Corpus of Electronic Texts Edition
The bardic poems of Tadhg Dall Ó Huiginn (Author: Tadhg Dall Ó Huiginn)

section 9

MÁG UIDHIR

  1. Daoine saora síol gColla,
    onchoin leasa Liathdroma;
    doimh na ríghealbha ó ráth Chuinn,
    bláth na fíneamhna a Fréamhuinn.
  2. Manannáin iarthair Eórpa,
    síol glan i gcriaidh chineólta;
    laoich mhéarchorra ó mhallBhóinn Bhreagh,
    féathlonna glanslóigh Gaoidheal.
  3. Foireann chalaidh Chláir na bhFionn,
    clann Israhél na hÉirionn;
    beag dtarbha righe re a rath —
    gabhla Thighe na Teamhrach.

    4. p.58

  4. Crithre bruithne a beól cheardcha,
    tonna doimhne díleanta;
    roibheithre catha do chor,
    clacha toinighthe an talmhon.
  5. Geine sochair sluaigh Bhanbha,
    dreagain lonna lasamhna;
    tearc ann ionntamhail na bhfear
    d'iompadhaibh Ghall nó Ghaoidheal.
  6. Ní chualamar reampa riamh,
    clann Cholla a críochaibh Oirghiall,
    clann 'na n-aghaidh budh ionchuir,
    nó a samhail ann d'Éirionnchuibh.
  7. Ní fríoth, ní fuighthear go bráth —
    gá dás bheith orra ag iomráth?
    na daghUlaidh ó Bhóinn Bhreagh
    baramhail dóibh fa dheireadh.
  8. Ní fuil d'éinsgéal orra soin,
    síol gColla, cinéal Eachoidh,
    acht sealbh Éireann díobh do dhol,
    do bhríogh céimeann na gcuradh.
  9. Do léigsead díobh dá ndeóin féin
    síol uaibhreach Eachaidh Doimléin
    ríoghacht mhoighe fochnaigh Fáil
    ar sochraibh oile d'fagháil.
  10. Atá riamh ó ré na sean
    sochair nách éidir d'áireamh
    ag trí hOirghiallaibh fóid Bhreagh
    tar cóig goirmfiadhaibh Gaoidheal.

    11. p.59

  11. Le rígh Oirghiall, 'sní hé amháin,
    guala ríogh Éireann d'faghbháil,
    measa leam é dá hiarraidh —
    an té dob fearr d'Oirghiallaibh.
  12. Feadh a chuilg 'sa chruibh leabhair
    uaidh síos gusna saoirfearaibh,
    ag rígh dhaoineach clann gColla,
    'sgan aoinneach ann eatorra.
  13. Trian eineaclainn, trian tabhaigh,
    trian cána Chláir Fearadhaigh,
    re a roinn eatorra don fior,
    do chloinn deaghColla dlighthior.
  14. Dlighthear dhóibhséin — dia do mhodh —
    ó thá samhain go samhrodh
    ar chlár Theathbha ó thoigh go teagh
    a n-eachra a gcoin do choinnmheadh.
  15. Rí Teamhrach an treas bliadhain
    ní fuil aige ar Oirghiallaibh —
    'sdá luaidheadh é ní fuigheadh —
    acht sluaigheadh sé seachtmhuineadh.
  16. Giodh sin féin d'fiachaibh orra —
    síol ríoghamhail réadhCholla —
    ní chuir fear ceangail a gcuir
    ar feadh earraigh nó foghmhuir.
  17. An crodh théid ó dhuine dhíobh
    ó thig sé ar sluagh an airdríogh,
    bídh d'eacht ar flaithbhile Fáil.
    a seacht n-aithghine d'fagháil.

