Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)

¶ 351


4840] INa degaid-sin tangadur na sluaig reompo co h-Ard Cuil- lind
4841] i Machaire Laigen, & ro badur ac dechain na h- ailli & na
4842] h-abhann uaithib & Airdi Cuanaide. IS annsin ro fhiarfaig
4843] Laigen do Chailti: ‘Cred 'má tucad Aird Cuanaide ar in aird
4844] allanall? & créd ima tucad Ard Cuillend ar in n-inad-sa?’
4845] Ocus ro cháiestar Cailte annsin dera falcmara fír-thruaga cor' ba
4846] fhliuch blái & bruinde dó, & adubairt: ‘aen-chomalta ro bói
4847] accum-sa annso .i. Cuanaide mac Lind meic Faebair, mac g
4848] Laigen annso, & nír' bo deig-ben a mathair .i. Cuillind ingen
4849] Dubthaig, & ina degaid-sin’, ar Cailte, ‘do bamar-ne ar slicht-lorg
4850] Chlainde Morna annso, & do- riachtamar-ne do gillib óca éididhacha
4851] fhiann Eirenn .i. deichnebur & secht .xx. sciath-armach
4852] annso, & ní raibi guala gan sciath & ní raibi cenn gan chathbarr.
4853] Ocus adubart-sa’, ar Cailte, ‘re Cael Croda Cétguinech
4854] h-ua Nemnaind in lorg do lenmain, & do eirig in t-óclach-sin
4855] ar in slicht conici in m-baile i r-raibe in ban-muilleoir, & at-connairc
4856] in gilla n-óc n-abrat-gorm i farrad na mná ac á h-acallaim, &
4857] léine do t-shroll rig re chnes, & brat ciumsach corcar-glan uime,
4858] & delg óir issin brut, & sé ina t-shuidhe ar scemel-bord in lebind
4859] ina farrud. ‘Maith, m' anum, a deig-meic’, ar in Chuillend ingen
4860] Dubthaig, ‘ní h-inat duit-siu beith acom acallaim-si annso, & a
4861] aen-meic’, ar sí, ‘déna imthecht bodesta, & do-riachtadur Clannmaicne
4862] Morna
tar in n-ath & tar ind abaind, & bidbaid bunaid
4863] d' Fhind iat.’ Ocus do-luid Cael Croda chucaind’, ar Cailte, ‘&
4864] ro h-indissed duind in scel-sin. Ocus ro éirgemar-ne a n- aen-fhecht
4865] eirgi athlum áen-fhir, & do riachtamar da indsaigid, & ní
4866] tucsum aithne fair .i. ar Chuanaide mac Lind meic Fhaebair,
4867] ar mo chomalta-sa, annsin, & ro impa a aighed foraind, &
4868] tainic fecht fa thri treomaind, & in tres fecht tainic tuc urchur
4869] do t-shleig dam-sa co n-dechaid tri adam glún, & cach cnoc &
4870] cach carracc risa rithim-sea iss é iarsma na sleige-sin tic rim,

p.133


4871] Ocus tucu-sa urchur dó-sum co tarla tar brol- lach a inair cor' daer-bris
4872] a druim ar dó ann, & ro marbusa ac in ard ut talla h-é,
4873] conid Ard Cuanaide ó sin gusaníu.’ {F§}

    4874] Cáilte cecinit.
  1. 4875] Cuanaidhi cú na crichi
    fuaraidi o thic aidci,
    4876] mo dile ar na ditaighe
    cnú mo craidhi Cuanaidhe.
  2. 4877] Comrad do-rigne 'con tein
    ocus in máthair ros-m- ail,
    4878] ocus in muilend ros-meil
    fuil re h-Ard Cuil- lind anair.
  3. 4879] ISin glínd co craebaighi
    cerba grind in luamaire,
    4880] 'sa n-Garbros co n-gnimaighi
    ann ro marbos Cuanaidi
  4. Cu.


