Corpus of Electronic Texts Edition
The bardic poems of Tadhg Dall Ó Huiginn (Author: Tadhg Dall Ó Huiginn)

section 28

INIS EÓGHAIN

  1. Innis ród, a Ráith Oiligh,
    mór ní is éigin d'fiarfoighidh
    díot, a threabh fódarsaidh fionn,
    fa óggasraidh fear nÉirionn.
  2. Fionnam uait, innis dúinne,
    a ráith arsaidh fódnúidhe,
    lucht gabhála Bhanbha Breagh,
    faghla is gabhála Gaoidheal.
  3. Do-ghéabhthair uaim, éistior rum,
    gach ní is a fios foil agam,
    dá nochtadh ca ham is fearr?
    anall ó dhortadh díleann.
  4. Atáid leamsa, ceann i gceann,
    sé gabhála i ndiaidh díleann,
    fan gclár bhfuairfliuch dtonnbhán dtais,
    do ghobhlán uaingiuch eólais.
  5. Tocht Phárthalóin ó ghurt Ghréag —
    agam is fearr a gcoimhéad —
    is Meic Neimhidh go Fiadh bhFáil
    is trian deiridh an domhnáin.

  6. p.203

  7. Cionnus do bhí tú ar tosaigh,
    a ráith aoibhmn anbhfosaidh,
    ar dteacht Phárthaláin Phuirt Bhreagh,
    do ghnáthghabháil Ghuirt Ghaoidheal ?
  8. Do bhí mé ag iomchur m'ansóidh
    san tírse ar dteacht Phárthalóin,
    gan lios mbán, gan chloidhe gclach,
    acht lán do dhoire dharach.
  9. Créad é an riocht i raibhe sibh
    i gcomhflaitheas Clann Neimhidh ?
    sloinn dúinn, ar gclaochládh dot chruth,
    a mhúir na n-aolchlár n-amlach.
  10. Do bhádhus im' mhín mhuighe.
    gan foithre, gan fiodhbhuidhe,
    slios mo bhánfuinn ghreaghaigh gloin
    'na thealaigh áluinn aonuigh.
  11. Níor fágbhadh fréamh i dtalmhain
    dom fiodhbhaidh chlaoin chorrabhlaigh —
    beag teacht mo saorchoille ó sin —
    le neart naomhChloinne Neimhidh.
  12. Ca fad do bhí sibh mar soin,
    i ndíoth tighe nó teaghlaigh,
    id leirg bhláith ghnéanuaidhe ghil,
    a Ráith féaruaine Oiligh ?
  13. Go Crích bhFódla na bhfeadh gcorr
    go dtáinig Tuath Dé Danonn,
    do bhádhus, mar nár bhean rom,
    gan teagh, gan árus ionnam.

  14. p.204

  15. Cia an chéiddream, an cumham libh,
    o Thuaith Dé na ndealbh bhfaoilidh,
    a thuir na mbláthtamhan mbog,
    do chuir átaghadh ionnad ?
  16. Clann Chearmada móir Mhirbhéal,
    onchoin na n-arm bhfrithirghéar,
    gasraidh éadrocht ó Bhóinn Bhreagh,
    céadlucht do-chóidh im' chaidreabh.
  17. Dom tholchaibh bláithe boga
    do thréigsead clann Chearmoda —
    athardha cathair don chloinn —
    Cathair chathardha Chröoinn.
  18. I gcionn treimhse ar dtocht im' dháil,
    beanaid Meic Míleadh Easbáin,
    gan roinn do tharbha troda,
    Banbha do chloinn Chearmoda.
  19. Ón lósoin gusan ló aniogh
    atáid ríoghraidh Mhac Míliodh,
    sluagh bosghlan na mbéimeann dtro,
    ag cosmamh Éireann ionnam.
  20. Ní raibh sinn ó sin i le
    gan airdrígh d'éis a chéile,
    nó cóigeadhach do ghabh geall
    tar magh n-óigealach nÉireann.
  21. Do ghabh asum Teagh Dá Thí
    cuigear ar fichid airdrí,
    do Chloinn ghuaisbheithrigh réidh Róigh,
    céim le n-uaislighthir m'onóir.

