Corpus of Electronic Texts Edition
Acallamh na Senórach I (Author: Unknown)

¶ 31


314] ‘(In) b-fhedubair cidh fa tucad dom acallaim sib don (chu)r
315] -so?’ ar Pátraic. ‘Ní fhedumar immorro’, ar Cáilte. ‘Ar dáigh
316] {folio 161a2} cu ro shléchtadh sibh do soiscéla rígh nime & talman
317] .i. in fír-Dia forórda.’ Is annsin tucad tonn baitsi Críst tairsibh
318] ac Pátraic, ag cinn baitse & creidme bh-fer n-Eirenn.
319] Is annsin tuc Cáilte a láimh secha i comhraid a scéith,
320] & tucustar lia druimnech derg-óir don ór ór-lasrach tíri na
321] h-Araipi a rabutar trí cóecait uingi, do Pátraic ar baisted
322] in nónbair do bhí. ‘Tuarastal déidhinach na flatha Finn dam-sa
323] sin’, ar Cáilte: ‘do raith mh' anma-sa & do raith anma in rígh-feinneda
324] duit-si, a Phatraic.’ Ocus is ed do ghabhudh in lia
325] do Phátraic, ó bhárr a meoir medhóin co mulluch a ghualann,
326] & do bhí ferchubut ar lethet & ar reme innti, & do cuired in t-ór
327] sin ar find-cheolanuibh tráth In Táilcinn & ar saltrachaib & ar
328] lebraib aithfrinn.

¶ 32


329] ‘Maith, a anum, a Cháilte’, ar Pátraic: ‘gá sealg is ferr
330] fuarudar in Fhiann riamh a n-Eirinn nó a n-Alpain?’ ‘Sealg
331] Arann’, ar Cáilte. ‘Cait a b-fhuil in ferann-sin?’ ar Pátraic.
332] ‘Idir Alpain & Cruithentuaith’, ar Cailte, ‘ocus trí catha na
333] Féinne teighmís-ne innti i laithi mís trogain risa ráidhter
334] in Lugnasadh, & do-gheibhmís ar lór-daethain sealga ann no gu
335] n-gairedh in chái do barruibh biled i n-Eirinn, & binne iná gach
336] ceol éisdecht re binn-ghothaib a h-énlaithi ag éirghi do thonnuibh
337] & d' aireraib na h-indsi .i. trí coecait ealta bítís 'na timchill co
338] taitnemh gacha datha idir gorm & uaine & glas & buidhi.’

¶ 33


339] Ocus do ráidh Cáilte in láidh:{SG page 102}
    1. 340] Arand na n-aighedh n-imdha
      tadall fairge re a formna,
      341] ailén a m-biadhta buidhni
      druimne a n-dergthar gái gorma.
    2. 342] Oighe baetha ar a bennuibh
      monainn mhaetha 'na monguibh,
      343] uisce fuar ina h-aibhnibh
      mes ar a dairgibh donnuibh.

      3. p.11

    3. 344] Milchoin innti is gadhair
      smera is airne dubh-droighin
      345] dlúith a fraigreadh re fedhaibh
      doimh ac deghail 'má doiribh.
    4. 346] Díghlaim corcra ara cairrcibh
      fér gan locht ara learguibh,
      347] ós a creacaib cain cumhdaigh
      surdghail laeig, breaca ac bedhgaigh.
    5. 348] Mín a mag, méth a muca
      suairc (a guirt, scél as creidte),{folio 161b1}
      349] a cnó ar barraibh a fidcholl
      seoladh na sith-long seice.
    6. 350] Aibinn dóib ó ticc soinenn
      bric fá bruachaibh a h-abunn,
      351] freagrait fáilinn má finnall
      áibinn gach inam Árann.

¶ 34


352] ‘Ad-rae buaid & bennacht, a anum, a Cháilti!’ ar Pátraic:
353] ‘is tairisi linn do scéla & tú fein budhesta.’

¶ 35


354] Is annsin ad-connuic Pátraic dúnad & degh-árus uaid budhdes
355] gach n-dírech. ‘Cia in baili úd, a Cháilti?’ ar Pátraic.
356] ‘Baile is uaibrecha i rabadhus a n-Eirinn ná a n-Albuin sút’,
357] ar Cailte. ‘Cia do búi ann?’ ar Pátraic. ‘Trí meic Luigdech
358] Mind meic Aengusa .i. tri meic rígh Eirenn. Ruidhi & Fiacha
359] & Eochaid a n-anmanna.’ ‘Crét tuc dóibh-sium in maithius
360] mór sin?’ ar Pátraic.

