Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)

¶ 551


7367] ‘Ar fír do ghaile ocus do gaiscid, a Feindi’, ar Blathmec,
7368] ‘indis dúinn adbar do retha riu-sin, a Cailti.’ Ocus at-bert
7369] Cáilte:
    1. 7370] An cet-rith do-rinnes díb
      sochaidhi tuc a n- imsním,
      7371] dar' gabus, ba caem mo rith
      lanamain gach fiadha ar bith.
    2. 7372] IN rith roba nesa dó
      is ed a fír is ni gó,
      7373] dar cuirisa
      [gap: extent: 1 syllable]
      fa all
      atha ocus muillidh Érenn.

¶ 552


7374] ‘Ro ba mór an luth-sin, a Cailti’, ar Blathmec. ‘Ropa
7375] mor’, ar Cailti, ‘uair on trath co chéili do-righniusa o Thuind
7376] Clidhna
andes co Tuind Rudhraigi budtuaid.’ Ocus at-bert Cáilte:
    1. 7377] IS é mo rith 'sa tres ló
      is ed a fír is ni gó,
      7378] dar' léigius láigh do buáib
      a n- Érinn alaind ad-fuair.

p.206


7379] ‘Ocus is é-sin, a m' anum, a Blathmeic, adbar na rith-sin ro
7380] fiarfaigis dim.’
7381] IS annsin it-cualatar coicedul tri cuanart ac denum selga
7382] im cenn Sléibe Lughda lenn-braenaigh re Taighlech mac Aililla,
7383] re righ Luighne Con- dacht. ‘Cred in taffann-sa, a Cáilti?’
7384] ar Blathmec. ‘Taffann tri cuanart’, ar Cáilte, ‘& tri fiada rompu.’
7385] ‘Cá fíada sin?’ ar Blathmec. ‘In ard-gabail-sea do-níat in cuanairt’,
7386] ar Cáilte, ‘ard-gabail dam im-discir alltaidhi & eillti ro-remur.’
7387] ‘Ocus in cuanairt-sea 'na n-degaid’, ar in t-óclach.
7388] ‘Bind-gabail gadhar a n-degaid míl mín-luath muighi sin’, ar sé.
7389] ‘Ocus in tres cuanairt-sea’, ar Blathmec. ‘Gabail n-dreman
7390] n-duthrachtach sin’, ar sé, ‘a n-degaid torc taeb- trom ac a n-dían-marbad.’
7391] ‘Crét in cethramad gabail-sea, a Cailti?’ ar Blathmec.
7392] ‘Gabáil brocc taeb-trom tarr-isel.’ Ocus it-cualatar- sum
7393] ina degaid-sin gáir na gillanraidhi, & in bá lúaithi dona macaib,
7394] & in ba solmu dona h-óclachaib, & in ba h-indill-dirghi dibrucud
7395] dona feraib, & in ba mó eiri dona tren-mogaib. Is iat-sin ro bí
7396] a n-degaid na selga in lá-sin, & erghis in t- óclach amach da
7397] féghadh ár-sin, & mar adubairt Cailti a m-beith is amlaid ro
7398] batar. Ocus tuc in t-óclach a lán a m-beind buabaill
7399] assin dabaig medha ro bói aici do Cailti, & adubairt: ‘In dabach
7400] duit, a Chailti, & cid re bliadain bud áil beith í fus do-géba.’
7401] ‘Adráe buaid & bennacht’, ar Cailte, ‘& nocho biam acht anocht.’{SG page 227}
7402] ‘Más ed’, ar in t-óclach, ‘atá ní aile dob áil lium d' fhiarfaigi
7403] dít .i. crét fa tucad Lis na m-Ban ar in lis-sa?’ Adubairt
7404] Cailte: ‘Nonbur deirbshethar ro bói annso do Thúaith Dé Danann.
7405] & tangadur i coinde nonbair óclach d' Fhiannaib Eirenn, & ar
7406] tiacht dóib ro urmaisedur Clanna Morna orro ann, & ro marbadur
7407] iat ar tiacht a coinde in nonbair-sin don Feind. Conid
7408] uatha-sin atá Lis na m-Ban {folio 144b1} ar in inad-so, & do-rigned
7409] in lis-so’, ar Cailte.