    18. p.60

  18. Bó ar fichid do gach aoinfear
    ó rígh fosaidh fionnGhaoidheal
    ón tsluaighsin ag triall dá dtoigh
    riar do uaisligh ó hEachoidh.
  19. Tríocha colg — ní comha bheag —
    tríocha brat, deich n-eich fichead,
    tríocha géirreann sídh iar soin,
    ó rígh Éireann d'óEachaidh.
  20. Tar crois airdríogh Inse Fáil
    dlighidh ciontaigh do chongbháil
    ríoghraidh chiallaidh Chláir Eithne
    bliadhain tar cáir gcoimeirche.
  21. Dá gcuirthi coirthe 'na gceann
    is eadh bhíos d'airdrígh Éireann
    luighe an chiontaigh in gach coir
    do chiontaibh fuile hEachoidh.
  22. Adeirid eólaigh fóid Bhreagh
    nách fuil ag rígh Guirt Ghaoidheal
    d'anáir acht géill ar ghiallaibh
    d'fagháil ón féin Oirghiallaigh.
  23. Síol gColla na gcolg slisgheal—
    dlighthear bhós dá mbráighdibhsean
    bheith ag crúdh chomhairle cáigh
    rún a n-orfuighle d'fagháil.
  24. Gan bhais dtana, gan tracht mbuinn
    i slabhradh nó i n-idh iaruinn;
    gan chneas bhfir i gcarcair chlach
    don mhacraidh ó thigh Teamhrach.

    25. p.61

  25. Ní dleaghar iarnach orra,
    bráighde sleachta saorCholla,
    acht bheith fa réir do chead cháigh,
    ní beag a ngéill do ghabháil.
  26. Earradh flatha leis gach bhfear
    ó rígh Theamhrach ag tilleadh
    le hOirghiallaibh na bhfleadh bhfionn
    tar troimghiallaibh fear nÉirionn.
  27. Ór dhóibh ar dhornchlaibh a lann,
    ór ar chiomhsaibh a gcathbharr;
    bráighde an tslóigh ó bhraonráith Bhreagh—
    do chaolsnáith óir a n-eirreadh.
  28. Oirghialla is uime adearair
    riú do ghnáth tar Gaoidhealaibh
    ór corcra is glais dá ngiallaibh
    ag tochta ar ais d'Oirghiallaibh
  29. Ní bhí leó a urdail acht d'ór,
    ó rígh Éireann ag iompódh,
    cinn a bhfagha, suaine a sleagh,
    nó truaille tana a dtroigheadh.
  30. Le síol gColla na gcorn sliom
    coimhéirghe ó fearaibh Éireann —
    laoich ren soidhéinmhe síodh ban —
    coimhéirghe dhíobh ní dleaghar.
  31. Gan chor láimhe i labhar óir —
    ó rígh Éireann uair d'onóir —
    ní niamhthar bhós bas ná bonn.
    ar tós as nó go n-ionnlonn.

    32. p.62

  32. Ní dual thrá i dTeamhraigh na ngiall
    ionnladh ré n-airdrígh Oirghiall,
    nó cor fir oile i n-adhbhaidh
    roimh a dtigh an tionnabhraidh.
  33. Ní dhlighfeadh airdrí fuinn Bhreagh
    suidhe go suidheadh seisean,
    ná éirghe ó findigh don fior
    mílidh Éirne go n-éirghiodh.
  34. Trian Uladh, oilltrian Connacht,
    do réir mar tá an tórannacht,
    do chuid ronna ó ríoghaibh Fáil
    ag fíonfuil Cholla i gcéadáir.
  35. Éirne is Fionn' Bóinn is Banna,
    'sgach tír dá dtá eatorra —
    fuinn chnódhonna i ngealann grian —
    tóranna d'fearann Oirghiall.
  36. Tairnig sochair síol gColla;
    ní chuimhnigh cath Liathdroma
    ní dá bhfuil uathaibh re headh
    amuigh ar Thuathaibh Tailtean.
  37. Dá madh ionnus é d'iarraidh,
    ní iarraid na hOirghiallaigh
    na fiacha do dligheadh dáibh
    ó chineadh Fiacha d'faghbháil.
  38. Ní díoth cumhacht ná cuimhne
    atá ar macraidh Mhodhuirne,
    sochair géag mbarrghlan mBanbha, —
    créad adhbhar a n-anamhna?

