Electronic edition compiled by Beatrix FärberProof corrections by Hilary Lavelle and Beatrix Färber
Funded by the HEA via PRTLI 4 and
the HEA via the LDT Project
1. First draft, revised and corrected.
Extent of text: 2640 words
Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G303016
Availability [RESTRICTED]
Available with prior consent of the CELT project for purposes of academic research and teaching.
CELT: Corpus of Electronic Texts
The electronic text covers even pages 416.
Text has been proof-read twice.
The electronic text represents the edited text. The editor's annotations are integrated into the markup and numbered sequentially. text supplied by the editor is tagged sup resp="KM".
Quotations are rendered q.
When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break, the page-break is marked after the completion of the hyphenated word (and punctuation).
div0=the tale; div1=the editor's paragraph; page-breaks are marked pb n=""/.
Names (of persons, places and groups) are not tagged.
This text uses the DIV1 element to represent the paragraph.
Created: Created by an unknown Irish scribe Date range: 800899.
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Hilary Lavelle (ed.)
Data capture company (data capture)
Búi rígféinnid; for Condachtaib fecht n-aill .i. Fothad Canainde. Bráthair side & Fothad Airgtheach & Fothad Cairpteach. Is de asbertha na Fothaig friu .i. fotha-suith iat, ar isí cétchlann ruc Fuinche iat1 do Macnia. Nó Fothad & .i. fó-táide .i. fo clith dorónad la Mac Niath iat fri Fuinche ingin Náir maic Armara. Nó Fothad .i. fí-áeda .i. olc-teine .i. teine neimneach iat ic orcain clann & cinél. Aendia immurro & Tréndia & Cáendia a n-anmanna. Aendia in t-Airgteach, Tréndia in Cairptech, Cáendia Fothad Canann.
D'óentoirpirt ructha iat a triur la Fuinche ingin Náir. Arsisbis
do Lugaid mac Con, ut ali dicunt. Breatha Fuinche Aendia i tús
aidchi; is de isberar ainm dó, ar ba gein ríg ar febus in thseóin.
Tréndia a medón aidche. Is de dobreath ainm dó ar treissi in thseóin
lasna déib and. Cáendia issin maidin; ar cáime & ar áille na
fungaire na maidne &2 is aire is Cáendia a ainm. Is dóib-sin
rochan in senchaid3:
- Trí Fothaig Elcca cen on,
trí maic Luigdech maic Garrchon4:
resiu rob Fothaid na fir
caide a n-anmann re taidbsin?5- Áendia ocus Cáendia cing
ocus Tréndia, ní ceilim,6
it é sin, forcanat blad,- anmand co fír na Fothad.7
Óendia in t-Airgthech na clann
is Cáendia in Fothad Canand,
is Tréndia in Cairpthech atchíd
imda airgtheach 'con Ardríg.Tri F.
{col. 857}Mad iar n-araile, is de isberar Fothad díb .i. fó-suith .i. fó maith .i. fotha maithi .i. clann sainemail iat. Fothad Canand, is de isberar .i. ó Canaind, ón choin robói aicce, unde8 Canund i Maig Life dicitur. Nó Fothad Caenine .i. cáin .i. álaind in dee intan nodrucad.
Fothad Airgtheach, is de isberar, issed indmus ba hannsom leis, ar ba head a buindi niad & a dí falaig & a muntorcc.
Fothad Cairpthech, is de asberar, ar issed slabri conírad: mairc cona cairpthib & is fris adertai Fothad Dolus.
Ba hán & ba hairgteach intí Fothad Canainde. Ba mind teglaigh & slóigh. Bói fiann lóech9 amra lais. Ba derscaigdech side ar erriud & gráin & ordon & dechelt & tairpige sech ógu na haimsire sin.
Bái dono rígféinnid amra la Mumain in tan sin .i. Oilill Flann Becc. Bói imarbád eturru diblínib & dogénsit creich n-eturra. Ba hamru delb Fothaid ol bái Oilill, acht ba hamru ben Oilella & ba háille oldás ben Fothaid. Luid iarum Failbe ó Fothud do thochmarc a mná do chind Oilella. Ispert sí ni targad leó con- darbad a tindscra dí. Conmidir a tindscra .i. miach óir & miach finddruine & miach crédumai. Ráidid Failbe fri Fothad in n-aithesc sin. Ispert Fothad rodabiad indí sin. Imchomarcair in ben ciped hé cruth forcuingabad són nodgébad. Ispert som bádur sé semmanda a sleig cech fir do muntir Fothaid .i. dá seim {col. 858} óir & dá seim airgid & dá seim finddruine & nogédais tri semanda as cech sleig & fuicbidis tri semannda in cech sleig & dolínfaidis tri méich díb .i. miach óir & miach airgid & miach crédumai.
