Corpus of Electronic Texts Edition
The Book of O'Hara (Author: [unknown])

section 5

IV

An Tadhg Dall Céadna .cc.

    1. Maith an ceanduighe Cormac
      mac Céin dá gclaon iobhurshlat,
      lámh thabhartach um cheann gcruidh
      malurtach as fhearr aguibh.

    2. 665]
    3. Re linn Chormoic ní cluintir
      fear a mheallta a malairtibh
      bheith soimheallta as sé do-bheir
      dá ghné hsoineannta hsoilbheir.
    4. Mac Céin na gcéimionn ndocrach,
      670] móide as mhaith an malartach,
      sduagh dhaoineach ó bheannaibh Breagh,
      meallaidh gach aoinneach eisean.
    5. Féach an fearr iomlaoid oile
      ná in mhoirn tsuthoin tsíorruidhe
      675] téid don fhlaith ionfhuair fhaoilidh
      ar mhaith diombuain díomhaoinigh.
    6. Gearr do mhairfeadh na maoine
      bronntar le flaith Formaoile
      's pudh buain na molta ar marthoin
      680] dá ghruaidh chorcra chomharthoigh.
    7. Ní mhairfeadh bleidhe ná brat
      dá bhfaghoid cách ó Chormac
      ná arm áigh craoibhlíne cuir
      aoinmhíle a-bháin do bhliadhnaibh.

    8. p.60


      685]
    9. Ní mhairfeadh éideadh ná each
      ná feilm loinnearrdha líneach
      ná beirt mhaothghorm tsróill ngloin
      ná saorchorn óir ildealbhoigh.
    10. Dá measdaoi maith an domhuin
      690] as sé críoch a gcualubhair
      ní bhí acht an moladh a-mháin
      ní don domhan acht díoláimh.
    11. Maith an ceannuighe an té tug
      bláth diombuan dúisgeas formud
      695] fada ón bhláth tocht a thoraidh
      ar sgáth mholta mharthonaigh.
    12. Maith an ceannuighe an fear fuair
      ar bhréig ndiomolaidh ndiombuain
      díoghrais mholta buain bhaluidh
      700] a n-uair obtha dh'ealadhuin.
    13. Maith an ceannoighe cheandchas
      an uair as mhó an maitheamhnas
      an maitheas ar a mbí a bhrath
      nó an ní chaithios do cheanduch.

    14. 705]
    15. Do bhí dh'echt ar Ó nEadhra
      do thaobh a ghlun ngeineamhna,
      fir neamhdhochda nar náir cruth,
      deaghmholta cáigh dho cheannuch.
    16. Ní fhuigheadh Cormac mhac Cein
      710] —córuide in éigse dh'óighréir—
      tráth as neamhdhaoire ná a-nos
      na deaghlaoidhe ó chách cheandchos.

    17. p.62

    18. As sé a bhfoil ar feadh Bhanbha
      oirne ag iaroidh ealaghna
      715] d'uaislibh chláir bhraoincheannsa Bhreadh
      aoinphearsa a-mháin an mhíleadh.
    19. Céd urdoil a bhfuighthi a-niodh
      ar ghrés fromhtha na bhfileadh
      rachaidh orthoibh uair oile
      720] ó onchoin Bhruaigh Bhóroimhe.
    20. As sé an uair as saoire soin
      's as teirce a-tá gá iarroigh
      sgotha dána gnénuaidh ghloin
      énuair as chára a charrthoin.

    21. 725]
    22. Ó a-tá in dán neamhdhaor a-niodh
      biaidh lin nach éidir dh'áireamh
      ma slán tarngortaigh Chláir Chrot
      d'aghmholtaibh cáigh ag Cormac.
    23. Biaidh oirchill re haghaidh cáigh
      730] an uair as usa a bhfagháil
      d'éis taisdioluigh tholcha Breadh
      d'aisgeadhaibh fromhtha Féindeadh.
    24. Maith fear do-rinde roimhe
      thallód a dtús aimseire
      735] oireichil a samhla sin,
      roibheithir chalma Chaisil.
    25. Do-rinde Modh Néid nárach
      a hsindsior maith mórdhálach,
      rí Mhoidhe coirmtheinn Chodhoil,
      740] oircheill oile a ionshamhoil.

    26. p.64

    27. Do-chonnairc fís fada ó hsin
      ríoghan Mhodha Néid neimhnigh,
      'n-a hinnisin ro bhí brígh,
      indisidh í dhon airdrígh.