4881] ‘Fuair in t-oclach bás amlaid-sin’, ar Cáilte, ‘& nír’ cumain lim
4882] reme riam bás neich bud doilgi lem ina sin.
§

¶ 352


4883] Ocus is annsin tangadur reompo in sluag & Patraic
4884] maraen ríu co Raith Moir Maigi Fea, & tangadur isin deg-baile
4885] anunn, & ro badur ac ól ann re h-ed & re h-athaid. ‘Tabar do
4886] thimpan duit, a Chais {SG page 194} Choraig meic Caincinde’, ar Laigen,
4887] & tucastar a gilla a timpan chuice.

¶ 353


4888] IS annsin adubairt Bé Bínd ingen Choban ingen ríg Connacht:
4889] ‘Ingnad lem,’ ar sí, ‘in cochall ciar-leabur út fuil um
4890] gilla ind airfidig gan a buain de i l-ló nó a n-aídchi.’ ‘Ca fis
4891] nach cend ainmi fuil air?’ ar Laigen: ‘acht cach ball at-chiammaid- ne
4892] de nocho n-uil easbaid delba air.’ IS annsin adubairt
4893] Eochaid Leithderg Laigen re Cailte: ‘Maith a m' anam’, ar
4894] se, ‘crann sleigi atá acum, & is ail dam feth fithshnaissi{folio 133b2}
4895] do thabairt duit-siu fair, uair at-chuala-sa na raibhe a n-Eirinn
4896] na a n-Albain crannaigi budh fherr anai-ssiu.’ ‘Aderim riut’,
4897] ar Cailte, ‘in crann sleige nach fétadais fir Éirenn do dénam
4898] is missi ro fhétfad ní de.’ IS annsin tucad in crann-sin i laim
4899] Chailti, & do-rinde a snaide co ding- bala connach raibe a n-Eirinn
4900] na a n-Albain crann budh fherr denam anás. ‘Ocus dena a
4901] h-indsma na sleighe anois’, bar Laigen, & tuc in t-shleg í laim
4902] Chailti, & tucastar a chos re colba com-daingen in tighi i r-raibe,
4903] & sáidis cenn na sleighe issin colba, & ro gab fein crann na
4904] sleige ina laim, & tucastar ró n-urchair dochum in chind &

p.134


4905] aimsig h-é co com-nert co tarrla ina h-alt & ina h-inadh féin co
4906] cóir amal do beth aimser reime 'ga h-indsma. ‘Ac seo do t-shleg,
4907] a m' anum, a ’, ar Cailte. Gabaid in in t- shleg & maith do
4908] bói. ‘do-berim adám ech & mo charpat duit, a Cailti’, ar in
4909] , ‘fiach indsma na sleigi.’ Conid iat-sin da ech & carpat ar a
4910] raibi Cailte fha deired a n-Eirinn, & géb é ro indisfed in scel-sin
4911] .i. imthechta Cailti & anmanna in da ech d' fhiarfaigi de .i.
4912] Err & Indell a n-anmanna.
4913] Ocus ro boi in t-shleg i l-laim in rig, & do bói ic á sír-fhégad,
4914] & ba doilig leis gan comarba meic leis fá h-urchomair, & ro
4915] mebaid déra uiscide tar a gruaidib, & adubairt naem Pátraic
4916] ris: ‘cred immá n-denai in toirrsi-sin, a ?’ bar eissium. ‘A
4917] h-adhbur acum’, bar in . ‘Créd in t-adhbur?’ ar Pátraic.
4918] ‘A loss in meic adubartas riut reime-seo’, ar , ‘& gan comarba
4919] dilis dingbala accum fa chomair na sleige-seo ro indsmastar
4920] Cailte dam.’ ‘Maith a m' anum’, ar Pátraic, ‘tabair i l-laim
4921] gilla ind airfitig h-í co findam in ba lán a glacc da h-indsma
4922] & da cró, & tuc in t-shleg i l-laim gilla ind airfitig, & ro boc &
4923] ro bertaig h-í co lán-chalma.’ ‘Ben dít do chochall ciar-lebur
4924] bodesta’, ol Pátraic, ‘& rot-mela sleg th' athar.’ Ocus ro benustar
4925] a chochall de, & ní raibi ann nech na tucustar aithni fair.
4926] ‘Is taiscid deig-chleirig, dar ar m- breithir’, ar in t-airecht. ‘Ocus
4927] a cleirig’, ar Laigen, ‘na bith comus Tuaithe Dé Danann
4928] festa fair in mac ó ro ailis & o ro altramais cosaníu h-é.’ ‘IN
4929] bás ro ordaig nime & talman do-géba’, ar Pátraic.

