Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)

¶ 211


2802] IS ann sin ro gabsat in bantracht a n-eirred & a n- étach
2803] aistir & imthechta umpu, cét ingen rig & taissech co n-étaigib
2804] cacha datha, & tangadur conici in tulaig-sea, & do scuired a
2805] n-eich, & do geltsat fér co h-urchleithe talman. IS ann do gab
2806] ítu mor in ingin .i. Sadb ingen Buidb & in bantracht uile.
2807] ‘Ní h-aichnid dam uisci annso a comfhocraib’, ar Conaing
2808] mac Duib meic Aengusa Tirig, mac g Muman, & in ríglia
2809] chloichi ro bói a mullach na tulcha & ro ergetar in lín fer ro
2810] batar,
& tucsat feidm ferrda cacha fir furri cor'
2811] chuirset assa tuinide in trom-chloch, & ro moid loch- thopur grind
2812] gloinide assa h-inad. ‘Is feramail ro tochlad in t-uisci- sin’, ar
2813] in ingen, ‘& ca ferr {folio 126a2} ainm da m-bia urri na Glaissi
2814] na Fer
?’ Ocus at-ibset a lor-daeithin don uisci.

¶ 212


2815] ‘Dála Fhind, ro geallsabair do beith annso’, ar in ingen.
2816] ‘Dar ar m-breithir ám is andso ro geall beith, & atá a fhis accaind
2817] is a n-degaid Chlainde Morna do-chuaid i coiced ollbladach

p.80


2818] Ulad’, ar siat, ‘& co Bennaib Boirchi.’ Ocus ni cían ro badur
2819] ann co facadur in luath-grinde áigh & irgaile atuaid cach dírge
2820] chucca, i r-rabadur ocht cét óclach. ‘In aithintí siut?’ ar Sadb.
2821] ‘Aithnigmait’, ar Conaing ‘.i. Goll mór-glonnach mac Morna
2822] fuil ann & dar n-indsaig-ne thic.’ Ocus ró ergetar na fir & ro h-indled
2823] a carbait,
& do cuired in ingen ina carpat leo, & is
2824] annsin adubairt Goll: ‘in aichintí na fir út?’ ‘Aithnimaid’, ar
2825] Conan mac Morna ‘.i. da mac Duib meic Aengusa Tírig .i.
2826] da mac rig Muman, & da fher gráda d' Fhind mac Cumaill iat.’

¶ 213


2827] IS andsin tucsat muinter Fhind glun re gliaid & aighed
2828] re h-eislind do Goll cona muintir, & do dibraicedar cach a
2829] cheile díb, co torcradar ceithri cét fer n-armach {SG page 157} n-inchomlaind
2830] do Macaib Morna le muintir Fhind, & atorcradur-sum féin gan
2831] eladhach a m-bethaid díb. Dála in ban-chuire tucsat a n-aichthi
2832] re lár & fuaradur bás d' uathbás ann :‘conid de atá Tulach an
2833] Banchuire
ar in tulaig-so’, ar Cailte.
2834] IS annsin tainic Find & tri catha na Feine conici seo,
2835] & at-connairc in t-ár, & dála da mac rig Laigen tangadur issin
2836] tulaig, & tucsat a m-beil re lár, & fuaradar bás ann do cumaid
2837] a dá comalta, & at-connairc Find sin, & do thuitedur a airm
2838] assa lamaib, & ro chaiestar frassa falcmura fir-thruaga cor'ba
2839] fhliuch blái os bruinde dó, & ro cháiestar in Fhiann uili archena,
2840] & adubairt Find: ‘is mairg’, ar se, ‘ro soissed co tech Cuind
2841] Cétcathaig
co Síd Liamna Lendchaime, & is olcc in scel indestar
2842] do Dub mac Aengusa Tírig do rig da choiced Muman co
2843] cathair t-Shleibe Claire bodes & co for-imell t-Shleibe Cúa bodes,
2844] & is olcc in scél ro sia co Bodb Derg, co Síd Ban Find bodes
2845] .i. bás a ingine.’ Ocus ro eirig Find iarsin & ro fechadh in t-ár
2846] aicci, & ní fhuair Sadb. Ocus ro eirgedur in Fhiann, & do cuired
2847] na ceithri cét-sin do muintir Fhind fó fhochlaidib talman, & is
2848] amlaid do-geibthea cach fer do muintir Fhind, & fer do Macaib
2849] Morna
marb fói, & ro scribad a n-ainm oghaim oss a cind, & ro
2850] ferad cluiche cáintech ann, gurub de atá Cnoc na Laechraide
2851] ar in cnoc-sa, & corub de atá Cnoc in Ban- chuire ar in cnoc

p.81


2852] aile seo, & Ard na Macraide ar in cnoc-so thuaid ó macaib
2853] ríg Laigen ro cuired fo thalmain ann. ‘Ocus is sé-sin, a
2854] Chonaill’, ar Cailte, ‘in ní ro fhiarfaigis dím & in ní dia fuilet.’

