghabhail la Mac Domnaill mic Ui Domhnoill iar b-faghbhail bhaoghail fair & édala mora do fagbhail ann d'airgett & d'edach & d'eideadh, & an caislen cedna do ghabail doridhisi la h-Ua n-Domhnoill, & a thabhairt d'Ua Baoighill, & clann Domhnaill Ui Domhnaill do ghabháil ann, & a m-beith i l-laimh ag Ua n-Domhnaill ina mighníomhaibh.

M1440.13

O Ruairc .i. Lochlainn mac Taidhg do ghabhail la cloinn Airt Ui Ruairc, & clann Airt dia thabhairt do Donnchadh Ballach Mhág Samhradhain & da chloinn, & Donnchadh Ballach da tabhairt do cloinn Tighearnain Uí Ruairc, coccadh ar n-eirghe isin m-Breifne iaromh eitir cloinn Tighearnáin Uí Ruairc & clann Taidhg Uí Ruairc gur ro buaidirseat an tír eatarra.

M1440.14

Finnghuala inghean Ui Dochartaigh bean Ui Dhomhnaill do écc.

M1440.15

O Concobhair Failghe cona chloinn, & a brathair Cathaoir do dhul ar creich i Laoighis Ui Mhórdha. Iarla Deasmhumhan & Mac Giolla Patraicc do breith orra ier c-cor creach rempa, & sraoineadh for Ua c-Conchobhair gur ro marbadh a mac, .i. Conn co t-tribh fichtibh dia amsaibh imaille fris.

M1440.16

Caislen Ui Dhochartaigh .i. Caislen Cuile Mic an Treóin do ghabhail la h-Ua n-Domhnaill.

M1440.17

Mac Baitín .i. Tomas mac h-Enrí Bairéd tighearna Thire h-Amhalgadha do écc an .15. do mí Iul, & Mac Baitin do ghairm do mac Magiu Baired.

p.922

M1440.18

Mac Ui Ruairc, Aodh mac Aedha Buidhe Uí Ruairc adbar tighearna Breifne do mharbhadh lá Mac Diarmada na n-Gamhnach Ui Ruairc i feill i n-Druim Da Ethiar i m-baile Donnchaidh Bacaigh Uí Ruairc.

M1440.19

Domhnall mac Corbmaic Mhég Donnchaidh adbar tighearna Ua n- Ailealla, O Dubhagain Senchaidh, .i. Seaan mac Corbmaic, & Duibhgenn Gruamdha O Duibhgennain ollamh Meic Donnchaidh i senchus do écc.

Annal M1441.

M1441.0

AOIS CRIOST, 1441.

Aoís Criost, míle, cethre ched, cethrachatt, a h-aon.

M1441.1

Aird-epscop Connacht .i. Tomas Ó Ceallaicch do écc.

M1441.2

Giolla Patraicc Ua Maol Uidhir abb Clochair d'écc.

M1441.3

Muirchertach mac Cathail Moir Mec Magnusa airchi-deochainn Clochair, & persún Airigh Maolain, clereach toghaidhe d'écc.

M1441.4

Domhnall Ua Mocháin abb manach na Búille, cenn eccna, eolais, & proicepta coigidh Connacht d' écc.

M1441.5

Conchobhar mac Taidhg Mec Donnchaidh tighearna Thire h-Oilealla feichem coitcheann do chliaraibh Ereann ina aimsir d'écc iar m-breith buadha ó dhomhan, & ó dheamhan.

M1441.6

Mac Domhnaill Cloinne Ceallaigh do mharbhadh la cloinn Doinn mic Con Connacht Mhég Uidhir.

M1441.7

Creacha móra do dénomh lá Mág Uidhir, Tomás for cloinn Annaidh Mec Domhnaill, & mac mic Emainn Mec Domhnaill do marbhadh leis don turus-sin.

M1441.8

Concobhar Óg Mág Uidhir d'écc iar c-cor an t- saoghail de.

M1441.9

Ua Maoil Conaire, Maoilín mac Tanaidhe mic Paidín ollamh Sil Muireadhaigh cenn cadhusa & onóra Ereann ina aimsir d'écc an .13. Febru, & a adnacal co h-onorach i tempall Cluana Coirpthi. Diarmaid Ruadh mac Donnchaidh Bain Ui Maoíl Conaire d'écc h-i cind mhís iarttain.

p.924

M1441.10

Piarus Camm Ua Luinín saoi senchadha & fhir dana airchindeach na h-Árda, & trin Airig Maelain, fer occa m-baoí cadhus & onoir mór d' écc.

M1441.11

O Cinneidigh Ruadh .i. Ruaidhri mhac Pilip leith-tighearna Urmumhan do écc.

M1441.12

Tómás mac Ui Chinneidigh Duinn do écc.

M1441.13

Caislen Ui Mhadadháin .i. Caislen Phuirt an Tulchain for Sionainn do ghabháil lá Mac Uilliamm Uachtarach, & la Cloinn Riocaird ar Ua Madadhain, & mac Uí Madadhain do ghabhail ann & ceithre braighde décc oile batar isin m-baile, & édáil mor d'éideadh & d'arm do faghbhail ann fos.

M1441.14

Creach mhor la Corbmac Mag Samradhain ar cloinn Donnchaidh Ballaigh Mhég Samhradháin.

M1441.15

O h-Uiginn Mathghamhain Ruadh saoi fir dhána do écc.

Annal M1442.

M1442.0

AOIS CRIOST, 1442.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, cethrachatt, a dó.

M1442.1

Mag Carthaigh Riabhach tighearna Ua n-Eachdhach Mumhan do écc.

M1442.2

An t-abb Ua Carthaigh do écc.

M1442.3

An degánach mac Uilliam Bairéd .i. deagánach Chille h-Aladh do écc.

M1442.4

An degánach Mac Maoil Ruanaidh mic Giolla Criost Meg Donnchaidh do écc.

M1442.5

Brian mac Ardghail Meg Mhathghamhna tigherna Oirghiall do écc iar n-degh-bhethaidh.

M1442.6

Seaan Mhág Uidhir & Domhnall clann Pilib Mheg Uidhir d'écc.

M1442.7

O Flaithbheartaigh .i. An Giolla Dub mac Briain tighearna Iarthair Connacht do écc.

p.926

M1442.8

Mág Uidhir Tomás Óg do thabhairt caislén Insi Ceithleann do Philib Mhag Uidhir iar leigen Emainn & Tómáis Óig amach.

M1442.9

Enrí mac Eoghain Ui Néill do dul do shoighidh Ghall, & sloigheadh lán-mhor do thabairt lais do Ghallaibh co Caislén na Finne & Ua Néll a athair do thocht co líonmhar leirthionoilte h-i c-comdháil Enri & Gall gusan maighin c-cettna. O Domhnaill .i. Neachtain do thocht ina n-aghaidh, & sídh do denomh dhó don chur-sin la h-Ua Néll ó na baoi coimhlíon sochraide fris, & an caislén do thabhairt dó d'Ua Néill, & Cenél Moáin, & cíos Insi h-Eoghain. Ro fhágaibh Enrí Barda isin caislén & do- chóidh féin la h-Ua Néill dia t-tighibh iar ch-cosgar don turus-sin.

M1442.10

Domhnall Glass Mag Carthaigh tigherna Ua c-Cairpre d'écc.

M1442.11

Ua h-Eidirsgeóil Mór (Mac Con) tighearna Corco Laoighe d'écc.

M1442.12

Tadhg mac Tomaltaigh Mec Diarmada do mharbhadh la muintir Chathail Mhég Raghnaill for achadh Chille Tathchomarc do urchar ga.

M1442.13

Coccadh do eirghe eitir Ua c-Catháin & Mác Uidhilin, Ruaig do thabairt la Mac Uidhilin, & la cloinn Briain Óig Ui Neill ar Ua c-Catháin, & da fer dheg ar fhichit do mhuintir Uí Chathain do marbhadh don ruaig-sin.

M1442.14

An cogadh cedna eitir Ua c-Cathain & Mac Uidhilin. Creacha iomdha & marbtha do dénomh etorra, & mac Mheg Uidhilín do mharbhadh la h-Ua c-Catháin. Creacha do dhénamh do Mac Uidhilín ar Aibne Ua c-Catháin.

M1442.15

Goill Atha Cliath & na Midhe do dhul i c-crich Branach, & creacha móra do dénomh dhóibh. Branaigh & Tuathalaigh do breith ar na Gallaibh, & maidhm do thabhairt forra, & ceithre fichit do marbhadh do Ghallaibh, & edala diaisneisi do bhéin díobh.

p.928

M1442.16

Mac Mec Murchadha (tighearna Laighen) .i. Muirceartach Caomhanach adbhar tighearna Laighen do mharbadh la Gallaibh na Contae Riabhcha. Cogadh do dénom do Mac Murchadha risan c-Contae Riabhaigh & re Gallaibh Laighen iar marbhadh a meic .i. Muirceartach Caomhánach gur bo h-eigean dóibh an Moirseisear braghat do gabadh an la do marbhadh Muircertach do legean amach, & ocht c-céd marg do thabhairt do Mac Murchadha i n-eruic a mheic.

M1442.17

Cogadh eitir Aedh Buidhe Ó Néill & Mac Uidhilín. O Néill do éirghe le Mac Uidhilin i n- aghaidh Aedha Buidhe.

M1443.0

AOIS CRIOST, 1443.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, cethrachatt, a trí.

M1443.1

Aonghus Mhac Gille Fhindéin abb Leassa Gabhail d'écc.

M1443.2

Maghnus Mhág Mathghamhna adhbhar tighearna Oirghiall ar eineach & ar engnamh d'écc.

M1443.3

Eimher Mhág Mathghamhna do mharbhadh la h-Ua Néill .i. Eoghan mac Neill Óig.

M1443.4

Finghin Mac Giolla Patraicc & Diarmait dá mac Mec Giolla Phatraicc tighearna Osraighe do mharbhadh h-i fill h-i c-Cill Chaindigh ar forgall mhec Risderd Buitilér.

M1443.5

Brian mac Emainn mic Tómáis mic Cathail Ui Ferghail do mharbhadh & do bhadhadh & é acc tairccsin elaídh ar eccin d'inis Puirt an Goirtin iarna beith da bliadhain go leith i l-láimh ag Domhnall Buidhe Ua Fherghail.

M1443.6

Maol Ruanaidh mac Taidhg Ui Cherbhaill tigherna Éle d'écc.

p.930

M1443.7

Tadhg Ua Dubhda Mac tigherna Ua f-Fiachrach do mharbhadh la a bhraithribh féin.

M1443.8

Creacha móra la h-Aedh Buidhe Ua Néill for a sinnsear brathar, .i. for Muirchertach Ruadh Ua Néill co t-tucc a riar dhó tar cenn a chreach, & co n-dearnsat óighsidh fri aroile.

M1443.9

O Floinn Sil Maoile Ruain & cuid da braithribh do mharbhadh la Cloinn Goisdelbhaigh i tigh Ui Chillín.

M1443.10

Maol Ruanaidh mhac Maol Ruanaidh Uí Dhubhda do marbhadh la a dearbhrathair féin i fiull.

M1443.11

Mac Aedhagáin Urmhumhan, .i. Giolla na Naomh mac Giolla na Naomh mic Aedha ollamh Mumhan i feineachus saoí coitcind in gach ceird, & fear tighe n-aoidheadh da gach aon do ég.

M1443.12

Aodh mac Aodhagáin mac Feargail mic Baothghalaigh do ecc h-i tuile a ratha, fer ro b-fearr tenga & erlabra baoi do Ghaoidhealaibh ina aimsir, ollamh Iochtair Chonnacht i fénechus ei-side.

p.932

Annal M1444.

M1444.0

AOIS CRIOST, 1444.

Aoís Criost, míle, ceithri chéd, cethrachatt, a cethair.

M1444.1

Risderd mac an Deaganaigh Mhoir mic Domhnaill mic Seaain Gallda Ui Fearghail, epscop Ard Achaidh d'écc.

M1444.2

Uilliam Ua h-Etigen epscop Oile Find do dhul do Roimh, & drong mór do clerchibh Connacht & a n-écc d'urmhór .i. Tadhg mac Taidhg Mic Diarmada iar n-gnoughadh abdhaine na Búille, & Uilliam mac an Deccanaigh Ui Fhlannagain prioir Commain, Mac Maoilechloinn mic Corbmaic Mec Donnchaidh abb Baile Eassa Dara, & sochaidh oile do clerchib Uladh.

M1444.3

Aodh Buidhe mac Briain Ballaigh Ui Néill rioghdamna Ereann, neach ro ba mo clu, & do b-fir ferr eneach, & engnam do rioghdhamhnaibh a aimsire fer as mó ro áitigh d'feronn Gall da n-aimhdeoin da raibhe ina ré do lot d'urchar ga i n-Uibh Eachdhach, & a bheith h-i cróilighe bhais cuig la fhichet .i. o chetaoine an bhraith gusan dara lá do shamradh, & a écc iar sin iar m-breith bhuadha ó dhomhan & ó dhemhan Dia Sathairn do sunnradh.

M1444.4

Sluaigheadh adbhal la h-Eogan .i. Ua Neill, mac Néill Óig, & la h-urmhor

p.934

Gaoidheal Uladh uile cenmothá Ua Domhnaill do indreadh & do argain Cloinne Aedha Buidhe iar n-écc Aedha. Ro thionóil Muircertach Ruadh Ua Néill, & Énrí Ua Néill, & Mac Uidhilín cona lucht comhaenta uile for cind an t-sluaigh mhóir sin isin Duibh-thrian. Ro gherrsat bealach coilleadh for an c-conair in ro ba dóigh leo a rochtain chucu. Tainicc Ua Néill cona sloghaibh do shoighidh an bealaigh iomcumaing. Ro ionnsoighset an lucht oile iad gur ro mharbhsatt Mac Domhnaill Gallocclach baoi for deireadh an t-sluagh h-i c-commasg an lóitt. Do-chuaidh an slógh h-i mímheisneigh mhoir de-sidhein, go tugsat roighne na n-giall ro thoghsat fein do cloinn Mec Ui Néll Bhuidhe, .i. Aedh mac Uí Neill, mac Énrí Uí Néll, mac Mhég Mhathghamhna, mac Ui Mealláin & cúig braighde décc immaille friú do chind na slighedh do légean dhoibh ina f-fritheing gur ro imhtighset iar sin fo mhéla & cuitbhedh.

M1444.5

Eoghan mac Domhnaill mic Muirceartaigh Ui Concobhair tighearna Sliccigh & criche Cairpre do mharbhadh d'urchur do shoighitt la cloinn Corbmaic Mec Donnchaidh, uair ro marbhadh mac Maoileachloinn mic Corbmaic Mec Donnchaidh riasan tan-sin h-i t-trodan la mac mic Eóin Ui Airt, conadh trid-sidhe ro marbhadh Eoghan mac Domhnaill.

M1444.6

Sluaigheadh la h-Ua Néill .i. Eoghan i n-Galldacht Oirghiall gur ro chreachloiscc mórán díobh, & ro aircc Srád-bhaile Dhúine Dealgan, & fuair trí fichitt marg & da thonna fhíona do chind gan an baile fein do losgadh.

p.936

M1444.7

Miorbhail mor do denamh do dhelbh Mairi Atha Truim, .i. a shúile do thabhairt do dall, & a thenga do amhlabhar, & a chosa do cláiríneach & a lámh do síniudh do neoch aga raibhe-si cengailte dia thaobh & cait do breith do mhnaoi thorraigh.

M1444.8

Forbhais la h-Ua Neill for Ghallaibh, gur ro mhill mórán iompu, & co b-fuair comtha móra ó Ghallaibh do cind sidh leith bliadhna do dhenomh friú. Creach sluaigheadh riasan sídh-sin do dhénomh la mac Ui Néill Brian mac Domhnaill mic Eoghain Ui Néill i n-Galldacht gur ro marbhadh Brian fein d' óen urchur cloiche & ro gabhadh Eimear Mhag Mathghamna, & ro marbhadh aroile dia muintir.

M1444.9

Toirrdhealbhach mac Eoghain mic Ruaidhri Uí Chonchobhair do mharbhadh la Cloinn Connmhaigh d'urchur do shoighitt.

M1444.10

Seaan mac Briain mic Emainn Ui Fherghail do mharbhadh & ochtor immaille fris la Seaan Ua Fergail, & la cloinn Domhnaill Buidhe Ui Fergail for Sliabh Callraighe Bri Leth.

M1444.11

Emann mac Tómáis mic Cathail Ui Ferghail do écc.

p.938

M1444.12

Magnus Mhág Mhathgamhna adhbhar tighearna Oirghiall d'écc, & a adhnacal i Cluain Eoais.

M1444.13

Eber mac Briain Még Mathghamhna adhbhar tighearna Oirgiall do mharbhadh.

M1444.14

Tadhg Ua Briain tighearna Tuadhmhumhan do écc.

M1444.15

Síoda Camm Mac Con Mara taoiseach Cloinne Cuiléin feichemh coitchenn fear n-Ereann d'écc eittir da Nottlaig.

M1444.16

Dubhchoblaigh inghean Tomáis Mheg Uidhir (tighearna Fear Manach) bean Eoghain Mhég Cathmhaoíl bean dhaonnachtach dheshearcach deigh-einigh do écc.

p.940

Annal M1445.

M1445.0

AOIS CRIOST, 1445.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, cethrachatt, a cúicc.

M1445.1

Tomas Ua Lennain cananach & Sacrista Leassa Gabail d' écc.

M1445.2

Sloigheadh mór do dhenomh la h-Ua n-Domhnaill go Sligeach, & la Pilib Mhág Uidhir la cloinn AedhaMhég Uidhir & la cloinn Eoghain Ui Choncobhair. Ro loiscceadh leo Sligeach for Toirrdhealbhach Carrach mac Domhnaill mic Muircertaigh Ui Choncobhair, & ro marbhadh Mac Donnchaidh tighearna Tíre h-Oilealla, .i. Tomaltach mac Donnchaid leo co sochaidhibh oile.

M1445.3

Uilliam mac Seaain mic Domhnaill Ui Fherghail tighearna na h-Angaile d'ég iar n-deigh-bethaidh cian-aosda & da taoiseach do ghairm iar sin isin Angaile, .i. do Rossa mac Muirchertaigh Midhigh mic Briain Ui Fherghail, & sliocht Murchaidh Ui Ferghail uile do gairm anma dhe. Da Cloind Aedha & Cland Seaain

p.942

Uí Fherghail & a chairde for gach leth do gairm taoisigh do Domhnall Buidhe mac Domhnaill mic Seaain Ui Fherghail, & an tír do mhilleadh etorra co n-dearnsat sidh, .i. leth na h-Angaile ag cechtar de.

M1445.4

Ruaidhri mac Tómáis Mhég Uidhir mac tigherna Fear Manach d'écc.

M1445.5

Mac Gille Finnéin, .i. Brian taoíseach Muintire Peodachain saoí einigh & fer cosnamha a chirt fri a comarsain d'écc.

M1445.6

Donnchadh Ballach Mac Samhradhain adbar taoisigh Teallaigh Eachdach d' écc.

M1445.7

Diarmait Ua Tuathail tighearna Cloinne Tuathail do mharbhadh for lorcc creiche la cloind mhic Tomaltaigh Uí Dhiomasaigh, iar m-beith ceithre fichitt bliadhain dh'aoís.

M1445.8

Conchobhar mac Uí Chonchobhair Ciarraighe do mharbhadh la Mathghamhain Ua c-Concobhair, la a brathair, & siat araon i m-bád ag dol go h-Inis Cathaigh.

M1445.9

Risderd Mac Uidilin do marbhadh.

M1445.10

Tomas Diolmain & Risderd Óg Diolmain do écc.

M1445.11

Laighneach mac Aedha Buidhe Meg Eochagain do mharbhadh for Coill na Connaidh la cloinn Muircertaigh Óig Mheg Eochagain.

M1445.12

Donnchadh Bacach Ua Ruairc d'écc, & an Brefne Thiar do gairm Ui Ruairc do Donnchadh mac Tighearnain Óig i n-aghaidh Lochlainn mic Taidhg Uí Ruairc.

p.944

Annal M1446.

M1446.0

AOIS CRIOST, 1446.

Aoís Críost, míle, ceithri chéd, cethrachatt, a Sé.

M1446.1

Eóin Ua Lennain prióir Mainistreach Leassa Gabhail do ecc.

M1446.2

Rudhraighe mac Ardghail Moir Mheg Mathgamhna tighearna Oirghiall do écc. & a mhac Aedh Ruadh mac Rudhraighe do oirdneadh ina ionad la h-Ua Néill.

M1446.3

Ua Domhnaill do thocht slógh mor h-i Connachtaibh do chongnamh la a chairdibh, do shoighidh Ui Ruairc ar tús, & do- chóidh aissidhe tria Maigh Nisse, & tar Sionaind, & h-i Maigh Luirg, tre Machaire Chonnacht tre Cloinn Connmaigh &

p.946

tainicc Mac Uilliám Búrc ina choinne co Dún Iomdháin, & rug leis é iar sin h-i Conmhaicne Chuile Toladh.

M1446.4

Cú Choiccriche mac Maine mic Neill Shionnaigh tigherna fer t-Teathbha do écc.

M1446.5

Emann Ua Brain tighearna Ua Faoláin do écc, & Dunlaing Ua Brain d'oirdneadh ina ionad.

M1446.6

Donnchadh mac Airt mic Diarmata tigherna Ua c-Ceindsealaigh do marbhadh la Branachaibh.

M1446.7

Coccadh mór eitir Ua c-Conchobhair Failge & Gaill na Mide gur ro creachloisgeadh mórán don Mide & gur ro marbhadh sochaidhe mor dia n-daoinibh, & no teighdis a sirthe co Temraigh budh thuaidh, & co Cul Maige Claraigh soir, & ro gabhadh Brian mac an Calbhaigh Uí Choncobhair ar an c-coccadh-sin la Gallaibh.

M1446.8

Cogadh eitir an da Ua Concobhair i Machaire Chonnacht, dia ro marbhadh

p.948

Diarmaid Ruadh mac Taidhg Ui Chonchobhair la h-Ua c-Conchobhair n-Donn, & la Cloinn Muiris na m-Brigh, & la cuid do cloinn Fhedhlimidh h-i Cuil Ua f-Fionntain.

M1446.9

Cogadh mór h-i t-Tuadhmhumhain dia ro milleadh Tuadhmumha uile, & dar' gabhadh Ua Briain budhdhéin co n-deachaidh Mac Uilliam Cloinne Riocaird h-i t-Tuadhmhumhain, & tucc Ua Briain amach ar éccin, & ro fhagaibh h-i c-córa iatt.

M1446.10

Clann Donnchaidh, & Toirrdhealbhach Carrach Ua Concobhair, & Ua Concobhair Donn do dhol diblinibh h-i c-cenn Meic Uilliam Cloinne Riocaird do dhenamh aoin Mhec Donnchaidh, & a t-taoidheacht na n-dá Mac Donnchaidh fo dheóidh, & roinn leithe etorra .i. Seaan mac Concobhair Mec Donnchaidh, & Tadhg mac Tomaltaigh Moir Mec Donnchaidh.

M1446.11

Fedlimidh mac Seaain Ui Ruairc do mharbhadh for lar Fiodhnacha la a derbhfine .i. clann Lochlainn Uí Ruairc.

M1446.12

Mac Domhnaill Ui Ruairc do mharbhadh la cloinn Donnchaidh mic Tighearnain Uí Ruairc.

M1446.13

Tómás mac Tomais Óig Ui Raghallaigh do mharbhadh lá Notlag Mór la cloinn Rémaind mic Giolla Iosa Uí Raghallaigh.

M1446.14

Domhnall Ua Cobthaigh, cenn fedna maith & saoí le dán do mharbhadh cona dhias mac for Cro-inis Locha h-Ainnind Mic Neimid la cloinn mheic Airt Ui Maoíl Sheachlainn, & la cloinn mheic Fhiachach Mhég Eochagáin.

M1446.15

Tanaidhe mac Maoilín mic Tanaidhe Uí Mhaoil Conaire d' écc h-i Cloinn Fheorais eitir da Chaisg & a adhnacal i mainistir Uí Bhoccáin.

p.950

M1446.16

Tadhg Mhág Fhlannchaidh do mharbhadh la Corbmac mhac Uí Fhlanngáin.

M1446.17

Emann mac Mec Muiris Ciarraighe do mharbhadh la Corbmac mac Eoghain Mheg Cárthaigh.

M1446.18

Brian Ua Dubhda do mharbhadh la Tír n-Amhalgadha.

M1446.19

Diarmaitt mac Ir mic Cathail Ruaidh Mheg Raghnaill do mharbhadh.

Annal M1447.

M1447.0

AOIS CRIOST, 1447.

Aoís Criost, mile, cethre chéd, cethrachad a Seacht.

M1447.1

Comorba Fiodnacha fer tighe aoidheadh coitcinn da gach aon do écc.

M1447.2

Plaigh mhór h-i samhradh & h-i foghmar na bliadhna-so, dia ro écc prioir Baile Ui Bogáin, prióir Connala, barún Calatroma, Geróitt mac Mec Ualronta, &

p.952

sochaidhe mhór h-i Midhe, h-i Mumhain, & i l-Laighnibh, & at-berat aroile gur ro éccsat secht céd sacart di.

M1447.3

Cenn do chur ar tempall Achaidh Urchair, & an bend airtherach de do thóccbháil le Tomás Óg Mag Uidhir tighearna Fear Manach i n-onóir Dhé, Tighearnaigh, & Rónáin do ráith a amna feisin.

M1447.4

Domhnall Ballach mac Tomais mic Pilib Meg Uidhir, do mharbhadh la Donn mac Pilib Mhég Uidhir, le macaibh Airt Mhég Uidhir, le macaibh Mec Oirghiallaigh, & le macaibh Ua n-Daimhín, uair baoí an Domhnall h-í-sin i n-esaonta re Mág Uidhir & re Pilib tanaisi an tíre, & ag tionntúdh dhó o Breifne Uí Raighilligh & é ag dul go baile Énrí Ui Néill as ann tárrthus é gur ro mharbhadh. Ro h-adhnaiceadh iaromh i mainistir Leasa Gabhail.

M1447.5

Aedh mac Tómáis Óig Még Uidhir mac tighearna Fer Manach d'écc.

M1447.6

Fedhlimidh mac Seaain mic Pilib Uí Raighilligh adhbhar tighearna Breifne ar oirbeart & oineach do dul go h-Ath Truim d'ionnsoighidh fir ionaid rígh Saxan Lord Furnumáil & Fedlimidh do ghabhail lais, & a écc don plaigh, iar m-buaidh ongtha & aithrighe, & a adhnacal i mainistir Atha Truim.

M1447.7

Fionnghuala (inghean an Chalbhaigh Ui Chonchobhair Failgigh & Mairgrege inghene Uí Cerbhaill) ben Uí Domhnaill cettus, & Aedha Buidhe Uí Neill iaromh an aoin-bhen do b-ferr dealbh & denam, & do ba mó clú, & oirrdearcus baoí i n-Erinn uile i n-aon aimsir fria génmóthá a mathair budhdhein, do tregadh an t-saoghail

p.954

ercradhaigh ar an m-beathaidh shuthain gan fhoircend, & a dul fo chuing riaghla & crabhaidh i mainistir Chille h-Achaidh.

M1447.8

Aodh mac Muirchertaigh Óig Meg Eochagain luamh gaisccidh Ua Néill an Deisceirt & adhbhar toísigh Cheneoil Fiachach uile d'écc do ghalar aithghearr.

M1447.9

Emann mac Emainn a Burc do écc.

M1447.10

Fedhlimidh mac Murchadha Mhég Raghnaill d'écc.

M1447.11

Giolla na Naomh mac Airechtaigh mic Solaimh Mec Aedhagain saoí Ereann le breithemnus & le féneachas d'écc.

M1447.12

Uilliam Ua Deoráin ollamh Laighen le breithemhnus, & a bean do écc don pláigh.

M1447.13

Eoghan mac Pedrais mic Saordhalaigh Ui Breislén ollamh brethemhan Fer Manach & ard-airchindeach Airigh Mhaoláin do écc.

M1447.14

Concobhar mac Seaain Mec Branain do trégudh a tighearnais & Tomaltach Carrach mac Cuind mic Aedha do oirdneadh ina ionadh.

M1447.15

Mainistir Laoighisi i l-Laighnibh, i n-easpuccóideacht Leithglinne do thóccbhail la h-Ua Mordha i n-onoir .S. Fronseis, & togha adhnacail Ui Mhórdha & a shleachta 'na dhiaidh innte-sidhe.

p.956

Annal M1448.

M1448.0

AOIS CRIOST, 1448.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, cethrachatt, a h-ochtt.

M1448.1

Plágh mhór isin Midhe, Concobhar mac Aodha Ui Fherghail, Diarmaitt Mág Con Maighe, & Hainri Dubh Mac Techedain triur brathar do bhraithribh Longpuirt Ui Ferghail d'ég don pláigh-sin.

M1448.2

Conchobhar Mac Faolchadha epscop Ruis Ailithir d'écc.

M1448.3

Abb na Trinoide for Loch Cé d'écc.

M1448.4

Semus Óg mac Semais Gallda mac iarla Urmumhan d'écc.

M1448.5

Cathal mac Ui Concobhair Failghe do mharbhadh lá Gallaibh Laighen.

M1448.6

Cú Chonnacht mac Pilib Mhég Uidhir d'écc fá bhuaidh n-aithrighe, & a adhnacal i tempall Achaidh Urcair.

M1448.7

Ua h-Eghra Riabhach do mharbhadh.

M1448.8

Ua Lochlainn tighearna Bóirne d'ég.

M1448.9

Niall Ó Maol Mhuaidh do mharbhadh lá h-Uibh Riaccain.

p.958

M1448.10

Conchobhar mac Seaain mic Eachmharcaigh Mec Branáin tighearna Corca Achland fri ré secht m-bliadhan tríochat do écc i n-Dumha Sealga for Maigh Ae iar t-tregadh a thighearnais isin m-bliadhain roimhe, & a adnacal i Ross Commain.

p.960

M1448.11

Cathal mac Fedhlimidh mic Ruaidhri Ui Conchobhair do mharbhadh la cloinn Ruaidhri meic Cathail Ui Concobhair Toirrdelbhach & Diarmaitt.

M1448.12

Tadhg Ócc mac Taidhg mac Giolla Colaim Uí Uiginn priomh-oide aosa dána Ereann & Alban do écc iar n-aithrighe i c-Cill Connla, & a adhnacal i mainistir Atha Lethain.

M1448.13

Diarmait mac Eoghain mic Mathgamhna Uí Dalaigh ollamh fear Midhe uile saoí fhoghlainntigh & fhir dhana d'écc, & a adhnacal i n-Durmaigh Colaimm Chille.

p.962

Annal M1449.

M1449.0

AOIS CRIOST, 1449.

Aoís Criost, míle, cetre chéd, cethrachatt, a naoí.

M1449.1

Donnchadh mac Tighearnáin Óig tighearna Breifne Thiar do écc iarná beith h-i seircc-ghalair ochta re bliadhain láin, & Tighearnán mac Taidhg Uí Ruairc do thogha ina ionadh lásan m-Breifne Thiar.

M1449.2

Eoghan mac Seain tighearna Muintire Maoil Mhordha do écc, & Sean Ua Raghailligh a mac fein do thogha ina ionadh lá h-Ua Neill, & la Sliocht Seain Ui Raighilligh, & Fearghal Ua Raghailligh, .i. mac Tomais Mhóir, do thogha lá Sliocht Mathgamhna Ui Raghilligh, & lá Gallaibh gur ro fhas coccadh & comhbuaidhreadh eatorra. Tainicc an Iustís & iarla Urmumhan do chongnamh lá Fearghal Ua Raghallaigh, & tuc Sean Ua Raghailligh cona sochraide ammus for thossach an t-sluaigh gur ro marbhadh & gur ro gabhadh tri fichit díobh im mac Toirrdhealbhaigh & im mac Domhnaill Bhain Ui Raighilligh.

M1449.3

Brian Ócc Ó Néill d'écc.

M1449.4

Mór inghen Aodha mic Pilib na Tuaighe Még Uidhir ben Airt mic Eoghain Uí Néill d'écc.

M1449.5

Maghnus Buidhe mac Cairpre meic Duinn Mheg Uidhir d'écc.

M1449.6

Bress-mhaidhm lá Mac Uidhilín for Muircheartach Ruadh Ua Neill dú in ro

p.964

marbhadh mac Maoil Muire Mec Suibhne consubal meic Ui Néill, & Aonghus mac Mec Domhnaill na h-Alban, & sochaidhe oile immaille friú.

M1449.7

Coccadh mór eittir Conallcaibh budhdhein, & moran do mhilleadh.

M1449.8

Ua Fialáin & Giolla Criost Mac an Baird d'écc.

M1449.9

Aodh mac Lochlainn mic Seaffraidh tighearna Cloinne Cathail mic Muireadhaigh Muillethain ré h-edh imchian iar t-tréccadh a tighearnais ar gradh Dé, & iar n-aontughadh Diarmatta mic Sefraidh Ui Fhlannagáin do chor ina ionadh d'ecc.

M1449.10

Diuice de Iorc do thecht i n-Erinn co n-onóir mhóir, & iarladha Ereann do thecht ina theach, & Gaoidhil leithimil Midhe, & a breith fein do mhartaibh do thabhairt dó dochum a chistinighe.

p.966

Annal M1450.

M1450.0

AOIS CRIOST, 1450.

Aoís Criost, míle, cethre ched caoccatt.

M1450.1

Airdepscop Condacht, .i. mac an Persúin mic Mic Seóinín Búrc do écc i n-Gaillimh.

M1450.2

Piarrus Mhag Uidhir epscop Clochair d'écc i c-Claoíninis, & a adhnacal i l-Lios Gabhail.

M1450.3

An t-epscop Ua Gallcobhair d'écc.

M1450.4

Abb Essa Ruaidh, .i. Émann, d'écc.

M1450.5

Conchobhar Ua Domhnaill tanaisi Tire Conaill d'écc.

M1450.6

Niocolas Ua Flannagáin pearsún Daimh-Insi d'écc i Róimh iar n-dol do dénamh turais.

M1450.7

Mág Uidhir Tomás mac Tomáis mic Pilib na Tuaighe do dhul dia oilithre don Róimh, h-i cind sechtmaine iarttain tainicc Donnchadh Dúnchadhach Mac athar do Mag Uidhir, .i. Tomas Occ, do soighidh Cathail mic Meg Uidhir gur ro ghabh é ina ionad (no ina thigh) féin h-i c-Cnuc Nindidh. Rucc leis é cona chrech go Gort an Fhedáin, & ro mharbh ann sin é. Do-chuaidh iaromh co Teallach n-Dúncadha h-i c-coccadh ar Emann & ar Dhonnchadh Mag Uidhir. Tainicc tra h-i cind ree iar sin, Donnchadh Dúncadhach i c-coinne do soighidh Emainn & Donnchaidh, & do-rónsat sith re aroile, ar a aoí ro gabh Emann fá dheóidh Donnchadh Dúnchadhach h-i n-Gabhal Liúin, & do-rad lais é go h-Achadh Urchair, & ro ben cos & lamh dhe i n-dioghail marbhtha Cathail.

p.968

M1450.8

Muirchertach Ua Flannagáin taoíseach Tuaithe Ratha do dhul dia oilithri don Róimh, & a écc iar m-buaidh n-aithrighe, & a dearbrathair Corbmac do gabail a ionaidh.

M1450.9

Slóigheadh do dhenomh lá Hénrí O Néill lá h-Art Ua Neill, & lá mac Eoghain Uí Neill h-i t-Trian Congail do congnamh lé Mac Uidhilín.

M1450.10

Niall mac Enrí mic Eoghain do dul ar creich ar Muirceartach mac Ui Neill Buidhe, & ro ghabhsat gabhala. Mac Uí Néill Bhuidhe & Eoghan mac Briain Óig Ui Néill do breith ar Niall, & sraoídh for a mhuintir. Do-rad Eoghan mac Briain Óig mic Briain Mhóir mic Enri Aimréidh da forgamh dia shleigh for Niall gur bhó marbh de, & ro h-adhnaiceadh i n-Ard Mhacha co n-onóir mhóir.

M1450.11

Síth do dhenamh do Sheaan mac Eoghain Ui Raghailligh & do Domnall Bhán Ua Raghailligh re aroile, & Ferghal mac Tomais Mhoir do chor a tighearnas, & an Breifne uile do beith ag Seaan mac Eoghain, & Fearghal do ghabhail tuarustail uadha.

M1450.12

Tadhg mac Pilib mic Tomais Mhég Uidhir do mharbhadh la cloinn Corbmaic Mec Samradhain, & a adhnacal i l-Lios Gabhail.

M1450.13

Andreas mac Giolla Criost Uí Droma saoí eagnaidh craibhdheach d'ecc iar d-tionntúdh ó Roimh.

M1450.14

O Caiside Cúile, Tadhg mac Ióseph ollamh Fear Manach le leighes d'écc.

M1450.15

O h-Uigind, .i. Tuathal priomh-oide aosa dána Ereann do ég do ghalar obann.

M1450.16

Oirgne móra do dhenomh lá mac Meg Eochagáin for Ghallaibh uair ro creachloisc

p.970

Raith Guaire, Cill Lucain, Baile Portel, Baile na n-Gall Oirghiallach, & Cill Bicsighe. Ro gabhadh Cairpre mac Laoighsigh mic Rossa, & ro marbadh dá mac mic Teabóid Mec Hoibert lais ar an c-cogadh-sin. Ro marbhadh beós Brian mac Laoighsigh mic Rossa lais i m-Baile Mhór Locha Semhdighe. Acht chena bá dírímh in ro milleadh lais don coccadh-sin. Tangadar Goill Midhe & Diúice de Iorc, & bratach an rígh conige an Muilenn Cearr, & tainicc mac Mhég Eochagáin marcsluagh mór edighthe co Bél Atha Glas arnárach h-i c-coinne Gall conidh í comairle do-rónsat Gaill aind-sidhe sídh do dhenamh fris, & ro maithset dó uile a n-dearna forra do chionn síodha d'faghail uaidh.

M1450.17

Dondchadh O Gallcubhair comorba Adhamnáin d'ecc.

Annal M1451.

M1451.0

AOIS CRIOST, 1451.

Aois Criost, mile, cethre ched, cáoccatt, a h-áon.

M1451.1

Remann mac Uilliam Mec Fheórais do écc for sligeadh na Romha iar n-gnoucchadh epscopoide Tuama.

M1451.2

Mainistir an Cabháin do losccadh.

p.972

M1451.3

Mairgrécc inghen Ui Cherbhaill (Tadhg) ben Ui Conchobhair Fhailgigh (an Calbhach) ben as ferr baoí ina h-aimsir i n-Erinn uair as í tucc gairm enigh fá dhó i n-aoín-bliadhain do lucht iarrata neth d'écc iar m-buaidh ongtha & aithrighe iar m-breith bhuadha ó domhan & o deaman. Fedhlimidh Ua Concobhair mac An Chalbhaigh, & na Mairgrege cédna ádhbhar tighearna Ua f-Failghe fer bá mór ainm & oirdearcus d'écc iar m-beith h-i serg-galair fri ré fhoda roimhe-sin, & ní bhaoí acht aon-oidhche eitir a n-ég-sidhe.

M1451.4

Murchadh Ua Madadhain tighearna Síl n-Anmchadha fer bá coimsighe ara duthaigh fein, & do ba crodha lamh, & bá fearr smacht do écc.

M1451.5

Ruaidhri mac Maoil Mordha Riabhaigh Ui Concobhair do écc.

M1451.6

Eoghan mac Concobhair Mec Gille Fhinnén mac toisigh Muintire Peódachain & Giolla Patraicc Buidhe Mac Gille Fhinnéin do mharbhadh la Con Connacht mac Seaain mic Con Connacht Mhég Uidhir an .6. id febru.

p.974

M1451.7

Coccadh mór ag Maineachaibh, & ó Conchobhair Donn do dhul do chosnamh Uí Cheallaigh, & tuc a mhac & dias braghad oile dó i n-geall ré fiche marg do greass, .i. ceithre marg dhécc fearainn na Síthe fuarattar Mainigh h-i c-ceannach o Thoirrdhealbhach Ócc riasan tan-sin, & tuc Aodh Ua Concobhair sin isteach, & sé mharcc oile for Mag Eocagáin don cogadh sin, & do cosain sé Ua Ceallaigh don cur-sin.

M1451.8

Caislén Coradh Finne do denomh lá Mac Uilliam Cloinni Ricaird.

M1451.9

Cathal Dubh mac Tomaltaigh Óig Mec Donnchaidh do marbhadh.

M1451.10

Cathal mac Briain Mec Donnchaidh do mharbhaidh lá Brian fein do urchur do scín, & sé occa shárucchadh fó a comairge.

M1451.11

Trí meic Maoileachlainn Ui Bhirn Tadhg, Uilliam, & Donnchadh do marbhad h-i c-Cluain Creamha i n-aon-uair lá Sliocht Maoíleachlainn Még Raghnaill, & lá Domhnall mac Briain Ui Bhirn.

M1451.12

Creach lá Fedhlimidh Ua Concobhair for Ua n-Gadhra, & creach lá h-Ua n-Gadhra for lucht Baile Mhóir h-Uí Fhloinn.

M1451.13

Diarmaid mac Taidhg mic Corbmaic Meg Carrtaigh do mharbhadh. Diarmaid mac Uí Suilleabháin Mhóir do mharbhadh ina dhioghail-sidhe.

M1451.14

Cathal Ruadh mac Cathail Duibh Ui Conchobhair do écc.

M1451.15

Giolla Padraicc Óg Ó Fialan saoí fhir dhána d'écc.

p.976

Annal M1452.

M1452.0

AOIS CRIOST, 1452.

Aoís Criost, mile, cethre ched, caogatt, a dó.

M1452.1

Neachtain Ua Domhnaill (.i. mac Toirrdhealbhaigh an Fhíona) tighearna Tíre Conaill, Cenel Moáin, Innsi h-Eoghain & na c-coiccrioch c-comhfogus, fer crodha cosantach, ceinnlitir siodha & coccaidh an tuaisceirt do mharbhadh le cloinn Neill Uí Domhnaill a dherbráthair i n-dubhrur oidhce Féile Brenainn do sonnradh uair ro iondarb-somh an chlann-sin Néill a Tír Conaill riasan tan-sin .i. Domhnall & Aodh Ruadh. Seascca bliadan ba slan do Nechtain an tan do cher.

