Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)
¶ 141
1772]
Is annsin ro tócbait a cuirn & a cupada, & do bátar ac
1773]
ól & ac áibhnes & ac urgairdiugad menman & aicenta. Maith,
1774]
a anum, a Cháilti, ar Ilbrec: c(ia da tibérthar) comus in chatha
1775]
da tí Lir cona braithrib do dhíghail a eoin orainn? Don tí
1776]
da tabradh Find comus a chatha .i. do Derg Dhianscothach
1777]
annsút. Inn gebhe de láim sút, a Deirg? ar lucht in t-sídhe.
1778]
Gabhaim cona shochar cona dhochar, ar Derg. Ocus do bádar
1779]
amhlaid in adhaigh-sin. Ocus nír' chian dóibh ar matuin gu
1780]
cualatar seitfedach na n-ech & culgaire na carput, & glonn-béimnech
1781]
na sciath & tairm in mhór-slóig, & táncadar 'mon sídh, &
1782]
táncas asin sídh dá fhégad gá lín do bádar, & is edh do bádar,
1783]
trí catha cródha commóra. Pudhur leam-sa, ar Aedh Minbreac,
1784]
a n-dingéntar annsin .i. bás & aidhedh d' faghbáil dúin, & ar
1785]
sídh-brugh do beith ag cloinn Lir Sídha Finnachaid. Nach
p.51
1786]
fedrais, a Aedh, ar Cailte, cu téit an trén-torc allaid ó chonuib
1787]
& ó chuanartaib, & in tan ghabus a bedg in búiridan daimh allaid
1788]
téit imshlán o chonuibh mar an cédna.
6Cáilte cecinit
- 1791] {F§}Ro soich tretirni tulaigh
re cuanairt con craeb tubaid,
1792] ó ro soich buirech a bedg
re cosair conart crob-derg§
¶ 142
1793]
Gá comhlann as doilghe libh isin cath? ar Cáilte. In
1794]
fer as ferr engnam do Thuathaib Dé Danann, ar siat, .i. Lir
1795]
Sídha Findachaidh. An ní fa tucus-sa láimh in gach cath riam,
1796]
ar Cáilte, .i. in comlann as ferr do bhiath ann do frithailimh
1797]
ní léiceabh aniu re lár h-é. Ocus caidhi do chomlann-sa
1798]
dhúin, a Dheirg? ar siat. Gá comhlann is doilghi lib 'na
1799]
dhegaid sút? ar Derg. Donn & Dubh, ar iat-som. Dingébhat-sa
1800]
iat araen, ar Derg. Ocus do éirghedar sluaigh in t-sídha
1801]
amach a n-aein-fhecht cum in catha, & ro dibhruic cách a chéli
1802]
dhíbh do shoighdibh (sith-go)rm(a) & do gháibh bega bir-ghéra
1803]
& do (laighnib) lethan-glasa; & do chuired in c(ath) {folio 171b1}
1804]
ó solus-trath éirgi do ló co medón lái. Ocus do comraic Cáilte
1805]
& Lir Sídha Finnachaidh co fuilech fobartach, & torchair Lir
1806]
a crích in chomraic le Cáilte. Is annsin do gabsat an dias
1807]
deg-laech .i. Dubh & Dond dá mac Eirgi Anghlonnaig a h-Innsib
1808]
Gaid, ac coimét an chatha. Ocus is amlaid ro chuirset an
1809]
gliaidh .i. Dubh a tosach na dírma & Donn re deg-fheithium
1810]
'na diaid. Ocus at-connaic sin Derg Dianscothach, & tuc a
1811]
choirr-mér a suainemh na sleige, & tuc urchar ádhmur don fhir {SG 134}
1812]
ba nesa do, gur' bhris a dhruim ar dhó, & go tarla i compar cléib an
1813]
fir ba sia uaidh, gu torchratar don aen-urchur. Is ann as-bert Ilbrec:
- 1814] Do-rochair Lir le Cáilte
ocus ní gním nach máidte,
1815] do-rochair Donn ocus Dubh
le mac Eoghain d' aen-urchur.
- 1816] Do mhinaigh in cath budhtuaidh
ar Lir co méit a mhor-slúaig,
1817] ni dhechaid dhíbh don muig mhas
acht ein-triar gu n-deigh-eolas.
¶ 143
1818]
Ocus táncatar rompa isin sídh iar m-buaidh coscair &
1819]
commáidhmhe, & do gabsat nert & forlámhus ar Shídh Findachaid
1820]
asa h-aithle-sin riamh. Do shleagh duit, a Ilbric, ar
1821]
Cáilte. Nír' chomadhas duit a rádh rim, ar Ilbrec, ór gin
p.52
1822]
gu beth d' arm im Lir acht an t-sleg-sin as duit-si do-rachadh,
1823]
ór comarba dílis dingbála di thú. Ocus do bátar teora lá &
1824]
teora adaig isin sídh iarsin.¶ 144
1825]
Maith, a anum, a Cháilti, ar Ilbrec Esa Ruaidh: cia
1826]
airm a n-derna Find creidium, nó inn derna riamh? ar se.
