Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)
¶ 351
4840]
INa degaid-sin tangadur na sluaig reompo co h-Ard Cuil- lind
4841]
i Machaire Laigen, & ro badur ac dechain na h- ailli & na
4842]
h-abhann uaithib & Airdi Cuanaide. IS annsin ro fhiarfaig rí
4843]
Laigen do Chailti: Cred 'má tucad Aird Cuanaide ar in aird
4844]
allanall? & créd ima tucad Ard Cuillend ar in n-inad-sa?
4845]
Ocus ro cháiestar Cailte annsin dera falcmara fír-thruaga cor' ba
4846]
fhliuch blái & bruinde dó, & adubairt: aen-chomalta ro bói
4847]
accum-sa annso .i. Cuanaide mac Lind meic Faebair, mac ríg
4848]
Laigen annso, & nír' bo deig-ben a mathair .i. Cuillind ingen
4849]
Dubthaig, & ina degaid-sin, ar Cailte, do bamar-ne ar slicht-lorg
4850]
Chlainde Morna annso, & do- riachtamar-ne do gillib óca éididhacha
4851]
fhiann Eirenn .i. deichnebur & secht .xx. sciath-armach
4852]
annso, & ní raibi guala gan sciath & ní raibi cenn gan chathbarr.
4853]
Ocus adubart-sa, ar Cailte, re Cael Croda Cétguinech
4854]
h-ua Nemnaind in lorg do lenmain, & do eirig in t-óclach-sin
4855]
ar in slicht conici in m-baile i r-raibe in ban-muilleoir, & at-connairc
4856]
in gilla n-óc n-abrat-gorm i farrad na mná ac á h-acallaim, &
4857]
léine do t-shroll rig re chnes, & brat ciumsach corcar-glan uime,
4858]
& delg óir issin brut, & sé ina t-shuidhe ar scemel-bord in lebind
4859]
ina farrud. Maith, m' anum, a deig-meic, ar in Chuillend ingen
4860]
Dubthaig, ní h-inat duit-siu beith acom acallaim-si annso, & a
4861]
aen-meic, ar sí, déna imthecht bodesta, & do-riachtadur Clannmaicne
4862]
Morna tar in n-ath & tar ind abaind, & bidbaid bunaid
4863]
d' Fhind iat. Ocus do-luid Cael Croda chucaind, ar Cailte, &
4864]
ro h-indissed duind in scel-sin. Ocus ro éirgemar-ne a n- aen-fhecht
4865]
eirgi athlum áen-fhir, & do riachtamar da indsaigid, & ní
4866]
tucsum aithne fair .i. ar Chuanaide mac Lind meic Fhaebair,
4867]
ar mo chomalta-sa, annsin, & ro impa a aighed foraind, &
4868]
tainic fecht fa thri treomaind, & in tres fecht tainic tuc urchur
4869]
do t-shleig dam-sa co n-dechaid tri adam glún, & cach cnoc &
4870]
cach carracc risa rithim-sea iss é iarsma na sleige-sin tic rim,
p.133
4871]
Ocus tucu-sa urchur dó-sum co tarla tar brol- lach a inair cor' daer-bris
4872]
a druim ar dó ann, & ro marbusa ac in ard ut talla h-é,
4873]
conid Ard Cuanaide ó sin gusaníu.
{F§}
4874] Cáilte cecinit.
- 4875] Cuanaidhi cú na crichi
fuaraidi o thic aidci,
4876] mo dile ar na ditaighe
cnú mo craidhi Cuanaidhe.
- 4877] Comrad do-rigne 'con tein
ocus in máthair ros-m- ail,
4878] ocus in muilend ros-meil
fuil re h-Ard Cuil- lind anair.
- 4879] ISin glínd co craebaighi
cerba grind in luamaire,
4880] 'sa n-Garbros co n-gnimaighi
ann ro marbos Cuanaidi Cu.