M1452.2

Ro éirigh comhfhuachadh coccaidh & esaonta anbfoill eitir Domhnall mac Neill Gairbh & Rudhraighe mac Neachtain Uí Domhnaill im thighernus Thíre Conaill, gur ro mesccbuaidhreadh an tír etorra, go m-batar cairde, & comhaentaidh cechtar nae aca ag foghail, & acc díbearg for aroile. Do-ronadh marbhadh & mudhadhadh daeine, airgthe & creacha iolarda etorra adiú & anall.

M1452.3

Slóigheadh lá h-Ua Néill (Eoghan) isna Feadhaibh do choccadh ar Gallaibh Machaire Oirghiall, & Mag Uidhir do dol for an slóiccheadh-sin. Mac Uí Néill, .i. Eoghan Óg Ó Néill, & muintir Mhég Uidhir do dhul for creich ar Gallaibh co Cloich an Bodaigh & an creach do tabairt leó dia longport. Goill & muintir Mhég Mhathgamna & a bhraithri dia lenmain h-i toraigheacht go rangattar an longport. Ua Néill & Mag Uidhir cona muintir do eirghe ina n-aghaidh. Ro figheadh ergal etorra & ro marbhadh Mac Domhnaill Gallocclach, .i. Somairle Mor co sochaidhibh iomdhaibh immaille fris, & ro gabhadh araill don t-slógh. O Neill do shódhadh

p.978

dia longport an oidhche-sin co b-feircc mhóir. Enrí a mac (iarna cluinsin sin) do thocht ina dháil. Tainicc Mág Mathghamhna iaromh h-i c-cenn Ui Néill, & a cloinne, do-ronsat síth re aroile, & do-radadh éraic a eas-onora d'Ua Neill lá taobh Érca Mec Domhnaill.

M1452.4

Iarla Urmumhan & iustis ná h-Éreann do briseadh caisléin Uaithne for Concobhar Ua Maoil Riaain, & do gabhail caisléin Leige for Uibh Diomusaigh co t-tuccsat ced slighe dhó co h-Airem, do bhuain mic Mec Fheórais amach do bhaoí i l-laimh ann. Ro loisc Airem iar sin. Do-chóidh aissidhe i n-Uibh Failghe, & tainicc Ua Concobhair ina theagh chuige i n-geall ré mac Mec Fheórais do légheadh amach. Aissidhe isin Anghaile co t-tainig Ua Feargail ina teach, & gur ro gheall naoi f-fichit mart do cionn a síodha. Do-dheachadar dibhlinibh go Magh m-Bregmhaine, & ro briseadh caislén Barrcha leó, & ro mhillset urmhór a n-arbhann. Luidh aissidhe go Fabhar, & aisidhe co Magh Maine. Tangatar Muintir Ragallaigh ina theagh & tucsat a riar dhó. Aissidhe go Machaire Airghiall co t-tucsat Még Mathgamhna

p.980

a riar dhó. Do-chóidh iaromh h-i c-coinne Cloinne Néill, & tuc ar Énrí Ua Neill ingean Mec Uilliam Búrc do bhaoí ina mnaoí aige iar n-ég Ui Domhnaill a fir fein do cor uadha, & a bhen phósda fein do thabhairt chuige doridhisi, .i. inghean Mec Murchadha, & derbhsethar an iarla budhdhéin. Do-chóidh aissidhe co Baile Atha Fhirdhiadh Mic Damháin & at-bath annsin eitir da Fhéil Muire iar n-dénamh na siubhal-sin uile in aon-lethráithi amháin.

M1452.5

Inghen iarla Cille Dara condaois Urmumhan do écc tri sechtmaine ria n-écc a fir an iarla remhráite.

M1452.6

Síth Gall & Gaoidheal do dhul ar c-culaibh iar n-écc an iarla, & iustis do denamh do Sir Edbard Iusdás.

M1452.7

Mór inghean Uí Concobhair Failge ben Mec Uilliam Cloinne Ricaird do ecc do easgar.

M1452.8

Dearbairdhi iongnadh do thecht in bliadhain-so seal riasan iarla do écc, .i. fedh dá mhíle do traghadh d'abhainn Life.

M1452.9

Sean Mac Donnchaidh leth-toiseach Ua n-Oilealla d'écc.

M1452.10

Tadhg mac Diarmada Ruaidh Ui Concobhair Duinn d'écc.

M1452.11

Toirrdhealbhach Ruadh mac Briain Bhallaigh Ui Concobhair, & Toirrdhealbhac mac Taidhg mic Toirrdhealbhaigh Ruaidh Uí Concobhair, & Hainri Crumthaind mac Uilliam Mec Dauid do mharbhadh for Coirrsliabh na Segsa lá sluagh Cloinne Donnchaidh h-i samradh na bliadhna-so.

M1452.12

Dauidh Ua Mórdha mac tighearna Laoighisi do mharbhadh lá h-easgur.

p.982

M1452.13

Cathal mac Uilliam mic Seain mic Domhnaill Ui Fheargail do marbhadh d'urchar ga iar loscadh Fobhair leó.

M1452.14

Giolla na Naomh mac Aodha Uí Ainlidhe tighearna Cenel Dobhta do ég h-i c-Cluain Coirpthi iarná beith edh cian dall innte iar t-tregeadh a tighearnais dó.

M1452.15

Lochlainn Ócc Ua h-Ainlidhi taoisech Chenél Dobhta do marbhadh i meabhail for crannóig Locha Lesi lá mac Murchaidh mic Giolla na Naomh Ui áinlidhi, & la mac Uaitne mic Giolla na Naemh, iarna brath da muintir fein & la Domhnall Carrach Ua Maoil Brighde & a mhac, & Tomas mac Giollchrosaigh Uí Maoil Brighde & taoíseach do dhénamh do Ruaidhri Bhuidhe mac Giolla na Naomh, & an triar maor sin dá muintir fein do fheall for Lochlainn, ro crochadh iat lásan Ruaidhri sin ina míghníomh.

M1452.16

Tegh Munna do creachlosgadh lá Ferghal Mhág Eochagáin.

M1452.17

Mág Carthaigh Riabhach (.i. Donnchadh) tighearna Ua c-Cairpre d'écc, & Diarmaid an Dúnadh do óirdneadh 'na ionadh.

M1452.18

Brian mac an Chalbhaigh Uí Chonchobhair & Mairgrege do mharbhadh lá h-easgar.

M1452.19

Fearghal Ruadh Occ mac Fearghail Ruaidh mic Fearghail Ruaidh mic Donnchaidh mic Muirceartaigh Mhóir Mhécc Eochagáin cend fedhna bá mór clú & alladh ina aimsir do mharbhadh lá mac barúin Dealbhna, & lá cloinn mhac Piarais Dalatún h-i Cruach Abhall, & a dhichendadh leó, & a chend do breith h-i t-taisbénadh leo co h-Ath Truim, & co h-Ath Cliath, & a thabairt tar ais doridhisi, & a adhnacal ar aon-lia choloinn i n-Durmhagh Colaim Chille.

M1452.20

Maoleachlainn mac Ioraird Uí Mhaoil Chonaire do écc do ghalar medhóin lá Féle Michíl Dia h-Aoine do sonnradh.

p.984

M1452.21

Ua Cobthaigh, .i. Aodh mac an Clasaigh saoí lé dán & le tighedhus do écc don pláigh h-i Feraibh Tulach.

M1452.22

Cú Chonnacht Ua Fialáin & Giolla Íosa Ua Fialán d'écc.

M1452.23

Ua Duibhgennan Baile Cailleadh Foghair, .i. Magnus mac Maoileachlainn Ruaidh d'ég.

M1452.24

Aedh mac Aedha Óig mic Aodha mic Pilib na Tuaighe Mhég Uidir do mharbhadh h-i c-caislén Uí Ruairc (.i. Tighearnan mac Taidhg mic Tighearnáin) lá Brian mac Donnchaidh mic Aodha Mhég Uidhir, an .ui. idus April.

M1452.25

Concobhar Mac Gille Fhinnéin taoiseach Mhuintire Pheódacháin d'écc an .uí. Callainn April.

M1453.0

AOIS CRIOST, 1453.

Aoís Criost, mile, cethre chéd, caoccatt, a tri.

M1453.1

Mag Mathghamhna Aodh Ruadh mac Rudhraighe, fer condail craibhdheach go n-eineach go n-aithne & go n-eolus ar gach n-ealadhain go n-engnamh, & co n-oirbeart

p.986

d'écc oidhche chásg ina tigh fein isin Lurgain, & a adhnacal h-i c-Cluain Eoais, & Fedhlimidh mac Briain Mhégh Mathghamhna do oirdneadh ina ionadh for Oirghiallaibh.

M1453.2

Corbmac mac an Ghiolla Duibh mic Aodha mic Pilib mic Duinn Charraigh Mhég Uidhir d'ég an. 16. Callainn Iul.

M1453.3

Ruaidhri mac Aodha Ui Concobhair do mharbhadh la mac Seain A Búrc i Conmaicne Dúin Móir.

M1453.4

Ruaidhri mac Cathail mic Ruaidhri Uí Chonchobhair do écc h-i c-caislén Rosa Commáin.

M1453.5

Muircertach mac Eoghain mic Domhnaill Uí Concobhair do mharbhadh lá a bhraithribh fein, Domhnall & Cathal.

M1453.6

Eoghan mac Domhnaill Bháin Ui Raighilligh, & Pilib mac Seaain Uí Raighilligh do écc. Emann mac Toirrdhealbhaigh Uí Raighilligh do mharbhadh lá Gallaibh.

M1453.7

Maidhm dearmhair for Cloinn Aodha Buidhe Uí Néill i n-Ard Glaisse lá Sabhaoíseachaibh, & lá Gallaibh Atha Cliath do-dheachaidh loinges lán-mhór forsan b-fairrge budh thuaidh i n-deadhaidh loingis coccaidh do Briotáineachaibh lér sladadh loingeas Atha Cliath, & lér gabhadh aird-epscop Atha Cliath bheós. Do-rala Enri mac Uí Néill Buidhe ainn-sidhe i n-Ard Glaisi for a c-cionn, & ro gabhadh é lá Gallaibh. Ro marbhadh Cu Uladh mac Cathbhairr Meg Aonghusa adhbhar tighearna Ua n-Eachdhach annsin, & Aodh Mag Aonghusa, & Mac Airten, & ceithri cind fheadhna dhécc don Rúta imáraon riú. Ro bí a n-easbaidh uile fiche ar chúicc cedaibh.

M1453.9

Brian mac Concobhair Mec Donnchaidh do gabhail toísighechta Ua n-Oilealla, & Tadhg Mac Donnchaidh do thrégeadh dia chairdibh budhdhéin.

p.988

Annal M1454.

M1454.0

AOIS CRIOST, 1454.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, caocat a cethair.

M1454.1

Domhnall mac Neill Gairbh Uí Domhnaill do oirdneadh h-i tighearnus Chenél c-Conaill i n-aghaidh Uí Dhomhnaill (Rudhraighe mac Neachtain), & nír bo cian iar sin go ro gabhadh an Domhnall hi-sin la h-Ua n-Dochartaigh tria thangnacht ina thigh fein, & ro chuir dia iomchoimhett é h-i c-caislén Innsi. O ro clos la Rudhraighe anní-sin do-ronadh tionól slóigh laisidhe. Tainicc Ua Cathain, & Mac Uidhilín, go lion a sochraitte ina dhochum, & ní ro ansat go ro ghabhsat occ toghail an bhaile i m-buí Domhnall co n-uathadh ina fharradh occa choimett im Chathal Ua n-Duibhdiorma. Ro loiscceadh comhla & dorus an chaislein la Rudhraighe cona slógh, & ro dhercclas an staighre. Ba doigh la Domhnall cona baoí do saogal occa, acht edh friss a roisseadh an slogh inunn isin m-baile, & ro chuindigh (amail bidh ath-chuingidh fri bás) a légeadh a geimheal ar ro budh meabhail lais a marbadh h-i forcoimead, & h-i c-cuibhreach. Do-ronadh fair-siumh indsin, ar ro leicceadh amach as a geimhel é, & do-choidh iaromh for taibhlibh an bhaile do mhidemain an t-slóigh uada. At-conairc Rudhraidhe frith-roscc foa occ anmhain fris an lasair do traothadh do dhol istegh do mhududhadh Domhnaill. Gebaidh Domhnall dna liacc-chloich lan-mhoir fria ais, & no-s-leiccenn uadh go h-indel-díreach ar amus Rudhraidhe gur ro bhen h-i c-cír a cathbhairr, & h-i c-cléthe a chendmullaigh dó co n-dearna brúireach dia chind gur bo marbh fo chédóir. Ro meabhaidh iaramh dia slógh iarna marbhadh, & tarraidh Domhnall a anam & tighearnus Tire Conuill don urchor-sin.

M1454.2

Domhnall mac Seaain Ui Raigillig d'écc.

M1454.3

Seaan Buidhe, & Giolla Patraicc clann Amlaoibh mic Duinn Charraigh Mhég Uidhir do mharbhadh h-i fell lá Niall mac Corbmaic mic an Giolla Duibh mic Aodha

p.990

(o t-tát Sliocht Aodha Cloinne h-Amhlaoíbh) mic Amhlaoibh mic Pilib mic Amhlaoibh mic Duinn Charraigh &c.

M1454.4

Brian Mac Donnchaidh taoíseach Thíre h-Oilealla do écc isin Aoíne ria Callainn Ianuari, & a adhnacal i Mainistir Sliccigh iar n-ongadh, & iar n-aithrighe diongmhala.

M1454.5

Aodh mac Néill Ui Maoíl Mhuaidh tighearna Fear c-Ceall do écc, & a mhac Cú Choiccriche do ghabháil a ionaid. Cú Coiccriche cona shochraide do dhul i n-airthear Fear c-Ceall i n-aghaidh Theabóid Ui Mhaoíl Mhuaidh baoí occ iarraidh toisighechta dó fein, & creacha móra do ghabháil dóibh, & Teabóid do fágbháil a dhaingin & a bhó fúthaibh, & an sluagh do imthecht lá a n-édalaibh, & mac Uí Mhaoíl Mhuaidh do fhagbháil in uathadh slóigh i n-deóidh na c-creach. Teapóit, & clann Aodha Buidhe Még Eochagáin & h-Uí Riacáin do lenmhain na c-creach, & rugsat for mac Uí Mhaoíl Mhuaidh i n-ucht móna, & ro marbhadh é annsin, & drong oile immaille fris. Ro gabhsat Tadhg Ua Cearbhaill. Do-radadh toisighecht do Theabóit & do mac mic an Cosnamhaigh Uí Maoíl Mhuaidh i n-aghaidh aroile.

M1454.6

Ua Domhnalláin Flann mac Corbmaic d'écc.

M1454.7

Dúnadhach mac Cathail Uí Madadháin do mharbhadh la cloinn Uilliam Ui Cheallaigh.

M1454.8

Sir Édbhard Iustas, Iustís na h-Ereann d'écc, & iarlacht Cille Dara do gabhail do mac Seaain Caim mic an iarla, & Iustis do dhénamh dhe iar n-écc Sir Édbhard Iúsdás.

M1454.9

Ua Brain do mharbhadh i meabhail lá mac a dearbrathar fein ag fágbáil Cille Mantain.

p.992

M1454.10

Fergal Ruadh Mhag Eochagáin do thrégeadh a thighearnais, & a dhul go Durmagh Colaim Chille iar n-díth a radhairc, & Niall Mag Eochagán do ghabháil a ionaid.

M1454.11

Toirrdhealbhach Dall mac Toirrdhealbhaigh Óig Uí Conchobhair do écc do ghalar aithghearr.

M1454.12

Toirrdhealbhac mac Muirchertaigh mic Aodha Uí Concobhair do mharbhadh la Cloinn Ceithernaigh.

Annal M1455.

M1455.0

AOIS CRIOST, 1455.

Aoís Criost, míle, cethri chéd, caoccatt, a cúicc.

M1455.1

Tomas Ua Cairnén prióir Atha Luain ceann eagna & eolusa Connacht ina aimsir d'écc.

M1455.2

Toirrdhealbhach Carrach mac Domhnaill mic Muirceartaigh tighearna Slighigh d'écc.

M1455.3

Cathaoír mac Murchaidh Ui Concobhair Failgigh do mharbhadh lá Tadhg mac an Calbhaigh Uí Concobhair & Cuilén Ua Diomusaigh do mharbhadh lais isin ló chédna.

M1455.4

Cumhscrach mac Concobhair Ui Raighilligh d'écc.

M1455.5

Coccadh d'éirghe etir Pilip mac Tomáis Még Uidhir adhbar ticcerna Fher Manach, & Mág Samhradhain. Pilip do dhenamh fhoslongpuirt acc Beinn Eachlabhra, & clann Pilip (Briain, & Toirrdhealbhach) do dhol da fher décc ar eachaibh,

p.994

& moirseisear ar fhichit dia c c-cois. Ro loisccset-sidhe Baile Mhég Samhradhain, & ermhor an tíre, marbhait Maoileachlainn Dubh Mac Samhradháin, & drong mor dia muintir, & soait iar m-buaidh dia t-tighibh.

M1455.6

Toirrdhealbhach mac Pilip Meg Uidir do dhol go Loch Melge, & crannócc baoí ag Mág Flannchaidh do gabhail, & a h-arccain lais.

M1455.7

Eoghan Ua Neill do chumsccuccadh as a fhlaithes la a mhac fein Enri mac Eoghain.

M1455.8

Comarba Patraicc, Mág Uidhir, Mág Mathgamhna, Ó Cathain, & clanna Neill uile do dol la Henri mac Eocchain mic Neill Óicc co Tulach Ócc dia oirdneadh & ro ghoirset Ó Neill de amhail ro badh díor.

M1455.9

Enri mac Uí Neill Bhuidhe do thocht as a gheimhel o Ghallaibh.

M1455.10

Caislén Átha Luain do ghabhail for Ghalloibh iarna brath do mhnaoí boí ann.

M1455.11

Caislén na Sraide do briseadh la h-Ua f-Ferghail, & mac Mhec Hoirbert do marbhadh lais acc gabhail, an chaisléin.

M1455.12

Maol Ruanaidh mac Concobair mic Cathail Ruaidh Még Raghnaill d'écc.

M1455.13

Seffraidh mac Murchaidh Oicc mic Murchadha Móir, mec Catail ticcerna Cloinne Aodha an t-Slebhe d'écc.

M1455.14

Eocchan mac Diarmata Ruaidh ticcerna na c-Coillteadh do mharbhadh la a deirbhfhine.

M1455.15

Maine mac Maoilechlainn Még Caba, adbar consapail an da Breifne, Airghiall, & Fer Manach d'écc.

M1455.16

O Caiside Cúile, .i. Diarmait Ruadh mac Neill Ruaidh do écc.

p.996

Annal M1456.

M1456.0

AOIS CRIOST, 1456.

Aois Criost, mile, cethre céd, caocca, a se.

M1456.1

O Néll, Eoghan, mac Neill Óicc, mic Neill Móir d'écc.

M1456.2

Coccadh mór eitir Domhnall mac Neill Ghairbh tighearna Thíre Conaill, & Ó Neill Énrí iar n-ionnarbadh cloinne Neachtain Uí Dhomhnaill lá h-Ua n-Domhnaill h-i t-Tír Eoghain. Tainicc tra Ó Néill & Mag Uidhir lá cloinn Neachtain h-i n-Inis Eoghain, & ní ro ansat gur ro ghabhsat longport i comfhochraibh Cúile Meic an Treóin. An tan ad-clos lá h-Ua n-Domhnaill anní-sin do-chóidh-sidhe, & Aodh Ruadh a dearbhrathair, & mac Mec Suibhne Fanad (Maol Muire) for a n-eachaibh go tinneasnach gan aoín-neach oile ina b-farradh acht iatt budhdéin ina t-triúr do chor bardadh h-i c-caislén Cuile Meic an Treóin ar cionn an t-slóigh mhóir sin ro thairringset clann Neachtain. Iar b-fagbháil an baile dó Domhnaill co na beg buidhin ad-conncadar an sluagh naile radharc forra, & léigid ina n-deóidh amail as déine con-rangatar, & iar m-breith forra ní ro damhadh fír fer ná comhlann fó coimhlíon dóibh acht ro chinn an t-iolar ar uathadh gur ro marbhadh Ó Domhnaill, Domhnall mac Neill Ghairbh annsin (.i. an. 18. do Mai Dia h-Aoíne do shonnradh), & ro gabhadh Aodh Ruadh & mac Mec Suibhne, & ro ghabh Toirrdhealbhach Cairbreach mac Neachtain tighearnus Tire Conaill.

M1456.3

Ferghal mac Concobair Mec Diarmada tanaisi Maighe Luirg, & Lasairfhiona inghen an Fherghail chédna ben Cairpre Uí Chonchobhair d'écc.

Annal M1457.

M1457.0

AOIS CRIOST, 1457.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, coeccatt, a Seacht.

M1457.1

Brian mac Pilib na Tuaighe Mhég Uidir mac tighearna Fear Manach d'écc iar m-buaidh ongtha & aithrighe.

M1457.2

Coccadh eitir Mhág Uidhir & clann Rudhraighe Meg Mathghamhna. Mag Uidhir do thionol a thíre do dhul in Oirghiallaibh. Ar ná cluinsin sin do cloinn Meg

p.998

Mathgamhna do-chóidhset cona m-buar ina n-daingnighthibh, .i. ar an Eoghanaigh & fá Sliabh Mughdorn. Téd iaromh Mág Uidhir & Pilip i n-Dartraighe Coin-Insi, & ó nach ruccsat ar chreachaibh, ro loisgset Dartraighe uile, & baile Eoghain mic Rudhraigh Meg Mathghamhna, .i. Lios na n-Gabhar, & tangattar dia t-tighibh iar sin.

M1457.3

Pilib mac Tomáis Mhég Uidhir, & a chlann do dhol slóigheadh i m-Breifne Uí Ruairc, & ro cuir Ó Ruairc a bhuar ar daingnighthibh an tíre rempa. Do-chóidh tra Pilib go baile Uí Ruairc. Ro loiscceadh an baile & an tír uile ar chena lais, rug Ua Ruairc ar Philib, & ro ficheadh iomaireacc etorra, & torchair Tighearnán mac Taidhg Uí Ruairc, & mac Maghnusa Grumaigh mic Cathail Bhuidhir Ui Ruairc, & sochaidhe oile cénmothát lá Feraibh Manach don chur-sin.

M1457.4

Brian mac Muirceartaigh Óicc Ui Fearghail tighearna Cloinne h-Amhlaoibh Ui Fearghail d'écc.

p.1000

Annal M1458.

M1458.0

AOIS CRIOST, 1458.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, coeccatt, a h-ochtt.

M1458.1

Teampall Achaidh Beithe go n-iomad do leabhraibh derscaighthe do losccadh ann ón óifficel, .i. Niall mac Mec Craith Mhec Mathgamna.

M1458.2

Sluaigheadh lá h-Ua n-Domhnaill Toirrdealbhach Cairbreach, & tainicc Ua Néill Enrí dia chommoradh. Rangattar cétus co h-Iochtar Chonnacht lotar iaromh don Bhrefne. Ro milleadh & ro loiscceadh leó o sliabh siar, & ro loiscceadh baile Uí Ruairc Druim Dhá Ethiar, & ro gabhsat braighde Iochtair Chonnacht, & do radadh i l-laimh Uí Domhnaill iatt. Tangattar iaromh dia t-tighibh.

M1458.3

O Conchobhair Failghe, an Calbhach Mór mac Murchaidh na Madhmann tighearna Ua b-Failghe uile fear nár dhiúlt re drech n-duine tighearna (do Laighnibh) as mó fuair do chomthaibh ó Ghallaibh, & o Ghaoidhealaibh nó bítís ina aghaidh do écc, & Conn O Conchobhair a mac fein do óirdneadh ina ionadh riasiú ro h-adhnaiceadh esium i c-Cill Achaidh.

M1458.4

Ua Ruairc, .i. Lochlainn mac Taidhg leth-tighearna na Breifne d'écc.

M1458.5

Art Ó Néill mac Eoghain mic Neill Óicc cenn oinigh & eangnamha Cenél Eoghain d'écc.

M1458.6

Mac Samhradháin Tomás mac Ferghail d'écc.

M1458.7

Tomaltach mac Conchobhair Mec Diarmada tighearna Maighe Luircc, Airtigh & Tire Tuathail, et cetera, fechemh coitchend do dhamhaibh Ereann fear toirbearta móir d'amhsaibh & d'aos tuarusdail do écc adhaigh fele Patholáin, & a mac

p.1002

d'iongmhala Cathal Mac Diarmada do écc coicthidhis riasan tan- sin, & a n-adhnacal dibhlínibh i mainistir na Búille. Aedh mac Concobhair Mec Diarmada do ghabháil ionaidh Tomaltaigh.

M1458.8

Sefraidh mac Emaind mic Tomáis Ui Fearghail do mharbadh lá Sean mac Domhnaill Mic Seaain Ui Fherghail, & lá cloinn Choncobhair .i. Laoighseach, et cetera.

M1458.9

Emann A Búrc tighearna Gall Connacht, & morain dá Gaoidhealaibh aon-rogha Gall Ereann ar cruth ar dhelbh ar dhénamh ar uaisle, ar eineach ar icht, & ar fhirinne d'écc i n-deiredh na bliadhna-so.

M1458.10

Fearghal Ruadh Mag Eochagain tighearna Cenél Fhiachach d' écc an xvii. febru.

Annal M1459.

M1459.0

AOIS CRIOST, 1459.

Aoís Criost, míle ceithre chéd, coeccatt, a naoi.

M1459.1

O Briain Toirrdhealbhach tighearna Tuadhmuman d'écc.

M1459.2

Cu Mhara Mac Con Mara do mharbhadh i mebhail.

M1459.3

Connla Mhág Eochagáin tighearna Cenel Fhiachach do mharbhadh la mac Airt Uí Mhaoileachlainn.

M1459.4

O Birn, Brian, toíseach Thire Briúin d'écc.

M1459.5

Fergal mac Tomais Uí Raghallaigh d'écc.

M1459.6

Maidhm mór do thabhairt lá h-iarla Cille Dara ar Ua c-Concobhair f-Failghi Conn mac An Chalbhaigh dú in ro gabhadh Conn feisin, & in ro marbhadh mac mic Uilliam Uí Cheallaigh & sochaidhe mór dia muintir.

M1459.7

Creacha Chineóil Duacháin lá Brian mac Pilib mic Tomas Mhég Uidhir.

M1459.8

Creacha Maighe Slécht do dhénomh la Mág Uidhir Tomas Occ, & Baile Mec Samhradhain do losccadh lais don turus-sin.

p.1004

M1459.9

Glaisne mac Concobhair Uí Raghallaigh do marbhadh lá cloinn Rudhraighe Mhég Mathgamhna.

M1459.10

O Neill Enrí mac Eoghain do tabhairt slóigh Gall lais co caislén na h-Oghmhaighe dia gabhail ar cloinn Airt Ui Neill, & sidh do dhenamh dhoibh ré aroile.

M1459.11

Sean Cam mac Con Uladh Mec an Bhaird d'ecc.

M1459.12

Ua Cúirnin, Maghnus, ollamh Uí Ruairc lé Seancus d'écc.

M1459.13

Maol Maire Ua Cianáin adhbhar suadh lé seanchus & lé dan d'écc.

M1459.14

Muircertach Ua Dálaigh saoí lé dan d'écc.

Annal M1460.

M1460.0

AOIS CRIOST, 1460.

Aoís Criost, míle, ceithre chéd, Seasccatt.

M1460.1

Mainestir na Maighne h-i Tír Amalgadha i n-epscopoitecht Cille h-Aladh i c-Connachtaibh do thógbhail la Mac Uilliam Burc ar impidhe Nehemias Uí Donnchadha an ced biocaire prouinsi baoí i n-Erind ag ord .S. Franseis don Obseruantia.

M1460.2

An t-epscob O Briain, epscop Chille Da Lua do mharbhadh lá Brian an Choblaigh mic Donnchaidh mic Mathghamhna Uí Bhriain i n-Inis Cluana Ramhfhoda.

M1460.3

Ruaidhri mac Maghnusa Uí Mocháin proaitsi Oile Find d'ecc.

M1460.4

Aodh Ruadh mac Néill Ghairbh Uí Dhomhnaill, & mac Mec Suibne Fánat Maol Muire do léccadh as a m-braighdenus lá h-Ua Néill Énrí iarna m-beith ceithri bliadhna comhlana i l-laimh occa ar ro ba dile lais clann Nechtain oldat clann Néll.

p.1006

M1460.5

Maidhm mór do thabhairt ar Ghallaibh lá h-Ua c-Concobhair f-Failghe, Conn mac an Chalbhaigh dú i t-torchair Barún Calatromma & sochaidhi oile immaille fris.

M1460.6

Maidhm do thabhairt lá Gallaibh for Ua Raghallaigh Seaan mac Eoghain mic Seain mic Pilib mic Giolla Iosa Ruaidh airm in ro marbhadh é, & Aedh dearbhrathair Uí Raghallaigh, & Eoghan Caoch mac Mathghamhna Mec Caba, & drong oile génmothát. Cathal mac Eoghain do ghabháil a ionaid.

M1460.7

Mac Samhradháin Eoghan d'écc.

M1460.8

Ruaidhri Ballach mac Muirceartaigh Ui Concobhair d' écc.

M1460.9

Tomás mac Tomáis A Búrc (ro budh Mac Uilliam dar éis Emainn A Búrc), d'ecc.

M1460.10

Mac Caba Enri mac Giolla Criost do techt isin Anghaile lá h-Ua f-Fearghail, Domhnall Buidhe, & a ég do ghalar obann i Lios Aird Abla, & ceithri fichit décc galloglach co t-tuaghaibh do beith ina timceall ogá breith dia adhnacal don Chabhán.

M1460.11

Mac Maghnusa Thíre Tuathail, Ruaidhri mac Eoghain Ruaidh Mec Maghnusa, sáith an tíre-sin do tighearna do mharbhadh lá Conn Ua n-Domhnaill (.i. Conn mac Nell Gairbh mic Toirrdhealbhaigh an Fhiona), & la Tadhg mac Taidhg Uí Ruairc ag toraigheacht creach an tíre, & rugsat na creacha leó go h-Airged Glind, & ro bensat maithe Cloinne Maghnusa na creacha dhíobh isin glind-sin iar marbhadh Mec Maghnusa.

M1460.12

Domhnall mac Diarmada Uí Mhaille, Uilliam Ua Máille & Seaan Ua Maille

p.1008

do dhol ar siubhal loingsi lá cloinn Uí Bhriain i c-Corca Bhaiscinn for Mac Mathgamhna, & a marbhadh a t-triúr riasiú rangadar a longa, & Domhnall Ua Briain do ghabháil, & Mathghamhain Ua Briain do lot ag dol do shoigidh a loinge, & a bháthadh ria rochtain na luinge h-ísin. Ro cuireadh ár a muintire don turus-sin.

M1460.13

Brian Ua Máille do mharbhadh lá a dearbrathair Aodh Ua Maille tria iomagallamh tarla eaturra. Dá mac Taidhg Uí Mháilli iadsidhe.

M1460.14

Mainistir do togbail i n-Inis Arcain isin Mumain i n-epscopoittecht Ruis do braithribh .S. Franseis i n-duthaigh Uí Eittirsceóil ata Inis Arcain.

M1460.15

Mainestir Insi Corthadh i Laighnibh i n-epscopóitecht Ferna ar brú na h-abann dianadh ainm Sláine do thogbhail do braithribh .S. Franseis.

M1460.16

An cethramhadh Eduard do ríoghadh os Saxaibh .4. Marta.

Annal M1461.

M1461.0

AOIS CRIOST, 1461.

Aoís Criost, míle, cethre chéd, Seascat a h-aon.

M1461.1

Felim mac Eoghain mic Néill Óicc Uí Néill d'écc do bedhg saoí ar eneach & ar engnamh cenn dámh & deóradh, neach as mó ro chendaigh do dhántaibh, & ro ba mó duanaire ina aimsir d'écc iar m-breith buadha o dhomhan & deamhan.

M1461.2

Aodh mac Toirrdhealbhaig Óig Uí Concobhair lethtighearna Connacht i n-aghaidh

p.1010

Taidhg Uí Concobhair, diol Choiccidh Connacht do rígh ar cruth ar chaoíndelbh ar chrodhacht ar choccadh ar aoidheadhcairi d'eiccsibh, & dá gach aon nó righeadh a les do ég i m-Baile Tobair Brighde in íd Maii, iar n-ongadh & iar n-aithrighe isin .lxiii. a aoísi, & a adhnacal i Rus Commain.

M1461.3

Clann Neill Ghairbh Ui Domhnaill Aodh Ruadh, Conn, & Eoghan do theglamadh líon a t-tionóil do dhul co Fanaid do soighidh mic Mec Suibne Mhaol Muire uair baoí Ua Domhnaill Toirrdhealbhach Cairpreach ag imbirt a aincridhe for mac Mec Suibhne & for Fánaid uile tria na charadradh la cloinn Neill. Badar dna clann Néill & mac Mec Suibhne ag scrudadh a c-comairle dus cionnus do-ghéndaoís a n-imdhíden ar cloin Nechtain co n-a sochraide ar ro batar acc aithe a n-eccraidhe & a n-anfoladh forra. Iar b-fios scél d'Ua Domhnaill & do cloinn Nechtain clann Néill do dhul i Fánoit do-chóidh-sidhé co n-a bhraithribh, & co n-a thoichestal, & go c-córuccadh Albanach baoí immaille fris ina n-diaidh go ro gabh longport i c-Cenn Maghair do chomhaircis, & do choimhed ar cloinn Neill Uí Domhnaill, & ar Mhael Muire do bhaoi, ag dul leo as an tir & o'd-cualadar clann Neill Uí Domhnaill & muintir Fhanad sin asi comhairle do-rónsat gan an chonair do sheachna no do iomgabhail do lion slóigh no sochaidhe da m-baoi rempa, & o ro cindeadh for an c-comhairle-sin aca, tangatar clann Neill Uí Dhomhnaill & Mael Muire Mac Suibne & Eogan Bacach Mac Suibne, & gach ar gab leo do mhuintir Fanat i c-coinne & i c-comdail Uí Dhomhnaill & cloinne Neachtain go Cenn Mhaghair, & ó ro chomhfhoiccsigset dia 'roile ni ro lamsat gan ionnsoighidh a cele fobit a b-fiocha, & a b-foladh, a n-adbair, & a n-esaenta re aroile gó sin. Tucsat troid & tachar dioghair dasachtach dia 'roile annsin go raoímheadh for Ua n-Domhnaill, Toirrdhealbhach Cairbreach, & ar chloinn Nechtain, & ro gabhadh Ua Domhnaill. Ro marbhadh Maghnus a dearbrathair co sochaidhibh oile immaille fris, & ro h-iomscothadh Toirrdealbhach Cairbreach iar t-tain. Tangatar na

p.1012

maithe-sin iarsan maidm-si Cinn Maghair go Cill Mec Nenain, & do gairedh tighearna d'Aedh Ruadh mac Neill Gairb amail ro ba dir & do gair O Domhnaill .i. Aed Ruadh Mac Suibne Fanat do Mael Muire Mac Suibne.

M1461.4

Magnus mac Briain mic Domhnaill mic Muircertaigh tighearna Cairbre d'ecc.

M1461.5

Mac Cathmaoil .i. Brian tighearna Cenél Feradhaigh d'ecc & tigherna do dhenamh d'Eogan Mac Cathmhaoil.

M1461.6

Fearghal Ua Gadhra tanaisi Cuile O f-Finn do marbhadh la Mac Goisdelbhaigh.

M1461.7

An deccanach Ua Maoil Eoin saoi Erenn uile d'ecc i c-Cluain Muc Nois mic Fiodhaigh.

M1461.8

Aongas Mag Craith saoi le dan, Niall Occ Ó h-Uiccinn, & Niall mac Feargail Ui Uiccinn d'ecc.

M1461.9

Matgamhain mac Uilliam Uí Fergail d'ecc.

M1461.10

Uilliam Ua Flannaccain Saccart & cananach coradh i n-Oil Finn d'ecc.

M1461.11

Feidlim Fionn Ua Concobhair do gabail dia braithrib fein .i. cloinn Briain

p.1014

Ballaigh, & do Ruaidhri mac Ui Concobair Duinn a t-tus na bliadhna-sa gur fas coccadh & commbuaidreadh a Siol Muireadhaigh d' eis na n-gabala-sin, & ro gabadh Tadhg Ua Concobair fein la a braithrib.

M1461.12

Sloicceadh la Mac Uilliam Burc co n-a braithribh co Machaire Connacht do reidhiuccadh Fheidlim Fhinn o mac Briain Ballaigh, & tucsat dó a breth fein as a maithe Connacht a c-cor fris, & ro leicceadh Feidlim a geimhel. Rug-som na maithe-sin lais co Carn Fraoich Mic Fiodhaigh Foltruaidh, & do chuir Mac Diarmada a brocc fair iar n-a chennach, & do gabsat braighde slechta Ona mic Aengusa & Ua m-Briuin, & do imtigh Mac Uilliam iar b-fagbail na m-bragatt-sin ag mac Briain Ballaigh. Iar na cluinsin-sin do chloinn Ui Conchobair Ruaidh ro fuaslaiccset Tadg Ua Concobhair ar leth Baile an Chlair o Ua Concobhair n-Donn do-choídh siot a leith cloinne Concobair Mec Branain iar t-tain.

M1461.13

Coccadh mor ag Gallaibh Midhe & Laighen gur milleadh moran don Midhe don coccadh-sin. Ua Concobair Failge & Mac Risderd Buitiler do techt co Druim Tuirleime deich c-ced no ni as uille do marcslóigh co c-ceinnbeirtibh foraibh uile & badar-sidhe cen oman gan imeccla ag craíthedh a n-each, & a sluagh & a sirthe acc creachlosccadh na Midhe i n-a t-timceall co nona. Ba ar an c-coccadh remraite ro gabadh mac Feidlimidh mic an Calbhaigh Uí Concobair la Sean mac

p.1016

Mic Tomais. Comta mora d'fagbail d'Ua Concobhair o Gallaibh do ciond Sioda amail fa gnath le fer a ionaid do gres.

M1461.14

Creacha mora la Mag Eochagain for barun Dealbhna & creacha mora ele beos for Ledúsachaibh gur aircc an tir co h-Eithne.

M1461.15

Creacha Puirt Lomain la cloinn Iriail I Ferghail.

M1461.16

Maoileachlainn mac Floinn Ui Domnallain d'ecc.

M1461.17

Teboid Ua Maol Muaidh tighearna leithe Fear c-Ceall do marbhadh lá h-Ua Maol Muaidh na Coilleadh.

p.1018

Annal M1462.

M1462.0

AOIS CRIOST, 1462.

Aois Criost, míle, cethre chéd, Sescca, a do.

M1462.1

Mainistir Bhrathar Minur do thionnsccnadh i Muineachán le linn Feidhlimidh mic Briain mic Ardgail Még Mathgamhna do bheith 'na tigherna i n- Oirgiallaibh.

M1462.2

Prioir Daimhinsi .i. Parthalon mac Aodha Uí Flannaccain d'ecc ar Loch Dearcc.

M1462.3

Brian mac Pilip Meg Uidhir fer a aoisi ba ferr eineach, & engnamh i c-coiccedh Uladh uile do mharbhadh a t-tóraighecht a creiche la cloinn Airt Uí Néill, .i. la Ruaidhri co n-a braithribh iar f-faemhadh a anacail, & iar m-beith athaidh aca illaimh. Emann Ruadh mac Seain Még Uidhir do marbhadh leis an Ruaidhri c-cedna.

M1462.4

Tadhcc mac Eocchain Uí Concobair ticcerna Cairbre d'écc.

M1462.5

Maidhm la Tadhcc Ua c-Concobhair & la a braithribh for cloinn Briain Bhallaigh in ro marbhadh Diarmaitt mac Donnchadha mic Briain, & Sean mac Taidcc Mic Tighearnáin na Corra, & cuirther iad do druim a t-tire & a n-uile maithesa. Tiaghait da mhac Briain fein h-i Scén h-i c-Cenn Mec Branáin ar in n-Greanchaigh, & ro beiccen do Mac Branain a t-treiccen go ro cuirit ar fogra o thír co tír, & ro h-ionnarbadh Mac Branain feisin as a dhuthaigh isin Anghaile. Ro ghabh Ó Ferghail fris, & do-rad ferann dia cethraibh & coinnmedh tíre dia muintir.

p.1020

M1462.6

Sloiccheadh la Mac Uilliam Cloinne Riocaird i n-Uibh Cairín gur eirigh Ua Meachair, .i. Tadcc co n-a chomhaentaibh doibh gur marbhadh Uilliam Búrc mac Mic Uilliam d'aen urchor gae la mac Ui Mheachair, & ba h-e an t-urchor-sin rucc Ua Mechar co n-a slogh ass. An t-Ua Mechair-sin ticcerna Ua c-Cairin d'ecc iar t-tain & a mhac do ghabháil a ionaid.

M1462.7

Mac Branain, .i. Tomaltach Carrach mac Cuinn mic Aodha d'ecc iar c-cian aois.

M1462.8

Iarla ócc Urmumhan do thecht i n-Erinn co sochaidhe moir do Shaxoibh. Ro fás coccadh mor etir Iarla Urmumhan, & Deasmumhan dia ro gabhadh Geroid mac Iarla Desmumhan la Buitilerachaibh. Ro gabhadh leo beos Port Lairge. Ro chinnset iaramh cath do thabhairt dia 'roile co ro ionnsaigh cach a cele díobh, & bá dar sarucchadh Iarla Urmumhan do dheachaidh Mac Risdeird do thabhairt an chatha an la h-isin. Cidh fil ann thra acht ro sraoíneadh an cath fair, & ro gabhadh é budh dein. At-berat aroile co ro h-adhnaicit deichnebhar ar cheithre chéd

p.1022

díbh cenmótá a n-duadar coin & eathaidedha. Gabhait dona Geraltaigh Cell Chainnigh & bailte mora criche Builterach iar c-cor a n-áir isin cath-sin. Agus bai an t-Iarla occ Urmumhan sin co n-a Shaxoibh i m-baile daingen, & nochar féadadh a thoghail. Brathair ele don Iarla-sin do techt i n-Erinn, & ceithre longa co n-a m-baoí inntibh do ghabhail dó do loinges Iarla Desmumhan for in f-fairrge, & nert mor do gabhail do Buitileracaibh treotha.