¶ 553


7410] Ocus ro badur ann ind áidchi-sin, & ro thimnadur ceilebrad
7411] arnamairech, & ro fhacsat bendachtain, & tangadur reompo co
7412] Carnn na Fingaile, risa raiter Duma na Con issin tan-so. Ocus ac
7413] tiachtain dóib issin tulaig at-chonncadur nonbur ban mín-alaind
7414] ar cind ann, & rigan chaem- alaind chruthach eturru a medon,

p.207


7415] & léine do t-shroll rig re cnes, & inar maeth-sroill tairsi iar
7416] n-echtair, & brat ciumsach corcra uimpi, & delg óir ann. Ocus
7417] ro eirig inn ingen ac faicsin Chailti, & tairbiris póc dó, & ba
7418] cian roime-sin o thuc ben póc dó
. ‘Cia thussa,
7419] a ingen?’ ar Cailte. ‘Echna ingen Muiredaig meic Finnachta,
7420] ingen ríg Connacht missi’, ar in ingen. Ocus is amlaid ro badur
7421] na mná, & fidchell acu icá h-imbirt & baiglend do
7422] midh so-óla acca ic á h-ól, & benn buabaill ar uachtar na baiglinde,
7423] & in trath do thairsed in cluichi do breith do ibhdis
7424] deoch, & do bídis ac ól & ac áibnius 'arsin. Ocus is amlaid
7425] ro bói in ingen & tri buada furri, uair ro bo do mnaib glicca
7426] in domain di, & is í ben is aille ro bí isin doman h-í,
7427] & in tí da tabrad comairli do bíth conach & airmitin aici.
7428] Cailte dixit:

    7429] Rann.
    1. A Échnach a ingen fhind
      is glan do niam ossin lind,
      7430] do-bértha bretha co m-brí
      d' feraib betha re h-aen-mí.

¶ 554


7431] ‘Ocus cáit a rabhais araeir, a m' anam, a Chailti?’ ar in
7432] ingen. ‘A tigh Blaithmeic Boaire’, ar Cailte, ‘a Cúil Radairc
7433] tís a Luigne Chonnacht.’ ‘Ocus Dia do betha, a m' anum, a
7434] Cailti’, ar in ingen, ‘& is sí do chonair féin tángais, & gab’, ar
7435] sí, ‘in darna cenn don fhidchill.’ Ocus gabaid Cailte in fidchill
7436] ina ucht. ‘Fada uad’, ar se, ‘nar' imbris-sa fidchell, a ingen,
7437] {F§}uair ní bered Cormac na Find na Oisin leth-fidchellacht orum-sa’,
7438] ar Cáilte
§. Ocus tar éis a h-imberta trell ro chuiretar
7439] in fhidchell uaithib, & at- chonncadur tri dúnaid i n-imfhocus
7440] dóib, & ro fhiarfaig Cailte don ingin. ‘Cé na trí dúnaid-seo?’
7441] ar se. ‘Accum-sa do-rónad’ , ar in ingen. ‘Is ac deg-mnái do-rónad’,
7442] ar Cailte. ‘Crét in t-airfidech út it fharrud, a Chailti?’ ar in
7443] ingen. ‘Cas Corach mac Cáincinde, airfidech Túaithe Dé Danann
7444] uili’, ar Cailte, ‘& in t-airfidech is ferr a n-Eirinn uili &
7445] a n-Albain.’ ‘Is maith a delb’, ar in ingen, ‘damad maith a
7446] airfided.’ ‘Dar ar m-breithir ám’, ar Cailte, ‘acht gid maith a
7447] delb is ferr a airfited.’ ‘Gab bic ale do thimpán’, ar in ingen.
7448] Ocus gabais Cas Corach a timpan, & ro bói ic á sefnad & ic á saer-shéinm,

p.208


7449] & tuc in {SG page 228}ingen in da fhalaig ro bói imma lámaib dó.
7450] ‘Ad-rae buaid & bennacht, a ingen’, ar Cass Corach, ‘& ni ricim-si
7451] a les iat, & ni thiber do nech aile iat budh fherr lem anai-ssi
7452] féin, & bennacht duit féin léo.’ {F§}Ocus at-bert Cáoilte:
    1. 7453] A Écna, a ingen in rígh
      in úair aderar a fhír,
      7454] ni faccu-sa ar tír na ar tuind
      a com-shuaircc dalta echruim.
    2. 7455] IS tú is féile at-condac ríam
      ba ferr im lind is im bíadh,
      7456] ni decha a t-tech mna budh ferr
      i n-iath Alban no Éirenn.
    3. 7457] IS í is féile it-condac riamh
      budh ferr im lind is im bíadh,
      7458] is í ba ferr dealbh is dath
      do sluágaibh na fuinedhach.
    4. 7459] Aderim-sea rit reme
      bíd fír ina raidim- ne,
      7460] nochan faccu-sa o tá biu
      commaith do dealbha, a Ecnu.
      §

