Corpus of Electronic Texts Edition
The bardic poems of Tadhg Dall Ó Huiginn (Author: Tadhg Dall Ó Huiginn)

section 27

MAC SUIBHNE FÁNAD

  1. Leithéid Almhan i nUltaibh,
    ar bhuaidh chatha, ar chumhachtaibh;
    ar dhíon Bhanbha na mbrugh bhfionn,
    ar sgur faghla na hÉirionn.
  2. Ar chur gcliathcha, ar chorcradh reann,
    ar cheól, ar chluichibh fidhcheall;
    ar súr éachta, ar súr seilge,
    ar rún déanta díbheirge.
  3. San chéidriocht i raibhe riamh
    atá Almha Ghuirt Ghailian
    'na mionn toighe claichthigh cuir,
    nó a haithghin oile i nUltaibh.
  4. Seachnóin Éireann, Inis Bhreagh,
    amuigh ó laochraidh Laighean,
    go dtarla d'Fánuid Uladh,
    tánuig Almha ar athrughadh.
  5. An múr do bhí ag Fianuibh Fáil —
    tarla arís i Ráith Maoláin,
    nó ráith is casmhuil cuma
    don ráith arsuidh Almhunda.

  6. p.196

  7. Samhuil d'Almhuin an feóir bhuig
    'na reachtuibh féin i bhFánuid;
    samhuil d'féin Almhan inte —
    an tséimh armghlan innillte.
  8. Dá dteagmhadh nách í Almha
    an múr éadrocht allmhardha,
    cur gill san aitreabh oile
    re glainteagh Finn Almhuine.
  9. Gér dheacuir barr do bhuain di —
    céadAlmha Cloinne Baoisgne,
    ráth na mbeann gcathardha gcuir —
    fearr an athAlmha ar féachuin.
  10. Mó a líon do láthaibh guile,
    mó a macraidh, mó a banchuire;
    lia d'ollamhnaibh téid don toigh,
    fa ghéig mongabhraigh Murbhaigh.
  11. Lia d'aithearrach aosa ciúil,
    do lucht sgaoilte sgéal dtaidhiúir,
    do mhnáibh ríosluaigh mhóir mheanmnaigh,
    ag síoruaim óir ildealbhaigh.
  12. Do dháileamhnaibh ag dáil fleadh,
    do chloinn ríogh ag roinn gheimheal,
    do séadaibh cáich dá gcomhroinn,
    san ráith tréadaigh thobarmhoill.
  13. Saoire teaghlach an toighe
    ná muintear Finn Almhoine;
    geall ón Fionn roimhe rachaidh
    don Fionn oile d'Ultachaibh.

  14. p.197

  15. Tusa, a Dhomhnaill, a dhreach bhog,
    it Fionn chéadna a crích Fánod—
    clár srothmhaordha na sreabh nglan —
    ag comhchaomhna fear nUladh.
  16. Ní bheanfaidh duaigh ná dochair
    re Tír Conuill chiúnsrothaigh
    nách díbh dleaghair a diongbháil
    don tír ealaigh imiolbháin.
  17. Go Magh Luirg don leith eile,
    go Finn, díot do dlighfidhe,
    go bruach Toruighe, a ghruadh ghlan,
    foruire a cuan 'sa caladh.
  18. Faire leabtha ar luighe ríogh,
    réiteach caingean, cosg eissíodh;
    dul dó i gcliathaibh tar a gceann,
    mó dot fiachaibh nách áirmheam.
  19. Deireadh i gclódh tús ag tocht —
    síol gConuill na gcolg n-éadrocht —
    i gcrích námhad do-ní sibh,
    a rí Fánad, dá bhflaithibh.
  20. Le síol gConuill, dá chionn sin,
    sochair nách éidir d'áireamh,
    ar Crích mbuig bhfionnslaitghil bhFloinn,
    tiodhlaicthir dhuid, a Dhomhnaill.
  21. Id láimh dlighthear, a dhealbh sídh,
    sealbh na ríghe ar n-éag d'airdrígh,
    rí oile nó go n-aghar,
    ó bhfoighe sí a sealbhaghadh.
  22. Do dlighfidhe dod dheirc mhoill
    leathuille dheas Í Dhomhnoill;
    sibh, a rí, uirre dh'ionadh
    do-ní an uille dh'uaislioghadh.