M1462.9

Maidhm for Ua f-Ferghail la mac Cuinn Uí Maoilechlainn, la Díolmuineachaibh & la Laoighseach mac Rossa isin Nuachongbhail in ro gabhadh Emann mac Uí Fherghail & aoin-fher décc do shliocht Mhuircertaigh Óicc Uí Ferghail. Sechtmoghat a n-esbadha etir marbhadh & gabhail.

M1462.10

Tomas mac Cathail mic Tomais Uí Fherghail tánaisi na h-Angaile do mharbhadh i m-Beol Atha na Pailisi isin oidhce for lorcc a chreiche la dreim do Dhiolmuinechaibh, la Cloinn Concobhair, & la macaibh Muircertaigh co rucsat a cend & a chreach iar n-a fhagbháil i n-uathadh amhail rob' annamh lais.

p.1024

M1463.0

AOIS CRIOST, 1463.

Aois Criost, mile, ceithre céd, Sescca, a trí.

M1463.1

Giolla Criost Mac Edigein biocaire tempaill Pattraicc i n-Oil Finn & canánach coradh do ecc.

M1463.2

Concobhar mac Cathail Ruaidh Még Raghnaill tighearna Cloinne Bibsaigh d' écc.

M1463.3

Sémus mac Gearoid iarla Deasmumhan d'écc.

M1463.4

Diarmaid Mor mac Diarmatta Uí Concobhair do marbhadh la cloinn Taidhcc Ui Concobhair occ Eas Da Conna for Búill.

M1463.5

Cuilén Ua Diomusaigh do marbhadh la Gallaibh.

M1463.6

Corbmac Ballach mac Concobair Mec Donnchaidh an mac oirrigh rob' oirderca oineach & engnamh, ba ferr aithne & eolus ar gach n-ealadhain dá raibhe i n-Iochtar Chonnacht d'écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe.

M1463.7

Indsaiccidh la h-Uilliam Burc mac Risdeird for caislen Muilinn Adam i n-eraic a shula gur leanadh é a t-toraigheacht co bord Baile in Motaigh go ro iompaidh-siomh frisin tóraigh & ro marbadh cuicc fir dhécc don toraigh lais fa mac Maghnusa mic Diarmada Mec Donnchaid & fa macaibh h-Uí Neill, do bhen a suil assam fein occ an c-caislen-sin fecht riamh.

M1463.8

Mac Maiu Baired tighearna Thíre h-Amalgaidh, & Siacus Cam mac Fergail tighearna Cloinne h-Amlaoibh Ui Fhergail d'écc.

p.1026

M1463.9

Grainne ingen Taidhg Ui Ruairc ben Mec Donnchaidh d'ecc.

M1463.10

Tadhg mac Domhnaill Mhóir Mec Donnchaidh tigherna-sidhe for leth Tire h-Oilealla & a écc.

M1463.11

Enri mac Feilim Ui Ragailligh do marbhadh la Donnchadh mac Tomais Óicc Meg Uidhir.

M1463.12

Aodh mac Giolla Pattraicc Meg Uidhir d'écc.

M1463.13

Ri Saxan do chor tiodhlaicedh go h-Ua Neill Enri mac Eoghain, .i. ocht slata & da fichet do sgarláid, & idh oir et cetera.

M1463.14

O Neill do tabhairt tuarasdail do tighearna Tuadhmhumhan do Tadhg mac Toirrdhealbhaigh Ui Briain.

Annal M1464.

M1464.0

AOIS CRIOST, 1464.

Aois Criost, mile, ceithre ced, Sescatt, a cethair.

M1464.1

Fearsithe Mhág Duibne epscop an da Breifne d'écc.

M1464.2

Diarmaitt Mac Murcadhain sacart toccaidhe d'ecc.

p.1028

M1464.3

Tadhg Ua Conchobair do ecc an Satarn iar c-ced Fheil Muire & a adlacadh co h-onorach h-i Ros Comain la Sliocht Cathail Croibdeirg tiar & toir & la tuathaibh Sil Muiredhaigh archeana.

M1464.4

Cedach Ua Mordha ticcerna Laoigsi d'ecc do treagait.

M1464.5

Domhnall Ua Ruairc, Seaan mac an Oifisel mic Muirceartaigh Oicc Ui Fergail, Maoileachlainn mac Briain mic Muirceartaigh Óicc Uí Fergail co n-a mhnaoi, Mor inghean t-Sémais Ui Cheinneidigh ben Még Eochaccain co n-a h-ingin & Muirceartach mac Sean Uí Duibhgendain d'écc don treghait cedna.

M1464.6

Muircertach mac Airt Uí Mhoileachleainn & a ben ingen Uí Cobhthaigh, & triar eile amaille friu do dol d'écc in aen lo co n-oidce tre fheghadh eich do-cuaidh do na cnapaibh cedna.

M1464.7

Remann mac an Phríóra mic Lochlainn Uí Ferghail d'ecc don tregait.

M1464.8

Domhnall Cam mac Concobhair Mec Donnchaidh d'ecc.

M1464.9

Mac Diarmata Ruaidh, .i. Diarmait, mac Maoilechluinn, Cathal Bacach mac Corbmaic na Formaoile, & Ben Muman ingen Ui Flannagain d'ecc.

M1464.10

Cond mac Neill Gairbh Uí Domnaill, & Aengus mac Neill Uí Domnaill do marbhadh la h-Eiccneachan mac Nechtain Uí Domnaill h-i Findruim an .8. la Mai.

M1464.11

Creachsluaiccheadh la h-Ua Neill, & la cloinn Neachtain Uí Domnaill i t-Tír Conaill iar marbadh Cuind Uí Domnaill gor loiscset an tir co h-Ath Seanaigh co rugsat groighe, & bú iomdha. Acht cena ní deachaidh gan diogail uair ro fagaib siot luagh a ruccsat, .i. Brian mac Concobhair Oicc mic Concobair Ruaid Meg Uidhir saoi ar eineach, ar engnamh, & fer tighe aoidheadh coitcend co n-ochtar ar fichit don t-sluagh do marbadh maraon ris.

p.1030

M1464.12

Bresal mac Donnchaidh Ui Cheallaigh & Maoileachlainn mac Uilliam Uí Ceallaigh, bai h-i f-frithbeart fri aroile im tighearnas Ua Maine, d'ecc i n-aoin t-sechtmain i n-dereadh April, ar a dubairt Breasal an tan tainic giolla Maoileachlainn dia fhios i n-galar a bháis, ‘Gabaim coinne le Maoileachloinn h-i f-fiadhnaisi ar t-Tighearna diblinibh ria c-cionn Sechtmaine’ & do fregrattar araon an choinne h-ísin.

M1464.13

Coccadh mor etir cloinn Uilliam Ui Ceallaigh, & clann Donnchaidh Ui Cheallaigh iar n-ecc Bresail & Maoileachlainn.

M1464.14

Mac Risdeird Buitiler an t-aoín fhear bá h-airde clu & oirdearcus do Gallaibh Ereann i n-a re do ecc.

M1464.15

Ir mac Catail Ruaidh Meg Raghnaill ba tanaisi for a duthaigh fein & a díol do tighearna ar iocht & ar firinne d'ecc sechtmain ria f-Feil Míchil, & Ir mac Uilliam Meg Raghnaill do marbhadh la Gilla n-Glas Diolmain isin t-sechtmain cedna d'aen forgamh do ga iar m-beith h-i b-farraidh dearbrathar a mathar dó .i. Uilliam Dalatun.

M1464.16

Domnall mac Muirceartaigh Bacaigh Uí Concobhair tigearna Cairpri Droma Cliabh (co n-a braithribh acht madh beacc) do marbhadh la cloinn Eoghain Uí Concobhair, & tighearna do denam do Ruaidhri mac Briain Uí Concobhair i n-a ionad.

p.1032

M1464.17

Feidhlim mac Donnchaidh mic Tighearnain Oicc Ui Ruairc do gabail la h-Ua Ruairc & Aedh mac Taidhcc Uí Ruairc do gabhail la Tighearnan Occ mac Donnchaidh iar sin i n-a diogail.

M1464.18

Tomaltach Occ Ua Gadhra do marbhadh i n-greis oidhche for Sliabh Luga la Muirges mac Corbmaic Mec DiarmadaGall & la h-Emann an Mhachaire Mac Goisdelbhaigh.

M1464.19

Lochlaind mac Mailín Uí Maoil Conaire d'ecc iar t-treblaitt foda & iar m-buaidh n-aithrighe, & a adlacadh i n-Oil Find.

M1464.20

Lochlaind mac Firceirtne Uí Uiccinn d'ecc.

M1464.21

Tomas Greannach & Domnall da mac Duinn Meg Uidhir do marbadh la n-a n-dearbrathair, .i. Ruaidhri Glas.

M1464.22

Creachruathar la cloind Uí Cheallaigh, .i. Colla prioir Tighe Eoin, & Ruaidhri Ua Cellaigh tre forailemh Briain Uí Braoín Breghmuine, & cloinne Rosa mic Muirceartaigh Midhigh Uí Fergail, & tainic a dhomhaoín doibh diblinibh uair do marbhadh da mac Uí Cheallaigh, & se fir decc dia muintir amaille friu.

M1464.23

Brian Ua Brain co n-deichneabar dia muintir, & deichnebar ele do lucht an Chalaidh fa Uilliam mac Donnchaidh mic an Priora Uí Fergail do mharbhadh la Mag Amalgaidh.

M1464.24

O Domnaill, Mac Uilliam Burc, & moran do Ghaoidhelaibh, & do Gallaibh Ereann amaille friu do dhol co h-Ath Cliath Duiblinne h-i c-cenn Tomais iarla Desmumhan iustis na h-Ereann an tan-sa, & rann & cengal do denam doibh fris.

M1464.25

Tir Tuathail do creachadh la h-Aodh Mac Diarmada tighearna Muige Luircc

p.1034

& Mac Diarmada Gall co maithibh Tire Tuathail do teacht asteach tar cend a c-creach, & braighde do tabhairt d'Aodh óir battar-somh ag Cloind n-Donnchaidh ó bhas Tomaltaigh Mec Diarmada co nuicce sin.

M1464.26

Naonbar do muintir an Iustis do mharbhadh h-i f-Fine Gall tre comhairle espuicc na Midhe. An Iustis, an t-epscop & an Priostunach do dol co tech an rig d'iomcosaoit for aroile.

M1464.27

Tomas iarla Deasmumhan do theacht for c-cula ó tigh righ Saxan co n-ionatt righ leis i n-Erinn gco t-tiodhlaicthibh mora d'faghbail dhó on rígh.

M1464.28

Feidhlimidh Ua Ruairc & Aedh mac Taidhg Uí Ruairc do leigean amach ar gach taoibh & sidh na Breifne do denamh.

M1464.29

Uilliam mac Maine mic Aedha tighearna sleachta Concobhair Mec Branain d'écc.

M1464.30

Domnall Cam mac Conchobhair Mec Donnchaidh d'écc.

M1464.31

Mainestir .S. Franseis, i n-Ath Dara isin Mumhain i n-epscopoitecht Luimnigh dho denamh ar brú na Máighe la Tomas iarla Cille Dara, & la Siobain ingin t-Semais iarla Deasmumhan, & tumba do denomh doibh innte.

p.1036

Annal M1465.

M1465.0

AOIS CRIOST, 1465.

Aois Criost, mile, ceithre ced, Seascca, a cuicc.

M1465.1

Tomas mac Muiris mic Matha abb Lessa Gabhail d'écc.

M1465.2

Gormlaith Caomhanach (ingen Meic Murchadha ri Laighen) ben Uí Neill, do écc.

M1465.3

Aodh mac Conchobair Mec Diarmada tighearna Muicche Luircc do ecc, & Concobar Occ mac Conchobhair Mec Diarmatta do gabhail a ionaid do reir togha sleachta Aodha Mec Diarmata etir cill, & tuaith, acht clann Ruaidhri Mec Diarmada n-amá, & tainic a domhaoín doibh-sein ar do gabadh la coinne leó ar Carn Fraoich, Ua Conchobair Donn, Donnchadh Ua Ceallaigh, & clann Ruaidhri don dara leith, Mac Diarmata & a thir don leith araill. Fasaidh deabaidh etorra gor marbhadh Diarmait mac Ruaidhri Mec Diarmata, & ba h-echt mór ina thir e-sidhe. Ro gabhadh Tadhcc mac Ruaidhri Buidhe, & ro madmaigheadh Ua Concobair Donn.

M1465.4

Sean Dubh mac Donnchaidh mic Aeda Meg Uidhir do mharbhadh la Sean mac Pilib Meg Uidhir.

M1465.5

Eoin mac Alasdrainn mic Eoin Mhóir Mec Domnaill do marbhadh la Conn mac Aedha Buidhe Uí Nell.

M1465.6

Maoilechlainn Ua Birn, taoiseach Tire Briuin na Sionna, & a mac occ .i. an

p.1038

Giolla Dubh, Maoil Sechlainn a ainm, do marbhadh & do losccadh da braithribh fein, & da oireacht an Domhnach ria Samain, & a mac ele Cairpri Ua Birn do marbhadh d'aen urchor saighde lasan druing cedna isin m-Bernaigh m-Bailbh isin mí c-cedna.

M1465.7

Mac Con Snamha & a mac do marbhadh la Domnall Ua Ruairc & la a chloinn a meabail & suidhe doibh i n-a tír.

M1465.8

Aodh mac Taidhcc Uí Ruairc d'ecc.

M1465.9

Corbmac Mac Diarmata Gall tighearna Airtigh d'ecc.

M1465.10

Aodh mac Neachtain Uí Domhnaill do écc.

M1465.11

Mainistir Chille Crédhe isin Mumhain i n-epscopóitecht Corcaighe do togbail do Braithribh .S. Franseis la Siol c-Carthaigh, & tumba onorach do dhenomh dhoibh fri h-adhnacal a n-uasal & a n-aireach.

p.1040

Annal M1466.

M1466.0

AOIS CRIOST, 1466.

Aois Criost, mile, ceithre ced, Sesccat, a sé.

M1466.1

Brian mac Giolla Pattraicc Meg Uidhir abb Leasa Gabhail, & Domnall Ua Leannan cananach do muintir Leasa Gabail d'écc.

M1466.2

Feidlim mac Briain Meg Mathghamna tighearna Oirghiall d'ecc.

M1466.3

Brian mac Amhlaoibh Meg Uidir cenn a aicme fein, & tighearna Cloinne h-Amlaoibh d'écc.

M1466.4

Aine ingen Megeochagain ben Meg Uidhir d'écc.

M1466.5

Conchobhar mac Ui Concobair Ruaidh d'écc.

M1466.6

Brian Dubh mac Taidhcc Uí Concobhair d'ecc an cuicceadh la dég do Marta.

M1466.7

Riocard mac Emainn Tirial & Tomas Gallda mac Emainn Tirial d'ecc.

M1466.8

Uilliam Burc mac Uateir a Burc, & Uilliam Burc mac Seain mic Mic Uateir d'écc.

M1466.9

Ua Duibgennáin Cille Ronain Fearghal & Muirges cananach mac Conaing Chananaigh Uí Mhaoil Conaire, & Concobar mac Taidhcc Mec Branain d'ecc.

M1466.10

Uaithne mac Feargail Uí Raighilligh d'écc.

M1466.11

Donnchadh mac Muirceartaigh Uí Dhalaigh d'ecc.

M1466.12

Maidhm mor do thabairt for Gallaibh Machaire Airgiall la h-Aedh mac Eoghain Uí Neill.

M1466.13

Sloiccheadh lá Gallaibh Midhe, & Laighen i n-Uibh Failge, tionoilis Ua Concobhair

p.1042

Failge .i. Conn mac an Calbhaigh a sochraide for a c-cionn & ro marbhadh lais cedus Sean Mac Tomais an cend fedhna ro ba fearr & rob' airegdha do Gallaibh, & ba banna ria f-frais do Gallaibh an marbhadh h-ísin, ar do madmaiged an t-iarla ar n-a mharach, & Goill maille fris, & gabtar h-é budein, & bentar a arm & a eideadh dhe, & iodhlaiceadh la Tadhg Ua Concobhair an t-Iarla a chliamhain go Caislén Cairpre, & drong mor don t-sluagh amaille ris. Ro gabhadh dna don chur-sin, Criostoir Ploingcéd, & prioir Tighe Muire Atha Truim & Uilliam Occ Uinnsionn, an Bearnabhalach, & sochaidhe oile amaille friu. Dala a n-deachaidh isteach h-i c-Caislen Cairpre as in maidm-sin tangattar Gaill Atha Cliath i n-a c-coinne & ruccsat leo iat d'aimhdheoin a n-esccarat tar a n-ais. No teighdís iaromh sirthe a h-Uíbh Failge co Temhraigh budh tuaith, & co Nás budeas & no bidis Breifnigh & Airghialla acc creachlosccadh na Mide for gach leth gan tesargain gan toraigecht o sin amach go cent treimsi iar sin.

M1466.14

Tadhg Ua Briain, tighearna Tuadhmhuman do dhol sluagh lanmhór tar Sionaind amach isin Samradh do shonnradh go ro creachadh Gaoidhil Desmumhan & Iarmumhan lais, & do-radsat Gaoidhil Laigen

[Footnote: f: This passage is given as follows in the Annals of D.F. from which Dr. Leland has manufactured his account of the transaction: [...] Thady fitz Torly O'Brien, King of Tuamond, marched with an army in this Summer over the Shinan southwards [...] so that the Irish of Desmond and Iarmond all obeyed him; and he bribed the Goills, .i. old Irish of Linster, so that they were working his coming to Tara [...]]

beos a riar dhó. Soais dia tigh iar sin & iar n-gabail criche Cloinne h-Uilliam & Condae Luimnigh, & iar na disliucchadh dhó on iarla do ciond siodha d'faghail do féin & da thír & iar b-faghbhail tri

p.1044

f-ficet marcc gacha bliadhna ó muintir Luimnigh co brath ad-bath do galar ag a tigh budhdhéin, & Conchobhar mac Toirdhealbhaigh Uí Bhriain d'oirdneadh i n-a ionadh.

M1466.15

Riocard mac Mec Uilliam Burc mic Riocaird Óig tanaisi Cloinne Ricaird d'éc.

M1466.16

Ua Dubda & a mac do mharbhadh i meabhail la cloinn Maoil Ruanaidh mic Ruaidhri Uí Dhubhda.

M1466.17

Maidhm mor do thabhairt la Gallaibh .i. na Midhe ar Mhág Mathghamna dú inar marbhadh sochaidhe, & in ro gabad Aod Ócc Mag Mathghamna, & Mac Domhnaill Cloinne Ceallaigh.

M1466.18

Eoghan, & Aedh Dubh da mhac Ruaidhri mic Cathail Duibh Ui Concobhair, & Tadhcc mac Briain mic Cathail do marbhadh la Diarmait mac Táidcc Ui Concobhair, & la cloind Diarmatta Ruaidh mic Taidhcc Uí Concobhair Luan Cascc for cuirreach Liathdroma.

M1466.19

Maoileachlainn, & Sean da mhac Eogain Mec Diarmata Ruaidh d'ecc in en caeicdigis.

M1466.20

Eogan mac Seain Mec Donnchaidh, & Muirceartach mac Con Connacht Ui Dhálaigh d'ecc.

M1466.21

Mainistir Oilein na Trinoide .i. for Loch Cé, co n-iomhaighin na Trinoide do losccadh lá coinnil.

p.1046

Annal M1467.

M1467.0

AOIS CRIOST, 1467.

Aois Criost, mile, ceithre chéd, Sesccat, a seacht.

M1467.1

Semus Ua Fergail abb Lethratha saoi dhercach deigheinigh d'écc.

M1467.2

Niall mac Mathgamna Meg Craith oificel Locha h-Erne, & pearsún Insi Caoín d'écc.

M1467.3

Eoghan mac Rudhraighe Meg Matgamna tighearna Oirgiall d'écc, & Remann mac Rudhraighe do gabhail tighearnais dia eis.

M1467.4

Toirrdealbhach Ruadh mac Uí Neill (Enri) d'ecc.

M1467.5

O Raighilligh, .i. Cathal mac Eoghain d'ecc.

M1467.6

Mac Cathmaoil Eoghan d'ecc.

M1467.7

Aodh mac Briain Uí Ceallaigh tighearna Ua Maine d'ecc, & a adhlacadh i n-Ath Luain, & Aodh na Coilleadh mac Uilliam Uí Cheallaigh do gabhail a ionaid.

M1467.8

Domhnall Buidhe Ua Feargail ardtaoiseach na h-Angaile, & Laoigseach mac Rosa mic Concobhair mic Cathail Uí Fheargail d'ecc. Irial Ua Feargail i n-ionadh Domnaill, & Sean i n-ionadh Iriail.

M1467.9

Aodh Dubh mac Donnchaidh mic Briain Ballaigh, Tadhg a brathair, Tadhg mac Briain, & Aodh Ruadh mac Diarmada Móir mic Diarmada Ui Chonchubhair do mharbhadh i n-greis la Diarmaid Ua c-Concobhair & la cloinn Diarmata Ruaidh mic Taidg Ui Concobhair, & la Cathal mac Ruaidhri Óicc Uí Concobair.

M1467.10

Colla mac Magnusa Meg Mathghamhna, & aoin fhear decc dia muintir do mharbhadh for lorcc a creiche fein la Breifneachaibh.

M1467.11

Dauidh Mac Goisdelbhaigh do mharbhadh la Tomas Mac Feorais.

M1467.12

Donnchadh mac Seain mic Maoileaclainn Uí Fergail d'ecc for slicchidh na Romha.

M1467.13

Sean mac Emainn mic Feargail Ui Raigilligh do marbhadh.

M1467.14

Mac Mec Uilliam Cloinne Riocaird d'ecc do galar obann, ar ni bhí glóir saogalda nach dubhachus a deiredh.

p.1048

M1467.15

Criostoir Ploingced, Piarus mac Piarais Dalatun, Semus Ócc mac Semais Dalatun, & mac Peitídigh an Muilinn Cirr .i. prioir an Muilinn Chiorr d'ecc don plaig.

M1467.16

Sean mac an Dalatunaigh do marbhadh la a chenel feissin.

M1467.17

Toirrdhealbhach mac Cathail Ui Concobhair do marbhadh i Ross Comáin la cloinn Domnaill mic Magnusa Caim Uí Chellaigh.

M1467.18

Sloiccheadh la h-Ua Neill .i. Enri i n-oireacht Ui Cathain & is for an sloigheadh-sin do marbhadh Tomas mac Pilip Meg Uidir fear a aoisi do b-fearr do duthaigh i n-a reimheas.

M1467.19

Maidhm Croisi Moighe Croinn for Ua c-Ceallaigh, & for cloinn Uilliam Burc la Mac Uilliam Cloinne Riocaird & la Siol m-Briain dú in ro marbhadh Uilliam Caech a Burc mac Mec Uilliam, & da mac Uí Cheallaigh, & Aedh Buidhe mac Toirrdelbhaigh Mec Domnaill consapal a n-Gallócclach, & deichnebar d'uaislibh Cloinne Domnaill amaille fris. Torcratar beos ocht f-fichit gallocclach go sochaidhe oile cenmothat-sidhe. Ua Domhnaill .i. Aed Ruadh mac Neill Gairbh do theacht i c-Connachtaibh do dhioghail an madhma-sin ar bá rann carat dhó Mac Uilliam & Ua Ceallaigh, & sith do bhein dó a Cloinn Riocaird & imtecht imshlan dia tigh.

M1467.20

Inis Locha Cairrgin do ghabhail la h-Ua c-Conchobhair n-Donn, & la cloinn mic Feidhlimidh for lucht a coimheda.

M1467.21

Creacha dirimhe la Tadhg Ua Concobhair, la Mag Eochagain, & la Mac Fheórais for mag Tetbha gur airccset an tír ó Impir go Baile Mic Uilliam.

p.1050

M1467.22

Caislen Chuile Maoile do gabhail la cloinn Corbmaic Ballaigh Mec Donnchaidh for sliocht Corbmaic Mic Donnchaidh.

M1467.23

Iustis Saxanach do techt i n-Erinn, & Tomas d'aithearradh, ní dia t-tainic milleadh Ereann.

Annal M1468.

M1468.0

AOIS CRIOST, 1468.

Aois Criost, mile,ceithre ched, Sesccat, a h-ocht.

M1468.1

Concobhar Ua Maoileachlainn epscop Oil Finn d'ecc.

M1468.2

Tomas Iarla Desmumhan, & ro ba iustis i n-Erinn mac Semais mic Gearoid dearscaightheach Ereann i n-a aimsir dia cenel feissin ar deilb ar denamh ar

p.1052

eineach, ar engnamh, ar deirc, ar daonnacht do bochtaibh & daidilccneachaibh an Coimde ar thiodnacal sed & maoine do tuaith d' eaglais & d'filedhaibh ar coscc meirle & míbhés do dhol co Droicet Atha h-i coinne an Iustis Shaxanaigh & Gall na Midhe archena. Ro feallsat fair & ro dichendadh leo é cen nach cionn & batar brónaigh ermór fear n-Ereann don scel-sin. Ruccadh iaramh a chorp co Traigh Lí, & ro h-adnaiceadh i n-othairlighe a ashen & shinnsior co n-onoir & co n-airmidin n-adhbhail.

M1468.3

O Ruairc Tighearnan Occ mac Taidhcc tighearna diongmala Ua m-Briuin & Catha Aeda Finn d'ecc iar m-buaidh ó domhan & o demhan, & Domnall mac Taidg Uí Ruairc do oirdneadh i n-a ionad la h-Ua n-Domnaill & la a chairdibh archena. Sliocht Tighearnain mic Tigearnain Moir mic Ualgaircc do eirge i n-a aghaidh go h-eccoir, & Donnchadh Loscc mac Tighearnain Móir do riocchadh dhoibh fein do Cairpreachaibh & do Cloind n-Donnchaidh. O Domhnaill iar na cluinsin-sin dó tocht sluagh dirimh tar Eirne anall & Iochtar Chonnacht do milleadh leis & creacha diairmhe do denamh dhó for airthear Tire Fiachrach Chuile Cnamha & Coillteadh Luighne & a m-breith leis dia tigh iar sin. Mac Uilliam Uachtarach .i. Uillec mac Uillic an Fhiona, & O Concobhair Donn co na sochraide Gall & Gaoidheal diblinibh do dol h-i foiridhin Iochtair Connacht, & baile Ui Ruairc do losccadh leo, & gan do maith do denam acht madh sin, & a t-toidhecht dia t-tigh gan cath gan comha.

M1468.4

Ruaidhri mac Concobair Mec Donnchaidh tighearna Tire h-Oilealla & Baile an Duin d'ecc iar m-breith báire for domhan & demhan.

p.1054

M1468.5

Toirrdhealbhach mac Seain Ui Ragailligh d'oirdneadh i t-tighearnus na Breifne.

M1468.6

Ua Cathain .i. Magnus d'ecc.

M1468.7

Cathal Occ mac Cathail Ruaidh Meg Ragnaill lan-taoiseach Muintire h-Eolais d'ecc i n-a tigh fein isin ced Domnach don Corgus iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe & taoisech do gairm da mac .i. Tadg Mag Ragnaill, & taíseach ele beos do gairm d'Uilliam Mag Ragnaill la sliocht Maoileachlainn Meg Ragnaill.

M1468.8

Art mac Cuinn Ui Maoileachlainn tighearna Midhe do marbhadh h-í c-Cnoc h-Uí Coscraigh Máirt Chascc do sonnradh.

M1468.9

Ua Mórdha & Mac Giolla Patraicc d'ég don treaghait.

M1468.10

Ben Mumhan inghean Eoghain Uí Concobhair ben Uí Ceallaigh .i. Aedh mac Briain d'ecc.

M1468.11

Emann an Machaire Mac Goisdelbaigh do marbhadh la a dearbrathair Uilliam Mac Goisdelbhaigh.

M1468.12

Concobhar Buidhe mac Corbmaic Mec Branain d'ecc.

M1468.13

Uaithne mac Mec Eochagain do marbhadh d'urcor do saighid h-i c-caislen Cnuic Uí Cosccraigh.

M1468.14

Ruaidhri mac Diarmada Ruaidh mic Taidhg Uí Concobhair, & a ben inghean Cairpre Uí Concobhair d'ég do galar obann.

M1468.15

Tadhg Mac Tighearnain brucchaidh cédach conáicch, & a ben Nuala ingen mec Donnchaidh Riabhaigh .i. Feargal d'ecc.

M1468.16

An Giolla Dubh mac Corbmaic Buidhe Mec Donnchaidh d'écc.

M1468.17

Concobhar mac Emainn mic Maoileachlainn Uí Ainlighi d'ecc Satharn Minchasc.

M1468.18

Torna Ua Maol Chonaire ollamh Shíl Muireadhaigh i sencus & a filidhecht d'ecc i n-a tigh fein i l-Lios Fearbain iar b-Feil Pattraicc iar m-buaid n-aithrighe, & a adnacal i n-Oil Finn. Erard Ua Maol Chonaire i n-ollamnacht dia eise.

M1468.19

Ua Concobhair Failge Conn do gabhail la Gallaibh.

M1468.20

Caislen Bona Drobaoisi baoí ag Ua n-Domnaill do thabhairt dó doridhisi do sliocht Mhuirceartaigh Bacaigh.

M1468.21

Riocard a Burc do toidhecht h-i Muigh Luircc sidh do dhenamh dhó fri Mac

p.1056

n-Diarmada, & a n-dol diblinibh i c-coinne Uí Domnaill, & Ó Domnaill do dhol tar Éirne résiú do ruachtatar-somh, & gan a t-tegmail dá cheile don chur-sin. Riocard d'iompúdh tar a ais i Machairi Chonnacht, & braighde do breith lais o cloinn Uí Concobhair Ruaidh, & sliocht Feidlim do breith lais o nar faomhsat braighde dó.

M1468.22

Clann Connmaigh dna do milleadh la h-Emann mac Uilliam fein co n-a cloinn tre uabhar & diomus.

M1468.23

Creacha diairmhe la Feidhlim f-Fionn for Ua c-Conchobhair n- Donn, & a m-breith leis i Moigh Luircc. Creacha anba leis a h-Uibh Maine. Creach ele leis ó Shliocht Feidlim Cleirigh & creach ó Muintir Birn co Cill Athrachta i c-coinne Riocaird a Burc co n-a sluagh, & ro congaibh sé an sluagh gan sgaoileadh ó 'roile fri ré sechtmaine for a lon fein amhain, & do fhosdfadh iad ní ba sia dia n-andaois aige. Creach mor ele do breith la Feidlimidh ó Ciarraighe Mec Ceithernaigh, & mac mic Aedha Caoich Uí Concobhair do marbhadh leis an la-sin. Emann Mac Uilliam d'eirge dó for Iomaire Uaráin tri fichit gallóglách tri fichit do ceithirn congmala, & marcsluagh a tire féin. Ro loitead moran etorra, & ro benadh an creach d'Feidlim cenmota a capaill.

M1468.24

Moran do milleadh i Mide & h-i Laignibh la Gearoid mac Iarla Desmhumhan a n-díogail Tomais iarla.

M1468.25

Baile Uí Raigilligh & mainistir an Chabhain do losccadh la Gallaibh & leis an Saxanach ler dicendadh Iarla Desmumhan.

M1468.26

Maidm mor do thabhairt la Conn mac Aodha Buidhe Uí Neill h-i m-Beind Uamha for Gallaib Leiti Cathail du in ro gabhadh Muirceartach Ruadh Ua Neill tighearna Cloinne Aedha Buidhe in ro marbhadh Aengus mac Alaxandair Mec Domhnaill, Mac Roberd Sabaoís tighearna Leithe Cathail, & sochaidhe do Gallaibh & do Gaoidelaib cenmotat-sidhe.

M1468.27

Creacha anba la Feilim f-Fionn & la Mac Diarmata, Concobar mac Corbmaic for Baile an Tobair, & Ua Concobair fein co breith forra lion a

p.1058

thionoil cenmotat a thuatha, & Ruaidhri Ua Concobhair lion a thionoil co n-druing moir do Cloinn Connmaigh maraon ris, & sliocht mic Feidlimidh uile abus d'eirghe doibh diblinibh. Cland Diarmata mic Ruaidhri Mec Diarmata, & clann Corbmaic Oig Mec Diarmata do bi h-i f-foslongport i m-Bealach Coille do breith forra bheós, & Feidhlim d'imteacht co h-aithesach iomlan co nuicce an Scor Mor h-i c-Cloinn Cathail Mic Muireadaigh. Feidlimidh iaromh & Mac Diarmata d'iompudh co crodha cosccrach friu & sraonmaidm seachranach do tabairt forra co na tabradh fer dib iasacht slaite dia 'roile. Eoghan mac Toirrdelbhaigh Doill mic Toirrdelbhaigh Óicc Uí Concobair & Feidlimidh mac Toirrdealbhaigh Ruaidh mic Briain Bhallaigh, do marbhadh, & shochaidhe do saorclandaibh h-imaille friú, & Feidhlimidh do breith a creiche leis iar m-buaidh, & cosccar, , & iar f-fagbail a biodhbhadhaibh fó mela & chuidbeadh.

M1468.28

Indsaicchidh do dhénamh lá Donnchadh mac Tomais Meg Uidhir ar Philip mac Chon Chonnacht Meg Uidhir i t-Tir Cennfhoda, & creacha mora do tabairt lais. Muintir Donnchaidh do dhol lá a c-creachaibh h-i c-Cloinn Cheallaigh, & Donnchadh d'fágbail doib i n-a uathadh for deireadh na c-creach. Pilip do breith fair isin iarmoirecht. Sodhais Donnchadh la mac Con Connacht co ro marbadh lais é fein & a mac don chur-sin.

M1468.29

Ruaidhri mac Gofraidh Ruaidh Meg Uidhir, & Maoilechlainn mac Donnchaidh mic Gafraidh d'écc.

M1468.30

Drong mor do Cloinn Gafraidh do marbhadh la cloinn Aedha mic Pilip na Tuaighe Meg Uidhir im Mac Gafraidh fein .i. Donnchadh, immo mac Feilim, & imo derbrathair .i. Eóin, & a mac fein dna Diarmait mac Eoin co t-triar ele imaille friu.

p.1060

Annal M1469.

M1469.0

AOIS CRIOST, 1469.

Aois Criost, mile, ceithri cett, Seasccatt a naoí.

M1469.1

Sean Buidhe mac Seain Moir Meg Craith comharba Tearmoinn Dabheócc d'ecc, & comarba do dhenamh i n-a ionadh do Dhiarmait mac Marcais mic Muiris Meg Craith.

M1469.2

Mág Cártaigh Mór tighearna Desmumhan d'ecc.

M1469.3

Aodh mac Uilliam Uí Cheallaigh tighearna Ua Maine saoi Ereann ar eineach fear ná ro diult fri dreich n-duine do mharbhadh tre fheill la sliocht Donnchaidh Uí Cheallaigh .i. la cloind Breasail, & Thaidhcc mic Donnchaidh Luan Inite an dara la ria f-Feil Bearaigh & dá Ua Cheallaigh do gairm i n-a n-diaidh .i. Uilliam mac Aedha mic Briain, & Tadhg Caoch mac Uilliam Uí Cheallaigh.

M1469.4

Risderd Occ Ua Raighilligh tanaisi Breifne d'écc.

M1469.5

Domhnall mac Briain mic Pilip mic an Giolla Duibh Meg Uidhir, & Giolla Iosa mac Corbmaic mic Giolla Iosa Uí Flannacain do marbhadh la cloinn Aodha Meg Uidhir, & la Muintir Manchain h-i Port Achaidh Inbhir in .9. Calainn September.

M1469.6

Indsaighidh do dhénamh do cloinn Pilip Meg Uidhir, & do cloinn Tomais Oig for cloinn Aedha Meg Uidhir i Miodhbholcc, & creacha mora do tabairt leo don dul-sin, & Brian Maineach mac Donnchaidh mic Aedha Meg Uidhir do marbhadh leó.

M1469.7

Ionnsaighidh ele dna do denamh do chloinn an Pilip cedna ar cloinn an Aodha remhraite h-i Lorcc. Eoghan mac Aedha Meg Uidhir, & Flaithbeartach a mac do marbhadh leo don turus-sin.

M1469.8

Toirrdhealbhach mac Catail Óicc mic Magnusa Meg Uidhir d' écc.

M1469.9

Tadhg Dubhshúileach mac Mec Craith Meg Uidhir do marbhadh la cloinn Aedha Meg Uidir.

M1469.10

Mairgrecc ingen Pilip mic an Giolla Duibh Meg Uidir ben mec Gille Fhinnein, Thaidcc mic Briain d'écc.

p.1062

M1469.11

Mac an t-Sábhaísicch .i. Pattraicc Ócc, do ghabail le Faíteachaibh & tighearnas Leithe Cathail do gabhail do Phatraicc Faít imaille le congnamh I Neill .i. Enri, & Mheic Uidhelin, & gach ar mhair do Shabhaoiseachaibh do chor ar ionnarbadh doibh.

M1469.12

O Gadhra .i. Eocchan mac Tomaltaigh Óicc mic Tomaltaigh Mhoir tighearna Chúile Ua f-Finn d'écc eittir da Fhéil Muire isin f-foghmar, & a mac diongmala Eoghan d'écc do galar obann iar t-tain. Diarmaitt a mhac n-aile do ghabháil tighearnais i n-ionad a athar.

M1469.13

Tadhcc mac Maghnusa mic Seain Mec Branain ticcerna Corc' Athclann do mharbhadh a meabhail la a dearbrathair budéin, & la cloinn a dearbrathar sechtmain iar b-Feil Michíl & da taoisech do gabhail a ionaidh, .i. Domhnall mac Corbmaic las ro marbhadh-somh & Uilliam mac Aedha mac mic Aedha.

M1469.14

Ua Floinn tighearna Siol Maol Ruain co n-a dearbrathair amaille fris do marbhadh lá Maoileachlainn Ua f-Floinn & Maoileachloinn do gabail toisigechta iaromh.

M1469.15

Mac Dubhgaill Eoghan mac Eoghain ele do marbhadh ina tigh fein a meabhail la cloinn Colla Mec Dubhgaill.

M1469.16

Aodh mac Uaithne Uí Ainlighi, & Tadhcc mac Muircheartaicch mic mic Tomaltaigh Uí Áinlighi d'ecc. Tadhcc mac Briain mic Tomaltaigh do ghabhail toisighechta.

M1469.17

Eoghan mac Aedha Buidhe Mhég Eochagain tánaisi Cenél Fiachach do mharbhadh la Cloinn Colmáin.

M1469.18

Risderd mac Tomáis a Burc do threcceadh a thigearnais, & Ricard mac Emainn a Burc d'oirdneadh i n-a ionadh.

M1469.19

Morsluaiccheadh tra leis Ó n-Domnaill (Aedh Ruadh) co maithibh Cenel c-Conaill & co n-eirghe amach Iochtair Connacht, & ní ro airis co rainic do saicchidh Mec Uilliam Burc Riocard mac Emainn, & tainic-sidhe maille lé h-umhla h-i c-cend Uí Domnaill, & isseadh ro cinnset na maithe-sin i n-a c-comhairle iaromh dol ar Mac Uilliam Cloinne Riocaird (Uillecc mac Uillicc an Fhiona) do dhioghail a

p.1064

n-anffoladh & madma Croisi Moighe Croind do bris Mac Uilliam Cloinne Riocaird ar Mac Uilliam Burc rias an tan-sin. Agus robdar aontadhaaigh for an c-comairle h-ísin do-chóidhsiot iaromh i c-Cloinn Ricaird. Loiscthear, & milltear leo cetus an Machaire Riabhach. Battar adhaidh longpuirt i m-Baile an Chláir, .i. baile Mec Uilliam, & loiscit é iar t-tain. Báttar athaidh amlaidh sin ag milleadh & ag moirionnradh an tire dá gach leith díobh. Mac Uilliam imorro, .i. Uilleacc ro tarraing sidhe & ro thionoil cuicce clann Uí Bhriain, an Giolla Dubh mac Taidhg, & Muircertach Garb mac Taidhcc, & droingdiorma do maithibh Dháil c-Cais immaille friu. Rucc Mac Uilliam co n-a sluagh fein & co n-a leir thionol ar Ua n-Domhnaill ag fágbhail an tire. Ro chuirset marcshluagh Mec Uilliam, & Siol m-Briain saighin iomruacctha ar deireadh slóigh Uí Domhnaill ag Baile an Duibh ar tus & ro freccradh sin co neimhleascc la marcsluagh Uí Domhnaill, & lá h-Eccneachan mac Neachtain Uí Domnaill do shonnradh baoí for deireadh slóigh Ui Domhnaill gur ro sraoineadh fo dheoidh for marcshluagh Mec Uilliam & Shil m-Briain, & ro marbhadh don chur-sin Domhnall mac Ui Concobhair Corc Mo Dhruadh co sochaidhibh oile nach airimhtear. Ro thionoil Mac Uilliam & Siol m-Briain a sochraide doridhise, & do-coidhset i n-inneall & i n-orduccadh & ro lensat a h-aon comairle iaromh an slocch-sin Uí Domhnaill h-i t-tóraigheacht. Ar a aoi nír bho torbha doibh uair ro fillset sluagh Uí Dhomhnaill for marcsluagh Mec Uilliam, & Sil m-Briain ag an abaind dianadh ainm Glanog, & sraointear doridhisi forra annsin, & fágbaitt daoine eich, & édala iomdha, & ro imthigh set an cuid oile diobh i maidm mhiochososccair. Cona Maidhm Glanóicce indsin.

Annal M1470.

M1470.0

AOIS CRIOST, 1470.

Aoís Criost, mile, cethre céd, Sechtmoghat.

M1470.1

Pilip mac Tomas mic Pilip mic Aedha Ruaidh Még Uidhir adhbhar tighearna Fer Mhanach mac oirrigh do b-fearr deirc, & daonnacht, & ba ferr d'fior

p.1066

coccaidh i n-a aimsir, & O Flannaccain taoiseach Tuaithe Ratha Corbmac mac Giolla Iosa d'ecc.