    28. 745]
    29. Tarfás don mhnaoisin Mhodha
      seacht mba binne bláthmhara
      da-chí an fionnchrodh soiléir seang
      a dtiomchol oiléin Éireann.
    30. Tarfás fós dí 'n-a dheaghaidh
      750] ón bhuar shuaithnidh shítheamhail
      gach magh fionn collbhán corcra
      lomlán do lionn leamhnochta.
    31. Tarfás dí a ndiaigh na tána
      seacht mba eile urghránna;
      755] adhbhur teadhma teacht orrtha
      na seacht seanbha siabhurrtha.
    32. Go bhfuighlibh goirte garbha
      go n-adhurcaibh iarnamhla
      fraoch orra mar ealtoin sgean
      760] go ndearcoibh tolla teineadh.
    33. Nír fagbhadh leadhb ar láthair
      don tánaigh óig iongnáthaigh
      ón tána cheinnmhir chalma
      ngránna neimhnigh nathardha.

    34. 765]
    35. Breath na haislinge ass é a fhíor,
      rug Dearg Damhsa, draoi an airdríogh
      an bhreath chathardha dar chreid
      a ratharbha asd-teach táinicc

    36. p.66

    37. A-dubhairt an draoi 'ar dtosaigh
      770] as siad na seacht gcédbhasoin
      seacht mbliadhna lomlán lachta
      comhlán riaghla is ríoghachta.'
    38. 'As iad bhós na ba oile
      seacht ndaoirbhliadhna docroidhe
      775] tír na ccuan mbailbhlindte mbind
      budh tuar aidmhillte dh'Éirinn.'
    39. 'Íosoidh bean a mac da muin
      sénfoidh an t-oighre an t-athoir
      fa chlár séimhsheang na sreabh nglas
      780] ar feadh Éiriond re hocras.'
    40. 'Déntar uaibh' ar Dearg Damhsa
      'oirichil mun adhbhursa
      na céidbhliadhna suil tí as-tteagh,
      a ri géigniamhdha Gaoidheal.'

    41. 785]
    42. 'Ná gabh ad chíos ná ad chánoigh
      ó Leith Mhogha mhórdháloigh
      fan gcrích móir mbraoincheinnfhinn mbuig
      aoinphinginn oir ná airgoid.'
    43. 'Ná gabh ó chách ad chíos ríogh'
      790] do ráigh ollumh an airdríogh,
      'a ghríobh fhial mhoighe Mumhan,
      acht biadh uile d'éanmhonadh.'
    44. Gach ní dhá ndubhairt an draoi
      re rígh Áine an fhuinn ghégnaoi
      795] do aontoigh é go humhal,
      sé d'aontoil an ollumhan.

    45. p.68

    46. Tiad Muimhnigh dá bhfógra féin
      do mhac an airdríogh d'éinmhéin
      'n-a mbróin chóirighthe um Chuan Dor
      800] do luadh fhóirithne a n-easbhadh.
    47. Tugsad umhla dh'Eoghan Mhór
      d'éis a dtírtheadh do thionól;
      don tslógh fa robhuidhe a riar
      Conoire Mór is Maicniadh.

    48. 805]
    49. Do bhí an Mhumha fa Mhodh Néid
      mar bhíos eadchrann ós fhoighéig
      fá cheandoighiocht bídh tre bhioth
      don tseangoireacht mhín Mhuimhnioch.
    50. Feirrde a shíol ó shin a-lle
      810] nar an re ham na daoirse,
      cneas taobhthondghlan dá ttráidh muir,
      saorchonnradh cháigh do cheandoigh.
    51. Aithris ar Modh Néid do-ní
      Cormac Ó hEadhra in t-airdrí,
      815] dias dar dual fochondmhadh Fáil
      fa shochonnradh uan d'fhagháil.
    52. Mac Céin nar chaomhain doibheart
      cóir a chor re ceannoigheacht;
      bláth fpóir sheangfhola Shadhbha
      820] ceandoighe óir ealaghna.
    53. Do ghrés glan fhileadh bhfromtha
      tarla sonn séan gconnortha
      dá shuil chuirr mhongfhabhruidh mhir
      ó ollamhnoibh fhuinn Éimhir.