Dolluid si iarum i ndáil Fothaid & berid ar aithidh leis hí. Luid dono Oilill Flann Becc lín a fiann ana n-íarmóracht a mná, co
comarnnic fri Fothad issinn aidchi cétna, co fersat imairecc a ndib fiannaib. Conrothacht comthrascrad dóib. Docer Fothad ann & díchenntar. Dobreth in ben dotháet i ndáil Fothaid a cheann chuicci issin firt i mbí. Cachain cenn Fothaid in reicne don mnái annsin, conid ann isbert:
A ben náchamagille & rl.
- A ben, náchamaicille!
ní friot atá mo menmo:
atá mo menma colléic
isind imairiuc oc Féic.- Atá mo corpán crúäch
i taobh Letrach dá mbrúäch,
atá mo cenn cen nighe
eitir fiena for garbhslighe.- Dochta do neoch dáles dáil
fácbas10 dáil n-éco fri láimh;
in dál dálto co Clárach
tuärnect im robánadh.- Rodelbad dún, trúagh ar fecht,
for Féicc doroirnedh ar lecht,
imonróiraid, bág ma liúin,
totim la hóga aniúil.- Ní mé m'aonor im-múr thol
docóid fordal i ndáil ban,
ní ar aithbiur cid ditt ágh,
is duáigh ar ndedhendál.- Do céin doroächt do dáil,
bái gráin for mo choicne máir,
ma dofesmais bid amne,
bá assa ní tairistæ.- Bá ó Fothud 'na h-uthair
bertis co húair dorochair,
cidh amne, níth fri fochaidh,
ní cen folad guin Fothaid.- Nímrumart-sa mamasrad
fien gormainech goburglas,
a techt i nhúire adba
dirsan dond eóchaill amra!- Matis éisium batis bí,
rofestais a tigernai,
mainbad tairbad báis dímair,
lem ní bud fien cen dígail.- Co a tigdáil batar lúaith,
atcosnatis bidbad búaidh,
foscantais raind, trom a ngáir,
cinsit do chlaind ruirech ráin.- Be hé fiallach seng subaid
gusin aimsir hirrubaidh,
arusfóet caill duleglass,
ropo coigne uleamhnas.
{folio 134a}- Domhnall derccdige armach,
ba hé Lug na fian fadbach;
isind áth, ba dúire daol,
is leis docer Congal Cáel.11- Na tri Eogain, na tri Flainn,
batir allata éclainn,
dorochair cethrur12 cech æ,
nírbo cuibrenn drochlaige.- Trait donroïg Cú Domna
oc ascnamh a comanmo,
faigébthair colaind Flaind Bic
i telaig inn imairic.- Táthud daith comhul,
is díograis do Choncobur,
díograis totim nEogoin Rúaid
frisin abaind anairthúaidh.- Táthud ochtar13 la suidiu
airm hi fail a crólighe,
ciarbo airmeirb lend aithli
aithforgaib maic Mugairni.- Ní meirb dofich Falbe Flann,
frisloisc fiena a thétbann,
leblaing Fercorb, gorm a chlí,
co rohuicc secht cétguini.- Comrac Mugairnd fri Mugna,
batar dá chuilén cholma,
manistísedh fien forbar,
ropad inir a congal.- Foceird a n-oman cach túaith
cain dothfasuith Falbe Rúaidh,
immusapth-atar, gann glé,
re cách ar ndá deogbaire.- Sæth már fri luga dige,
bitscaradh fri tromthuile,
domuiniur domruïs féin
céini rogalta in féin.- Dá laoch deacc tul fri tul
bátar frim i n-imarguin,
ní fil cidh óenfer de sin
nátt fárcbainn i tinorguin.- Iarsin imcuirsim dá sleig
meisi is Oilill mac Eogoin,
cectar náthar díbh atbath,
amhainsi dá thenn forgabh,
imaptha dún, ciarbo bóeth,
ba hé comrac dá ndegláech.- Ná tuinithe aidche úath
illeircc eter lectaibh cúan,
ní fiu cobraim fri fer marb,
fodruim dot daim, ber lat m'fadb.
