Electronic edition compiled by Emer PurcellProof corrections by Hilary Lavelle, University of Ulster at Coleraine
Funded by University College, Cork and
The HEA via the LDT Project.
1. First draft, revised and corrected.
Extent of text: 4580 words
Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G303028
Availability [RESTRICTED]
Available with prior consent of the CELT project for purposes of academic research and teaching only. The electronic edition was compiled with the kind permission of the copyright owner.
CELT: Corpus of Electronic Texts
The present text represents even pages 3345 of the volume. All editorial introduction, notes and indexes have been omitted.
Text has been proof-read twice.
The electronic text represents the edited text. Text supplied by the editor is tagged sup resp="SMM". Expansions to the text are marked ex.
There are no quotations.
The editor's hyphenation has been retained.
div0=the saga; div1=the section; metrical lines and stanzas are marked. Pagebreaks are marked; line-breaks are marked in the master file (but commented out). Paragraphs are marked p.
Names are not tagged, nor are terms for cultural and social roles.
This text uses the DIV1 element to represent the section.
Created: By one or more unknown author(s). The earliest extant MS is from the 11th century. The text goes back to earlier models. Date range: 750-900?.
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Emer Purcell (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Emer Purcell (ed.)
Emer Purcell (ed.)
Hilary Lavelle (ed.)
Data capture company (Text capture)
¶1] Cóeca rand ro-gab in ben a tírib ingnad for lár in
t(a)ige do Bran mac Febail óro-boí a rígthech lán di
rígaib, a nnád-fetatar can do-lluid in ben óro-bátar
5]
ind liss dúntai.
¶2] Is ed tossach in scéoil. Im-luid Bran láa n-and a
oenur i comocus dia dún co-cóalae a céol íarna chúl.
A ndon-écad tara éssi ba íarna chúl béus no-bíth a
céol. Con-tuil asennad frissa céol ara bindi. A ndo-
10]
foisich asa chotlud co-accae in cróeb n-aircit fua
bláth find ina farrud , na-pu hasse etarscarad a bláthae
frissin croíb. Do-bert íarom Bran in croíb ina láim
dia rígth (a)ig. Óro-bátar inna sochaidi isind rígth-
(a)ig co n-accatar in mnaí i n-étuch ingnad for lár in
15]
t(a)ige. Is and cachain in [sic L] coícait rand-so do Braun,
arron-chóalai2 in slóg, ocus ad-condarcatar uili in mnaí.
¶3] Cróeb dind abaill a hEmain .i. Emnae nomen regionis.
do-fet samail do gnáthaib,
gésci findarc (a)it foiri
20]
abrait gloini co mbláthaib.
¶4] Fil inis i n-etarcéin imma-taitnet gabra réin, rith find friss toíb gel -tonnat cethrar cossa fos-longat.
¶5]
25] Is lí3 súla, sreth íar bóid,
a mmag for-clechtat in slóig;
cosnai curach fri carpat
isin maig des Findarcat .i. nomen regionis.
¶6] Cossa findru(i)ne foë;
30]
taitni tre bithu gnóë; .i. bus.
caín tír tria bithu bátha
for-snig inna hilblátha.
¶7] Fil and bile co mbláthaib
fors-ngairet éoin do thráthaib,
35]
is tre cho(i)cetal is gnáth
con-gairet uili cach tráth.
¶8] Taitnet líga cach datha
tresna maige moíthgnatha;
is gnáth sube, sreth imm chéul,
40]
isin maig des Arcatnéul. .i. nomen regionis.
¶9] Ní gnáth ecoíniud ná mrath i mruig de(a)nda etargnath: ní-bí nach guth garc fri cró(a)is acht mad céul mbind friss-ben cló(a)is.
¶10]
45] Cen brón, cen [sic L] dub(a)e, cen bás,
cen na galar [or] nach ngalar, cen indgas:
is ed etargnae nEmnæ, .i. regio. .i. nomen regionis.
ní comtig a comamræ.
¶11] Caíne tíre adamrai
50]
ata comgnú (i)si cadli,
asa rodarc .i. flaith nime.find fiä,
ní frithid boith i ciä.
¶12] Má ad-cetha Aircthech .i. regio. .i. nomen regionis. íar tain
for-snig dracoin ocus glain,
55]
do-snig a mmuir fri tír toinn,
trillsi glana asa moing.