¶ 354


4930] IS annsin do eirgetar sluaig & sochaide, & do- rónsat a
4931] cuir & a muinterus rissin maccaem, co raibí se .x. cét do t-shluag
4932] im trath eirge arnamairech.

¶ 355


4933] IS annsin tangadur rompo in sluag uile & Pátraic maraen
4934] ríu, & do-luid Cailte issin carpat tuc Laigen dó in lá-sin, &
4935] tangadur rompo co h-Ard Fostuda na Féine amach ar Slaine
4936] issin tan-so, & tairrlingid Cailte assin charpat annsin, & ro
4937] cóirged in t-shelg léo. ‘Maith a m' anum, a Cailti’, ar Laigen,
4938] ‘cred ma tucad Ard Fostada na Féinne ar in ard so?’ ‘Is mebuir

p.135


4939] lem-sa in ní dia tá sin’, ar Cailte, ‘cen gub núa in ní
4940] dia tá. Laithe n-aen da tainic Find mac Cumaill & tri catha
4941] na Feine conici in n-ath-sa, & mar do bámar ann anar suidhe’,
4942] ar Cailte, ‘co faccamar in n-aen-ingin ar in cloich cuirr a cind
4943] ind atha thall: inar sroill uimpi & brat uáine aen-datha uimpi,
4944] delg óir isin brut, mind {folio 134a1} oir i comartha rigna os a cind,
4945] & adubairt:’ ‘Ticed aen-óclach accaib, a fhianna Eirenn, dom
4946] accallaim’, ar in ingen.

¶ 356


4947] IS annsin ro fhrecair Sciathbrec mac Dathcháin sin, & da
4948] eirig da h-acallaim. ‘Cia is ail let, a ingen?’ ar Sciathbrecc
4949] mac Dathcháin. ‘Find mac Cumaill’, ar inn ingen. Ocus do-riacht
4950] Find dochum ind atha d' accallaim na h-ingine. ‘Cia thusa, a
4951] m' anum, a ingen?’ ar Find, ‘& crét is áil let?’ ‘Dairend ingen
4952] Buidb Deirg meic in Dagda missi’, ar inn ingen, ‘& d' fheis
4953] let-su thanac tar cend tindscra & tirochraici.’ ‘Ocus crét in
4954] tindscra & in tirochraic’ ar Find. ‘Coraigecht aen-mna re
4955] bliadain dam’, ar in ingen, ‘& leth feissi do grés.’ ‘Ní thabraim-si
4956] sin’, ar Find, ‘do mnai do mnaib in domain, & ní
4957] thiber duit-si dono.’ Ocus is ann tuc in ingen a lam a clithair
4958] diamair a étaig, & tucastar cuach find-airgit amach assa coim,
4959] & a lán do midh sho-ola ann, & tuc i l- láim Fhind meic Cumaill.
4960] ‘Ocus crét so, a m' anum, a ingen?’ ar Find. ‘Midh so-óla so-mescca
4961] so-milis’, ar in ingen. Ocus ba geis do Fhind fled d' obu.
4962] Ocus ro gab Find in cuach & at-ibestar digh as, & iar n-ól na
4963] dighi dó ro mesc-buaidred h-é annsin, & tucastar a aighed ar in
4964] Féin, & cach olcc & cach ainim & cach lén catha do fhitir ar
4965] cach fer don Fhéind ro thubh ina aghaid leisin meisce tuc in ingen fair.

