Corpus of Electronic Texts Edition
Fingal Rónáin (Author: Unknown)

p.3

Incipit Fingal Rónáin


1] Rí amra ro boí for Laignib .i. Rónán mac Aeda, & Ethni ingen
2] Chummascaig maic Eogain do Désib Muman na farrad. Co
3] rruc mac do .i. Mael Fothartaig mac Rónáin, mac is amru
4] tánic Laigniu riam. Is immi con-éirgitis fri dála & dúnada &
5] cluichi ocus céti & tressa ocus díbircthi. Ba hé menmarc a n-ingen
6] ocus lennán a n-ócban uli Maíl Fothartaig.


7] Marb a máthair. Baí Rónán cen mnaí fri hed cían.


8] Cid na tucai mnaí? or a mac. Ropad ferr duit ben it
9] arrad.


10]

Ad-fiadar dam-sa, ol Rónán, a-tá ingen chóem la h-Echthaig
11] (.i. rí Dúin Sobairche an-túaid).


12] Nida céili ingine ém, or in gilla. Nach ben forusta do-bére?


13] Ba córu lim duit ol-dás scintline ingine.


14] At-rós a thairmesc, co n-dechaid coro foí lee a-tuaid ocus
15] conda tuc lais i-lle. Do-chóid Mael Fothartaig immorro co
16] mbaí ar cuairt i n-desciurt Lagen. Tic-si a-túaid.


17] Cade do mac-su, a Rónáin? or sí. Ad-fiadar dam-sa a-tá mac
18] maith lat-so.


19] A-tá immorro, ar Rónán, mac as dech fil la Laigniu.


20] Congarar dam-sa didiu, conom ragba ocus co rragba mo
21] muntir ocus mo maíni ocus mo séotu.


22] Do-raga immorro, ar Rónán.


23] Tic-side iar sin ocus feraid fáilti móir frie-si.


24] Rot bia grádugud, or in gilla. A n-at-chotfam-ni do Sétaib &
25] maínib, is duit ragas ar grádugud Rónáin.


26] Is maith lim-sa, or sí, mo les do dénam duit-siu.


27] Ócben chóem ina h-inaltus-si. Ros faíd chuci fo-chÉtóir dia
28] athchungid (.i. Maíl Fothartaig). Níro lam ind ócben a rád, ná
29] ros marba Mael Fothartaig, coro báig-si frie a cend do béim di
30] acht mani aprad. Fecht and baí Mael Fothartaig oc imbirt

p.4


31] fidchille fria dá chomalta .i. Dond ocus Congal, dá mac a aiti; it
32] eat no bítis imbi do grés. Gaibid ind ócben chucu co m-boí oc
33] imbirt fidchille friu. No thriallad a rád; ní laimed, no imdergtha
34] impi. Airigit ind fir a n-í-sin. Luid Mael Fothartaig uaidib.


35] Cid ass áil duit-siu do rád? ar Congal frisin mnaí.


36] Ní dam ass áil, or sí, acht do ingin Echach rop áil Mael
37] Fothartaig na cardess.


38] Ná h-apair, a ben, or Congal. Bia marb dianat chluine Mael
39] Fothartaig. Do-gén-sa do les-su féin fris-seom chena, mad áil
40] duit.


41] At-beir ind ócben frie-si.


42] Is maith lem, or si-si, ar ro-léma-su a rád ind aithisc acht co
43] comrís féin fris; ocus déna mo les-sa iarum friss.


44] Do-gníther. Foid ind ócben leis .i. la Mael Fothartaig.


45] Maith tra, or si, ní dingne-su mo les-sa a fecht-sa. Is ferr
46] let in fer ucut t'oenur. Bet marb-so dano lim-sa.


47] Feccaid in ben laa n-and ic coí fri Male Fothartaig.


48] Cid daí, a ben? or sé.


49] Ingen Echdach oc báig mo marbtha frim, olsi, uair nach
50] dénaim a lles frit-so, co comairsed frit.