1827]
Do-róine ón, ar Cáilte. Cáit a n-derna & crét adbar a dénmha?
1828]
ar Ilbrec. Ag Druim n-Diamhair, risa n-abar Druim Dhá Én, ar
1829]
in Sinaind, & ba h-é adbar in creitmhe ar bíthin Findine ingine
1830]
Buidbh ro mharbh a céle féin .i. Conán, & ro mharbh cách a
1831]
céli dhíbh .i. Conán & Ferdhoman, & do-riact an Fhian co
1832]
Fidh n-Enaig, re n-abar Druim n-Diamhair isin tan-sa, & tucadh
1833]
loing-shithal bán-óir do shaigid Fhinn, & do innail a ghel-ghlaca,
1834]
& do chuir in t-uisqi eochar-ghorm im a ghnúis, & tuc a ordain
1835]
for a dhét fis, & do faillsiged fír dhó & do ceiledh gái fair, & do
1836]
faillsiged do gu ticfadh in Táilceann tabarthach re dereadh
1837]
domain, & gu n-gébadh tech ar leth Eirenn .i. Ciarán mac an
1838]
t-Saeir. Ocus adubairt Cáilte:
- 1839] Inmain ceall (bus comra)mach
bias fo eochair na h-abhunn,
1840] (inmain fertán forba)rach
bidh anacal mór n-anum.
¶ 145
1841] {folio 171b2}
Ocus do-riacht fis an chomhraic-sin cucainn conice-
1842]
sin, & do-righne Find in creidemh-sa ann & fuair nemh trit:
- 1843] Mairg féinnid at-cuala in scél
ar techt duin co Snámh Dha Én,
1844] aidhed Conáin Maeil don Mhuigh
ocus aidhed Fherdhomain.
- 1845] Druim n-Diamhair
a ainm so cusna fiannaib,
1846] Druim n-Énaig ó sin ale
d' énach Fhind is na Féinne.
- 1847] Is amra in gein berthar ann
do deoin Ruire na rochlann,
1848] mac dingbála rígh nime
aingil ica fhurnaidi.
- 1849] Bidh eisidhe Ciarán caidh
is é berthar 'san ríg-raith,
1850] gébuidh leth Eirenn male
Mac in t-Saeir a Muirtheimhne.
- 1851] Rachait faghlaidh a chille
bás obunn do ruaidh-rinne,
1852] crochad is riaghad gan rath
ocus iffern íchturach. {SG 135}
- 1853] Aderim-se ribh-si dhe
as fír dhamh in fháitsine,
1854] creidim Athair ocus Mac
is Spirat Naem a n-aein-fheacht.
- 1855] Sáilim flaithius ríg nimhe
as ferr iná gach fine,
1856] in rí rom-cuir ar cairdi
nim-léicfe fo bith-mairgi.
p.53
¶ 146
1857]
Do bátar isin t-sidh iarsin gu cenn cáicdigis ar mís. As
1858]
mithig dúin imthecht, ar Cáilte, ór atámuit re h-athaid abhus.
1859]
Bennacht Dé & dáine abhus ort, ar lucht an t-sídha, & gid
1860]
choidhche bidh áil duid beith acainn fo-ghébtha. Ocus ac sud,
1861]
ar Ilbreac, ó's imdecht do-ní, nai n-édaigi lígda lennmhaisecha, &
1862]
nái scéith & nái slegha & nái cloidim inntláis órdhaidi, & nái coin
1863]
caeimh-shelga duit. Ocus do thimnadar ceileabrad, & do fhácbatar
1864]
bennachtain, & rucsat buidechus, & gér'bh fada an cath-sin, ba
1865]
foidi le Derg n-Dianscothach (scarad) le(a) choicle & le a chomhalta
1866]
bhudhéin, ór nír' faide leis in lá do scar re Find & risin
1867]
Féin iná in lá-sin.¶ 147
1868]
Táinic roimhe Cáilte in naenbhar óclach sin, & do bí a
1869]
Sliabh Cuire & a Sliabh Cairbre & a Sliabh Céide budhtuaidh
1870]
& do Chathair Daim Deirg, & nír' chian do bátar ann, co facadar
1871]
in dias niamhdha n-dath-áluinn ara cinn isin carn .i. óclach áluinn &
1872]
ríghan a com-aeisi 'na fharradh. Fiarfaigis an t-óclach scéla do
1873]
Cháilte, & do innis Cáilte a scéla dho. Do mhuintir Finn meic
1874]
Cumaill dam, & Cáilte mac Rónáin m' ainm. Gá comainm thúsa,
1875]
a óclaich? ar Cáilte. Eoghan Flathbrughaid m' ainm, ar sé, & do
1876]
shen-mhuintir Chair(bri) Lifechair mheic Cormaic dam. Ocus Becnait
1877]
Banbhrugaid ainm (na) mná maithe si, & com-aeis dam-sa & di. Ocus
1878]
as slan deich fichit bliadan duin araen. Na(ch raibi){folio 172a1}
1879]
maithes mór-adhbhul acat-sa, a óclaich? ar Cáilte. Ro bhói immorro,
1880]
ar Eogan, ar ní raibhi ó Es Ruaid Meic Mhodhuirn gu
1881]
Cnoc in Fhomhoraich budhthuaid, re n-abar Torach thuaiscirt
1882]
Eirenn nach raibhi finn-airghi gach re m-baile nó gach treas baili
1883]
dib acam. Cidh ro dhíghbadh sin, ar Cáilte. Torathar táidi &
1884]
fomor fir-grána & mac mí-raith ro mhill sinn, & ro chaith na secht
1885]
tricha cét comlána co na fil nech re gabáil forba na ferainn co ro
1886]
fhásaigh uile arna n-díthugad-som, & ro dighbadh & ro airg
1887]
mhisi dano acht oct fichit find-airghi do deired mo mhaithiusa
1888]
ocum. Cáit a m-bí in fer-sin? ar Cáilte. Carrac comdaingin
1889]
cloichi atá rinn atúaid ar an cuan coimlethan, is ann bhís, &
1890]
beiridh lán a luinge leis a triur muinntiri & comhlín ceithre cét
1891]
é féin, & comlín tri cét a chú, & {SG 136} comlín tri cét a ingen, & ní
1892]
chumngann nech ní dóibh. Cáit a tic-sium isin cuan? ar Cáilte.