¶13] Moíni, dússi cach datha
i Cíuin, .i. insola. in insola. nomen regionis.ca(í)ne étatha?
étsecht fri céul co mbindi,
60]
óol fíno cétingrindi [or] co n-ingrindi.
¶14] Carpait órdi íar Maig Réin taircet la tu(i)le don gréin; carpait aircit i Maig Mon .i. regio. .i. nomen regionis. ocus crédum(a)i cen on.
¶15]
65] Graig óir buidi and for srath,
graig aile co corcardath,
graig aile olaili tar aiss
co ndath nime uileglaiss.
¶16] Do-feith la turcbáil ngréne
70]
fer find for-osndi réde;
rédid mag find friss-mben muir,
mesc(a)id fairci co-mbi fuil.
¶17] Do-fet in slóag tar muir glan,
don tír don-aidbri imram;
75]
imrat íarom dond liic léur
asa-comérig cét céul.
¶18] Can(a)id airfitiud dond tslóg
tre bithu sír, nád-bí tróg;
tormaig céol co córib cét,
80]
ní-frescat aithbe ná éc.
¶19] Emnæ ildelbach fri rían, bésu ocus, bésu chían, i fil ilmíli mbrecc ban; immus-timchella muir glan.
¶20]
85] Márod-chó(a)la[e] ló(a)d in chiúil,
esnad énán a hImchíuin, .i. regio. .i.nomen regionis.
do-fet banchuire di á4
cusa cluichemag i-tá.5
¶21] To-fet soíre la slá(i)ni
90]
don tír friss-ferat gá(i)ri;
is i nImchíuin co n-ó(a)gi6
do-fet bóane la há(i)ni.
¶22] Is la suthaini síne
do-snig arcat i tíre;
95]
aill érfind for idnu [or] idnai réin
foa-feid a grís a gréin.
¶23] Graibnid in slóg íar Maig Mon, .i. mare.
clu(i)che n-álaind nád indron;
i mbruig mbrecht óas ma(i)sse mét,
100]
ní-frescat aithbe ná éc.
¶24] Étsecht fri céul in[d] adig ocus techt i nIldath(a) ig; .i. regio. .i. nomen regionis. mbruig mbrecht, liig óas ma(i)sse mind asa-taitni in nél find.
¶25]
105] Fil trí coícta[e]a inse cían
isind oceon frinn aníar;
is mó Érinn co fa dí
cach aí díïb nó fa thrí.
¶26] Ticfa mórgein .i. Crist. .i. ci.íar mbethaib
110]
nád-biä for forclethaib;
mac mná nád-festar céle,
gébaid flaith na n-ilmíle.
¶27] Flaith cen tossach cen forcenn,
do-rósat bith co coitchenn;
115]
dos-roirbe talam ocus muir,
is mairc bíäs foa étuil.
¶28] Is é do-rigni nime,
cé (i)n-mair dia-mba findchride;
glainfid slúagu tre linn nglan,
120]
is é ícfas for tedman.
¶29] Ní dúib uili mo labræ, ci ad-fés a mmóramræ; étsed Bran de betho bró a ndi ecnu ad-féat dó.
¶30]
125] Ná tuit fri lige lescæ;
nachid-throíthad do mescæ;
tinscan imram tar muir glan
dús in-rísta Tír na mBan.
¶31] Luid in ben úadaib íarom, a nnád-fetatar cia-luid,
130]
ocus birt a croíb lee. Leblaing in chroíb di láim
inna mná co mboí for láim Brain, ocus ní-boí nert
i lláim Brain do gabáil inna croíbe.
¶32] Luid Bran íarom ara bárach for muir. Trí nónbuir a llín. Oínfer forsna trib nónburaib dia chomaltaib
135]
ocus comaísib. Óro-boí dá láa ocus dí aidchi forsin
muir co n-accae a dochum in fer isin charput íarsin
muir. Canaid in feer ísin tríchait rand n-aile dó,
ocus sloindsi dó, ocus as-bert ba hé Manannán mac
Lir, ocus as-bert boí fair tuidecht i nÉrinn íar
140]
n-aimseraib cíanaib, ocus no-gigned mac óad, .i.
Mongán mac Fíachnai, is ed forid-mbíad. Cachain
íarom in tríchait rand-so dó:
¶33] Caíne amr(a)i lasin mBran
ina churchán tar muir nglan;
145]
os mé im charput di chéin,
is mag scothach imma-réid.