51] Dóich dano, or sé. Ní sechbaid duit, or sé, ro gabais chom-
52] mairchi. Dianom bertha-sa, a ben, or sé, i cualchlais tened fo
53] thrí co ndernad min & luaith dím, ní chomraicfind fri mnaí
54] Rónáin, cid ed nomm ainsed airi sin uile. Regat-sa dano, or sé,
55] for a h-imgabáil.


56] Luid iar sin coícait laech co m-baí hi crích Alban. Fo-geib
57] fálti móir la ríg n-Alban. Coin le[s]-side fri míla maige, coin fri
58] muca, coin fri h-aige. Nos marbtais immorro Doílín ocus Daithlend
59] cach toffond ar úair ar a m-bélaib-side .i. dá choin Maele
60] Fothartaig. Cach cath ocus cach immarec no maided re ríg
61] Alban, is Mael Fothartaig nod mbrissed.


62] Cid so, a Rónáin? or Lagin. In tussu ruc Mael Fothartaig
63] as tír? Beat marb-so lin-ni mani thora a-ridisi.

p.5


64] At-fiadar dó-som ón; do-thaot-som an-air a-ridisi.


65] Is ed do-rala an-air, do Dún Sobairchi. Ferthair fáilti mór
66] friss. Is olc duit-siu, a Mael Fothartaig, nác[h] ruí fri ar
67] n-ingin-ni. Is duit dos-ratsam, ocus ní dont Senaithiuch ucut.


68] Olc ón immorro, ol Mael Fothartaig.


69] Do-tháet Mael Fothartaig co Laigniu, ocus ferait fáilti móir
70] fris. Foid ind ócben chétna leis.


71] In fer uait dam-sa, or ingen Echdach fria sétchi, nó bás fort
72] béolu!


73] Ad-fét-side do Mael Fothartaig.


74] Cid do-gÉn friss so, a Chongail? or Mael Fothartaig.


75] Tuc a lóg dam-sa, or Congal, ocus dingébat in mnaí dít
76] connáchat imráidfe etir.


77] Rot bia mo ech cona Srian ocus mo dechelt, or Mael Fothartaig.
78]


79] Ní géb, ar Congal, acht na dá choin, co rraib mo Selb forru
80] na-mmá.


81] Rot biat, or Mael Fothartaig.


82] Airg-siu ám i-mbárach, ar Congal, co m-bé oc Buaib Aífe
83] oc taffond.


84] (Bae Aífi .i. clocha filet la tóeb int Sléibe. It cosmaile fri bú
85] finna do chéin. For aífe int Sléibe a-taat.)


86] Eirg-siu didiu co rrabais oc mílruth and. Ocus dálfaid in ben
87] a ssétchi chucund, ocus no cureb-sa dít.


88] Ba fír són. As-bert a sétig frie. Ba fota lee co matain. Do-llotar
89] arna-bárach ina n-urdáil. Co n-accatar Congal ar a ciund.


90] Cia leth so, a dorman? or sé. Ní maith duit imthecht
91] t'oenur, acht mani[d] dáil fir no théig. Eirgg dot tig, ar sé,
92] ocus beir miscaid.


93] Luid Congal lee coa teg. Co n-accatar cuccu do-ridisi.


94] Amein, ar Congal, is imdergad ríg Lagen iss áil duit, a
95] drochben! Dianat accur-sa do-ridisi, or sÉ, bÉrat do chend co

p.6


96]

line numbering is incorrect in text


97] rraib for cuailli ar bélaib Rónáin. Drochben dia imdergad i
98] claidib ocus muinib a h-oínur i n-dáil gilla.


99] Ro gab echlaisc di conda fargaib ina tig.


100] Ro-bér-sa dano, or sí, loim fola it beolu-so.


101] Tic Rónán dia thig. Do-thaet a munter ria Maíl Fothartaig
102] is-tech. Anaid-seom a oenur a-mmaig oc mílruth.


103] Cade Mael Fothartaig i-nnocht, a Chongail? ar Rónán.


104] A-tá i-mmaig, ar Congal.