M1470.2

Slóiccheadh mor leis Ó Neill .i. Enri mac Eoghain h-i c-Cloinn Aodha Buidhe i c-cenn Mhec Uidhelín sa Duibhtrian, & Mac Uí Néill Buidhe co socraite Cloinne Aodha Buide do dhol ar creich ar Mhac Uidhelín. O Neill, & Mac Uidhelín do bhreith forrae. Troid do thabhairt doibh dia 'roile, & brisseadh for Chloinn Aodha Buidhe. Aodh Ócc mac Aodha Buidhe do ghabhail. Mac Suibhne na Coilleadh, & Eoin Ruadh Mac Suibhne do gabhail bheós. Art mac Domhnaill Chaoíl Uí Neill, & Caislén Sgath Deircce do gabhail la h-Ua Neill don turus-sin, & a thabhairt ar laimh Mhec Uidhelín dia coimhéd.

M1470.3

Brian mac Taidhcc Mec Donnchaidh tighearna Átha Cliath an Chorainn do mharbhadh la Tadhg mac Briain Mec Donnchaidh, & a chaoraighecht do bhein de, & drong mór diá mhuintir do mharbhadh a maille fris. Agus Mac Mhec Donnchaidh Toir do marbhadh ar iomruaccadh an la cedna.

M1470.4

Ruaidhri Bacach mac Ui Neill do mharbhadh la cloinn Airt Uí Néill & la sliocht Enri Aimhreidh. Enri & Brian da mhac Airt Ui Neill .i. Ó Néill, & cethrar do sliocht Enri do marbhadh la Conn mhac Uí Néill i n-a dhioghail sen i n-aon ló. O Neill co n-a chloinn do dhol fha caislen cloinne Airt .i. caislen na h-Oghmaighe.

M1470.5

Eoghan Ua Domhnaill & clann Neachtain do ghabháil & do denamh rainn le cloinn Airt i n-aghaidh Uí Neill.

M1470.6

Sean mac Domhnaill Bhallaigh Mhég Uidhir do mharbhadh le Ruaidhri mac Briain mic Pilip Meg Uidhir.

M1470.7

Domhnall & Donnchadh da mhac Eóghain mic Uí Concobhair Ruaidh do marbadh la Ruaidhri mac Uí Choncobhair Dhuinn. Conn mac Taidhg Uí Concobhair, & Cathal mac Feidhlimidh Fhinn do gabail lais beós.

M1470.8

Connla mac Aodha Buidhe Meg Eochaccáin taoiseach Chenél Fhiachach do mharbhadh for an Achadh m-Buidhe acc tigh Brighde Bhaile Atha an Urchoir la mac

p.1068

Airt mic Cuinn Uí Maoileachlainn, & la Cloinn Colmain a n-dioghail a athar .i. Art, do marbhadh lais-siumh feacht riamh.

M1470.9

Caislen Sliccigh do ghabháil la h-Ua n-Domhnaill for Domhnall mac Eoghain Uí Concobhair iar m-beith athaidh fhoda in iomsuidhe fair, & a breth fein d'fághail dó chomhtoibh d'Ua Domhnaill don chur-sin la taobh umhla, & cios chána o Iochtar Connacht. Bá don chur-sin do-radadh dó an Leabhar Gerr, & Leabhar na h-Uidhri, & cathaoíreacha Domhnaill Óicc ruccadh siar re linn Sheain mic Concobhair mic Aodha mic Domhnaill Óicc Uí Domhnaill.

M1470.10

Sloiccheadh la h-Ua n-Domhnaill & la h-Ua Ruairc do dhol for Cruachain Ó Cuprain do rioghadh Uí Ruairc. Ua Raghailligh, & Goill, & Teallach Dunchadha ar a c-cionn diblínibh ag Bél Atha Conaill, & Emann mac Aodha Uí Raghailligh, & mac an Easpuicc Uí Ghallcubhair do mharbhadh etorra, & eich & daoine do lot. Ua Domhnaill & a sluagh d'iompúdh, & gan a leiccen for Cruachain don chur-sin.

M1470.11

Cethramhna do dhenamh la h-Iarla o Uaric & la Diuice Clarens d'fuigheall mallacht fher n-Ereann .i. don Iustis Saxanach lér milleadh Tomas iarla & as

p.1070

a n-dioghail Tomais tuccadh an midiach-sin fair, & Iustis do denamh d'Iarla Cille Dara iar sin.

M1470.12

Sidh do dhenamh d'Feidhlimidh Fhionn Ó Concobhair fri sliocht Ui Concobhair Ruaidh, & fri cách a c-coitchinne.

M1470.13

Mainistir .S. Fronseis i Lios Laichtnín isin Mumhain i n-epscopóidecht Arda Fearta do toccbail la h-Ua Concobhair Ciarraighe, & a thogha fein innte.

Annal M1471.

M1471.0

AOIS CRIOST, 1471.

Aois Criost, mile, ceithre ched, Seachtmogatt, a h-aon.

M1471.1

Do tiondsgnadh mainistir la braithribh .S. Fronseis isin n-Gallbhaile Etharlach i n-epscopóitecht Imligh isin Mumhain, & do scriosadh an bliadhain ier sin.

M1471.2

Ua Concobair Corc Mo Druadh (Concobar mac Briain Oicc) do mharbhadh isin Leithinnsi la cloinn a dearbrathar fein, .i. le cloinn Donnchaidh Uí Conchobhair.

M1471.3

Tadhcc mac Uí Concobhair Fhailgi, .i. an Calbhach, & Mairgreicce an Einigh Uí Chearbhaill ionnraighteach Gall & Gaoidheal d'ecc don treghait.

M1471.4

Tadhcc Mac Diarmada Ruaidh tighearna Coillteadh Concobhair d'écc.

M1471.5

Aodh mac Domhnaill mic Muirceartaigh Ui Conchobair do marbhadh lá sluagh Riocaird a Burc tainicc ar tarraing Ruaidhri mic Briain Uí Conchobhair.

M1471.6

Domhnall mac Cormaic mic Maghnusa Mec Branain do marbhadh i Lios Ua n-Dubhthaigh a meabhail tar slánaibh tighearnadh & taoiseach Shíl Muiredhaigh

p.1072

la Conn mac Taidhg Mec Branáin iar n-umhlucchadh dó roimhe-sin, & Emann mac Briain mic Magnusa do marbhadh araon ris.

M1471.7

Diarmaitt mac Muirceartaigh mic Aodha Uí Concobhair do mharbhadh lá Feidhlimidh mac Uí Concobhair Dhuinn.

M1471.8

Aodh mac Toirrdelbhaigh mic Ruaidhri mic Cathail Uí Concobhair do marbhadh a meabhail la sliocht Eoghain mic Ruaidhri.

M1471.9

Ionnsaighidh do dhenamh lá Brian mac Feilim Uí Raghailligh h-i c-Cloinn an Chaoich ar Fherghal mac Seain Uí Raighilligh. Creacha do chur rompa dhoibh. Feargal do breith forra, & iomruaccadh do beith etorra, & Cathal mac Iriail mic Feidlim Uí Raghailligh do mharbhadh ann. Feargal do gabhail on lucht n-aile.

M1471.10

Creacha anba la h-Ua n-Domhnaill & la cloinn Eoghain Uí Concobhair for chaoraighecht Cairpre & Cloinne Donnchaidh allaníos do Shligeach. Sloiccheadh mór lá Mac Uilliam Burc i n-Iochtar Chonnacht do congnamh le Ruaidhri mac Briain Uí Concobhair, & dol dóibh fa chaislén Sliccigh. Clann Eoghain Uí Concobhair do beith a b-farradh Uí Domhnaill an tan-sin. Domhnall mac Eoghain do dhol san chaislén & tor an dorais do briseadh la Mac Uilliam & sidh do denamh dóibh iar sin.

M1471.11

Iarla do ghairm do mac Tomais Iarla, & a gabhail lá Cloinn Charthaigh.

M1471.12

Ceatha cloichsnechta d'fearthain i m-Beltaine maille lé tinntech & le toirneach gur mill blatha & toirthe. No biodh da ordlach nó a tri a c-cloich dibh, & do gnidis cneadha & crechta móra ar na daoinibh da m-bendaois.

M1471.13

Sloiccheadh la h-Ua n-Domnaill i n-Iochtar Connacht co ro creachloisc cuid mic an Cosnamhaigh Ui Dubda do Thír Fiachrach.

M1471.14

Creach la cloinn Uí Concobhair Fhailge ó Chenél Fhiachach, & Uaitne mac Meg Echagáin & mac Neill Mic an t-Siondaigh go n-druing ele amaille friu do marbadh leo.

M1471.15

Caislen na h-Oghmaighe do ghabhail leis Ó Neill Enri mac Eoghain. As amhlaidh ro gabhadh cumascc do tabhairt do cloinn Uí Neill & do cloinn Airt dá 'roile

p.1074

a t-tús an geimridh. Sraoíneadh for cloinn Airt, & da mac Airt do mharbhadh go sochaidhibh ele amhail ro ráidhsemar remhainn. Ua Neill co n-a chloinn do suidhe i t-timchell an baile. Sile ingen Uí Domnaill, .i. Niall Garb, ben Neill mic Airt Uí Neill do beith isin c-caislen co sochraide amaille fria. Niall fein co n-a braithribh do dol i c-cenn Uí Dhomhnaill & Conallach, & Ó Neill do beith fon c-caislen o thús foghmhair go deireadh earraigh. Tangattar clann Airt iar t-tain do shaighidh Uí Neill, & do-bertsat an baile do & do-bert-somh da mac fein é, .i. do Conn, & do-deachaidh dia tigh iaromh.

M1471.16

Trian Conghail uile do gabhail le Conn mac Aedha Buidhe, & a maite do teacht cuige, .i. Mac Uí Neill, Mac Uidhilin & Enri mac Briain Ballaicch.

M1471.17

Coccadh mor i n-Uíbh Failge etir Ua c-Concobhair & Tadhg Ua Conchobhair. Tadg do dhol i c-ceand Gall, & sluagh Gall do breith leis i n-Uibh Failghe, & an tir do milleadh leo co leir.

M1471.18

Iarla Cille Dara & Goill na Midhe do dhol ar sloiccheadh h-i Fearn Maigh, & creacha mora do dhenamh ar Mag Mathghamna. Mag Mathgamhna do tionol a tire iar sin. Airgthe mora, loisccthi & ár daoíne do thabhairt dó ar Ghallaibh a n-diogail na c-creach-sin.

M1471.19

Ruaidhri mac Donnchaidh mic Aodha Meg Uidir do marbhadh la Colla mac Aodha Meg Uidhir & la a cloinn acc teach Meg Craith i n-Allt Ruaidhri h-i Tearmonn

p.1076

Dabheócc. Donnchadh Ócc mac Donnchaidh Még Uidhir do lenmain Colla, & é féin, & a mac do mharbhadh ar n-a marach isin ionadh cedna tre miorbuilibh Dé & Dabheocc.

M1471.20

Sloiccheadh lá h-Ua Neill h-i t-Tír Breasail, & a losccadh leis. Meic riogh Tire Conaill uile, & clann Airt Uí Neill do breith forra, & O Neill do shoadh dia tigh don turas-sin.

M1471.21

Mag Uidhir, .i. Tomas Occ mac Tomais do chor a tighearnais de ar c-caithemh urmhóir a aoisi le deirc, le h-eineach, & le h-uaisle, & tighearnas do tabhairt da mac (Émann), & a mac ele d'fáccbháil i n-a tanaisde, an treas mac, Rossa i n-espuccóide Clochair.

M1471.22

Muircertach mac Eoghain Uí Neill d'ecc.

M1471.23

Aodh mac Briain mic Pilip na Tuaighe Meg Uidhir d'ecc .16. calainn Marta.

Annal M1472.

M1472.0

AOIS CRIOST, 1472.

Aois Criost, mile, ceitre céd, Sechtmoghadh, a dó.

M1472.1

Mathghamhain mac Toirrdhealbhaigh Uí Briain tanaisi Tuadhmuman d'écc.

M1472.2

O Catháin Ruaidhri Ainshesccar do mharbhadh a f-fiull la Mac Uidhelín .i. Seinicin Carrach. Conn mac Aodha Buidhe Uí Neill do thionol a sochraitte & Goffraidh Ua Catháin dearbrathair don Ruaidhri chedna do dol gus an ruta do dhioghail Ruaidhri ar Mac Uidhelín. Feachar iomairecc etorra co t-torchair Goffraidh Ua Catháin (fer lan do dheirc, d'eineach, & d'uaisle), la Rudhraighe Mac Uidhilín d'aon urchor gae. Indsaighidh do dhenamh ar n-a marach don Conn cedna ar an rúta, & maidhm mor do thabairt forra, & Mac Uidhilín fein Corbmac do

p.1078

mharbhadh. Mac Uidhilin do gairm do Rudhraighe & sith do denamh dhó lé Mac Aedha Buidhe (.i. Conn), & coinne do dhenamh dóibh le h-oireacht Ui Catháin. Dol do Mac Uidhilin h-i c-coite becc ar bun na Banna do tocht do lathair Ui Catháin. Dream d'oirecht Uí Catháin do theccmail dó acc dol i t-tír, & a marbadh & bhathadh ar in m-Banna.

M1472.3

Donnchadh mac Tomais Óicc Meg Uidhir do gabhail le n-a dearbhrathair féin Emand, .i. Mag Uidhir, i n-a bhaile feisin, & fuasccladh mór do bhuain as.

M1472.4

Mac Suibhne Fanad Maol Muire do mharbhadh i maidhm an Tapadain, & Domhnall mac Félim Uí Dochartaicch, la cloinn Neachtain Uí Domhnaill, & la h-Ua Neill, & a mac Ruaidhri Meic Suibhne do ghabhail a ionaid.

M1472.5

Brian mac Feilim mic Duinn mic Con Chonnacht Meg Uidhir do marbhadh la cloind t-Seain Bhuidhe Meg Mathghamhna, & la Cloinn n-Domnaill Cloinne Ceallaigh.

M1472.6

O h-Eidirsceoil Mór, Fingin mac Mheiccon mic Fingin mic Donnchaidh Guitt d'écc i n-a thigh féin iar n-denamh oilithre San Sem, & a mhac Tadhcc mac Finghin d'écc go h-aithriccheach a c-cionn mhís iar n-écc a athar iar t-teacht ón oilithre chédna.

M1472.7

Clann Még Raghnaill Conchobhar, & Maoilechlainn da mac taoisigh do b-ferr oineach & uaisle do bhi i c-Connachtaibh i n-a ré do mharbhadh i n-aon lo la sliocht Mhaoileachlainn Még Ragnaill tri seachtmhaine ria Nodlaicc iar marbhadh mheic Conmhaic mec Seoinin leo iar c-cor an tíre futhaibh co Sliabh Cairpre, & iar m-breith buadha gacha teccmhála gus an ló-sin.

M1472.8

Eocchan mac Concobhair Mec Diarmada d'écc an Aoine ria b-Féil Bearaigh.

M1472.9

Muirchertach mac Tomaltaigh mic Iomair Uí Áinnlighi d'écc.

p.1080

M1472.10

Diarmaitt mac Seaain mic Maoileachlainn Uí Ferghail do mharbhadh la cloinn t-Seain mic Domnaill Ui Fherghail.

M1472.11

Tomaltach mac Concobhair Mec Diarmada do marbhadh la cloinn Diarmada mic Ruaidhri Mec Diarmata Domhnach na Paisi i m-Béol Atha Chaisil Bracain.

M1472.12

Uilliam mac Taidhcc Chaoich mic Uilliam Uí Ceallaigh do marbhadh lá mac Taidhcc mic Donnchaidh Uí Cheallaigh.

M1472.13

Móir-ionnsaicchidh la h-Ua c-Ceallaigh for an Muine Liath. Goill Iarthair Mhidhe do breith fair, Diúidicch, Peitidigh, Tirialaigh, Dairsighigh & Dalatúnaigh. Briseadh for Ua c-Ceallaigh. Donnchadh Ua Ceallaigh co sochaidhe amaille fris do ergabhail, & drong dá c-coisidhibh, & da c-ceithearnaibh do mharbhadh.

M1472.14

Anmann iongantach do theacht i n-Eirinn o righ Saxan .i. ionnsamhail bhaineich, dath buidhe fuirre, ingne bó aice, braighe fhoda, ceann ro-mor, earball imleabhar osé granna teircfionnfadhach, & díollait di fein fuirre, cruithneacht, & salann aseadh nó caithedh. No thairrngedh gach slaod eire dá mhéd as a h-erball. Do leicceadh for a gluinibh fo gach dorus da airde, & acc dol dia marcach fuirre.

M1472.15

Iarla ócc Desmumhan do leiccenn la Cloinn Cárthaigh, & Gearoitt mac an iarla d'einirtniucchadh lais.

M1472.16

Maine Sionnach tighearna Muintire Tadhgain do mharbhadh, & Tadhcc mac Maine do gabhail a ionaid.

M1472.17

Ualgarcc mac Cathail Bhallaigh Uí Ruairc do marbhadh la muintir Eócchain mic Lochlainn Ui Ruairc.

M1472.18

Sloiccheadh la Mac Uilliam Burc i n-Uibh Maine do chongnamh la Tadg c-Caoch Ua c-Ceallaigh & iar n-gabhail neirt for Maineachaibh o Shuca siar, & iar b-faghbhail bragat uatha do-ronadh dioghbail mhór dho fo dheoidh uair ro éla seisear ar fichit as an sluagh im mac Mic Uater a Burc, im cloinn Mec Muiris, im cloinn Mec Siurtain, & im mac Mec an Mileadh, et cetera. Ro gabaitt, & ro marbhait uile la Maineachaibh cenmota Mac Siúrtáin a aonar terna ar eiccin beóghonta allos a lamha, & Mac Uilliam do shoadh fo mhela.

M1472.19

An Giolla Glas mac Uí Uiccinn d'ecc a f-focchmhar na bliadhna-so.

p.1082

M1473.0

AOIS CRIOST, 1473.

Aois Criost, mile, ceithre ced, Seachtmoghat, a trí.

M1473.1

Dondchadh mac Aedha mic Pilip Meg Uidhir d'écc i n-a ticch fein iar m-breith buadha o domhan, & o deamhan.

M1473.2

Art mac Domhnaill Bhallaigh Meg Uidhir d'écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithricche.

M1473.3

Cathal Riabhach mac Duinn Cathanaicch mic Macchnusa Meg Uidir & Ruaidhri mac Airt Uí Neill d'écc.

M1473.4

Tomas mac Meg Uidhir (.i. Emann mac Tomais) do mharbhadh le cloinn Cathail Meg Uidir a fiull.

M1473.5

Raghnall mac Seffraidh Meg Raghnaill adbar taoisigh Conmaicne d'écc.

M1473.6

Muircertach mac Uí Conchobhair Fhailgi do marbhadh.

M1473.7

Eduard mac Baruin Delbhna do cor docum báis i n-Ath Cliath tri a mhíbhesaib budhdhéin.

M1473.8

Mac Uilliam Burc .i. Risderd, d'écc iar t-treccadh a tighearnais dó roimhe-sin ar Dia.

M1473.9

Tómás Mac Feorais tighearna Atha na Riogh & Conmaicne Dhuine Moir d'écc iar sendataidh toghaidhe, & a mac féin, .i. Tomas Ócc do ghabhail a ionaidh, & ainm do gairm do mac Risdeird Mec Feorais i n-a aghaidh.

M1473.10

Ruaidhri mac Aédha mic Toirrdhelbhaigh Óicc Uí Concobhair Rioghdamhna Connacht do marbhadh la h-Uilliam mac Emainn Mic Uilliam h-i c-Ceall Bruicch Baile an Turlaicch.

M1473.11

Emann mac Matha mic Con Chonnacht Uí Fhergail d'écc.

M1473.12

Uilliam Mac Raghnaill leth taoiseach Muintire h-Eolais d'écc.

M1473.13

Feidhlimidh Mácc Cochlain adhbhar tighearna Delbna d'écc.

M1473.14

Maol Ruanaidh mac Feargail Mec Diarmada d'écc.

M1473.15

Maol Ruanaidh mac Cathail mic Tomaltaigh Mec Diarmata do marbadh la Corbmac mic Ruaidhri Mec Diarmata h-i m-Bealach na h-Urbron.

p.1084

M1473.16

Donnchadh mac Fergail mic Eoghain mic Tighearnáin Mhóir Uí Ruairc do mharbhadh lá a chenel feisin.

1473.17

Conchobhar mac Diarmata Uí Chonchobhair Failge d'écc.

1473.18

Emann mac Domhnaill Buidhe Uí Fergail d'écc.

1473.19

Coccadh mór i Muintir Eolais & moran do mhilleadh etorra eittir losccadh & mharbhadh. Indsaicchidh do thabhairt lá Mag Raghnaill ar bhaile Mhég Senlaoich, an baile do losccadh & Donnchadh mac Donnchaidh Mec Seanlaoich do mharbhadh ann co n-droing eile. Sliocht Maoileachlainn do thionol for an Tulaigh co ro loisccsead an baile. Mag Raghnaill do breith forra, & Ruaidhri Mac Donnchaidh & clann Corbmaic Bhallaigh meic Mec Donnchaidh, Ualtar Mac Dubhghaill, & Donnchadh mac Toirrdhealbhaigh Mec Dubhgaill go ro comraicset diblinibh i n-Doire Baile na Cairrcce. Briseadh for sliocht Mhaoileachlainn. Feargal mac Murchaidh Meg Ragnaill sáith Conmaicne d'aoín tighearna do mharbhadh don chur-sin, & Diarmait mac Uilliam Meg Raghnaill, Cathal mac Uaithne mic Murchaidh, Brian mac Diarmata Meg Raghnaill, Brian Mág Senlaoich, Risderd Mac Searraigh, & sochaidhe cenmothát do marbhadh amaille friu.

1473.20

Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill i n-Iochtar Connacht co rucc cíos Uí Conchobhair dó budhein.

1473.21

Mac Mec Domhnaill na h-Alban .i. Giolla Espuicc mac Domhnaill mic Eoin na h-Íle d'écc.

1473.22

O Duibhidhir .i. Tomas mac Concobhair mic Tomais do mharbhadh la Siol c-Ceinneittigh.

1473.23

O h-Uiginn .i. Giolla na Naomh mac Ruaidhri Móir d'écc.

1473.24

Brian mac Roibeird Mec Aedhaccáin ollamh Uí Concobhair Dhuinn & Uí Ainlighi d'écc.

1473.25

Baile na Gaillmhe do losccadh an dara la do mhi Iun, dia h-Aoíne do shonnradh & moran do milleadh ann.

1473.26

Ua Ferghail Irial do dhalladh.

p.1086

Annal 1474.

1474.0

AOIS CRIOST, 1474.

Aoís Criost, mile, cethre chéd, Sechtmogat, a cethair.

1474.1

Mainistir Dúin na n-Gall do thionnsgnadh la h-Aodh Ruadh (.i. Ó Domhnaill) mac Neill Ghairbh, & la a mhnaoi Fionnghuala inghen Uí Briain (Concobhar na Srona), & a h-edhbairt do Dia & do braithribh .S. Fronseis do raith a n-anma ar daigh go m-badh romh adhnaicthe an mainistir-sin doibh budhdhéin & dia c-clannmaicne i n-a n-deadhaidh, & nir bo h-isidhe namá, acht rattsat asccadha iomdha oile doibh.

1474.2

Epscop Doire .i. Niocol do ecc.

M1474.3

O Concobhair Failge, .i. Conn mac an Chalbhaigh d'ecc isin foghmar do shonradh & a mhac Cathaoir d'oirdneadh i n-a ionad.

M1474.4

Mag Eochaccain, Cú Coiccriche mac Neill ticcerna Chenél Fhiachach do marbhadh la h-Aodh mac Ferghail Meg Eochagain, & an tír do mhilleadh la h-Ua c-Concobhair f-Failge, & caislen an Bhaile Nuí do bhriseadh lais, & sliocht Ferghail Ruaidh d'iondarbadh.

M1474.5

Mag Mathgamhna, .i. Rudhraighe Ócc do écc iar m-breith buadha o dhemhan & o dhomhan.

M1474.6

Donn Ruadh mac Con Connacht Még Uidir do marbhadh la mac Riocaird Mec Cathmaoíl.

M1474.7

Flaithbertach mac Tomáis Óicc Meg Uidhir d'écc i n-a thigh fein iar m-buaidh n-aithrighe.

M1474.8

Ferghal mac Seain Uí Raighilligh do ecc.

M1474.9

Crecha móra do dhenamh d'Ua Domhnaill ar muintir Uí Neill, .i. ar Aodh m-Ballach mac Domhnaill. Coccadh mor etir Ua Neill & clann Aodha Buidhe Uí Néill & O Neill do dhol ar sluaiccheadh i t-Tír Conuill, & Tir Aodha do losccadh leis, & teacht slán dia thigh.

M1474.10

Indsaicchidh do dhénamh d'Ua Neill ar mhac Aodha Buidhe & ar cloinn Airt

p.1088

Uí Néill isin Tuaisceart & crecha mora do chor rempa. Trian Congail uile do bhreith orra. O Neill do bhreith na c-crech leis, & techt slán dia thigh.

M1474.11

Lá coinne d'orducchadh la h-Ua c-Concobhair n-Donn .i. Feidhlimidh mac Toirrdhealbhaigh, & la h-Ua c-Ceallaigh, & briseadh sioda etorra isin c-coinne h-isin iar n-dol i c-cenn aroile doibh, go ro briseadh for Ua c-Concobhair, ro gonadhe, & ro gabhadh dna a mhac .i. Eoghan Caoch. Ro gabhadh umorro Toirrdhealbhach Caoch Mac Suibhne. Ro marbadh din Eoghan Caoch Mac Suibhne & mac Dubhgaill Gruamdha Mac Suibhne. Ro gabhadh ann consapal Meic Donnchaidh, & ro ládh ár na n-gallocclach etir marbhadh & gabhail. Ua Concobhair d'ecc dia ghonaibh iar t-tain, & da thighearna do ghairm i n-a ionadh, .i. Donnchadh Dubhsuileach & Tadhg mac Eoghain Uí Concobhair.

M1474.12

Mac Uí Briain, .i. Tadg mac Concobhair, & Diarmaid mac an Easpuicc Uí Briain do theaccmail re 'roile tre imresain ferainn boí etorra, & rop' áil lá Tadg Diarmait do ghabhail. Do-ratt Diarmait beim do chloidhimh do Thadg i n-a chennmhullach gur leicc a inchinn amach. Ar a ai gabhais muinter Taidhg ei-siumh, & do-bert anacal dó. At-bail Tadg gan fhuireach. Ro riaghadh Diarmait iaramh la h-Ua m-Briain a c-cionaidh a mhic.

M1474.13

An Giolla Dubh Ua h-Eaghra (.i. mac Uí Eghra) do mharbhadh la a dherbrathair fein Eoghan.

M1474.14

Tadhg Ua Briain tighearna Aradh do écc.

M1474.15

Laighnech mac Neill Meg Eochaccain do écc.

M1474.16

Maoil Seachlainn mac Aodha Mec Branain & Eduard Ploingced an t-aon Gall ro b-ferr do Ghallaibh na Midhe do ecc.

p.1090

M1474.17

Donnchadh mac Muircertaigh, mic Aodha Uí Concobair d'iarsma Cloinne Muirceartaigh Mhuimhnigh do ecc i t-Topar Oilbhe for Maigh Aí.

M1474.18

Sean mac Maoilechlainn Uí Feargail, & Diarmaid Gall mac Mec Diarmatta Gall d'écc.

M1474.19

Diarmaid mac Concobhair mic Seaffraidh toiseach Cloinne Cathail d'écc an Aoíne ria b-Feil Michil.

M1474.20

Cairpre mac Aodha mic Ruaidhri mic Briain Bhallaigh do mharbhadh la sliocht Taidhcc Uí Choncobair.

M1474.22

Giolla Fionn Mac Aedhaccain ollamh Ui Concobair Fhailgi, & Tomás mac Domhnaill Uí Cobthaigh d'écc.

M1474.23

Ua Dálaigh Midhe, .i. Cairpre d'écc.

M1474.24

Toisigeacht na h-Anghaile do ghabhail do Shean Ua Fherghail a c-ceann a dhearbrathar do bhí dall.

Annal M1475.

M1475.0

AOIS CRIOST, 1475.

Aoís Criost, mile, cethre ched, Seactmodha, a cúicc.

M1475.1

Donnchadh mac Aedha Mec Suibhne Prioir Doire d'écc.

M1475.2

Aodh mac Eoghain mic Neill Oicc Uí Neill fear do ba lán d'eineach, & d'engnamh, d'uaisle & d'oirbheart rioghdamna Chenél Eoghain d'écc i n-a thig féin iar m-buaidh n-ongtha, & n-aithricche.

M1475.3

Aodh mac Neachtain Ui Dhomhnaill do bhathadh i c-coite ar bun na Banna.

M1475.4

Concobhar mac Briain Mec Donnchaidh d'écc h-i mí Ianuarii.

M1475.5

Domnall mac Seaain Uí Fergail do mharbhadh la cloinn Cathail mic Uilliam Uí Ferghail, & a n-diochur fein i meascc Gall.

M1475.6

Murchadh mac Eoghain Uí Madadhain tighearna Sil n-Anmchadha, & Diarmait mac Briain Uí Birn d'ecc.

M1475.7

Sean Ua Feargail taoiseach na h-Angaile d'écc h-i n-Granard iar n-denamh

p.1092

bainnsi a thaisighechta riasiu do chaith ní da toradh, & a adhnacal h-i mainistir Leth Ratha.

M1475.8

Rudhraighe mac Rosa mic Muircertaigh Midhigh mic Briain Uí Fergail do ecc ré bel toisighechta do gabháil dó, & taoiseach do gairm do Rudhraighe mac Cathail mic Tomais i n-acchaidh sleachta Seain mic Domhnaill Uí Fergail.

M1475.9

Sionnach Muintire Tadhgáin do mharbhadh la Murchadh mac Airt Uí Mhaoílechlainn.

M1475.10

Emann mac Maoileachlainn h-Ui Ainligi sáith na t-Tri t-Tuath do thaoíseach d'ecc an cethramadh lá iar f-Fel Míchil dia Dardaoin ar aoí laithe sechtmaine.

M1475.11

Coccadh mor etir Mag Mathghamna, .i. Remann mac Rudhraighe, & clann Aodha Ruaidh Mhég Mathgamna. Imirce neirt do dhenomh do clainn Aodha Ruaidh h-i f-Fearnmhaigh, & sluagh Gall do techtma c-comairrcis. Mag Mathghamhna do thecht isteach fan Eóganaigh, & dol dó amach doridhisi h-i Fearnmhaigh, & clann Aodha do dhol ar Galldacht. Mag Matghamhna co n-a sochraide do denamh ionnsaighe ar Ghallaibh. Clann Aedha Ruaidh, & Goill Mhachaire Airghiall do breith fair. Sraoineadh for Mag Mathgamna, & e féin, & Brian mac Rudhraighe Meg Mathghamhna do ghabháil & drong mor ele do mharbhadh, & do ghabháil don chur-soin dia mhuintir.

M1475.12

Sluaiccheadh timcill la h-Ua n-Domhnaill, .i. Aodh Ruadh mac Néill Ghairbh. Mag Uidhir, Ua Ruairc & maithe Iochtair Chonnacht imaille fris, & gabháil dóibh ar tus go Bel Atha Conaill do thobhach Briain mic Feilim Uí Raighilligh ro bai na fhear rainn & pairte ag Ua n-Domnaill, & do denam síodha etir Ua Ruairc & Ua Raighilligh. Tainic dna Ua Raighilligh h-i c-cenn Uí Domhnaill go Bél Átha Conaill, & ro shiodhaigh Ua Ruairc & Ua Raighilligh fria 'roile, & Brian mac Feilim bheos, & do-radadh Pilip Ua Raighilligh d'Ua n-Domhnaill fri tairisi & fri comhall dó co n-a breith fein amaille fris. Iseadh do-chóidh iaromh co Fiodhnach Maighe Réin, & tainicc Mág Raghnaill i n-a chend. Téid iaramh isin Angaile do chongnamh la cloinn íriail Uí Fergail batar i n-a c-cairdibh aige gur ro milleadh, & gur ro

p.1094

loiscceadh leis an Angaile achtmadh cuid chloinni Iriail inama, & fágbhais clann Iriail i t-tren & h-i t-treisi. Do-choidh asidhe iaramh tre Iarthar Midhe co ro loiscceadh Bailte Caislein Delbhna & an tír ar gach taoibh diobh lais. Baí adhaidh longpuirt h-i c-Cuircne Midhe. Tangattar Diolmhainigh & Dalatunaigh i n-a teach, & do-rónsat sidh fris. Teid iaromh i n-Uibh Failghe ar tarraing Uí Concobhair Fhailghe do bi na bhrathair aicce, .i. Cathaoir mac Cuinn mic an Calbhaigh, & do dhioghail a athar, .i. Niall Garbh ar Ghallaibh, baoí re h-eadh i n-Uibh Failge acc indradh & acc orccain na Midhe ar gach leath uadh. Bristear, & loisctear leis caislén Cairpre, & Baile Mhaoilir. Loisccthear, & airccthear leis bheós Fir Bhriúin, & Fir Tulach, & fuair dna comhadha o lucht an Mhuilinn Chirr ar an m-baile do leccadh dóibh gan orccain, iar milleadh an tíre ar gach taoibh de. Do-chóidh iaromh ar Coilltibh an Ruba ar tarraing Cholmáin Uí Maoíleachlainn, & ro gabh for milleadh Cloinne Colmáin, .i. dúthaigh Uí Mhaoileachlainn. Ro loiscceadh leis dna caislén Maighe Tamhnach & caislen Maighe h-Eille. Bá don chur-sin tra ro sraíneadh maidhm na Gairbh Eisccreach lá h-Ua n-Domhnaill for Ua Maoileachlainn co líon a thionoil & a sochraide. Maidm Belaigh na c-Corr Gad ainm oile dhó ona gadaibh nó sindís lucht an tíre fo braighdibh druinge don t-sluagh tre iomcumga an bhealaigh h-ísin. Ba isin lo cedna ro meabhaidh maidhm Baile Locha Luatha ria h-Ua n-Domhnaill du in ro marbhad mac Meg Amhalgaidh co sochaidhibh

p.1096

amaille fris, & battar adhaigh longpuirt isin maighin-sin. Luidh Ua Domhnaill co n-a sluagh ar n-a marach go Sionainn. Ro teglaimseat & ro tionoilsiot na dronga do Shiol c-Ceallaigh battar i n-a fharradh for an sluaigheadh-sin a b-fuairsiot i n-a c-comhfochraibh d'arthraighibh co n-deachaidh Ua Domhnaill co n-a sluagh tar Sionainn i n-Uibh Maine, & ro airis ainnsein go ro chuir scis & athtoirse a sloighidh imchein de. Luidh iar t-tain h-i c-Cloinn Riocaird & h-i c-Conmaicne Chuile, & h-i c-Cloinn Goisdelbhaigh, & tar ais tre Machaire Connacht & dia thír feisin iar na riarucchadh, & iar m-breith buadha & cosgair da gach maighin gus a ráinicc.

M1475.13

Aodh mac Eoghain mic Cathail Ui Conchobair, Uilliam mac Taidg Uí Cheallaigh, & Hoibeard mac Rudhraighe mic Rosa d'écc.

M1475.14

Barun Delbna d'écc.

M1475.15

Da mac Airt Uí Maoileachlainn do mharbhadh lá Colmán mac Airt Uí Mhaoílechlainn.

M1475.16

Caislen an Chalaidh do gabail lá Mac Uilliam Cloinne Ricaird, & a thabhairt do mac Mhaoileachlainn Uí Cheallaigh, .i. mac a ingeine feisin.

M1475.17

Corbmac Ua Cuirnín oide eiges Ereann, & Giolla na Naemh mac Maoileachlainn Uí Uiccinn d'écc.

M1475.18

Feidhlimidh mac mic Ui Neill, & Mac an t-Sábhaoisigh dho ghabháil lá Conn mac Aodha Buidhe, & Mac an t-Sábhaisigh d'eludh uadh iar sin.

p.1098

Annal M1476.

M1476.0

AOIS CRIOST, 1476.

Aois Criost, mile, ceithre ced, seachtmogat, a sé.

M1476.1

An t-epscop Mag Samhradháin do écc. Sean mac Briain i n-a ionad.

M1476.2

Seaffraidh mac Siacusa príoír Mainistreach Deircc d'écc.

M1476.3

Uaitne mac mic Cathail Uí Conchobair solus eccna na h-Ereann & ardmaighistir isna h-ealadhnachaibh d'écc.

M1476.4

Mag Uidir, .i. Tadg mac Emainn mic Tomais do mharbhadh a f-fioll la a dhearbhrathair Ruaidhri.

M1476.5

Donnchadh mac Tomais mic Tomais mic Pilip Meg Uidhir adhbhar tighearna Fear Manach, fear lan do deaghaithne, d'eineach, & d'oirdearcus d'ecc iar m-buaidh n-aitrighe.

M1476.6

Tuathal mac Uí Neill do marbhadh la Gallaibh Machaire Airghiall.

M1476.7

Tadhg Ócc mac Taidhcc mic Tighearnáin Uí Ruairc tanaisi na Breifne d'ecc.

M1476.8

Aedh mac Ui Cheallaigh (.i. Uilliam) do marbhadh la Tadhcc a dhearbhrathair féin i n-Ath Luain.

M1476.9

Ua h-Eaghra Iartarach .i. Riabhach, .i. Uilliam d'écc.

M1476.10

Tadhg mac Eoghain mic Ruaidhri Ui Conchobhair do mharbhadh i f-fiull la triar dá muintir féin, .i. mac Ruaidhri Ruadh mac Eoghain mic Cathail, & mac Cathair, an Abadh Uí Concobhair, & mac Donnchaidh Uí Taidhg, & caislén Rosa Comain do gabháil dóibh, & a gabháil forra sin fo cedóir.

M1476.11

Edaoin ingean Domhnaill mic Muircheartaigh bean Uí Concobair Dhuinn d'écc.

M1476.12

Dearbforgaill inghen Feidhlimidh Fhinn Uí Concobhair bean Uí Concobhair Duinn d'écc.

M1476.13

Brian mac Fergail Ruaidh Uí Uiccinn cend a fhine fein oide sgol Ereann & Alban lé dán d'ecc dia Dardaoín Mandala, & a adnacal i n-Ath Leathain.

M1476.14

Domhnall Riabhach mac Gearailt Caomhanaigh tighearna Laighen d'écc.

p.1100

M1476.15

Ionnsaighidh do dhenamh d'Ua Neill ar Oirghiallaibh, & clann Még Mathgamhna, .i. clann Rémainn, & Bhrian mac Rudhraighe, & Oirghialla uile ó Eoghanaigh asteach do teichemh siar fo Machaire Tulcha, creacha, & airccthe do breith d'Ua Neill uatha on machaire remhráite, & o leithimlibh Breifne, & Neill do theacht dia thicch iar sin fo bhuaidh & cosccar.

M1476.16

Slóiccheadh mór la h-Ua Neill dochum meic Aedha Bhuidhe Uí Neill, & dol dó fo caislén Beoil Feirste. An caislén do ghabhail, & do briseadh leis, & teacht dia tigh iar sin.

M1476.17

Seaan mac Uí Anluain dho marbhadh lá a dearbrathair.

M1476.18

Morshluaiccheadh lá Mac Uilliam Burc i n-Iochtar Connacht, & sluagh ele lá h-Ua n-Domhnaill i n-a aghaidh. Do riacht Ua Domhnaill co Cúil Cnamha, & Mac Uilliam co Coilltibh Luighne. Do-deachaidh Mac Diarmada h-i toirithin Mec Uilliam, & Mac Donnchaidh i t-toirithin Uí Domhnaill. Do-thaod Ua Domhnaill tar fearsait na Fionntragha. Ro benadh eich & daoíne de ag dol anonn h-i c-Cairpre. Ro lean Mac Uilliam anonn h-é. Battar aghaidh i n-aghaidh amhlaidh sin co n-dearnsat sídh fo dheóidh, & ro rannsat Iochtar Chonnacht ar dhó, .i. Uí Dhúbda crioch Luigne, & leth Cairpre lá Mac Uilliam, & an leth n-aill lá h-Ua n-Domnaill.

M1476.19

Morsluaiccheadh Gall na Midhe h-i Maigh Breaghmaine gur bhriseattar an Ráith Riabhach go ro fhéimghedar an Phailís. Loisccit Mainistir Shruthra. Milltear leo guirt, & arbhanna an tire, & sgaraitt cen sídh.

p.1102

Mag Raghnaill do dhol h-i Maigh Breaghmhaine co ro mhill a n-deachaidh on t-sluagh Gall dia n-arbhannaibh.

M1476.20

Coccadh mór etir Gallaibh Midhe & Laighin, & mac Seaain mic Mec Tomais do mharbhadh for an c-coccadh-sin. A triar dearbrathar sidhe & mac Airt mic Cuinn Uí Mhaoileachlainn & mac Muiris Mic Piarais do gabháil lá h-Ua c-Conchobhair f-Failghe.

Annal M1477.

M1477.0

AOIS CRIOST, 1477.

Aois Criost, mile, ceithre ched, Seachtmoghad, a seacht.

M1477.1

Gearoid mac Iarla Deasmumhan do mharbhadh, & ocht fir dhécc do Ghearaltachaibh do chor chum báis iar sin.

M1477.2

Brian mac Muirgheasa Mec Diarmatta do mharbhadh lá a chenel feisin.

M1477.3

Ailbhe inghean Aedha Mheg Uidhir ben tuc í féin & a maithes bliadhain ria n-a bás do Dhia, & do mainistir Leasa Gabhail d'écc.

M1477.4

Aodh mac Donnchaidh mic Tomais Meg Uidhir, & Brian mac Conchobhair Óig Meg Uidhir d'ecc.

M1477.5

Ruaidhri mac Emainn Meg Uidhir do mharbhadh la Coin Connacht mic Remainn Riabhaigh mic Duinn mic Con Connacht Meg Uidhir a f- fiull.

