Part 30 of The bardic poems of Tadhg Dall Ó Huiginn

CORMAC AGUS BRIAN, CLANN CHÉIN Í EAGHRA

Fiodhbhadh dá chéile clú deise,
dáil a gcruidh ní choigill siad;
dá chraoibh tharaidh do choill chumhra,
tamhain do thoill umhla iad.
Dá ré lána Leithe Mogha,
dá mhac Céin nár cheannaigh síodh,
dá ghéig phailme don fréimh ríoghdha,
raighne nách léir díoghna dhíobh.
Duasa an chéidfir gér chuid mhaoidhimh,
mó na toirbheirt tig 'na ndiaidh;
maoine Chormuic go n-uair ollamh —
dob ordhruic uaidh bronnadh Briain.
Fada is cumhuin le Crích Luighdheach
nách lucht síothchána síol gCéin;
ní beag do thír é ar a haire
gi bé dhíbh nách raibhe réidh.
Gi bé bruidhean 'na mbí Cormac
ní creidtear í i n-uathadh sluaigh,
do-gheibh neach san teagh i dtiaghair
dá mbeath fear ar iarraidh uaidh.

Dá mbeadh file ag fágbháil Chormaic
i gceann Bhriain do bhiadh ag tocht;
cliar aréir nár imthigh uaidhe
fillfidh 'na cléir nuaidhe anocht.
Má tá go seachnoid síol Éibhir —
d'ógbhaidh toghtha ní thug béim,
ní bhéaraidh ar mhnáibh dá moille
táir ar bhféaghain chloinne Céin.
Ar dteacht Chormaic le cloinn Luighdheach
locodh Briain is beag do chroid;
ar an ó treas do síol Sadhbha
ní feas don líon tarla i dtroid.
Do ghuais Chormaic fa choim oidhche,
d'eagla Bhriain do bheith 'na dheóidh —
folchar araon le bais mbiodhbhadh —
do chlaon tar ais fiodhradh feóir.
Do smuain Cormac um chreich mbiodhbhadh
a mbí 'na láimh nách leis féin,
ní chuir acht go faigsin filiodh
taisgidh cruidh ar chiniodh Chéin.
Bronnta Chormaic ar cionn deóradh
fa dheóidh air is iad do bhris;
réidh an t-aoighe i ndiaidh a dhoilghe,
maoine Bhriain do-roighne ris.
Meinic riamh um ríoghdhacht Luighne
a lár a suain do sir ghó,
do-níodh doirse dearc do dhúnadh
soilse ar dteacht 'na dhúnadh dó.

Ealta mhíleadh le mac Úna,
d'éanaibh seabhcoidhe síl mBloid,
fuilngidh Brian iomarcaidh ortha,
d'fionnochtain fian Tolcha i dtroid.
Ní ghabh Cormac acht cóir d'fagháil,
ní heól do Bhrian bheith le cóir;
téid i leith na bhfiach nách bhfoghthor,
ar mbreith ar sgiath onchon n-óir.
Ní mór a chion ar cheart sinsir
sibh a Chormaic gur char sí;
fuilngidh cliar fa ól ar h'uillinn,
mór le Brian mar uirrim í.
Maoidhtear fós na filidh céadna
um cheann uama na n-eang sróill —
deacair searg duilghe na dáimhe —
fuighle re ceard fáinne n-óir.
Tú, a Chormaic, dá chur ar dearmad,
dáil a seirce is sé do bhac;
ní thiobhradh Brian ar fear oile
an bhean do iarr loighe lat.
Lór le fear má fuair do bhriathar,
beag 'na dheaghaidh do dhíol port;
leac eighridh do bhí 'na bloghaibh —
do dheimhnigh sí an foghail ort.
Lucht adhbhair tar éis a ndiomdha —
diongna an taobh dá dteagoid ruibh,
ag sin a mbí ar féin an omhuin —
a rí féin do thoghuil tuir.
Sibh, a Chormaic, ós cionn tíre
tug ar Bhriain gan bheith dá léim,
do mhaoirse ag dol tar a ndlighiodh
ag cor saoirse i gciniodh Chéin.