4881]
Fuair in t-oclach bás amlaid-sin, ar Cáilte, & nír cumain lim
4882]
reme riam bás neich bud doilgi lem ina sin.§¶ 352
4883]
Ocus is annsin tangadur reompo in sluag & Patraic
4884]
maraen ríu co Raith Moir Maigi Fea, & tangadur isin deg-baile
4885]
anunn, & ro badur ac ól ann re h-ed & re h-athaid. Tabar do
4886]
thimpan duit, a Chais {SG page 194} Choraig meic Caincinde, ar rí Laigen,
4887]
& tucastar a gilla a timpan chuice.¶ 353
4888]
IS annsin adubairt Bé Bínd ingen Choban ingen ríg Connacht:
4889]
Ingnad lem, ar sí, in cochall ciar-leabur út fuil um
4890]
gilla ind airfidig gan a buain de i l-ló nó a n-aídchi. Ca fis
4891]
nach cend ainmi fuil air? ar rí Laigen: acht cach ball at-chiammaid- ne
4892]
de nocho n-uil easbaid delba air. IS annsin adubairt
4893]
Eochaid Leithderg rí Laigen re Cailte: Maith a m' anam, ar
4894]
se, crann sleigi atá acum, & is ail dam feth fithshnaissi{folio 133b2}
4895]
do thabairt duit-siu fair, uair at-chuala-sa na raibhe a n-Eirinn
4896]
na a n-Albain crannaigi budh fherr anai-ssiu. Aderim riut,
4897]
ar Cailte, in crann sleige nach fétadais fir Éirenn do dénam
4898]
is missi ro fhétfad ní de. IS annsin tucad in crann-sin i laim
4899]
Chailti, & do-rinde a snaide co ding- bala connach raibe a n-Eirinn
4900]
na a n-Albain crann budh fherr denam anás. Ocus dena a
4901]
h-indsma na sleighe anois, bar rí Laigen, & tuc in t-shleg í laim
4902]
Chailti, & tucastar a chos re colba com-daingen in tighi i r-raibe,
4903]
& sáidis cenn na sleighe issin colba, & ro gab fein crann na
4904]
sleige ina laim, & tucastar ró n-urchair dochum in chind &
p.134
4905]
aimsig h-é co com-nert co tarrla ina h-alt & ina h-inadh féin co
4906]
cóir amal do beth aimser reime 'ga h-indsma. Ac seo do t-shleg,
4907]
a m' anum, a rí, ar Cailte. Gabaid in rí in t- shleg & maith do
4908]
bói. do-berim adám ech & mo charpat duit, a Cailti, ar in
4909]
rí, fiach indsma na sleigi. Conid iat-sin da ech & carpat ar a
4910]
raibi Cailte fha deired a n-Eirinn, & géb é ro indisfed in scel-sin
4911]
.i. imthechta Cailti & anmanna in da ech d' fhiarfaigi de .i.
4912]
Err & Indell a n-anmanna.
4913]
Ocus ro boi in t-shleg i l-laim in rig, & do bói ic á sír-fhégad,
4914]
& ba doilig leis gan comarba meic leis fá h-urchomair, & ro
4915]
mebaid déra uiscide tar a gruaidib, & adubairt naem Pátraic
4916]
ris: cred immá n-denai in toirrsi-sin, a rí? bar eissium. A
4917]
h-adhbur acum, bar in rí. Créd in t-adhbur? ar Pátraic.
4918]
A loss in meic adubartas riut reime-seo, ar rí, & gan comarba
4919]
dilis dingbala accum fa chomair na sleige-seo ro indsmastar
4920]
Cailte dam. Maith a m' anum, ar Pátraic, tabair i l-laim
4921]
gilla ind airfitig h-í co findam in ba lán a glacc da h-indsma
4922]
& da cró, & tuc in t-shleg i l-laim gilla ind airfitig, & ro boc &
4923]
ro bertaig h-í co lán-chalma. Ben dít do chochall ciar-lebur
4924]
bodesta, ol Pátraic, & rot-mela sleg th' athar. Ocus ro benustar
4925]
a chochall de, & ní raibi ann nech na tucustar aithni fair.