  22. p.205

  23. Ríoghthar uaim dá aithle sin
    sé rígh fichead d'éis creidimh.
    d'fuil chaomhChonaill, do chrú Néill,
    cnú as gach aonchrobhaing iaidséin.
  24. Eidir saorchlannaibh síol Néill
    do bhínn ar uairibh ainnséin,
    im' mhagh . . . slaitleabhair sliom,
    im' aithTeamhair fear nÉirionn.
  25. Ós uait fríoth gach iúl eile,
    ó thús go hearr aimsire,
    a ráith na mbeann dtaobhdhonn dtais,
    ca haondrong is fearr fuarais ?
  26. Macraidh sídhe an fuinn Ultaigh,
    síol bhFiamhain, fuil Dochartaigh,
    is í an dream naoidhe anallain,
    daoine is fearr dá n-uaramair.
  27. Ríoghradh sleachta Fiamham féin,
    a thuir chuirr na gclár mínréidh,
    cia haca le mbearthar barr,
    na slata ó . . . Fréamhann ?
  28. Dá meas go bráth dá mbiadh sinn,
    is sé Seaán mhac Féilim,
    ruisg thirmréidhe ón tana muir,
    ragha finnfréimhe Fiamhain.

  29. p.206

  30. Ó Dochartaigh Dhúin Oiligh —
    créad dob áil dá fiarfoighidh —
    gnúis taoibhneambán go ngné ghil,
    m'aoinleannán é ina aimsir.
  31. Fuil Fiamhain giodh iad is fearr
    d'folaibh uaisle na hÉireann,
    mar bhíd réaltana um ré lán,
    a n-éantogha is sé Seaán.
  32. Aige is mó atá do thoicibh,
    é is mó tug do thiodhlaicibh;
    'na thoirbheartaibh ní théid tráigh
    ó ghéig oirbheartaigh Iomgháin.
  33. Ní dóigh buain re breith a ghill —
    teisd oinigh oighre Féilim;
    mar bhíos magh thíos fa thulaigh
    híos gach bladh 'na bharamhail.
  34. Ar mhéid turchortha a thíre,
    ar feabhas a airdríghe,
    ní beitte d'fior iongnadh ann,
    ciodh nách diongnadh a ndéanann.
  35. Parthas Éireann is ainm dhi,
    an eang thíre atá aige;
    níor sill súil oirear budh fearr —
    úir a moigheadh 'sa maoileann.
  36. Ó Fánaid fa n-iadhann muir
    go Loch bhfionnsrothach bhFeabhail,
    ó Mhálainn go mín Bearta,
    tír álainn is oirdhearca.

  37. p.207

  38. Tír ina teirce tonna,
    tír is airde iothlanna,
    tír ainglidhe na sreabh seang,
    tír thairngire fear nÉireann.
  39. Maith atá sí ina suidhe,
    idir fairrge is fiodhbhuidhe;
    tráicht mhíne ós mhoighibh leabhra,
    oirir sídhe soineamhla.
  40. Sléibhte míne ameasg a feadh,
    cnuic corra ar cúl na sléibhteadh;
    fiodh collbhuidhe fan gclár bhfionn,
    fál tonnmhuire 'na thimchioll.
  41. Maith atá an tírsi na . . .,
    fearr an té 'ga dtá a horláimh,
    mairg do-chí ar éineing d'Ultaibh
    rí ar Éirinn nárbh iomarcaidh.
  42. Dá madh leis ceannas Chláir Bhreagh,
    do choiseónadh 'sdo chaithfeadh;
    rath do bhrígh caithmhe más cáir,
    do rígh Faithne ní foláir.
  43. Dá mbreathnoighthe a mbí 'na thoigh,
    dá measda méad a theaghlaigh,
    ní barr budh ionmhaoidhimh air,
    barr d'iolmhaoinibh ní haghair.
  44. A fir mhaoidheas méad a bhfuil
    ag airdrígh fola Fiamhuin,
    ná maoidh é ar flaithbhile Fáil,
    caithmhighe é 'ná a faghbháil.

  45. p.208

  46. Teach Oiligh, más fíor dá lán,
    muna theagmhadh sé ag Seaán,
    níor theach d'aoinneach i nUltaibh
    teach daoineach Í Dhochartaigh.
  47. Lucht cuartaighthe chlár mBanbha
    fa seach is é a n-urlabhra,
    i gcraoibhlios na gceathra mbeann
    do-geabhtha aoibhnios Éireann.
  48. Múr Teamhrach re fearaibh Fáil
    ón ló do ghabh geis Ruadháin —
    atáid ríoghradh Chríche Cuinn
    san mhíonbhrugh síthe séaghuinn.

    INNIS


  49. p.209