M1477.6

Donn mac Eoccain mic Aedha Meg Uidhir do mharbhadh la Donnchadh Ócc mac Donnchaidh mic Aodha.

M1477.7

Matha Ua Luinin aircinneach na h-Arda saoí re seanchus d'écc.

M1477.8

Easaonta & imresain do fhas eitir Ua n-Domnaill & clann Neachtain Uí Domhnaill. Niall mac Domnaill Uí Domhnaill & Felim mac Toirrdealbhaigh Uí Domhnaill do mharbhadh la cloinn Neachtain don cur-sin, & dioghbhail mhór do denamh etorra. O Neill do dhol ar sluaigheadh i t-Tír Aodha ar tarraing cloinne Neachtain, & Tír Aodha do mhilleadh, & do losccadh leis, & tocht dia thigh fo bhuaidh, & cosccar iar sin.

p.1104

M1477.9

Corbmac mac Donnchaidh mic Mec Carthaigh Riabhaigh do gabhail lá Corbmac mac Taidhcc mic Corbmaic mic Diarmata Remhair Musccraighe, & la cloinn Diarmata an Dúnaidh, .i. clann dearbrathar a athar fein. Coccadh Mumhan amach uile d'erge tresan n-gabháil-sin, & an leth thes do mhilleadh uile eittir Ghallaibh & Gaoidhealaibh.

M1477.10

Mac Uaitne Uí Mhordha do mharbhadh h-i m-Baile Daithi la Mac Piarais Buitilér & la h-Art Ua c-Conchobhair.

M1477.11

Gaoth mhór oidhche Fheile Eoin Bruinne do beith isin m-bliadhain-si co ro mhill iomarcraidh do chumhdaighibh cloch, clarach, crannocc, & cruach sechnón Ereann.

Annal M1478.

M1478.0

AOIS CRIOST, 1478.

Aois Criost, mile, ceithre chéd, Sechtmoghatt, a h-ocht.

M1478.1

An t-Epscop Ua h-Uiccinn, .i. epscop Maighe Eo na Saxan, d'écc.

M1478.2

An t-espucc Mag Samhradhain d'écc.

M1478.3

Tomas Dubh Ua Cairbre biocaire Achaidh Urchair fer eaccnaidh craibhdech é-sidhe d'ecc.

M1478.4

Iarla Cille Dara d'écc, & Gearoid a mac do gabail a ionaid.

M1478.5

Risderd mac Emainn Mic Risdeird Buitiler do marbhadh lá Fingin Ruadh mac Fínghin (.i. d'Osraighibh) i n-dorus Chille Cainnigh.

M1478.6

Corbmac mac Donnchaidh Még Carthaigh do dhalladh la a bhraithribh iar n-a beith i laim aca re h-edh.

M1478.7

Donnchadh mac Briain Bhallaigh Ui Conchobhair, & Toirrdhealbhach mac Toirrdhealbhaigh Ruaidh Ui Concobhair d'écc.

p.1106

M1478.8

An Giolla Dubh mac Briain mic Feilim Uí Raighilligh d' écc.

M1478.9

Tomás mac Piarais Buitilér do marbadh.

M1478.10

Tomas Ua Conchenainn tighearna Ua n-Diarmata do mharbhadh lá mac a dearbrathar fein.

M1478.11

Pláigh mhór do theacht le luing ar chuan Eassa Ruaidh. Lethnucchadh don phláigh-sin h-i f-Fearaibh Manach,h-i t-Tír Chonaill, & isin c-cúicceadh go coithchenn, & Mac an Baird .i. Gofraidh, Tire Conaill d'ecc di, & dioghbhail mhor do deanamh di isin c-cúicceadh uile.

M1478.12

Mac Ritbeartaigh, .i. Ciothruaidh ollamh Meg Uidhir lé dan, Tadhg Fionn Ua Luinín saoí le leighes & le seanchas, Ua Breisléin Tadhcc mac Eoghain ollamh Meg Uidhir le breithemhnas, & Ua Cobhthaigh Muirceartach Bacach d'écc.

M1478.13

Iondsaighidh do dhenamh d'Aodh Ócc Mácc Mathgamhna 's a lucht tighe ar Brian mac Remainn Meg Mathghamhna. Creacha mora do dhénamh dó & Brian fein do gabhail i t-toraighecht na creiche.

M1478.14

Maoileachlainn mac Aodha Buidhe Meg Eochagain tighearna Chenél Fhiachach do mharbhadh i n-a chodladh lá dís dia muintir fein h-i c-Caislén Leth Ratha, & a losccadh búdhein i n-a c-cionaidh.

M1478.15

Emann mac Conchobhair Meg Raghnaill d'écc.

M1478.16

Uilliam mac Seaain Uí Feargail do mharbhadh d'urchor do cuaille d'fior dia muintir féin.

M1478.17

Pláigh mhór i n-Erinn uile. Barun Delbna & Mac Muiris Airig d'ecc di.

M1478.18

Fachtna Ua Feargail do marbhadh la mac Emainn mic Hoiberd Dalatun.

M1478.19

Art mac Colmain Uí Maoileachlaind, & Mac Samhradhain .i. Cathal mac Donnchaidh Ballaigh d'ecc.

M1478.20

Mac Feargail Uí Gadra, & Magnus Mac Dabhid do marbhadh la sliocht Ruaidri Mec Diarmata.

p.1108

M1478.21

Emann mac Taidhcc mic Lochlainn Uí Ainlighe do mharbhadh la a chenél budh dhéin.

M1478.22

Caislen Sliccigh do gabhail lá Mac Uilliam Burc for bardaibh Uí Domhnaill & a thabhairt do mac Briain Uí Concobhair. Mac Uilliam Burc do thecht h-i Maigh Luircc iar sin, & an tír do mhilleadh dhó, .i. cuid Ruaidhri Mec Diarmata. Ruaidhri do dol for Cruachan i n-a dioghail-sidhe i n-aghaidh Concobhair Mec Darmatta baí i n-a Mac Diarmata, & i n-a rann ag Mac Uilliam, & suidhe dhó as a h-aithle a t-timcheall na Cairrcce a f-forbhaisi, & sasa do chor chuicce do delbattar saoir tuccadh a Fearaibh Manach, & aon mac Mec Diarmata do marbhadh d'urchor saighde as an t-sás sin, & an Carracc do ghabhail tresan urchor-sin. Lain-tighearnas Maighe Luircc do gabhail do Ruaidhri, & Conchobar do dhíbirt.

M1478.23

Coccadh adhbal for Machaire Connacht. Feidhlim Fionn & Ua Conchobair Donn do leith annsin, clann ócc Thaidhcc Uí Chonchobhair, clann Feidhlim, & clann Uí Concobhair Ruaidh don leith araill. An Machaire uile etir chill & tuaith do mhilledh etorra. Toirrdhealbhach Ruadh mac Ruaidhri mic Feidhlimidh Uí Conchobhair rogha mac ríogh do mharbhadh ar in c-coccadh-sin.

M1478.24

Tadhg mac Diarmada Ruaidh Uí Conchobhair do mharbhadh la sliocht Briain Bhallaigh a mebail.

M1478.25

Gaoth adhbal do thurccbhail oidhche Nodlac Steill, & bá h-oidhche dilginn do cach í ar a mhéd ro mhudhaidh do dhaoínibh & ceathraibh, chrannaibh, & chumhdaighibh uiscce & tire seachnón Ereann.

p.1110

Annal M1479.

M1479.0

AOIS CRIOST, 1479.

Aois Criost, mile, ceithre ced, seachtmogatt, a naoí.

M1479.1

Mainester Mhíleic do dhénamh la h-Ua Madagain ar brú na Sionna i n-epscopóitecht Cluana Ferta do Braithribh .S. Fronseis, & a togha fein innte.

M1479.2

Piarus mac Nioclais h-Uí Flannaccain baí i n-a chananach coraidh h-i c-Clochar, i n-a phearsún & i n-a phrióir Ceile n-De i n-a Shacrista i n-Daimhinis, & i n-a oificel ar Loch Eirne, saoí dhéshearcach chraibhdheach deigheinigh daonnachtach d'ecc iar m-breith bhuadha ó deamhan & ó dhomhan.

M1479.3

Coccadh mór etir Cenél c-Conaill & Eoghain, uair do-chuattar clann Airt Uí Neill h-i t-Tir Conaill do coccadh ar Ua Neill, & do-rónadh dioghbhala móra etorra.

M1479.4

Ua Néill do dhol ar ionnsaicchidh i t-Tír Conaill, & creacha móra do thabhairt lais ó cloinn Airt & ó Conallchoibh don turus-sin.

M1479.5

Brian mac Feilim Uí Neill do gabhail lá h-Ua Neill, & a leiccen amach iaromh.

p.1112

Fuaslaichthe mora do bhein as, & a dias mhac do braighdibh fri tairissi. Brian do dhol d'ionnsaiccidh ar Ua n-Domhnaill do coccadh ar Ua Neill dhoridisi.

Annal M1480.

M1480.0

AOIS CRIOST, 1480.

Aois Criost, mile, ceithre chéd, ochtmoghatt.

M1480.1

Mag Uidhir, .i. Tomas Occ mac Tomais Moir mic Pilip mic Aodha Ruaidh fer ro ba mó deirc, crabhaidh, & eineach baí i n-a aimsir fear cosanta a criche ar eachtaircheinealaibh, fear denma mainistrech, teampall & chailiseach fer ro baí isin Roimh, & fo di h-i c-cathraigh SanSem ag a oilithre, d'écc, & a adhnacal i mainistir in Chabhain iar t-togha dó innte.

M1480.2

Mac Magnusa Meg Uidhir, .i. Cathal Ócc mac Cathail Mhóir mic Giolla Pattraicc mic Magnusa brucchaidh tocchaidhe ei-sidhe d'écc iar m-buaidh ongtha & aithricche.

M1480.3

Maghnus Ruadh Ó Domhnaill do marbhadh le cloinn Fheilim Riabhaigh Uí Domhnaill.

M1480.4

O Neill do dol ar ionnsaicchidh i t-Tír Conaill,loiscthe & dioghbhala iomdha do denamh lais.

M1480.5

O Domnaill do dol ar ionnsaicchidh i t-Tir Eoccain. Clann Airt Uí Neill & clann Fheilim Uí Neill do beith i n-a fharradh, & creacha móra do denamh lais ar Mac Cathmaoil h-i c-Cenel Fearadhaicch & Brian mac Toirrdhealbhaigh Ruaidh mic Enri Uí Neill do marbhadh leó, & mac Mec Catmhaoil Semus. Do-rala Ua Neill co n-a cloinn i n-a comfocraibh in tan-sin & ro lensat clann Uí Neill & Mac Cathmaoil na creacha & ro marbhadh leo Eoghan mac Airt Uí Neill baoi h-i f-fochair Uí Domhnaill saoí chinnfheadhna e-sidhe. Rucc Ua Domhnaill na creacha, & soais dia tigh iar c-cosccar co n-edalaibh iomdha lais.

M1480.6

Eoghan Ua Domhnaill .i. Mac Neill Ghairbh, marbhadh la cloinn Nechtain Uí Domhnaill i c-Cluain Laogh .i. an 29. do September & Eoghan Caoch mac Magnusa Ui Concobhair do marbhadh i n-a fharradh & mac Toirrdhealbhaigh Carraigh Uí Conchobair do gabhail ann bheós.

p.1114

M1480.7

Rudhraighe mac Rudhraighe mic Neachtain Uí Domhnaill do marbhadh lá cloinn Neill Uí Domnaill.

M1480.8

O Domnaill do gabail coinne lé cloinn Neachtain, & le Conn Ua Neill fa Caislén na Finne, & sídh do dhenamh dhóibh re 'roile, & tanaisdecht Tire Conail do tabhairt d'Eiccneachán Ua n-Domhnaill.

M1480.9

Remann Riabhach mac Duinn mic Con Chonnacht Meg Uidhir, & Mac Gille Fhinnéin .i. Tadhg mac Briain taoiseach ro b-fearr teach n-aoidhedh baoi i n-a athfhoccus d'écc.

M1480.10

Ua h-Eodhosa, .i. Aongus mac Seain saoí fhir dhána & Feargal Mac Eochadha deighfhear dana ele d'écc.

M1480.11

Corbmac mac Airt Chuile Meg Uidhir, & Pilip Riabhach mac Amhlaoibh Meg Uidhir d'écc.

M1480.12

Art mac Rudhraighe Még Mathghamhna do mharbhadh ar deireadh creiche oidhche do-rinne sé féin isna Fedhaibh h-i fearann Con Uladh mic Aodha Uí Neill.

M1480.13

Coccadh etir cloinn Aodha Ruaidh Még Mathgamhna, & clann Remainn Meg Mathghamna, creacha mora do dhenamh ar cloinn Remainn, & a c-cur isin m-Breifne i c-cend h-Uí Raighilligh.

M1480.14

Sccaindear crodha etir cloinn Emainn a Burc, & clann Riocaird A Burc. Bristear ar chloinn Emainn. Marbhthar mac Mec Dubhghaill na h-Alban (.i. Colla) d'aon urchor soigde & sochaidhe oile amaille fris an tan-sin.

M1480.15

Seaan Mec Gille Fhinnen .i. mac Briain, & tri fir dhecc do muintir Cloinne Briain mic Pilip Meg Uidhir do marbhadh acc Bealach Uí Mithidhein lá cloind Uí Ruairc, Tighearnan & Brian Ruadh clann Tighearnain mic Taidhcc mic Tighearnain iad-sén.

M1480.16

Sluagh Gall do theacht i t-Tír Eoghain lá Conn Ua Neill fa chaislén Sheaain Buidhe Ui Neill, .i. iarla Chille Dara fer ionaid righ Saxan i n-Erinn, & Goill na

p.1116

Midhe ar chena. Seaan Buidhe féin do beith isin c-caislen, & an baile do chongmháil, & do shesamh dó d'aimdheóin an t-sluaigh, & an sluagh d'imthecht tar anais, & Seaan Buidhe do dhenamh siodha fri h-Ua Neill iar t-tain.

Annal M1481.

M1481.0

AOIS CRIOST, 1481.

Aoís Criost, mile, cethri cédh, ochtmocchat, a h-aon.

M1481.1

Brian mac Felim Uí Raghallaig, cend dámh & deóradh, & fear tighe aoídheadh coitcind d'écc.

M1481.2

Toirrdhealbhach mac Pilip mic Tomáis Még Uidhir do mharbhadh i fell an 5. do October i n-a chaislén fein la Donnchadh Occ mac Donnchaidh mic Aodha Meg Uidhir saoi choitcheann chomhlán ar eineach, ar aithne, & ar uaisle, & a adhnacal i Mainistir Dhúin na n-Gall iar t-togha dhó inte.

M1481.3

Ua h-Anluain Feilim do marbhadh saoí chinnfhedhna ar uaisle & ar oirbeart e-sidhe.

M1481.4

Cathaoir Caomhanach mac Mec Murchadha do mharbhadh lásan c-Contae Riabhach.

M1481.5

Mac an t-Sabhaoisigh, .i. Pattraicc do gabail la Conn mac Aodha Buidhe, & a dhalladh leis.

M1481.6

Sláine inghen Ui Bhriain ben Mec Uilliam Cloinne Riocaird soidhtheach lán do dheirc & d'fhele, bean ro dearsccnaigh do mhnáibh a h-aimsire d'écc iar m-breith bhuadha ó dhomhan & ó demhan.

M1481.7

Cu Chonnacht mac Seaain mic Con Connacht Még Uidhir, & Feilim mac Duinn mic Con Connacht mic Pilip mic Aodha Ruaidh Még Uidhir d'écc.

M1481.8

Coccadh mór d'eirge h-i t-Tir Eoghain etir Ua Neill & Seaann Buidhe Ó Neill. Clann Airt Uí Neill, & clann Fheilim Uí Neill do beith i n-aghaidh Uí Neill ar in c-coccadh-sin. Clann Airt do denamh creiche ar cloinn Uí Neill & cland Uí Neill do denamh creiche no dó ar Seaan Bhuidhe. Clantt t-Seaan Bhuidhe da lenmain

p.1118

& Aodh mac Cathail mic Feidhlimidh Uí Concobhair do mharbhadh leo, & mac Giolla Pattraicc Mic Cathmhaoil co sochaidhibh oile nach airimhthear.

M1481.9

Conn mac h-Ui Neill .i. Enri, do ghabhail lé cloinn Aodha Buidhe Uí Neill, & a thabhairt h-i laimh Ui Dhomhnaill.

M1481.10

Semus mac Maoilir Mec Hoirebert do mharbhadh lá Gearoid mac Emainn Geangcaigh Mec Hoirebert.

Annal M1482.

AOIS CRIOST, 1482.

M1482.0

Aoís Criost, mile, ceithre ched, ochtmoghat, a dó.

M1482.1

Fioghair naomh chroiche an Coimhdeadh d'arthrucchadh & d'fagbháil ar brú locha Bhaile an Chuilinn. Fearta & miorbhalla iomdha do dhenamh dhi.

M1482.2

Giolla Crist Ua Fiaich biocaire Aire Brosccaigh Saoí cleiricch & fear tighe aoidheadh coitchind fri ré aon bliadhan décc do écc.

M1482.3

Conn mac Aodha Buidhe Uí Neill tobar feile, & feichemh coitcheann do cliaraibh Ereann, & Alban. Ceann coccaidh & cosanta cirt a ceneoil, & rioghdhamhna an chuiccidh d'écc iar m-buaidh n-aithrighe.

M1482.4

Enri mac Con Uladh mic Aodha mic Eoghain Uí Néill do marbhadh la Gallaibh.

p.1120

M1482.5

Art mac Donnchaidh Meg Uidhir d'ecc.

M1482.6

Maol Mordha mac Cathail Uí Raighilligh do mharbhadh lá cloinn Aodha Uí Raighilligh. Clann Aodha do theacht dia t-tir ar sith, Clann Cathail dia n-ionnsaighidh & tegh do gabhail forra, & dá mac Aodha & da mac Fheidlimidh mic Aodha do marbadh co n-druing oile.

M1482.7

Brian mac Feilim Uí Neill do marbhadh la mac Cuinn mec Aodha Buidhe, & la sliocht Enri Aimreidh. Ba saoí ar eineach ar eangnamh ar cennach duan & drecht an Brian h-íshin.

M1482.8

Donnchadh Occ mac Donnchaidh Meg Uidhir (las ro marbhadh Toirrdhealbhach mac Pilip Meg Uidhir) do mharbhadh d'aon orchur soighde.

M1482.9

Murchadh mac Taidhcc mic Cathail Óicc Meg Raghnaill do mharbhadh la sliocht Airt Uí Ruairc.

M1482.10

Diarmaid mac Lochlainn Óicc Uí Ainlighi adhbhar toisigh Chenel Dobhta do mharbhadh co n-a bhraithribh a meabhail la sliocht Giolla na Naomh Uí Ainlighi, dar slánaibh mionn Connacht & druinge dia maithibh.

M1482.11

Ruaidhri Buidhe Ua h-Ainlighi taoísech Chenél Dobtha d'écc iar seandataidh toghaidhe, & Tadhcc a bhrathair do ghabhail a ionaid.

M1482.12

Sluaigheadh dioghla lá Ruaidhri Mac Diarmata tighearna Mhoighe Luircc, lá Tadhg Mag Raghnaill tighearna Conmaicne Mhaighe Rein h-i c-Cenél Dobhtha iar m-briseadh a slán dia ro loiscceadh teach Uí Ainlighi, & dia ro marbhadh Donnchadh mac Siacusa Carraigh, & mac Concobhair mic mic Corbmaic. Bresmhaidhm forra lasan tír co Béol an Atha Fada. Feidhlimidh Fionn Ua Conchobair do thochar i n-aghaidh an mhadhma-sin & a chothuccadh dhó.

M1482.13

Brian Ócc mac Briain mic Cathail Duibh Uí Conchobhair do marbhadh lá sliocht Taidhcc Uí Chonchobhair h-i c-Cuirreach in Araccail.

M1482.14

Maidhm i n-Ath na c-Cennaigheadh la h-Art Ua c-Concobhair for Oiliuer Ploingcéd, & dream dia mhuintir do mharbhadh, & Oiliuér fein do ghabhail.

p.1122

M1482.15

Domhnall mac Rúdhraighe Uí Conchobair tighearna Corc Mo Dhruadh Ninais d'écc & Diarmaitt a brathair i n-a ionadh.

M1482.16

Feilim mac Feilim Uí Concobair Corc Mo Dhruadh do mharbhadh a meabhail lá macaibh Conchobhair Uí Chonchobhair. Cairpre mac Uí Conchobhair Ruaidh fear crodha coccthach, adbhar tighearna sil Conchobhair Ruaidh d'écc.

M1482.17

Erard Ua Maol Chonaire ollamh Sil Muiredhaigh h-i senchus, & h-i f-filidheacht saoí e-sidhe i l-Laidin & i n-Gaoidhilcc d'écc iar m-buaidh ó dhomhan, & o dheamhan & a adhnacal i n-Oil Finn, & Siodhraidh Ua Maol Conaire i n-a ionad.

M1482.18

Muirchertach Mac Flannchadha adhbhar ollamhan Tuadhmumhan & an Cosnamhach mac Conchobhair Óicc Mec Flannchadha d'écc.

M1482.19

Aodh mac Cairpre Uí Concobhar do mharbhadh la dreim dia muintir feissin.

AOIS CRIOST, 1483.

M1483.0

Aois Criost, Mile, ceithre ced, ochtmoghat a trí.

M1483.1

Rossa mac Tomais Óicc Még Uidhir Epscop Clochair, saoí i n-eccna, & i c-crabhaidh fear ticche aoidhedh coitchinn dá gach aon d'écc, & a adnacal i t-tempall Achaidh Urchoir do reir a thogha budh dhéin.

M1483.2

Mathgamhain Ua Griobhtha Epscop Chille Dá Lua tobar féile & eccna d'écc, & a adhnacal i mainistir na c-Cananach h-i c-Corco Baisccind co h-onorach.

p.1124

M1483.3

Donnchadh mac Uí Cheallaigh, & O Ferghail, .i. Cú Mara d'écc.

M1483.4

Conn Ó Néill d'fuaslaccadh lá a athair & lá a bhraithribh ó Ua n-Domhnaill & ó Chloinn Aodha Buidhe, & an Conn-sin iaramh d'oirdneadh i n-a thighearna ar Tir Eogain do thoil a athar & Tire h-Eoghain archena.

M1483.5

Coccadh mór do eirghe eitir Ua n-Domhnaill Aodh Ruadh, & Ó Neill Conn. Ua Domhnaill do thionól Chineóil c-Conaill & Iochtair Connacht. Aodh Ócc mac Aodha Buidhe Uí Neill co líon a thionóil do thecht i n-a chomhdhail & dol rempa i n-a remim imteachta gan tuilleadh buidhe re h-esccaraitt da raibh rempa co Traigh Bhaile Dúine Dealgan. Aircctear & loiscctear leó an baile & an tír i n-a t-timcheal. Rucc an Iustis .i. Gearoid mac Tomais iarla Cille Dara, co sochraitte móir Gall forra dia t-tograim & dia t-toraighecht. Ar a aí ro iomchuirsiotsomh an tóir throm sin co neimhsniomhach & do sraoíneadh forra, & do marbhadh drong mhór do Ghallaibh. Cidh iad-somh dna ro marbhadh Mac Uidhilin & mac Toirrdhealbhaigh Charraigh Uí Concobhair uatha. Luidh Ua Domhnaill co n-a sochraitte iaromh co Baile Lucchmaigh & loiscctear Baile Lucchmaigh lais & fo gheibh comha & ceannach dar cenn imdheghla & anacail dia m-baile. Soais Ua Domhnaill tar a ais, & ro léicc Aodh Ócc mac Aedha Buidhe uadha co Glendrighe d'ionnsaicchidh Thrín Congail. Ro gabh fein reimhe tré Thír Eoghain. Milltear & loiscctear leis an tír i n-a comhfoccus dá gach leth co rainicc Abhann Mhór.Ro tesccadh & ro gerradh leo coillte daingne doimteachta do rala for a c-cionn for brú Abhann Móire ionnus

p.1126

gur bhó conair shodhaing shoimtheachta dia shluagh trésna feadhaibh h-isin. Ro forchongradh lais for a shlóghaibh cesaigh droichet comhdhaingen do dhénamh tarsan abhainn co riachtatar a shlóighdhiorma etir troicchtech & marcach dar an sruth anonn i n-a n-iomlaine gan bádhadh eich na duine dibh. Ro leiccset an droichet frisan sruth co na baí aga m-biodhbhadhaibh acht a f-fairccsin uatha don leith araill, & tainicc Ó Domhnaill dia tigh iaramh iar m-buaidh & coscar.

M1483.6

Slóiccheadh ele la h-Ua n-Domhnaill ar Sean mac Pilip Még Uidhir co t-taratt creacha & airccthe iomdha lais. Creach eile ar n-a mharach do denamh lá Domhnall Ua Neill ar in Sean c-cédna.

M1483.7

Maidhm lá h-Art mac Cuinn mic an Chalbhaigh Uí Concobhair ar Chonn mac Airt mic Cuint Uí Mhaoileachlainn dú inar marbhadh dá mhac Ruaidhri Charraigh Uí Chearbhaill co sochaidhibh ele amaille friu.

M1483.8

Ua Cianáin, .i. Ruaidhri ollamh Mheg Uidhir le senchus, & Concobhar Ócc Mac Flannchadha .i. ollamh Tuadhmumhan saoi dersccaighthe i n-eiccsi & h-i filidheacht d'écc, & Aedh Mac Flannchadha i n-a ionad.

M1483.9

Concobhar mac an Breithemhan adhbhar ollamhan Muintire Maol Ruain d'écc iar t-treablaitt fhoda.

M1483.10

An cuicceadh Eduard do riogadh ós Saxaibh 9. April. Da mí, & ocht lá décc ro baí h-i righe.

M1483.11

Antres Risderd do rioghadh ós Saxaibh 22. Iun.

p.1128

Annal M1484.

M1484.0

AOIS CRIOST, 1484.

Aoís Criost, Mile, ceithre céd, ochtmoghat, a cethair.

M1484.1

Nioclás Uasdun, Epscop Doire d'écc.

M1484.2

Seaan Ua Faircheallaigh canánach do muintir Droma Lethain, & Brian Ua Fairceallaigh, saccart do thionnsccain cloch angcoire do dhénamh ag teampoll mhór Droma Leathain d'écc.

M1484.3

Niall mac an Comharba Mhég Mathghamhna d'écc occ toidhecht on Róimh.

M1484.4

Rémann Mag Mathgamhna tighearna Oirghiall d'écc i n-a braighdenus i n-Droichet Átha.

M1484.5

Sémus mac Remainn Tirial ticcherna Fer t-Tulach d'écc.

M1484.6

Donnchadh Ua Ceallaigh tanaisi Ua Maine d'écc iar t-trebhlaid fhoda.

M1484.7

Mac Uí Chonchobhair Fhailge Murchadh mac Cathaoír mic Cuinn mic an Chalbhaigh do mharbhadh d'urchor saighde lá cloinn Emainn Dairsidhigh h-i c-Crich na c-Cédach.

M1484.8

Tadhcc mac Uilliam mic Aodha mic Briain Uí Cheallaigh do mharbhadh lá Brian Ua c-Ceallaigh lá a dearbrathair fein, & lá h-Uilliam Ua Muireadhaigh a dearbh-comhalta fein & a c-crochadh-sidhe lá h-Ua c-Ceallaigh i n-a c-ciontaibh.

M1484.9

Aodh mac Briain mic Briain Ballaigh Uí Conchobhair do marbadh lá sliocht Taidhg Uí Concobhair.

M1484.10

Domhnall Mac Gormáin d'aos gradha Uí Bhriain, fer tighe aoídheadh coitchinn & fer ro ba saidhbhre i n-Erinn a m-beótlus d'écc.

M1484.11

Aedh mac Briain Uí Briain & a bhen Sadhbh inghean Taidhg Uí Concobhair d'écc.

p.1130

M1484.12

Ruaidhri Ócc mac Ruaidhri Buidhe Uí Ainlighi d'écc.

M1484.13

Maoílechlainn mac Concobhair Uí Gairmledhaigh, & Concobhar a dearbhrathair do mharbhadh lá cloinn Eoghain mic Néill Uí Dhomhnaill.

M1484.14

Brian Ruadh mac Cathail mic Eoghain mic Seain Uí Raighilligh d'écc.

M1484.15

Coccadh mór etir Ua Neill .i. Conn mac Enri, & Ua Domnaill .i. Aodh Ruadh, & dioghbala móra do denamh etorra.

M1484.16

Giolla Patraicc mhac Még Uidhir (Emann mac Tomais Óicc) do mharbhadh a f-fiull lá a cuiccer dearbhrathar (Donn, Seaan, Emann, Art Carrach, & Aodh) ag altoir tempaill Achaidh Urchair conidh tremid-sidhe do-gairedh dá Mag Uidhir .i. Sean mac Pilip mic Tomáis Móir Még Uidhir & Tomás mac Tomais Oicc mic Tomáis Mhóir. Seaan do dhol ar sloiccheadh ar cloinn Donnchaidh mic Tomais Meg Uidhir (Pilip & Feilim). Giolla Pattraicc mac Tomáis mic Donnchaidh, & mac Feilim mic Donnchaidh Meg Uidhir do mharbhadh lais co n-druing oile amaille friú. Mac Giolla Ruaidh, .i. Brian mac Domhnaill, da mac Mec Domhnaill Cloinne Ceallaigh (Corbmac, & Art) & sochaide ele do gabhail. Bá dia h-Aoíne do shonnradh an 13 Calainn Septembris do-rónadh indsin, & Mág Uidhir Sean do shoadh an lá-sin co m-buaidh & co n-edail.

M1484.17

Flaithbertach mac Tomáis mic Pilip Meg Uidhir do mharbadh lá Tomás Ócc mac Tomais Óicc mic Tomais Mhóir d'erchor do ghae h-i b-Port Airidh Brosccaigh.

M1484.18

Maidhm Móna Ladhraighe lá cloinn Emainn Mheg Uidhir ar cloinn Briain mic Pilip Mheg Uidhir dú in ro marbhadh tri meic Briain, Cathal, Cu Chonnacht, & Emann, & in ro marbhadh bheós Aedh mac Airt mic Eoghain Uí Néill, Eoghan mac Toirrdhealbhaigh mic Pilip na Tuaighe Még Uidhir co n-a mac Toirrdhealbhach, Remann mac Gillibert mic Corbmaic Uí Fhlannaccain co sochaidhibh oile, & inar gabhadh dna, Pilip mac Toirrdhealbhaigh mic Pilip Meg Uidhir & Pilip mac Briain mic Pilip Még Uidhir & Giolla Patraicc mac Cathail Óicc mic Magnusa Még Uidhir,et cetera. Fiche do dhaoinibh do marbhadh & deichnebhar do gabhadh ann.

p.1132

Annal M1485.

M1485.0

AOIS CRIOST, 1485.

Aoís Criost, Mile, ceithre chéd, ochtmogat, a cúicc.

M1485.1

Niocól Ua Grada comharba Tuama Gréine fer dercach daghoinigh & an dara fear décc baoí saor i Luimneach d'écc.

M1485.2

Donnchadh Mág Coilidh airchinneach Beraicch fer tighe aoidheadh coitchinn d'écc.

M1485.3

Eoghan Caoch (.i. O Concobhair Donn) mac Feidhlimidh Uí Concobhair fear aghmar ionnsaightheach d'écc iar t-trebhlaid fhoda & tighearna do ghairm i n-a ionad d'Aodh mac Aodha Uí Concobhair.

M1485.4

Uilleag a Burc tighearna Cloinne Riocaird oigre iarla Uladh, feicheamh coitchend d'eiccsibh Ereann d'écc, & a mac do gabhail a ionaid, .i. Uillecc ele. Sluaiccheadh lasan mac-sin for Machaire Chonnacht & h-i t-Tír Maine dia ro loiscc & dia ro mhill arbhanna & bailte, & dia ro loiscc & dia ro bris caislen Tuillsge & carcair.

M1485.5

Ruaidhri mac Briain Ballaigh Uí Concobhair do marbhadh lá sliocht Taidhg Uí Chonchobhair.

M1485.6

Sile inghen Mec Siurtáin ben Ricaird a Burc baincheann ban Connacht d'écc.

M1485.7

Aodh Ócc mac Aodha Buidhe mic Briain Ballaigh Uí Neill tighearna Triain Congail do dhol ar creich i l-Leith Cathail & Goill do breith fair, & a mharbhadh d'aen erchor do ghae.

M1485.8

O Suillebhán Beirre Domhnall, O Concobair Corc Mo Dhruadh, & O Concobhair Ciarraighe & a bhen d'écc.

M1485.9

O Baoighill Toirrdhealbhach do chor a thighernais de, & a mhac Niall do gabháil a ionaidh.

M1485.10

Coccadh mór eitir Cenel c-Conaill, & Eoghain. Clann Airt Uí Neill (.i. Niall co n-a braithribh) do leith Uí Domhnaill. Clann Neachtain Uí Domhnaill (Eigneacan co n-a braithribh) do leith Ui Neill. O Domhnaill do dol sluagh i Muintir Luinigh

p.1134

uair as ann ro baí caoraighecht & muintir slechta Neachtain. Baí Ó Neill, .i. Conn h-i f-foslongport a Muintir Luinigh & sliocht Neachtain amaille fris acc imdíten a tíre, & a muintire. Ar a aí ní ro fhéch Ó Domhnaill dóibh co n-dearna creacha troma & airccthe aidhble. Ro ghabh lá taobh fhoslongpuirt Uí Neill, & sleachta Neachtain, & tucc na creacha leis dia thír uatha gan dioghbhail do denamh dhó 'n-a t-timchell.

M1485.11

Aodh Ócc mac Aodha Ruaidh mic Rudhraighe mic Ardghail Még Mathghamhna do oirdneadh i n-a tighearna for Oirghiallaibh.

M1485.12

Baile Chon Uladh mic Aedha Uí Néill do losccadh lá Brian na Coilleadh mac Eoghain Uí Neill. Ferann & baile an Briain cédna do losccadh ar a bharach i n-a dhioghail lá Coin Uladh & la cloinn Remainn mic Rudhraighe Meg Mathghamna (Glaisne & Brian) & lá mac Mhég Mhathghamhna Óig, .i. Giolla Pattraicc.

M1485.13

Sliocht Mhaol Mhórdha an Mhullaigh do ionnarbadh asa n-duthaigh, & clann Glaisne Uí Raghallaigh do shuidhiughadh a t-tíre dia n-eis, & do dhenamh caislein innte. Iatt-somh do tharraing iarla Chille Dara (Gearóid mac Tomais) ar chloinn Glaisne, & cúicc buailte décc bó do bhuain dibh i c-creich, & Giolla Íosa mac Glaisne do gabhail don chur-sin.

M1485.14

Feidhlimidh mac Glaisne mic Conchobhair Uí Raghallaigh d'écc don phláigh.

M1485.15

Ua Raghallaigh, .i. Toirrdhealbhach mac Seain mic Eoghain do dhol i t-Teallach Eachdhach, & baile Még Samradháin .i. Feilim, & baile Donnchaidh a dearbrathar do losccadh leis. Mag Samhradháin co n-a braithribh do dhol a t-toraighecht an t-sluagh ar a barach & sé fir decc ettir gabhail & marbhadh & dá ched each do bhuain don t-sluagh.

M1485.16

Mac Domhnaill (.i. Colla) consapal Gallocclach Uí Neill d'écc.

M1485.17

Remann mac Glaisne mic Remainn Meg Mathghamna do dhol ar Galldacht Machaire Airghiall, & mac don Tau, .i. Seon do marbhadh leis. Conn mac Maghnusa Uí Chondalaigh, Mac Corbmaic Uí Chondalaigh, & mac mec Ardgail do marbhadh uadha-somh, & ós cenn fhichit each do bhuain de fein & dá mhuintir. Cathaoir

p.1136

mac Iriail mic Pilip & Eoghan mac Semais mic Eochadha Móir Még Mathghamhna do ghabhail, & Eoghan, d'eludh iar sin.

M1485.18

Art an Bhoccáin mac Uí Chonchobhair Fhailghe (.i. Conn) do mharbhadh lá a dherbrathair Cathaoir mac Cuinn mic an Chalbhaigh d'aen erchor gae.

M1485.19

Clann ócc Emainn Meg Uidhir (Aodh, Art, & Giolla Íosa) & clann Toirrdhealbhaigh Meg Uidhir (Tadhg, Pilip, & an Giolla Dubh) do dhenamh creiche ar Domhnall mac Giolla Pattraicc mic Emainn Mhégh Uidhir. Domhnall féin do mharbhadh a t-toraighecht na creiche lá Maoilechlainn Mac Geibheannaigh & an Maol Seachlainn cedna do marbhadh fó cedóir ar an lathair-sin.

M1485.20

Mag Uidhir .i. Sean do dhenamh creche h-i Miodhbolcc ar cloinn Donnchaidh mic Aodha Meg Uidhir, & ar cloinn Mhég Ualgaircc fa dhó i n-aoin t-seachtmhain.

M1485.21

Giolla Pattraicc Ua h-Uiccinn, mac Briain, mic Maoilechlainn, fer tighe aoidhedh coitchinn do thrénaibh & do truaghaibh d'écc.

M1485.22

Ua Cuirnín Athairne d'écc.

M1485.23

An sechtmadh King Henry do rioghadh os Saxaibh, 22. August.

p.1138

Annal M1486.

AOIS CRIOST, 1486.

M1486.0

Aois Criost, mile, ceithre chéd, ochtmoghat, a sé.

M1486.1

Mainistir (.i. Cill Chuilind) Brathar Mionúr de Obseruantia do thionnsgnadh ar brú abhann Life la Rolont mac Sir Eduard Iustas.

M1486.2

Prioir Maothla Fergal mac Roiberd Mhég Ragnaill d'écc.

M1486.3

Pilip mac an Chomharba (.i. Semus mac Rudhraighe mic Ardgail) Meg Mathghamhna, cananach coradh h-i c-Clochar comarba Cluana h-Eoais, persun Dartraighe, et cetera d' écc.

M1486.4

Caibidil coithcenn an chúiccidh idus Iulii i n-Droichet Atha ag airdespucc Arda Macha, .i. Octauianus Italicus acc epscopaiph & acc cleircibh tuaiscirt Ereann uile.

M1486.5

Ruaidhri mac Diarmada (.i. mac Ruaidhri Chaoich) tighearna Moighe Luircc, Airticch, & Tíre Tuathail d'écc do ghalar aithgherr h-i t-tempall Locha na n-Gasan i c-Cloinn Cathail Mic Muireadhaigh, & Concobhar mac Corbmaic mic Tomaltaigh an Einigh d'oirdneadh i n-a ionadh.

M1486.6

Cu Mara Mac Con Mara do mharbhadh go h-aitheasach la cloinn Donnchaidh Mec Con Mara.

M1486.7

Tadhcc mac Cathail Óicc Meg Raghnaill lán-taoíseach Muintire h-Eolais saoi dearsccaighthe ar eineach & ar eangnamh d'ecc iar m-buaidh o dheamhan & ó dhomhan, & a adhnacal h-i f-Fiodhnach.

M1486.8

Tadhcc Ua Maoíl Mhiadhaigh adhbar taoisigh Mhuintire Cerbhalláin do mharbhadh lá cloinn Maoileachlainn Meg Raghnaill, & lá cloinn Mhaol Ruanaidh Meg Raghnaill.

M1486.9

Eoghan mac Ír do ghabhail lá cloinn Maol Ruanaidh Meg Raghnaill, & clann Taidhcc Uí Mhaoíl Mhiadhaigh do mharbhadh, & mac Uilliam Mic Maghnusa co sochaidhibh oile.

p.1140

M1486.10

Maol Seachlainn & Ruaidhri dá mac Mec Donnchaidh Thire h-Oilealla, .i. Tadhg mac Briain (Soidheach diongmhala do toisighecht Ua n-Oilealla gach aon diobh) do marbhadh la cloinn Domhnaill Caim & la cloinn Ruaidhri Mec Donnchaidh.

M1486.11

Sluaiccheadh adhbal mhor lá h-Ua n-Domhnaill i c-Connactaibh & lá Mac Uilliam Cloinne Riocaird i n-a aghaidh, & iar n-dol h-i c-cenn aroile dhóibh, do-ronsat síth & comhaonta. Feidhlimidh Fionn Ua Conchobhair do dhol h-i c-cenn na sluagh-sin, & a dhol h-i laimh Uí Domhnaill tar cenn a thuath & a thaoiseach. Sídh Shíl Muiredhaigh do denamh don cur-sin, & Mac Feidhlimidh Fhinn do ghabhail as féin d'Ua n-Domhnaill & a breith leis i t-Tír Conaill tré comhairle Meic Uilliam Cloinde Riocaird.

M1486.12

Breasmaidhm la muintir Meg Raghnaill h-i Moin Lescc for cloinn Uí Ruairc & for sliocht Cathail Ruaidh in ro marbhadh Maoíleclainn Ócc mac Maoílechlainn Mec Caba fer a aoísi fein do ba mó ainm le gallócclachus h-i Leth Cuinn.

M1486.13

Clann t-Seain mic an Phriora do chreachadh, & mac dibh fein (.i. Giolla Criost) do mharbhad la sliocht Maoilechlainn Mhég Raghnaill.

M1486.14

Neidhe Ua Maoíl Chonaire cend doichill Ereann d'écc. As é tucc na mionna buadha co na tiubhradh im & arán a n-aoinfheacht d'aoidhedhaibh co bráth.

M1486.15

Slóiccheadh lá h-Ua n-Domhnaill do dhol i t-Tír Amalgaidh. Mac Uilliam Iochtarach do theacht i n-a aghaidh. Ro fighedh iomairecc etorra in ro marbhadh tuilleadh ar ched do muintir Mec Uilliam & in ro gabhadh Sean Mac Siurtáin & Uillecc mac Risdeird (.i. mac Tomais) a Burc co sochaidhibh oile.

M1486.16

Seaan mac an Priora Meg Raghnaill d'écc.

M1486.17

An Barrach Mór (Sean), rogha gall-macaemh Ereann do mharbhadh lá Nodlacc lá Donnchadh Ócc Mhacc Cárthaigh tighearna Ealla iar n-dol ar creich fair.