¶ 357


4966] ‘IS annsin do eirgedar maithi Fhiann Eirenn, & ro fhacadur
4967] in maigin dó .i. cach nech dib dochum a forba & a feraind, &
4968] nir' fácad ar in tulaig-seo’, arsi Cailte, ‘acht mád missi & Find.
4969] Ocus is annsin ro eirgis-sa a n-diaid na Feinde & adubart:’ ‘A
4970] fhiru, na fác bur triath & bur tigerna tré milled mná sirrechtaighe
4971] side fair, & fecht ara dó déc ro timsaigiusa iat, & ro
4972] timairgis ar in tulaig-sea. Ocus ó thainic deired don ló & tossach

p.136


4973] don aidchi do-chuaid a neim do thengaid Fhind, & in fecht déidenach
4974] ro fastis-sa iat táinic a chiall {SG page 196}& a chetfaid féin d' Fhind,
4975] & dob fherr leis toitim ima arm-gaisced & bas d' fagbail ina beith
4976] a m-bethaid. Ocus is sé-sin darna la as mó fuarus d' ulc riam’,
4977] ar Cailte, ‘in la-sin ac fastod na Féinde & in la ro fuaslaices
4978] Find ó Chormac & tucus in chorr-imirchi dó. Ocus conid Ard
4979] in Fhostada
de-sin h-é & Ath in Fhostada.’ Cailte cecinit:
    1. 4980] Ath Fostada Féinde Fínd
      adér riut co h-aith-imrind,
      4981] is sé ainm ó sin ille
      Ath Fostada na Féinne.
    2. 4982] Bás Conaing ocus Cathail
      do-rala im cenn aen-achaid,
      4983] torcradar don t-sheilg ár sin
      Bran is Bresal 'na m-braithrib.
    3. 4984] Atá a Sengabair na Sreth
      Flann ocus Find Findabrach,
      4985] Aed ocus Congal Clidna
      iat araen fa en-dingna.
    4. 4986] Fa mor esbaid Feine Find
      'ar n- dul doib a h-Iubharglind,
      4987] mó a n-esbaid a cind trachta
      cath fithnassach Findtrága.
    5. 4988] Ar n-esbaid a cath Monaid
      'ar n-dith Déicill in dolaid,
      4989] 'ar marbad Ailbi meic Máin
      ocus Mergi 'na fhochráib.
    6. 4990] Ar n-esbaid i cath Chlidna
      da tainic rind a h-ídhna,
      4991] 'ar marbad cét fer fa thri
      do laechraid fa lór-luindi.
    7. 4992] Ceithri nói crechta is deich cét . {folio 134a2}
      inneoch dar t- sháiliusa éc,
      4993] gid fata bes 'gá rim de
      ni h-orro ata m'airbire.
    8. 4994] Adeirim-si rib-si de
      is fír dam í r- raidim-ne,
      4995] ge beth mo chraide ina mairg
      is maith ro anus 'con aird.

    9. 4996]

      Ath Fostada.

¶ 358


4997] ‘IS mor d' ulcc & do chathaib & do chomraicib frith annsin,
4998] a m' anum, a Chailti’, ar Eochaid Lethderg mac Aengusa
4999] Find
, Laigen. ‘Ní h-ed thic aníu rind díb-sin’, ar Cáilte,
5000] ‘achtmad in críne & senordacht.’

¶ 359


5001] IS annsin tangadur rompo in sluag uili & Pátraic maraen
5002] riu tar Dubfhidh, risa raiter Fidh Dorcha anos, & co Sliab na
5003] m-Ban
, risa raiter Sliab Aighi meic Iugaine; & tangadur a mullach
5004] in t-shleibe suas, & ro badur re h-adh & re h- athaid ina suide ann.

¶ 360


5005] IS annsin adubairt Laigen re Cailte: ‘crét in sliab-so
5006] & in t-inad atammáid?’ ‘Sliab sin’, ar Cailte, ‘& síd-brugh ann,
5007] & ní fhuair nech riam h-é acht Find seissir óclach .i. baeth-láeg
5008] álaind alltaide ro duísced duind’, ar Cailte, ac Toraig tuais- cirt