p.54
1893]
Risin m-baili aníartúaid amne, ar Eogan. Do bádar ann re
1894]
h-edh na h-oidhchi-sin, & ro freastladh & ro frithoiledh da gach
1895]
leith iat.¶ 148
1896]
Do éirigh Cáilte a oenar cu moch arnamhárach, & ro ghabh
1897]
a sciath & a chloidem & a dhá shleig, & táinic roime cusin
1898]
carraic n-di-thoghlaidi do thaeibh an chuain, & do bí re h-edh &
1899]
re h-athaid ann, co facuidh in curach da innsaigid, & triar isin
1900]
curach .i. madra gairbh-fhindach glas-odhar & slabrad agarb
1901]
iarnaidi ima bhrághait, & scailp ingin maeili duibhi fa cosmail
1902]
re beinn cairrgi do chéin h-í a tosach in churaig, & birga imdaingen
1903]
iarnaidi ina láim, & in t-eathach a n-deiredh in churaig,
1904]
& do gabsat cuan & calad a comfhocus do Cháilti, & do gab
1905]
gráin & egla Cáilte rompa. Adubairt an fer mór re a ingin:
1906]
Oslaic don choin, ar sé, & léic cum in aen-duine móir út
1907]
h-í cu ro loingi a lór-dhaethain de re n-dul ar fect & ar turus.
1908]
Ocus ro osluic an ingen don choin, & gabus gráin & egla Cáilte
1909]
roimpi nar' ghabh riam a cath ná a comlann. Ocus adubairt:
1910]
Mo Dhúilium & mho Tháilgenn uaim-se an bar (n)-agaid , ar
1911]
Cáilte. Ocus gothnait umhaidhi do bhí aigi ro di(braic rod
1912]
n-urchair di cum na con, cu tarla in dara (cenn don bhi)r isin
1913]
carput uachturach & in cenn (ele isin carput)íchtarach, cu ros-dúin
1914]
a glomar, ocus do thuit asin curach (co)mad i n-domain in
1915]
mara fuair bás {folio 172a2} & do chuir in tonn i tír h-í iarsin.)¶ 149
1916]
Táncatar an dias eli a tír ar amus Cáilti, & do comraicset
1917]
co dána dúrcraidech ris, & tuc an ingen .xxx. gon ó ladhair
1918]
a choisi có a urla air, & tuc Cáilte béim cloidim di gur' léic
1919]
a h-abach & a h-inathar aisdi. Ocus ro dhánaigh & ro dhíchraigh
1920]
in comrac risin b-fer mór, & do-ríne trí h-oirdne ur-granna dhe,
1921]
& ba h-í in treas ordu dhíbh, a cenn. Ocus do ben a trí cindu
1922]
dib, & tuc leis iat cum na bruidhne, co tech Eogain.
1923]
Do éirigh Eogan & muinter Cáilte, & tucsat aithne ar na cennaib-
1924]
sin, & ro altuighset in gnímh, & is Cailte co h-anmhunn étlaith.Cáilte cecinit:
- 1926] {§}I n-adhaigh a tigh Eogain
is im craide ata a beo-ghuin,
1927] facaim Maelan is a chú
ar in tracht, na comnaidhiu.§
p.55
- 1928] Marbaim Maelan is a cú
is a ingin can caem-clú,
1929] ó maidin co trath érgi
ro bo cruaidh ar comergi.
- 1930] Gachar' shires tess is tuaidh
don doman co mét mor-shluaigh,
1931] ní fuaras i n-uair na a ló
a comolc na h-aidci-so.
¶ 150
1932]
Ocus ro thuitset taisi & táimnéllu fair, & tucad losa ícce da
1933]
innsaigid, & bái re h-edh caicdhighis icá leighius, co n-dernad
1934]
sleman sláin-chréchtach dhe.