105] Fé amai mo mac-sa do bith i-mmaig a oenur ocus a lín dia
106] tabair mathius.


107] Ro bodrais sind, or sí, oc imrádud do maic.


108] Is cóir a imrádud, ol Rónán, ar ní fil i n-Hérinn mac as ferr do
109] réir a athar. Ár is cumma a ét immon fer & immon mnaí oc
110] Áth Clíath & oc Clár Daire Móir & oc Drochiut Charpri amail
111] bid a anim fessin no beth mom dágin-se, corop sám dam ocus
112] duit-siu, a ben, ar Rónán.


113] Ní étann úam-si ám, or si-si, in sámchaire ass áil dó .i.
114] comrac frim dot chind-so. Nocha beo-sa iarum oc gabáil fris
115] ní bas síriu. Rom-uc-sa Congal chuci co bo thrí ó matin co
116] n-erlós ar écin assa lámaib.


117] Mallacht fort beolu, a drochben, ar Rónán. Is gó duit.


118] At-chicera didiu comartha airi inn-ossa, or si-ssi. Géb-sa
119] lethrand dús in ba cubaid frissa ngéba-som.


120] Do-gníth-som ón cech n-iadchi do airiuc thuli di-ssi. No
121] gaibed-som lethrand, no gaibed-si a lleth n-aill.


122] Do-lluid-som didiu a-mmaig co m-boí oc tírad a cholptha
123] frisin tenid, ocus Congal inna farrad. Buí in drúth Mael Fothartaig
124] .i. Mac Glass, oc clessaib for lár in taige. Is and as-bert,
125] ar rop úar in laa

    1. 126] Is úar fri cloï ngaeithe
      127] do neoch in-gair Bú Aífe.

p.7


128] Cluinti seo, a Rónáin, or si-si. Gaib sin do-ridisi, or sí.
    1. 129] Is úar fri cloï ngaíthe
      130] do neoch in-gair Bú Aífe.
      131] Iss ed ingaire mada, or si-se
      132] cen bú, cen nech no chara.

133]

(.i. sech ní ránac-sa, ní thucais-siu na bú lat.)


134] Is fír són a fecht-sa, ol Rónán.


135] Caur ro baí for láim Rónáin .i. Aedán mac Fiachnai Lára.


136] A Aedán, or sé, gaí i m-Mael Fothartaig, ocus riced ní uait
137] dano Congal.


138] Ó ro boí a druim friu frisin tenid, nod clanna Aedán ind
139] in gaí, co rruc a rrindi triit, co tarlai ina Suidi. Oc éirgiu do
140] Chongal dos-beir Aedán in ngaí ind co tarla trína chride. Ro
141] leblaing in drúth. Dos-léce Aedán in gae ina diaid co rruc a
142] inathar ass.


143] Is lór, a Aedán, immot-beri forna feraib, or Mael Fothartaig
144] assa Suidi.


145] Sirsan dúib ám, ar Rónán, ná fuarais-[s]iu mnaí do guidi
146] acht mo ben-sa.


147] Is truag in bréc sin, a Rónán, or in gilla, do-ratad immut,
148] marbad d'oenmaic cen chinaid. Dar th'ordan-su ocus darsin
149] dáil i tiag-sa .i. dál báis, ní mó mo chin-sa do imrádud comraic
150] frie ol-daas con-rísainn frim máthair, acht a-tá ocom chungid ó
151] thánic a tír-se, conda tuc Congal fo thrí i-ndiu for cúlu nácham
152] rosed-sa. Ní buí cin a marbtha la Congal.


153] No bered immorro in fiach a inathar ón drúth for irdrochiut.
154] No fencad a beolu. No thibtís ind athig. Mebul la Mael
155] Fothartaig. Is and as-bert-som

    1. 156] A Mic Glais
      157] timthais t'inathar inniut,
      158] cid ná fetar-su náire?
      159] athaig oc gáire immut.

p.8


160] Marba iarum a triur. Ructha i tech fo leith. Luid Rónán co
161] mbuí fó chind a maic tri laa & teora aidche.