    54. p.70


      825]
    55. Go lá an bhráich biaidh ar marthain
      'n-a bharr shéin is shobharthoin
      don tslógh ó bheannuibh Bladhma
      ar cheandoigh d'ór ealadhna.
    56. Feirdi an tráth tug dá aire
      830] riar éigeas Fhóid Laoghaire,
      cion gach aonduine ar ndol dí;
      crodh gan aodhuire an éigse.
    57. Peandocht éigeas innsi Fáil,
      beannocht naomh Éireann d'éanláimh
      835] luach a cheannoighthe as sé soin;
      beandoighthe an té le a ttuilltir.
    58. Ar mhac Céin cheannchas molta
      do thuit bail na beannochta
      ó thrácht mhaothbhuinn réidh rathmhair
      840] go céibh gcraobhthruim gcomharthaigh.
    59. Ní mó a-niodh ná 'n-a naoidhin
      dúil cháigh 'n-a chruth fhorbhfaoilidh;
      fuair sgath Luighne 'n-a leanabh
      rath nach oighbhi ar eileaghadh.

    60. 845]
    61. Do fagbhadh é a n-aois leanaibh
      ar mbuain a ghég ngeinioluigh
      gan aipdhioghadh dá ghruaidh ngil
      'n-a mhaicleanamh uair éigin.
    62. Ní raibhe caomh ná cara
      850] dílios don óg armthana
      sé a aonur a na n-aghuidh,
      sé a mbaoghal gá bhiodhbhadhaibh.

    63. p.72

    64. Do beanadh a dhúthchus de
      do beanadh bhós a bhráithre
      855] go raibhe saor Thighe Táil
      'n-a aon d'fhine ar n-a fhágbháil.
    65. Beantair seilbh Luighne as a láimh
      an tráthsoin truadh in diombáigh;
      tógoibhthear an té nar dhligh,
      860] fógairthear é re haimsir.
    66. Bliaghain ar fhichid don fhior
      nar shuigh sósar ná sinnsior
      do shíol gCéin 'n-a n-áitibh ann
      gur áitigh féin an fearand.

    67. 865]
    68. Táinig san senágh síol mBloid
      fíoch Cormoic in tan tánoig
      cland Chéin asd-teach ní tugadh
      a mbreath féin go bhfuarudar.
    69. Ésga lán an leithe theas,
      870] ní lughoide fuair flaitheas
      sé d'fhágbháil 'n-a aon d'fhine,
      an chraobh ógnáir oirnighe.
    70. Ní dheachaidh ag aoinneach air;
      dar leat as leis do bhádair
      875] a raibhe a n-aghaidh an fhir
      ag faghail fhola hÉimhir.
    71. Mó ná rath do rígh Luighne
      cáin an tíre tonnghuirme
      d'éis na bhfearchon ó Thigh Tháil
      880] do neamhthoil gach fhir d'fhagháil.

    72. p.74

    73. Nír thioghluic Dia roimhe riamh
      a bhus ná a Mumhoin Mhaicniadh
      rath an ríogh dh'aoinneach eile
      do shíol daoineach Dairine.

    74. 885]
    75. Tús ratha rogha dealbha
      fríth leis a lló a gheineamhna,
      sduaigh dhédnuaighe brodha Breagh,
      rogha cédbhuaidhe an Choimgheadh
    76. Fríth dealbh Chormoic ón Choimgheidh
      890] d'égcosg agus d'fhorfhuighlibh;
      ó run dil go dreich ngairthe
      do bhreith Fhir a n-ordoighthe.
    77. Ó thrácht puinn go céibh gcaisghil
      ní bhí ball dá bhalloibhsin,
      895] rí an tsluaigh ó Gháiridhe ghil,
      gan bhuaidh áiridhe éigin.
    78. Buaidh lúith ar an mbonn mbántais
      nach léamhoid lucht gabháltais,
      buaidh gach fheadhma ar an mbais mbáin
      900] dearna thais acht a tteagmháil.
    79. Buaidh mbreithre ar an mbél gcorcra,
      dá ttig buaidhreadh bantrochta;
      buaidh gcéille ar an gcroidhe mhear
      ag céile Mhoidhe Maisdean.

    80. 905]
    81. Tarrla dhó ó Dhia nimhe
      buaidh bhfírinne is bhfoisdine;
      fuair a ttighibh na togha
      buaidh n-einicch is n-eangnamha.
    82. Maith an


p.76