Corpus of Electronic Texts Edition
The Death-Tales of the Ulster Heroes (Author: unknown)

tale 1

Aided Cheltchair maic Uthechair from the Edinburgh Ms. LX, p. 9, and the Book of Leinster, p. 118a.

Cid diatá Aided Cheltchair maic Uthechair?

¶1] Ní hansa. Fer amra robúi de Ultaib125 .i. Blái briuga. Secht n-airgeda leis.126 Secht fichit bó cecha airgi & seisred127 cecha airgi. Tech n-óiged128[...] Ba geiss dó129 dano130 ben for dámrud dia thig131 cen feiss dó-som132 le, meni beth a fer ina fochair. Doluid didiu133 Bríg Brethach ben Cheltchair134 dia thig-som.135 ‘Ní maith a ndoronais,136 a ben,’ ar Blái briuga. ‘Is geiss dam-sa do thuidecht chucum137 amal táncais.’ ‘Is fer trúag,’ ar in ben,138 ‘loites139 a gessi féin.140’ ‘Is fír. Isim senóir-si & acum gressacht atái dano,’141 ar se. Fóid lee142 in aidchi sin.

¶2] Dofitir Celtchar inní sin & doluid for iarair a mná.143 Luid Blái briuga co mbái for lethláim Conchobair isin rígthig.144 Luid dano Celtchar ina diaid co mbói for lár in rígthige.145 Is and robái Conchobar & Cúchulaind ac imirt fidchille & robái bruinne Blai briugad tarsin fidchill etarru & clannaid Celtchar in gái trit co mbái isin cleith iarna cúl, co táinic hanna do rind in gái co mbái forsin fidchill.

¶3] ‘Amin, a Chúchulaind!’ ar Conchobar. ‘Amin dano,146 a Chonchobair!’ ar Cúchulaind. Toimsither147 in fidchell ón banna anunn & ille148 dús cia díb diarbo foicsi.149 Foicsi in hanna dano150 do Chonchobur & rob siadi co dígail151 íarsin. Atbath immorro152 Blai briuga. Atrulla153 Celtchar co mbúi isna Déisib Muman tess.154


p.26

¶4] ‘Is olc so, a Chonchobair!’ ar Ulaid ‘Is toitim Déisi annso. Ropo lór in fer marb diar n-esbud155 & ticed Celtchar156 da tír,’ ar Ulaid. ‘Ticed dano,’157 ar Conchobar, ‘& eirged158 a mac for a cend & téiged i commairge fris.’159160 gebtha dono cin ind athar forsin161 mac iná162 cin in maic forsin athair ac Ultaib in tan sin. Luid sidein didiu dia gairm163 co mbói thess.164

¶5] ‘Cid dia tutchaidh, a macáin?’ or sé ‘Condigid siumh don tír,’ uar in gilla. ‘Cisse comairce dotaot frim?’ ol sé ‘Misi,’ ol in gilla. ‘Fír,’ ol sé. ‘Is séimh in muin doberat165 Ulaid ummum-sa techt for muin mo mic.’ ‘Bid séimh a ainm & ainm a cheneóil,’166 ar in drúi. ‘An-sa, a gilla!’ for sé, ‘& ragat-sa anunn.’167

¶6] Dogníther ón & is de atá Semuine isna Déisib.

¶7] Isí immorro168 éraicc conattecht169 im Blái briugaid, na trí fochaide ata annsom170 doticfad171 la Ultu ina remes172 do dingbáil díb.