162] Luid immorro Dond comalta Mael Fothartaig, bráthair
163] Congaile, fichit marcach co Dún Sobairche, co tartsat bréic im
164] Echdaig do thuidecht co h-or críche ar cend Mael Fothartaig ar
165] tabairt a ingini-seom for aithed, co tucsat a chend & cend a
166] maic ocus a mná.


167] Is and as-bert Rónán fo chind a maicc:

    1. 168] 1] Is h-uar fri clóï ngaíthe
      169] 2] do neoch in-gair Bú Aífe;
      170] 3] iss ed ingaire mada
      171] 4] cen bú, cen neoch no chara.
    2. 172] 1] Is úar gaeth
      173] 2] i n-dorus tige na llaech;
      174] 3] batar inmaine laoich
      175] 4] bítis etrainn ocus gaíth.
    3. 176] Cotail, a ingen Echach,
      177] is mór aichri na gaíthi;
      178] saeth lim-sa Mael Fothartaig
      179] do guin i cin mná baíthe.
    4. 180] Cotail, a ingen Echach;
      181] ní sám lim, cen co tola,
      182] aicsin Mael[e] Fothartaig
      183] inna léni lán fola.

      5. 184]

      Ingen Echach:

    5. Mo-nuar, a marbáin chúili, or si-si
      185] immon-rualaid lín súle,
      186] a n-do-ringénsam do chul
      187] rop sí do phian iat t'athchur.

    p.9


    188]

    Rónán:

  1. 189] Cotail, a ingen Echach,
    190] nídat mera na doene;
    191] cia broína-so do brattán
    192] ní hé mo maccán chaíne.


193] Is and-sin trá tánic Dond co tarlaic cend a h-athar for a
194] brunni-si, & cend a mmáthar & cend a derbráthar. At-raig
195] suas iar sin co tarlaic imma scín co m-buí triana druim suas iar
196] sin. Is and as-bert Rónán.

    1. 197] Ro gab Eochaid oenléni
      198] iar mbeith i lleind loborde;
      199] in brónán fil for Dún n-Áis
      200] a-tá for Dún Soborche.
    2. 201] Tabraid biäd, tabraid dig
      202] do choin Maoile Fothartaig,
      203] ocus tabrad nech aile
      204] biäd do choin Chongaile.
    3. 205] Tabraid biäd, tabraid dig
      206] do choin Maíle Fothertaig,
      207] cú fir do-bér(e)ad biäd
      208] do neoch, cid luaig no criäd.
    4. 209] Saeth lim cúrad Dathlinne
      210] flescaib tinne dar toebu;
      211] ní fil ar n-aithber fuirri
      212] ní sí ro rir ar coemu.
    5. 213] Doíléne
      214] acum-sa fo-rroígéne;
      215] a cend fo choim cáich ar uair
      216] oc cungid neich ná fogébe.

      6. p.6

    6. 217] Ind fir, ind óïc, ind eich,
      218] bítis im Mael Fothartaig,
      219] níptís formtig caemnai neich
      220] i m-bethaid a n-airchinnig.
    7. 221] Ind fir, ind óïc, ind eich,
      222] bítis im Mael Fothartaig,
      223] do-gnítis cen cosc a-maig
      224] fo-fertais graffaind graigig.
    8. 225] Ind fir, ind óïc, ind eich
      226] bítis im Mael Fothartaig
      227] batar menci-som uaraib
      228] fo ilaig iar m-bithbuadaib.
    9. 229] Munter Mael[e] Fothartaig
      230] cet lim cenptís desruithe;
      231] ní maith ro gabsat oc fir
      232] do-ficed a n-esbuide.
    10. 233] Mo mac-sa Mael Fothartaig
      234] diambo adba fid fata,
      235] ní scoirtis cen immaire
      236] ríg ná rígdomna aca.
    11. 237] Mo mac-sa Mael Fothartaig
      238] im[me]-réid Albain oraig,
      239] ba laech etir laechradaib,
      240] im-bered a baind foraib.
    12. 241] Mo mac-sa Mael Fothartaig
      242] ba hé cunnid na cuane,
      243] eo find fota for lassair
      244] ro gab adba co n-uare.