  23. p.198

  24. Mac Suibhne an tráth fa dtugthair
    ort, a ghnúsnáir ghuasachtaigh,
    téid beirt Í Dhomhnoill Doire
    dod dheirc mhongmhoill mhaordhuidhe.
  25. Atá id dhlighiodh, a dhreach náir,
    fear comairce do chongbháil,
    gan chóir 'na ghníomh d'iarraidh air,
    bliadhain dá dhíon id dhúthaigh.
  26. Bó as gach seilbh, torc as gach tréad,
    luach an chúigidh do choimhéad;
    géag abuigh do lár lubhghoirt,
    lán aguibh gach abhullghoirt.
  27. Malairt innmhe ar h'aghaidh nduinn
    dá sireadh rí clann gConuill,
    is é do ionnmaoid oraibh
    sé d'iomlaoid nár fóbrobhair.
  28. Dá dtugdais clann Dálaigh duid
    dá urdail nó a trí a dtuguid,
    mó dh'anáir do thoill tusa.
    d'fagháil ón chloinn chéadnasa.
  29. Tú gein sochair síol nDálaigh,
    tú a n-éanoireas annálaidh,
    tú dá dtuathaibh is teagh séad,
    tú a mbuachail cean do choimhéad.
  30. Tú radharc súl sluaigh Bhearnais,
    tú taibhgheóir a dtighearnais,
    tú an aonchn ú do-chóidh ós choill
    do fóir ar chaomhchrú Chonaill.

  31. p.199

  32. Tú a sgiath díona i ngurt ghábhaidh,
    tú thaibhgheas an dtromchánaidh
    do bhí ar Éirinn 'ga n-aithribh,
    sí i ngach éineing átaighthir.
  33. Tú codhnach cloinne Suibhne,
    tú Fionn ar gCláir Chonuillne;
    tú do-ní aithris ar Fionn,
    a rí do aithris Aoibhioll.
  34. Mór na tiorchanta atá lionn,
    ó naomhaibh uaisle Éirionn,
    fad chúl slim barrbhuidhe bog,
    ar tharn guire an Finn Fánad.
  35. Colum ar tús do thairngir
    don chrích Ultaigh abhaillghil,
    fa chlár bhfionn na bhfiodhbhadh lag
    a ndiongnadh an Fionn Fánad.
  36. Do gheall go gcuirfeadh i gcruth
    críoch Laighean, Tuatha Teamhrach,
    go rachadh cluain, d'easbhaidh fear,
    gan bhuain fan Teaghsoin Tailtean.
  37. Tar gach sgéal dár sgaoil Séadna,
    'na naoidhin óig fíréanda,
    tig maicleanabh na mionn ngrod
    tar Fionn bhfailtleabhar bhFánad.
  38. Diombáidh liomsa, arsin leanabh,
    a gcuirfe Fionn failtleabhar —
    tug lán do mhaothchroidhe mé —
    d'ár bhur laochroidhe, a Laighne.

  39. p.200

  40. I gcrích Laighean — lór do bhroid —
    ní fáigfe an Fionn a Fánoid
    acht mná, ar Séadna, ag ar gach fuinn;
    an chéadna do chan Coluim.
  41. Tusa an Fionnsoin a Fánaid,
    tú saoilid do seannámhaid
    do chur na tairrngire asteach,
    'sdo chur ainbhfine a hUisneach.
  42. Cuirfidhir ár Laighneach libh,
    do-bhéaruirse, a bhas dílligh,
    lí an smóil ar geiltighibh Gall,
    dom dhóigh creidfidhir Colam.
  43. Gearr go maoidhfe, a Mheic Suibhne,
    ar thriath ar gcrú Conuillne,
    faghail Fódla ó bheinn go beinn,
    is danair d'fógra a hÉirinn.
  44. A mheic Toirdhealbhaigh, tug sibh
    comhardha dan cóir creidimh
    anú ós Fánuid ealtaigh
    go dtánuig tú id thairngeartaidh.
  45. Almha Laighean na learg mbog —
    do thógbhuis, a Finn Fánod,
    leithéid a crannghal 'sa cluidh,
    leithéid Almhan i nUltuibh.

    LEITHÉID

  46. Rogha do ríoghmhnáibh Uladh
    ruguis, a rosg abhradhubh;
    mo chean fear tug ar tosaigh,
    mo chean rug an roghasain.

  47. p.201

  48. Rosg neamhluath ar néimh ghloine,
    inghean ríogh Beann mBaghoine;
    béal ren samhalta snuadh subh,
    gruadh adhanta nár hadhnadh.
  49. Ní thiocfadh bean d'iath Uladh
    d'fior Ghráinne do ghnáthughadh,
    ní thiocfadh dí acht fear féile,
    mo chean dan í-is aoinchéile.

    LE


  50. p.202