¶34] A n-as muir glan
don noí bro(i)nig i-tá Bran,
is mag meld co n-imbud scoth
150]
damsa i carput dá roth.
¶35] Ad-cí Bran lín tonn tibri tar muir glan; Ad-cíu cadéin i mMaig Mon scotha cennderca cen on.
¶36]
155] Taitnet gabra lir i ssam
sella roisc ro-siri Bran;
bru(i)ndit scotha srúaim de mil
i crích Manannáin maic Lir.
¶37] Lí na fairci fora-taí,
160]
geldod mora imme-raí,
ra-sert buide ocus glass:
is talam nád écomrass.
¶38] Lingit ích bricc ass de brú,
a mmuir find for n-aicci-siu;
165]
it loíg, it óain co ndagdath,7
co cairdiu, cen imarbath. .i. it luig (R, cf. cet) & it uain na bratana atchi Bran
¶39] Cé ad-chetha oínchairpthech
i mMaig Meld co n-imbud scath/sreth,
fil mór d'echaib fora brú .i. boi mor dirimne ina farr- & ni faca Bran.
170]
cen suide, nád aicci-siu.
¶40] Mét in maige, lín in tslóig, taitnet líga co nglanbóaid; findruth aircit, drep[p]a óir, táircet fáilti cach imróil.
¶41]
175] Clu(i)che n-aímin n-inmeldag
aigdit fri find-immarbáig,
fir is mná míni fo doss
cen pheccad cen immarboss.
¶42] Is íar mbarr fedo ro-sná
180]
do churchán tar indrada,
fil fid8 fo mess i-mbí gnóe .i. segda
fo braini do beccnoë.
¶43] Fid co mbláth ocus torad
fors-mbí fíne fírbolad,
185]
fid cen erchra[e] cen esbad
fors-fil du(i)lli co n-órdath.
¶44] Fil dún ó thossuch dú(i)le
cen aíss, cen forbthe n-ú(i)re
ní-frescam de mbeth anguss,
190]
nín-táraill int immarbuss.
¶45] Olc líth do-lluid ind nathir cosin n-athair dia chathair, saíbsi chen(a)e recht i mbith ché co-mbu haithbe nád buë.
¶46]
195] ran-ort i croís ocus saint
tresa-nderbaid a soírchlaind,
ethais, corp crín, cró péne
ocus bithaittreb rége.
¶47] Is recht óabair i mbith ché
200]
cretem dú(i)le, dermat nDé, .i. adrad idal
troíthad galar ocus aíss,
apthu anma[e] tre togaís.
¶48] Ticfa tessarcon ó(a)sal .i. Crist.
ónd Ríg do-reä-rósat,
205]
recht find fo-glóisfe[a] muire,
sech bid Díä, bid duine.
¶49] In delb í no-fethi-su,
ricf[e]a it lethi-su,
arum-thá echtra[e] dia taig
210]
cosin mnaí i lLinemaig. .i. compert mongain
¶50] se(i)chis Monindán mac Lir asin charput cruth ind fir, biëid dia chlaind densa i ngair fer cain i corp criäd-glain. .i. Mongan (cf. v. 1.)
¶51]
215] Con-lé9 .i. coibli coiblide. Monand macca Lirn
lúthlige la Caíntigirn,
gérthair dia mac i mbith gnó,
atn-didma Fiachna[e] mac ndó.
¶52] Moíthfid sognáiss cach síde,
220]
bid tretel cach dagthíre,
ad-fí10 rúna ri[u]th ecn(a)i,
isin bith cana ecl(a)i.
¶53] Biäid i fethol cech míl
itir glasmuir ocus tír,
225]
bid drauc re mbuidnib i froiss,
bid cú allaid cech indroiss.
¶54] Bid dam co mbennaib aircit
i mruig i n-agtar carpait,
bid ecne brecc i llind lán,
230]
bid rón, bid ela findbán.
¶55] Biäid tre bithu síru .i. post mortem. .i. nomen regionis. cét mblédne i findrígu; .i. amra infoircnedeg .i.in futuro corpore. in futuro corporis silis lerca lecht imchéin, dercfid róï roth imréin.