¶ 214


2855] IS ann sin do fhiarfaig Conall {folio 126b1} do Chailti in ra badur
2856] gessa for Fhind. ‘Rob imda iat’, ar Cailti, ‘& ni h-iat tainic
2857] ris, & do gab crith & uromain annsin Find’, ar Cailti, ‘asa h-aithli
2858] na muintire-sin do chur fo talmain.’ Ocus adubairt:
    1. 2859] IS truag in gnim
      da mac Duib, da mac in rig,
      2860] cét gilla ocus cét con
      atorchradar gan imrol.
    2. 2861] Mór in scél
      im Raith Artrach immat dér,
      2862] bas Conaing ocus Cathail
      do beith im chenn aen-achaid.
    3. 2863] Glais na Fer
      bid h-é in topur suthain sen,
      2864] bid irdraic ac cach in scel
      meraid co tí brath na m-meadh.
    4. 2865] Gan imthecht maitne a moin Breg
      gan teiched re daim fhiled,
      2866] gan feis adhaig ic Dún Rath
      gan tuarustul da n-óclach.
    5. 2867] Gan feis re h-ingin Buidb Deirg
      fescur is faide tar leirg,
      2868] 's gan imtecht Sídh Ár Femen
      re daigir nua n-deirg-thened.
    6. {SG page 158}
    7. 2869] Ni ro diult re duine riam
      dar Mac Muiri na mor- giall,
      2870] dh' ulcc nó do maith, comall n-gle,
      Find mac Cumaill Almaine.
    8. 2871] Éc Cathail is Crimthain chais
      atait fó thulaig tonn- glais.
      2872] ní fhaca-sa thes na thuaid
      ár mar sin uile a n-aen-uair.
    9. 2873] Do marbad Find na Feinde
      ic tabairt a laech-leime,
      2874] is do bris mo craide ar tri
      ruc mo nert uile ar nemfní.
      2875]

      IS truag.

¶ 215


2876] ‘Ad-rae buaid & bennacht, a Chailti’, ar Conall, ‘is mor in
2877] fis d' fhácais acaind ré indissin do lucht deirid na h-aimsire.’
2878] Ocus tangadur issin m-baile anunn 'arsin, & ro badur ac ól &
2879] ac aibnius co trath cumsanta dóib. Ocus eirgis Cailti arnamairech
2880] & timnais ceileabrad do Chonall Derg mac Neill & da
2881] muintir uile, & ‘is mithig dam-sa imtecht ar leith aili festa’, ar
2882] eissium, & téit reime sair co Loch Daim Deirg in la-sin, a
2883] n-Dail Araide, co h-airm i r-rabadur da chruimtir uaisli do muintir
2884] Patraic .i. Colman Ela & Eoganan, & siat ic gabail na
2885] cánoine cáime coimdeta & ic etarmolad in Duileman. Áigidecht Cháilti co tech Colmáin Ela & Eoganain
2887] ar Loch Daim Deirg.

p.82


2888] IS ann sin tangadur tri maic ecalsa do muintir na cleirech,
2889] & do chuirset a curach amach do gabail éisc, & iat ac denam
2890] a n-uird & a trath, & at-connairc Cailti iat, & ro bói icc á
2891] n-eistecht, & adubairt in láid:
    1. 2892] Ba h-annam re h-ó mo chind
      cloistecht re léigind os lind,
      2893] ba minca lim ro bói than
      eistecht re dordan deg- ban.
    2. 2894] Gebé nech ica m-biad pend
      fada do biad 'ga scribenn,
      2895] is truag mar atu-ssa bos
      is mor d' ingantaib fuarus.
    3. 2896] Mall mo thurus ó Thráig Lí
      fada atú 'ga furnaidí,
      2897] liubair léighind, mór in mod,
      a n- eistecht lem ba h-annam.
      2898]

      Ba h-annam.

¶ 216


2899] IS andsin tainic Colman Ela & Eoganán amach & at- chondcadur
2900] na fir mora & na coin mora ina lamaib. ‘IS fír’,
2901] ar Colmán, ‘is é Cailti siut, & do muintir Fhind h-é’, arsi Colman,
2902] ‘& is do muintir nóem Patraic fos dó, & a thobairt isin ailen {folio 126b2}
2903] dár n-indsaigi na tri náenmuir atait.’ Ocus tucad & do cuired iat
2904] a tech n-diamair n-derrait iat, & tucad sen cacha lenda doib ann
2905] & nua cacha bíd, & ó thairnig dóib a proind & a tomultus,
2906] Cid diata Loch Daim Deirg? Ni insa.
2907] is ann sin do fhiarfaig Colman do Chailti: ‘Cred fa tucad Loch
2908] Daim Deirg
ar in loch-sin?’ Fregrais Cailti sin: ‘Dam derg’,
2909] ar se, ‘do bói a les-lergaib na Luachra lend- braenaigi thes, &
2910] teighed d' feraib & do chonaib na Féinde fecht fá tri cacha
2911] bliadna, & ro lensat ind Fhiann bliadain h-é conici seo. Tárthamar-ne
2912] cethrar don Fheind air .i. Diarmaid h-ua Duibne &
2913] Mac Lugach & Glas mac Aencherda Bérra,{SG page 159} & missi fa nessa
2914] dó ic techt dochum in locho-so, & do chaithim ar ceithri slega
2915] a n-aen-fhecht fris, & do-rochair lind, & tar- rasa in darna congna
2916] de, & tarraid Diarmait in congna aile, & ruc leis co Temair
2917] Luachra
d' indsaigid Fhind, & tuc Find bun in chongna ar a
2918] traig, & do bói in benn uachtarach de ara bathus, & is sé nech
2919] ba mó don Fheind h-é, & ro fhacusa in con- gna aile a cind na
2920] h-indsi-seo, & damad t-sholus dam is doig co beraind eolus da
2921] indsaigid.’ Ocus adubairt in láid ann:

