Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)

¶ 91


1160] ‘Áth ísseal ar Magh Mínadhbul, cidh dia tá?’ ar Cainén.
1161] ‘Connla Derg a Cnuc Dhein ro ghonasdar Fiacha Muillethan
1162] mac Eogain ann, & Áth Tuiseal de-sin h-é’. Ocus at-bert Cáilte:
    1. 1163] Ath Tuisil ainm an átha
      do chach as fis fírfhátha,
      1164] tuseal tuc Connla Cnuic Dhean
      ar Fiacha maith Muilleathan.

¶ 92


1165] ‘Ocus cath Samna’, ar Cainén, ‘cia lasa tugadh & cia
1166] thorchair ann?’ ‘Cormac Cas, mac Aililla Óluim, tucastar h-é
1167] d' Eochaidh Abhratruadh do rígh Uladh atuaidh, & do tuit ann
1168] Eochaidh Abratruadh, & do buailed Cormac Cas ann, & ro bhái
1169] trí bliadna déc ica leighius & a inchinn (ac si)led, & sé a ríghi
1170] Muman ris-sin. Ocus do-rónad dúnad (& deg-bai)le aigi ac dún
1171] ar sléibh, & is amlaid ro bhái (in dúnad s)in, & loch-topar grinn
1172] glainidi ar lár an (dúnaid), & do-rónad rígh-thech romhór aigi
1173] imon {folio 167a2} tiprait, & ro saidhit trí liagána cloiche uimpe,
1174] & ro suidhiged leabaidh in rígh & a cenn siar idir na trí h-uaithnibh
1175] cloiche sin, & óclach grádha da mhuintir ag tabairt uisce
1176] a cuach nó as sithal ima cenn. Ocus fuair-sium bas iarsin
1177] ann, gur' cuired fo fhochlaidhibh talman h-é isin dún-sin. Ocus
1178] as de-sin atá Dún Trí Liacc d' ainm fair’, ar Cáilte. ‘Ocus as
1179] é-sin in scel ro fhiarfaighis dim, a Cainéin’, ar Cáilte. Ocus
1180] adubairt Cáilte an láidh:
    1. 1181] Aibhinn gidh in dún-sa thair
      risa n-abar Dún Eochair,
      1182] as aibhne fós o thic lá
      loighe Sadhbha is Oililla.
    2. 1183] Marbh Sadb do chumaid Meic Con
      ro gaet Ferchis d' aen-urchor
      1184] don fhairind ana fharrad
      marbh Ailill do thámh-ghalar.
    3. 1185] Ba marbh Eogan Mór gan mheth
      a cath Mucramha maeithnech,
      1186] borr-shlat ro las ó ghnímuib
      marbh Cormac Cas d' fhuill-ídhain.
    4. 1187] Goin Fhiacha Muillethain mas .
      meic Eogain gu n-airechas,
      1188] lór a sholmha ro bái tan
      ro gaet Connla ic Áth Leathan.

      5. p.34

    5. 1189] {F§}Ocus Áth Lethan bodhéin
      sloindit sár-fir co sár-céill
      1190] is Dun Eochair os maidh móir
      caidhi fochaind a claechlóigh?
    6. 1191] Áth Sisel ainm in atha
      is e so in fis fírfádha,
      1192] don tuisel tuc Connla a Cnucc Dean
      ar Fiacha maith Mullethan.      §
    7. 1193] Cath Samhna ro ládh ann soin
      ann ba raen madma ar Ulltaib,
      1194] do buailed Cormac 'san cath
      do marbad rí na n-Ulltach.
    8. 1195] Tángadar a chnedha ris
      re mac rígh fega findlis
      1196] gilla nár' bho dimbuan bladh
      usce innfhuar ro fhoiread.
    9. 1197] Gach lá do théiged fon es
      mac Oililla Cormac Cas,
      1198] an leas dia m-bí do bo ghar
      dul fo Es Maighi mor-ghlan.
      10. {SG page 120}
    10. 1199] Do-luidh as co dún ar sléib
      co dún a athar budhéin,
      1200] ro saidhtea tri liaga lais
      d' innfhuarad a chinn chaem-chais.
    11. 1201] Dona trí liacuibh at-ciat
      aderar ris Dún Trí Liac,
      1202] as é ainm ó sin ale
      tar éis ChormaicChinn Chlaire.
    12. 1203] Marbh mac ríg Muman iar soin
      do chneaduibh is d' fuill-idhoin,
      1204] ro adnacht 'san dún glan grind
      a leabaid innfhuair áibind.