¶ 555


7461] Ocus bá dered don ló annsin, & tangadur issin dún fa nessa
7462] dóib dona tri dúintib, & tucad a tech n-derrait n-diamair iat. Ocus
7463] ro éirig Etrum mac Lugair a h-aiti na h- ingine, & ro fherustar
7464] faeilte reim Chailte, & do-riacht in ingen astech i r-rabadur ina
7465] degaid-sin, & ro badur ic ól & ic áibnius ann. ‘Ocus, a m' anum,
7466] a Cailti’, ar in ingen, ‘crét 'ma tucad Carnn na Fingaile ar in
7467] carnn-so, & crét ima tucad Duma na Con ar in n-duma-so
7468] amuich?’ ‘Ben Mebla ingen Ronain, ban-drái do Thúaith Dé
7469] Danann
, tucustar grád d' Fhind mac Cumaill, & adubairt Find
7470] ní thibred ban-drái cáidchi in com-fhat do-gebad mnái aile issin
7471] domun. Ocus do-riachtadur coin leicthe Find conici seo’, ar
7472] Cailte ‘.i. deich coin & secht fichit, & tuc in ingen-(sin) a anail
7473] fuithib, cor' chuir issin n-duma iat ar ulcaib {folio 144b2} re
7474] Find. Conid díb atá Duma na Con air-seo’, ar Cailti.

¶ 556


7475] ‘Ocus Carn na Fingaile, no’, ar in ingen, ‘cret dia fuil?’
7476] ‘Lám Luath mac Cumaisc Deb- tha, meic Dénta Comlaind, do lucht
7477] in tíre-so h-é, & in comlann ticed chum Cormaic ríg Eirenn
7478] & Airt & Cairpri Lifechair eissium & a athair & a t- shen-athair
7479] do-nith cach comrac díb a cind a cheile. Ocus is annsin do bí
7480] óclach a n-Dubthír & a n-Dubfhid & a Sleib Guaire, risa n-abar
7481] Sliab Cairpri, & Borbchú mac Trénlámaig ainm ind óclaig, &
7482] ro bói ingen aici .i. Niam ingen Borbchon a h-ainm, & nónbur
7483] derbrathar ro bói ac Laim Luaith mac Cumaisc Deabtha, &

p.209


7480a] 15táinic cach fer fa leith díb d' iarraid na h-ingine ar Borbchoin
7481b] mac Trénlamaig, & iss ed adeired cach fer díb re Borbchoin:’
7482c] ‘Muirbfimid-ni thú & do secht meic a n-aen-fhecht muna thuca
7483d] th' ingen duind.’ Ocus adeired Borbchú ré cach fer fo leith
7484] díb ar ecla a marbtha: ‘Rachaid duit-si h- í’.

¶ 557


7485] ‘Ocus is annsin adubairt Lám Luath adhaig n-aen ann ar
7486] in tulaig-sea: ‘In fír sib-si, a m' anum, a braithri’, ar se, ‘d' iarraid
7487] na mná ro t-shiris-sa ar Borbchoin?’ ‘Is fír’, ar siat. Ocus
7488] is annsin táinic idhu éta da indsaigi, & ro eirig, & ro gab a
7489] chlaidim, & tuc béim don brathair ba nessa dó, cor' marb h-é,
7490] & in mor-sheisir derbrathar ro badur tucsat a m-beil re lar ac
7491] faicsin na fingaile do denum dó-sum, & fuaradur bas do chumaid
7492] annsin, & ro cuirid issin carnn-so iat, conid uathaib- sin
7493] atá Carnn na Finga(ile) (in) carnn-so, a ingen’,{SG page 229} ar Cailte, ‘& conid ana
7494] inadh-sin do-r(igne b)uidhechus naem Patraic i Temraig a fiadnaisi
7495] fer n-Érenn,
& adubairt co n-gebad do chlaidim
7496] air fein acht co n-aprad Patraic ris h- é.’