p.83

    1. 2922] IN loch-so in Loch Daim Deirg
      fris tangamar leirg do leirg,
      2923] bid h-é a ainm óssin amach
      co tí in díne déidhinach.
    2. 2924] {F§} Do-rorithius re feind Find
      ar techt dam a h-Ibarg(lind),
      2925] ba h-ainm dam-sa Cailti cas
      rob aith- nid dam oglachas.
      §
    3. 2926] Mad solus dam-sa co fír
      is mád lethan tar cach tír
      2927] do-bér-sa daib ar in lár
      congna ocus h- é comlán.
    4. 2928] In cethrur lodmur aníar
      a crich Muman na mór-giall,
      2929] ba maith ar luth is ar cloth
      noco rangamur in loch.
      2930]

      IN loch.

¶ 217


2931] ‘Ad-rae buaid & bennachtain, a Chailti’, ar Colman, ‘iss mor
2932] in fis & in fir-eolus-sin do marthain ac nech.’ ‘Ocus decha let,
2933] a meic ecalsa’, ar Cailti, ‘nar' eirig in t-éscca ina pupaill aérda
2934] fós?’ ‘Ra eirig’, ar in mac ecalsa, ‘conid com- sholus muir & tír
2935] de.’ Ocus is annsin ro eirig Cáilti a cúil íartharaig ind ailén, &
2936] tuc a lam sís issin m-bruach, & tuc leis anís in congna, & léicid
2937] ar lár in tighe i r-rabadur na cleirig, & is é ba ríg Ulad in tan-sin,
2938] Eochaid Faeburderg mac Firglinde, & ro bói í comfocus dóib-sium
2939] a Tulaig na n-Arm, risa raiter Mag Rath.

¶ 218


2940] IS annsin do eirig Colman & Eoganan co moch sé meic
2941] ecalsa, & rucsat in congna léo da thaispenad do rig Ulad &
2942] d' Ultaib archena, & do badur a n-aenach ann, deich fichit fer
2943] n-armach ina timchell ann, & tuc in mac ecalsa in congna i
2944] fiadnaissi rig, & ro thuillfidis uile in lin-sin ré doinind & re
2945] derdan fói . ‘Cé fuair in congna?’ ar Ulad, ‘& cáit a frith?’
2946] ‘A Loch Daim Deirg fuair Cailti h- é’, ar siat. ‘Mochin dam-sa’,
2947] ar se, ‘da toirsed dom' indsaigid, uair do fhuicfed senchus cacha
2948] criche & cacha céite & eter-deiliugud cacha find accaind.’

¶ 219


2949] Dála na cleirech, {folio 127a1} tangadur ar cúl dochum a tighi,
2950] & ro facsat in congna ac g Ulad. ‘Maith, m'anam, a Cholmain’,
2951] ar Cailte, ‘créd adbur na n-ocht trath út chum a
2952] n-eirigthi-si eter lá & áidchi?’ Frecraid in naem-chleirech sin:
2953] ‘Mor a fáth & a n-adhbur’, ar Colmán, ‘.i. ocht caire atá ic
2954] lenmain chuirp & anma cach duine, & dílait na h-ocht tratha-
2955] sin iat.’ Ocus adubairt Colman in laid: {SG page 160}
    1. 2956] Na h-ocht caire chollaide
      coceilet co grian,
      2957] na h-ocht tratha toghaide
      da n-díchur co dian.

    2. p.84

    3. 2958] Prim re craes nach coimsigi
      teirt ré feirg na fáth,
      2959] medhon láe suairc soillsighi
      uaim ré h- etrad n-gnáth.
    4. 2960] Nóin i nd-aghaid n-occobair
      ar brú talman theind,
      2961] esparta suairc soccomail
      uaim re toirsi theind.
    5. 2962] Compléid re snim sechmallach
      or is comroind choir,
      2963] iarmeirge thenn togaide
      fria maithnighi móir.
    6. 2964] Maiten maic Dé dílgedaig
      fri díumus n-dúr n-drocht,
      2965] gu rum-saera a brethaig
      a Íssu fa ocht.
      2966]

      Na h-ocht.

¶ 220


2967] ‘Ad-rae buaid & bennacht, a Colmain Ela’, ar Cailte, ‘is maith
2968] ro uaslaicis in cheist-sin. Ocus cidh dam-sa’, ar Cailti, ‘gan na
2969] h-ocht tratha-sin do thathaighid ó ro fhuirig Dia mé i com-aimsir ríu?’