¶ 93


1205] Dála Mhuiredhaig mheic Fhinnachta rígh Connacht indister
1206] asa h-aithle-sin. Ro bói mac grádach aigi .i. Aedh mac
1207] Muiredhaigh, & ro fuacradh imáin ag macraid choicid C(onnacht)
1208] in tan-sin, & ruc Aedh mac Muiredhaig sé (cluichi) ar an macraid
1209] gan nech do chuid(iugud leis) {folio 167b1} & ro shuidheastar
1210] iarsin, & ro ghab slaedan tiughmaine , trom-ghalair h-é, &
1211] fuair bás annsin, & ro h-innisedh da mhuinntir sin & da mhathair
1212] .i. Aifi Foiltfind ingin rígh Ulad, & do-rónad nual-ghubha mór
1213] ag mnáibh an cóicid do bhás in macaimh-sin, & adubhairt a
1214] mháthair a thabairt a n-ucht in Táilcind .i. in tí dar' thidhluic
1215] Dia Eire uile, & comus lesaigti cáich innti. ‘As imdergad mór
1216] leam-sa sin’, ar rí Connacht, ‘mun bhadh deoin do féin h-é.’

¶ 94


1217] As annsin do-cuas ar cenn Patraic asin pubaill a raibi
1218] rí Connacht cona slóghuibh, & in mac marbh ann, & brat corcra
1219] corrtharach thairis & culpait chaemh chorcardha 'na thimceall.
1220] Ocus adubairt a mháthair & a trí comhaltada & a deirbhshiur cumad
1221] marbh da chumaid iat. Ocus ó 't-chuala naem Pátraic sin ba
1222] truagh lais, & tainic a chraidhe forro.

¶ 95


1223] Is annsinn tucadh loing-shithal bhán-oir chum an chléirig, &
1224] a lán d' uisci innti, & coisercaidh in t-uisqi, & tucadh a cuach

p.35


1225] fetta finn-aircit an t-uisqi, & éirghis an naem- chleirech & tócbais
1226] in chulpait caeim corcordha, & tuc trí bainne don uisqi a m-bél
1227] Aedha meic Mhuiredhaig, & in treas loim tuc ina bheol ro éirigh
1228] ógh-shlan, & tuc a láimh dara agaidh mar do beith a m-bandail no a
1229] cuirm-thigh, & do éirig asan imdhaid amach. Cáilte cecinit:
    1. 1230] Aed mac Muiredaigh meic Fíndachta
      air re h-imred fir-ferta
      1231] ro athbeóaigh Patraic co m-blaid
      re h-athlum 'san aidchi-sin

¶ 96


1232] Ocus ba subach somenmnach na slóig de-sin, & do creitset
1233] do Dia, & tucsat a cinn a n-ucht Patraic, & tucsat a comus ó
1234] bhic gu mor dhó, & do bádar annsin re h-edh na h-oidhche-
1235] sin co tainic lá cona lan-soillsi, & ro fhácbhatar in
1236] baili arnamhárach. Ocus táncatar na slóig uili rompa a n-Gannmhagh,
1237] risa n-abar Magh Find isin tan-so, & i Tochar an Bhanchuire,
1238] re a ráidhter Tochar Find isin tan-so, & lámh dhes re
1239] Ros na Fingaili, re n-abur Ros Camain isin tan-so .i. nái meic
1240] Uair meic Idhaist ro marbsat a chéli ann, conad de aderar Ros
1241] na Finghaile ris, & do Ráith Glais, re n-abar Raith Brénaind.
1242] Ocus ro saidhed pupall rígh Connacht annsin, & do-riact Patraic
1243] & Cáilte, {SG page 121} & ro suidhset ar an firt fótbaig ós or na rátha, (&
1244] táin)ic rí Connacht co lín a shlóig, & suidhit a farrad {folio 167b2}
1245] Pátraic & Cáilti.

¶ 97


1246] Is andsin ro fhiarfaig Muiredach mac Finnachta do
1247] Cáilti: ‘Cidh dia tá Ráith Glais ar in ráith-si?’ ‘Adér-sa rit’,
1248] ar Cáilte. ‘Glas mac Dreacain, mac rígh Lochlainn, táinic cúic
1249] catha fichet do ghabáil rígi n-Eirinn, & is ann tángatar, gu
1250] Cathair Dhaimh Díleann, risa n-abar Dún Rosarach, & is ann
1251] bái Find mac Cumaill, a n-Almain Laigen in tan-sin’.