      13. Is uar.

p.11


245] Iar sin trá bátar Lagin im Rónán ocon cháiniud. Roíntir
246] Rónán dar a ais. Tiagair for tairr Aedáin ocus air-gabthair la da
247] mac Mael[e] Fothartaig .i. Aed ocus Mael Tuile. Nod goin int
248] Aed co n-derna criathar focha de.


249] Nom léicid suas, a ócu, or sé, manip mo marbad as áil dúib.


250] In marb in fer? or sé.

  1. 251] Marb immorro, or ind óic.
    252] Cia rod marb? or sé.
    253] Rod marb Aed, ar ind óic.
    254] Mael Tuile in rubai? or sé.
    255] Náthó, ar ind óic.


256] Níra gona duine co bráth! or sé. Buaid ngaile immorro &
257] gaiscid don mac rod m-bí.


258]

Is and as-bert Rónán

  1. 259] Is mór bríg
    260] do mac aithig guin maic ríg;
    261] ba mend ina ló dála
    262] d'Aedán mac Fiachnai Lára.


263] Tucad trá iar sin in cocad chucai-seom co dorus in taige.
264] Is and as-bert-som

  1. 265] [In] cocad-so forsin maig
    266] anim cen Mael Fothartaig;
    267] toeb frisin cocad nuä
    268] ní fulaing in senruä.


269] La sodain maidid a loim fola for a beolu ocus at-bail fo
270] chétóir.


271] Fingal Rónáin in sin.

Appendix A (Rawl. B 502, 124b50)


272] Mac dano do Rónán Mael Fathardaig; is eside ro marbad la
273] athair tria h-ét, amal is irdairc, & ní fárcaib claind; tamen inuenitur

p.12


274] in alio loco habuisse duos filios, id est Mael Tuile scilicet & Aed,
275] qui interfectorum(!) patris sui, uidelicet Aedán filium Fiacha, in
276] contentione Lára interfecit, unde dicitur
  1. 277] 1] Is mór gním
    278] 2] do mac aithich guin meic ríg;
    279] 3] is mend hi llaithiu dála
    280] 4] Aedán mac Fiachnae Lára.

Appendix B (Bruss. 4641, p.18)


281] Eochaid Iarlaithe rí Dáil Araidhe do marbad do chomhailtibh
282] Maoil Fothartaigh mic Rónáin. Uair ingen d'Eochaid Iarlaithe
283] ro bháoi ag Rónán, ag rí Laigen; óg an ingen, sen an Rónán, go
284] ttug sí grádh do mac Rónáin .i. do Mhaol Fothartaig, agus go
285] raibh si ga ghuidhe go fada agus ni fhuair uaidh a faomhadh; agus
286] ór ná fúair, as eadh dorigne, cumdach a cinn do mhionughadh,
287] agus a h-aighidh do sgríobadh, agus fuilredh ma h-aighidh, agus
288] toidheacht d'ionnsoigh Ronáin amhlaidh sin.


289] Créd sin, a ingen? ar Ronán.


290] Do mhac súgachsa, ar sí, Maol Fothartaig, dom shárughadh
291] agus mo bhrisiodh dhó, agus comhrac frium.


292] Marbthar [Maol Fothartaigh] la Ronán iar sin. Tiaghaid dano
293] comhaltadha Maoil Fothartaigh iar sin go nuig bail i raibhe
294] Eochuidhe Iarlaithe agus gairmid leo amach é ó chách agus
295] marbhaid i gcionta na nerna a ingen. Unde Flaittir cecinit:

    1. 296] 1] Indiú dellioghair lige
      297] 2] Eochaidh mic Fiachach Lurgan;
      298] 3] i n-úir Cille Coindeire
      299] 4] o gabh roithes a ghulban.
    2. 300] Ra gabh Eochaidh aoncaimse
      301] ina linn leabairthe;
      302] brónan fil for Dhún
      303] atá for Dún Sobhairche.