    39. p.63

  39. Iomdha a gcliaithbhearna catha,
    iomdha a n-adhbhair ardflatha,
    sluagh mór míonmhuighe Maighean —
    lór líonmhuire a laochraidheadh.
  40. Gan iad féin le a chéile ag cor —
    adéarthaoi gurb é is adhbhor
    do thrí sluaghaibh Cláir Chodhail
    a gcáir uadhaibh d'anomhain.
  41. Maith an fáth do theacht re a dtreóir,
    síol Eachach déadla Doimleóin —
    síol gColla 'na dtrí treanaibh
    rí orra ar gach éinfeadhain.
  42. Rí ar síol Mathghamhna ó Mhuigh Rath
    rí ar síol Maine mheic Eachach
    rí ar Mhanchchaibh na bhfeadh bhfiar
    do ghlanchatghibg fear nOirghiall.
  43. Éagóir atáid na trí rígh
    ar síol gColla, is cúis dimbrígh;
    bheith ar sgáth n-aonduine is fearr
    d'aoghuire ag cách go coitcheann.
  44. Maith do-ghéabhdaois clann Cholla,
    'na dtrí cathaibh cudroma —
    fian tol[cdot ]ha braonuighe Breagh —
    aonduine ortha d'oirdneadh.
  45. Dúthaigh dhíleas chlann gColla —
    tugaid na trí ríodhronga
    ríghe an chláir ghoirmghrianaigh gil
    ar láimh Oirghiallaigh éigin.
  46. Créad nách creidid clann Eachach
    do rígh cródha cheirtbhreathach,
    nách biadh céim d'iomarcaidh air
    ag fréimh iongantaigh Fiachaidh.
  47. Trí saorchatha síol gColla
    toghaid éinrígh eatorra,
    do réir ghaoise agus ghliocais,
    do réir aoise is oirdhriocais.
  48. Gá dás dóibh gan dol 'na ucht —
    Cú Chonnacht mhac Con Chonnacht?
    géag saoracla Thighe an Trír
    bile caomhanta a chiníl.
  49. Aonmhaor tabhaigh na dtrí gcath
    rí fíréanta Fear Manach;
    troigh mhálla acht ag rochtain reann,
    námha d'olcaibh na hÉireann.
  50. Cú Chonnacht Óg Mhág Uidhir
    sgiath fosgaidh dá foghluidhibh,
    sinsear síol gColla Dá Chríoch
    orra a síodh, orra a n-eisíoth.
  51. Éinlíog lóghmhar Leithe Cuinn,
    eighre Duinn mhóir mheic Domhnuill;
    fear nár mheall duille an domhain,
    buime is fearr don ealodhain.
  52. Comhairleach cogaidh chláir Bhreagh,
    ceann síothchána sluaigh Gaoidheal;
    rí is féithle ag finnfearaibh Fáil,
    cinneamhain bréithre Bearcháin.
  53. Bhar dtrí catha, ucht re hucht,
    teagaid i ndáil Chon Chonnacht;
    slóigh mhóra mhaicne hEachach,
    aicme cródha ceirtbhreathach.
  54. Is í is meanma ag mac Siobhán,
    ar dteacht na dtrí ríthionál,
    dol do choimhféaghain Chláir Néill,
    foighéanaidh dáibh is doiséin.
  55. Mac Con Chonnacht mheic mheic Briain
    aitheónaidh fear a finnChliaigh
    'na cheinnbhile os cionn bhur gcath,
    a dheirbhfine fionn Eachach.
  56. Ó thús go deireadh domhain
    ní fuighthi, ní fuarabhair
    rí is flathamhla iná an rí riamh,
    a thrí hathardha Oirghiall.

    57. p.66

  57. Mac Siobhán is Con Chonnacht —
    cia an rí is cóir 'na chonchlannacht ?
    rún rér dheiligh a dhocra,
    glún deiridh na daonnachda.

    DA

    58. p.67