4926]
Is taiscid deig-chleirig, dar ar m- breithir, ar in t-airecht. Ocus
4927]
a cleirig, ar rí Laigen, na bith comus Tuaithe Dé Danann
4928]
festa fair in mac ó ro ailis & o ro altramais cosaníu h-é. IN
4929]
bás ro ordaig Rí nime & talman do-géba, ar Pátraic.¶ 354
4930]
IS annsin do eirgetar sluaig & sochaide, & do- rónsat a
4931]
cuir & a muinterus rissin maccaem, co raibí se .x. cét do t-shluag
4932]
im trath eirge arnamairech.¶ 355
4933]
IS annsin tangadur rompo in sluag uile & Pátraic maraen
4934]
ríu, & do-luid Cailte issin carpat tuc rí Laigen dó in lá-sin, &
4935]
tangadur rompo co h-Ard Fostuda na Féine amach ar Slaine
4936]
issin tan-so, & tairrlingid Cailte assin charpat annsin, & ro
4937]
cóirged in t-shelg léo. Maith a m' anum, a Cailti, ar rí Laigen,
4938]
cred ma tucad Ard Fostada na Féinne ar in ard so? Is mebuir
p.135
4939]
lem-sa in ní dia tá sin, ar Cailte, cen gub núa in ní
4940]
dia tá. Laithe n-aen da tainic Find mac Cumaill & tri catha
4941]
na Feine conici in n-ath-sa, & mar do bámar ann anar suidhe,
4942]
ar Cailte, co faccamar in n-aen-ingin ar in cloich cuirr a cind
4943]
ind atha thall: inar sroill uimpi & brat uáine aen-datha uimpi,
4944]
delg óir isin brut, mind {folio 134a1} oir i comartha rigna os a cind,
4945]
& adubairt: Ticed aen-óclach accaib, a fhianna Eirenn, dom
4946]
accallaim, ar in ingen.¶ 356
4947]
IS annsin ro fhrecair Sciathbrec mac Dathcháin sin, & da
4948]
eirig da h-acallaim. Cia is ail let, a ingen? ar Sciathbrecc
4949]
mac Dathcháin. Find mac Cumaill, ar inn ingen. Ocus do-riacht
4950]
Find dochum ind atha d' accallaim na h-ingine. Cia thusa, a
4951]
m' anum, a ingen? ar Find, & crét is áil let? Dairend ingen
4952]
Buidb Deirg meic in Dagda missi, ar inn ingen, & d' fheis
4953]
let-su thanac tar cend tindscra & tirochraici. Ocus crét in
4954]
tindscra & in tirochraic ar Find. Coraigecht aen-mna re
4955]
bliadain dam, ar in ingen, & leth feissi do grés. Ní thabraim-si
4956]
sin, ar Find, do mnai do mnaib in domain, & ní
4957]
thiber duit-si dono. Ocus is ann tuc in ingen a lam a clithair
4958]
diamair a étaig, & tucastar cuach find-airgit amach assa coim,
4959]
& a lán do midh sho-ola ann, & tuc i l- láim Fhind meic Cumaill.
4960]
Ocus crét so, a m' anum, a ingen? ar Find. Midh so-óla so-mescca
4961]
so-milis, ar in ingen. Ocus ba geis do Fhind fled d' obu.
4962]
Ocus ro gab Find in cuach & at-ibestar digh as, & iar n-ól na
4963]
dighi dó ro mesc-buaidred h-é annsin, & tucastar a aighed ar in
4964]
Féin, & cach olcc & cach ainim & cach lén catha do fhitir ar
4965]
cach fer don Fhéind ro thubh ina aghaid leisin meisce tuc in ingen fair.¶ 357
4966]
IS annsin do eirgedar maithi Fhiann Eirenn, & ro fhacadur
4967]
in maigin dó .i. cach nech dib dochum a forba & a feraind, &
4968]
nir' fácad ar in tulaig-seo, arsi Cailte, acht mád missi & Find.