M1486.18

Gearóid mac iarla Deasmumhan d'écc.

p.1142

M1486.19

Feidhlimidh Buidhe mac Cairpre Uí Conchobhair, Uaitne mac Seain Carraigh Mec Branáin, Donnchadh mac Corbmaic mec Matha & Aodh mac Ruaidhri Dhuibh mec Matha do mharbhadh lá cloinn Maoilechlainn Még Raghnaill.

M1486.20

Tadg Caoch mac Uilliam Uí Cheallaigh an dara tighearna baoí for Uibh Maine d'écc i n-aibíd an Treas Uird.

M1486.21

Sile inghen Aodha mic Uilliam Uí Ceallaigh ben Uí Mhadadháin d'écc.

M1486.22

Lochlainn mac an Giolla Claoín Uí Ainlighi d'écc.

M1486.23

Tadg mac Aodha mic Briain Uí Birn, & Maoíleachlainn mac Diarmada Mhég Raghnaill d'écc.

M1486.24

Eocchan mac Lochlainn Uí Ruairc saoileachtain tighearna na Breifne d'écc.

M1486.25

Semus mac Mec Risdeird Buitilér fear ionait iarla Urmumhan d'écc.

M1486.26

Bresal & Diarmaid da mac Murchaidh Uí Madadháin do mharbhadh i meabhail la Cobhthach Ua Madadháin lá a n-dearbrathair féin.

M1486.27

Raghnailt inghen t-Seaain Mec Con Mara ben Toirrdhealbhaigh mic Taidhg Uí Bhriain tighearna Tuadhmhumhan Airtheraigh d'écc.

M1486.28

Giolla na Naomh mac Domhnaill mic Muirceartaigh Mhidhigh tighearna Caladh na h-Angaile d'écc iar c-cian aoís.

M1486.29

Tadhg mac Aodhagain ollamh Muintire h-Angaile do mharbhadh go grainemhail lá sliocht Íriail Uí Feargail.

M1486.30

Flann mac Floinn Uí Domnalláin d'ecc.

M1486.31

Brian mac Rudhraighe mic Ardgail Meg Mathgamhna tighearna Dartraighe do mharbhadh lá Gallaibh Machaire Airghiall.

M1486.32

Domhnall Ócc mac Mec Artain saoí n-einigh d'écc.

p.1144

M1486.33

Sean Buidhe mac Eoghain mic Néill Óicc Uí Néill d'ecc.

M1486.34

Donnchadh mac Tomais mic Ferghail Mecc Samhradhain d'écc.

M1486.35

Ocht m-baile fhichet do Ghalldacht Machaire Airghiall do losccadh lá Mag Mathghamhna, Aodh Ócc mac Aodha Ruaidh mic Rudhraighe.

M1486.36

O Neill, .i. Conn mac Enrí do dhol sluagh ria Samhain ar Machaire Airghiall loisccthi & millte móra do denamh lais.

M1486.37

Creach mhór lá Brian mac Emainn mic Rudhraighe Meg Mhathgamna ar Emann mac Tomáis Óicc, & ar a chloinn i c-Cúil na n-Oirer, & Emann Ócc mac Emainn do mharbhadh leo i n-Doire Cenainn.

M1486.38

Emann mac Tomáis Ghreandaigh mic Duinn mic Pilip na Tuaighe Meg Uidhir d'écc, & a dearbhrathair ele Eoghan mac Tomais Greandaigh, Magnus mac Maoile Duin, & Rudhraighe mac Concobair mic Duinn Meg Uidir do mharbhadh ar Baile an Oireacht la Féilim mac Donnchaidh Még Uidir ar greis oidhche.

Caitilin inghen Uí Feargail (Domhnall Buidhe mac Domhnaill mic Seain) ben Mec Maghnusa Meg Uidhir .i. Cathal Ócc mac Catail Mhóir d'écc.

M1486.39

Art Ruadh mac Giolla Patraicc mic Emainn Meg Uidhir do mharbhadh d'urchor soighde lá cloinn Toirrdhealbhaigh mic Pilip Meg Uidhir.

M1486.40

Aodh mac Néill mic Aodha mic Eoghain Uí Neill d'écc.

M1486.41

Emann Ócc mac Emainn mic Con Uladh Uí Néill & Corbmac mac Airt Carraigh mic Maoileachlainn Uí Neill d'écc.

M1486.42

Clann Meg Uidhir (Emann), .i. Aodh & Art Carrach d'fuaslaccadh, & a n-athair do léiccen a tighearnais de an lá cédna docom t-Seain mic Pilip Meg Uidhir.

M1486.43

Donn Mag Uidhir mac Emainn mic Tomais Óig do mharbhadh a f-fiull h-i n-dorus Reilcce Achaidh Urchair lé cloinn Tomáis Oig Meg Uidhir, .i. Tomás, Conchobhar, & Ruaidhri & lá cloind Flaithbhertaigh mic Tomais Óig, Giolla Pataicc, Cu Connacht, & Briain Crosach.

p.1146

Annal M1487.

AOIS CRIOST, 1487.

M1487.0

Aoís Criost, míle, cethre ched, ochtmhoccat, a secht.

M1487.1

Maoilechlainn mac Murchaidh Uí Fhlannaccáin decanach Oile Finn d'écc, & Tomas Ua h-Eidigein do ghabhail a ionaid.

M1487.2

Tadhg mac Briain mic Amlaoíbh Meg Uidhir ro bhaí 'na pearsún i m-Bothaibh ar tos & 'na biocaire h-i c-Cill Laissre d'ecc.

M1487.3

Brian Ua Corcrain biocair Claoin Innsi & Denis mac Giolla Coisccle airchinneach, & biocaire Airidh Brosca d'écc.

M1487.4

O Maoileachlainn, .i. Laigneach mac Cuirc tighearna Cloinne Colmain do mharbhadh le Conn mac Airt mic Cuinn mic Corbmaic Ballaigh Uí Mhaoileachlainn.

M1487.5

O Raghallaigh, .i. Toirrdhealbhach mac Seain mic Eoghain d'écc do bhedhcc i n-a chaislén féin h-i t-Tulaigh Mongáin an céd lá do mhí September & Ó Raghallaigh do gairm da mhac i n-a ionad .i. Sean.

M1487.6

Brian mac Briain Bhallaigh mic Aodha mic Feilim Uí Concobhair soidheach diongmhala do righe Connacht d'écc.

M1487.7

Aodh mac Ruaidhri mic Briain Uí Conchobhair d'écc.

M1487.8

Siodhraidh Ua Maol Conaire ollamh Shil Muireadhaigh cenn aibhe & aitis fear n-Ereann d'écc & da chenn fhine i n-a ionad .i. Domhnall & Maol Conaire mac Torna.

M1487.9

Muirghes mac Lochlainn Ui Mhaoil Conaire oide a cheirde féin d'écc i t-Tír Conuill iar t-treablait fhoda, & iar m-buaidh n-aithricche & a adhnacal i n-Dun na n-Gall.

p.1148

M1487.10

Domhnall Ua Dubhaccáin, & a bhen inghen Uí Mhaoíl Conaire d'écc.

M1487.11

Ua Maoil Fhalaidh drumchli eccna Ua Maine d'écc.

M1487.12

Iarla Desmumhan do mharbhadh lá a muintir féin a meabhail h-i Ráith Gaola tre chomhairle Sheain a dearbrathar féin.Sean dna & lucht an mharbhtha archena d'ionnarbadh la Muiris mac an Iarla.

M1487.13

Uilliam mac Aodha mic Briain Uí Cheallaigh tighearna Ua Maine do ghabhail lá a bhraithribh feisin a meabail & a écc i n-a geimhlibh, & dá tighearna i n-a ionadh, .i. Maoileachlainn mac Aedha mic Briain & Donnchadh mac Bresail Uí Cheallaigh.

M1487.14

Aodh mac Donnchaidh Ui Cheallaigh do mharbhadh lá Maoíleachlainn mac Uilliam Uí Cheallaigh.

M1487.15

Conchobhar mac Taidhcc Caoích Uí Cheallaigh do ghabhail a meabhail lá Tadhcc mac Maoílechlainn Uí Cheallaigh.

M1487.16

Cathal Dubh mac Domhnaill mic Eoghain Ui Conchobhair do mharbhadh lá Goisdelbhachaibh iar n-dol ar creich forra & a bhrathair ele an Calbhach Caoch do breith na creiche go h-áithesach lais.

M1487.17

Domhnall Ua Concobhair do dhol ar ionnsaighidh for Leitir mic Pilip, & briseadh dóibh ar dhreim dá mhuintir gur marbhait ann da mac Domhnaill mic Briain Mec Donnchaidh & móran dá n-uaislibh & da muintir archena.

M1487.18

Brian Ruadh, mac Tighearnáin, mic Taidhg mic Tighearnain Uí Ruairc tanaise Breifne do mharbhadh d'urchor do saighit la mac Uí Ruairc, Eoghan mac Feilim mic Donnchaidh mic Tighearnáin Óicc. Ua Domhnaill .i. Aodh Ruadh do dhol trésan marbhadh-sin isin m-Breifne, & suidhe dho a f-foslongport fá bhaile Uí Ruairc .i. Caislén an Cairthe, & a ghabhail lais & triúr do mhuintir Uí Ruairc do mharbhadh & Brian mac Cathail mic Tighearnain Uí Ruairc do mharbhadh lá Gofraidh mac Aedha Gallda Uí Domhnaill d'urchor peléir. An caislen do bhriseadh lá h-Ua

p.1150

n-Domhnaill iar sin, & O Ruairc Feilim d'ionnarbadh as a dhuthaigh h-i f-Fearaibh Manach lá h-Ua n-Domnaill. Ua Domhnaill doridhisi do léigean Uí Ruairc i n-a dhuthaigh, & sidh do dhenamh eitir feraibh Breifne, & a thabhairt ar in tír an caislén do aithdenamh.

M1487.19

Maol Ruanaidh mac Taidhcc Mec Diarmada do gabhail a meabail ar Oilén na Trinóide la Tomaltach mac Ruaidhri Mec Diarmada, & mac Briain Mec Diarmada do mharbhadh ann.

M1487.20

Alastrann mac Colla mic Toirrdhealbhaigh, & dream do maithibh a ghallócclach do mharbhadh araon ris lá cloinn Ruaidhri mec Diarmada.

M1487.21

Sean Mac an Airchinnigh cenn a fhine féin fear tighe aoidhedh coitcinn, & airchindeach Padraicc i n-Ail Finn d'écc.

M1487.22

Aodh mac Pilip Ruaidh Mec Con Mara fer crodha coccthach d'écc.

M1487.23

Sean Dabh Mac Goisdelbhaigh tighearna Slebe Lugha d'écc, & dá tighearna i n-a ionad, .i. Uilliam mac Emainn an Machaire, a dherbrathair fén & Siúrtan mac Pilip Mec Goisdelbhaigh.

M1487.24

Sean mac Conchobhair Mec Aedaccain ollamh Cloinne Riocaird, & Aodh mac Briain mic Feargail Ruaidh Uí Uiccinn d'écc.

M1487.25

Cathaoír Mág Cochláin do marbhadh h-i f-fioll lá mac a dherbhrathar Fínghin Ruadh.

M1487.26

Emann mac Riocaird a Burc do gabhail a meabhail lá Bairédachaibh, & a thabhach go h-áitheasach dia bhraithribh féin.

M1487.27

Slóigheadh lá h-Ua n-Domhnaill i m-Breifne Uí Ruairc. Bá h-é fochann an t-slóighidh-sin, O Ruairc Feilim mac Donnchaidh mic Tighearnáin, & a bhaile do ghabhail a

p.1152

f-fiull lá a bhraithribh féin, & iar n-dol Uí Dhomhnaill don Breifne foslongport do dhenamh dho imon m-baile, .i.Caislén an Chairthe, & an baile do ghabhail leis fo dheoidh iar m-beith athaidh na timcheall, & Tighearnan Dubh mac Donnchaidh mic Tighearnain Óicc do mharbhadh lá h-Ua n-Domnaill don chur-sin, & O Ruairc Feilim d'fháccbháil d'Ua Dhomhnaill h-i c-Caislén in Chairthe iar síodhucchadh fear m-Breifne fria 'roile. O Ruairc do gherradh ciosa cosanta d'Ua Dhomhnaill isin m-Breifne & d'fior a ionaid i n-a dhiaidh.

M1487.28

Tighearnán Ócc O Ruairc tanaisi Breifne do mharbhadh lá cloinn Maol Ruanaigh Meg Raghnaill, & lá cloinn Ruaidhri Mec Diarmada i n-Ucht na n-Engadh.

M1487.29

Slóicceadh lá h-Aodh Ruadh Ua n-Domhnaill h-i Maigh Luircc dia ro mhill arbhanda & dia ro loiscc bailte caisléin iomdha. Ro loiscc & ro bris caislén cloinne Ruaidhri Mec Diarmada, .i. Baile na h-Uamha. O Domhnaill fein co n-diorma dia shluagh do asccnamh co h-inchleithe isin oidhche as a longport co n-dearna creacha móra i n-Doire Chua. Feidhlimid Fionn Ua Concobhair (.i. mac Taidcc mic Toirrdhealbhaigh Ruaidh) do dhol h-i c-cenn Uí Dhomhnaill don chur-sin, & síth shuthain do dhenamh dhó fris. Ruaidhri an Doire mac Muirghesa mic Aodha Mec Diarmata baí h-i sochraide Uí Dhomhnaill ar an slóiccheadh-sin do shárucchadh na Ceall Bhraighi Uallaighi, & édala móra do breith eiste, & Ó Domhnaill do thabhairt óghaisicc do shagartaibh an tempaill ro sáraiccheadh ann.

M1487.30

Slóiccheadh la Mac Uilliam Cloinne Riocaird (.i. Uilleacc mac Uillicc an Fhiona) i n-Uibh Maine dia ro briseadh lais badhbhdhúin Atha Liacc Maonaccan, Arbhanna & bailte iomdha do milleadh dhó i n-Uibh Maine, & h-i Machaire Chonnacht.

p.1154

Rossa mac Feidhlimidh Fhinn do mharbhadh d'aon urcor saighde la druing don t-sluagh. Clann Feilim Finn Ui Concobhair .i. Aodh, Toirrdhealbhach, & Conchobhar, do dhol tarsa co Baile Tobair Brighde. A losccadh & a argain dóibh. Diarmaitt mac Domhnaill mic Toirrdhealbhaigh Doill Uí Conchobhair do mharbhadh doibh .i. ag Ros Comain, h-i luircc an t-sluaigh. A lenmhain dóibh asein h-i c-Cloinn Chonnmhaigh, & eich do bein don t-sluagh cedna. Ba for tharraing Uí Conchobhair Duinn, .i. Aodh mac Aodha mic Toirrdhealbhaigh Duinn, do-ronadh an sluaiccheadh-sin. Sídh Sil Muiredhaigh do dhenamh dhoibh budhdéin iar n-diultadh a dénmha ar comairle a c-caratt.

M1487.31

Creacha meabla do denomh do Ruaidhri Ua Chonchobhair ar Felim Fhinn. Creacha anba i n-a dioghail-sidhe la Feilim f-Finn Ua c-Conchobhair for slicht Taidhg Óig.

M1487.32

Sidh Shil Muiredhaigh do naidhm doridhisi, & tighearnas sleachta Corbmaic Ui Birn & leth Baile an Cláir, & cóicc baile Chinn Coradh do-chuid ronna Toirrdhealbhaigh Óicc, do mhaithemh dá shliocht d'Feidhlim Ua Conchobhair. Bladh do Chloinn Cathail Mic Muiredhaigh do baí athaidh d'aimsir i l-laimh cloinne Maol Ruain do tabairt d'Feidhlimidh Fhionn Ua c-Concobhair.

M1487.33

Tighearnán Carrach mac Tighearnain mic Taidhg mic Tighernain Uí Ruairc, Feradhach mac Seain mic Toirrdhealbhaigh Még Uidhir, & Domhnall mac Duinn mic Domnaill mic Airt Még Uidir do mharbhadh h-i Muintir Eolais lá cloinn Ruaidhri Mec Diarmata & lá mac Mec Diarmada Ruaidh, & Domhnall Bearnach Mac Samhradhain do mharbhadh don chur-sin.

M1487.34

O Domhnaill, .i. Aodh do dhol h-i Maigh Luircc isin f-foghmhar do shonnradh.

p.1156

Tighe iomdha & arbhanna do losccadh leis & Tempall Droma Conaille do losccadh an tan-sin lá Ferghal Carrach mac Domnaill mic Taidhcc Uí Ruairc gan cet d'Ua Dhomhnaill, & ó nach rucc Ó Domhnaill ar Fearghal Charrach do dhioghail an mhíghniomha-sin fair, do-rad mac Tighearnain na Buannaide do cléircibh an tempaill a n-gioll frisan losccadh-sin.

Annal M1488.

AOIS CRIOST, 1488.

M1488.0

Aois Criost, Mile ceithre ced, ochtmoghat, a h-ocht.

M1488.1

Ab Atha Truim d'écc.

M1488.2

Pláigh mhór for Machaire Chonnacht dia ro écc Cathal mac Eidigein biocair tempaill Pattraicc, & cananach coradh i n-Oil Finn, Aongus Ua Reachtadhain comharba Finnéin h-i c-Cluain Cremha Diarmaid Mac Conchagaidh sagart toghaidhe, & an Biocaire Bodhar Ua Colla.

p.1158

M1488.3

Cathal Ruadh mac Ruaidhri mic Briain Bhallaigh Uí Conchobhair d'écc don plaigh cedna. Domnall mac Briain Ui Bhirn, Diarmait mac Domnaill mic Briain, Domnall mac Feargail, & Corbmac mac Domhnaill Chananaigh Uí Bhirn d'écc dhi bheos.

M1488.4

Domhnall mac Domnaill mic Néill Ghairbh Ui Dhomhnaill do ghabháil la cloinn Aodha Gallda mic Neill Ghairbh, & a riaghadh ar n-a mharach amhail do ruillsiot a mhigniomha.

M1488.5

Ua Ceallaigh (Maoilechlainn mac Aodha mic Briain) d'écc a c-cionn lethráithe iar n-gabhail tighearnais, & Conchobhar a bhrathair do ghabhail a ionaid.

M1488.6

Mag Aongasa, .i. Brian mac Airt d'écc, & a dearbhrathair (Aodh) d'oirdneadh i n-a ionadh.

M1488.7

Emann mac Tomais Meg Uidhir baí i n-a thighearna h-i f-Feraibh Manach d'écc.

M1488.8

Donn mac Domhnaill Ballaigh Meg Uidhir d'écc.

M1488.9

O Flannaccain Tuaithe Ratha Toirrdhelbhach mac Giolla Iosa d'écc.

M1488.10

O Tuathail (Emann) do mharbhadh i f-fiull la cloinn Taidhcc Uí Broin.

M1488.11

Mac Uí Murchadha, .i. tighearna Ua f-Feidhlimthi, Mathghamhain mac Taidhcc do mharbhadh i f-fiull la Donncadh .i. mac tighearna Ua c-Ceinnselaigh mac Airt mic Donnchaidh.

M1488.12

Diarmaid mac Seain Luircc mic Toirrdhealbhaigh an Fhíona Uí Dhomnaill d'écc.

M1488.13

Brian mac Aedha Buidhe mic Briain Bhallaigh Uí Neill d'ecc do galar bhreac.

M1488.14

Tadhcc mac Maoileachlainn mic Tighearnáin Uí Ruairc, & Mag Raghnaill Concobhar mac Murchaidh do sliocht Maoileachlainn d'écc, & Mag Raghnaill do denamh i n-a ionadh do Mhaoilechlainn mac Uilliam don t-sliocht cedna.

M1488.15

O Neill Conn mac Enri, & Mag Uidhir Sean mac Pilip mic Tomais do dol go teagh Uí Domnaill & sidh charthanach cairdemhail do dhenamh d'Ua Neill & d'Ua n-Domnaill ré 'roile.

M1488.16

Sidh do dhenamh d'Ua Neill & do cloinn t-Seain Buidhe Uí Neill iar n-á léiccen as a m-braighdenas.

p.1160

M1488.17

Domhnall mac Neill Uí Neill do mharbhadh h-i f-Fionntamhnach lá Rudhraighe mac Airt, & lá cloinn Néill mic Airt Uí Neill.

M1488.18

O Fearghail do ghairm do Chonmac mac Seain mic Domnaill i n-aghaidh Rudhraighe mic Cathail Uí Ferghail.

M1488.19

Maoileachlainn mac Meg Flannchaidh do mharbhadh la cloinn Taidhcc mic Cathail mic Tighearnain Óicc Ui Ruairc.

M1488.20

Eoghan mac Ir Meg Raghnaill do mharbhadh la a dearbrathair fein .i. Uilliam mac Ir, & lá a mac & la Maghnus mac Ir.

M1488.21

Toirrdhealbhach mac Taidhcc mec Mathghamhna fear lán do rath & do thiodhnacal eccna ón Spiorat naomh tiodhnaictheach séd & maoíne d'ecc iar m-breith bhuadha ó dhomhan & ó dhemhan.

M1488.22

Ruaidhri mac Uí Concobhair Duinn d'écc.

M1488.23

Cú Uladh mac Seain Bhuidhe Uí Neill do mharbhadh lá h-Art mac Enrí mic Eoghain.

M1488.24

Art mac Neill Charraigh mic Muirceartaigh Óicc Uí Neill do mharbadh la cloinn Enrí mic Enrí mic Eoghain Uí Neill ar greiss oidhche.

M1488.25

Eoghan mac Uí Ruairc, Feilim mac Donnchaidh mic Tighearnain Óicc mic Tigearnáin Mhóir do mharbhadh ar ossadh le h-Eoghan ele mac Uí Ruairc .i. mac Tighernain mic Taidhcc mic Tighearnain Mhóir.

M1488.26

Eoghan mac Maol Morda Uí Ragallaigh tigearna Mullaigh Laoighill d'écc.

M1488.27

Donnchadh Dubshúileach Ua Conchobhair .i. Ua Conchobhair Ruadh, d'écc iar c-cian aoís & iar n-deighbethaidh, & Feidhlimidh Fionn Ua Conchobhair d'oirdneadh i n-a ionadh lá h-Ua n-Domhnaill, lá Mac Uilliam & la Mac n-Diarmada .i. Conchobhar feibh as diongmala ro gaireadh tighearna d'aon roimhe ré h-athaidh & a bhrocc do chor fair do Mac Diarmata.

p.1162

M1488.28

Sidh do dhenamh d'Ua Domhnaill fri Mac Uilliam Búrc. Ua Conchobhair & Mac Diarmata h-i c-coraighecht & h-i slánaib etorra.

M1488.29

Forbhaisi lá h-Ua n-Domhnaill & lá Mac n-Diarmatta .i. Concobhar, ar Carraicc Locha Cé baí ag cloinn Ruaidhri Mec Diarmata. Arbhanna an tíre do mhilleadh & do caithemh dóibh. Ua Domnaill d'imtheacht iar f-feimdheadh dol fuirre. Foslongport Mec Diarmata do ghabháil dia gallocclachaibh féin iar n-a fhagbail for a c-comairce, & arthraige an locha uile do breith doibh for an Carraicc.

M1488.30

Uilliam mac Aodha Mec Branain taoiseach Corc Achlann d'écc i n-ocht Febru iar m-buaidh n-aithrighe & a adhnacal i n-Oil Finn.

M1488.31

Sean Manntach fear urlamhais marbtha Iarla Desmumhan do bhasucchadh lá Muiris mac an Iarla. Iarla do ghairm do Mhuiris mac an Iarla.

M1488.32

Lenab ionggnathach do gheinemhain i n-Ath Cliath i n-a m-bátar a fhiacla acca breith. Ro fhas méad adhbal ann iar na gheinemhain nách clos a commor h-i leanab ó aimsir na c-curadh.

M1488.33

Sidhe gaoíthe do dhol fo meithil mhóna baí i t-Tuaim Mona, & duine dibh do mharbhadh, aighthe an lochta oile do at, & cethrar ele do mharbhadh don gaoith cedna h-i Machaire Connacht.

M1488.34

Emann mac Riocaird a Burc rogha Gall-macaomh Connacht d'écc.

M1488.35

Sean Ócc Ua h-Eghra & a mac do mharbhadh h-i fiull lá cloinn Uí Eaghra, .i. Ruaidhri, & Aedh (clann a dearbrathar féin) dia Domhnaigh do shonnradh i mainistir an Bend Fhoda.

p.1164

M1488.36

Donnchadh mac Mathghamhna tighearna Corca Baiscinn do écc, & da mac Mathghamna i n-a ionat, .i. Brian a mac féin & Tadhg Ruadh mac Toirrdhealbhaigh Mec Mathghamhna.

M1488.37

Fergal Mac an Ruagaire d'écc. Baí an Feargal-sin fiche bliadhan ag caitheamh a choda amail gach aon, & ní dheachaidh d'imthealccadh a chuirp frisan ré-sin.

M1488.38

Ruaidhri Ua Concobhair .i. mac Feidlimidh, fear lé raibhe suil na sochaidhe do gabhail comarbais a athar d'écc i m-Baile Tobair Brighde i mí Auguist.

M1488.39

Creachsluaiccheadh lá h-Iarla Cille Dara h-i c-Cenel Fhiachach Mic Neill dia ro bhris Caislen Bile Ratha for cloinn Muirceartaigh Meg Eochaccáin iar t-tabhairt ordanais chuicce.

M1488.40

Maoileachlainn mac Ruaidhri Mec Diarmada, & Muirges mac Aodha Mec Diarmatta d'écc.

M1488.41

Tadhg mac Aedha mic Toirrdhealbhaigh Uí Choncobhair ced rogha macaemh slechta Briain Luighnigh d'écc, aidhche Cascc do sonnradh.

M1488.42

Diarmaid mac Taidhcc Uí Concobhair, tanaisi-tighearna a cheneoil, fear as mó ler thuit dia biodhbadhaibh dá laimh baí i n-Erinn i n-a aimsir d'ecc do ghalar fhuail iar t-treablait fhoda.

M1488.43

Concobhar mac Dubthaigh Uí Dhuibhgeannáin do bhadhadh ar Loch Bradain a Muintir Eolais.

M1488.44

Maol Conaire mac Torna Uí Maol Conaire d'ecc do ghalar aithghearr h-i c-Cluain na h-Oidche.

M1488.45

Maol Maire mac Taidhcc Óicc Uí Uiccinn oide Ereann le dán, & Mac an Baird Oirghiall d'ecc.

p.1166

Annal M1489.

AOIS CRIOST, 1489.

M1489.0

Aois Criost, Mile, ceithre ched, ochtmoghat, a naoí.

M1489.1

Nioclas Ua Cathasaigh biocaire Daimhinsi for Loch Eirne & Tadhcc Ua Maithgen, manach do manchaibh na Buille d'écc.

M1489.2

O Neill, .i. Enri mac Eoghain mic Neill Óicc, Mac Giolla Pattraic Seffraidh tighearna Osraighe, Ua Cearbhaill Sean tigherna Éle, O Baigill Toirrdhealbhach, Maghnas mac Aodha Ruaidh mic Rudhraighe Mhég Mathghamna, & Concobar mac Glaisne Ui Ragallaigh d'écc.

M1489.3

Pláigh mhór isin m-bliadhain-si dia ro éccsat ile. Baí da h-aidble co na fagbhaidís daoíne a n-adhnacal seachnón Ereann.

M1489.4

Remann mac Uaithne mic Feargail mic Tomais mic Mathghamhna mic Giolla Iosa Ruaidh Uí Raghallaigh d'écc dhi.

M1489.5

Feidhlimidh Ócc mac Feidhlimidh mic Feargail mic Tomáis mic Mathghamhna mic Giolla Iosa Ruaidh Ui Raghallaigh, Domhnall mac Torna Uí Maol Conaire adbhar ollamhan Sil Muiredhaigh, Domhnall Cananach mac Taidhcc Uí Bhirn, Corbmac Ua Conalladh ceann Gallocclach culcoimeda Uí Conchobhair, an Inghean Dubh inghen Uí Chonchobhair, .i. Donnchadh Dubhshuileach, Aodh Buidhe & Domnall Caoch dá mac Uí Ainlighi, Rúdhraighe Glas mac Ruaidhri mic Aodha, Mac Donnchaidh Riabhaigh, .i. Aodh, & Fionnghuala inghen Mec Diarmata Ruaidh d'écc don plaigh uile.

M1489.6

Maoileachlainn mac Muirceartaigh mic Eoghain Uí Neill do marbhadh la cloinn Briain na Coilleadh mic Eoghain Uí Neill.

M1489.7

Rudhraighe mac Dabhid Uí Mhórdha tanaisi Laigisi d'écc.

M1489.8

Ros mac Uaithne Uí Morda do marbhadh lá Cathaoir mac Laoighsigh mic Cathaoír Uí Diomusaigh.

M1489.9

O Neill, .i. Conn mac Enri do dhol i n-oireacht Uí Cathain. Millte mora do dhenamh dhó, & a m-braighde do thabhairt lais.

M1489.10

O Domnaill, .i. Aodh Ruadh mac Neill Ghairbh do dol sluagh i t-Trian Congail isin f-foghmar do sonnradh. Creacha móra & airccthe aidhbhle do denamh do isin

p.1168

Rúta ar Mac Uidhilín, & gan dioghbhail do dhenamh dó acht Conn a mac do ghuin. Dol dó iar sin co Bel Feirsde, & caislén Bheóil Feirsde do gabhail & do briseadh lais, & teacht slan dia tigh co n-edalaibh aidhbli.

M1489.11

O Raghallaigh Sean mac Toirrdhealbhaigh mic Seain, & Ó Fearghail Conmhac" mac Seain mic Domhnaill do denamh creiche h-i Maigh Breaghmhaine, & Donnchadh mac Briain Chaoich mic Domhnaill Bhuidhe Uí Feargail do marbhadh don turus-sin.

M1489.12

Tomaltach mac Briain Mec Donnchaidh do mharbhadh la h-Aodh mac Domhnaill Chaim Mec Donnchaidh, & lá a cloinn.

M1489.13

Aodh mac Feilim Fhinn (.i. O Concobhair) do gabhail la cloinn Uí Cheallaigh.

M1489.14

Toirrdhealbhach mac Feilim Finn Ui Concobhair (mac tighearna a aosa as fearr tainic dia chenel re h-athaidh d'aimsir) do marbhadh la cloinn Ruaidhri mic Feidhlimidh & lá mac Mec Diarmata, la sliocht Uí Concobhair Ruaidh, & lá mac Aodha mic Ruaidhri isin Caislén Riabhach.

M1489.15

Comhthoccbhail coccaidh for Ua c-Conchobhair la Ruaidhri mac Feilim, la sliocht Taidhg Óicc & Taidhcc Ruaidh, & lá sliocht Ruaidhri Mec Diarmada. Coimhionnsaicchidh doibh fair co h-Ard an Choillín, & Mac Cathail Ruaidh Uí Conchobhair do leccadh & do bhualadh leo & a marcshluagh féin dá bhein amach co h-áithesach. Ua Conchobair féin co n-a marcsluagh & co n-a Gallócclacaibh do breith forra, & gabhála do ghabhsatar don chaoraigheacht do bhein diobh. A lenmhain asuidhe co Tuillsce &Donnchadh Cleireach mac Taidhcc Mec Diarmata do mharbhadh lá h-Ua c-Conchobhair. Cidh fil ann tra acht a Ghallócclacha fein do fheall & do impádh for Ua Concobhair & a madhmucchadh leó & Mac Concobhair Bhuidhe mic Corbmaic do mharbhadh uadh co sochaidhibh oile, & bladh da chaoraigheacht do bhuain de, & imtheacht áithesach attéchta eisiomail do denamh d'Ua Concobair, & a chaoraigheacht do breith leis i n-Uíbh Maine.

M1489.16

Eoccan mac Feidhlimidh .i. Feidhlimidh mac Eoghain mic Domhnaill mic Muirceartaigh Ui Concobair mac tigherna Cairpre, & d[acute ] mhac Muirceartaigh mic Eoghain

p.1170

(.i. Muirceartach Ócc & Sean) do mharbhadh a meabail lasan Calbhach c-Caoch mac Domhnaill mic Eóghain, & Ua Domhnaill baí a slánaibh etorra, d'orccain & do mhilleadh Cairpre a n-dioghail a mighníomh, & tré nemhchomhall a shlán & a chor.

M1489.17

Colmán mac Airt mic Corbmaic Bhallaigh Ui Mhaoilechlainn do mharbhadh lá Conn mac Airt mic Cuinn mic Corbmaic Bhallaigh Uí Mhaoilechlainn.

M1489.18

An Calbhach mac Aedha (.i. Aodh Ruadh) mic Neill Ghairbh Uí Domhnaill d'écc.

M1489.19

Murchadh mac Ruaidhri Mec Suibhne do mharbhadh lá h-Iarla Desmumhan (Muiris mac Tomáis) i n-Éile Uí Chearbhaill, & a dearbrathair Maol Muire Mac Suibhne do ghabháil leis bheós.

M1489.20

Mac Még Carthaigh Diarmaid mac Taidhcc mic Domhnaill Óicc do mharbhadh lasan Iarla cédna.

M1489.21

Tomas Buitilér Mac Risdeird do mharbhadh lá Seaan mac Emainn Mic Risdertt Buitelér.

M1489.22

Risderd mac Feilim mic Feargail Uí Raghallaigh do mharbhadh lá mac Seón Óicc Ploingcéd.

M1489.23

Paittricín mac an Ridere Chiarraighe do mharbhadh la Mág Carthaigh Mór (Tadhg mac Domhnaill Óig).

M1489.24

Creach do dhenamh la Niall & la h-Art dhá mhac Cuinn mec Aodha Buidhe mic Briain Bhallaigh Uí Neill ar Enrí mac Enri mic Eoghain Uí Neill, & Cathaoír Ua Conchobhair do mharbhadh don cur-sin.

M1489.25

Mac Uidhilín, .i. Seinicin Ruadh mac Risdeird do mharbhadh a f-fiull lá Ualtar mac Corbmaic mic Seinicín mec Uidhilín.

M1489.26

Mac an Bhulbaigh tighearna Criche Bulbach a c-cois Bearbha d'écc.

M1489.27

O Gobhann, .i. Mathghamhain mac Toirrdelbhaigh d'écc.

M1489.28

Diarmaid mac Briain Duibh Uí Conchobhair do mharbhadh lá h-Aodh mac Conchobhair & lá cloinn Ruaidhri mec Diarmada i n-Ath Leime na Girre, & Aedh feisin do

p.1172

ghuin go mór lá Diarmoid, & Brian mac Concobhair mic Uí Concobhair Ruaidh saoí thanaisi do mharbhadh i n-a dhioghail-sen la Tadhcc m-Buidhe mac Cathail Ruaidh Uí Concobhair h-i Maigh Murchadha.

M1489.29

Conn mac Toirrdhealbhaigh Ruaidh Uí Conchobhair d'écc.

M1489.30

Coccadh mór eittir an dá Ua c-Conchobhair, & Sluaiccheadh lá h-Ua c-Conchobhair Ruadh co Baile Tobair Brighde dia ro bhris badhbhdhún an bhaile, & tangattar taoísicch slechta Taidhcc Óicc i n-a theach co ro ghiallsat dó, .i. Ua Floinn, Mac Ceithernaigh, & Ua Maoíl Bhrénainn.

M1489.31

Sluaiccheadh la h-Ua c-Concobhair go Beol Coilleadh dia ro gherr an bealach, & dia t-tuccsat lucht Airticch braighde dhó.

M1489.32

Breas maidhm for chloinn Uí Conchobhair isin t-Segais la cloinn Ruaidhri Mec Diarmata.

M1489.33

Slóiccheadh lá h-Ua c-Conchobhair for chloinn Uilliam Ui Cheallaigh dia ro loiscc, & dia ro ghearr bealach an Chluainín, dia ro ghearr & dia ro mhill arbhanna iomdha. Dioghbhala iomdha do dhenamh do chloinn Uilliam Uí Cheallaigh for Ua Maol Conaire co n-a braithribh i n-a dhioghail sidhe.

M1489.34

Aodh mac Ui Concobhair, & Eoccan do ghabhail a meabhail lá cloinn Uilliam Uí Cheallaigh, & Dubhthach Ua Maol Chonaire do ghabhail i n-a fochair, & a chor i n-geimhel.

M1489.35

Concobhar mac Diarmada do gabhail la Toirrdhealbach Ua c-Concobhair.

M1489.36

Coccadh mór etir Anghalachaibh féin. Creacha & uilc iomdha do dhénamh dóibh for aroile co n-dearna an Iustis síth etorra & co ro rann an toísighecht eitir mac Seain & mac Cathail.

p.1174

M1489.37

Creach Cluana Tuaiscirt na Sionna lá sliocht Laoíghsigh mic Rossa, & creach áithesach do dhenamh i n-a díoghail i t-Tír Licin lá Muintir Ainlighi for sliocht Loighsigh.

M1489.38

Maidhm siodha etir an dá Ua Fherghail, & creach mhór do dhenamh la mac Seain for mac Cathail mic Tomais.

M1489.39

Mac Branáin do gairm do Shean Mac Branáin lá h-Ua Concobair & lá Mac Diarmada & do mhaith sé an lá-sin leth-marcc Bhaile an Bhealaigh do chloinn Uí Mhaoil Chonaire baí acc fior a ionaid forra lé h-aimsir imchéin.

M1489.40

Maelechlainn mac Lochlainn Uí Mhaol Chonaire d'écc for a chuairt éiccsi lá Mumhain.

M1489.41

Síle ingean Diarmata an Dúnaidh Meg Carthaigh ben Toirrdhealbhaigh Ui Bhriain díol Caisil do ríoghain d'écc.

M1489.42

Caoíre na Midhe a c-comhfhochraibh fairrcce ó Ath Cliath co Droichet Átha do dhol isin muir d'aimhdheoin a n-aoghairedh & gan a t-teacht for c-cúla.

M1489.43

O Fialán d'écc.

Annal M1490.

AOIS CRIOST, 1490.

M1490.0

Aois Criost, mile, ceithre chéd, nochat.

M1490.1

Matha Mac Conaincc biocaire Leth Ratha, Ferccus mac Eóin mic Matha ancoire Insi Caoín, an Cananach Mac Ticchernáin do shenadh Droma Lethain, & Giolla Crist Mac an Fhir Leighinn saccart ócc baí i c-Cluain Lis Fhloinnabhrait d'écc.

p.1176

M1490.2

Creach la h-Ua c-Conchobhair i t-Tír Maine for Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh i Turlach na m-Bruigheol. Creach ele lá h-Ua c-Conchobhair for cloinn Ruaidhri Bhuídhe h-i Muine Fraochnat, & h-i n-Druim Tarlach, & h-i c-Cluain Gamhnach. Clann Ruaidhri Mec Diarmata & a m-baoí 'n-a acchaidh dá chinidh féin co n-a n-Gallócclachaibh do beith ar a chionn ar Maigh na Cruachna & tachar aggarbh ainmín do thabhairt dóibh da 'roile co ro cuimhnighsiot a sen fholta & a nuafholta da cheile, ar batar daoine ainnsidhe i n-aghaidh aroile las ro marbhadh aithre & braithre a chéle. Cidh tra acht ro sraoineadh lá h-Ua Concobhair forra annsin, & do marbhadh ann Tomaltach mac Ruaidhri Mec Diarmada tanaisi Maighe Luirg, & Corbmac mac Taidhg mic Ruaidhri Buidhe. Ro gabhadh ann Donnchadh mac Toirrdhealbhaigh Mec Dubgaill, & sochaidhe da n-Gallócclachaibh & dáM c-ceithirn.

M1490.3

O Conchobhair Feilim Fionn mac Taidhcc mic Toirrdhealbhaigh Ruaidh Uí Chonchobhair fear crodha coccthach fer ro dhing a omhan for gach tir i n-a timcheall, & fear ro shaoílset Síol Muiredhaigh do chor Connacht lé cheile d'écc Luan Cascc i t-tigh Mecc Oireachtaigh, & a adhnacal i n-otharlicche a shinnsior h-i Ros Comain.

M1490.4

Toirrdhealbhach mac Toirrdhealbhaigh Uí Bhaoighill do trasccradh dia eoch a c-coimhling for iomaire Murbhaigh & a écc as a los.

M1490.5

Ua Gairmledhaigh Muirceartach mac Enri mic Concobhair, & Concobhar Ruadh mac Giolla Patraicc Meg Uidhir d'ecc.

M1490.6

Ruaidhri mac Pilip mic Con Connacht do mharbhadh lá cloinn Bhriain mic Concobhair Óicc Meg Uidhir & la sliocht Concobhair archena.

M1490.7

Ua Cathain Sean mac Aibhne mic Diarmata do ghabhail la luing tainig a h-Inber Air.

M1490.8

Aodh mac Maoil Morda mic Seaain Uí Raghallaigh do ghabhail la cloinn Glaisne mic Conchobhair Uí Raghallaigh iar n-orccain bhaile Tomais mic Glaisne leis.

p.1178

M1490.9

Sémus Ócc Sabhaois do mharbhadh la cloinn an t-Sionasccail Sabhaoís.

M1490.10

Colla mac Rúdhraighe mic Ardgail Meg Mathgamna do mharbhadh lá sliocht Con Uladh mic Neill Mhóir Uí Neill.

M1490.11

Feilim mac Rudhraighe mic Seinicín Mec Uidhilín do mharbhadh i n-Aendruim lá cloinn Briain mic Aodha.

M1490.12

Caislén Édain Dubhcairrcce, .i. caislén Neill mic Cuinn mec Aodha Buidhe do ghabháil & do bhriseadh lá Feilim mac mic Neill Buidhe, & creacha móra la Feilim mac mic Uí Neill Bhuide ar cloinn Cuinn mec Aedha Buidhe, & Gofraidh Ua Maol Craoíbhe do mharbhadh leiss.

M1490.13

Creacha & oirgne do dhenomh la h-Aedh Óg mac Aodha Ruaidh Uí Dhomhnaill ar cloinn Donnchaidh mic Aedha Meg Uidhir, & a m-breith lais co h-Ath Senaigh & a marbhadh ann uile, .i. ceithre chéd bó, uair tucsat bardadha an bhaile (clann Aodha Gallda Uí Dhomnaill) caislén Atha Senaigh d'Aodh Ócc gan comhairlécchadh d'Ua Domhnaill.