¶ 558


7497] ‘Ad-rae buaid & bennacht, a Chailti’, ar in ingen: ‘is mor
7498] in fis do fhacais acaind. Ocus in fitir tusa’, ar in ingen, ‘ind airesbaid
7499] fuil orainde, & ní fhagaim a furtacht?’ ‘Cá h-esbaid-sin?’
7500] ar Cailte. ‘Ceinn-eslainti tic rem chenn, & ní fhuil uisci acaind
7501] i focus duind da ind-fhuarad, uair do-geibim furtacht in tan chuirim
7502] uisci ar mo chenn.’ ‘Ocus cait a fuil Cas Corach mac
7503] Caincinde?’ ar Cailte. ‘Sunna’, ar in t-airfitech. ‘Eirig amach
7504] chum na tiprat, & beir in t-uisci coisrectha-sa let, & craith ar
7505] in tiprait h-é, &chaid in fiad dráidechta atá urri di, & fo-genaid
7506] dó cach nech h-í.’ Ocus Tibra Aillbhi Gruad- bricci ingini
7507] Cormaic in tipra-sin. Ocus ro eirig Cas Corach mac Cáincindi,
7508] & ruc leis amach in t-uisci coisrectha, & crathais ar in
7509] tiprait, & tócbaid do chach h-í.

¶ 559


7510] ‘Fiach t' fhaeilte & do t- shoichle duit, a ingen’, ar Cailte, ‘in
7511] tipra d' fognum duit & do lucht na criche.’ ‘Ocus ro boi in
7512] tipra-sin ac foghnum dóib nó co n-dernsat da rig ro gab ar
7513] chuiced Connacht fingal eturru fein .i. Aed & Eogan a n-anmanna;

p.210


7514] & ro marbad Eogan la h- Aed ac Líc ind Fhomorach, risa
7515] raiter Líc Gnathail issin tan-so, & ind aídchi-sin’, arsi Cailte
7516] ‘tucad na tri h-esbadha as mó thucad ar chuiced Connacht riam
7517] .i. in t-es ro-imarcraid do thiced ó Indber na Fer, risa raiter
7518] in Muaid isin tan-sa, do trágad, & in lan mara do thiced assin
7519] muir amuich ar in n- Gaillimh, & co m-bith lessugud {folio 145a1}
7520] in choicid air cacha bliadna do trágad fos ind áidchi chétna & in
7521] Tipra-so Aillbi.’

¶ 560


7522] ‘Ocus imtecht is lind amairech’, ar Cailte, ‘& ní thucu-sa mo
7523] chend a tech mná bod fherr anái-ssi’, ar Cailte. ‘Ocus raet so-deithfirech
7524] rob ail lium-sa d' fhiarfaighi dít re n-imthecht, a m' anum,
7525] a Cailti’, ar in ingen. ‘Cá ní sin?’ ar Cailte. ‘Cuich h-é in
7526] t-airfidech ut atá at fharrad-sa, & cia a mathair nó a athair?’ ‘Cass
7527] Corach
mac Cáincinde, mac ollaman Túaithe Dé Danann h-é, &
7528] ollam Túaithe Dé Danann h-é fein, & Bé Bind ingen Elccmair
7529] in Broga a máthair.’ ‘Dursan sin dono’, ar in ingen, ‘nach
7530] mac do Bodb nó d' Aengus nó do Thadg mac Nuadat h-é.’ ‘Cá
7531] fáth itir ón, a ingen?’ ar Cailte. ‘Grád trom tucu-sa dó’, ar in
7532] ingen, ‘& ní thucus grád do neoch roime ríam.’ ‘Ni bá ferr
7533] nech díb-sin fa deired na eissium’, ar Cailte, ‘tre breithir
7534] naem Pátraic co mm-bia ollamnacht Eirenn aicci fa dered, &
7535] cuirfid Tuaith Dé Danann i nd- étnaib cnocc & carrac acht
7536] muna fhaice trú tadhal {SG page 230} talman do thaidbsi, achtmadh in t-airfidech-
7537] so. Caide th' aicned uimmi-siút, a Chais Choraig?’ ar
7538] Cailte. ‘Is sé m' aicned’, ar se, ‘na facca do mnaib in domain
7539] riam ben budh fherr lem ina in ingen út’. ‘Crét da-beir oraib
7540] gan com-aentugud do denam?’ ar Cailte. ‘Do déoin-si & dot
7541] chomairle’, ar in ingen. ‘Feis Temra ac á denum ac feraib
7542] Eirenn’, ar Cailte, ‘& do-berthar thussa do Chas Corach mac
7543] Cáincinde ann, & do- bérthar ollomnacht Eirenn & Alban dó leis,
7544] & naidmecar tusa a coraidecht aen-mná dó’. ‘Ca fat co n-dingentar
7545] feis Temrach?’ ar Cas Corach. ‘A cind raithe o 'nossa’,
7546] ar Cailte. Ocus fáemais in ingen-sin & Cas Corach maraen.