4969]
Ocus is annsin ro eirgis-sa a n-diaid na Feinde & adubart: A
4970]
fhiru, na fác bur triath & bur tigerna tré milled mná sirrechtaighe
4971]
side fair, & fecht ara dó déc ro timsaigiusa iat, & ro
4972]
timairgis ar in tulaig-sea. Ocus ó thainic deired don ló & tossach
p.136
4973]
don aidchi do-chuaid a neim do thengaid Fhind, & in fecht déidenach
4974]
ro fastis-sa iat táinic a chiall {SG page 196}& a chetfaid féin d' Fhind,
4975]
& dob fherr leis toitim ima arm-gaisced & bas d' fagbail ina beith
4976]
a m-bethaid. Ocus is sé-sin darna la as mó fuarus d' ulc riam,
4977]
ar Cailte, in la-sin ac fastod na Féinde & in la ro fuaslaices
4978]
Find ó Chormac & tucus in chorr-imirchi dó. Ocus conid Ard
4979]
in Fhostada de-sin h-é & Ath in Fhostada. Cailte cecinit:
- 4980] Ath Fostada Féinde Fínd
adér riut co h-aith-imrind,
4981] is sé ainm ó sin ille
Ath Fostada na Féinne.
- 4982] Bás Conaing ocus Cathail
do-rala im cenn aen-achaid,
4983] torcradar don t-sheilg ár sin
Bran is Bresal 'na m-braithrib.
- 4984] Atá a Sengabair na Sreth
Flann ocus Find Findabrach,
4985] Aed ocus Congal Clidna
iat araen fa en-dingna.
- 4986] Fa mor esbaid Feine Find
'ar n- dul doib a h-Iubharglind,
4987] mó a n-esbaid a cind trachta
cath fithnassach Findtrága.
- 4988] Ar n-esbaid a cath Monaid
'ar n-dith Déicill in dolaid,
4989] 'ar marbad Ailbi meic Máin
ocus Mergi 'na fhochráib.
- 4990] Ar n-esbaid i cath Chlidna
da tainic rind a h-ídhna,
4991] 'ar marbad cét fer fa thri
do laechraid fa lór-luindi.
- 4992] Ceithri nói crechta is deich cét . {folio 134a2}
inneoch dar t- sháiliusa éc,
4993] gid fata bes 'gá rim de
ni h-orro ata m'airbire.
- 4994] Adeirim-si rib-si de
is fír dam í r- raidim-ne,
4995] ge beth mo chraide ina mairg
is maith ro anus 'con aird.
4996] Ath Fostada.
¶ 358
4997]
IS mor d' ulcc & do chathaib & do chomraicib frith annsin,
4998]
a m' anum, a Chailti, ar Eochaid Lethderg mac Aengusa
4999]
Find, rí Laigen. Ní h-ed thic aníu rind díb-sin, ar Cáilte,
5000]
achtmad in críne & senordacht.¶ 359
5001]
IS annsin tangadur rompo in sluag uili & Pátraic maraen
5002]
riu tar Dubfhidh, risa raiter Fidh Dorcha anos, & co Sliab na
5003]
m-Ban, risa raiter Sliab Aighi meic Iugaine; & tangadur a mullach
5004]
in t-shleibe suas, & ro badur re h-adh & re h- athaid ina suide ann.¶ 360
5005]
IS annsin adubairt rí Laigen re Cailte: crét in sliab-so
5006]
& in t-inad atammáid? Sliab sin, ar Cailte, & síd-brugh ann,
5007]
& ní fhuair nech riam h-é acht Find seissir óclach .i. baeth-láeg
5008]
álaind alltaide ro duísced duind, ar Cailte, ac Toraig tuais- cirt
p.137
5009]
Eirenn, & ro lensamar-ne h-é seisiur óclach ó Thoraig conici in
5010]
sliab-so .i. co Sliab Aighi meic Iugaine, & tucustar in baeth-láeg
5011]
alltaide a chenn a talmain ann, & ní fhetamar-ne cá leth
5012]
do-chuaid iarsin. Ocus ro ferastar tróm-shnechta mor ann co
5013]
n-derna gat-shnim do barr na fidhbaidhe, & ruc ar luth & ar lamach
5014]
uaind mét na derdaine & na doininde tainic ann. Ocus
5015]
adubairt Find rim-sa: a Cailti, in faghai díden duind anocht ar
5016]
in doinind atá ann? Ocus tucus bertugud orum sech uillind in
5017]
t-shleibe bodes, & in dechain ro {SG page 197} dechus seochum co facca in síd
5018]
solus-mor co n-ilar chornn & chuach & chopan buis & bán-óir
5019]
ann, & ro bádusa a n-dorus in t-shída ica sír-fhegad ré h-adh fata.