M1490.14

O Domhnaill & Ó Neill do beith i n-díbh scoraibh for aineach aroile ó Shamhain go Nodlaicc, O Domhnaill i n-Druim Bó & ó Neill isin c-Cairrccín, & ní dearnsat sídh na ossadh, coccadh na comhfhuachadh frisan ré-sin.

p.1180

M1490.15

Ua Dálaigh Breifne, Sean mac Uilliam mic Aodha saoí lé dán, Ruaidhri & Aodh Mhág Craith da mhac Domhnaill mic Aodha Óicc dá priomh-shaoí Cloinne Craith, Tomás Ua Lorcáin adhbhar ollamhan Ua Madadháin, & Fionn Ua h-Anghluinn primh-thiompánach Ereann d'écc.

M1490.16

Ua h-Uiccinn Sean mac Fergail Óicc priomh-shaoí Ereann lé dán d'écc.

M1490.17

Ua Caiside Cúile, & Catariona inghen Choncobhair mic Cathail Meg Raghnaill ben Taidhcc mic Toirrdhealbhaigh Még Uidhir d'écc.

M1490.18

Donnchadh mac Maoileachlainn Chaoích Ui Bhirn co n-a dhís mac, fer dhíobh a c-cionn a sheacht m-bliadhan do marbhadh a meabhail lásan c-cuid oile do sliocht Corbmaic Uí Birn.

M1490.19

Cathal mac Donnchaidh mic Aodha do marbhadh la Conn Ciotach mac Aodha mic Eoghain, & la muintir Concobhair Mic Diarmada i t-Tír Bhriúin na Sionna.

M1490.20

Sliocht Taidhcc Uí Concobhair co n-a c-caoraigheacht do theacht a h-Uíbh Maine, & suidhe dóibh i n-ucht an Chláir, & Tadhcc Ruadh mac Cairpre Uí Concobhair do gabhail leó. Indsaighidh lá cloinn Ruaidhri Mec Diarmata fó n-a c-caoraighecht-somh i n-adhaidh-sin fein, & Ruaidhri mac Corbmaic Mec Diarmada do marbhadh lasan ionnsaighidh-sin.

M1490.21

Ruaidhri mac Feilim Uí Concobhair d'oirdneadh i n-ionadh Fhéilim Fhinn.

M1490.22

Ua Domhnaill do theacht lá sliocht Taidhcc Uí Conchobhair co Tuillsce, & an caislén d'fheimghedh dóibh.

M1490.23

Creach lá sliocht Taidhcc Uí Chonchobhair for Ua c-Concobhair, & for cloinn Ruaidhri Mec Diarmada i m-bóthar liath Baislice.

M1490.24

Sliocht Taidhcc Uí Concobhair, & Tadhg Ruadh do dhol co n-a c-caoraigheacht i Maigh Luircc, & a ghuirt do ghearradh & a n-ullmhucchadh dóibh fein and, & a dhaoíne féin do dhíochur ass.

p.1182

M1490.25

Slóiccheadh lá sliocht Taidhcc Uí Concobhair & lá Mac Uilliam Búrc for sliocht Briain Bhallaigh Uí Conchobhair & a c-caislén do gabail & iad féin do dhíbirt as a n-dúthaigh.

M1490.26

Creach lá Fergus mac Emainn mic Laoighsigh for Feargus mac Cathail mic Tomais & for Cloinn Amhlaoibh. Crech ele lais for Ua Maoileachlainn. Crech ele lais isin Cuirrín Chonnachtach for cloinn Giolla na Naomh mic Domhnaill.

M1490.27

Emann Dubh mac Rossa tighearna Chaladh na h-Anghaile d'écc, & Feidhlimidh mac Giolla na Naomh mic Domhnaill do gabháil a ionaid.

M1490.28

Diarmait Buidhe mac Uí Ainlighi do mharbhadh lá Ferccus mac Emainn i c-Coill na Cloiche, & Ua h-Ainlighi a athair, .i. Tadhg mac Giolla na Naomh do dhalladh dia cumhaidh. Ua h-Ainlighi do ghairm do Mhuircheartach mac Uaitne Uí Ainlighi i n-a ionad.

M1490.29

Siubhan inghen Murchaidh mic Taidhcc Glai bean Domhnaill Meg Cormáin d'écc.

M1490.30

Maoilechlainn mac Uilliam Uí Cheallaigh do gabhail a meabhail lá Tadhcc mac Donnchaidh Uí Cheallaigh & mac Uí Mhainnín do mharbhadh i n-a fhiadhnaise & Maoíleachlainn do léiccean iar t-trioll.

M1490.31

Emann Díolmhain tighearna Machaire Cuircne d'écc.

M1490.32

Brian mac Taidhcc (.i. Mag Raghnaill) mic Cathail Óicc Meg Raghnaill do mharbhadh a meabhail i Liath Druim lá sliocht a sheanathar fein (.i. Tadg mac Concobhair & da mhac Maoilechlainn) bai i n-a n-daltaibh ag á athair.

p.1184

M1490.33

Caislén Liath Droma do ghabhail la Hoiberd mac Taidhg Mhég Raghnaill, & lá sliocht Tomaltaigh Mec Diarmata, Cathal mac Mhaoílechlainn Meg Raghnaill do marbhadh isin c-caislen la Hoiberd a n-dioghail a dhearbhrathar. Caislén Liath Droma do gabhail d'Eoghan Ua Ruairc iar sin.

M1490.34

Caislen Atha Luain do gabhail don Diolmaineach.

M1490.35

Geralt mac Dúnlaing Uí Bhrain tighearna Branach d'écc & Catháoír Ua Broin i n-a ionad.

M1490.36

Eoin Ócc mac Eoin Mhóir a h-Íle do mharbhadh a mebail lá fear téd Ultach bai i n-a gradhaibh fein Diarmait Mag Cairpre, & boill do dhenam de fein i n-a chionaidh.

M1490.37

Fionnghuala inghen Ruaidhri Meg Con Mara ben Toirrdhealbhaigh mic Murchaidh Uí Briain d'écc.

M1490.38

Conn mac Domhnaill Uí Concobhair Corc Mo Dhruadh do marbhadh la Cathal mac Uí Concobhair.

M1490.39

Maidhm talmhan do thóbhruchtadh h-i Sleib Gamh dia ro mucchadh ced do dhaoinibh im mac Maghnusa Crosaigh Uí Egra, & lás ro marbhadh capaill & bú iomda, & iascc brén iomdha do thecht amach as & loch i n-a n-gabar iascc do fhás i n-a ionad.

p.1186

Annal M1491.

AOIS CRIOST, 1491.

M1491.0

Aoís Criost, míle, ceithre ced nóchat, a h-aon.

M1491.1

Eoghan mac Muirceartaigh mic Neill Óicc Uí Néill Muirceartach mac Airt mic Eoghain Uí Neill, & Sean Ruadh mac Ruaidhri Meg Uidhir d'écc.

M1491.2

O Cathain, .i. Sean mac Aibhne mic Diarmatta do léiccean as a braighdenus & a chaoraighecht do bhein dó do chloinn Mhagnusa Uí Cathain suil do fhidir neach dia thir fein a legean amach.

M1491.3

Feidlimidh mac Aodha mic Eoghain Uí Neill do mharbhadh la Brian mac Rudhraighe mic Emainn Meg Mathghamna, & Art Ua Neill dearbrathair Fheidhlimidh do denamh creiche i t-Teallach n-Geallaccain i n-a dioghail. Daoine iomdha do losccadh, & do mharbhadh leis.

M1491.4

Coccadh anbháil etir Ua Neill, .i. Conn mac Enri, & Ua Domhnaill .i. Aodh Ruadh mac Neill Gairbh co na ro fédadh a siodhuccadh co n-dechsat araon do shaicchidh an Iustís Iarla Cille Dara, & a t-toidhecht uadh for cula gan sidh gan ossadh. Brian mac Aodha Gallda mic Neill Uí Domhnaill do marbhadh ar an c-coccadh-sin lá Henrí mac Enri Uí Neill. Ro coimhéid & ro imdegail an t-Enri cedna an tir a c-cein ro baoí Ó Neill h-i t-tigh gall.

M1491.5

Eachmhilidh mac Még Aongusa .i. mac Aodha mic Airt do marbhadh i n-a tigh fein ar greis oidhche la cloinn Maoilechlainn mic Muircertaigh mic Eoghain Uí Neill.

M1491.6

Ua Raghallaigh (Sean mac Toirrdhealbhaigh mic Seain) macaomh ócc aoidheadhach dearlaictheach deagheinigh do ecc h-i remhthus a ratha, & a adhnacail i mainistir an Cabhain, & Ua Ragallaigh do gairm do Shean mac Cathail mic Eoghain.

M1491.7

Cathal mac Toirrdhealbhaigh Uí Raghallaigh do tharraing Iarla Cille Dara ar Ua Raghallaigh Ócc co n-a braithribh & dioghbhala móra arbha, & innile, & airneisi do denamh lasan sluagh n-Gall. don tír, & Mac Mec Balronta do gabháil ón t-sluagh Gall lá cloind Cathail, & mac Emainn mic Tomais mic Feidhlim Uí Raghallaigh do marbhadh lásan sluagh h-isin.

p.1188

M1491.8

Creacha mhóra lasan Iarla (Semus mac Tomáis) ar cloinn Glaisne mic Concobhair Ui Raghallaigh.

M1491.9

Mag Craith h-i Tearmann do dhenamh do Ruaidhri mac Diarmata mic Marcais.

M1491.10

Aedh & Ruaidhri da mac Domnaill mic Aodha Óicc mic Aodha mic Raghnaill mic Donnchaidh Alainn Még Craith d'écc.

M1491.11

Murchadh mac Eogain Még Craith d'écc.

M1491.12

Hanri mac Hoiberd mic Semais Diolmhain do mharbhadh a athar feisin Hoberd d'erchor do sgin & é fein do dol dochum na Romha as a los.

M1491.13

Fliuchdhoinenn mhór h-i samhradh na bliadhna-sa & isin fhoghmhar ar cind go m-ba samhalta fri dílinn go ro mheth arbhanna na h-Erenn.

Annal M1492.

AOIS CRIOST, 1492.

M1492.0

Aoís Criost, mile, cethre ched, nochat, a dó.

M1492.1

An t-Oificel Ó Duibhidhir .i. Aodh d'écc.

M1492.2

Ruaidhri (.i. Ua Concobhair Ruadh) mac Feidhlimidh Uí Concobair, fer sona re sídh, fear crodha ré coccadh d'écc iar sendataidh tocchaidhe & a adhnacal h-i t-Tuillscce.

M1492.3

O h-Áinlighi Giolla na Naemh mac Domhnaill taoíseach Cenél Dobhtha do mharbhadh la a chenel feisin.

M1492.4

Coccadh adhbal mhór etir Ua Raghallaigh Ócc .i. Sean mac Cathail mic Eoghain & Cathal mac Toirrdhealbhaigh mic Seain mic Eoghain, do-rónadh creacha mora la Cathal for Ua n-Gobhann. O Gobhann dia lenmhain, & a écc suil do impaídh.

p.1190

M1492.5

Síth & osadh do denamh eitir Ua n-Domhnaill & O Neill go Beltainne.

M1492.6

Conn mac Airt mic Cuinn Uí Conchobhair do mharbhadh lá muintir Iarla Cille Dara tre urchor cuaille tucc sé ar succradh ar an Iarla.

p.1192

M1492.7

Conn mac Uí Dhomhnaill do geimhliucchadh lá a athair.

M1492.8

Sean mac Cairpre Uí Neill do marbhadh la cloinn h-Ui Anluain & lá cloinn Remainn Uí Anluain h-i t-Traigh Baile Dúine Dealccan.

M1492.9

Feidhlimidh mac Toirrdhealbhaigh mic Aedha Uí Neill do mharbhadh lá Henri mac Briain na Coilleadh mic Eoghain Uí Neill.

M1492.10

Corpmac mac Aodha mic Pilip Meg Uidhir d'écc.

M1492.11

Colla mac Donnchaidh Mec Domhnaill do mharbhadh i n-a tigh fein do chaoir theineadh & an tegh do losccadh, & triúr nó cethrar do lethmarbhadh ann don chaoír cedna.

M1492.12

Brian mac Emainn Mec Domhnaill, & a mhac do mharbhadh lá cloinn Még Mathghamna & lá cloinn t-Seain Bhuidhe Meg Mathghamna.

M1492.13

Aibhne mac Aibhne Uí Catháin, Gofraidh, & Sean Gallda, dá mhac Sheain (.i. Ó Catháin) mic Aibhne mic Diarmada do mharbhadh la Ualtar Mac Uidhilín & la h-Eóin Cathánach mac Eóin mic Domhnaill Bhallaigh, & lá Tomas Ua Cathain brathair a n-athar uair as ar a tharraing tangattar do denamh an mharbhtha h-ísin.

M1492.14

Mac Gille Fhinnéin .i. Toirrdhealbhach mac Briain mic Enrí Chrosaigh, & Feidhlimidh Ruadh mac Donnchaidh Mec Gille Fhinnein d'écc.

M1492.15

Mág Craith (.i. comharba tempaill Dabheócc) Diarmait mac Marcais mic Muiris mic Niocoil mic Andriasa d'écc.

M1492.16

Pilip mac Uilliam Meg Uidir do mharbhadh lá h-Ua c-Cathalán i m-baile Risdeird mic an Ridere Belle.

p.1194

M1492.17

Toirrdhealbhach Ballach mac Uí Conchobhair Failge .i. mac Cuinn mic an Chalbhaigh, & Mac Con Mara (Cumeada) mac Seain Mec Con Mara d'écc.

M1492.18

An Calbhach mac Uí Conchobhair Failghe .i. mac Cathaoir mic Cuinn mic an Chalbhaigh do mharbhadh lá cuid do muintir mic Iarla Urmumhan (Semus mac Seain mic Semais Buitiler) .i. le Maigistir Gart, & Maighistir Gart féin do gabhail fó cedóir la h-Iarla Cille Dara.

M1492.19

Creacha móra la Cathal mac Toirrdhealbhaigh Ui Raghallaigh, & le cloinn Mécc Mhathgamna (.i. Rémann) Glaisne & Brian, & le Giolla Pattraicc mac Aodha Óicc Mécc Mathghamhna (ar tarraing Chathail Uí Raighilligh) ar Ua Raghallaigh .i. ar Seaan mac Cathail mic Eoghain, & ar a braithribh archena.

M1492.20

Creacha mora ele la h-Ua Raghailligh ar cloinn Glaisne Uí Raighilligh, & mac Seain Buidhe Mecc Mathghamhna .i. Eoghan do mharbhadh a t-tóraighecht na c-creach-sin lá cloinn Glaisne, & Gearóid mac Émainn mic Tomais mic Feilim Ui Raighilligh do gabhail ar in tóraigecht cedna.

M1492.21

Sean Buidhe mac Eoccain mic Rudhraighe mic Ardgail Meg Mathgamhna d'écc h-i f-Féil Tighearnaigh.

M1492.22

Domhnall mac Enri mic Eoccain, & Giolla Pattraicc Mac Cathmhaoíl do ghabhail & Mac Cathmhaoil (.i. Emann) do mharbhadh la cloinn Remainn Mhég Mhathghamhna .i. Glaisne & Brian. Ro marbhadh, & ro gabhadh sochaidhe oile don chur-soin cenmothat-sidhe. Domhnall tra do eludh as caislén Muineacháin h-i c-cionn t-sechtmhaine iar n-a ghabhail.

M1492.23

Ua Cléiricch Tadhcc Cam ollamh Uí Domhnaill i n-eiccsi h-i filidheacht & a senchus fer tighe aoidhedh coitchinn do thrénaibh & do truacchaibh d'écc iar m-breith buadha ó dhomhan & ó dhemhan.

M1492.24

Pláigh ionggnáthach isin Midhe .i. pláigh cetheora n-uair fichet, & gach aen teicchedh tar an re-sin nó téarnadh, & ní ghabhadh naoidhin nó leinb becca.

p.1196

M1492.25

Mac Iarla Urmumhan do teacht i n-Erinn iar m-beith athaidh foda h-i Saccsaibh. Sluaiccheadh laisidhe, á h-Ua m-Briain co n-a bhraithribh, & la Mac Uilliam Cloinne Riocaird i n-duthaigh Buitilerach & umhla Buitilerach do thabhach do mac an Iarla & Gaoidhil Laighean do gabhail leó. An Mhidhe do milleadh lasan sochraide-sin. Sráid na c-Caorach i n-Áth Cliath do losccadh on Iustis. Sídh do dhenamh iar sin etorra & an Iustis .i. etir mac Iarla Urmhumhan & Iarla Cille Dara, .i. ionad a athar féin ag gach aon diobh & ionadh an Rígh i n-Erinn, .i. an cloidheamh & gach ar ben lais do cor i n-orlaimh Airdespuicc Atha Cliath nó go reidhighedh an Rí etorra & co c-cuireadh ar an c-córaidh iatt. Bá h-é fochann ar ar léicc Iarla Cille Dara a oific .i. an iustisecht de, & trés ar éirigh a barántus Gall Midhe fó dháigh ná ro chongainsiot lais i n-acchaidh mic Iarla Urmumhan.

p.1198

Tangatar uilc iomdha do Ghallaibh treimhit-sidhe uair ro crechadh & ro loiscceadh go coitchenn iatt as gach aird i n-a t-timcheall lá Gaoidhealaibh iar na t-tréiccen don Iarla.

M1492.26

Hoiberd mac Maol Ruanaidh Meg Raghnaill adhbhar toísigh Conmaicne Réin na b-Fomhorach & sé fir dhécc maraon ris do mharbhadh, & do losccadh i t-tempall Cille Trenain for bru Sionna lá sliocht Cathail Óicc Mécc Ragnaill, & lá Muintir Chearbhalláin.

M1492.27

Creach lá h-Eoghan Ua Ruairc i n-Uibh Briúin na Sionna dia ro marbhadh mac Uí Birn (Cathal mac Muircertaigh mic Taidhg mic Corbmaic).

M1492.28

Forbhaisi la Conchobhar Mac Diarmata tighearna Maighe Luircc for Charraicc Locha Cé, & Ua Domhnaill da chor dhi do druim siodha.

M1492.29

Caislén Bhaile na h-Uamhadh do aithdenamh lá sliocht Aodha Mec Diarmatta.

M1492.30

Concobhar Ócc mac Conchobhair mic Cathail Óicc Meg Raghnaill do mharbhadh lá sliocht Maoilechlainn Meg Raghnaill.

M1492.31

Slóiccheadh lá h-Ua n-Domhnaill, la h-Ua Ruairc & lá h-Eoccan Ua Ruairc h-i Muintir Eolais do thabhach tighearnais Uí Ruairc a cloinn Maoilechlainn, & a b-feimghedh uime & an tír do mhilleadh eitir arbhar & fhoirccnemh. Mag Raghnaill do ghairm dhóibh d'Uilliam mac Ir i n-acchaidh Maoilechlainn mic Uilliam baí athaidh fhoda isin taoísighecht i n-a aenar.

M1492.32

Muirceartach mac Mathghamhna Uí Bhriain do écc da ghonaibh i t-Tuadhmumhain iar n-a lot ar an sluaiccheadh remhraite .i. sloiccheadh mic Iarla Urmumhan.

M1492.33

Anluan mac Mathghamna Uí Briain do marbhadh la sliocht Donnchaidh Uí Bhriain.

M1492.34

Aodh Mac Flannchadha ollamh Tuadhmumhan i f-féinechus, & i m-breithemhnas, d'écc.

M1492.35

Tadhcc mac Seain mic Taidhcc Mec Donnchaidh, & Corbmac mac Concobhair

p.1200

mic Domnaill Caim do chomhthuitim lé aroile ar an n-Gaebaigh, & aroile diobh do chiorrbhadh a cheile an mhéid do erna dhibh.

M1492.36

Brian mac Neill Gallda & Eimear a mac do ghabhail i mebhail lá Gallaibh Cairrge Fergusa, & a thiodhnacal do chloinn Chuinn mec Aedha Buidhe.

M1492.37

Mac Rudhraighe Mec Uidhilín co sochaidhe móir do troigheachaibh amaille fris do mharbhadh lá h-Ua c-Cathán.

AOIS CRIOST, 1493.

M1493.0

Aois Criost, Mile, ceitre ched, nochat, a trí.

M1493.1

An t-Oificel Ua Lucairén, (Eogan,) saoi cléirigh d'écc.

M1493.2

O Néill, .i. Conn mac Enri mic Eoccain lamh tiodnaicthe séd & maoíne fear crodha coccthach do mharbhadh i meabhail lá a dearbrathair féin Enri Ócc.

M1493.3

Ua Domhnaill do dhol i t-Tir Eoccain ar tarraing Domnaill mic Enri mic Eoghain, & Ua Neill do ghairm do Dhomhnall, & braighde an tíre do ghabhail dó cenmothá Ó Cathain, & O Mealláin. O Neill eile do ghairm d'Enri Ócc (i n-acchaidh Domhnaill) lá h-Ua c-Catháin & lá h-Ua Meallain, & nir bhó techta uair bá h-é Domnall an sinnsior.

M1493.4

Domhnall mac Eoghain mic Eogain mic Neill Óicc Uí Neill do marbhadh la droing do muintir Airt mic Cuinn mic Enrí Uí Neill.

M1493.5

Ua Mordha Conall mac Dauidh do mharbhadh fa chaislén Bhaile na m-Bachlach h-i

p.1202

c-Crich Bhulbach la dreim do muintir Iarla Cille Dara, .i. Gearóit mac Tomais Ui Mhordha & Ua Mórdha do dhenamh do Niall mac Domhnaill.

M1493.6

O h-Anluain, .i. Emann Ruadh mac Murchaidh do marbhadh la cloinn Aodha mic Eoghain Uí Neill.

M1493.7

Mac Artáin Pattraicc mac Aodha Ruaidh d'écc.

M1493.8

Fionnghuala inghen Uí Concobhair Fhailghe, .i. an Calbhach mac Murchaidh ben Uí Domhnaill, Niall Garbh mac Toirrdhealbhaigh an Fhiona, & ro ba ben iaramh d'Aodh Bhuidhe mac Briain Bhallaigh, ben do coimheid a febdhacht iar n-écc na n-deighfhear-sin fri ré naoí m-bliadhna cethrachatt go h-ionnraic onorach craibhdhech caonduthrachtach d'écc an 25. Iul.

M1493.9

Caitríona inghen Aodha Ruaidh Még Mathghamhna (ben-sidhe Uí Raghallaigh, .i. Toirrdhealbhaigh mic Seain mic Eoghain) d'écc.

M1493.10

Niall mac Seain Buidhe Uí Neill d'écc i n-a braighdenas.

M1493.11

An dá Ua Neill (.i. dá mhac Enrí mic Eoghain), .i. Domhnall & Enrí Ócc do thochar fri aroile ag an n-Glasdromainn, & briseadh ar Domhnall co n-a mhuintir. Mac Dhomhnaill (.i. Raghnall) consapal Gallócclach Uí Néill co n-a triur mac, Somairle, Ruaidhri, & Tuathal, & Emann mac Mec Domhnaill Mhóir, .i. Mac Colla mic Toirrdhealbhaigh mic Giolla Espuicc, Mac Ruaidhri mic Aodha Ballaigh Mhec Domhnaill, Dubghall & Donnchadh Ócc dá mac Donnchaidh Meg Domhnaill, Emann mac Seain Buidhe Uí Neill, Aodh Breifneach mac Seain mic Airt, Ua h-Aodha, .i. Ferdorcha mac an Bhallaigh Uí Aodha & drong mor ele do mharbhadh ann cenmothát.

p.1204

Ro gabhadh ann Niall mac Seain Buidhe Uí Neill, Aedh mac Domhnaill mic Enri Uí Neill, & Donnchadh mac Cathmhaoil co sochaidhibh oile.

M1493.12

O Domhnaill, .i. Aodh Ruadh co n-a chloinn Conn, & Aodh do dhol mór-sluagh go maithibh Iochtair Connacht im Ua Ruairc Féilim mac Donnchaidh mic Tighearnain Óig im Eoghan mac Tighearnáin mic Taidhcc adbar tighearna Breifne an tan-sin im Domhnall mac Eoghain Uí Conchobhair tighearna Iochtair Connacht, & iar n-a t-tionól co n-a sochraide go h-aonbhaile, tucc Ua Domhnaill a acchaidh for choicceadh Uladh soir gach n-díreach co ráinicc Trian Conghail, assidhe i Leth Cathail, assidhe i n-Uibh Eachdhach, & assidhe i n-Oirthearaibh. Ro h-oirccedh & ro creachadh Leth Cathail lais don chur-sin & gach tír tres a n-deachaidh dá m-baoí i n-éccraitte fris. An c-cein tra boí-siomh for an turus-sin ro thionoil Ua Neill, .i. Enrí Ócc mac Enri mic Eoghain a sochraitte im Macc Mathgamna, .i. Aodh Ócc mac Aodha Ruaidh mic Rudhraighe, im Mag Aongusa, Aodh mac Airt mic Aodha co líon a sochraide, & co sluagh diairmidhe cenmothát-sidhe. Ruccsat an sluagh iomdha-sin for Ua n-Domnaill i m-Beandaibh Boirche co ro iadhsat roimhe & 'n-a dhiaidh. Ro fuilngedh & ro h-iomchradh an t-anforlann-sin lá h-Ua n-Domhnaill co cobsaidh comhnart co rangattar a shluagha lais i n-a n-iomláine tar dodhaing na conaire. Iar rochtain do na maithibh cechtardha go h-aon maighin ro ordaighset & ro choraighsiot a sochraide aghaidh i nd-aghaidh. Ro fearadh coimhleng fiochdha ainiarda, & iomairecc amhnus aiccmheil etorra. Ro chuimhnigh cách díobh a sengoimh, & a nua fhola dia 'roile. Acht cena ro mhebhaidh maidhm fo dheóidh for Ua Neill co n-a sochraite. Ro marbhadh in tan-sin lá h-Ua n-Domhnaill, Sean Ruadh mac Donnchaidh Mécc Mathgamhna co sochaidhibh ele, & ní ro léicc dorcata dheiridh an laoi & thosaigh na h-oidhche do sluagh Uí Domhnaill an maidhm do lenmain amhail ro ba

p.1206

lainn leó conidh edh do-righensat foslongport na h-oidhche-sin do gabhail bhail in ro sraínset an maidhm-sin Bheinne Boirche. Ro asccnáttar dia t-tighibh iar n-á mharach iar m-breith bhuadha & cosccair gach tíre gus a rangattar.

M1493.13

Briseadh for Ua c-Concobair f-Failghe (.i. Cathaoír mac Cuinn mic an Chalbhaigh) lá Mag Eochaccain (Semus mac Connla mic Aodha Buidhe) & mac Uí Conchobhair Tadhg mac Cathaoir, Mac Toirrdhealbhaigh Bhallaigh Uí Concobhair, Mac Airt Uí Chonchobhair, & da mhac Aodha Uí Mhaonaigh do ghabhail ann, & cethre fichit each do bhuain díobh.

M1493.14

Toirrdhealbhach mac Taidhg Ui Concobhair, & Cathal mac Muircertaigh mic Feilim Uí Chonchobhair do crochadh lá h-Ua c-Concobhair f-Failge Cathaoír mac Cuinn, et cetera.

M1493.15

Corbmac mac Diarmatta Mec Diarmatta tanaisi Maighe Luircc do mharbhadh lá cloinn Ruaidhri Mec Diarmata.

M1493.16

Creach la cloinn Ruaidhri Mec Diarmata for sliocht Taidhcc Ui Conchobhair, & Conn mac Feidhlimidh Finn Uí Concobhair, & Tomaltach Ócc mac Tomaltaicch an Einigh Mec Diarmata do mharbhadh leo.

M1493.17

Mac Con Midhe, .i. Tadhcc mac Concobhair Ruaidh mic Eachmarcaigh saoí fhir dhana & fhoghlainnteach do mharbhadh lá moghaidh dia muintir fein, .i. mac Uí Chlumháin.

M1493.18

Conchobhar mac Uí Dhalaigh Breifne d'écc.

M1493.19

Conntae Cille Dara & Ceall Dara féin do losccadh lá mac Iarla Urmumhan.

M1493.20

Semus Mag Eochaccáin taoíseach Cenél Fiachach mic Néill d'écc, & Laighneach a bhrathair do gabhail a ionaidh.

p.1208

Annal M1494.

AOIS CRIOST, 1494.

M1494.0

Aois Criost, Mile, ceithre chéd, nochat, a cethair.

M1494.1

An Inghendubh inghen Uí Dhomhnaill (Aodh Ruadh) ben Neill mic Cuinn mec Aodha Buidhe Uí Neill d'écc.

M1494.2

Cu Uladh mac Aodha mic Eoccain mic Neill Óicc Uí Neill, Eoghan mac Domhnaill Bhallaigh Még Uidhir, Brian mac Diarmata Uí Dubhda & O Ferghail Conmac mac Seain mic Domhnaill mic Seaain mic Domnaill an dara taoíseach do bhaí an tan-sin isin Anghaile d'écc.

M1494.3

Giolla Pattraicc mac Mec Maghnusa Meg Uidhir d'écc, & a adhnacal i n-Dún na n-Gall an treas lá iar t-tain.

M1494.4

Domhnall mac Eoghain Ui Conchobhair tighearna Sliccigh, fer aghmhar ionnsaighthech fear agá raibhe ó Choirrsliabh co Bun Duibhe i n-a linn láin & i n-a tobar thécht do mharbhadh & do losccadh a meabhail ar greis i m-badbhdhún in caislein h-i m-Bun Fhinne la cloinn Ruaidhri mic Toirrdhealbhaigh Charraigh (Sean & Brian), & Ruaidhri mac Toirrdhelbhaigh Carraigh do ghabhail a ionaid.

M1494.5

Tuathal mac Toirrdhealbhaigh na Mart Uí Neill, & trí fir décc dia mhuintir im Murchadh Ua Lorcáin do marbhadh lá Cloinn Chana, & lá cloinn Briain na Coilleadh mic Eoghain Uí Neill.

M1494.6

Toirrdhealbhach mac Donnchaidh mic Tomais Meg Samhradhain do mharbhadh la cloinn Eoccain mic Tomáis, & lá Fearghal mac Tomáis mic Tomáis Meg Samhradain d'urchor saighde.

M1494.7

Eoin Bernach mac Maol Muire Mec Suibne co n-druing dia Gallóglachaibh do mharbhadh lá Tadhcc mac Cuinn mic Domhnaill mic Eoghain Uí Neill, & lá h-Aodh Ruadh mac Glaisne mic Remainn mic Rudhraighe Meg Mathghamhna, & a n-adhnacal i n-Ard Macha.

p.1210

M1494.8

Maidhm for Ghallaibh lá Mág Mathghamhna (Aodh Ócc mac Aodha Ruaidh) & lá h-Ua Raghallaigh (Sean mac Cathail, mic Eoghain mic Seain) dú in ro marbhadh trí fichit d'uaislibh Gall, & in ro gabhadh braighde iomdha.

M1494.9

Semus mac Mec Maghnusa do mharbhadh d'urcor do shaighit lá cloinn Chorbmaic Meg Samhradháin. Emann mac Corbmaic mic Maghnusa ro theilcc an t-urchor.

M1494.10

Sliocht Eoghain mic Domhnaill mic Muirceartaigh do dhol h-i c-caislén Sliccigh.

M1494.11

Iarla Cille Dara do ghabhail i n-Ath Cliath .i. la Saxaibh, & a chor tairis go Saxoibh.

M1494.12

Domhnall mac Maoíleachlainn Még Raghnaill adhbar tighearna for a dhuthaigh féin do mharbhadh d'aon urchor saighde lá cloinn Feidhlimidh mic Giolla na Naomh mic Domhnaill mic Muirceartaigh Midhigh i m-Baile na Caradh.

M1494.13

Semhus (brathair Iarla Chille Dara) do mhillead na Midhe an c-cein do bhaí an t-Iarla h-i t-tig an Righ.

M1494.14

Iarla Cille Dara, .i. Gearóid mac Tomais, & Mac Iarla Urmumhan, .i. Semus mac Seain mic Senais Buitiler do toidhecht ó tigh Rígh Saxan iar n-dénamh síodha etorra, & Eduard Ponyuill Ridire Saxanach do theacht leó i n-a iustís i n-Erinn.

M1494.15

O Domhnaill Aodh Ruadh co n-a sochraide do dhol fa chaislen Sliccigh & a beith bladh mhór don bliadhain-si h-i f-foslongport i n-a timcheall, & daoíne iomdha do marbhadh uadh don chur-sin fa mac Mec Uilliam Búrc (Uilliam mac Riocaird mic Emainn mic Tomais) fa Uilliam mac Uí Ghallcubair, .i. Emann mac Donnchaidh mic Lochlainn, & fa Eoccan mac Corbmaic Carraigh Uí Ghallcubhair, & fa Domhnall Arannach, ceann fedhna Albanach do bhí h-i f-fochair Uí Dhomhnaill. Ro marbhadh bheos drong ele cenmothát-sidhe la uardaibh an chaislein, .i. le Brian Caech mac Taidhcc mic Eoccain,, lásan c-Calbhach c-Caoch mac Domhnaill mic Eoccain, & lá Muintir Airt isin samraidh do-rónadh innsin.

p.1212

M1494.16

Alaxandair mac Gille Espuicc Mec Domhnaill, .i. fer ionait Mec Domnaill do mharbhadh lá h-Eóin Catanach mac Eoin mic Domhnaill Bhallaigh h-i prid íd October.

M1494.17

Sean mac Eocchain Ui Dhomhnaill do crochadh le Cond mac Aodha Ruaidh Uí Domhnaill.

Annal M1495.

AOIS CRIOST, 1495.

M1495.0

Aoís Criost, mile, ceithre chéd, nochat a cúicc.

M1495.1

Sean Mag Uidhir mhac Piarais mic Muiris, persún Dhoire Mhaolain, & airchinneach Chlaoin Innsi fear tighe aoidhedh coitchinn, & an pearsún Ua h-Aodha Padraicc d'écc.

M1495.2

Ruaidhri mac Toirrdealbhaigh Charraigh Uí Chonchobhair tighearna Cairpre Droma Cliabh d'écc. Ro fhás imresain eitir sliocht Domhnaill im tighearnus an tire, .i. eidir Fheidhlimidh mac Maghnusa mic Briain, & Ruaidhri Ócc mac Ruaidhri Bhallaigh, Muirceartach Caoch mac Magnusa Uí Concobhair. Ruaidhri Ócc, & Toirrdhealbhach mac Ruaidhri mic Briain do thuitim ré 'roile i n-Druim Chliabh h-i f-friothguin.An tír d'anmhain ag Feidhlimidh de sin.

M1495.3

Corbmac (.i. Mag Carthaigh) mac Taidhcc mic Corbmaic tighearna Musccraighe do marbhadh lá a dherbrathair fein Eogan mac Taidhcc co n-a cloinn, fer méadaighthe & onoraighthe na h-Eccailsi, & céd fhundúir mhainistre Cille Creidhe fear ro ordaigh saoíre an Domhnaig do chongbhail i n-a thír féin amail ro ba techta, d'écc, & Eoccan mac Taidcc do gabhail a ionaid.

M1495.4

Maghnus mac Eoghain Ruaidh Mec Maghnusa tighearna Tíre Tuathail Maoilgairbh,

p.1214

& Muirchertach, mac Uaitne Uí Áinlighi taoíseach Chenél Dobhtha mic Aonghusa d'écc, & Domnall mac Ruaidhri Buidhe i t-toísighecht i n-a ionad.

M1495.5

Tomaltach mac Corbmaic Bhallaigh Mec Donnchaidh d'écc.

M1495.6

O Domhnaill do dhol d'ionnsaicchidh Righ Alban. Codach & comhaonta do chengal dóibh im fhreccra a cheile im gach n-eiccendáil do bhenfadh friú.

M1495.7

Conn mac Aodha Ruaidh co n-a shochraide do shuidhe i t-timchell Sliccigh & beith ré h-athaidh ag forbhaisi sor an m-baile. Tionól adhbhal mor do dhenamh lá sliocht Eoghain h-i t-toirithin Shliccigh, .i. clann Ruaidhri Mec Diarmata, & Tír Fiachrac Muaidhe. Clann n-Donnchaidh, & Cuil Ó f-Finn do thocht slógh difhreccra dimhór ar amus an bhaile. Iar na fhios do Chonn go rabhattar na slóigh-sin chuicce, ro eirigh sidhe co n-a uathadh sochraitte im Eoghan Ua Ruairc tánaisi Breifne, & im sliocht Domnaill Chaim mic Mec Donnchaidh. Ro chingseat go neimhlescc neimecclach as a m-bothaibh h-i c-coinne & h-i c-cert airrcis an t-sluagh (.i. go Beol an Droichit) co na baoí acht eadh a n-imdiubraicthe etorra, & ní raibhe cáirde nó ossadh ag neach dibh fó chomhair aroile acht ionnsaicchidh a chele gan anadh gan airisiomh. Cidh fil ann tra acht an tan batar a n-iodhnadha áigh urlamh indiubraicthe aca as ann rucc Ua Domhnaill fein orra a h-Albain, uair ní bhaoí acht aon adhaigh i n-a longport féin i n-Dún na n-Gall an tan ro triall d'fóiridhin a meic iar c-clos dó an anforlainn h-i raibhe. Iar t-tocht i n-eitirmedhon a muintire

p.1216

d'Ua Dhomnaill tuccsat na slóicch cechtardha tachar tulbhorb tinnesnach dia 'roile acht atá ní chena do madhmaigheadh an sluagh aníos lá h-Ua n-Domhnaill amhail ba meinic leis druim a namhat fris. Ro marbhadh don chur-sin Tadhcc mac Briain Mec Donnchaidh tighearna Ua n-Ailella, Eoghan Caoch mac Ruaidhri Uí Dubda tighearna Ua f-Fiachrach Muaidhe, Brian Caoch mac Taidhcc mic Eoghain, & Tadhg mac Domhnaill mic Eogain, & Cian mac Briain Uí Gadhra. Ua Gadhra fein .i. Diarmait mac Eoghain do ghabháil ann. Ro marbhadh, ro baitheadh & ro gabhadh sochaidhe do shaorchlandaibh & daorchlandaibh Connacht cenmothat-sidhe isin maidhm-sin Bheoil an Droichit. Mac Uí Bhuighill, Tadhg mac Néill mic Toirrdhealbhaigh do mharbhadh i friothghuin isin maidhm-sin. h-Ua Domhnaill do ionnradh & do orgain a éccrat uile isin c-crich i c-coitcinne co m-batar riaraighthe dhó.

M1495.8

Tadhg mac Domhnaill Caimm do ghabháil toisigheachta Ua n-Ailealla.

M1495.9

Mac Uilliam Cloinne Riocaird, .i. Riocart Ócc do theacht i n-Iochtar Connacht, & an mheid nár mhill Ua Domhnaill don tír roimhe-sin do mhilleadh lais.

M1495.10

O Neill (.i. Domhnall) do denamh creiche ar Ua Neill ele (Enri), & drong do marbadh eatorra.

M1495.11

O Neill (Enri), Mag Aongusa (Aodh mac Airt mic Aodha), O h-Anluain (Maoilechlainn mac Feidlimidh), & mac Még Mathghamhna (Giolla Padraicc mac Aodha Óig mic Aodha Ruaidh) do dhol sluagh i f-Fearaibh Manach, & Baile Mec Giolla Ruaidh uile do losccadh leó. Ro triallsat asidhe d'ionnsaíghidh Mheg Uidhir, & ro gheallsat muna b-faghdaís síth ó Mag Uidhir co millfidis a thír uile co Baile Uí Fhlannaccáin. Ar a aí ní h-amhlaidh do rala dhóibh acht battar da oidhche don

p.1218

taoibh thoir do loch acc Druim Ralach, & ní ro lamhsat dol tairis-sin i n-dúthaigh Még Uidhir, & ro marbhadh dna drong dhibh. Tucc Ó Neill Enri Ócc a bhreth fein fo dheóidh do shíth do Mhág Uidhir don turus-sin.

M1495.12

Dá mhac Ui Anluain (.i. Felim) Murchadh Ruadh & Giolla Pattraicc do mharbhadh le cloinn Aodha mic Eoghain Uí Neill, & la cloinn Cairpre mic Aodha Uí Néill.

M1495.13

Mag Samhradháin (Feidlim mac Tomais mic Fergail mic Tomais mic Briain Breaghaigh) taoiseach Teallaigh Echdhach do bháthadh ar Loch Crannóicce Caille an Mhuilinn, & Domhnall Bernach a dearbrathair i n-a ionadh.

M1495.14

Mac a Ghirr Giolla Patraicc mic Giolla Pattraic ele d'écc.

M1495.15

Maghnus Maol mac Remainn Riabhaigh mic Duinn mic Con Connacht Meg Uidhir do mharbhadh la Pilip mac Emainn Mheg Uidhir, & lásan n-Giolla m-Ballach mac Con Connacht Még Cafraidh.

M1495.16

Ua Duibhghennain Cille Ronain (Dubthach mac Maoilechlainn mic Matha Ghlais) ollamh Muintire Maol Ruain saoí lé seanchus fer tighe aoidheadh coitcheinn & fear ro ba saidhbhre i c-cethraibh, & i n-innilibh dá m-baoí i n-Erinn re h-ealadhain d'écc i n-a thicch féin h-i c-Cill Rónáin iar sendataidh toccaidhe iar m-breith an bháire leis ó dheamhan & ó domhan.

M1495.17

Domhnall Ua Maol Chonaire ollamh Shil Muiredhaigh mic Fergusa d'écc, & dá Ua Maol Conaire i n-a ionad .i. Sean mac Torna, & Donnchadh mac Athairne.

M1495.18

Mac an Baird Tíre Conaill, .i. Aedh, Ó Breislein, Eoghan mac Eoghain mic Petrais ollamh Még Uidhir lé breithemhnus, Brian mac Somhairle Még Caba, & Ticcernain Ua Dobhailén d'écc.