¶ 36


361] Fecht n-aen dá táncatar d' agallaim a n-athar co Fert na
362] n-Druadh fria Temhraig aníartúaid, ‘Cán asa táncubair, a óca?’
363] ar sé. ‘A h-Echlais Banguba andes’, ar siat, ‘a tigh ar
364] m-buime & ar n-aide.’ Ocus ro batar édaighi ligda lenn-maisecha
365] umpu & bratt uaine imón mac ro bo shine dib .i. im Ruidi, & bratt
366] corrtharach d' olaind examail Tíri Tairngiri im Fiacha, & faideran
367] fir-gorm im Eochaid co cimais airgid aen-gil ina timchell, & delg
368] óir isin brut ósa bruindi ‘Cidh ro imluaidh sibh, a
369] oca?’ ar rí Eirenn. ‘d' iarraidh críche & feruinn ort-sa’, ar siat.
370] Do bhí in rí 'na thosd re h-edh & adubhairt: ‘Ní h-athair’, ar
371] sé, ‘tuc crích na ferann dam-sa, acht mu rath féin & mo ruithendacht,
372] & ní thibér ferann dáibh-si, acht cosnaidh féin ferann
373] dáibh.’ Is annsin do éirghedar-sum eirghi athlaim aein-fhir, &
374] tangatar rompa go faidhchi in Brogha braenaigh brecc-solais
375] & do eisetar ann gan nech ina bh-fharrad. ‘Cidh as
376] comairle libh anocht?’ ar Ruidi. ‘As comhairle linn’, ar a
377] bráithri, ‘troscad do dhénam re Tuatha Dé Danann re rath
378] críchi & forba & ferainn & re maithius máineach mór-adhbhul
379] d' fagbáil uatha.’ Ocus nir' chian dóibh annsin co facadar in

p.12


380] t-óclách suairc sidhamail da n-innsaigid. Ulcha deghgablach
381] dond fair, folt find-clechtach fororda 'sé buidi bocc-álaind tar a
382] formna siar sechtarda, & cael-snaithi óir ic cengal an fuilt indfada
383] fororda ardaigh nach gluaisiud in gaeth gailbech guibelta finda fa
384] rosc na fa radarc. Assa find-airgit ima chois, & in cos tecmad re talmain
385] dó is uimpi ro bui in t-assa, & ní benadh a cruindiucc
386] don rindiuc .i. a drucht do barr an feóir. Bennuighis
387] do macuibh rígh Eirenn & frecrait-sium fón samhla cétna.
388] ‘Can duit, a ógláich’, ar iat, ‘ocus can as tice?’ ‘Asin Brugh
389] braenach breac-sholus i comhfhocraibh dhúibh’, ar in
390] t-óclách. ‘Carsat comainm, a ócláich?’ bar iat-somh. ‘Bodhbh
391] Derg mac (In D)aghda misi’, ar sé; ‘ocus ro foillsigedh (do)
392] (Thuathaib Dé) Danann bar tiachtuin-si do throscad{folio 161b2}
393] sund anocht re ferunn & re mórrath d' fagbail, & ticidh
394] leam-sa, a ócu.’ Ocus do éirghedar a n-aein-fhecht, & do-chuadar
395] isin m-Brugh, & tucad a cathair grind glainidi ar laech-lár in
396] t-sídha iat, & tucadh próinn dóibh, & nír' chaithset.{SG page 103}
397] Do fiafraig Bodb díbh cidh um nár' chaithset biad. ‘Rí Eirenn’,
398] ar siat, ‘ár n-athair féin, dar n-éra um crích & um ferunn, &
399] ní fhuil acht dá airecht chudrama a n-Eirinn .i. Meic Míled
400] & Tuatha Dé Danann, & táncamar-ne d' innsaigid in dara h-airecht
401] díb-sin .i. sib-si’.

¶ 37


402] Is annsin at-racht Bodb leisin m-beind m-blaith m-buabaill
403] bai ina laim: ‘Táíí uile’, ar sé, & ro táíetar lucht in t-sídha uile
404] co tái tostadhach, & ro taiscit a cuirnd & a copana & a
405] m-bleidedha ban-óir & ban-airgid; & do-chuadar Tuatha
406] Dé Danann a comhairle, & as é ba h-uaisli & ba h-uiregda isin
407] comairli-sin .i. Midhair Mongbhuidhi mac In Dagda, & adubairt:
408] ‘tabraidh trí mná dhóibh-súd’, ar se, ‘ór is ó mhnáib do gabar
409] rath nó amhrath.’ Ocus tucadh trí h-ingena Midair dhóibh .i.
410] Doirenn & Aiffe & Aillbhe. ‘Abair, a Bhuidhbh’, ar Midhair,
411] ‘cidh do-bérthair dóibh sút?’ ‘Adér’, ar Bodb, ‘.LLL. mac
412] rígh atámaid isin t-sídh-so : tabhar .LLL. uingi do derg-ór
413] ó gach mac rígh díbh-sin dóibh.’ ‘Ocus .LLL. édach uaim-si
414] dhóibh’, ar Bodb, ‘co saine gacha datha.’ ‘Ascaidh uaim-si
415] dhóib’, ar Aedh mac Aedha na n-amsach