5020]
Ocus ro smuainis cindus do-genaind, in annsa síd do- ragaind
5021]
d' fhis scel in t-shída, nó in d' indsaigid Fhind marar' fhacus h-é, uair
5022]
do-chuadus uad sech uillind in t-shleibe bodes d' iarraid inaid.
5023]
Ocus is sí comairli arar' chindius, do-chuadus issin síd anunn &
5024]
do t-shuidhis, ar Cailte, a cathair glainide ar laechlar in t-shída
5025]
& do dechus in tech umum, & at-chonnarc ochtur ar .xx. óclach
5026]
isin dara leith don tigh & ben chaem chenn-álaind ar gualaind
5027]
gach fir díb, & seissiur ingen mín maccaemda mong-buide isin
5028]
leith aili don tig, & tuignech futairli forro go formna a n-gualann,
5029]
& ingen mín mong-buide i cathair ar laechlar in tighi, & cruit
5030]
ina laim & sí 'ga sefnad & 'ga sír-shéinm, & cach uair do gabad
5031]
láid do-berthea corrn di co n- ibhed deoch as & do-bered in
5032]
cornn i l-laim ind fhir do-bered dí h-é, & do bídis-sium ic áinius
5033]
& ac aibnius uimpi-sin, ar Cailte. Dam th' umal-fhossaic, a
5034]
m' anum, a Cailti, ar in ingen. ni dém etir, ar Cailte, uair
5035]
atá dámh is uaisli iná mé fein i focus accum .i. Find mac
5036]
Cumaill, & anocht is áil leis feis dithat na h-áidchi issin t-shíd-sa
5037]
d' fhagbail. IS annsin adubairt óclach díb- sium: éirig-si, a m' anum,
5038]
a Cailti, ar cenn Find meic Cumaill, uair nir' diultad riam ré
5039]
Find í tigh duine & ní diultfaither acainni dó-som. Is annsin
5040]
do-chuadus ar cenn Find. Is fata atái inar n-ingnais, a
5041]
m' anum, a Chailti, ar Find, uair ón ló ro gabus airm {folio 134b1},
p.138
5042]
laich am laim ní fhuarus adhaig as mó ro chuir orum iná in
5043]
adhaig anocht. Ocus adubairt Find:
- 5044] Cungnum duind, a Chailti
is tú fer ar comlaithi,
5045] da fagtha teine ocus tech
do leth-taib t-shleibe aig- nech.
- 5046] Adar lium-sa fuarus tech
a fhlaith na fiann fír-buillech,
5047] ocus nir' t-shill nech a clí
aen-tech aili bud ailli.
- 5048] Aen-ben ann issin tigh mór
a fuilet cach ac ind ól,
5049] bindither ré tétaib crot
a gaeidelg blaith-mín etrocht.
- 5050] Ro benadh dind issa t-shíd
fuaramur ann midh is fín,
5051] is ro bamar ann 'arsin
cor' bo lomnan ar m- bliadain.
- 5052] Neoch ro t-shirius tes is tuaid
issin domun co mor- buaid
5053] a mac samla in láe-sea aníu
ní fhuarus ann, a Caltiu.
5054] Cungnum.