M1495.19

Cond mac Aodha Ruaidh Uí Domhnaill co n-a fedham bhicc mhóir (as aire at-beirthi fedhan bhecc mor fri fedhain Chuinn ar ba gnaithbhés dó-suidhe gan tecclamadh slóigh lánmhóir cenmothá dá fichit décc tuagh fri h-airisemh & fri h-iombualadh, & tri fichit marcach fri tograim & tarrachtain lochta madhma) do dhol gusan sochraitte rémráite do shaighidh Mheic Eoain na n-Glinnedh, óir do h-aisneidheadh do

p.1220

Chonn gur bho h-e Mac Eóain aon ba dersccaighte bhen, each (.i. Dubh A Coite), & cú baí i n-a comhfoccus. Ro fhaidh-siumh techta riasan tan-sin do chuinghidh an eich. Ro h-éradh ei-ssiumh imon eoch, iar n-a thinghealladh do Chonn d'aon dia mhuintir. Ni ro h-airiseadh lais-siumh co rainicc tar dodhaing gach conaire baoi roimhe co riacht co n-a fhedhain m-bicc móir gan rabhadh gan rathucchadh isin adhaigh go tech Meic Eoain & ergabhthar Mac Eoain lais fo chedóir, & baoí a bhen, a each, & a chú co n-a uile mhaitheas ar cumas Cuinn, uair frith an t-ech & se h-eich décc amaille fria isin m-baile don chur-sin. Ro creachadh na Glinne uile la muintir Chuinn ar a bharach. Do-bert iaramh óghaisecc a maoine uile (do neach ro ba lé) do mhnaoi Mheic Eoain, & ro leicc a fer a geimhel chuice iar rochtain tar Banna siar, & do-bert an t-each go c-crechaibh & co n-édalaibh aidhble lais co riacht Tír Aodha, & ro fhurail na crecha do léccean for a férgortaibh. Do-thaed iaramh fo chédoir co n-a muintir deirbhdílis fein, & gusan lín sluaigh for caemhnaccair do neoch bai fomhámus a athar Uí Dhomhnaill, & ni ro h-airiseadh lais co riacht tar Sionainn, iaramh isin Mumhain co ro leircreachadh

p.1222

lais Magh Ó c-Coinchind i n-duthaigh Mhég Cárthaigh. Ro shuí iaramh i n-a fhrithing co n-oirccnibh, edalaibh, & crechaibh iomdhaibh lais co ráinicc iar m-buaidh tar Eirne go Dún na n-Gall. Ro rannadh lais-siumh annsin i n-aen lo acc Ard na Tinedh Aoíl na crecha-sin tucc a duthaigh Még Carthaigh san Mumhain, & crecha Mheic Eoain na n-Glinnedh a h-Airther Uladh. La ré choicc seachtmaine décc do-ronaitt innsin la Conn mac Aodha Ruaidh Uí Domhnaill.

Annal M1496.

AOIS CRIOST, 1496.

M1496.0

Aoís Criost, Mile, ceithre ched, nochat, a Sé.

M1496.1

Glaisne mac Remainn mic Rudhraighe Még Mathghamhna do mharbhadh i n-a thigh féin h-i Muineachán lá Giolla Patraicc mac Még Mathghamhna & la a dherbhrathair ele Rudhraighe. Clann Meg Mathghamhna, .i. Aodh Ócc mac Aodha Ruaidh mic Rudhraighe iad-sidhe, & ní thangatar acht se sgolócca décc leó do denamh an marbhtha-sin isin oidhche. Ro gabhadh Rosa mac Maghnasa mic Aodha Ruaidh Meg Mhathghamhna leó isin tigh-sin. Brian mac Remainn Meg Mathghamhna, & clann Glaisne mic Remainn Meg Mathgamhna do dhol ar creich ar Mag Mathghamhna (.i. Aodh Ócc) cona chloinn a c-cionn t-seachtmhaine iar marbhadh Glaisne, & an chreach do bhreith leó, & dream do mharbhadh uatha cechtarnae. Baile Meg Mathgamna (.i.Aodh Ócc) do losccadh iar sin la Brian mac Remainn mic Rudhraighe.

M1496.2

Giolla Pattraicc mac Még Mathghamhna (Aodh Ócc mac Aodha Ruaidh, mic

p.1224

Rúdhraighe) do mharbhadh h-i f-fiull lá h-Ua n-Anluain (Maoileachlainn mac Feilim) & lá a dherbrathair Ardgal, & a dearbhrathair Emher do ghabhail an lá cédna. Mag Mhathghamhna co n-a chaoraigheacht & clann Maghnusa Még Mhathghamhna do dhol h-i c-cenn h-Ui Raghallaigh & Gall iar n-denamh an marbhtha-sin forra. Brian mac Remann & clann Glaisne mic Remainn do dhol co na c-caoreaighecht h-i f-Fearnmaigh h-i f-fearann Meg Mathghamhna & Giolla Padraicc.

M1496.3

O Domhnaill (Aodh Ruadh mac Neill Ghairbh) do dhol i n-Oirghiallaibh do chongnamh lé Brian mac Remainn Még Mathgamhna, & a n-dol asuidhe i l-lenmhain Még Mathghamhna i m-Breifne Uí Raghallaigh, & an mheid ro imtighset don tír gusan c-Cabhan, & cuid Uí Raghallaigh don Cabán féin do losccadh leó. Creacha, & oirccne, millte & móiredala do dhenamh lá h-Ua n-Domhnaill don chur-sin ar Galldacht Machaire Airgiall, & ar rann Még Mhathgamhna ag soadh dhó i n-a fhritheing.

M1496.4

Mag Mathghamhna (Aodh Ócc mac Aodha Ruaidh) d'écc iar m-beith dall athaidh roimhe-sin, & Brian mac Remainn Meg Mathghamna do ghabhail a ionaidh.

M1496.5

O Briain, ticcherna Tuadhmumhan (Conchobhar mac Toirrdhealbhaigh) d'écc, & a dearbhrathair an Giolla Dubh d'oirdneadh i n-a ionad.

M1496.6

O Mathghamhna an Fuinn Iartharaigh (Fingin) féicheamh coitchionn daonnachta & einigh Iarthair Mumhan saoí eccnaidhe i l-Laidin & i m-Berla, d'écc.

M1496.7

O Dochartaigh (Brian mac Domhnaill) d'écc, & O Domnaill Aodh Ruadh) do gairm tighearna i n-a ionad do Shean Ua n- Dochartaigh.

M1496.8

Mac Suibhne Thíre Boghaine, .i. Maol Muire d'écc, & a adhnacal i n-Dún na n-Gall.

p.1226

M1496.9

O Dubda Uilliam mac Domnaill Ballaigh d'écc, & O Dubda do ghairm i n-a onadh do Bhrian Ócc mac Brian Uí Dhubhda.

M1496.10

O Flannaccáin Tuaithe Ratha d'écc, .i. Gillibert mac Corbmaic mic Giolla Íosa.

M1496.11

Eiemhear mac Briain mic Neill Gallda Uí Neill do mharbhadh h-i f-fiull, & a dearbhrathair eile Eoghan do sccathadh an lá cedna lá a n-dias dearbrathar féin, Conn Ruadh & Feilim.

M1496.12

Tighearnán mac Cobhthaigh mic Airt Uí Ruairc do mharbhadh h-i fiull lá Feargal mac Cathail Bhallaigh, & lá cloinn Uaithne mic Cathail Bhallaigh Uí Ruairc.

M1496.13

Caislén Atha Senaigh do ghabhail ar bhardaibh Uí Dhomhnaill lá h-Aodh mac Uí Dhomhnaill.

M1496.14

Síth do dhénamh d'Ua Dhomhnaill etir Cairpreachaibh, & Feidhlimidh mac Maghnusa mic Briain i t-tighearnus forra, acht nama caislén Sliccigh do beith acc an c-Calbhach c-Caoch mac Domhnaill mic Eoccain Uí Chonchobhair.

M1496.15

Conn mac Uí Dhomhnaill do gabhail forbhaisi fa chaislén Atha Senaigh, & Mag Uidhir Sean mac Pilip mic Tomais do techt ar t-tarraing Aodha mic Uí Dhomhnaill do chur Cuinn on m-baile, & Conn do chur co h-aimdheonach dhó uadha. Aodh, & Mag Uidhir dá lenmain iar t-tain go Dún na n-Gall, & bladh don bhaile do losccadh leó a t-tús laí. Conn co sochraide Tíre Conaill, Innsi h-Eoghain, & Dartraighe Meg Flannchaidh do iompúdh a t-toraighecht ar Aodh, & ar Mág Uidhir, & a lenmhain go Termann Dabheocc. Mág Craith Ruaidhri mac Diarmada mic Marcais comarba an termann cedna do thocht i n-a c-cenn, & a fhoccra dhó do Chonn & do Conallchoibh gan a chomairce fein no comairce an tearmann do sharúcchadh ar Mág Uidhir. Nír fhaomhsat-somh sin acht ro lensat Mag Uidhir baí ag imtheacht ar eiccin a los a lamha. Ro ghabh Conn co n-a shochraide an chonair coitchenn forra gur bho h-eiccen dóibh ionnsaicchidh móna & criathraigh baí fór a c-cionn dú in ro fhaccaibhseat deich n-eich ar chéd, & in ro sraoíneadh for mhuintir Még Uidhir, & in ro gabhadh é

p.1228

budhéin, & in ro marbhadh dá fear dhécc do dhaghdhaoínibh go sochaidhe oile im Brian Mag Uidir (.i. mac Briain mic Pilip).

M1496.16

O Fergail (Rudhraighe mac Cathail) d'écc.

M1496.17

Mag Samradháin Domhnall Bearnach taoiseach Teallaigh Eachdhach do mharbhadh i meabhail ag an altóir i t-Teampall an Puirt lá Tadhcc mac Aodha mic Eoghain Meg Samhradhain, & atád na builleadha do buaileadh chuicce h-i c-corraibh na h-altóra.

M1496.18

Mag Uidhir (Sean) do legeadh amach do Chonn iar t-tionol do tearmannachaibh an chúiccidh chuicce dia thabhach & dia chuinghidh fair.

M1496.19

O Cuirnín Ruaidhri, & Eogan Ócc mac Eoghain mic Aodha Uí Dhalaigh d'écc.

M1496.20

Sean mac Eoghain Uí Domhnaill do bhásucchadh lá Conn mac Aodha Ruaidh.

p.1230

Annal M1497.

AOIS CRIOST, 1497.

M1497.0

Aois Criost, mile, ceithre chéd, nochat, a secht.

M1497.1

Mainistir na m-Brathar h-i c-Carraicc Fherccusa do ghnoúcchadh on Roimh tre impidhe Neill mic Cuinn mec Aodha Buidhe Uí Neill docum na m-Brathar Mionúr de Obseruantiae, & se braitre décc do coimthionól Dúin na n-Gall do dhol na seilbh a uiccil na céd Fhéle Muire san fhóghmhar iar c-cor breithe leó.

M1497.2

Conchobhar mac Corbmaic mic Tomaltaigh tighearna Maighe Luircc do mharbhadh a meabhail la cloinn Ruaidhri Mec Diarmata, Concobhar & Tadhg, & Tadhcc mac Ruaidhri do ghabhail a ionaid gan fhresabhra.

M1497.3

Eiccneachan mac Neachtain mic Toirrdealbhaigh an Fhíona Uí Domhnaill do mharbhadh h-i f-foslongport Ui Dhomhnaill (.i. Aodh Ruadh) lá a dhalta Conn mac Aodha Ruaidh lá Gearalt mac Domhnaill mic Feidhlimidh Uí Dochartaigh, & la Brian mac Meg Flannchaidh, et ceteri. Torcratar araon lá h-Eiccneachan, Eoccan mac Toirrdealbhaigh Gallda Uí Dhomhnaill, Mac Aodha mic Toirrdhealbhaigh Gallda, Eoccan mac Aodha mic Donnchaidh na Coilleadh Uí Domhnaill, Feidhlimidh mac an Ghiolla Dhuibh, & Toirrdealbhach mac Cathail mic an Ghiolla Dhuibh Uí Gallcobhair, Donnchadh Balbh Ó Firgil, & sochaidhe ele nach airimhthear.

M1497.4

Sith do dhenamh don dá Ua Neill (Domhnall, & Enrí Ócc) a n-deireadh an erraigh & mac Domhnaill (Aodh) do léiccen amach gan fhuasccladh, & comadha móra d'eachaibh & d'éidedh do tabairt lé h-Énrí Ócc do Dhomhnall dar cenn anma tighearna do leiccen de.

M1497.5

O Domhnaill Aodh Ruadh do chur a thighearnais de an sechtmadh calainn Iunii (.i. dia h h-Aoine) acc Tempall Carna i t-Tearmonn tré essaonta a chloinne fria 'roile, & O Domhnaill do gairm da mac do Conn dia Mairt i n-a dheadhaidh.

M1497.6

Uatér mac Riocaird A Búrc do dhol cobhlach do congnamh lá h-Ua n-Domnaill Ócc Conn mac Aodha Ruaidh i n-aghaidh a dearbratar ele Aodh Ócc. Iar t-tocht h-i t-tír dóibh, & iar n-dol do Conn ina c-cenn sraoíntear forra dibhlínibh la h-Aodh & ro beanadh ermhor a n-arm, a n-éideadh, & a lóin díbh. Aodh féin do gabhail lá

p.1232

h-Ua n-Domhnaill (Conn) a c-cionn dá lá iar sin, & a chor i láimh h-i c-Connachtaibh lá Uáter mac Riocaird A Burc go Conmhaicne Chúile.

M1497.7

Sluaiccheadh lá h-Ua n-Domhnaill Conn ar Mac n-Diarmata Muicche Luircc, .i. Tadhcc mac Ruaidhri Mec Diarmata. Ní tangattar i n-a thoischestal do Chonnachtaibh cenmotá uathadh an tan-sin, .i. Feidhlimidh mac Maghnusa Uí Concobhair tighearna Cairpre, & Eoghan Ua Ruairc tanaisi Breifne co n-a sochraide. Do-ronadh toichestal adbal la Mac n-Diarmada for a c-cionn isin t-Seghais uair tangattar an dá Ua Chonchobair co na t-tuathaibh & co na t-taoíseachaibh i n-a thóir & i n-a thionól. Do-chóidhsiott bladh mhór do slógh Uí Dhomhnaill ar eiccin i m-Bealach Buidhe an Choirrshleibhi im Mhac Magnusa Uí Concobhair & im Eoghan Ua Ruairc, & im Niall n-Garbh Ua n-Domhnaill. Cathal Ua Ruairc do mharbhadh uatha co sochaidhe oile isin m-Bealach Buidhe don chur-sin. Mórshluagh Shil Muiredhaigh do eirghe h-i medhon an t-sluaigh, & madhmucchadh for Ua n-Domnaill. Feidhlimidh Ua Conchobhair tighearna Cairpre do ghabhail ann, & da Mac Suibhne, .i. Mac Suibne Fanatt Ruaidhri, Mac Suibne Connachtach (.i. Mac Suibne Baghaineach) Eoghan, Donnchadh na n-Ordócc mac Uí Dhomhnaill, da mac Tuathail Uí Gallchubhair Eoin & Toirrdhealbhach, da mac Domnaill Mec Suibne Fanat Eoin & Domnall Ócc, da mac Mec Suibhne Bághainigh, Niall, & Eoghan Ruadh, Gearalt mac Domhnaill mic Féilim Uí Dhochartaigh, fisiccidh Uí Dhomhnaill, mac Eoccain Ultaigh. Ro beanad beos an Chatach Colaim Cille amach, & do marbhadh a maor (.i. Mag Robartaigh). Ro gabhadh dna & ro marbhadh sochaidhe oile isin maidhin-sin cenmothat-sidhe. Eoghan Ua Ruairc do imtecht gan gabhail gan mharbhadh as in maidhm-sin.

p.1234

M1497.8

Conn mac Cuinn mic Neill Uí Domhnaill d'écc.

M1497.9

O Neill Enri Ócc mac Enri mic Eoccain do dhol sluagh mór i t-Tír Conuill & mórán do mhilleadh dhóibh h-i f-Fánaitt ar tús. O Domhnaill Ócc (.i. Conn) d'eirge don t-sluagh iar b-fágbháil Fhanatt dóibh ag Bél Atha Daire ag Lenainn. Maidhm do shraoineadh for Ua n-Domnaill (.i. Conn), & é féin do mharbhadh ann (.i. an 19. October) co n-ocht f-ficit dia sochraide araon ris, & a dhias brathar (Niall Garbh & Domnall) do gabhail. Mac Mec Suibhne bheos, & sé fir décc cénmotat-somh. At iad na daghdhaoíne ro marbadh a b-farradh Chuinn an tan-sin Domhnall mac Maghnusa Ruaidh mic Neill Uí Domhnaill, Emann mac Feidhlimidh Riabhaigh mic Neill Ghairbh, Brian mac Uí Bhuidhill .i. Toirrdhealbhach mac Neill, Domhnall mac Tuathail Uí Ghallchubhair, Emann mac Donnchaidh mic Tomaltaigh Uí Ghallchubhair, Conchobhar mac Seain mic Conchobhair Uí Domhnaill. Niall mac Conchobhair mic Felim Riabhaigh Uí Domhnaill, Conchobhar mac Aodha mic Concobhair na Laimhe Uí Buighill, Conchobhar mac Murchaidh Mec Suibhne d'fearaibh Fánat, & Uilliam mac an Espuicc Uí Ghallchubhair, et ceteri. Dia Mairt do shonnradh an 14. calainn do Nouember ro sraoíneadh an maidhm-sin. Acc soadh d'Ua Neill i n-a frithincc, ro gabhadh caislén na Deircce lais, & ro fhágaibh é ag Niall Ua Neill. Rainicc dia thicch iaromh co c-coscar & co n-édalaibh. Ro gabh Aodh Ruadh a thighearnus doridhise do thoil Dé & daoíne.

M1497.10

Mac Uí Domhnaill, .i. Aodh mac Aodha Ruaidh do léiccen as a bhraighdenus (.i. an seachtmhadh íd Nouember), & Uátér A Búrc do theacht leis i t-Tír Conuill. Tarccaidh Ua Domhnaill Aodh Ruadh an tighearnus dá mhac Aodh Ócc .i. Aodh Dubh & nochar gabh-som sin uadha, & iar n-a fhéimgedh dhó ro gabhsat araon acc follamhnucchadh

p.1236

a b-flaithis ag cennsucchadh a c-comharsan & a c-coiccrich ro triallsat dol a n-anumhla orra tria chogadh chloinni Uí Domhnaill fria 'roile.

M1497.11

Feilim mac Muirceartaigh Ruaidh mic Briain Bhallaigh Uí Néill do mharbhadh lé Domhnall mac Aodha Óig mec Aodha Buidhe mic Briain Bhallaigh h-i Ros Earcáin. Domhnall féin do mharbadh lá sliocht Domhnaill Chaoíl Uí Neill a meabhail.

M1497.12

Brian mac Con Uladh mic Aodha mic Eoccain mic Neill Óicc Uí Neill d'écc.

M1497.13

Muirceartach mac Aodha Óicc mec Aodha[gt ] Buidhe Uí Neill do mharbhadh lá cloinn Fheidhlimidh mic Muirceartaigh Ruaidh mic Briain Bhallaigh Uí Néill.

M1497.14

Niall mac Uí Neill, .i. Enrí mic Eoccain d' écc.

M1497.15

Elinora ingen Tomais (.i. iarla Cille Dara) mic Seain Caim ben Uí Neill (Conn mac Enri mic Eoccain) d'ég.

M1497.16

Maidhm do thabhairt ar Ua f-Feargail Cédach mac Tomais mic Cathail mic Tomais & ar a bhraithribh lá Sean Ruadh mac Cairpre mic Laoighsigh dú inar marbhadh Cédach féin, a mac Laoíghseach, Domhnall mac Seain mic Briain tighearna Cloinne h-Amlaoibh, Gearalt mac Aodha Óicc tighearna Maighe Treagha, & sochaidhe ele.

M1497.17

Glaisne mac Seain Uí Anluain do mharbhadh la cloinn Uí Bhrain.

M1497.18

Murchadh mac Conmhaic mic Seain Uí Fhergail do mharbhadh lá Brian Buidhe mac Rúdhraighe mic Seain Uí Fhergail.

M1497.19

Aodh Buidhe mac Uí Ruairc (Feidhlimidh mac Donnchaidh mic Tighernain Óicc) do mharbhadh lá cloinn Taidhcc mic Cathail mic Tighearnáin Uí Ruairc.

M1497.20

Eimear & Tuathal da mac Meg Mathghamhna (.i. Aodh Occ mac Aodha Ruaidh) do mharbhadh lá h-Oirthearaibh & ceithre fir dhécc dia muintir amaille friú. Maghnus Riabach & Maghnus Ócc Ó h-Anluain co c-caoccait d'Oirthearaibh do thuitim leó-somh.

M1497.21

Domhnall mac Rosa mic Tomáis Óicc mic Tomáis Még Uidhir d'écc.

p.1238

M1497.22

Mac Donnchaidh an Chorainn, Brian mac Maol Ruanaidh mic Tomaltaigh d'écc.

M1497.23

Domhnall mac Maoilechlainn Uí Bhirn tobar feile Ua m-Briúin na Sionna, & Tadhcc Ruadh mac Cairpre Uí Conchobhair d'écc.

M1497.24

Tadhcc mac Maoílechlainn Meg Raghnaill do mharbhadh lá mac Murchadha Meg Raghnaill amhail ro dhligh.

M1497.25

An Giolla Dubh mac Feidhlimidh Buidhe do mharbhadh h-i c-Cluain Plocáin lá sliocht Taidhcc Uí Conchobhair.

M1497.26

An Calbhach mac Cairpre Uí Conchobhair do marbhadh h-i c-carcair d'aon urchor saighde.

M1497.27

Tadhcc Ua Rodacháin comarba Caillín fer náchar urusa tuarusccbháil a mhaithesa do thabhairt ar aird ar a méd, & ar a h-aidhble, d'écc i n-a thicch budh dhéin.

M1497.28

Gorta adhbhal i n-Erinn uile isin m-bliadhain-si, & isin m-bliadhain na deadhaidh co n-ithdís na daoíne biadha nach alainn ré a n-innisin, & nach clos do rochtain mias n-daonna riamh.

p.1240

Annal M1498.

AOIS CRIOST, 1498.

M1498.0

Aois Criost, mile, ceithre chéd, nochat, a h-ocht.

M1498.1

Mac Maghnusa an t-Seanaidh, .i. Cathal Ócc mac Cathail mic Cathail mic Giolla Patraicc mic Matha, &ra. Fear ticche aoidhedh coitchinn, & biatach h-i Senadh Mec Maghnusa, cananach coradh i n-Ard Macha, & i n-epscopoidecht

p.1242

Clochair. Pearsún Innsi Caoín, deaganach Locha h-Érne, & fer ionait epscoib h-i c-Clochar fri ré chúicc m-bliadhan décc ria n-a eitsecht. Comhrair coimheata eccna, & ealadhan a tire buddhéin. Craobh cnuasaigh na canóine, topar désheirce & trocaire fri bochtaibh, & aidhilccneachaibh in Choimdheadh. Bá h-e-sidhe ro theglaim & ro thionóil leabhair airisin iomdha as ro scriobhadh leabhar airisin Bhaile Mec Maghnusa dhó budhdhéin, & a écc don galar bhreac an .10. Calainn April dia h-Aoíne do shonnradh isin seasccattmhadh bliadhain a aoísi.

M1498.2

O Neill, Enrí Ócc mac Enri mic Eoccain, ticcherna Chenel Eoccain do mharbhadh i t-tigh Airt mic Aodha mic Eoccain Uí Neill i t-Tuaith Eachadha lé dá mhac Cuinn mic Enri mic Eoccain Toirrdelbhach & Conn clann ingine an Iarla, a n-dioghail a n-athar (Conn) ro marbhadh la Hénri fecht riamh.

M1498.3

Domhnall mac Enrí mic Eoccain Uí Neill (dia ro gairedh Ó Neill roimhe-sin) do thionol a charatt & a chlemhnadh co h-énionad, .i. sliocht Rémaind Meg Mathghamhna, & ionnsaicchidh dóibh co Dún n-Genainn. Battar seal imón c-caislén, & adhaigh ar in c-Crois c-Caibhdenaigh. Feilim mac don Ua Néill-sin (.i. Enri Óg mac Enri) do tharraincc Neill mic Airt Uí Neill go líon a sochraide orra isin maidin dia Mairt & a f-faghbhail i n-a c-codladh, & fuardhúsccadh namat do thabairt forra, co ro sraoínit iat, & sochaidhe mór do mhaithibh an chúiccidh do mharbhadh an tan-sin. Bá dibh-sidhe Henri mac in Domhnaill remhráiti, Mac Cathmaoil Giolla Patraicc, Feilim mac Remainn Mecc Mhathghamhna, dá mac Semais

p.1244

mic Eochadha Móir Még Mhathghamhna, & Maoileachlainn mac Féilim Ruaidh, mic Cuinn, mic Cuinn Még Mathghamhna co n-druing móir d'oireacht & d'aos gradha slechta Rémainn Mhég Mathghamhna. Ro gabhadh ann dna Aodh mac Mécc Mathghamhna, .i. Brian mac Rémainn & ro benadh díobh forccla a n-each & a n-eideadh uile. An t-í lás a n-dernadh an tarraing-sin (Feilim) ro gonadh-sidhe i n-a chionn d'forgomh do ghae & at-bath a c-cionn a nomaidhe.

M1498.4

Conn mac Muirceartaigh mic Eoccain Uí Neill do mharbhadh lá cloinn Briain Bhacaigh mic Emainn Ruaidh Uí Anluain.

M1498.5

Niall (.i. Niall Garbh) mac Aodha Ruaidh mic Neill Gairbh Uí Dhomhnaill d'écc i n-a bhraicchdenus.

M1498.6

Domhnall mac Neachtain mic Toirrdhealbhaigh mic Néill Ghairbh Uí Domhnaill d'ég don galar brec.

M1498.7

Indsaicchidh do dhenamh d'Ua Domhnaill (.i. Aodh Ruadh) ar cloinn Airt I Neill. Clann Airt & é fein do thochar fri aroile. Briseadh for cloinn Airt, & Maoileachlainn mac Neill mic Airt do mharbhadh la h-Ua n-Domhnaill, a lenmain iaromh gusan c-Caislén Maol. An caislén do ghabhail, & seacht m-beirte décc éideadh do bhuain as, & cúicc braicchde décc do ghabhail ann im da mac Enri Bacaigh (.i. Feilim & Aodh) mic Ruaidhri mic Eoccain Uí Néill, im Neachtain mac Eoghain Uí Dhomhnaill, & im mhac Éigneacháin Uí Dhomhnaill.

M1498.8

O Catháin Sean mac Aibhne d'écc, & Tomás a dearbhrathair do ghabhail a ionait.

M1498.9

Caislén Dúingenainn do ghabháil la fer ionaid Righ Saxan i n-Erinn Iarla Chille Dara Gearoid mac Tomais tanaicc ar tarraing Uí Domhnaill Aodha Ruaidh, & Toirrdealbhaigh mic Cuinn Uí Neill, Mhég Uidhir Sean mac Pilip, & Dhomhnaill Ui Néill co n-a cloinn & co n-a chairdibh. Báttar dna ermhór Gaoidheal an chuiccidh amaille friú a t-timchell an bhaile co ro ghabhsat é fo dhéoidh le gonadhaibh móra,

p.1246

& ro fuaslaicceadh do bhraighdibh iomdha bai ann, im Domhnall mac Uí Domhnaill do bhai ré bliadhain h-i laimh, & im Art mac Uí Neill Mhóir (.i. Enri) co n-a dhís mac & co m-braighdibh ele cenmothát. Ruccsat ettala aidhble as, & ro marbhadh leó Conn mac Eoghain mic Toirrdealbhaigh Ruaidh Uí Neill isin c-caislén. Ro fháccaibhsiot an baile acc Domnall Ua Neill iar sin.

M1498.10

Tomas Ócc mac Tomais Iarla mic Geróid Iarla, & Corbmac Ócc mac Corbmaic mic Taidhcc Meg Carthaigh do leanmain Eoghain mic Taidhg mic Corbmaic Mheg Cárthaigh a t-toraighecht creiche, Eogan buddhein co n-a dhias mac, O Sullebhán Beirre Pilip mac Diarmata co n-a mhac Tadhg an Chaonnaigh Ó Suillebhan, & Brian Ócc mac Suibhne co sochaidhibh oile do mharbhadh leó don chur-sin.

M1498.11

Donnchadh mac Uí Dhomhnaill & dá mac Tuathail Uí Gallchubhair (Eoin & Toirrdhealbhach) do thocht a Maigh Luircc as a m-braighdeanus.

M1498.12

Slaine inghean Airt Ui Neill an ben Meic Uilliam Cloinne Riocaird (Uillecc mac Uillicc ele) d'écc.

M1498.13

Sadhbh inghen Airt Uí Néill an bhen baí acc Rémann mac Pilip Meg Uidhir d'écc.

M1498.14

Mairghrécc inghen Domhnaill Bhallaigh Meg Uidhir ben Uí Flannagáin (.i. Gillibert) Tuaithe Rátha d'écc, & a h-adhnacal in n-Dún na n-Gall iar m-buaidh n-aithricche. As lásan lanamain-sin ro cúmhdaiccheadh sepél i n-onóir Dhé & Naomh Muire ar Achadh Mór Baile Uí Flannccáin.

M1498.15

Maine mac Maoilechlainn mic Matha Mec Maghnusa do mharbhadh i m-Bothaibh Muintire Fialain la cloinn Cathail Uí Ghallchubhair.

M1498.16

O Cuirnín Conchobhar Carrach d'écc.

M1498.17

Mac an Bhaird Oirghiall d'écc don phláigh.

p.1248

Annal M1499.

AOIS CRIOST, 1499.

M1499.0

Aois Criost, mile, cethre ched, nochat, a naoi.

M1499.1

Lochlainn mac Giolla Chalma biocaire Chuile Maine, clereach eccnaidhe, craibdech d'écc.

M1499.2

O Briain an Giolla Dubh diar bhó h-ainm Toirrdhealbhach mac Toirrdhealbhaigh Uí Briain tighearna Tuadhmhumhan d'écc, & Toirrdealbhach mac Taidhcc Uí Bhriain do gabhail a ionaid.

M1499.3

Tadhcc mac Diarmatta (.i. mac Ruaidhri) tighearna Muicche Luircc fear aghmar ionnsaighteach, & fear ro ding a omhan for gach tír i n-a thimcheall d'écc for Carraicc Locha Cé iar m-breith bhuadha ó dhemhan & o dhomhan, & Corbmac mac Ruaidhri Mec Diarmada do gabail a ionaidh.

M1499.4

O Domhnaill Aodh Ruadh do dhol ar Galldacht h-i c-ceann fhir ionaitt Righ Saxan.

M1499.5

Mac Domhnaill Cloinne Ceallaigh Corbmac mac Airt fear dercach deigeinigh d'écc, & a adhlacadh h-i c-Cluain Eoais.

M1499.6

Brian mac Meg Uidhir (Sean mac Pilip) do ghabhail lé cloinn Briain Mhég Uidhir.

M1499.7

Donnchadh mac Concobhair mic Aodha Meg Uidhir do marbhadh le fearaibh Luircc, .i. la cloinn Toirrdhealbhaigh Uí Maele Dúin.

M1499.8

Magnus mac Gofradha Óicc mic Gofradha Ruaidh Még Uidhir do mharbhadh la Teallach Eachdach.

M1499.9

Caislén Bona Drobhaoisi do ghabháil lá mac Ui Dhomhnaill (.i. Donnchadh na n-Ordóg mac Aodha Ruaidh) ar bhardaibh I Dhomhnaill. O Domhnaill féin co n-a mac

p.1250

Aodh Ócc do dhol imon c-caislén. Mag Uidhir & Pilip mac Toirrdhealbhaigh Még Uidhir do thocht i n-dóchum Uí Domhnaill & a mic airm a m-battar. Donnchadh na n-Ordócc & Pilip do thochar fri aroile co ro thuaircc cách a cheile dhiobh. Ro marbhadh dna each Donnchaidh, & ro trasccradh é feisin go ro gabhadh é lá Pilip ar in lathair-sin, & dos-rat d'Ua Domhnaill fo cedóir. Ro gabhadh tra an baile iar t-tain isin ló cedna. Tucc Ua Domhnaill Donnchadh doridhisi do Mág Uidhir co rucc leis dia thigh dia comhda i n-giallnus. Do-rad Ua Domhnaill iaramh tri fichit bó do mac Toirrdhealbhaigh a lócch a chosccair.

M1499.10

Maoíleachlainn mac Murchaidh mic Taidhcc Mhég Raghnaill do ghabhail lé Conn Carrach mac Taidhcc mic Tighearnáin Uí Ruairc, & lá Sean mac Tighearnáin Uí Ruairc a thabhairt leó ar Inis Ochta for Loch Mec Nén. Rudhraighe mac Toirrdealbhaigh Meg Uidhir d'ionnsaicchidh an locha forra, & an dá mhac-sin Uí Ruairc do mharbhadh leis, & Mac an Chaoích Mhég Fhlannchaidh co n-a mac, & Maoileachlainn mac Murchaidh do thabhairt leis dia thigh. O Domhnaill Aodh Ruadh da fhuaslaccadh uadha iar t-tain & caislén Liath Droma do thabhairt d'Ua n-Domnaill arís ó mac Murchaidh (.i. Maoíleachlainn).

M1499.11

Sluaiccheadh lá h-Iarla Chille Dara (.i. Gearoid mac Tomáis mic Seain Chaim) Iustis na h-Ereann h-i Connachtaibh, & Ath Liacc Maenaccáin do ghabháil dó for cloinn Uilliam Uí Cheallaigh, & a thabhairt do chloinn Aodha mic Briain. Clann Uilliam Uí Cheallaigh d'ionnarbadh dar Suca siar. Caislén Tuillsce do ghabhail don t-sluaiccheadh-sin lais for shliocht Feidhlimidh (.i. Feidhlimidh Cleireach), & a m-braighde do thabhairt dó d'Aodh Ua Conchobhair don dara tighearna baí for Shíol Muiredhaigh. Caislén Rosa Comáin, & an Caislén Riabhach bheós do gabhail lais don dul-sin.

M1499.12

Aodh Ua Conchobhair do dhíochur as a dhúthaigh la Mac n-Diarmata, & lá comhaontaidh Shíl Muireadhaigh tar Sionainn siar.

M1499.13

Mac Uilliam Búrc do tharraing d'Ua Chonchobhair, & do chloinn Uilliam Uí Cheallaig. Caislén Atha Liacc do ghabhail dó, & a thabhairt do chloinn Uilliam

p.1252

Uí Cheallaigh, & Conchobhar Ua Ceallaigh an dara tighearna baoí for Uibh Maine do ghabháil and, & a thabhairt do Mhaoíleachlainn mac Taidhcc mic Donnchaidh amaille lé braighdibh oirrigh Ua Maine, & láintighearnus Ua Maine do ghabháil dó don chur-sin.

M1499.14

Caislén Tuillsce do ghabhail lá Mac Uilliam, & lá h-Ua c-Conchobhair, Mac Cairpre mic Briain do mharbhadh ann d'urchor do pheilér, & braighde sleachta Feidhlimidh, & a c-caislén do thairbhirt d'Ua Chonchobhair. Sídh Ui Chonchobhair & Mheic Diarmada do dhénamh lá Mac Uilliam, & braighde uatha diblinibh lá comhall dia 'roile, .i. Eoghan mac Uí Concobhair, & Cairpre mac Uí Conchobhair.

M1499.15

O Domhnaill Aodh Ruadh do dhol sluagh ar Mac n-Diarmada Corbmac mac Ruaidhri & ní ro airis co rainic co Corrsliabh. Iar ná fhios-sin do Mac Diarmada ro thionoil-sidhe sochraide Maighe Luircc, & Tuatha Connacht do chosnamh Coirrsleibhe fria h-Ua n-Domhnaill. Iar ná airiucchadh-sin d'Ua Domhnaill ro gabh timcheall go Muintir Eólais, & tainicc tar Sionainn ag Caislén Liath Droma go rainicc Magh Luircc. Rucc ar creachaibh & ar édalaibh iomdhaibh & ro ghabh for orccain an tíre. Iar na cluinsin-sin do Mac n-Diarmata tainic h-i c-cenn Uí Dhomhnaill, & do-rinne síth suthain fris, & ro ioc a chíoscháin go h-umhal fria h-Ua n-Domhnaill. Do-rad dó an Chathach, & na braighde do bhí h-i Maigh Luircc ó mhaidhm an Bhealaigh Bhuidhe co sin.

M1499.16

Creacha móra lá Brian mac Domhnaill (.i. Ó Neill) mic Enri ar Mac Domhnaill Cloinne Cellaigh .i. Giolla Padraicc.

p.1254

Annal M1500.

AOIS CRIOST, 1500.

M1500.0

Aoís Criost, Mile, cúicc céd.

M1500.1

Domhnall Ua Follamhain Epscop Doire, Brathair Minúr de Obseruantia do bhí go saothrach ar fud Ereann acc proicept & acc senmóir fri ré triochat bliadhan ria sin d'écc .i. do galar medhóin, & a adhnacal i n-Áth Truim.

M1500.2

O Ruairc (Feilim mac Donnchaidh mic Tighearnáin) do écc & Eoccan mac Tighearnáin mic Taidhcc do ghabhail a ionaid.

M1500.3

Tadhcc Ócc mac Taidhcc mic Tighearnáin Uí Ruairc d'écc.

M1500.4

Brian Caoch mac Neill mic Seain Buidhe mic Eoccain Uí Néill do mharbhadh lá Domhnall mac Seain Bhuidhe Uí Neill, & lá muintir Aodha i n-doras caisléin Chind Aird.

M1500.5

Tomas mac Aodha mic Briain mic Pilip na Tuaighe Meg Uidhir do mharbhadh la Tadgh mac Tomais mic Tomais Óicc Meg Uidir & la Muintir Mhucaidhein.

M1500.6

Slóiccheadh lá h-Ua n-Domhnaill Aodh Ruadh i t-Tír n-Eoccain co ro loiscc baile Uí Neill Dún n-Genainn, & co ro bhris an senchaislén, & co ro loiscc crannóg Locha Laoghaire, & a impúdh imshlán dia tigh gan frithbeart fris don chur-sin.

M1500.7

Slóiccheadh lásan Iustís Gearóit mac Tomáis, iarla Chille Dara i t-Tír n-Eoccain & Slóicchead ele lá h-Ua n-Domhnaill Aodh Ruadh co n-a sochraide co comrainic frisan Iustís ag caislén cloinne Seain Bhuidhe Uí Néill, .i. caislén Chinn Aird & batar h-i f-forbaissi fair go ro gabhadh leó é. Tuccadh an baile iaromh do Thoirrdhealbhach mac Cuinn Uí Néill. Do-deachattar na maithe-sin dia t-tighibh iaramh. Iar soadh d'Ua Dhomhnaill don turus-sin ro gluais go neimhlescc nemhsadhal h-i t-Tír n-Ailealla go ro creachadh leis sliocht Briain Mec Donnchaidh baí i n-esaonta fris, & tainicc dia thír iaromh.

M1500.8

An Toirrdealbhach rémhráite (dia t-tard an Iustís caislén Chind Aird) ro gabhadh-sidhe lá h-Ua Neill (Domhnall) h-i c-caislén h-Ui Neill féin h-i c-cionn lethráithe iar t-tain. Ro benadh a chaoraighecht de co ro fás coccadh mór h-i t-Tír n-Eoccain desidhe.

p.1256

M1500.9

O Fearghail Rudhraighe mac Iriail do mharbhadh la Sémus mac Ruaidhri mic Cathail mic Uilliam Uí Fearghail i n-Inis Móir Locha Gamhna.

M1500.10

O Brain Laighen Cathaoir mac Dúnlaing do mharbhadh lá cuid dia bhraithribh féin.

M1500.11

Feradhach mac Duinn Óicc mic Duinn Mhóir Meg Uidhir, & Brian mac Seain mic Domhnaill Bhallaigh Meg Uidhir do mharbhadh lá cloinn Cuinn Uí Neill i m-Beól Átha na Marclach.

M1500.12

Giolla Crist mac Eóin Fhinn Mec Cápa do mharbhadh ar greis oidhche i n-a tigh fein lá h-Aodh mac Seain Buidhe Még Mathgamhna, & creacha an bhaile do dhénamh lais.

M1500.13

Da mhac Donnchaidh Óicc mic Donnchaidh Mhóir mic Aodha Meg Uidhir (Semus & Remann) do mharbhadh lá h-Eóccan mac Donnchaidh Mhóir mic Aodha cédna.

M1500.14

Sliocht Duinn mic Con Chonnacht Még Uidhir do dhol ar ionnsaicchidh ar Bhaile Meic Giolla Ruaidh, & an Giolla Dubh mac Concobhair mic Tomais Meg Uidhir do mharbhadh leó, & Domhnall Caoch Mac Giolla Ruaidh co n-a mhac, & Ruaidhri mac Domhnaill Girr Mec Giolla Ruaidh co sochaidhibh ele.

M1500.15

Eóccan mac Fearadhaigh Bailbh mic Fearadhaigh mic Duinn mic Con Chonnacht Meg Uidhir do mharbhadh lá Gofraidh Mac Giolla Ruaidh i n-dioghail na druinge rémráite.

M1500.16

Caislén do thionnsccnadh lá Pilip mac Brian mic Pilip ar carraicc Locha an Tairbh.

M1500.17

Giolla Padraicc mac Flaithbeartaigh mic Tomais Óicc Meg Uidhir do mharbhadh lá Niall mac Airt Uí Neill & lá a chloinn, & creacha mora do bhreith leó ó cloind Fhlaithbeartaicch.

M1500.18

Sorcha inghen Philip mic Tomais (.i. an Giolla Dubh) Mhég Uidhir, & Gofraidh Ócc mac Gofradha Ruaidh Meg Uidhir d'écc.

M1500.19

An Barrach Mór do mharbhadh lé n-a brathair féin lá Dauidh Barra, .i. airchideochain Cluana, & Corcaighe. Dauidh do mharbhadh le Tomas A Barra, & lé

p.1258

Muintir Ceallacháin.

M1500.20

Iarla Desmhumhan do thóccbháil chuirp Dháuidh a c-cionn fichet lá & a losccadh iaromh.

M1500.21

An Sionnach Muintire Tadhccáin (Cairpre) do mharbhadh lá Cond mac Airt mic Cuinn Uí Maoileachlainn.