{folio 134b}- Atotfugéra cech dóin
ní bu hétach nach díchóimh,
fúan corcra ocus léine geal,
criss arcait, ní haicde mer.- Mo sleg cóicrind, gæ co fí,
diemtar mence cétguini,
cóicriuth co mbúale umæ
darsnatoingdis derbhlugæ.- Astóidfa frit, sét collí,
finnchuäch mo deogbairi,
m'órnasc, m'folaig, seóid cen táir,
dusmbert dar muir Niä
Náir- Éubá Cáilti, delg co mbail,
ba dia aicdibh adamhraib,
dá chonn arccait im chonn óir,
is aicde maith ciasa fóil.- Crib fódaroinn, fola fuin,
forfleisc créduma fam muin:
atá uile, is fodb sóer,
in t-airm i torchair mo thaobh.- Is dúal deit-si, sét nách lag,
m' fithchell, adarella lat,
bruinnit fuil sóer for a bil,
ní cien di sonn indasfail.- Is mór colla cúan rinnech
sán chán immo deircinnech,
dosneim dos dlúith dairpri rúaidh
i taob inn firt iniertúaith.- Oco cuinchid duit dolléir
ní rob mór nolabrathar,
ní tharla celtair talman
dar dúil badit n-amhrathor.- Leath a foirne ór buidhe,
alaile is fiondruine,
a hindech do margarét,
brecht la certa cía rét.- Cetheoir14 coinnle, soillsi bán,
ní meirv forosnat a clár,
beuil inna tein, scél nád gó,
ní randath na roidhmethau.- A ferbolc, is amra sceúil,
de ór imdernta a beúil,
glas forfácoibh fair in súi
náchunursloicce nach dúi.- Criöl chetharchuir, is fóil,
roces de dúalaib dergóir,
dron forfuirmedh i suide
cét uinge do fionndruine.- Ar is de dúal dergóir druin,
dobert Díonoll cerd dar muir,{folio 135a}cid óen a siball namá,
mesa fri secht láichesa.
- Imostúaruscbat cumni
is di prímhaicdib Turbe,
i n-aimsir Airt, bá rí tét,
is ann dogníth Turbi trét.- Rofecht impe mór ngretha
la ríg Rómhán ilLetha,
iar n-ól fíona, ba mesc linn,
is ann foillsighti do Find.- Nícon deirgensat cerda
aicde frisa samhlathar,
glé lim ní forlaig híriu
oc ríg sét bat n-amradar.- Dia mba trepar imma lóg,
glé lim do chlann ní ba trógh,
ma duscoisis, aicde druit,
ní bo cres nach cinél duit.- Atáat immunn san chan,
mór fodb asa fordercc bol,
dreman inathor dímar,
nodusnigh an Mórríoghan.- Donárlaith do bil óige,
isí cotanasóide,
is mór do fodboibh nigius,
dremhan an caisgen tibhes.- Rolá a moing dar a hais,
cride maith recht nodaais,
cid gar di sund úan i mbé,
ná fubthad uaman do gné.- Mad cose dam fri gábud,
nímgaibthi frim idsnádhud,
a banscál, nogabtha for,
cáin bláth fa roscarsamur.- Scarfat fri daonacht don mud
'sin madain íer maccánrud,
airc dot daim, sonn ní ainfe,
dofil deöidh na haidchi.- Imusráidhfi neach nach ré
reicne Fothaid Canainne,
mo chobrad frit ní hinglae
má imráite mo thimna.- In dul bidh coimtig mo lecht
rosáiter mai, menn in fert,
ní hescor sáitha atchí
dot fochuidh íer t'inmuini.- Scarfid frit céin mo chorp toll,
m'anum do píenadh la donn,
serc bethu cé is miri,
ingi adradh Rígh nimhi.- Is é in lon teimhen tibius
imchomarc cáich bes hires,
síabra mo chobra, mo gné,
a ben, náchamaicillé!A bhen.