p.13


416] a Cnuc Ardmulla amuich don muir, risa n-abar Rachlainn isin
417] tan-sa .i. macam Tuath Dé Danann sin. ‘Corn & dabhuch
418] uaim-si dhóibh’, ar sé, ‘& in dabuch do línad d' uisci eochar-ghorm, 2
420] & do-ghéna midh so-óla so-meascda de, & saile serb-dhomain do
421] chur isin corn do-ghéna fín acétoír dhe.’

¶ 38


422] ‘Ascuid uaim-si dhaibh’, ar Lir Sídha Finnachaidh, ‘.i.
423] .LLL. cloidhim & .LLL. sleg seimnech sith-fhoda.’ ‘Ascaid
424] uaim-si dhóibh’, ar Aengus Óg macIn Dagda ‘.i. dúnad
425] & dingna & baili rígda rómhór co sonnaighib sith-árda & gu
426] n-griananaib gleorda glainidi & co tighibh rinn-radharcacha rómhóra
427] isinn inad bus áil dóibh .i. idir Ráith Chobhthaigh &
428] Temhuir.’ ‘Ascaid uaim-si dhóibh’, ar Aine ingen Modhuirn,
429] ‘.i. ban-chóic atá acum, & geis di nech d' éra fa bhiadh, ór do-ghébha
430] ní mar do-bhéra u(aithi).’ ‘Ascaid uaim-si dhóibh’, ar
431] Bodbh Derg: ‘arpeit(idh) (maith atá acum .i.) {folio 162a1} Fer
432] Tuinne mac Troghain a ainm, & ruidhbh 'arna ruachtad, & mná
433] re gúr-lámnad, & mílidh arna moch-ledrad do choideldais frisin
434] ceol sirrechtach do-ghní, & ní mó as airfitid don dúnad a m-bí
435] inás do lucht na criche uime!’. Ocus do bhátar
436] re teora lá cona n-oidhchibh isin t-síd.

¶ 39


437] Ocus adubhairt Aengus riu trí h-abla Aifi a Fidh
438] Omna do breith leo .i. abhull fo bláth & abull ac tuitim a
439] blátha & abhull abaigh; & do-chuadar cum in dunaid iarsin, uair
440] ro bai urlum fa comair é, & do bátar .LLL. bliad(an)
441] and no gu n-dechaid díth arna ríghaibh-sin, & do-chuatar ar cúla
442] chum Túaithe Dé Danann tréna cleamhnus & trena caratrad
443] & do ansat ann ó sin amach, & is é-sin in dún
444] do fhiarfaigis dím, a Phátraic, ar Cáilte.Cáilte cecinit

¶ 40


    445]
  1. 446] Trí thuili
    ticed a dún Árd Ruidi,
    447] tuili ógán, tuile ech
    tuile milcon mac Luigdech.
  2. 448] Trí ceolu
    ac ríghuibh seghda ar sodhain.3
    450] ceol crot, ceol timpán co m-blaidh
    dórd Fir Tuinni meic Troghain.
  3. 451] Trí gáire
    bidh ann gan uair fa terca,
    452] gáir ceathnata dá faidhchi
    gáir graifni ocus gáir erca.

    4. p.14

  4. 453] Trí gáire
    gáir a muc dronnmhar n-degha,
    454] gáir a shluaigh ós blai bruidhne
    gáir muirne is gáir mheadha.
  5. 455] Trí cnuasa
    bítís ann uas a slatuibh,
    456] cnuas ac tuitim, forumh n-gnáth
    cnuas fó bláth is cnuas abaigh.
  6. 457] Trí meic for-fhácuibh Lugaid
    gersat rulaidh a bh-fheadma,
    458] Ruidi mac Luigdech Lethain.
    Echaidh is Fiacha ferdha.
  7. 459] Do-bhér-sa teisd ar Echaidh
    nach dechaidh traighidh madhma,
    460] ní bídh gan airfitiud gnáth
    ní bidh tráth gan ól corma.
  8. 461] Do-bér-sa teisd ar Fhiachaig
    gérsat rulaidh a fhaghla,
    462] nocha n-ebert guth bud ró
    is ní bhídh budh mó calma.
  9. 463] Do-bér-sa teisd ar Ruidi
    cus' ticdís na trí thuile,
    464] nar' érustar nech um ní
    is nár' iarr ní ar dhuine.
  10. 465] Tricha ruirech, tricha triath
    tricha nia ba forumh rí,
    466] ba h-é lín a slúaig cétaig
    tricha do chétaib fa trí.