Ciontach d'ógaibh Inse Banbha.
béasa h'arm nárbh aithnidh dáibh;
sleagh do bhí dot foghaibh orra
do oghain sí cronna cáigh.
Fásaidh coill do chrannghail t'omhna
tre feart curadh i gcionn trill,
do ghuin gurbh usa dot faghlaidh,
do chuir tusa d'armaibh inn.
Tug a hannsa d'éis a chéile
do chloinn Chéin na gcraoiseach dte.
sibh 'na dhiaidh do amhairc inghean,
malairt Bhriain go ndingneadh dhe.
Ar chornaibh móra mhúir eile
níorbh fuláir leó a lán do roinn,
beiridh geall bleidhe do bhrogha
ceann do sleighe ar gcora a croinn.
Tarla, a Chormaic, ar chionn éigeas
oirchill doid is damhna clú;
súil ré fear éanuaire d'faigsin
sreabh féaruaine taisgidh tú.
Ní feirrde leision léim troda
tosach feadhma fuair sibh;
le Brian dámadh foide d'orchar
grian troide ní ronnfadh ribh.
Gan bheith dearg, gan dol i gceardcha —
cleas roimhe nách raibhe ag neach —
sínfidh tú, nó biaidh 'na bloghaibh,
crú ré ngliaidh nár foghain d'each.

Air féin ar túis téid i bhfiachaibh,
fearr an béal do bheith i dtocht —
séanaidh rí nó iarraidh éarca
do bhí ag liamhain h'éachta ort.
Tú, a Chormaic, dod chor i n-iongnadh
ó aos timchill na dtrí rann;
ní chleacht sí do dhol i ndiamhair,
ní bhí an sgol dot iarraidh ann.
Fuaighidh teasbach faoilligh
fiodhradh bile re bun bhfeóir;
fágbhaidh cnuas d'ísle san fiodhbhaidh
nár dhísle thuas d'iomdhaidh eóin.
Feadha lúbtha, linnte tiorma,
tobair mhillse ós mhoighibh túir;
mil fan gcongal re headh n-uaire,
ag donnadh sreabh n-uaine a húir.
Tearc a leithéid re linn gCormaic,
acht clár Parthais na bport sídh;
ar ibh do sreabhaibh learg Luighne
beanaidh do leanb cuimhne an chígh.
An cíos trom do thabhaigh Cormac
críoch faghlaidh níor ainic sé;
beag le Brian a chuid don chomhaidh,
o thuig re triall d'foghail é.
Ní buan ór ag ógbhaidh Chaisil
idir chrithribh na gcorm dte;
táinig d'anáil chuaigh fa Chormac
gabháil smuail i ndonnbhrat de.

Coiléan leómhain Leithe Mogha,
maighre séanta sleachta Céin —
ní beag anocht é dá faire
gi bé port i raibhe aréir.
D'ógbhaidh toghtha ar dteacht 'na dheaghaidh
dol dá féaghain níorbh é a leas —
ní fál gan bharrslait síol Sadhbha,
ar síodh Charmaic tharla a dtreas.
Ruisg uaine 'na n-aoibhlibh corcra,
ceilt na toile nách tig lé;
bean dá thaobh i dteirce cadail,
craobh Dheirce do adaimh é.
Ní guais do dhún dreagain Luighne
lucht brogha do bhreith a ghill;
léar gCarmaicne ó ól do éirigh
clannmhaicne mhór Éibhir Finn.
Fiodhbhaidh chraoiseach cloinne hÉibhir,
annamh toradh ná tug said;
ní féadthor boing dhóibh i ndeabhaidh,
croinn do-chóidh ós feadhaibh iad.
FIODHBHAIDH