¶8] Doluid didiu Conganchnes mac Dedad do dígail a bráthar for Ultu .i. Cúrúi173 mac Daire maic Dedad. Rofásaigestar Ultu co mór.174 Níngeibtis 175 gái nó chlaidib, acht noscendis ass amal de chongnu.176

¶9] ‘Díngaib dín in fochaid seo,177 a Cheltchair!’ ar Conchobar. ‘Maith ám,’ ar Celtchar, & luid dia acallaim in Chonganchnis laa n-óen178 co tard muin uime,179 gur gell a ingin dó .i. Níab180 ingen Cheltchair & proind céit cecha nóna dia tairiuc. Co tard181 in ben bréic uime co n-epert fris: ‘Innis dam-sa,’ ar sí, ‘amal marbthar tú.’182 ‘Bera derga iarnaidi do tapairt im183 bonnaib & tria mo luirgnib.’


p.28

Co n-epert si184 riana hathair co ndernta dá bir móra lais & co tardta bricht súain fair & co tarcumlad slóg mór cuici. & dorónad amlaid. Et docóas ar a tarr co tardad na beru co n-ordaib ina bonnaib & sechnóin a smera con dorchair lais, co tall a cend de, co tardad carn for a cend .i. cloch cacha fir tánaic ann.

¶10] Et isí fochaid tánaise iarsin .i. in luch donn.i. cuilén fúair mac na baintrebthaigi a cúas omna & ronalt an bantrepach co mba mór. Fadeoigh dono dofell ar cóerchu na bantrebthaigi & romarb a bú & a mac & romarb feisin hí féin & docóid iarsin co Glenn na Mórmuici. Les gach n-aidchi nofásaighedh la Ultu & ina cotlud cach dia. ‘Díngaib dín, a Celtchair!’ ar Conchobar, & téit Celtchar a fidbaid co tuc cep ferna as & gur ro-{MS page 11}clas comfada a lama & gur roberbh a lusaib tuthmara & a mil & a mbeoil gur bo bog righin. Téit Celtchar dochum na derca a cotlad in luch dunn & gabaid isin derc moch siu tísad in luch dond iarsan orcuin. Tic side & a srón a n-airde la tuth in croinn & léicid Celtchar in crann tarsan derc amach cuici. Gabaid in chú ina beolu co tard a fiacla inn & rolen na fiacla isin maidi righin. Srengaid Celtchar in crann cuici & srengaid in chú isin leth anaill & donbeir Celtchar a láim iarsin cep co tard a chridi tar a bél, co raibi ina dorn & ruc a cend lais.

¶11] Ocus in lá a cinn bliadna iarsin bátar búachailli a táib cairn Congoncnis, co cúaladar iachtad na cuilén isin cairn & rotochladar in carn & fúaradar trí cuiléna ann .i. cú odur & cú minbrec & cú dub. Rucad in cú minbrec a n-ascaid do Mac Dáthó do Laignib & is impi dotuit sochaidi do feraib Érenn a tig Maic Dáthó & Ailbi ainm na con sin, & co mad do Culand cerda dobertha in chú odur & in chú dub Daolcú


p.30

Celtchair feisin. Ní léiced side a gabáil do duine acht do Celtchar. Fecht ann ní bái Celtchar abus & do léiced in cú amach & forféimditer185 in muinter a gabáil & dosái forsna cethra & forna hindili & nomilled bí gach n-aidchi la Ultu fo deoid.186

¶12] ‘Dínguib didiu in fochaid187 ut, a Celtchair!’ ar Conchobar. Luid Celtchar dochum in glenna 'na mbói in cú & cét laoch lais & gairmid in coin fo thrí, co facadar in coin cucu & nosdírgenn co Celtchar co mhói ac lige a cos. ‘Is trúag ám ann-dogní an cú,’ ar cách. ‘Ní bíu-sa fot cinaid ní bus mó,’ ar Celtchar & atnaig builli don lúin Celtchair, co ruc a cride trithi & co fúair bás íarsin. ‘Fé amai!’ ar cách. ‘As fír,’ ar sé la turgbáil an gái súas, gur féimid bróen fola d'fuil na con cuici ar fut an gái co ndechaid trít co talmain, co mbo marb de. & rolaad a gáir guil & rotógbad a lia & a lecht ann. Conid hí sin Aided Blái Briugad & Congoncnis & Celtchair maic Uithechair.

Finit.

p.32