p.137


5009] Eirenn, & ro lensamar-ne h-é seisiur óclach ó Thoraig conici in
5010] sliab-so .i. co Sliab Aighi meic Iugaine, & tucustar in baeth-láeg
5011] alltaide a chenn a talmain ann, & ní fhetamar-ne cá leth
5012] do-chuaid iarsin. Ocus ro ferastar tróm-shnechta mor ann co
5013] n-derna gat-shnim do barr na fidhbaidhe, & ruc ar luth & ar lamach
5014] uaind mét na derdaine & na doininde tainic ann. Ocus
5015] adubairt Find rim-sa: ‘a Cailti, in faghai díden duind anocht ar
5016] in doinind atá ann?’ ‘Ocus tucus bertugud orum sech uillind in
5017] t-shleibe bodes, & in dechain ro {SG page 197} dechus seochum co facca in síd
5018] solus-mor co n-ilar chornn & chuach & chopan buis & bán-óir
5019] ann, & ro bádusa a n-dorus in t-shída ica sír-fhegad ré h-adh fata.
5020] Ocus ro smuainis cindus do-genaind, in annsa síd do- ragaind
5021] d' fhis scel in t-shída, nó in d' indsaigid Fhind marar' fhacus h-é, uair
5022] do-chuadus uad sech uillind in t-shleibe bodes d' iarraid inaid.
5023] Ocus is sí comairli arar' chindius, do-chuadus issin síd anunn &
5024] do t-shuidhis’, ar Cailte, ‘a cathair glainide ar laechlar in t-shída
5025] & do dechus in tech umum, & at-chonnarc ochtur ar .xx. óclach
5026] isin dara leith don tigh & ben chaem chenn-álaind ar gualaind
5027] gach fir díb, & seissiur ingen mín maccaemda mong-buide isin
5028] leith aili don tig, & tuignech futairli forro go formna a n-gualann,
5029] & ingen mín mong-buide i cathair ar laechlar in tighi, & cruit
5030] ina laim & sí 'ga sefnad & 'ga sír-shéinm, & cach uair do gabad
5031] láid do-berthea corrn di co n- ibhed deoch as & do-bered in
5032] cornn i l-laim ind fhir do-bered dí h-é, & do bídis-sium ic áinius
5033] & ac aibnius uimpi-sin’, ar Cailte. ‘Dam th' umal-fhossaic, a
5034] m' anum, a Cailti’, ar in ingen. ‘ni dém etir’, ar Cailte, ‘uair
5035] atá dámh is uaisli iná mé fein i focus accum .i. Find mac
5036] Cumaill, & anocht is áil leis feis dithat na h-áidchi issin t-shíd-sa
5037] d' fhagbail.’ IS annsin adubairt óclach díb- sium: ‘éirig-si, a m' anum,
5038] a Cailti, ar cenn Find meic Cumaill, uair nir' diultad riam ré
5039] Find í tigh duine & ní diultfaither acainni dó-som. Is annsin
5040] do-chuadus ar cenn Find.’ ‘Is fata atái inar n-ingnais, a
5041] m' anum, a Chailti’, ar Find, ‘uair ón ló ro gabus airm {folio 134b1},

p.138


5042] laich am laim ní fhuarus adhaig as mó ro chuir orum iná in
5043] adhaig anocht.’ Ocus adubairt Find:
    1. 5044] Cungnum duind, a Chailti
      is tú fer ar comlaithi,
      5045] da fagtha teine ocus tech
      do leth-taib t-shleibe aig- nech.
    2. 5046] Adar lium-sa fuarus tech
      a fhlaith na fiann fír-buillech,
      5047] ocus nir' t-shill nech a clí
      aen-tech aili bud ailli.
    3. 5048] Aen-ben ann issin tigh mór
      a fuilet cach ac ind ól,
      5049] bindither ré tétaib crot
      a gaeidelg blaith-mín etrocht.
    4. 5050] Ro benadh dind issa t-shíd
      fuaramur ann midh is fín,
      5051] is ro bamar ann 'arsin
      cor' bo lomnan ar m- bliadain.
    5. 5052] Neoch ro t-shirius tes is tuaid
      issin domun co mor- buaid
      5053] a mac samla in láe-sea aníu
      ní fhuarus ann, a Caltiu.

    6. 5054]

      Cungnum.