¶56]
235] Imm ríga la fénnidi11
bid láth gaile fri haicni,12
i ndirth(a)ig mbroga for á
fo-cicher[r] airchent a Íli.13 .i. proprium iluch.
¶57] Art ara-ngén la flaithi
240]
gébth(a)ir fo mac n-imra(i)gni ,
sech bid Monindán mac Lir
a ath(a)ir, a fithithir.
¶58] Bíëd bes ngairit a ré14 .i. in corpore.
coícait mblédne i mbith ché15,
245]
oircthi ail dracon din muir .i. isi aidid mongain clochan asin tabaill rolaad do
isind níth i Senlabuir. .i. dun .i. dun .i. oiged mongain
¶59] Timgéra dig a lLoch Láu .i. post mortem.
in tan friss-seill sidán cráu,
gébtha[i] in drong find fu roth nél
250]
dund nassad nád-etarlén.
¶60] Fossad air sin imrad Bran, ní cían co Tír inna mBan, Emnæ co n-ildath féle ricfe[a] re fuiniud ngréne.
¶61]
255] Luidi Bran óad íarom con[d]a-accae in n-insi. Im-
raad immecúairt ocus slóg mór oc gignig ocus gáir-
echtaig. Do-écitis uili Bran ocus a muintir, ocus
ní-ant(a)is fria n-acaldaim. Ad-aigtis treftecha
gáire foo. Foídis Bran fer dia muintir isin n-insi.
260]
Reris lea chéliu ocus ad-acht ginig foo amal doíni
inna hinse olchene. Im-raad in n-inis immecúairt.
In tan do-téged a fer muintire sech Bran at[n]-
gla(i)tis a chocéli. Nís n-aicilded-sa immurgu acht
dosn-écad nam[m]á ocus ad-aiged gin(a)ich foo. Is ed
265]
ainm inna hinse-so Inis Subai. Fan-ácabsat and íarom
¶62] Ní-bu cían íar sin co-rráncatur Tír inna mBan. Co
n-accatar braine inna mban isin phurt. As-bert
toísech inna mban: "Tair ille isa tír, a Brain maic
Febail. Is fochen do thíchtu. Ní lám(a)ir Bran
270]
techt isa tír. Do-cuirethar in ben certli do Braun
tara gnúis cach ndíriuch. Fo-ceird Bran a láim
forin certli. Lil in certle dia dernainn. Boí in
sná(i)the inna certle i lláim inna mná. Con-sreng
in curach dochum poirt. lotar íarom i tegd(a)is
275]
máir. Ar-ránic imdai cecha lámamn(a)e and .i. trí
noí n-imdæ. In praind do-breth for cech méis ní(r)-
airchiú[ir] díib. Ba blédin don-árfas-sa dóib boith and.
Ecmaing bátir ilblédni 16. Nís-tesbi nach mblass.
¶63] Gabais éolchaire fer ndíib .i. Nechtan mac Ollbrain.
280]
Atáigh a chenél fri Bran ara-tíasad leis dochum
nÉrenn. As-bert in ben ro-bad aithrech ind faball.
Da-lotar cammæ ocus as-bert in ben arná-tuinsed nech
díib a tír ocus ara-taidlitis leu in fer fon-ácabsat
i nInis Subai tar éssi a chéli.
¶64]
285] Do-llotar íarom conda-rráncatar in dáil i Srúib
Brain. Íarmi-foachtatar-side dóib cía do-lluid
[d]in muir. As-bert Bran: "Messe Bran mac Febail.
"Ní-beram aithgnu17 inní sin, ol a chéli didiu. "Atá
i ssenchassaib linni chenae Imram Brain.
¶65]
290] Do-cuirethar úadaib in fer asin churuch. Amal con-
ránic-side fri talmain inna hÉrenn, ba ló(i))thred
fo chétóir amal bid i talam no-beth tresna hilchéta
blíadnae. Is and cachain Bran in rand-so:
Do mac Collbrain ba mór baíss
295]
tárcud a láme fri haíss,
cen nech do-rratad toinn (.i. usci) glain
for Nechtan for mac Collbrain.18
¶66] Ad-fét íar sin Bran a imthechta ó thossuch cotici
sin mo lucht ind airechtais, ocus scríbais inna
300]
rundnu-so tre ogum, ocus celebrais dóib íar sin, ocus
ní-fessa a imthechta ónd úair sin.19