¶ 98


1252] Do fhiafraig Muiredach do Cháilti: ‘cidh fa tucadh Almha
1253] uirre?’ Freagrais Cailte: ‘óclach do Thuaith Dé Danann do
1254] bhí isin Brugh braenach breacsholus. Bocan a
1255] ainm, & do bí ingen a n-oighi aigi, Almha a h-ainm, & tucastar
1256] Cumhall mac Trénmhoir h-í, & ba marb do bhreith mheic do
1257] Chumall h-í, & ro múired in tulach tonn-ghlas so thairrsi, gurub
1258] uaithi ainmnigther an tulach, & Tulach na Faircsina a h-ainm co

p.36


1259] sin. Nó Almha ainm an tí ro ghabh re linn Neimhidh. Nó dana
1260] Nuadha drái do-róine dún & dingna ann, & do ghab almhain
1261] don dún, cunad de atá Almha.’ Ocus adubairt Cáilte:
    1. 1262] Almha Laigen, lis na fian
      bhaili ar' ghnáthaig Find fír-fial,
      1263] atá sunn do réir gach shin
      an ní dia fuil in t-ainm-sin.
    2. 1264] Almha ainm in fhir do ghabh
      re linn Neimhid co nert-bhladh,
      1265] marbh thall 'san tulaig uaine
      do thámh obunn én-uaire.
    3. 1266] Oclach d' Feruib Bolg nár' bhaeth
      Iuchna ba h-ainm don óclaech,
      1267] ba lán an dún tiar is toir
      do éidib & da almhoib.
    4. 1268] Luidset á tainti le tart
      d' ól usce cum na tiprat,
      1269] gleacsat le truma a tarta
      gur' fhacsat a n-adharca.
    5. 1270] d' adharcuibh na m-bó m-breac m-bán
      ro fhágsat imon uaran,
      1271] as de fhuil ann sunna 'na
      Adharc Bó Adbhul Iuchna.
    6. 1272] Coic inghina ac Iuchna ard
      'con óclach ghasda glé-gharg,
      1273] is uathaibh-sin leath a fat
      gach ferann mar do ghabhsat.
    7. 1274] Carman i Carman nach mín
      'ga m-bitis baird (sel) co m-brigh,
      1275] ben Trega 'na thigh treorach
      (nir'bh í) ben ná h-aithgeonadh.
    8. 1276] Mag Life a(r lí an óir)
      gun og-mhnai gasda geal-mhoir,
      1277] dar leam ni senchas soebh so
      'san cóiced ingen Almho
    9. 1278] Nuada drai ba gilla garg.
      do-ronad lais Dun Dronard
      1279] a n-Almhain gu n-gloine n-grinn
      do shonnach a dhúin dighainn.
    10. 1280] Aein-gheal an dun dreimnibh drann
      mar do ghabadh ael Eirenn,
      1281] don alumhuin tuc o thoigh
      as de ata Almha ar Almain.

¶ 99


1282] ‘Is maith do h-innised an scél-sin, a Cháilti’, ar Muiredach
1283] mac Finnachta. ‘Is ann do bámar-ne annsin’, ar Cáilte, a
1284] n-Almain Laigen, & {SG 122}ráinic fis na loingsi-sin chugainn, & as í
1285] tuc an fis-sin lé, Sprédh Aithinne, ingen Mhughna Míancraesaigh,
1286] bain-echlach rígh Eirenn. Ocus do gairmedh a bhain-echlach
1287] cum Find do thinól & do thoicheasdul Fhian Eirenn & Alban,
1288] & do thinóil Cormac ua Cuinn tuatha Temra & buidne Breagh
1289] & mór-shochraide b-fer n-Eirenn, & tancatar cúic catha fichit cusan
1290] mag-so, & do-ronad crandchar idir in bh-féinn & aes na treabaire
1291] cia dhíbh da roised tus do thabairt an chatha dona h-allmharchaib,
1292] & ro-siacht don Fhéinn in cath do thabairt ar tús. Tucad in cath
1293] gach lái co cenn sectmaine & ro marbad cuic cét déc d' allmarchaib
1294] & d' Eirennchaib, & tucadh in mór-chath iarsin & torchuir
1295] Glas le Finn mac Cumaill, & torcratar a secht meic leisin Féinn.
1296] Ocus tri .l. óclach do-cuamair-ne maraen re Find do chur in
1297]

p.37

chatha-sin, & do thuit .l. laech la gach nech uainn, & do-chuamar-ne
1298] triar oclach don Fhéin maraen re Finn isin phupaill a
1299] raibhi Glas mac Dreagain, & fuaramar nái n-uaitne óir ann, & an
1300] t-uaitne ba lugha díbh ba commór re cuing n-imechtair, & ro
1301] fholchamar isin móin ruaidh se don taeibh tuaidh don ráith iat.
    1. 1302] {F§}A Ráith Glais
      cosa tathaighmis mór n-uair,
      1303] do fhoilghes nói n-uaitne óir
      isin móin rét múr atuaidh.
    2. 1304] Tríar bamar 'ca folach-sin
      ba h-é ar lin re ar comáirem,
      1305] Find is Oisin, Cailti cruaid
      sind ros-folaigh re h-en-uair.
    3. 1306] Tri coecait ro lodmair-ne
      faré Find co mét maisi,
      1307] marbsum coecait cech tratha
      fa cladh na ratha glaisi.      §

¶ 100


1308] Ocus do cuireadh Glas mac Dreacain fo thalmain annso, conadh
1309] uaidhe ata Ráith Glais ar in ráith-so.